|
Tuy nhiên, cần nhớ rằng trình độ kiếm thuật thượng thừa mà Takuan đã mô tả phần tinh yếu, chỉ có được sau hằng ngàn lần so tài đọ sức.
Công việc của người thầy không phải là vạch ra đường đi nước bước, mà là giúp đệ tử tìm ra con đường dẫn đến mục đích tùy theo cá tính của anh ta; do đó, người thầy bắt đầu dạy đệ tử biết vận dụng trực giác để né tránh các cú đánh dù cả khi bị tấn công bất ngờ. Giáo sư D. T. Suzuki có thể kể lại một giai thoại thú vị mô tả cái phương pháp huấn luyện cực kỳ thô sơ mà một ông thầy đã dùng để thực hiện cái nhiệm vụ không phải dễ dàng này:
Các ông thầy kiếm thuật Nhật Bản đôi khi phải dùng Thiền để huấn luyện. Có một kiếm sư về lui ở ẩn trong núi sâu, được một người đến cầu học, ông bằng lòng thu nhận. Ông sai người đệ tử đi kiếm củi để đun nấu, ra suối lấy nước, chẻ củi, nhóm lửa, nấu ăn, quét nhà dọn vườn, nói chung là làm công việc nội trợ, còn kiếm thuật thì thỉnh thoảng mới được nghe thầy thuyết giảng, nhưng không được dạy cách đánh nào. Sau một thời gian, người đệ tử đâm ra chán nản, vì nghĩ rằng mình không đến đây để làm đầy tớ phục vụ ông chủ, mà để học đánh kiếm! Vì vậy, một hôm anh ta đến xin thầy dạy đánh kiếm. Ông thầy đồng ý. Kết quả là người đệ tử không thể làm được việc gì nếu không cảnh giác đề phòng. Khi anh ta bắt đầu nấu cơm sáng thì ông thầy đến sau lưng quất cho một gậy. Trong lúc đang quét nhà, anh ta phải để ý canh chừng một cú đập có thể bất ngờ quất tới từ đâu đó. Dẫu óc anh chẳng lúc nào yên, cứ phải đề phòng không ngớt. Phải mất vài năm, anh ta mới có được khả năng né tránh bất cứ cú đánh nào ở bất cứ góc độ nào, nhưng ông thầy chưa hoàn toàn hài lòng. Một hôm, ông đang ngồi nấu rau ở bếp. Người đệ tử nảy ra ý định lợi dụng thòi cơ này, anh ta chụp lấy một cây gậy thật to giáng xuống đầu thầy lúc ông đang cúi xuống mở vung khuấy đảo thức ăn, nhưng cú gậy của anh ta bị thầy đưa nắp vung đỡ được. Sự kiện này làm người đệ tử giác ngộ thấy được bí quyết của kiếm thuật mà trước đó anh ta chưa thấy. Thế là lần đầu tiên người đệ tử thật sự biết ơn tấm lòng nhân hậu không gì sánh được của Thầy.
Như vậy, muốn tránh được những cú đánh luôn luôn đe dọa mình, người đệ tử phải có một giác thức mới hay nói đúng hơn là làm tăng thêm sự nhạy bén củaa mọi giác thức đến mức giống như linh cảm. Khi đã tinh thông nghệ thuật né tránh này, anh ta không còn cần chăm chú canh chừng một đối thủ hoặc nhiều đối thủ cùng một lúc. Trái lại, anh ta thấy và cảm nhận được cái gì sắp xảy ra, và đồng thời ngay lúc đó, anh ta đã né tránh được tác dụng của nó, không để "hở một đường tơ kẻ tóc" giữa hai việc nhận thấy và né tránh. Do đó, điều cần phải tính đến đó là phản ứng ngay lập tức, nhanh như chớp, không cần chờ xem xét bằng ý thức. Như vậy, về phương diện này, ít ra người đệ tử cũng làm cho mình không còn phải lệ thuộc mọi ý tưởng định trước: và đó đã là một chiến thắng to lớn lắm rồi.
__________________
|