Chín giờ mai.
Cả bầu không khí trong veo đều vang dầy những tiếng người hát chim kêu đang đón chào một ngày nắng tưng bừng chói lọi. Muôn vật đều phô sự sống một cách hoàn toàn dưới cái phong quang của buổi sớm mai mùa hạ, hớn hở, êm đềm, hay khuyến khích những sự yêu mến nồng nàn, hay an ủy những linh hồn tuyệt vọng.
Nga ngồi trước cửa sổ, tì tay vào má, nghĩ ngợi trầm ngâm...
Nga buồn.
Cảnh vật bên ngoài càng rực rỡ bao nhiêu thì nàng thấy trong lòng càng vắng vẻ. Một tay trân trọng cầm bức ảnh bán thân của một trang niên thiếu: Thạch, người vị hôn phu của nàng đã không may tạ thế ngoài hai năm vậy. Người thiếu niên đang mỉm miệng cười, cặp mắt say đắm nhìn đăm đăm vào nàng như bảo nàng vững dạ. Nga ôn lại những buổi hạnh ngộ ngày xưa, cũng trong mấy tháng hè nầy, khi Thạch còn là một sinh viên trường thuốc. Nga tủi cho hai mươi bốn cái xuân xanh mình nó không có thú vị gì. Nước mắt nàng chạy quanh, ngập ngừng trên mí. Đã từ lâu Nga không khóc, nàng chỉ buồn một cái buồn lặng lẽ, khô héo thôi.
Nga sinh trưởng ở một cái gia đình giàu có đã mấy đời, nàng chưa từng phải lo nghĩ về sự ăn mặc bao giờ. Từ nhỏ đã muốn gì được nấy, đến khi hai cô chị đi lấy chồng, nàng ở một mình sớm khuya với bà Nghè, lại càng được mẹ ấp yêu như trứng mỏng. Bà Nghè cưng con út, không muốn cho nàng học nhiều, nên nhân dịp hai cô gái lớn gả chồng bèn bảo Nga thôi học về ở nhà cho có bạn. Lúc ấy, Nga đang theo học ở ban thành chung.
Nga mới mười tám tuổi, chứa chan hi vọng, chỉ ước ao những cái hạnh phúc tuyệt đối ở đời. "Diễm Dương Trang", - nhà bà Nghè - ở về miệt núi non, cách thành phố chừng mươi cây số. Nga về luôn đó ít được tiếp xúc với cái đời phồn hoa náo nhiệt mà nàng đã từng trải qua trong mấy năm theo học ở trường. Những buổi ăn không ngồi rồi, nàng đã để cho cái tâm hồn phiêu lưu trong chốn mông tưởng hư vô nó dần dần làm cho nàng thiếu hẳn cái quan niệm đích xác về cõi đời thực tế. Chính giữa lúc sự tình cờ xui khiến nàng biết Thạch. Nguyên Thạch có bà con xa với một người anh rể Nga, nên một hôm được người ấy rủ đến ở lại Diễm Dương Trang ít ngày đi săn bắn. Nhờ thế, Thạch mới biết Nga và ngay buổi đầu đã đem lòng yêu mến nàng vậy. Dò la ít lâu, Thạch bèn cậy người anh rể Nga làm mối lái giạm hỏi nàng, liền được bà Nghè ưng thuận. Rồi đó cứ mỗi năm đến độ nghỉ hè là Thạch lại đến Diễm Dương Trang ít lâu, cặp thiếu niên đối với nhau rất hợp ý vừa lòng, yêu nhau trong cõi tinh thần, bằng một thứ ái tình say sưa, thuần túy. Hai bên chỉ mơ mộng làm một đôi uyên ương chắp cánh cùng bay, đi tìm những cảnh mây hồng nước biếc. Trước con mắt lạc quan của Nga, cái tương lai nó hẹn hò nhiều cảnh sắc huy hoàng xán lạn. Thế nhưng cái cuộc ái ân ấy nó không có bền chặt gì. Năm kia Thạch đang học ở trường liền nhuốm bịnh thương hàn mà tuyệt mệnh. Nga được tin ấy đưa về thoạt ngất người đi, xuýt chết theo cùng bạn. Nhưng nàng vẫn sống, sống để mang một sự đau đớn không tày nó làm cho nàng ngày thêm mòn mỏi. Oánh cùng bà Nghè đã hết lời khuyên nhủ nhưng vẫn là vô hiệu.
Nga vốn là một giống si tình, tự đối với mình không muốn có điều thất ước. Nàng trót quá hi vọng và tin tưởng ở ái tình nên nỗi thất vọng lại càng khó gỡ. Vả từ nhỏ đến lớn nàng chưa từng gặp cái gì làm trở ngại cho ý muốn mình, nay thốt nhiên bị cái tin dữ dội ấy nó thình lình đạp đổ bao nhiêu cái lâu đài tráng lệ nàng đã xây đắp trong trí, thì nàng bỗng như mới bừng mắt ra, đã hèn lâu mà vẫn không hết bàng hoàng sợ hãi. Nga nghi ngờ rằng bao nhiêu cái tốt đẹp ở đời chỉ là hư ảnh để gạt gẫm mình thôi. Nàng không muốn nghĩ cách tự giải, không muốn nghe dỗ dành, chỉ ưa tìm những nơi vắng vẻ đi dạo một mình, để sống lại cái đời quá khứ mà nàng với Thạch đang cùng nhau khăng khít. Nàng yêu soạn sành những vật kỷ niệm của Thạch đã từng cho ngày trước, xem đi xem lại suốt giờ không thấy chán. Mãi thế, trong nhà thấy Nga cứ hao mòn sinh lười biếng. Bà Nghè Thuyên lo sợ, nên hễ thấy chỗ nào ngỏ ý cầu hôn thì muốn nhận lời ngay, nhưng Nga một mực từ chối. Trước bà Nghè cũng muốn con gái ở lại với mình cho dài ngày nhưng bây giờ thì bà lại chỉ trông gả gấp nàng thôi, vì bà nghĩ rằng Nga đang bị khủng hoảng về ái tình tất phải lấy một cái ái tình khác thay thế vào mới được.
Còn Nga nàng cũng không cần biết rồi cái thân thế mình nó sẽ ra thế nào. Có khi Nga muốn hi sinh làm một kẻ tu hành đi vỗ về cho những kẻ đau đớn khác. Cũng có khi bà Nghè thấy nàng ẵm bồng con Oánh suốt ngày mà mơn trớn hơn một người mẹ đẻ. Nàng như có ý tìm một cái gì mà rợt bớt sự thương yêu nó đang lai láng trong lòng. Rút cục, những ý tưởng bề bộn của Nga đều không có kết quả gì vậy.
Đến mùa hè năm ấy, Oánh thấy nàng cứ gầy yếu thêm liền bàn với mẹ đem Nga đi hóng gió bể cho khỏe và cũng nhân tiện cho nàng xao nhãng những sự buồn rầu lủn chí.
Bà Nghè nghe nói có lẽ, bèn phó thác việc nhà lại cho con dâu và đem Nga vào Mỹ Khê, vì ở đó Oánh đi về rất tiện. Nga vì những sự đi đứng, dọn-dẹp, không mấy khi rồi rành ngồi không, nên quả nhiên không bao lâu đã khá nhiều và ưa làm lụng hơn trước.
Hôm đầu nàng gặp Trang, Nga rất không bằng lòng, vì mỗi khi thấy một người thiếu niên nào thì lại bắt nàng nhớ đến Thạch; vả Nga thấy Trang chào hỏi mẹ thì nghi rằng va chỉ vờ vĩnh thân mật để gạ gẫm nầy kia, không khéo làm cho nàng đến mất sự yên ổn. Nga cố làm ra bộ khinh bỉ cho chàng đừng có chòi mòi gì nữa. Nhưng luôn mấy ngày sau thấy chàng lãnh đạm vô tình không để lộ ra cái cử chỉ gì khả nghi thì nàng mới hết ngờ vực người thiếu niên về chỗ đó. Nàng lại nghe nói đến Trang ở một cách cô độc, không hợp với cái tuổi trẻ của chàng chút nào thì đồ rằng hoặc chàng cũng có một cái tâm sự như mình chăng. Hôm Trang được mời đến ăn cơm cùng Oánh, Nga thấy chàng chịu thua sút Hồng, không nóng nảy như bạn thiếu niên khác thì lại càng chắc là lời mình đoán đúng. Nhưng nàng bỗng nhận ra rằng mình năng nghĩ đến Trang, hay chú ý nghe Oánh kể chuyện chàng mà cho thế là một sự không tốt, đắc tội với vong hồn người bạn cũ.
Nên hôm ấy, muốn đoạn tuyệt với những điều nghĩ đó, nàng bèn soạn cái bức ảnh của Thạch ra như để chứng giám cho tấm lòng thanh bạch của mình. Những sự đau đớn cũ nó mới hơi êm êm được mấy ngày trong tâm khảm nàng lại bỗng nứt nẻ ra nhức nhối vô cùng, khiến nàng ủ dột không thua gì ngày trước. Nga tưởng tượng Thạch đang buồn rầu đứng trước mặt nàng nói những lời trách móc. Nhưng nhìn vào bức ảnh, chỉ thấy ý trung nhân tươi cười âu yếm, không có vẻ giận dỗi gì. Những tiếng thề bồi của Thạch ngày trước lại thánh thót bên tai nàng. Nga cảm động quá, nghẹn ngào, không thốt ra một lời gì được.
Vì thế, luôn sáu bảy hôm sau, Nga gặp Trang đều lạnh lẽo không muốn đứng gần. Có chào hỏi cũng gọi là cho đủ lễ thôi.
Trang thấy thế thì cứ nhất định rằng mình bị Nga khinh mà duyên do cũng chỉ vì thấy mình thật thà quá trong bữa tiệc hôm trước. Chàng tự nhủ rằng cô ta không hiểu mình đến thế thì kiến thức cũng còn là hẹp hòi, nông nổi lắm. Nên chàng cũng nghe chán nản, không thích chào hỏi gì Nga nữa.
Nga thấy Trang tưởng bị mình khinh bỉ có ý thẹn thì nàng cũng hối hận rằng mình kiêu hãnh quá.
Nhưng Trang chỉ gắng gượng được vài hôm rồi sau Nga lại thấy chàng xoắn xuýt mình hơn trước. Mỗi làn gặp gỡ cứ thấy Trang cười nói luôn miệng, vui vẻ lắm, hết chuyện nầy tiếp qua chuyện kia không bao giờ dứt. Nga phải cười thầm không hiểu sao va lại có cái cử chỉ kỳ quặc ấy.
Nga tần mần đem Trang so sánh cùng Thạch mà nhận thấy rằng hai người có nhiều chỗ giống nhau mà nếu gặp nhau ắt cũng làm một đôi bạn tương đắc. Nàng nghĩ rằng vì tâm trí mình nó đầy cả cái hình ảnh của Thạch cho nên hễ gặp ai cũng muốn tìm cho ra chỗ đồng dị với người yêu, cái đó chỉ là một cách nhớ đến người yêu vậy.
Một hôm, mấy người đang đi dạo chơi cách chỗ tắm hơi xa. Trời bỗng tối sầm lại, mây đen từ phía tây đùn đùn kéo tới, bủa thấp la đà.
- Ta đi mau về thôi, - Oánh nói, - chắc là mưa to sắp đến.
Ai nấy đều vội vã quày gót lui. Trang lên mặt rành:
- Không can gì, chân mây chẳng đụng núi Sơn Trà thì cũng chưa mưa được.
Nói vừa rứt lời, trời đã đổ hột lắc rắc, giây phút một trận mưa to bỗng ào ào đổ xuống. Cả bốn người biết về chẳng xong phải chạy a vào xóm thuyền chài, gặp cái nhà gần nhất liền kéo nhau vào đụt. Mấy bác thuyền chài thấy khách lạ đến nhà liền hối hả quét phản, trải chiếu mới mời ngồi lại bảo trẻ con đun nước chè đâm đãi khách.
Bà Nghè cùng Nga đến trước bếp lửa sưởi áo cho khô rồi mới kiếm chỗ ngồi.
Oánh bấy giờ ngó lại Trang thấy chàng ướt như chuột lột, mới cười xòa ra bảo:
- Thì cũng tại ông thầy thiên văn nầy muốn làm lộ thiên cơ nên mới sinh chuyện!
Nhưng trời vẫn mưa già, trước mái hiên nước chảy mạnh xuống từng chuỗi dài khít rịt như một bức rèm châu trắng xóa. Ai nấy đều yên lặng trông ra ngoài sân bị nước xói thành ngòi lạch, hoặc lắng tai nghe tiếng gió thổi vi vút qua mấy ngọn thùy dương.
Trang và Nga lại tình cờ ngồi cạnh nhau, hai người đều nghe có cái cảm giác lạ lùng nó nhen nhúm trong lòng rất ấm áp. Mọi vật ở trong túp lều tranh ấy, từ đống lưới bừa bãi bên phên cho đến ngọn lửa ngùn ngụt trên bếp, vật cỏn con gì nó cũng đều chan chứa một cái thi vị ngây người....
Trang không hề biết bực giọc về sự ướt át gì cả cứ rung đùi, đốt thuốc hút phì phào. Chàng cũng không cầu gì mưa tạnh nữa. Trang thấy trên cái chõng tre kê dưới bức cửa chống có một ông lái già đang chăm chú xem một quyển sách gì. Chàng thử ghé lại gần xem. Ông già liền đặt quyển sách xuống cười nói:
- Thầy có muốn coi tướng số gì không? Đây là bộ "Tam thế diễn cầm" linh nghiệm lắm!
Trang ngảnh lui vờ hỏi Oánh:
- Bây giờ nên xem gì? à, nhưng người ta nói chung cả đời mình thì muốn biết gì mà chẳng có!
Nói vậy rồi Trang mới kể rõ mình mấy tuổi, ngày sinh tháng đẻ cho ông lái nghe.
Ông lão lắp đi lắp lại cho nhớ những ngày giờ ấy, tìm kiếm một hồi, rồi bỗng nói một cách đắc ý:
- Đây rồi, thầy hãy lắng tai nghe. "Sinh tại Hoàng đế hung, phú quí định hưng long. Độc thư khoa đệ hiển". Hay lắm! "Lộc vị chủ tam công". à lại càng tốt, tốt lắm!
- Khoa đệ thì đã không hiển rồi. Còn cái gì chớ chức tam công thì cũng uổng mất nốt, vì ngày nay không có nữa. Trang nói.
Ông thầy số thương hại:
- Thầy đừng nói vậy không nên đâu! Sách vở thánh hiền in chép rõ ràng, cái gì lại không có. Nhưng thấy hãy nghe "Nhi tôn đa phát đạt. Thê thiếp chủ phương dung". Chà, số thầy tốt quá!
Ông lái cứ vừa đọc vừa ngâm nga, đến đó Trang lại ngắt lời hỏi:
- Sao lại thê thiếp? Như thế nghĩa là trong đời tôi sẽ có vợ và có cả hầu, chưa biết chừng có cả năm bảy nàng hầu nữa phải không? Sướng thật!
Bà Nghè cùng Oánh nóng nảy chờ tạmh mưa, nghe vậy cũng bật phì cười, duy chỉ có Nga là lấy làm khó chịu. Nàng cho câu nói của Trang tuy có pha giọng khôi hài nhưng cũng rất quê mùa bất nhã, không như Thạch chút nào. Từ đó nàng cứ tưởng đến Thạch mà ủ ê không nghe thấy gì nữa.
Còn Trang cứ việc nghe ông già xem nốt.
Nhưng hôm đó, khi về chàng lấy làm lạ rằng Nga bỗng làm cao với mình hơn trước. Chẳng hiểu vì sao, chàng liền cho là Nga tánh nết bất thường vậy.