Bây giờ đang là cuối tháng bảy, quãng thời gian đẹp nhất ở Xakhalin, quả mặt trời chín mọng đang tiết ra thứ mật màu vàng và không còn sức để nung nóng hơn được nữa. Đám người tắm biển hạnh phúc, chiếm hết cả khu bãi tắm thoai thoải trên cánh bên phải của bãi cát phẳng hình vòng cung - đang nô đùa ầm ĩ trên cát. Bờ biển rực rỡ bởi các bộ quần tắm đủ màu, những cái bóng đen chạy theo chân những người đang chạy, và nằm bên cạnh những người đang nằm. Tiếng ầm ì vốn có từ bao đời nay của biển bị vỡ nhỏ ra và hòa lẫn với đủ mọi thứ giọng lanh lảnh của con người. Những thân người màu da cam sáng lên trước màu xanh lục sẫm của biển, chúng đuổi nhau, chơi bóng, nằm trên cát, hoặc ngồi ôm gối, chơi ném cát vào nhau, bế trên tay phụ nữ và trẻ con, giơ cao những chai nước trên khuôn mặt đang ngửa ra, ngồi túm tụm từng nhóm chơi bài. Chúng đeo vào hoặc bỏ những chiếc kính râm ra, giũ trước gió những cái chăn rồi trải chúng xuống cát, đứng im một chỗ nhìn ra biển, nhìn lên trời, nhìn ra hòn đảo xanh ngoài xa, nhìn lên những ngọn núi xanh gần bờ biển, nhảy lên trước những con sóng đang chạy vào bờ và bơi trong làn nước mát.
Tất cả đám dân chúng khỏe mạnh và rỗi việc của thị trấn đều đổ ra cái chỗ nô đùa thích thú ấy trên bờ biển. Từ cái hầm mỏ ẩm thấp bước ra, người thợ tầng lò làm ca sáng vội vã rảo bước về nhà, khua ủng cồm cộp trên những thanh gỗ lát vỉa hè, dòng mồ hôi than chảy từ trong mũ sắt xuống mặt anh ta, - và chỉ một hai giờ sau anh ta đã ngụp lặn chán chê trong làn nước mặt mát mẻ và sạch sẽ, chân tay vùng vẫy để bơi, và phía dưới anh ta, trên đáy cát trắng lóa ánh mặt trời, cái bóng đen của anh ta cũng vùng vẫy theo như một con cua lớn. Một nàng tiên cá bơi ngang qua, những hạt bong bóng nước cứ sủi lên khắp xung quanh người trông như những hạt ngọc, cô ta vừa bơi vừa lấy tay khỏa trên mặt nước, và cứ mỗi cái khỏa lại ngoảnh bộ mặt tươi cười nhìn theo tay - nhưng đó không phải là nàng tiên cá bất tử, mà là cô thợ máy khâu Raia, buổi sáng hãy còn ngồi bên chiếc máy kêu ầm ầm, hất mớ tóc quăn xòa xuống trán sang một bên, để chạy một đường chỉ cho đều.
Cửa hàng thương nghiệp thành phố vừa bán ra một loạt bộ quần áo tắm màu đỏ, nên bây giờ khắp bãi tắm chỗ nào cũng đỏ rực những bộ quần áo ấy, chúng bốc lửa trên người các cô gái, hệt như những cánh hoa thuốc phiện trên đồng cỏ sặc sỡ. Bỗng một cánh hoa tách ra khỏi mặt đất bay về phía biển, và như một cái đài phun nước, sau khi phun ra một dòng tiếng cười lanh lảnh, cô gái nhảy vào con sóng đang chạy vào bờ. Sau đó, từ dưới nước lên, cô gái tắm biển không còn rực rỡ như trước nữa, cái màu đỏ thắm trên người cô đã bị tắt đi trong biển, đã biến thành màu san hô và dọc đôi vai tròn của cô có những dòng nước lấp lánh chảy, mớ tóc cứ nhảy tung tăng trên cái lưng để trần của cô.
Phía trên một đám những cái đầu đang ngẩng, một quả bóng màu sẫm bay lên, lơ lửng trong không trung giây lát, rồi từ từ rơi xuống, một cầu thủ bóng chuyền thành thạo, da rám nắng, đưa bàn tay rất dẻo đập vào nó, và quả bóng bay vút trong không khí, rít lên như viên đạn đại bác, đập bốp vào một người nào đó, rơi xuống cát nghe bịch một cái, rồi lăn đi trong cái bóng đen tròn của nó. Một nàng tiên cá có đôi vai đỏ ửng bong hết da chạy theo cúi xuống nhặt, mớ tóc xoăn dài màu da đồng rủ xuống cát, một mùi âm ấm của quả bóng da khẽ phả vào mặt cô. Tất cả các cầu thủ đứng đợi cô nhặt bóng lên, quay trở về giao bóng - rồi người nào người nấy hơi khom người, chăm chú theo dõi, khi cô khẽ tung quả bóng lên, rồi ngửa lòng bàn tay hồng hào ra đón nó.
Cô Tônhia Ôkhara, một cô gái lai Nhật, cô mậu dịch viên ở cửa hàng thực phẩm thị trấn ai cũng biết, đang ngồi cạnh một khóm tường vi xanh, cả khóm chỉ còn lại hai bông hoa màu tím nhạt, hai bông hoa đang bắt đầu trụi lá. Hai tay ôm lấy cặp đầu gối tròn trĩnh, đầu đội mũ vải mềm màu trắng hơi cúi xuống, Tônhia nhìn chàng trai tóc xoăn đang nằm duỗi thẳng người bên chân cô như một con thú khỏe mạnh "Muốn chứ ?" - Tônhia đe anh chàng rồi đưa bàn tay nhỏ nhắn bốc một nắm cát ném vào mớ tóc quăn của anh ta. Anh này nhỏm ngay dậy, nhắm mắt lắc lắc đầu, toét miệng ra cười. Tiếng cười ròn tan của Tônhia Ôkhara vang đi rất xa, khiến mọi người xung quanh phải ngoảnh lại nhìn cô.
Một chú bướm đang bay lượn trên mặt sóng ngay bên mép bờ cát. Con sóng chồm lên, đỉnh sóng lấp lánh. Những tảng đá nóng hàng nghìn năm vẫn ngồi im trên cát, trong những cái hang ẩm ướt. Con bướm trắng bị gió mang từ những sườn đồi nở hoa về đây cứ chập chờn bay lượn. Sóng cuộn tròn lại - và trong giây lát nó bỗng có cả cái độ bóng và độ cứng của loại đá quý. Sóng rơi xuống - và trong tiếng réo ào ào của nước, một dải đăng ten bọt trắng như tuyết bỗng hiện lên. Nhưng chú bướm vẫn bay lượn trên bờ đại dương. Phía xa ngoài đại dương, thấp thoáng bóng một chiếc tàu thủy nhỏ, trông như cái cọng rơm bập bềnh giữa mặt biển xanh trong tinh khiết. Trong đám người đang chơi đùa trên bãi cát có một người nhìn chiếc tàu và nghĩ rằng : những con tàu thần thoại đang đi ra biển, nó đang bơi hay đứng im một chỗ ? Và chú bướm vẫn không ngừng bay lượn trên sóng trông như một đứa bé sáng sủa và hạnh phúc trong bộ quần áo trẻ con.
Dọc theo bờ biển một chiếc thuyền máy đang chạy, ngồi trong thuyền là anh lính trong đội cứu hỏa của thị trấn tên là Vitka Buốcxôi. Nhiều cặp mắt tò mò từ từ đưa mắt nhìn theo chuyển động chậm chạp của chiếc thuyền. Tiếng động cơ nổ giòn và vang đi rất xa. Những cặp mắt đang quan sát, tất cả phải đến hàng trăm, mà có khi hàng nghìn, đều biểu lộ chung một cảm giác, một ý nghĩ … Nóng, chao ôi là nóng, giỏi thật ! Những cái mí mắt khoan khoái khép lại. Vitka Buốcxôi chắc phải đánh được đến nửa thuyền cá, cứ nhìn cái thuyền bị lún hẳn xuống nước thế kia thì biết … Ánh mặt trời nóng rát, cát cũng nóng, và khi hít thở bầu không khi oi bức ấy, một cảm giác mệt mỏi dịu ngọt bỗng làm ngực hơi đau nhói và có lúc tưởng như tắc thở.
Một lúc sau Vitka Buốcxôi đã cho thuyền đến gần chỗ cửa sông, nơi lúc nào cũng có những đợt sóng cao vùng vẫy, tựa như muốn ùa vào dòng sông, con thuyền đến chỗ đó thì hếch mũi lên, rồi lại chúc xuống. Bỗng nó quay ngoắt về phía bờ. Chiếc mô tơ im bặt như bị đứt, và chiếc thuyền lặng lẽ va vào bờ sông. Vitka Buốcxôi quyết định lên bờ đi đến chỗ cầu đường sắt, thám thính xem Nina, vợ anh, có ngồi cạnh ở đó không, nếu cô ta ngồi cạnh và nhìn thấy chiếc thuyền thì mọi việc coi như hỏng bét, cô ta sẽ theo anh ra chợ bán cá và Vitka sẽ không sơ múi gì cả. Anh cởi áo sơ mi và quần dài cho vợ khó nhận ra, rồi cứ mặc chiếc quần đùi rộng may ở nhà men theo bờ sông đi về phía cầu. Đám người tắm biển ở cách chỗ anh khá xa, còn ở đây, cạnh cửa sông, không có ai, chỉ có một người phụ nữ nằm trơ trọi trên tấm đệm kẻ sọc, mặt ngẩng lên trời. Từ xa Buốcxôi đã nhìn thấy đôi kính đen, thân hình chưa rám nắng sáng lóa với cái rốn sâu, mái tóc màu hung, một cánh tay tròn lẳn gấp trên đầu và hai cái nách vàng ánh của chị ta. Anh đi ngang qua chỗ người đàn bà nằm.
Nhưng được chừng ba mươi bước anh dừng lại và đột nhiên nằm úp ngực xuống đất, anh khẽ cười và dí sát hai đầu vú xuống cát nóng. Sau đó anh quay người và lồm ngồm bò ngược lại. Người đàn bà vẫn nằm im không động đậy, mắt nhìn lên trời, bên cạnh là đống quần áo nhiều màu rực rỡ. Vitka Buốcxôi bò lại gần và nằm xuống ngay dưới chân chị ta. Chưa bao giờ anh lính cứu hỏa được nhìn thấy đôi bàn chân hồng thon dài với cái gan bàn chân mềm mại trăng trắng, cùng những ngón chân thanh tú như thế. Anh thở dài một tiếng rồi nhặt một cọng rơm cù vào đôi bàn chân xinh đẹp ấy.
Người phụ nữ ngồi phắt dậy, và anh có cảm tưởng đó là một phụ nữ cao lớn đang lấy đầu đội trời. Mái tóc màu hung đỏ của chị ta phất phơ giữa những đám mây nhỏ màu trắng. Hai chiếc môi chín mọng của cái miệng múp míp của chị ta mấp máy, rồi bắt đầu :
-Anh làm cái trò gì thế ? Không biết ngượng à ? - Và còn nhiều nữa …
Và lúc đó Vitka Buốcxôi mới nhìn thấy sau đôi vai tròn mập của chị ta, phía xa xa, có một con ngựa đang đứng trên đụn cát trắng. Tất cả đều bình thường, mái tóc màu hung của người đàn bà rung rinh trước gió, một con quạ đang bay lượn trên trời, biển vẫn gầm rú đều đều sau đụn cát. Duy có con ngựa đứng trên đụn cát cao là đỏ từ đầu đến chân, một màu đỏ lạ lùng chưa từng thấy, hệt như màu trái nham lê chín. Nhưng anh lính cứu hỏa ấy không có thì giờ quan sát kỹ cái hiện tượng quá kỳ lạ ấy, vì người phụ nữ vẫn tiếp tục chửi bới anh, khiến anh phải nhắm mắt bịt tai lại.
Sau đó họ im lặng. Bên kia sông, một cậu bé đang từ trên núi đi xuống, hai má chân áp sát và sườn đồi dốc đứng. Dưới chân núi có một con đường nhỏ, nhưng lúc này không có ai qua lại. Vitka nằm và đưa chân nọ gãi chân kia. Đó là một người chắc mập, nhưng rất lùn. Tên chính của anh ta là Bansôi. (1) Vì có sự kết hợp như thế nên người Triều Tiên trong thị trấn gọi anh ta là Buốcxôi, có nghĩa là lớn. Thế là từ đó cái biệt hiệu ấy gắn liền với anh ta.
Bỗng từ phía chiếc cầu đường sắt, một phụ nữ to béo, vai rộng tiến đến chỗ anh ta. Đó là chị vợ Nina của anh lính cứu hỏa, chị nắm trong tay một cái cành cây cong queo.
-Cô đến đây làm gì thế ? - Vitka hấp tấp đứng dậy hỏi.
-Xéo ngay đ..i..i .. đồ chó đực ! - Chị hét vang cả cửa sông bằng cái giọng oang oang rồi giơ cành cây lên dọa.
-Cô đừng có mà động vào tôi, không thì đừng có trách ! - Anh lính cứu hỏa vừa lùi vừa dọa.
-Già rồi mà không biết ngượng ! - Xéo đi, nghe thấy chưa ? - Nina hùng hổ nói - Bỏ thuyền ra đây chơi, trẻ con ở nhà thì đang đợi !
-Cô cứ liệu đấy ! - anh chồng quát lên.
Rồi họ cùng đi về chỗ chiếc thuyền. Nina bước lên thuyền, còn Vitka Buốcxôi thì cúi xuống mở máy.
-Mọi người ai cũng sống rồi chết - anh cứ lẩm bẩm nói qua kẽ răng như sắp khóc - nhưng trước khi chết người ta còn cái mà nhớ. Còn tôi thì tôi có thể nhìn thấy điều gì tốt ở cô, hở Nina, điều gì ? Không biết cái đầu cô nó nghĩ gì ?
-Tôi nghĩ về cuộc sống gia đình của chúng ta - Nina đốp ngay. Rồi bỗng chị òa lên khóc. Trong suốt lúc cái nhau chị không hề nhìn người phụ nữ lạ mặt tóc hung, nhưng những lời chị nó đều ám chỉ cô ta.
-Thứ cứ đi mà nghĩ, đồ ngốc ! - Vitka tức giận quát lên, anh không chịu nổi những giọt nước mắt của vợ, cho mô-tơ nổ ầm ầm, đẩy thuyền xuống nước, rồi nhoài người qua mạn thuyền, vớ lấy quần áo để trên tấm ván ngồi và ở lại trên bờ. Con thuyền không có người lái cứ nổ ròn, lao đi trên mặt sông.
Nina vỗ hai tay vào nhau, ối lên một tiếng, rồi vội vã chạy lại phía mũi thuyền có gắn máy, hấp tấp dẫm cả vào đống cá chất ở đáy thuyền.
-Nina ơi, cô cứ đi đi nhá ! - anh lính cứu hỏa giơ nắm đấm lên dọa, hét với theo - Bán được cá rồi cứ nhét chặt tiền vào túi ấy ! Tôi lại đi chơi đây !
Người vợ đang khóc lóc không đáp. Chị ta phải cúi gập người trên tay lái để lái thuyền, giữ cho nó đi ở giữa sông.
Đắc thắng, anh lính cứu hỏa quay trở lại chỗ cũ, nhưng người đàn bà đã không còn ở đấy nữa. Người đẹp đã đi mất rồi. Và Vitka Buốcxôi cảm thấy một nỗi buồn bực đau xót. Nhưng lập tức anh cảm thấy anh còn phải nhớ lại một điều gì nữa chưa được sáng tỏ hoàn toàn và rất lạ. Nhưng là cái gì ? Tay giữ chiếc quần như thể sắp xỏ vào, anh lính cứu hỏa chau mày suy nghĩ.
Con ngựa đỏ ! Hình ảnh ấy chợt lóe lên trong đầu anh. Nhưng nó đâu rồi ?
Vitka Buốcxôi đưa mắt quan sát kỹ từng gò cát xung quanh, nhưng không ở đâu có con ngựa nào cả. Mà vừa nãy anh còn thấy nó cơ mà ! Hình như nó đứng trên cái đụn cát thoai thoải kia - không cao nhưng cân đối, và đỏ từ đầu đến chân như cái đồ chơi bằng nhung của trẻ con vậy … Thế mà bây giờ nó cũng biến mất.
Đoạn anh nhớ lại xem trước đây anh cũng đã gặp một con ngựa đỏ ở đâu. Trên nóc tủ đứng ở nhà anh có một con ngựa bằng thạch cao mà Nina rất thích. Một hôm con gái anh lôi con ngựa ấy xuống và lấy màu đỏ tô khắp người con ngựa. Cô bé bị mẹ mắng cho một trận, nhưng cô nói với bố mẹ rằng cô muốn có một con ngựa cứu hỏa, cũng đỏ như chiếc ô tô ở cơ quan bố. Lúc đó anh đã bật cười và xoa đầu đứa con gái láu lỉnh, nhưng lúc này tự dưng anh lại thấy cáu với nó "Được … về nhà mày sẽ biết tay !" - anh thầm dọa đứa con gái không có tội tình gì, rồi mặc quần áo, đi thơ thẩn, trong lòng cảm thấy một nỗi buồn mơ hồ khó tả.
Anh cứ đi thơ thẩn như vậy một lúc thì ra đến đường sắt, rồi bước trên những thanh tà vẹt đi về phía cầu, dọc theo bờ biển. Bước trên nền đường sắt, Vitka Buốcxôi thấy người mệt mỏi và buồn bã - bỗng anh nhìn thấy trước mặt một người cởi trần đến thắt lưng. Đó là Âyti, một thanh niên có vóc người khỏe mạnh cân đối, có một hàng ria mép đen nhánh - anh ta đang kéo lê áo sơ mi dưới đất. Nước da nâu của anh ta ánh lên dưới ánh mặt trời, những cái bắp thịt rất nhạy cứ nhảy nhảy dưới lớp da mỏng, khắp người anh chỗ nào cũng cuồn cuộn những bắp thịt khô và chắc như rễ cây như thế.
Anh chàng đứng doạng chân, tay phải đặt lên vai trái, như thể đang chuẩn bị vặn chéo cái phần trên của thân mình đi, hoặc làm một động tác gì khác, vì anh ta cảm thấy suốt đời đi lại quanh quẩn trên mặt đất, chỉ có sống và đi lại thì buồn quá … Âyti cười lớn, cái miệng có hai hàm răng trắng và hàng ria mép lún phún phía trên há ngoác ra.
-Sao trông anh có vẻ buồn thế, Vitka ? - anh hỏi người lính cứu hỏa - Thèm rượu hả ?
-Ừ, giá có rượu thì tốt - anh lính uể oải đáp - thế cậu đi đâu đấy ?
-Đi tắm, hôm nay tôi muốn thử bơi ra đảo. Anh bảo liệu tôi có bơi được đến đó không ?
Âyti trỏ tay ra xa, nơi cái chóp tam giác màu xanh của hòn đảo hơi nhô lên trên không trông rất rõ. Khắp vùng biển này không có tay bơi nào khỏe như Âyti. Rất nhiều lần Vitka Buốcxôi, chủ nhân của chiếc thuyền máy rất tốt, gặp anh ta ở mãi tít ngoài khơi, và anh ta lại đưa tay qua mạn thuyền bắt tay chào hỏi anh. Mặc dù vậy Vitka Buốcxôi vẫn buồn bã lắc đầu bảo :
-Không, không ai bơi nổi tới đó đâu - Chết chìm thôi.
-Anh cho là như vậy, hả Vitka ? - Âyti có vẻ không bằng lòng - Chả lẽ anh chưa thấy tôi bơi sao ?
-Cậu đừng có chủ quan - anh lính cứu hỏa đe trước - Tốt nhất là cứ ngồi trên bờ mà nghỉ cho khỏe, chàng trai ạ !
Anh ta hết lấy môi trên bặm xuống môi dưới, lại lấy môi dưới bặm lên môi trên, ngước mắt nhìn ra phía hòn đảo xanh ngoài xa, có vẻ khệnh khạng, tỉnh táo. Và anh nhìn thấy một con ngựa đỏ thắm, nhỏ như con muỗi đang bay dọc theo đám mây trắng phía trên hòn đảo. Nhưng Vitka Buốcxôi lắc lắc đầu như muốn xua đuổi cái hình ảnh huyền ảo ấy đi.
1.Tiếng Nga có nghĩa là to lớn.