Gió lạnh mùa đông mang theo những áng mây Ä‘en và mưa tầm tã, đến ná»—i chẳng ai nghÄ© đến chuyện Ä‘i ra ngoài . Tôi chẳng bao giá» Ä‘i đâu xa , nên cảm thấy thÃch thú vào những buổi chiá»u se lạnh như thế này . Tháºt ngao ngán khi trở vá» nhà trong bầu không khà âm u buồn tẻ như thế , vá»›i các ngón chân tay lạnh cóng , vá»›i lòng chán nản vì phải bị chị vú Bessie la mắng. Ngoài ra,tôi lại thưá»ng có mặc cảm thua sút đối vá»›i John Reed và mấy đứa em gái cá»§a nó là Eliza và Georgiana.
Con cái nhà Reed bây giá» Ä‘ang quây quần quanh mẹ trong phòng khách. Bà ấy nằm trên chiếc trưá»ng ká»· cạnh lò sưởi, vẻ sung sướng lá»™ ra mặt khi có bầy con cưng Ä‘ang ở bên mình. Há» không muốn tôi cùng ở vá»›i há». Bà bảo rằng, cho đến khi nào bà nghe chị Bessie nói tôi đã chịu khó để trở thành đứa bé ngoan, bà má»›i nghÄ© đến chuyện thương yêu tôi.
Tôi bèn há»i bà :
-Thế chị Bessie đã nói cháu như thế nào?
Bà Reed liá»n đáp:
- Này Jane, mợ không thÃch ai cáºt vấn mợ như thế. Má»™t đứa bé không được nói năng vá»›i má»™t ngưá»i lá»›n như thế. Hãy kiếm chá»— mà ngồi yên, cho đến khi nào cháu biết cách nói năng lá»… độ.
Bên cạnh phòng khách là phòng ăn Ä‘iểm tâm nhá». Tôi lánh ngay vào đó. Tôi lấy quyển sách trên giá sách, sau khi đã biết chắc nó là má»™t cuốn truyện tranh, và trèo lên ngồi trên bệ cá»a sổ. Tại đây, tôi ngồi tréo chân, kéo tấm màn che cá»a sổ và thu mình trong má»™t thế giá»›i riêng tư. Nếp gấp cá»§a tấm màn màu tÃm đã che khuất tôi khá»i bị ai ở phòng phÃa bên phải trông thấy, còn phÃa bên trái tôi thì các khung kÃnh đã ngăn cách tôi vá»›i không khà ảm đạm cá»§a bầu trá»i tháng mưá»i má»™t bên ngoài. Tôi láºt sách xem, thỉnh thoảng dừng lại , đưa mắt nhìn ra trá»i chiá»u mùa đông. Xa xa, tôi chỉ thấy sương mù và mây Ä‘en. Gần hÆ¡n là bãi cỠẩm ướt, những bụi cây bị bão thổi rạp xuống, và cÆ¡n mưa dai dẳng vá»›i ngá»ng gió mùa đông Ä‘ang ào ào thổi tá»›i.
Tôi quay vá» vá»›i cuốn sách. Äó là cuốn " Chuyện các loài chim ở nước Anh" cá»§a Bewick. Có nhiá»u trang miêu tả cảnh băng giá và các má»m đá cheo leo ở miá»n Bắc, nÆ¡i các loài chim biển đến làm tổ. NghÄ© đến những vùng xa xôi đầy băng tuyết ấy, tôi lại chạnh nghÄ© đến thân pháºn mình: má» mịt. Cái ý tưởng mÆ¡ hồ ấy cứ cháºp chá»n trong đầu óc tôi. Má»—i bức hình trong sách đã kể má»™t câu chuyện, tôi thấy tháºt kỳ bà và hấp dẫn. Chuyện hấp dẫn chẳng khác gì chuyện cá»§a Chị Bessie thỉnh thoảng đã kể cho tôi nghe trong những tối mùa đông, khi chị cao hứng.
Cho nên , có cuốn sách cá»§a Bewick trong tay, tôi tháºt sung sướng, sung sướng vì hoàn cảnh cá»§a tôi. Tôi cứ nÆ¡m ná»›p sợ có ai quấy rầy mình, thế mà chuyện lại có tháºt. Cá»a phòng bá»—ng báºt mở.
Tôi nghe tiếng nói cá»§a John Reed. Khi thấy căn phòng không có ngưá»i, nó đứng yên. Rồi nó gá»i mấy con em cá»§a nó lại, bảo chúng:
-Nó đâu nào? Lizzi! Georgy! Jane không có ở đây mà!
Tôi mừng vì có cái màn cá»a che , tôi cầu mong nó đừng thấy tôi. Nhưng Eliza lại nhanh hÆ¡n John, nó nói liá»n:
-Chắc là nó ngồi nÆ¡i cá»a sổ.
Tôi phải bước ra giữa phòng và nói với John Reed :
-Nào anh muốn cái gì?
Nó đáp:
-Mày hãy nói: Thưa ông Reed, ông muốn gì? Tao muốn mày đến đây.
Nó ngồi vào 1 chiếc ghế bá»c nệm và ra dấu cho tôi đến trước mặt nó.
Thưá»ng quen vâng lá»i John, tôi đến trước mặt nó. Nó là má»™t thằng há»c sinh 14 tuổi, lá»›n hÆ¡n tôi 4 tuổi, vì tôi má»›i lên 10. Nó to, bá»± so vá»›i tuổi cá»§a nó. Mặt to, tay chân thô ráp. da dẻ bệnh hoạn.
John Reed Ãt thương mẹ và em nó. Nó lại rất ghét tôi. Nó thưá»ng xuyên bắt nạt, trừng phạt tôi. Tôi rất sợ nó và má»—i lần nó đến gần là tôi run lên. Có nhiá»u lúc tôi quá khiếp đảm,nhưng chẳng biết nhá» ai giúp đỡ. Tôi tá»› trong nhà chẳng ai muốn động đến ông chá»§ nhá» cá»§a há», còn bà Reed thì lại không thèm hay biết gì vá» hành động cá»§a đứa con trai độc nhất cá»§a mình cả.
Khi tôi đến gần ghế hắn ngồi, John Reed bá» mất mấy phút để thè lưỡi vá»›i tôi.Tôi biết hắn sắp đánh tôi, và trong khi tôi đợi hắn đánh, tôi thấy cái mặt hắn xấu xà và ghê tởm làm sao.Như Ä‘á»c được ý nghÄ© cá»§a tôi, thình lình hắn đánh tôi tháºt mạnh. Hắn há»i:
- Mày làm cái gì sau bức màn?
Tôi đáp:
-Äá»c sách.
-ÄÆ°a tao xem cuốn sách.
Tôi trở lại cưả sổ và lấy cuốn sách đem đến cho hắn xem. John Reed nói tiếp:
- Mày không được Ä‘á»c sách cá»§a tao. Mẹ tao bảo mày là đứa ở nhá». Cha mày không để lại má»™t đồng. Äáng ra mày phải Ä‘i ăn xin, chứ không được ở vá»›i con cái nhà quý tá»™c. Lẽ ra mày không được ăn mặc như chúng tao. Äến đứng gần cá»a lá»›n, tránh các cá»a sổ và gương soi Ä‘i.
Tôi bước Ä‘i, không ngá» trước là hắn sẽ làm gì. Thế rồi tôi thấy hắn đưa cuốn sách lên và ném vào tôi. Tôi tránh không kịp. Cuốn sách Ä‘áºp vào tôi khiến tôi té nhào vào cánh cá»a, đầu Ä‘áºp vào đấy bị rách má»™t đưá»ng. Vết rách chảy máu, tôi Ä‘au đớn vô cùng. Vừa giáºn vừa sợ, không chịu nổi , tôi la lên:
- Mày là thằng độc ác, tàn bạo! Mày như đồ sát nhân. Mày như bá»n vua chúa La Mã bạo tàn!
Nó la lên:
- Sao! Mày nói với tao thế à? Eliza, Georgiana, các em có nghe nó nói không? Anh sẽ nói cho mẹ biết. Nhưng trước hết...
Nó nhào đến tôi, chụp lấy tóc và vai tôi. Tôi quá tuyệt vá»ng, tôi xem nó như kẻ độc tài, sát nhân. Tôi không biết tay tôi đã làm gì mà chỉ cảm thấy máu từ trên đầu chảy xuống, và tôi đã làm cho nó la lên cầu cứu.
Các em gái nó chạy Ä‘i tìm bà Reed. Bà ta chạy đến hiện trưá»ng, theo sau là Bessie và má»™t tá»› gái. Ngưá»i ta can chúng tôi ra. Rồi tôi nghe bà Reed nói: " Lôi cổ nó đến nhốt vào phòng Ä‘á»". Bốn bàn tay vá»™i vàng lôi tôi lên lầu.
- Nắm chặt hai tay nó. Nó giống con mèo điên đấy.
- Cô Eyre, tháºt quá quắt! Ai lại Ä‘i đánh cáºu Hai, con trai bà Reed! Bây giá» ngồi
xuống Ä‘i và suy gẫm tá»™i lá»—i cá»§a mình.Há» Ä‘em tôi đến phòng đỠvà để tôi ngồi trên má»™t cái ghế đẩu. Tôi cố đứng dáºy liá»n bị ấn xuống , Bessie và ngưá»i tá»› gái đứng đây nghiêm khắc nhìn tôi.
Cuối cùng Bessie nói với tôi:
- Trước đây có bao giỠcô cư xỠnhư thế này đâu.
Ngưá»i kia đáp:
- Nhưng cô ta đã có ý ấy rồi. Cô ta là một cô bé thâm hiểm.
HỠngừng một lát rồi Bessie gay gắt nói với tôi:
- Thưa cô, cô phải biết rằng cô mang Æ¡n bà Reed nhiá»u lắm. Bà nuôi giữ cô. Nếu bà ấy bá» cô, cô phải vào ở nhà tế bần thôi.
Tôi không trả lá»i Mấy ngưá»i này không lạ gì vá»›i tôi.Chuyện trách cứ tôi ăn nhỠở Ä‘áºu là chuyện há» thưá»ng nhắc lui nhắc tá»›i , làm cho tôi Ä‘au Ä‘á»n khốn khổ, nhưng chẳng nghÄ©a lý gì. Bessie nói thêm nhẹ nhàng hÆ¡n:
- Tôi nói váºy là nhằn giúp cô. Cô nên cố gắng biết Ä‘iá»u và vui vẻ. Nếu cô cứ làm ồn và thô lá»—, cô sẽ bị Ä‘uổi Ä‘i đấy, tôi chắc là như váºy.
Há» bá» Ä‘i, đóng cá»a rồi khóa lại, để tôi má»™t mình.
Phòng đỠlà má»™t phòng lá»›n nhất, rá»™ng nhất trong nhà, nhưng lại Ãt khi được dùng đến.Ông Reed đã chết ở đấy được chÃn năm nay rồi.Tôi biết ông chết ở trong phòng này, ngưá»i ta để ông ở đây cho đến khi Ä‘em ông Ä‘i chôn. Từ ngày ấy, má»™t không khà ma quái trong phòng khiến chẳng có ai dám bước vào. Căn phòng có mùi ẩm mốc và bị quên lãng.
Tôi ngồi gần lò sưởi, Cái giưá»ng màu hồng trước mặt tôi; ở bên phải có cái tá»§ áo cao màu Ä‘en sẫm,bên trái là mấy cá»a sổ có treo màn. Má»™t cái gương lá»›n phản chiếu cả cái phòng rá»™ng lá»›n trống trải.
Tôi đứng dáºy để xem thá» hỠđã thá»±c sá»± khóa cá»a để nhốt tôi trong phòng không. Than ôi, hỠđã khoá tháºt! Không có nhà tù nào chắc chắn hÆ¡n. Quay trở lại, tôi nhìn mình trong gương, tôi nhìn má»™t chốc cái gương mặt nho nhá» , xa lạ Ä‘ang nhìn lại tôi. Cái mặt trắng và hai cánh tay trông như má»™t con ma buồn bã ở trong phòng. Tôi cháºm rãi Ä‘i vá» phÃa cái ghế đẩu.
Tâm trà tôi cứ nghÄ© đến sá»± tàn ác cá»§a John Reed, nghÄ© đến sá»± thá» Æ¡ lãnh đạm cá»§a hai đứa em gái cá»§a hắn, đến lòng căm ghét cá»§a mẹ chúng đối vá»›i tôi, và đến lá»i lẽ rầy la cá»§a bá»n tôi tá»› trong nhà.Tại sao tôi luôn phải Ä‘au khổ, luôn bị lên án và bị kết tá»™i? Nếu tôi là má»™t đứa bé vui tươi, xinh đẹp, trong sáng thì bà Reed có thể sẽ tá» tế vá»›i tôi, và con bà sẽ thân thiện vá»›i tôi- đằng này, tôi chỉ là đứa bé nghèo nàn, không bè bạn. Nhưng tôi là kẻ xa lạ vá»›i Gateshead Hall; tôi không hòa nháºp được vá»›i má»i ngưá»i ở đây.
Tuy nhiên tôi đã cố làm tròn ngiệm vụ cá»§a tôi và cố gắng để tốt hÆ¡n, thế mà tôi vẫn bị xem là đứa ngá»— ngược và buồn rầu từ sáng sá»›m cho đến chiá»u tối. Eliza là đứa cố chấp Ãch ká»·, Georgiana thì tÃnh khà ác độc, ấy thế mà cả hai khi nào cÅ©ng được bá» qua những tá»™i lá»—i cá»§a chúng. John thÃch làm gì tuỳ ý mà chẳng bao giá» bị trừng phạt. Cho dù nó có vặn cổ chim bồ câu , giết chết gà con, xua chó vào cắn cừu hay ngắt những nụ hoa đẹp nhất để chÆ¡i - nó làm gì nó thÃch, thế mà Mẹ nó vẫn gá»i nó là "cục cưng cá»§a mẹ".
Äầu tôi vẫn chảy máu và Ä‘au đớn vì bị ngã vào cá»a, thế mà chẳng ai trách mắng John vì đã đánh tôi. Vì tôi đã chống lại nó nên tôi phải bị nhốt ở đây trong hoàn cảnh thiếu thốn má»i bá».
"Bất công! bất công!" Hai tiếng ấy cứ lặp đi lặp lại trong đầu óc tôi, và tôi rất đau đớn tìm cách để thoát ra, nếu không thì chắc là phải chịu cảnh đói khát đến chết mất.
Nếu ông Reed còn sống , tôi chắc là ông sẽ đối xá» vá»›i tôi tốt hÆ¡n.Tôi không còn nhá»› ông, nhưng tôi biết ông là anh cá»§a mẹ tôi, và ông đã Ä‘em tôi vá» nhà khi tôi trở thành đứa bé mồ côi. Tôi cÅ©ng biết rằng, khi ông sắp chết, ông yêu cầu vợ hứa vá»›i ông là sẽ nuôi nấng tôi như là con cá»§a bà.Bà Reed có lẽ tưởng giữ được lá»i hứa, nhưng làm sao bà có thể đối xá» như má»™t bà mẹ thá»±c sá»± đối vá»›i má»™t đứa bé mà bà không thương mến-má»™t đứa bé không có liên hệ máu má»§ vá»›i bà? Ông Reed sẽ nghÄ© gì trước sá»± việc xảy ra ở dưới lầu?
Tôi lại nhá»› đến chuyện ngưá»i ta kể vá» những ngưá»i chết, nếu há» không được thá»a mãn những ước mÆ¡ cuối cùng cá»§a há», thì há» sẽ mong trở lại dương thế. Tôi nghÄ© đến hồn ma cá»§a ông Reed, buồn phiá»n vì ngưá»i ta đã đối xá» không tốt vá»›i đứa con cá»§a em gái mình, hồn ma có thể hiện lên trong cái phòng vắng vẻ này. Nếu tháºt váºy thì khá»§ng khiếp biết bao. Tôi bắt đầu lau khô nước mắt, ngồi yên và cố gắng can đảm lên. Bây giỠđã xế chiá»u, ánh sáng nhợt nhạt, ảm đạm cá»§a mùa đông Ä‘ang tràn ngáºp cả ngôi nhà yên tÄ©nh.Tôi nghe tiếng mưa rÆ¡i Ä‘áºp vào kÃnh các cá»a sổ, và tiếng gió vẫn gào rÃt bên ngoài. Tôi thấy lạnh cóng và lòng can đảm tiêu tan. Tôi ngẩng đầu lên và cố can đảm nhìn quanh căn phòng tối tăm. Tôi chợt thấy má»™t ánh sáng chiếu lên tưá»ng. A nh trăng à? Không phải đâu, trăng chưa má»c mà, vả lại ánh sáng lại di chuyển trên trần nhà và cháºp chá»n trên đầu tôi.
Tôi cứ nghÄ© ánh sáng báo cho tôi biết có má»™t linh hồn từ bên kia thế giá»›i Ä‘ang hiện vá». Tháºt ra thì chắc là ánh sáng phát ra do má»™t cây đèn dầu cá»§a ai đó Ä‘ang xách Ä‘i ngoài vưá»n chiếu vào, nhưng vì thần king tôi yếu nên tôi đã lo sợ như váºy. Tim tôi Ä‘áºp thình thịch, đầu tôi nóng bừng, tai tôi ù như nghe tiếng chim Ä‘áºp cánh.Tôi không chịu nổi nữa, Tôi hết kiên nhẫn, tôi chạy đến cá»a lá»›n và Ä‘em hết sức mình lay mạnh cánh cá»a. Hết sức lo sợ, tôi gá»i lá»›n và la hét ầm Ä©.
Tôi nghe tiếng chân chạy ngoài hành lang rồi nghe tiếng của Bessie:
- Cô Eyre, cô bệnh à?
Tôi la lên:
- Hãy để cho tôi ra! Äể tôi ra! Äể tôi đến phòng giữ trẻ thôi!
Bessie há»i:
- Cái gì? Cô bị đau à? Có việc gì không?
- Ôi tôi thấy có ánh sáng, chắc là ma sắp hiện hồn.
Tôi nắm lấy tay Bessie nhưng chị ấy lại hất tay tôi ra.Chị thấy tôi gào khóc và run rẩy đến ná»—i không nói nên lá»i.
Abbot, ngưá»i tá»› gái khinh bỉ nói:
- Cô ta la hét để mình phải chạy đến đây ấy mà! Nếu qá»§a tháºt cô ấy Ä‘au đớn lắm thì còn được, đằng này chỉ bày trò mưu mô xảo quyệt mà thôi.
Tôi nghe má»™t giá»ng khác há»i:
- Cái gì đấy?
Rồi tôi nháºn ra tiếng chân bà Reed Ä‘i ngoài hành lang. Bà ta nói tiếp:
- Tao đã ra lệnh cho con Jane Eyre ở trong phòng đó một mình cho đến khi tao tới mà.
Tôi nÃu lấy Bessie , khóc lóc. Bessie van nài:
- Thưa bà, cô Jane la hét dữ quá.
Bà đáp:
- Äể nó đấy. Này con kia, thả tay Bessie ra. Mày đừng hòng mưu mô để thoát ra khá»i đây. Mày phải ở đây trên má»™t giá». Tao chỉ cho mày ra khi nào mày chịu im lặng và ngồi yên.
Tôi khiếp đảm nói với bà:
- Ôi , thưa mợ, xin mợ thương cháu ! Xin mợ tha thứ cho cháu. Cháu không chịu được ở trong phòng này. Xin mợ phạt cháu cách khác! Cháu chết mất...
- Im đi!
Bà Reed không muốn nghe thêm. Bà không thèm để ý đến tôi Ä‘ang nức nở kêu gào, bà đẩy mạnh tôi vào trong phòng đó và khóa cá»a nhốt tôi lại.
Trong bóng tối cá»§a căn phòng im vắng, tôi nghe những bước chân Ä‘i xa dần. Tôi thấy mình Ä‘au đớn không chịu đựng được; dưá»ng như bóng tối cá»§a căn phòng úp chụp lên tôi, nháºn chìm tôi và tôi không còn hay biết gì nữa.
Xem tiếp: Chương 2