DẠY CON LÀM GIÀU
TẬP 1: Cha già u cha nghèo
Tác giả: Robert Kiyosaki và Sharon Lechter
Thiên Kim (Biên dịch)
Tên tiếng Anh: Rich Dad Poor Dad
Lá»i nói đầu
Má»™t trong những nguyên nhân khiến ngưá»i già u ngà y cà ng già u, ngưá»i nghèo ngà y cà ng nghèo, còn giá»›i trung lưu thì thưá»ng mắc nợ chÃnh là vì chá»§ đỠtiá»n bạc thưá»ng được dạy ở nhà chứ không phải ở trưá»ng.
Hầu hết chúng ta há»c cách xá» lý tiá»n bạc từ cha mẹ mình, và thưá»ng thì ngưá»i nghèo không dạy con vá» tiá»n bạc mà chỉ nói đơn giản là : “Hãy đến trưá»ng và há»c cho chăm chỉ.†Và rồi đứa trẻ có thể sẽ tốt nghiệp vá»›i má»™t số Ä‘iểm xuất sắc nhưng vá»›i má»™t đầu óc nghèo nà n vá» cách quản lý tiá»n bạc, vì trưá»ng há»c không dạy vá» chuyện tiá»n nong mà chỉ táºp trung và o việc giáo dục sách vở và những kỹ năng nghá» nghiệp mà không nói gì vá» kỹ năng tà i chÃnh.
Äó chÃnh là lý do tại sao những nhân viên ngân hà ng, bác sÄ©, kế toán thông minh dù đạt được nhiá»u Ä‘iểm số xuất sắc ở trưá»ng nhưng lại gặp nhiá»u rắc rối tà i chÃnh suốt Ä‘á»i. Và những món nợ quốc gia chóng mặt thưá»ng bắt nguồn từ những vị lãnh đạo có há»c vấn cao, nhưng chỉ được huấn luyện rất Ãt hoặc không có chút kỹ năng nà o vá» vấn đỠtà i chÃnh.
Má»™t quốc gia có thể tồn tại như thế nà o nếu việc dạy trẻ con quản lý tiá»n bạc vẫn là trách nhiệm cá»§a phụ huynh, mà hầu hết há» không có nhiá»u kiến thức vá» vấn đỠnà y?
Chúng ta phải là m gì để thay đổi số pháºn tiá»n bạc láºn Ä‘áºn cá»§a mình? Nhà già u đã là m già u như thế nà o từ hai bà n tay trắng?
Có lẻ bạn sẽ tìm thấy cho mình những lá»i giải đáp vá» các vấn đỠđó trong cuốn sách nà y. Tuy nhiên, do khác biệt vá» văn hoá, táºp quán và chÃnh thể, có thể má»™t số phần nà o đó cá»§a cuốn sách sẽ khiến bạn thấy lạ lẫm, tháºm chà chưa đồng tình… dù rằng đây là má»™t cuốn sách đã được đón nháºn nồng nhiệt ở rất nhiá»u nước trên thế giá»›i.
Chúng tôi giá»›i thiệu cuốn sách nà y vá»›i mong muốn giúp bạn có thêm nguồn tham khảo vá» má»™t trong những lÄ©nh vá»±c cần dạy con trẻ biết trước khi và o Ä‘á»i, cá»§a các báºc phụ huynh ở các nước khác…
Rất mong nháºn được những ý kiến đóng góp cá»§a các bạn. Xin trân trá»ng cảm Æ¡n.
NHÀ XUẤT BẢN TRẺ
Táºp 1:
Lá»i nói đầu
CHÆ¯Æ NG 1
Cha Già u, Cha Nghèo
CHÆ¯Æ NG 2
Bà i 1: Ngưá»i già u không là m việc vì tiá»n
CHÆ¯Æ NG 3
BÃ i 2
CHÆ¯Æ NG 4
BÃ i 3
CHÆ¯Æ NG 5
BÃ i 4
CHÆ¯Æ NG 6
BÃ i 5
CHÆ¯Æ NG 7
BÃ i 6
CHÆ¯Æ NG 8
Vượt chướng ngại váºt
CHÆ¯Æ NG 9
Sá»° KHỞI ÄẦU
CHÆ¯Æ NG 10
< Sá»a đổi bởi: Ct.Ly -- 11.4.2008 18

25 >
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
Post #: 1
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 10.4.2008 16

15
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 1
Cha Già u, Cha Nghèo
Tôi có hai ngưá»i cha, má»™t ngưá»i già u và má»™t ngưá»i nghèo - má»™t ngưá»i cha ruá»™t và má»™t ngưá»i cha nuôi (cha cá»§a Mike - bạn tôi). Cha ruá»™t tôi đã có bằng thạc sÄ©, còn ngưá»i cha nuôi thì chưa há»c hết lá»›p tám, nhưng cả hai ngưá»i Ä‘á»u thà nh công trong sá»± nghiệp và có ảnh hưởng đến ngưá»i khác. Cả hai Ä‘á»u khuyên bảo tôi rất nhiá»u Ä‘iá»u, nhưng những lá»i khuyên đó không giống nhau. Cả hai Ä‘á»u tin tưởng mãnh liệt và o sá»± há»c nhưng lại khuyên tôi há»c những khóa há»c khác nhau. Nếu tôi chỉ có má»™t ngưá»i cha, tôi sẽ hoặc chấp nháºn hoặc phản đối ý kiến cá»§a ông. Có hai ngưá»i cha dạy bảo, tôi thấy được những quan Ä‘iểm trái ngược nhau giữa má»™t ngưá»i già u và má»™t ngưá»i nghèo. Và thay vì chỉ đơn giản chấp nháºn hay phản đối ngưá»i nà y hay ngưá»i kia, tôi đã cố suy nghÄ© nhiá»u hÆ¡n, so sánh và lá»±a chá»n cho chÃnh mình.
Cả hai ngưá»i cha cá»§a tôi khi bắt đầu tạo dá»±ng sá»± nghiệp Ä‘á»u phải đấu tranh vá»›i chuyện tiá»n nong, nhưng cả hai có những quan Ä‘iểm khác nhau vá» vấn đỠtiá»n bạc.
Và dụ, cha ruá»™t tôi thưá»ng nói: "Ham mê tiá»n bạc là nguồn gốc cá»§a má»i Ä‘iá»u xấu." Còn cha nuôi cá»§a tôi lại bảo rằng: "Thiếu thốn tiá»n bạc là nguồn gốc cá»§a má»i Ä‘iá»u xấu."
Những sá»± khác nhau trong quan Ä‘iểm cá»§a há», nhất là khi đỠcáºp đến tiá»n bạc, khiến tôi trở nên tò mò và bắt đầu suy nghĩ… Vì có hai ngưá»i cha đầy ảnh hưởng, tôi đã há»c từ cả hai ngưá»i. Tôi suy nghÄ© vá» lá»i khuyên cá»§a má»—i ngưá»i, và nhá» váºy, tôi có được má»™t hiểu biết sâu sắc vá» quyá»n lá»±c và tác động cá»§a suy nghÄ© lên cuá»™c sống con ngưá»i như thế nà o.
Và dụ, cha ruá»™t tôi thưá»ng nói: “Tôi không mua nổi váºt đó.†Còn cha nuôi thì cấm tôi nói như váºy ông muốn tôi nói: "Là m thế nà o để mua được váºt đó?" Má»™t bên là câu khẳng định, còn bên kia là câu há»i. Má»™t bên khiến bạn rÅ© bá» trách nhiệm, còn bên kia buá»™c bạn phải suy nghĩ…
Hai ngưá»i cha cá»§a tôi có những quan Ä‘iểm cá»±c kỳ khác biệt. Chẳng hạn, má»™t ngưá»i bảo: "Phải há»c cho giá»i thì má»›i được là m việc ở những công ty tốt.â€
Ngưá»i kia bảo: "Há»c cho giá»i thì má»›i mua được những công ty tốt." Má»™t ngưá»i tin rằng: “Ngôi nhà là số đầu tư nhiá»u nhất và là tà i sản lá»›n nhất cá»§a chúng ta.†Ngưá»i kia lại nghÄ© khác: "Ngôi nhà cÅ©ng là má»™t khoản tiá»n phải trả, và nếu ngôi nhà là khoản đầu tư lá»›n nhất cá»§a con thì con gặp rắc rối rồi đây."
Cả hai ngưá»i cha Ä‘á»u trả tiá»n hóa đơn đúng thá»i hạn, nhưng má»™t ngưá»i luôn trả đầu tiên còn ngưá»i kia luôn trả sau cùng.
Má»™t ngưá»i váºt lá»™n để tiết kiệm từng đồng má»™t. Ngưá»i kia chỉ là m má»™t việc đơn giản là đầu tư.
Má»™t ngưá»i dạy tôi cách viết má»™t lá đơn xin việc thế nà o cho ấn tượng để có thể tìm được việc là m tốt. Ngưá»i kia dạy tôi cách viết má»™t dá»± án kinh doanh tà i chÃnh như thế nà o để có thể tạo ra công việc.
ÄÆ°á»£c huấn luyện bởi hai ngưá»i cha, tôi có thể quan sát tác động cá»§a những suy nghÄ© khác nhau lên cuá»™c sống con ngưá»i. Tôi thấy ngưá»i ta tháºt sá»± định hình cuá»™c sống cá»§a há» qua suy nghÄ© cá»§a chÃnh há».
Và dụ, ngưá»i cha nghèo cá»§a tôi luôn phà n nà n: "Tôi sẽ không bao giá» già u lên nổi.†Và lá»i tiên Ä‘oán đó đã trở thà nh sá»± tháºt. Ngược lại, ngưá»i cha già u cá»§a tôi luôn nói những câu đại loại như: “Tôi là má»™t ngưá»i già u, mà ngưá»i già u thì không là m những việc đó." Ngay cả khi ông gặp thất bại thảm hại sau má»™t cuá»™c đầu tư lá»›n không thà nh, ông vẫn nghÄ© mình là má»™t ngưá»i già u. ông nói: "Có khác biệt giữa nghèo nà n và phá sản. Phá sản chỉ là tạm thá»i nhưng nghèo thì vinh tiá»…n."
Những quyá»n lá»±c cá»§a suy nghÄ© không bao giá» có thể Ä‘o hay đánh giá được, nhưng đó là má»™t Ä‘iá»u hiển nhiên mà tôi nháºn thức được ngay từ khi còn nhá». Tôi thấy rằng ngưá»i cha nghèo không phải nghèo vì số tiá»n ông kiếm được, mà vì những suy nghÄ© và hà nh động cá»§a ông.
Dù cả hai ngưá»i cha cá»§a tôi Ä‘á»u rất tôn trá»ng việc giáo dục và há»c há»i nhưng há» lại bất đồng vá» việc há»c cái gì là quan trá»ng. Má»™t ngưá»i muốn tôi há»c hà nh chăm chỉ, có thứ hạng chuyên môn cao dể có công việc tốt, kiếm được nhiá»u tiá»n. Ngưá»i kia khuyến khÃch tôi há»c để trở nên già u có, để hiểu tiá»n bạc là m việc như thế nà o và há»c cách bắt tiá»n bạc phải là m việc cho mình. Ông thưá»ng nhắc Ä‘i nhắc lại: "Tôi không là m việc vì tiá»n. Tiá»n bạc phải là m việc vì tôi."
Năm lên 9 tuổi, tôi quyết định nghe theo và há»c há»i từ ngưá»i cha già u vá» vấn đỠtiá»n bạc. Vì lúc đó, tôi chỉ má»›i 9 tuổi nên những bà i há»c cha nuôi tôi dạy rất đơn giản. Thá»±c ra tất cả chỉ có 6 bà i há»c lặp Ä‘i lặp lại và quyển sách nà y nói vá» 6 bà i há»c đó, cÅ©ng theo thứ tá»± đơn giản như khi cha nuôi tôi dạy tôi. Những bà i há»c nà y là những lá»i hướng dẫn giúp bạn và con cái bạn trở nên già u có hÆ¡n, bất kể Ä‘iá»u gì sẽ xảy ra trên má»™t thế giá»›i không chắc chắn và đang thay đổi nhanh chóng như hiện nay.
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 2
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 10.4.2008 16

12
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
CHÆ¯Æ NG 2
BÀI 1 : NGƯỜI GIÀU KHÔNG LÀM VIỆC VÌ TIỀN.
Bà i há»c bắt đầu:
“Ta sẽ trả cho các con 10 xu má»™t giá».â€
Ngay cả và o những năm 1956, 10 xu một giỠcũng là quá thấp.
Buổi sáng hôm ấy, cha cá»§a Mike hẹn gặp tôi và nó lúc 8h. Vì là chá»§ cá»§a má»™t kho hà ng, má»™t công ty xây dá»±ng, má»™t số cá»a hiệu bar quán ăn, nên ông rất báºn rá»™n...
Khi chúng tôi đến, cha Mike Ä‘ang nói chuyện Ä‘iện thá»ai và chúng tôi phải ngồi chỠông ở băng ghế ngòai hiên sau, cùng vá»›i hai ngưá»i phụ nữ và má»™t ngưá»i đà n ông trung niên là m nhiệm vụ quản lý nhà hà ng và coi kho cho cha cá»§a Mike.
Hai đứa chúng tôi đã ngồi chá» rất lâu, rồi khi tôi cảm thấy mình đã bắt đầu mất hết kiên nhẫn, thình lình cha Mike xuất hiện. Mike và tôi giáºt mình báºt đứng lên.
“Sẵn sà ng há»c chưa, các con ?†Cha Mike há»i, kéo má»™t cái ghế đến ngồi vá»›i chúng tôi.
Tôi và Mike cÅ©ng gáºt đầu.
“Tốt. Cha sẽ dạy các con, nhưng không phải là m theo kiểu trong lá»›p há»c. Nếu các con là m việc cho cha, cha sẽ dạy cách con cách là m già u. Nếu không, cha sẽ không dạy... Thế đấy, đồng ý hay không là tùy các con.â€
“ Æ ... con có thể há»i và i câu được không?â€- Tôi há»i.
“Không. Chịu hay không chịu, thế thôi. Cha có quá nhiá»u việc phải là m và không thể lãng phà thá»i gian được. Nếu con không thể quyết định dứt khóat, con sẽ không há»c cách kiếm tiá»n được đâu. CÆ¡ hợi đến rồi Ä‘i. Biết được khi nà o cần quyết định là má»™t kỹ năng quan trá»ng. Con có cÆ¡ há»™i mà con Ä‘ang cần. Lá»›p há»c sẽ bắt đầu hoặc kết thúc trong 10 giây nữa.â€- Cha cá»§a Mike nói cùng vá»›i má»™t nụ cưá»i.
“Con chịu,†Tôi và Mike cùng đáp.
“Tốt,†Cha Mike nói. “Các con sẽ là m việc vá»›i bà Martin. Cha trả các con 10 xu má»™t giá» các con phải là m việc 3 tiếng đồng hồ má»—i thứ bảy.â€
“Nhưng hôm nay con có má»™t tráºn bóng chà y,†Tôi nói.
Cha Mike trầm trá»ng nghiêm khắc: “Là m hay không là m nà o ?â€
“Con là m ạ.†Tôi trả lá»i, quyết định là m việc và há»c há»i thay vì Ä‘i chÆ¡i bóng.
BA MÆ¯Æ I XU SAU ÄÓ.
Bà đốc công Martin bắt chúng tôi là m việc không ngÆ¡i tay. Trong ba tiếng đồng hồ chúng tôi phải khiêng những thùng hà ng hóa trên kệ xuống, phá»§i sạch bụi bằng má»™t cây chổi lông gà , sau đó sắp xếp chúng lại má»™t cách gá»n gà ng. Äó là má»™t công việc chán ngấy vì những cánh cá»a cá»§a cá»a hà ng luôn mở rá»™ng ra đưá»ng và bãi Ä‘áºu xe. Má»—i lần có má»™t chiếc xe Ä‘i ngang hay chạy qua bãi, bụi mù trá»i trà n ngáºp cá»a hà ng...
Suốt ba tuần tôi và Mike đến là m việc ở chá»— bà Martin trong ba giá» má»—i thứ bảy. Và o buổi trưa, khi công viêc kết thúc, bà trả cho má»—i đứa 30xu. Và o những năm 1950, vá»›i má»™t đứa trẻ 9 tuổi thì 30xu cÅ©ng chẳng nhiá»u nhặng gì. Má»™t quyển truyện tranh cÅ©ng đã đến 10xu rồi, vì váºy sau khi được trả tiá»n tôi chỉ Ä‘i mua quyển truyện rồi trở vá» nhà .
Và o ngà y thứ Tư cá»§a má»—i tuần thứ tư, tôi quyết định sẽ nghỉ việc. Tôi muốn cha Mike dạy cho cách là m già u, chứ đâu có muốn trở thà nh tên nô lệ cá»§a 10xu má»™t giá». Trên hết, kể từ ngà y thứ bảy đầu tiên đến nay, tôi vẫn chưa được gặp lại ông ấy.
Và o giỠăn trưa ở căn-tin trưá»ng, tôi nói vá»›i Mike: “Tá»› bá» việc thôi !â€
Mike mỉm cưá»i.
Tôi giáºn dữ há»i: “Cáºu cưá»i cái gì chứ ?â€
“Cha tá»› nói rằng cáºu sẽ xin nghỉ. Cha nói trước khi nghỉ việc cáºu hãy đến gặp ông ấy.â€
Tôi phẫn nộ:
“Cái gì? Thế ra cha cáºu Ä‘ang chá» xem tá»› chán việc à ?â€
“CÅ©ng gần như váºy. Kiểu dạy cá»§a cha tá»› khác vá»›i cha cáºu. Cha cáºu nói lý thuyết. Còn cha tá»› thì rất Ãt lá»i. Cáºu cứ chỠđến thứ Bảy nà y Ä‘i đã. Tá»› sẽ nói vá»›i cha là cáºu muốn nghÄ© việc.â€
“Cáºu muốn nói là má»i thứ đã được dá»± liệu à ?â€
“Không, không hẳn thế... Thứ Bảy nà y cha tá»› sẽ giải thÃch cho cáºu.â€
NGÀY THỨ BẢY XẾP HÀNG
Tôi đã sẵn sà ng đối mặt vá»›i cha cá»§a Mike và tôi đã chuẩn bị trước. Tháºm chà cha ruá»™t cá»§a tôi cÅ©ng nổi giáºn, ông cho rằng cha cá»§a Mike đã vi phạm luáºt lao động trẻ em và má»i chuyện phải được là m cho rõ rà ng. Ông bảo tôi phải đòi những gì xứng đáng già nh cho mình. Ãt nhất là 25xu má»™t giá». Ông còn nói rằng nếu tôi không được nâng lương thì tốt hÆ¡n là nên nghỉ việc.
Và và o 8h sáng thứ Bảy đó, tôi lại đứng trước cánh cá»a văn phòng cá»§a cha Mike.
“Hãy ngồi chỠđến phiên mình nhé !†Cha Mike nói thế khi tôi bước và o.
Tôi e dè ngồi xuống kế bên hai ngưá»i phụ nữa Ä‘ang ngồi trên băng ghế bên ngòai văn phòng như bốn tuần trước. 45 phút trôi qua và đầu tôi gần như muốn bốc há»a. Hai ngưá»i phụ nữ đã và o gặp cha cá»§a Mike và đi ra 30 phút trước đó. Má»™t ngưá»i đà n ông lá»›n tuổi ở đấy khá»ang 20 phút cÅ©ng đã Ä‘i rồi.
Ngôi nhà vắng lặng. Cha cá»§a Mike vẫn mãi mê là m việc trong phòng. Cuối cùng, sau cả tiếng đồng hồ chỠđợi, đúng 9h, cha cá»§a Mike má»›i gá»i tôi và o gặp ông. “Bác biết con muốn được tăng lương há»Äƒc sẽ nghÄ© việc.†Ngưá»i cha già u vừa nói vừa xoay ghế.
“Bác đã không là m đúng thá»a thuáºn...†tôi nói mà gần như báºt khóc. Tháºt kinh khá»§ng khi má»™t đứa trẻ 9 tuổi phải đối mặt vá»›i ngưá»i lá»›n.
“Bác nói là bác sẽ dạy cho con là m việc cho bác. Con đã là m việc chăm chỉ, bá» cả những tráºn bóng chà y để đến là m việc cho bác. Thế mà bác không giữ lá»i. Bác chẳng dạy con Ä‘iá»u gì cả. Bác chỉ muốn có tiá»n và không thèm quan tâm đến những ngừơi lao động. Bác bắt con phải chỠđợi quá lâu và không tôn trá»ng con chút nà o cả. Con chỉ là má»™t đứa trẻ, và con phải cần đối xá» tốt hÆ¡n chứ !†Tôi ấm ức tuôn ra má»™t trà n.
Ngừơi cha già u nhìn chằm chằm và o tôi, rồi thông thả nói. “Không tệ. Trong vòng chưa đầy má»™t tháng, con nói chuyện giống như hầu hết những ngưá»i là m việc cho bác váºy.â€
“Sao cÆ¡ ạ?†Tôi ngÆ¡ ngác há»i lại. Rồi chẳng hiểu ông Ä‘ang nói gì, tôi tiếp tục bất bình: “Con nghÄ© bác sẽ giữ đúng giao kèo và sẽ dạy con. Nhưng tháºt ra bác chỉ muốn hà nh hạ con thôi...â€
“Bác vẫn Ä‘ang dạy con đấy chứâ€. Ngưá»i cha già u bình thản nói.
“Dạy con ư? Tháºm chà bác không buồn nói chuyện vá»›i con kể từ khi con đồng ý là m việc chỉ vì mấy xu lẻ nà y. 10 xu má»™t giá», thế đấy, lẽ ra con phải báo vá»›i chÃnh quyá»n vá» bác rồi. Bác biết mà , chúng ta có luáºt lao động trẻ em. Bác cÅ©ng biết là cha con là m việc cho chÃnh quyá»n...†tôi la lên giáºn dữ.
“Úi chà , bây giá» thì con nói chuyện y như những ngưá»i đã từng là m việc cho bác váºy. Những ngưá»i đó hoặc bác cho nghỉ việc hoặc há» tá»± xin nghỉ rồi.â€
“Bác đã nói dối con. Con đã là m việc cho bác, nhưng bác đã không giữ lá»i. Bác đã không dạy con Ä‘iá»u gì cả.†Tôi nói dồn dáºp, cảm thấy mình tháºt can đảm.
“Sao con nghÄ© là bác không dạy con gì cả?†Ngừơi cha già u há»i lại.
Tôi bÄ©u môi: “Bác đâu nói chuyện vá»›i con. Con đã là m việc được ba tuần, váºy mà bác chẳng dạy con gì cả.â€
“Dạy nghÄ©a là phải nói chuyện hoặc là m má»™t bà i diá»…n thuyết à ?â€
“Ừm, vâng ạ.†Tôi dè dặt trả lá»i.
“Äó là cách dạy ở trưá»ng, còn ở Ä‘á»i sẽ rất khác.†Ngưá»i cha già u mỉm cưá»i nói. “Äá»i sẽ chẳng há» nói gì vá»›i con mà chỉ xô đẩy con thôi. Khi cuá»™c Ä‘á»i xô đẩy con, nó muốn nói rằng: 'Dáºy Ä‘i thôi, có má»™t cái má»›i để há»c đây!' Khi bị Ä‘á»i xô đẩy, Má»™t số ngưá»i bá» cuá»™c, má»™t số ngưá»i khác thì chiến đấu. Má»™t số Ãt há»c được những bà i há»c và tiếp tục Ä‘i...
Nếu con là lá»ai ngưá»i không chút can đảm nà o, con sẽ bá» cuá»™c má»—i lần cuá»™c Ä‘á»i xô đẩy con. Khi đó con sẽ sống má»™t cuá»™c Ä‘á»i sao cho an tòan, cố tránh những việc có thể không bao giá» xảy ra. Sau đó con sẽ chết như má»™t ông già tẻ nhạt. Nhưng tháºt sá»± con là con đã để cho cuá»™c Ä‘á»i đẩy con đến bên bá» khuất phục. Táºn đáy lòng con là ná»—i kinh hòang khi phải mạo hiểm. Con muốn chiến thắng, nhưng ná»—i lo sợ thất bại còn lá»›n hÆ¡n cả niá»m vui chiến thắng. Con đã chá»n sá»± an tòan mà .â€
Tôi nhìn cha cá»§a Mike má»™t lúc lâu, rồi báºt há»i: “Thế ra bác đã xô đẩy con ư?â€
Ngưá»i cha già u mỉm cưá»i. “Bác muốn cho con nếm thá» chút mùi vị cuá»™c Ä‘á»i. Các con là những ngưá»i đầu tiên đỠnghị bác dạy cách là m già u. Bác có hÆ¡n 150 nhân công, nhưng chẳng ai há»i bác vá» Ä‘iá»u đó cả. Há» há»i bác vá» công việc, tiá»n lương mà không há» yêu cầu bác dạy vá» tiá»n bạc. Do đó, hầu hết má»i ngưá»i dùng những năm tháng tốt nhất trong Ä‘á»i để là m việc vì tiá»n mà tháºt sá»± không hiểu há» Ä‘ang là m việc vì cái gì.â€
Tôi ngồi im lăng lắng nghe.
“Khi Mike nói vá»›i bác là con muốn há»c cách là m già u, bác quyết định sẽ thiết kế má»™t khóa há»c tháºt gần vá»›i cuá»™c sống thức. Vì thế mà bác để Ä‘á»i xô đẩy con má»™t chút, khi đó con sẽ thấm những Ä‘iá»u bác nói. ChÃnh vì váºy, bác chỉ trả cho con 10 xu má»™t giá».â€
“Váºy bà i há»c mà con há»c được khi là m việc để có 10xu má»™t giá» là gì? Là bác bác đã quá keo kiệt và bóc lá»™t nhân công à ?†Tôi vặn lại.
Ngưá»i cha già u báºt cưá»i tháºt to.
“Äừng đổ lá»—i cho bác và đừng nghÄ© bác là nguồn gốc cá»§a má»i vấn Ä‘á». Nếu con nháºn ra rằng vấn đỠlà ở chÃnh bản thân con, con má»›i có thể thay đổi chÃnh mình, há»c được cái gì đó và trở nên khôn ngoan hÆ¡n.
Hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u muốn ngưá»i khác thay đổi chứ không muốn mình thay đổi.
Khi không được như ý, há» nghỉ việc và đi tìm má»™t việc là m khác, lương cao hÆ¡n, vì há» nghÄ© rằng những đó sẽ giải quyết được vấn Ä‘á». Nhưng, hỠđã lầm. Trong hầu hết má»i trưá»ng hợp thì không đâu.â€
“Thế cái gì giải quyết vấn Ä‘á»?†Tôi há»i. “Tiếp tục là m việc vá»›i 10 xu má»™t giá» và cố vui à ?â€
“Äó là điá»u mà ngưá»i còn lại sẽ là m. Chấp nháºn tiá»n lương thấp dù biết rằng há» và gia đình há» sẽ gặp khó khăn vá» tà i chÃnh. Há» trông chỠđược nâng lương, hoặc là m thêm má»™t công việc thứ hai, hy vá»ng rằng có nhiá»u tiá»n sẽ giải quyết được vấn Ä‘á»...â€
Tôi gằm mặt nhìn xuống sà n, bắt đầu hiểu ra bà i há»c mà ngưá»i cha già u Ä‘ang nói đến.
BÀI HỌC SỠ1.
Ngừơi nghèo là m việc vì tiá»n bạc.
Ngưá»i già u buá»™c tiá»n bạc phải là m việc cho mình.
Ngưá»i cha tiếp tục giảng bà i há»c đầu tiên cho tôi. “Bác rất mừng khi con nổi giáºn vì phải là m việc 10 xu má»™t giá». Nếu con không tức giáºn và chấp nháºn nó má»™t cách vui vẻ, bác sẽ không thể dạy con được. Con thấy đó, việc há»c tháºt sá»± phải mất công sức, phải có sá»± Ä‘am mê và khát khao cháy bá»ng. Sá»± giáºn dữ là má»™t phần lá»›n trong công thức đó, vì niá»m Ä‘am mê là kết hợp cá»§a tình yêu và cÆ¡n giáºn. Khi nói đến đến tiá»n bạc, hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u muốn an tòan và bảo đảm. Vì váºy, không phải niá»m Ä‘am mê mà chÃnh sá»± e ngại sẽ hướng dẫn há».
Nhiá»u tiá»n chưa hẳn giải quyết được vấn Ä‘á». Hãy nhìn cha con mà xem. Ông ấy là m ra nhiá»u tiá»n, nhưng vẫn không thể trả hết các hóa đơn.
Hầu hết má»i ngưá»i được cho tiá»n vì để mắc nợ nhiá»u hÆ¡n mà thôi.
Nguyên do vì ở trưá»ng, há» chẳng được há» gì vá» tiá»n bạc cả, vì váºy há» tin rằng phải là m việc để kiếm tiá»n.â€
“Còn bác không nghÄ© váºy à ?â€
“Không, không hẳn thế. Nếu con muốn há»c để là m việc vì tiá»n, hãy há»c ở trưá»ng. Còn nếu muốn há»c cách buá»™c tiá»n bạc phải là m việc cho mình, bác có thể dáºy con, nhưng chỉ khi con thá»±c sá»± muốn há»c mà thôi.â€
“Thế không phải má»i ngưá»i Ä‘á»u muốn há»c hay sao?â€
“Không. Vì há»c là m việc để có tiá»n thì dá»… hÆ¡n rất nhiá»u, nhất là sá»± e ngại là cảm giác đầu tiên khi nhắc đến tiá»n bạc.â€
“Con không hiểu.†Tôi nhăn mặt nói.
“ChÃnh sá»± lo ngại là nguyên nhân khiến ngưá»i ta phải là m việc, há» lo không có đủ tiá»n, lo phải bắt đầu lại từ đầu. Äó là cái giá cá»§a việc há»c má»™t nghá» nghiệp nà o đó, sau đó là phải là m việc vì tiá»n. Hầu hết má»i ngưá»i trở thà nh nô lệ cho tiá»n bạc... và sau đó há» nổi giáºn vá»›i ông chá»§.â€
“Há»c các buá»™c tiá»n bạc là m việc cho mình là má»™t khóa há»c hòan tòan khác hay sau ạ?†Tôi há»i.
“Nhất định rồi,†Ngừơi cha già u nói.â€Nhất định là váºy.â€
Chúng tôi ngồi im lặng má»™t lúc lâu. Giá» nà y có thể các bạn Ä‘ang bắt đầu tráºn bóng chà y, còn tôi thì Ä‘ang há»c những Ä‘iá»u mà bạn bè tôi sẽ không được há»c ở trưá»ng.
“Lúc 9 tuổi, con đã được nếm thá» cảm giác thế nà o là là m việc vì tiá»n. Chỉ cần như má»™t tháng vừa qua cho 50 năm, con sẽ hiểu hầu hết ngưá»i ta là m gì suốt Ä‘á»i.†Ngưá»i cha già u nhẹ nhà ng nói.
“Con không hiểu...â€
“Con cảm thấy thế nà o khi phải ngồi chá» bác để được thuê là m việc và để há»i xin tăng lương?â€
“Tháºt kinh khá»§ng ạ !â€
“Nếu con chá»n là m việc vì tiá»n, cuá»™c sống cá»§a con sẽ như thế đấy.†Ngưá»i cha già u nói tiếp. “Và con cảm thấy thế nà o khi bà Martin trả cho con 30 xu sau ba giá» là m việc?â€
“Con cảm thấy không đủ. Có vẻ như nó không là gì cả. Con rất thất vá»ng.â€
“Äó là cảm giác mà hầu hết các nhân viên cảm thấy khi há» nháºn tiá»n lương, nhất là sau khi phải trả thuế và những chi phà khấu trừ. Ãt ra mà con cÅ©ng được nháºn 100% rồi.â€
“Bác muốn nói là hầu hết má»i ngưá»i không được nháºn tòan bá»™ tiá»n lương sao?†Tôi kinh ngạc há»i.
“Rất tiếc là không. ChÃnh quyá»n sẽ lấy phần trước hết bằng các lá»ai thuế. Con phải trả thuế khi con là m ra tiá»n, con phải trả thuế khi con tiêu xà i tiá»n. Con phải trả thuế khi con tiết kiệm tiá»n. Con phải trả thuế ngay cả khi con chết.â€
“Sao lại như thế được ạ?†Tôi lúng túng há»i. Tôi chẳng thÃch những Ä‘iá»u tôi vừa nghe chút nà o. Tôi biết cha tôi thưá»ng xuyên phà n nà n vì phải trả thuế quá nhiá»u, nhưng tháºt sá»± ông không là m gì cả. Có phải cuá»™c Ä‘á»i cÅ©ng Ä‘ang xô đẩy ông hay không?
Ngừơi cha già u chầm cháºm Ä‘u đư chiếc ghế và lặng lẽ nhìn tôi. “Bác đã nói rồi, có rất nhiá»u Ä‘iá»u để há»c.
Há»c cách khiến tiá»n bạc phải là m việc cho mình là phải há»c suốt Ä‘á»i.
Hầu hết má»i ngưá»i há»c đại há»c trong 4 năm, sau đó không há»c nữa. Há» Ä‘i là m, lãnh lương, cân đối thu chi, và thế thôi. Trên hết, há» vẫn tá»± há»i tại sao há» gặp rất rắc vá» tiá»n bạc. Và há» nghÄ© rằng có nhiá»u tiá»n sẽ giải quyết được má»i chuyện. Má»™t số rất Ãt nháºn ra rằng chÃnh vì há» không có kiến thức vá» vấn đỠtà i chÃnh nên má»›i nảy sinh các vấn đỠkhác. Hôm nay bác chỉ muốn xem liệu con có đủ say mê để há»c vá» tiá»n bạc hay không thôi. Hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u không có. HỠđến trưá»ng, há»c má»™t số nghá» gì đó, vui vẻ là m việc và kiếm được nhiá»u tiá»n. Má»™t ngà y khi há» thức dáºy vá»›i những rất rối tà i chÃnh khổng lồ và không thể ngưng là m việc được nữa. Äó là cái giá cá»§a việc chỉ biết là m việc vì tiá»n thay vì há»c cách buá»™c tiá»n bạc là m việc cho mình. Váºy con có còn đủ say mê để há»c hay không ?â€
Tôi gáºt đầu.
“Tốt lắm, “ Ngưá»i cha già u nói. “Bây giá» quay lại là m việc Ä‘i.
Lần nà y bác sẽ không trả cho con đồng nà o cả.â€
“Sao ạ?†Tôi kinh ngạc há»i.
“Con nghe rồi đấy. Không trả gì cả. Con vẫn phải là m việc ba giá» má»—i thứ Bảy, nhưng lần nà y con không được trả 10 xu má»™t giá» nữa. Con nói con muốn há»c không phải để là m việc vì tiá»n, do đó bác sẽ không trả cho con đồng nà o hết.â€
Tôi không thể tin và o những gì mình đang nghe nữa.
“Bác đã nói chuyện nà y vá»›i Mike. Nó Ä‘ang là m việc, lau bụi và chất các thùng hà ng mà không được nháºn đồng nà o cả. Có lẽ con nên nhanh lên và quay lại là m việc thôi.â€
Tôi la lên: “Như thế là không công bằng. Bác phải trả con cái gì chứ !â€
“Con đã nói là con muốn há»c mà . Nếu con không há»c bây giá» thì sau nà y con sẽ giống các nhân viên cá»§a bác, là m việc vì tiá»n và hi vá»ng không bị sa thải. Hoặc giống như cha con, kiếm tháºt nhiá»u tiá»n chỉ vì để nợ nần đến táºn cổ, luôn hi vá»ng nhiá»u tiá»n hÆ¡n sẽ giải quyết được vấn Ä‘á». Nếu đó là những Ä‘iá»u con muốn, bác sẽ tiếp tục trả cho con 10 xu má»™t giá» như lúc đầu. Há»Äƒc con có thể là m những Ä‘iá»u mà hầu hết má»i ngưá»i sẽ là m: phà n nà n là tiá»n lương quá thấp, nghỉ việc và đi tìm má»™t công việc khác.â€
Ngưá»i cha già u vá»— đầu tôi và nói tiếp: “Hãy dùng cái nà y. Nếu con biết dùng cái đầu cá»§a mình má»™t cách tốt nhất, sau nà y con sẽ phải cảm Æ¡n bác vì đã cho con má»™t cÆ¡ há»™i, và con sẽ lá»›n lên thà nh má»™t ngưá»i già u có.â€
Tôi đứng đó, không tin nổi và o sá»± thá»a thuáºn non ná»›t cá»§a mình. Ban đầu tôi đến đây để đòi tăng lương, còn bây giá» tôi phải tiếp tục là m việc mà không được trả đồng nà o cả.
*
* *
Trong ba tuần kế tiếp, Mike và tôi là m việc ba giá» má»—i thứ Bảy và không được trả công. Công việc không là m tôi bá»±c mình và má»i việc dần trở nên dá»… dà ng hÆ¡n. Äiá»u vướng báºn còn lại phải bá» những tráºn bóng chà y và không thể mua được và i cuốn truyện tranh nữa.
Và o buổi trưa cá»§a tuần là m việc thứ ba, ngưá»i cha già u ghé lại chá»— chúng tôi. Sau khi xem xét những việc Ä‘ang diá»…n ra trong cá»a hà ng, ông bước đến tá»§ kem lạnh, lấy ra hai cây, trả tiá»n và ra hiệu cho tôi và Mike cùng ra ngòai Ä‘i dạo. Cha Mike đưa kem cho hai đứa tôi và hòi: “Má»i việc thế nà o rồi, hai chà ng trai?â€
“Tốt thôi ạ.†Mike nói.
Tôi gáºt đầu đồng ý.
Ngưá»i cha già u lại há»i. “Äã há»c được gì chưa?â€
Mike và tôi nhìn nhau, nhún vai và đồng lá»at lắc đầu.
TRÃNH NHá»®NG CẠM BẪY LỚN NHẤT CỦA CUỘC ÄỜI
“Các con thấy không, bà Martin và hầu hết những ngưá»i ở đây phải là m việc cáºt lá»±c để kiếm được má»™t Ãt tiá»n, bám và o viá»…n ảnh cá»§a má»™t công việc bảo đảm, mong chá» má»™t kì nghÄ© kéo dà i 3 tuần má»—i năm và má»™t số lương hưu bá»§n xỉn sau mấy chục năm là m việc. Nếu Ä‘iá»u đó là m các con thấy hứng thú, cha sẽ nâng lương các con lên 25 xu má»™t giá»...â€
“Nhưng đó là những ngưá»i là m việc chăm chỉ. Bác Ä‘ang chế nhá»…u há» Ã ?†Tôi há»i.
Má»™t nụ cưá»i thóang qua trên gương mặt ngưá»i cha già u.
“Có thể những lá»i nói cá»§a bác có vẻ tà n nhẫn, nhưng bác Ä‘ang cố gắng để các con thấy được má»™t cái gì đó. Hầu hết má»i ngưá»i không thấy được cái bẫy mà há» Ä‘ang mắc và o chỉ vì tầm nhìn cá»§a há» quá hẹp.â€
Mike và tôi ngồi ngẩn ra đó, không hiểu rõ hết những gì vừa nghe. Ngừơi cha già u nói chuyện nghe tháºt tà n nhẫn. Tuy nhiên chúng tôi có thể cảm thấy ông ta Ä‘ang rất muốn chúng tôi hiểu được má»™t Ä‘iá»u gì đó.
Ngưá»i cha già u mỉm cưá»i. “25 xu má»™t giá» nghe có vẻ tuyệt đấy chứ? Nó có là m cho tim các con Ä‘áºp nhanh hÆ¡n không?â€
Tôi lắc đầu.
“Thôi được, 1 đôla má»™t giá».†Ngừơi cha già u nói cùng vá»›i má»™t nụ cưá»i kÃn đáo.
Tim tôi Ä‘áºp mạnh. Trà óc tôi muốn hét lên: “Nháºn Ä‘i !Nháºn Ä‘i!" Tôi không thể tin và o những gì mình Ä‘ang nghe nữa. Nhưng tôi vẫn không nói gì cả.
“À, thế thì 2 đôla má»™t giá».â€
Bá»™ óc và trái tim 9 tuổi cá»§a tôi gần như muốn nổ tung. Tôi không thể tưởng tượng là mình có thể kiếm được ngần ấy tiá»n. Tôi muốn nói: “Vâng ạâ€. Tôi thấy rõ trước mắt má»™t cái xe đạp má»›i, má»™t bá»™ găng bóng chà y má»›i và sá»± ngưỡng má»™ bạn bè khi tôi xòe tiá»n ra. Nhưng không biết tại sao, tôi vẫn im lặng.
Cây kem chảy xuống tay tôi. Bây giá» chỉ còn lại cái que ở dưới đất và ở dưới đất là má»™t đống vani và chocolate mà lÅ© kiến rất khóai. Ngưá»i cha già u nhìn hai đứa trẻ Ä‘ang chăm chăm ngó ông, mắt mở to và đầu óc trống rá»—ng. Ông biết rằng có má»™t phần trong chúng tôi muốn đồng ý thá»a thuáºn nà y. Ông biết trong tâm hồn cá»§a má»—i ngưá»i có má»™t phần yếu Ä‘uối và tham lam mà ngưá»i khác có thể mua được. Và ông cÅ©ng biết rằng trong tâm hồn cá»§a má»—i ngưá»i có má»™t phần mạnh mẽ và quyết tâm không bao giá» mua được cả. Vấn đỠchỉ đơn giản là phần nà o mạnh hÆ¡n mà thôi.
“Thôi được rồi, 5 đôla má»™t giá».â€
Bá»—ng dưng lòng tôi chợt lắng lại. Äiá»u đó đã thay đổi lá»i má»i chà o đã trở nên quá lá»›n và đâm ra lố bịch. Và o năm 1956 không có nhiá»u lá»›n có thể kiếm được hÆ¡n 5 đôla má»™t giá». Sá»± cám dá»— biến mất và sá»± bình tÄ©nh trở lại. Tôi chầm cháºm quay sang nhìn Mike. Nó quay lại nhìn tôi. Cái phần yếu Ä‘uối và tham lam trong con ngưá»i tôi đã im lặng. Có má»™t sá»± Ä‘iá»m tÄ©nh và chắc chắn vá» tiá»n bạc đến vá»›i trà óc, tâm hồn tôi. Tôi biết Mike cÅ©ng Ä‘ang cảm thấy Ä‘iếu đó.
“Tốt lắm. Hầu hết má»i ngừơi Ä‘á»u có má»™t cái giá. Và há» có cái giá đó vì há» có những cảm xúc mà ta gá»i là ná»—i lo sợ và sá»± tham lam. Äầu tiên, ná»—i lo không có tiá»n buá»™c há» phải là m việc, và khi há» lãnh lương thì sá»± tham lam hoặc lòng thèm muốn khiến há» bắt đầu nghÄ© những thứ tuyệt vá»i mà tiá»n bạc có thể mua được. Khi đó thì má»™t khuôn mẫu bắt đầu...†Ngưá»i cha già u dịu dà ng nói.
“Khuôn mẫu nà o ạ?†Tôi há»i.
“Cái khuôn mẫu cá»§a việc thức dáºy, Ä‘i là m, trả hóa đơn, thức dáºy, Ä‘i là m, trả hóa đơn... Sau đó thì cuá»™c sống cá»§a há» kéo dà i mãi vá»›i hai cảm giác: ná»—i lo sợ và sá»± tham lam. Khi được đưa ra nhiá»u tiá»n hÆ¡n, há» sẽ tiếp tục cái vòng luẩn quẩn nêu trên bằng cách gia tăng các chi phÃ. Äó là cái mà cha gá»i là Rat Race.â€
“Có má»™t con đưá»ng khác hả cha?†Mike há»i.
“Có đấy, nhưng chỉ má»™t Ãt ngưá»i tìm ra nó. Äó là con đưá»ng cha hi vá»ng hai con sẽ tìm ra khi há»c và là m việc vá»›i cha. ChÃnh vì váºy mà cha đỠnghị đủ lá»ai tiá»n lương cho hai con.â€
“Cha có ám chỉ gì không váºy. Tụi con cảm thấy rất mệt khi phải là m việc nặng, nhất là khi không được trả công gì cả.†Mike nói nho nhá».
“Các con có thấy những ngưá»i là m việc cho cha không? Ná»—i lo sợ không có tiá»n kiá»m giữ há» trong cái cạm bẫy: Ä‘i là m, kiếm tiá»n, Ä‘i là m, kiếm tiá»n, hy vá»ng ná»—i lo sẽ vÆ¡i Ä‘i. Nhưng má»—i ngà y khi há» thức dáºy, ná»—i lo lắng đó thức dáºy cùng há», ngáºm nhắm trái tim há». Tiá»n bạc Ä‘iá»u khiển cuá»™c sống cá»§a há», nhưng há» không dám thú nháºn sá»± tháºt đó. Tiá»n bạc Ä‘iá»u khiển cảm xúc và là m chá»§ luôn cả tâm hồn há»...â€
Mike và tôi lắng nghe nhưng không tháºt sá»± hiểu hết má»i Ä‘iá»u... Tôi chỉ biết rằng tôi vẫn thưá»ng tá»± há»i tại sao những ngưá»i lá»›n luôn phải vá»™i vã Ä‘i là m, và trong há» không bao giá» có vẻ hạnh phúc, như thể có má»™t cái gì đó buá»™c há» phải Ä‘i là m váºy.
“Cha muốn hai con tránh được cái bẫy đó. Äó là điá»u mà tháºt sá»± cha Ä‘ang dạy các con chứ không phải dạy cách kiếm tiá»n, bá»›i vì tiá»n không giải quyết được vấn Ä‘á».â€
“Không à ?†Tôi ngạc nhiên há»i.
“Không há». Ngưá»i ta ham muốn tiá»n bạc vì những niá»m vui mà há» nghÄ© có thể mua được. Nhưng niá»m vui do tiá»n bạc mang đến thưá»ng rất ngắn ngá»§i, và ngưá»i ta lại cần tiá»n để có những niá»m vui khác, những Ä‘iá»u thứ vị hÆ¡n, tiện nghi hÆ¡n, an tòan hÆ¡n. Vì váºy mà há» tiếp tục là m việc, nghÄ© rằng tiá»n sẽ là m dịu Ä‘i tâm hồn Ä‘ang khổ sở vì những ná»—i lo lòng ham muốn cá»§a há». Nhưng tiá»n không thể là m được Ä‘iá»u đó.â€
“Ngay cả vá»›i những ngưá»i già u sao?â€
“Ừ, ngay cả những ngưá»i già u. Nhiá»u ngưá»i già u khao khát kiếm tiá»n không phải vì lòng ham muốn mà vì ná»—i sợ bị nghèo túng, vì váºy há» tÃch lÅ©y hà ng tấn tiá»n để cho ná»—i lo sợ ấy cà ng ngà y cà ng tệ hại hÆ¡n. Cha biết nhiá»u có hà ng triệu đôla lại cà ng sợ hÆ¡n khi há» không có đồng nà o trong túi. Há» rất lo bị mất tiá»n. Ná»—i sợ đã giúp đã há» già u có nay lại cà ng tồi tệ hÆ¡n. Cái phần yếu Ä‘uối và tham lam trong tâm hồn há» Ä‘ang hét lá»›n hÆ¡n. Há» không muốn mất những ngôi nhà lá»›n, những chiếc xe hÆ¡i và má»™t cuá»™c sống cao sang mà tiá»n bạc đã Ä‘em đến. Há» lo không biết bạn bè sẽ nói gì khi há» không còn tiá»n bạc nữa. Rất nhiá»u ngưá»i cảm thấy tuyệt vá»ng và bị căng thẳng thần kinh, dù trông há» rất lá»™ng lẫy và đang có nhiá»u tiá»n.â€
“Thế những ngưá»i nghèo có hạnh phúc hÆ¡n không ạ?†Tôi rụt rè há»i.
“Không, sá»± né tránh vá» tiá»n bạc cÅ©ng là má»™t kiểu lá»an thần kinh giống như gắn bó vá»›i tiá»n bạc thôi. Cha đã gặp rất nhiá»u ngưá»i nói rằng há» không quan tâm đến tiá»n bạc, nhưng lại là m việc để kiếm tiá»n 8 giá» má»™t ngà y. Nếu há» không quan tâm đến tiá»n thì há» Ä‘i là m kiếm tiá»n để là m gì? Kiểu suy nghÄ© đó có lẽ còn tệ hÆ¡n cả nhưng ngưá»i chuyên tÃch cóp tiá»n bạc nữa...
Nếu lo không đủ tiá»n, thay vì phải chạy Ä‘i là m việc ngay láºp tức để kiếm tiá»n, hãy tá»± há»i rằng: 'Liệu má»™t công việc có phải là giải pháp tốt nhất để vược qua ná»—i lo nà y hay không?' Theo cha thì câu trả lá»i sẽ là 'Không', đặc biệt là khi con nhìn qua suốt má»™t Ä‘á»i ngừơi. Công việc chỉ là má»™t giải pháp ngắn hạn cho má»™t vấn đỠdà i hạn thôi. CÅ©ng giống như câu chuyện vá» má»™t con lừa kéo xe trong lúc ngưá»i chá»§ treo lá»§ng lẳng má»™t cá»§ cà rốt trước mÅ©i nó váºy. Ngưá»i chá»§ có thể sẽ đến được nÆ¡i mà ông ta muốn, còn con lừa thì chỉ theo Ä‘uổi má»™t ảo tưá»ng. Nếu con lừa ấy có thể nhìn thấy tòan cảnh bức tranh nà y, có thể nó sẽ suy nghÄ© lại xem có nên theo Ä‘uổi cá»§ cà rốt nữa hay không...â€
Trên đưá»ng quay trở lại cá»a hà ng, ngưá»i cha già u giải thÃch cho chúng tôi biết ngưá»i già u đã “là m ra tiá»n†như thế nà o. Lúc đó, chúng tôi không hiểu ông Ä‘ang nói gì, nhưng nhiá»u năm trôi qua thì má»i thứ dần dần sáng tá»...
NHÃŒN THẤY NHá»®NG GÃŒ NGƯỜI KHÃC KHÔNG THẤY
Hai tuần nữa trôi qua, chúng tôi tiếp tục suy nghÄ©, thảo luáºn vá»›i nhau và tiếp tục là m việc không lương. Äiá»u đáng buồn nhất vá»›i tôi khi không được hưởng 30 xu má»—i thứ Bảy là không có tiá»n mua truyện tranh nữa...
Hết ngà y thứ Bảy thứ hai, khi tạm biệt bà Martin, tôi chợt thấy bà là m một việc mà trước đây tôi chưa từng thấy, nói đúng ra là đã từng thấy nhưng không chú ý lắm.
Bà Martin Ä‘ang cắt trang đầu quyển truyện tranh là m đôi. Bà giữ lại ná»a trên bìa sách và quăng cả cuốn còn lại và o má»™t thùng cạc tông lá»›n. Khi tôi há»i bà đang là m gì, bà trả lá»i: “Bác bá» nó Ä‘i. Bác đưa trả lại ná»a trên bìa sách cho ngưá»i giao truyện tranh khi ông ta mang sách má»›i đến. Khá»ang má»™t tiếng nữa ông ấy sẽ đến đây.â€
Mike và tôi ngồi chá». Khi ngưá»i giao sách đến, tôi há»i ông xem liệu chúng tôi có thể lấy những cuốn truyện tranh nà y không. Ông trả lá»i:"Các cáºu có thể lấy chúng nếu các cáºu là m việc cho cá»a hà ng và nếu các cáºu không bán chúng lại...â€
Nhà Mike có má»™t căn phòng còn bá» trống ở tầng hầm. Chúng tôi lau dá»n căn phòng tháºt sạch sẽ và bắt đầu chất hà ng trăm cuốn truyện tranh và o. Sau đó, thư viện truyện tranh cá»§a chúng tôi nhanh chóng được khai trương, vá»›i khách hà ng là bá»n trẻ trong xóm. Chúng tôi thuê chị gái cùa Mike, má»™t ngưá»i rất thÃch Ä‘á»c sách, đến là m thá»§ thư. Chị ấy lấy má»—i đứa trẻ 10 xu khi và o thư viện, và trong hai tiếng mở cá»a má»—i ngà y, khách hà ng cá»§a chúng tôi có thể Ä‘á»c bao nhiêu cuốn truyện cÅ©ng được. Như thế bá»n trẻ rất có lá»i vì mua má»™t cuốn truyện tranh phải mất 10 xu, nhưng vá»›i 10 xu đó, nếu đến thư viện cá»§a chúng tôi, trong hai giá» có thể Ä‘á»c đến 5, 6 cuốn.
Chị cá»§a Mike sẽ kiển tra bá»n trẻ khi chúng ra vá», để chắc chắn rằng chúng không Ä‘em quyển nà o vá» nhà . Chị ấy cÅ©ng giữ gìn những quyển sách, ghi lại có bao nhiêu đứa trẻ và o xem, chúng tên gì và chúng bình luáºn gì... TÃnh trung bình sau ba tháng, Mike và tôi kiếm được 9.5$ má»™t tuần. Má»—i tuần chúng tôi tra cho chị cá»§a Mike 1 $ và cho chị ấy Ä‘á»c truyện thá»ai mái, dù rất hiếm khi chị ấy Ä‘á»c truyện vì lúc nà o chị ấy cÅ©ng phải há»c bà i cả.
Mike và tôi thu nháºp tất cả truyện tranh từ những cá»a hà ng khác. Chúng tôi giữ lá»i hứa vá»›i ngưá»i giao sách là sẽ không bán Ä‘i cuốn truyện tranh nà o cà . Khi chúng bị rách nát, chúng tôi đốt Ä‘i. Chúng tôi cố gắn mở má»™t chi nhánh nữa, nhưng không thể tìm ra ngưá»i nà o tốt bụng và có thể tin tưởng được như chị cá»§a Mike.
Ngay từ khi còn nhá», chúng tôi đã hiểu được rằng: tìm được những nhân viên tốt là rất khó.
Ngưá»i cha già u rất vui vì chúng tôi đã há»c bà i há»c đầu tiên rất tốt – há»c cách buá»™c tiá»n bạc phải là m việc cho mình. Không được trả lương cho công việc ở cá»a hà ng, chúng tôi buá»™c phải suy nghÄ© để tìm ra cÆ¡ há»™i kiếm tiá»n. Khi bắt đầu công việc kinh doanh, mở cá»a thư viện truyện tranh, chúng tôi tá»± quản lý vấn đỠtà i chÃnh cá»§a mình, không còn phụ thuá»™c và o má»™t ông chá»§ nà o khác nữa, Ä‘iá»u tốt nhất là việc kinh doanh nà y đã sinh ra tiá»n bạc cho chúng tôi, tháºm chà cả khi chúng tôi không cần có mặt ở đó.
Thay vì trả công, ngưá»i cha già u đã cho chúng tôi nhiá»u hÆ¡n thế...
< Sá»a đổi bởi: Ct.Ly -- 11.4.2008 18

39 >
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 3
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 10.4.2008 16

49
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 3: Bà i 2 Tại sao phải dạy con vá» tà i chÃnh?
Hầu hết má»i ngưá»i không nháºn ra rằng: trong cuá»™c sống, vấn đỠkhông phải là bạn kiếm được bao nhiêu tiá»n mà là bạn giữ được bao nhiêu tiá»n và là m cho nó sinh sôi nảy nở như thế nà o.
Äiá»u đó cÅ©ng giống như trồng má»™t cái cây váºy. Ban đầu, bạn sẽ phải mất rất nhiá»u công sức để chăm bón nó, đến má»™t ngà y nà o đó, khi rá»… cây đã đâm sâu và o lòng đất, cái cây đã đủ lá»›n để tá»± mình phát triển, bạn sẽ không cần phải tốn công chăm bón nữa mà vẫn có thể được hưởng những mùa quả ngá»t là nh.
Muốn cho cái cây tiá»n bạc cá»§a bạn phát triển, bạn phải có nhiá»u kiến thức vá» tà i chánh để biết chăm bón nó tháºt đúng cách.
Khi bắt đầu há»c cách là m già u. tôi và Mike hãy còn là những đứa trẻ nên ngưá»i cha già u đã nghÄ© ra má»™t cách đơn giản để dạy chúng tôi. Trong nhiá»u năm, ông đã vẽ những bức vẽ và sá» dụng những từ ngữ đơn giản để Mike và tôi hiểu được những biệt ngữ và sá»± váºn động cá»§a tiá»n bạc. Nhiá»u năm sau đó ông má»›i bắt đầu thêm và o những con số. Tuy đơn giản nhưng những bức vẽ nà y đã góp phần hướng dẫn hai đứa trẻ bé nhá» trong má»™t bà i toán số há»c khổng lồ vá» tà i chÃnh, hình thà nh má»™t ná»n tảng sâu sắc và kiên cố
Quy luáºt 1. Bạn phải biết sá»± khác nhau giữa tà i sản (asset) và tiêu sản (liability) và để được già u có, bạn phải mua tà i sản.
Nghe thì có vẻ đơn giản đến buồn cưá»i, nhưng hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u không biết được nó uyên thâm đến mức nà o, vì há» không biết được sá»± khác nhau giữa má»™t tà i sản và má»™t tiêu sản là ở đâu.
"Ngưá»i già u kiếm được tà i sản. Ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu chỉ thu được tiêu sản, nhưng há» nghÄ© rằng hỠđã kiếm được tà i sản." Khi ngưá»i cha già u giải thÃch Ä‘iá»u nà y cho Mike và tôi, chúng tôi nghÄ© ông Ä‘ang nói đùa. Chúng tôi Ä‘ang chỠđợi má»™t bà máºt là m già u, váºy mà ông lại trả lá»i như thế đấy. Nó đơn giản đến mức chúng tôi phải khá»±ng lại má»™t lúc lâu để suy nghÄ© vá» Ä‘iá»u đó.
“Bác muốn nói tất cả những Ä‘iá»u chúng con cần biết là : tà i sản là gì, sau đó phải Ä‘i kiếm nó và rồi chúng con sẽ già u có sao?†Tôi ngá» vá»±c há»i.
Ngưá»i cha già u gáºt đầu. â€œÄÆ¡n giản thế thôi.†“Nếu chỉ đơn giản như thế, tại sao những ngưá»i khác không già u được?†Tôi lại há»i.
Ngưá»i cha già u mỉm cưá»i. “Vì ngưá»i ta không biết được sá»± khác nhau giữa tà i sản và tiêu sản.â€
“Tại sao ngưá»i lá»›n lại ngá»› ngẩn thế nhỉ? Nếu đó chỉ là má»™t Ä‘iá»u đơn giản nhưng quan trá»ng thì tại sao ngưá»i ta lại không muốn tìm hiểu?â€
Ngưá»i cha già u phải mất và i phút má»›i giải thÃch được cho chúng tôi biết tà i sản là gì và tiêu sản là gì.
Là má»™t ngưá»i lá»›n, tôi cảm thấy giải thÃch Ä‘iá»u nà y vá»›i những ngưá»i lá»›n khác tháºt khó khăn. Vì sao váºy? Vì ngưá»i lá»›n khôn ngoan hÆ¡n. Gần như trong má»i trưá»ng hợp, hầu hết ngưá»i lá»›n không nắm được sá»± đơn giản cá»§a má»™t ý tưởng vì hỠđược giáo dục khác nhau. Và má»™t ngưá»i lá»›n thông minh thưá»ng cảm thấy bị hạ thấp khi phải chú ý đến những khái niệm quá đơn giản.
Ngưá»i cha già u tin và o quy luáºt KISS - "Giữ Cho ÄÆ¡n Giản" (Keep It Simple Stupid) - vì váºy ông cố là m cho má»i thứ trở nên tháºt đơn giản vá»›i hai chúng tôi…
Ông nói: "Những Ä‘iá»u xác định nên má»™t tà i sản không phải là từ ngữ mà là những con số. Và nếu các con không biết Ä‘á»c số thì các con không thể xác định được má»™t tà i sản trong má»› bòng bong ấy đâu."
Trong kế toán, vấn đỠkhông phải ở bản thân những con số mà là những con số ấy nói lên Ä‘iá»u gì. CÅ©ng như từ ngữ váºy, vấn đỠkhông phải ở bản thân từ ngữ mà là câu chuyện những từ ngữ ấy kể.
“Nếu con muốn trở nên già u có, con phải Ä‘á»c được và hiểu được những con số.†Ngưá»i cha già u lặp Ä‘i lặp lại câu nói ấy cả ngà n lần vá»›i chúng tôi: "Ngưá»i già u kiếm được tà i sản. Ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu chỉ kiếm được tiêu sản."
Mô hình vòng quay của một tà i sản:
Hình há»™p ở trên là Bản kê lợi tức, hay còn gá»i là Bản kê lá»i lá»—. Nó Ä‘o các khoản thu nháºp và chi phÃ, tiá»n và o và tiá»n ra. Cái há»™p bên dưới là Bản cân đối thu chi. Nó được gá»i như váºy vì nó đòi há»i phải có sá»± cân đối giữa tà i sản và tiêu sản. Lý do chÃnh gây ra những cuá»™c váºt lá»™n tà i chÃnh đơn giản là vì ngưá»i ta không biết được sá»± khác nhau giữa má»™t tà i sản và má»™t tiêu sản. Nguyên nhân cá»§a sá»± nhầm lẫn chÃnh là vì định nghÄ©a cá»§a hai từ nà y. Cà ng cố tra tá»± Ä‘iển, bạn sẽ chỉ cà ng nhầm lẫn nhiá»u hÆ¡n thôi.
Ngưá»i cha già u đã nói vá»›i hai chúng tôi má»™t cách đơn giản rằng:
"Tà i sản bá» tiá»n và o túi các con, còn tiêu sản thì lôi tiá»n ra khá»i túi."
Mô hình vòng quay của một tiêu sản:
Nếu bạn muốn trở nên già u có, hãy mua tà i sản. Nếu muốn trở nên nghèo đi, hãy mua tiêu sản.
ChÃnh vì không phân biệt được sá»± khác nhau nà y mà rất nhiá»u ngưá»i gặp các rắc rối vá» tà i chÃnh.
“Mù chữ†và “mù số†đá»u là nguyên nhân gây ra những khó khăn tà i chÃnh. Nếu ngưá»i ta gặp khó khăn tà i chÃnh nghÄ©a là đang có má»™t Ä‘iá»u gì đó mà há» không hiểu được: hoặc những từ ngữ hoặc những con số. Ngưá»i già u phát tà i được là nhá» há» "biết Ä‘á»c biết viết" trong nhiá»u lÄ©nh vá»±c khác nhau hÆ¡n những ngưá»i Ä‘ang phải váºt lá»™n vá» tà i chÃnh. Vì váºy, nếu bạn muốn già u có và giữ được cá»§a cải, bạn cần phải hiểu biết vá» tà i chÃnh, cả vá» từ ngữ lẫn những con số.
MÅ©i tên trong sÆ¡ đồ biểu thị vòng quay tiá»n mặt. Chỉ toà n những con số thì thể hiện được rất Ãt. Chỉ toà n từ ngữ cÅ©ng không nói lên được gì nhiá»u. Äó là câu chuyện vá» sá»± tÃnh toán. Khi báo cáo tà i chÃnh, việc Ä‘á»c những con số nghÄ©a là đang nhìn và o cốt truyện, câu chuyện kể vá» nÆ¡i đến cá»§a vòng quay tiá»n mặt. Trong 80% các gia đình, câu chuyện tà i chÃnh kém vui không phải vì há» không là m ra tiá»n mà vì há» dùng tiá»n để mua tiêu sản chứ không mua tà i sản.
Những sÆ¡ đồ trên thể hiện vòng quay tiá»n mặt trong cuá»™c sống ngưá»i nghèo, ngưá»i trung lưu và ngưá»i già u. ChÃnh là vòng quay tiá»n mặt Ä‘ang kể chuyện, câu chuyện vá» má»™t ngưá»i sá» dụng tiá»n bạc cá»§a anh ta như thế nà o, anh ta là m gì sau khi cầm tiá»n trong tay
Ngưá»i ta thưá»ng nói rằng: “Tôi Ä‘ang mắc nợ, vì váºy tôi phải Ä‘i kiếm tiá»n.â€
Nhưng có nhiá»u tiá»n thưá»ng không giải quyết được vấn đỠtháºt sá»± nó chỉ là m cho má»i chuyện trở nên trầm trá»ng hÆ¡n thôi.
Tiá»n là m cho những sai lầm bi thảm cá»§a con ngưá»i trở nên hiển nhiên. ChÃnh vì váºy mà thông thưá»ng, khi ngưá»i ta được hưởng má»™t váºn may bất ngá» - và dụ như được thừa hưởng gia tà i, tăng lương hay trúng số - trước sau gì thì há» cÅ©ng sẽ trở vá» vá»›i tình trạng tà i chÃnh há»—n độn như ban đầu, nếu không muốn nói là tệ hÆ¡n lúc đầu nữa. Tiá»n chỉ là m nổi báºt mô hình vòng quay tiá»n mặt trong đầu bạn. Nếu bạn thưá»ng sá» dụng hết má»i thứ bạn có thì gần như chắc chắn là việc tăng lương sẽ dẫn đến tăng chi tiêu.
Chúng ta thưá»ng kiếm tiá»n bằng kỹ năng nghá» nghiệp cá»§a mình và đa số sinh viên rá»i trưá»ng mà không có má»™t kỹ năng tà i chÃnh nà o, nên dù hà ng triệu ngưá»i có há»c theo Ä‘uổi nghá» nghiệp cá»§a mình má»™t cách thà nh công, há» vẫn gặp phải rất nhiá»u khó khăn tà i chÃnh. Há» là m việc vất vả nhưng không già u được. Äiá»u thiếu sót trong vốn há»c cá»§a há» không phải là là m thế nà o để kiếm tiá»n, mà là là m thế nà o để sá» dụng tiá»n - kiếm được tiá»n rồi thì cần phải là m gì vá»›i chúng. Cái đó gá»i là năng lá»±c tà i chÃnh - bạn là m gì vá»›i tiá»n bạc sau khi đã kiếm ra chúng, là m sao để giữ không cho ngưá»i khác chiếm lấy, bạn giữ chúng được bao lâu, tiá»n bạc sẽ là m việc cho bạn như thế nà o?
Hầu hết những khó khăn tà i chÃnh ngưá»i ta gặp phải là do há» không hiểu được vòng quay tiá»n mặt. Má»™t ngưá»i có thể được há»c hà nh tá»›i nÆ¡i tá»›i chốn, thà nh công trong sá»± nghiệp nhưng vẫn không hiểu gì vá» tà i chÃnh. Những ngưá»i nà y thưá»ng phải là m việc nhiá»u hÆ¡n cần thiết vì hỠđã há»c cách là m việc chăm chỉ, nhưng không được há»c cách buá»™c tiá»n bạc phải là m việc cho mình.
CÂU CHUYỆN VỀ MỘT GIẤC MÆ TÀI CHÃNH TRỞ THÀNH MỘT CÆ N ÃC MỘNG TÀI CHÃNH
Cuốn phim vá» những ngưá»i là m việc chăm chỉ có sẵn má»™t khuôn mẫu. Sau khi kết hôn, những cặp vợ chồng trẻ liá»n thuê má»™t căn há»™ để ở. Vấn đỠlà căn há»™ thì quá tù túng, nên há» quyết định phải tiết kiệm để mua má»™t ngôi nhà trong má»™ng và có thể có con. Lúc nà y há» có hai nguồn thu nháºp và há» bắt đầu táºp trung và o sá»± nghiệp cá»§a mình. Thu nháºp cá»§a há» bắt đầu tăng lên.
Chi phà số má»™t cá»§a hầu hết má»i ngưá»i là thuế: thuế thu nháºp, thuế giá trị gia tăng khi tiêu xà i, mua sắm hà ng hoá… Khi thu nháºp tăng, chi phà tăng theo, số tiêu sản cÅ©ng sẽ tăng lên.
Có thể chứng minh bằng cách quay lại và dụ cá»§a cặp vợ chồng trẻ. Kết quả cá»§a việc thu nháºp tăng lên là há» quyết định sẽ Ä‘i mua ngôi nhà trong má»™ng. Khi đã có nhà , há» sẽ phải trả má»™t thứ thuế má»›i gá»i là thuế bất động sản. Sau đó há» mua má»™t chiếc xe má»›i, đồ đạc má»›i và những dụng cụ má»›i để hợp vá»›i ngôi nhà má»›i cá»§a mình. Rồi há» bá»—ng giáºt mình nháºn ra rằng phÃa cá»™t tiêu sản đầy những món nợ cầm cố và nợ tÃn dụng.
Lúc nà y, há» rÆ¡i và o cái bẫy Rat Race. Rồi má»™t đứa trẻ ra Ä‘á»i. Há» là m việc nhiá»u hÆ¡n. Nhiá»u tiá»n hÆ¡n và thuế cao hÆ¡n, gá»i là đóng thuế theo thu nháºp. Quá trình đó cứ lặp Ä‘i lặp lại. Má»™t tấm thẻ tÃn dụng được gởi đến. Há» sá» dụng nó. Nó hết hạn. Má»™t công ty cho vay gá»i đến và bảo rằng "tà i sản" lá»›n nhất cá»§a há», ngôi nhà , được định giá cao. Công ty nà y đưa ra má»™t món nợ bảo đảm (bill consolidation loan) và bảo rằng tốt hÆ¡n hết là thanh toán những món nợ lãi suất cao bằng thẻ tÃn dụng cá»§a há». Bên cạnh đó, lợi tức nhá» mái nhà cá»§a há» chÃnh là sá»± khấu trừ thuế. Há» là m theo Ä‘iá»u đó, và thở dà i nhẹ nhõm. Những tấm thẻ tÃn dụng đã được trả. Bây giá» há» gom những món nợ tiêu thụ lại thà nh má»™t văn tá»± cầm nhà . Số tiá»n phải trả giảm xuống vì há» gia hạn món nợ đến 30 năm cÆ¡ mà .
Những ngưá»i hà ng xóm gá»i Ä‘iện rá»§ há» Ä‘i mua sắm, vì Ä‘ang có đợt bán hà ng giảm giá Má»™t cÆ¡ há»™i để tiết kiệm chút Ãt tiá»n. Há» tá»± nhá»§: “Tôi sẽ không mua gì cả. Tôi chỉ Ä‘i xem thôi.†Nhưng ngay khi nhìn thấy má»™t váºt gì đó, há» lại lấy tấm thẻ tÃn dụng ra
Tôi rất thưá»ng gặp những cặp vợ chồng như thế. Tên há» thì khác nhau nhưng tình trạng tà i chÃnh thì giống nhau cả. Những thói quen tiêu xà i đã buá»™c há» phải kiếm thêm nhiá»u nguồn thu nháºp khác.
Há» không biết rằng chÃnh cách tiêu xà i tiá»n cá»§a há», là nguyên nhân chÃnh gây ra những cuá»™c váºt lá»™n tà i chÃnh. Má»i chuyện là do không hiểu biết vá» tà i chÃnh và không phân biệt được sá»± khác nhau giữa tà i sản và tiêu sản.
Ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu rất thưá»ng cho phép tiá»n bạc là m chá»§ mình. Má»—i buổi sáng há» chỉ đơn giản thức dáºy và đi là m mà quên tá»± há»i rằng những Ä‘iá»u mình Ä‘ang là m có ý nghÄ©a gì hay không. Không am hiểu nhiá»u vá» tiá»n bạc, phần lá»›n má»i ngưá»i để cho quyá»n lá»±c đáng sợ cá»§a tiá»n bạc Ä‘iá»u khiển mình.
Ngưá»i ta thưá»ng là m má»™t việc gì đó vì những ngưá»i khác cÅ©ng là m như váºy. Há» thÃch ứng mà không chịu đặt câu há»i. Há» lặp lại má»™t cách không suy nghÄ© những Ä‘iá»u há» nghe được, những ý tưởng theo kiểu "căn nhà là cả má»™t tà i sản", "ngôi nhà là sá»± đầu tư lá»›n nhất cá»§a bạn", "hãy tìm má»™t công việc an toà n", "đừng mạo hiểm"
Khi Mike và tôi 16 tuổi, chúng tôi bắt đầu là m việc cho cha Mike sau giá» há»c và má»—i cuối tuần. Chúng tôi thưá»ng ngồi cùng vá»›i cha Mike trong khi ông tiếp những nhân viên ngân hà ng, luáºt sư, kế toán viên, ngưá»i môi giá»›i, nhà đầu tư, nhà quản lý và những ngưá»i lao động… Cha Mike đã không Ä‘i theo đám đông. Ông có những suy nghÄ© riêng và ông rất ghét câu nói: "Chúng tôi phải là m váºy vì má»i ngưá»i Ä‘á»u là m váºy." Ông cÅ©ng không ưa những từ như “không thể.†Nếu bạn muốn ông là m má»™t Ä‘iá»u gì đó, chỉ cần nói khÃch rằng: “Tôi không nghÄ© anh có thể là m được Ä‘iá»u đó.â€
Khi ngồi dá»± những buổi há»p cá»§a ông, Mike và tôi há»c được nhiá»u thứ. Cha cá»§a Mike không được há»c nhiá»u ở trưá»ng nhưng ông rà nh vá» tà i chÃnh và cuối cùng đã thà nh công. Ông thưá»ng nói vá»›i chúng tôi: "Má»™t ngưá»i thông minh thuê những ngưá»i còn thông minh hÆ¡n anh ta nữa."
Tôi nhá»› lúc tôi vẽ những sÆ¡ đồ nà y cho cha tôi xem và chỉ cho ông hướng Ä‘i cá»§a má»™t vòng quay tiá»n mặt, những chi phà lệ thuá»™c khi là m chá»§ má»™t ngôi nhà . Má»™t ngôi nhà lá»›n nghÄ©a là chi phà lá»›n, và vòng quay tiá»n mặt sẽ tiếp tục Ä‘i ra ngoà i qua cá»™t chi phÃ.
Tôi biết rằng vá»›i nhiá»u ngưá»i, má»™t ngôi nhà đẹp là sá»± đầu tư lá»›n nhất cá»§a há», dù rằng nó không phải là má»™t tà i sản mà là má»™t tiêu sản, vì nó là m cho tiá»n ra khá»i túi nhiá»u hÆ¡n. Tuy nhiên, sẽ có nhiá»u ngưá»i không đồng ý vá»›i tôi bởi lẽ má»™t ngôi nhà đẹp rất dá»… gây xúc cảm. Và khi nói đến chuyện tiá»n bạc thì những cảm xúc mạnh mẽ sẽ là m má» Ä‘i trà thông minh tà i chÃnh.
1. Khi nhắc chuyện nhà cá»a, tôi muốn nói rằng: hầu hết má»i ngưá»i phải là m việc suốt Ä‘á»i để trả tiá»n cho má»™t ngôi nhà mà há» không bao giá» thá»±c sá»± được sở hữu. Nói cách khác, sau nhiá»u năm, hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u muốn mua má»™t ngôi nhà má»›i, má»—i lần mua nhà sẽ dẫn đến má»™t món nợ kéo dà i nhiá»u năm trong khi nợ căn nhà trước còn chưa trả xong.
2. Nhà cá»a không phải lúc nà o cÅ©ng tăng giá. Äiá»u mất mát lá»›n nhất là bạn để mất Ä‘i những cÆ¡ há»™i. Nếu bạn đầu tư toà n bá»™ tiá»n bạc cho ngôi nhà , bạn bị buá»™c phải là m việc vất vả hÆ¡n vì tiá»n bạc sẽ tiếp tục chuyển qua bên cá»™t chi phà thay vì thêm và o cá»™t tà i sản, đó chÃnh là khuôn mẫu kinh Ä‘iển vòng quay tiá»n mặt cá»§a những gia đình trung lưu. Nếu ban đầu má»™t cặp vợ chồng trẻ để dà nh nhiá»u tiá»n và o cá»™t tà i sản thì những năm sau nà y há» sẽ sống dá»… dà ng hÆ¡n, nhất là khi con cái đến tuổi Ä‘i há»c. Tà i sản cá»§a há» sẽ phát triển lên và có thể giúp há» kiểm soát các chi phÃ. Thông thưá»ng thì có má»™t ngôi nhà cÅ©ng giống như gánh má»™t món nợ trị giá nhà phải trả và là m tăng các chi phà cá»§a bạn.
Tóm lại, kết quả cuối cùng khi quyết định sở hữu má»™t căn nhà quá đắt tiá»n thay vì nên bắt đầu má»™t danh mục vốn đầu tư, sẽ tác động mạnh và o má»™t cá nhân theo Ãt nhất là ba cách:
1. Mất thá»i gian, trong lúc những tà i sản khác có thể sẽ được nâng giá trị lên.
2. Mất má»™t phần vốn, vì số tiá»n đó có thể được Ä‘em Ä‘i đầu tư thay vì phải trả các chi phà bảo quản trá»±c tiếp liên quan đến ngôi nhà .
3. Mất cÆ¡ há»™i rèn luyện. Ngưá»i ta thưá»ng coi ngôi nhà , tiá»n tiết kiệm và kế hoạch lương hưu là tất cả những gì há» có trong cá»™t tà i sản. Vì không đầu tư nên hỠđể mất Ä‘i những kinh nghiệm đầu tư và sẽ không bao giá» có thể trở thà nh “những nhà đầu tư sà nh Ä‘iệu.â€
Tôi không nói bạn đừng mua nhà . Tôi muốn nói, hãy hiểu được sá»± khác nhau giữa má»™t tà i sản và má»™t tiêu sản. Khi muốn có má»™t căn nhà lá»›n hÆ¡n, đầu tiên tôi phải mua má»™t số tà i sản để có thể phát sinh vòng quay tiá»n mặt đủ trả cho ngôi nhà ấy đã.
Những bản kê tà i chÃnh cá nhân cá»§a cha ruá»™t tôi là minh chứng tốt nhất cho cuá»™c sống cá»§a má»™t con ngưá»i trong vòng Rat Race. Các chi phà cá»§a ông dưá»ng như luôn Ä‘uổi kịp các thu nháºp, không há» cho phép ông đầu tư và o má»™t tà i sản nà o. Kết quả là số tiêu sản cá»§a ông, và dụ như những món cầm cố hay nợ thẻ tÃn dụng, còn lá»›n hÆ¡n cả số tà i sản. Những bức tranh sau còn có giá trị hÆ¡n cả ngà n từ ngữ:
Trái lại, bản kê tà i chÃnh cá nhân cá»§a ngưá»i cha già u lại phản ánh kết quả cá»§a má»™t cuá»™c sống dà nh cho việc đầu tư và giảm đến mức tối thiểu các tiêu sản:
Xem lại bản kê tà i chÃnh cá»§a ngưá»i cha già u ta sẽ hiểu tại sao ngưá»i già u cà ng ngà y cà ng già u hÆ¡n. Cá»™t tà i sản là m phát sinh nhiá»u thu nháºp hÆ¡n số cần thiết cho các chi phÃ, và chúng lại được Ä‘em đầu tư lại và o cá»™t tà i sản. Cá»™t tà i sản sẽ ngà y cà ng phát triển và vì váºy mà số thu nháºp sẽ ngà y cà ng nhiá»u hÆ¡n.
Kết quả là ngưá»i già u ngà y cà ng già u hÆ¡n.
Những ngưá»i trung lưu luôn gặp phải những khó khăn tà i chÃnh không dứt vì thu nháºp chÃnh cá»§a há» là tiá»n lương, và khi tiá»n lương tăng thì thuế cÅ©ng tăng. Mà khi lương tăng thì các chi phà cá»§a há» cÅ©ng có khuynh hướng gia tăng bằng số tiá»n dư, vì váºy mà xuất hiện cụm từ "Rat Race." Há» xem ngôi nhà như má»™t tà i sản lá»›n nhất trong khi nó thá»±c ra là má»™t loại tiêu sản, thay vì phải đầu tư tiá»n bạc cho những tà i sản tháºt sá»± có thể tạo ra thu nháºp.
Khuôn mẫu cá»§a việc xem ngôi nhà như má»™t sá»± đầu tư và triết lý cho rằng: lương tăng nghÄ©a là bạn có thể mua má»™t ngôi nhà lá»›n hÆ¡n, hay tiêu xà i nhiá»u hÆ¡n, chÃnh là ná»n tảng cho má»™t xã há»™i đầy nợ nần như ngà y nay. Quá trình gia tăng chi phà đẩy nhiá»u gia đình đến những món nợ ngà y cà ng lá»›n hÆ¡n và tình trạng tà i chÃnh không chắc chắn hÆ¡n, dù rằng có thể há» Ä‘ang được thăng tiến trong công việc và được trả lương cao hÆ¡n mức bình thưá»ng.
Bi kịch ở đây là việc thiếu kiến thức tà i chÃnh ban đầu đã tạo ra những rá»§i ro mà giai cấp trung lưu phải đối mặt. Lý do há» muốn được an toà n là vì vị thế tà i chÃnh cá»§a há» quá mong manh. Bản cân đối thu chi cá»§a há» không cân bằng. Chúng chịu gánh nặng cá»§a quá nhiá»u tiêu sản mà không có má»™t tà i sản thá»±c sá»± nà o là m phát sinh thu nháºp cả. Thông thưá»ng, nguồn thu nháºp duy nhất cá»§a há» là tiá»n lương. Sinh kế cá»§a há» phụ thuá»™c và o các ông chá»§.
Vì váºy, khi đến lượt mình được cuá»™c sống "chia bà i", những ngưá»i nà y không thể nắm bắt được những cÆ¡ há»™i tốt. Há» muốn được an toà n đơn giản vì há» Ä‘ang phải là m việc vất vả trả thuế ở mức cao nhất và gánh hà ng đống nợ nần
Như tôi đã nói ở phần trước, quy luáºt quan trá»ng nhất là biết được sá»± khác nhau giữa tà i sản và tiêu sản. Má»™t khi bạn đã hiểu được những khác biệt nà y, hãy táºp trung má»i ná»— lá»±c để mua những tà i sản có khá năng phát sinh thu nháºp. Äó là cách tốt nhất để bắt đầu con đưá»ng là m già u. Cứ tiếp tục như váºy cá»™t tà i sản cá»§a bạn sẽ tăng lên. Cố gắng chiết giảm tiêu sản và chi phà xuống, bạn sẽ có nhiá»u tiá»n hÆ¡n để đổ và o cá»™t tà i sản. Chẳng mấy chốc thì ná»n tảng tà i sản cá»§a bạn sẽ vững và ng đến mức bạn có thể nghÄ© đến việc đầu tư…
Giá»›i trung lưu gá»i việc đầu tư là má»™t hà nh động "mạo hiểm." Tháºt ra bản thân việc đầu tư không há» mạo hiểm. ChÃnh sá»± thiếu thông minh nhanh nhạy vá» tà i chÃnh và thiếu những kiến thức tà i chÃnh đơn giản má»›i là nguyên nhân gây ra sá»± mạo hiểm.
Nếu bạn là m theo những Ä‘iá»u mà đa số má»i ngưá»i thưá»ng là m. nói chung công việc cá»§a bạn sẽ như thế nà y:
1. Nuôi chá»§. Hầu hết những ngưá»i là m việc hưởng lương Ä‘á»u là m cho các ông chá»§ hay những cổ đông già u hÆ¡n. Những ná»— lá»±c và thà nh công cá»§a bạn sẽ giúp cho ngưá»i chá»§ thà nh công hÆ¡n và có nhiá»u tiá»n hÆ¡n.
2. Nuôi chÃnh quyá»n. ChÃnh quyá»n nháºn phần mình trong số lương cá»§a bạn tháºm chà trước khi bạn nhìn thấy nó nữa. Khi cố gắng là m việc chăm chỉ hÆ¡n, chỉ đơn giản là bạn Ä‘ang là m gia tăng số thuế phải ná»™p cho chÃnh quyá»n.
3. Nuôi ngân hà ng. Sau khi trả thuế, chi phà lá»›n nhất kế tiếp thưá»ng là những món nợ tÃn dụng.
Vấn đỠlà khi bạn cố gắng là m việc chăm chỉ hÆ¡n thì ba giá»›i trên sẽ lấy Ä‘i má»™t phần chi lá»›n hÆ¡n trong những ná»— lá»±c cá»§a bạn. Vì váºy, bạn phải há»c cách là m thế nà o để cho các ná»— lá»±c cá»§a bạn có thể là m tăng lợi nhuáºn trá»±c tiếp cho bản thân và gia đình mình.
Má»™t khi bạn đã quyết định táºp trung hết tâm trà để chăm nom việc kinh doanh riêng, bạn sẽ xác định má»™t mục tiêu như thế nà o? Vá»›i hầu hết má»i ngưá»i, há» phải giữ lấy nghá» nghiệp cá»§a mình và dá»±a và o tiá»n lương để kiếm tà i sản .
Khi tà i sản lá»›n lên, há» sẽ Ä‘o mức độ thà nh công như thêm nà o? Khi nà o ngưá»i ta má»›i nháºn ra rằng mình đã già u có đã có tiá»n? Ngay khi biết được những định nghÄ©a vá» tà i sản và tiêu sản, tôi cÅ©ng đã định nghÄ©a riêng cho mình vá» sá»± có tiá»n. Äúng ra tôi đã mượn định nghÄ©a nà y cá»§a má»™t ngưá»i bạn tên là Buckminster Fuller.
Anh ấy nói: "Sá»± có tiá»n chinh là khả năng tồn tại cá»§a má»™t ngưá»i trong má»™t số ngà y sắp tá»›i…†hay nói cách khác, nếu hôm nay bạn ngưng là m việc thì bạn sẽ tồn tại được bao lâu? Sá»± có tiá»n chÃnh là sá»± Ä‘o vòng quay tiá»n mặt bên cá»™t tà i sản so vá»›i cá»™t chi phÃ. Hãy lấy má»™t và dụ nhá». Giả sá» vòng quay tiá»n mặt bên cá»™t tà i sản cá»§a tôi là 1.000 $ má»™t tháng. Còn số chi phà hà ng tháng cá»§a tôi là 2.000 $. Váºy khả năng tiá»n mặt cá»§a tôi như thế nà o?
Quay vá» vá»›i định nghÄ©a cá»§a Buckminster Fuller. Nếu xét má»™t tháng 30 ngà y thì tôi sẽ chỉ có đủ số tiá»n tiêu dùng trong ná»a tháng.
Khi đạt đến mức vòng quay tiá»n mặt bên cá»™t tà i sản là 2.000 $ má»™t tháng, tôi sẽ trở nên có tiá»n.
Như váºy nghÄ©a là tôi chưa già u có, nhưng tôi có tiá»n. Lúc nà y má»—i tháng tôi sẽ có những thu nháºp má»›i phát sinh từ các tà i sản có thể giải quyết vấn đỠchi phà hà ng tháng cho mình. Nếu muốn tăng chi phÃ, đầu tiên tôi phải tăng vòng quay tiá»n mặt từ số tà i sản để có thể duy trì sá»± có tiá»n nà y. Chú ý rằng và o thá»i Ä‘iểm nà y, tôi không còn bị phụ thuá»™c và o tiá»n lương nữa. Tôi phải táºp trung và o và phải thà nh công trong việc xây dá»±ng cá»™t tà i sản đã giúp tôi trở nên sung túc vá» tà i chÃnh. Nếu hôm nay tôi nghỉ việc, tôi vẫn có thể trang trải các chi phà hà ng tháng nhá» vòng quay tiá»n mặt tà i sản cá»§a mình.
Mục Ä‘Ãch kế tiếp là phải có dư má»™t số tiá»n trong vòng quay tiá»n mặt để đầu tư trở lại và o cá»™t tà i sản. Cà ng nhiá»u tiá»n đầu tư và o cá»™t tà i sản thì nó sẽ cà ng phát triển. Và chỉ cần giữ được số chi phà thấp hÆ¡n số tiá»n mặt phát sinh từ những tà i sản nà y thì tôi sẽ trở nên già u hÆ¡n, vá»›i ngà y cà ng nhiá»u thu nháºp từ những nguồn khác ngoà i sứ lao động cá»§a mình.
Hãy nhớ:
Ngưá»i già u mua tà i sản
Ngưá»i trung lưu mua những tiêu sản mà há» nghÄ© là tà i sản
Ngưá»i nghèo chỉ có toà n chi phÃ
< Sá»a đổi bởi: Ct.Ly -- 11.4.2008 18

06 >
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 4
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 10.4.2008 21

30
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 4:
Bà i 3 Hãy nghĩ đến việc kinh doanh của mình.
Má»™t ngưá»i bạn cá»§a tôi tên là Keith Cunningham, khi Ä‘ang theo há»c má»™t lá»›p MBA cá»§a đại há»c Texas ở Austin, đã được nghe Ray Kroc, ngưá»i sáng láºp McDonald’s, nói chuyện. Ray đã há»i cả lá»›p: “Äố các bạn, tôi kinh doanh cái gì?â€
Hầu hết các sinh viên MBA Ä‘á»u cưá»i vì nghÄ© rằng Ray Ä‘ang nói đùa. Không có ai trả lá»i cả, Ray lại há»i lần nữa: “Theo các bạn thì tôi kinh doanh cái gì?â€
Các sinh viên lại cưá»i, và cuối cùng má»™t ngưá»i la to: “Ray, ai mà không biết ông kinh doanh hamburger chứ.â€
Ray tá» vẻ khoái trá: “Tôi cÅ©ng nghÄ© anh sẽ nói như váºy.†Ông ngừng má»™t lúc và nói nhanh: “Nà y các bạn, tôi không kinh doanh hamburger. Tôi kinh doanh bất động sản!â€
Ray đã dùng phần lá»›n thá»i gian hôm đó để giải thÃch những quan Ä‘iểm cá»§a ông. Ray chú trá»ng và o việc bán hamburger, nhưng ông không bao giá» quên để mắt tá»›i vị trà buôn bán.
Ông biết rằng bất động sản và vị trà cá»§a nó là nhân tốt quan trá»ng nhất trong sá»± thà nh công cá»§a việc kinh doanh. Vá» cÆ¡ bản, ngưá»i mua hà ng cÅ©ng phải trả má»™t phần tiá»n để mua khu đất kinh doanh cho tổ chức cá»§a Ray Kroc…
Khi còn trẻ, chúng tôi không sống gần má»™t cá»a hà ng McDonald’s nà o cả, tuy nhiên, ngưá»i cha già u đã dạy cho Mike và tôi cùng má»™t bà i há»c mà Ray Kroc đã nói ở trưá»ng đại há»c Texas. Äó là bà máºt thứ 3 cá»§a những ngưá»i già u.
Bà máºt đó là : “Hãy nghÄ© đến việc kinh doanh cá»§a chÃnh mình.†Những khó khăn tà i chÃnh thưá»ng là kết quả trá»±c tiếp do ngưá»i ta suốt Ä‘á»i phải là m việc cho ngưá»i khác. Sau những chuá»—i ngà y là m việc vất vả, nhiá»u ngưá»i không có được gì cả.
Hệ thống giáo dục hiện tại táºp trung và o việc chuẩn bị cho thanh niên có má»™t số việc là m tốt bằng cách phát triển những kỹ năng sách vở. Cuá»™c sống cá»§a há» sẽ quay tròn quanh số lương tháng, hay như mô tả ở trên, quanh cá»™t thu nháºp cá»§a há». Và sau khi phát triển những kỹ năng sách vở, há» tiến đến má»™t báºc há»c cao hÆ¡n để nâng cao những kỹ năng chuyên môn cho phép há» gia nháºp và o lá»±c lượng lao động và là m việc kiếm tiá»n.
Có má»™t khác biệt lá»›n giữa nghá» nghiệp chuyên môn và việc kinh doanh. Tôi thưá»ng há»i má»i ngưá»i rằng: “Anh kinh doanh cái gì?†Và há» trả lá»i: “Tôi là m việc ở ngân hà ng.†Sau đó tôi há»i há» có phải là chá»§ ngân hà ng không, và há» thưá»ng lắc đầu: “Không, tôi chỉ là m việc ở đó thôi.â€
Trong trưá»ng hợp nà y, hỠđã nhầm lẫn giữa nghá» nghiệp chuyên môn và việc kinh doanh. Nghá» chuyên môn cá»§a há» có thể là má»™t nhân viên ngân hà ng, nhưng há» cÅ©ng cần có việc kinh doanh riêng cá»§a mình. Ray Kroc phân biệt rất rõ rà ng giữa nghá» chuyên môn và việc kinh doanh cá»§a ông. Nghá» chuyên môn thì lúc nà o cÅ©ng giống nhau – ông là má»™t ngưá»i bán hà ng. Ban đầu ông bán máy trá»™n sữa, sau đó thì chuyển sang bán hamburger. Nhưng trong khi nghá» chuyên môn cá»§a ông là bán hamburger thì việc kinh doanh cá»§a ông là tÃch luỹ những bất động sản có thể phát sinh thu nháºp…
Suy nghÄ© cá»§a Ä‘a số thanh niên là há»c gì thì sẽ là m nấy. nếu há»c luáºt, bạn sẽ trở thà nh luáºt sư, còn nếu há»c cÆ¡ khà thì bạn sẽ là thợ máy… Sai lầm trong vấn đỠnà y là rất nhiá»u ngưá»i quên nghÄ© đến việc kinh doanh riêng cá»§a mình. Suốt Ä‘á»i há» quan tâm đến việc kinh doanh cá»§a má»™t ngưá»i nà o khác và giúp cho ngưá»i đó già u lên. Muốn được an toà n tà i chÃnh, má»™t ngưá»i cần phải nghÄ© đến việc kinh doanh riêng cá»§a mình. Công việc kinh doanh sẽ quay tròn quanh cá»™t tà i sản chứ không phải cá»™t thu nháºp. Như đã nói lúc đầu, quy luáºt 1 là biết được sá»± khác biệt giữa tà i sản và tiêu sản rồi phải biết mua tà i sản. Ngưá»i già u táºp trung và o cá»™t tà i sản trong lúc những ngưá»i khác thưá»ng chỉ táºp trung và o bản kê lợi tức.
Äó là lý do vì sao chúng ta thoáng nghe nói: "Tôi muốn được tăng lương", giá như tôi được thăng chức", “Tôi muốn Ä‘i há»c tiếp để có thể tìm má»™t công việc tốt hÆ¡n!â€, “Tôi sẽ là m việc thêm ngoà i giá»!â€, â€Có lẽ tôi sẽ tìm má»™t việc là m thứ hai.â€.
Nguyên nhân chÃnh khiến phần đông ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưa luôn miệng bảo: "Tôi không có tiá»n để mạo hiểm" - chÃnh là vì há» không có má»™t ná»n tảng tà i chÃnh nà o. Há» phải bám lấy công việc vì há» muốn được an toà n.
Khi má»™t công ty lá»›n bị xuống cấp thì hà ng triệu công nhân má»›i nháºn ra rằng cái mà há» gá»i là tà i sản lá»›n nhất: ngôi nhà - Ä‘ang ăn tưởi nuốt sống há». Hà ng tháng, ngôi nhà cá»§a há» vẫn đòi há»i phải được trả tiá»n. Má»™t “tà i sản†khác là chiếc xe hÆ¡i cÅ©ng Ä‘ang ngấu nghiến há». Những cây gáºy đánh gôn trị giá 1.000 $ nay không còn đáng giá 1.000 đô la nữa. Nếu không có bảo hiểm công việc, há» không còn dá»±a và o thứ gì được cả. Những cái há» nghÄ© là tà i sản không thể giúp há» tồn tại qua cÆ¡n khá»§ng hoảng tà i chÃnh.
Äể tăng số tiá»n mặt, há» phải bán Ä‘i các thứ há» cho là tà i sản, vá»›i giá chỉ bằng má»™t phần nhá» giá trị ghi trên bản cân đối thu chi cá nhân cá»§a há». Hoặc nếu bán được có lá»i, há» phải trả thuế cho số lá»i đó. Như váºy, má»™t lần nữa chÃnh quyá»n lại được chia phần, và do đó số tiá»n có thể giúp há» thoát cảnh nợ nần lại bị giảm Ä‘i.
ChÃnh vì váºy mà tôi nói rằng, giá trị thá»±c tà i sản cá»§a má»™t ngưá»i thưá»ng Ãt hÆ¡n há» nghÄ©. Hãy bắt đầu nghÄ© đến việc kinh doanh cá»§a chÃnh mình. Cứ giữ lấy công việc hà ng ngà y nhưng hãy bắt đầu mua những tà i sản thá»±c sá»±, chứ không phải những tiêu sản hay những thứ váºt dụng cá nhân không có má»™t giá trị nà o khi bạn Ä‘em chúng vá» nhà . Má»™t chiếc xe má»›i mất gần 25% giá trị vừa mua ngay khi bạn lái nó ra khá»i showroom. Nó không phải là má»™t tà i sản thá»±c sá»± dù rằng các nhân viên ngân hà ng cho phép bạn liệt kê nó như má»™t tà i sản…
Vá»›i những ngưá»i lá»›n, hãy giữ các chi phà ở mức thấp, giảm thiểu các tiêu sản và hãy cố gắng xây dá»±ng má»™t ná»n tảng tà i sản vững chắc. Vá»›i những ngưá»i trẻ tuổi còn chưa rá»i ghế nhà trưá»ng, các báºc cha mẹ rất cần phải dạy cho há» sá»± khác biệt giữa tà i sản và tiêu sản. Hãy giúp há» dá»±ng nên má»™t cá»™t tà i sản chắc chắn trước khi há» bước và o Ä‘á»i, láºp gia đình, mua nhà , có con và rồi bị mắc kẹt và o má»™t vị thế tà i chÃnh đầy rá»§i ro bám vÃu và o công việc và mua má»i thứ bằng thẻ tÃn dụng. Tôi thấy rất nhiá»u cặp trẻ tuổi lấy nhau rồi đưa nhau và o cái bẫy cá»§a má»™t cách sống không thể thoát khá»i nợ nần gần như suốt Ä‘á»i.
Vá»›i hầu hết má»i ngưá»i, khi đứa con bé nhất đã trưởng thà nh thì các báºc cha mẹ má»›i nháºn ra rằng há» chưa chuẩn bị đầy đủ cho việc vá» hưu và há» bắt đầu chạy Ä‘ua vá»›i cuá»™c sống để dà nh dụm tiá»n. Nhưng khi đó thì chÃnh cha mẹ cá»§a há» cÅ©ng Ä‘ang trở nên già yếu bệnh táºt, và há» lại thấy mình có những trách nhiệm má»›i.
Như váºy, tôi sẽ đỠnghị bạn và các con cá»§a bạn cần kiếm những loại tà i sản nà o? Trong giá»›i cá»§a tôi, những tà i sản thá»±c sá»± được chia thà nh má»™t số loại khác nhau:
1. Những việc kinh doanh không cần sá»± có mặt cua tôi. Tôi sở hữu chúng, nhưng chúng được ngưá»i khác quản lý và váºn hà nh. Nếu tôi phải là m việc ở đó thì nó không còn là việc kinh doanh nữa, nó trở thà nh công việc mất rồi.
2. Cổ phần.
3. Ngân phiếu
4. Công trái chung.
5. Bất động sản phát sinh thu nháºp.
6. Giấy nợ (Giấy cho vay, cầm cố).
7. Tiá»n bản quyá»n sá»› hữu chất xám như âm nhạc, kịch bản, bằng sáng chế.
8. Và bất cứ thứ gì có giá trị, tạo ra thu nháºp hay có khả năng tăng giá và có sẵn thị trưá»ng.
Khi nói hãy quan tâm đến việc kinh doanh riêng cá»§a mìn, tôi muốn nói rằng hãy xây dá»±ng và giữ cho cá»™t tà i sản được vững chắc. Khi má»™t đô la rÆ¡i và o tay mình thì đừng bao giỠđể nó ra Ä‘i má»™t cách vô Ãch. Hãy nghÄ© theo hướng nà y, khi có má»™t đô la Ä‘i và o cá»™t tà i sản, nó phải trở thà nh nhân công cá»§a bạn. Äiá»u tốt nhất cá»§a tiá»n bạc là chúng là m việc 24 giá» má»™t ngà y và có thể là m việc để tá»± phát sinh. Cứ giữ công việc hà ng ngà y và là m má»™t ngưá»i lao động tÃch cá»±c, nhưng hãy duy trì việc xây dá»±ng cá»™t tà i sản nà y.
Khi vòng quay tiá»n mặt cá»§a bạn phát triển lên, bạn có thể mua má»™t và i thứ đồ dùng xa xỉ. Má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng cần nhá»› là : ngưá»i già u mua những thứ xa xỉ nà y sau cùng, trong lúc ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu có khuynh hướng mua chúng trước hết. Ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu thưá»ng mua những thứ xa xỉ như những ngôi nhà lá»›n, kim cương, áo lông thú, nữ trang… vì há» muốn trông có vẻ già u có. Trông há» có vẻ già u có tháºt, nhưng thá»±c sá»± há» Ä‘ang mắc nợ ngáºp đầu Những ngưá»i có kinh nghiệm hay những ngưá»i già u thưá»ng xây dá»±ng cá»™t tà i sản cá»§a há» trước tiên. Sau đó há» sẽ dùng thu nháºp phát sinh từ cá»™t tà i sản để mua những thứ xa xỉ. Còn ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu thì lại mua những thứ đồ xa xỉ ấy bằng mồ hôi và máu cá»§a chÃnh mình cÅ©ng như gia tà i dà nh dụm cho con cái mình.
Má»™t thứ đồ xa xỉ tháºt sá»± là phần thưởng cho việc đầu tư và phát triển má»™t tà i sản tháºt sá»±. Và dụ như khi vợ chồng tôi đã có tiá»n phụ thêm nhá» những ngôi nhà cho thuê, vợ tôi liá»n mua má»™t chiếc Mercedes. Vợ tôi không phải là m việc thêm hay mạo hiểm gì vì chÃnh những ngôi nhà cho thuê đã mua chiếc xe hởi cho cô ấy. Tuy nhiên, cô ấy phải chá» khoảng 4 năm, thá»i gian để cho danh mục vốn đầu tư bất động sản tăng lên và cuối cùng thì lại quăng Ä‘i đủ số vòng quay tiá»n mặt để trả cho chiếc xe. Nhưng thứ đồ xa xỉ nà y, chiếc xe Mercedes, lại là má»™t phần thưởng thá»±c sá»± vì cô ấy đã chứng minh được rằng cô ấy biết cách phát triển cá»™t tà i sản cá»§a mình. Vá»›i cô ấy, chiếc xe hởi nà y có ý nghÄ©a rất nhiá»u chứ không chỉ đởn giản là má»™t chiếc xe thông thưá»ng, vì cô ấy đã dùng sá»± thông minh tà i chÃnh cá»§a mình để mua được nó.
Äiá»u mà hầu hết má»i ngưá»i thưá»ng là m là vá»™i và ng chạy Ä‘i mua má»™t chiếc xe hởi hay má»™t thứ đồ xa xỉ gì đó bằng thẻ tÃn dụng. Có thể há» sẽ mau cảm thấy chán và muốn có má»™t thứ đồ chÆ¡i má»›i. Thưá»ng thì khi mua má»™t thứ đồ xa xỉ bằng thẻ tÃn dụng, sá»›m muá»™n gì ngưá»i ta cÅ©ng thấy không hà i lòng vá»›i nó, vì món nợ mà nó mang lại trở thà nh má»™t gánh nặng tà i chÃnh cho há».
Sau khi bạn đã dà nh thá»i gian đầu tư và xây dá»±ng việc kinh doanh cho riêng mình, lúc nà y chắc hắn bạn đã sẵn sà ng để há»c thêm má»™t bà máºt nữa - bà máºt lá»›n nhất cá»§a những ngưá»i già u, má»™t bà máºt luôn đặt những ngưá»i già u đứng trước má»i ngưá»i, phần thưởng cho sá»± kiên trì ở cuối Ä‘oạn đưá»ng dà nh thá»i gian nghÄ© đến việc kinh doanh cá»§a riêng mình.
< Sá»a đổi bởi: Ct.Ly -- 11.4.2008 18

23 >
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 5
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 11.4.2008 8

57
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 5: Bà i 4: Liên Ä‘oà n – bà máºt lá»›n nhất cá»§a ngưá»i già u
Trong thá»i kỳ còn thuyá»n buôn, ngưá»i già u đã biết cách thiết láºp các liên minh như má»™t cách hạn chế mạo hiểm tà i sản trong má»—i chuyến buôn. Ngưá»i già u bá» tiá»n và o má»™t liên Ä‘oà n tà i trợ cho chuyến Ä‘i. Sau đó liên Ä‘oà n nà y sẽ thuê má»™t thá»§y thá»§ Ä‘oà n lái thuyá»n Ä‘i. Nếu chiếc thuyá»n gặp sá»± cố, sá»± thua lá»— cá»§a ngưá»i già u chỉ giá»›i hạn trong số tiá»n hỠđầu tư cho chuyến Ä‘i đó mà thôi. Sở đồ sau diá»…n tả cấu trúc cá»§a má»™t liên Ä‘oà n nằm ngoà i bản kê lợi tức và bản thu chi cá nhân.
ChÃnh kiến thức vá» quyá»n lá»±c cá»§a má»™t cấu trúc liên Ä‘oà n hợp pháp đã cho ngưá»i già u má»™t thuáºn lợi rất lá»›n so vá»›i ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu. Cho dù đám đông “lấy cá»§a ngưá»i già u†có lên đến đâu Ä‘i nữa thì ngưá»i già u vẫn luôn tìm được cách vượt qua. ChÃnh vì váºy mà cuối cùng thuế lại đè nặng lên giai cấp trung lưu. Ngưá»i già u qua mặt những ngưá»i lao động trà óc chỉ vì há» hiểu được quyá»n lá»±c cá»§a tiá»n bạc, má»™t chá»§ đỠkhông được dạy trong trưá»ng há»c.
Ngưá»i già u qua mặt những ngưá»i lao động trà óc như thế nà o?
Những nhà tư bản thá»±c sá»± tìm đến sá»± bảo vệ cá»§a liên Ä‘oà n. Má»™t liên Ä‘oà n bảo vệ ngưá»i già u. Nhưng có má»™t Ä‘iá»u mà những ngưá»i chưa bao giá» thiết láºp liên Ä‘oà n không thể biết được, đó là má»™t liên Ä‘oà n không thá»±c sá»± phải là má»™t cái gì đó. Má»™t liên Ä‘oà n chỉ đởn thuần là má»™t cặp giấy tá» vá»›i và i tà i liệu hợp pháp nằm trong và i văn phòng luáºt sư và được đăng ký vá»›i các cÆ¡ quan nhà nước. Nó không phải là má»™t tòa nhà lá»›n có ghi tên liên Ä‘oà n trên đó. Nó cÅ©ng không phải là má»™t nhà máy hay má»™t nhóm ngưá»i. Má»™t liên Ä‘oà n chỉ là má»™t tà i liệu hợp pháp để tạo nên má»™t cái xác hợp pháp mà không có hồn. Má»™t lần nữa cá»§a cải cá»§a ngưá»i già u được bảo vệ. Má»™t lần nữa, cách sá» dụng liên Ä‘oà n trở nên phổ biến - má»™t khi những đạo luáºt thu nháºp thưá»ng xuyên đã được thông qua - vì tỉ lệ thuế thu nháºp liên Ä‘oà n thấp hÆ¡n tá»· lệ thuế thu nháºp cá nhân. Ngoà i ra, như đã nói ở trên, má»™t liên Ä‘oà n có má»™t số chi phà nhất định phải trả trước khi trả thuế.
Má»—i khi ngưá»i ta muốn trừng phạt ngưá»i già u, ngưá»i già u không chỉ đởn giản tuân theo, há» phản ứng lại. Há» có đủ tiá»n bạc và quyá»n lá»±c để thay đổi nhiá»u thứ. Há» không chịu ngồi tá»± giác trả nhiá»u thuế hÆ¡n. Há» tìm má»i cách để giảm thiểu tối Ä‘a gánh nặng thuế má mà há» phải chịu. Há» thuê những luáºt sư và kế toán viên khôn ngoan nhanh nhạy, há» thuyết phục các nhà chÃnh trị thay đổi luáºt lệ hay tạo ra má»™t và i lá»— hổng. Há» có đủ má»i phương cách để thá»±c hiện các thay đổi đó.
Ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu không có những kế sách như váºy, đởn giản vì há» sợ chÃnh quyá»n. Và tôi biết các nhân viên thu thuế cá»§a chÃnh quyá»n đáng sợ đến thế nà o. Ngưá»i cha nghèo cá»§a tôi không bao giá» có ý phản kháng. Ngưá»i cha già u cÅ©ng không. Ông chỉ chÆ¡i trò chÆ¡i má»™t cách khôn khéo hÆ¡n, và ông là m Ä‘iá»u đó thông qua các liên Ä‘oà n - bà máºt lá»›n nhất cá»§a ngưá»i già u.
Bạn hãy nhá»› lại bà i há»c đầu tiên tôi há»c từ ngưá»i cha già u. Lúc ấy tôi là má»™t đứa trẻ 9 tuổi phải ngồi chỠđể được nói chuyện vá»›i ông. Tôi ngồi trong văn phòng và chỠông chú ý đến mình, trong khi ông thì cố tình phá»›t lá» tôi. Ông muốn tôi nháºn thức được quyá»n lá»±c cá»§a ông và khao khát có được quyá»n lá»±c đó và o má»™t ngà y nà o đấy. Trong những năm tháng tôi há»c há»i ở ông, ông luôn nhắc nhở tôi rằng: chÃnh tri thức má»›i là quyá»n lá»±c.
Và đi cùng vá»›i tiá»n bạc là má»™t quyá»n lá»±c to lá»›n đòi há»i phải có kiến thức để giữ gìn và là m cho nó sinh sôi nảy nở. Nếu không có kiến thức đó, bạn sẽ bị thế giá»›i xô đẩy. Và nếu bạn chỉ biết là m việc để kiếm tiá»n, bạn đã trao quyá»n cho ngưá»i chá»§ cá»§a bạn. Nếu bắt tiá»n phải là m việc cho bạn thì chÃnh bạn đã giữ gìn và điá»u khiển quyá»n lá»±c đó.
Khi chúng tôi đã nắm vững cách khiến tiá»n bạc là m việc cho mình, ngưá»i cha già u muốn chúng tôi trở nên khéo léo hÆ¡n vá» tà i chÃnh và phải hiểu xem luáºt pháp là m việc như thế nà o. Nếu không hiểu rõ, bạn rất dá»… bị bắt nạt. Nếu bạn biết mình Ä‘ang nói gì, bạn đã có cÆ¡ há»™i để đấu tranh. Äó chÃnh là lý do vì sao ông trả công rất háºu cho những kế toán viên và các luáºt sư thuế vụ khôn ngoan sắc sảo… Bà i há»c hay nhất cá»§a ông đối vá»›i tôi, bà i há»c mà tôi sá» dụng hầu như suốt Ä‘á»i, là : “Hãy khéo léo hÆ¡n và bạn sẽ không bị xô đẩy nhiá»u.†Ngưá»i cha già u hiểu biết luáºt pháp vì nếu không biết sẽ phải trả giá rất đắt. “Nếu bạn biết là bạn đúng, bạn sẽ không lo sợ gì khi phải đấu tranhâ€.
Ngưá»i cha nghèo luôn khuyến khÃch tôi tìm má»™t công việc tốt trong má»™t liên Ä‘oà n vững chắc. Ông nói vá» những ưa Ä‘iểm cá»§a việc "leo lên những nấc thang liên Ä‘oà n." Ông không hiểu rằng, nếu chỉ dá»±a và o tiá»n lương cá»§a ngưá»i chá»§ liên Ä‘oà n, tôi sẽ chỉ là má»™t con bò dá»… bảo luôn sẵn sà ng cho ngưá»i ta vắt sữa.
Khi tôi kể cho ngưá»i cha già u nghe những lá»i khuyên cá»§a cha ruá»™t tôi, ông cưá»i và há»i lại: "Thế tại sao không là m chá»§ cái thang đó?â€
Là má»™t đứa trẻ, tôi không hiểu ngưá»i cha già u ngụ ý gì khì nói rằng phải là m chá»§ liên Ä‘oà n cá»§a chÃnh mình. Äiá»u đó nghe tháºt đáng sợ và dưá»ng như không thể thá»±c hiện được. Dù rất hứng thú vá»›i ý tưởng nà y nhưng tuổi còn quá trẻ không cho phép tôi hình dung được hết những triển vá»ng vá» má»™t ngà y nà o đó, những ngưá»i lá»›n sẽ là m việc cho má»™t công ty do chÃnh mình là m chá»§. Năm 16 tuổi, tôi biết mình sẽ không Ä‘i theo con đưá»ng mà hầu hết những ngưá»i bạn há»c cá»§a tôi Ä‘ang Ä‘i. Quyết định đó đã là m thay đổi cả cuá»™c Ä‘á»i tôi.
Nhiá»u ngưá»i chá»§ cho rằng khuyên nhân viên lo kinh doanh riêng sẽ có hại cho việc kinh doanh cá»§a há». Nhưng vá»›i tôi việc táºp trung và o kinh doanh riêng và phát triển tà i sản giúp tôi trở thà nh má»™t nhân viên tốt hÆ¡n. Lúc nà y tôi có má»™t mục Ä‘Ãch để phấn đấu. Tôi Ä‘i là m sá»›m và là m việc chăm chỉ, tÃch lÅ©y cà ng nhiá»u tiá»n cà ng tốt để có thể bắt đầu những vụ đầu tư nho nhá» cá»§a mình.
Những lá»i khuyên cá»§a ngưá»i cha già u trở nên có ý nghÄ©a… Tiá»n bạc là m việc rất chăm chỉ để kiếm thêm tiá»n cho tôi. Má»—i đồng đô la trong cá»™t tà i sản là má»™t nhân viên tÃch cá»±c, là m việc để có thêm nhiá»u “nhân viên†nữa và mua cho ông chá»§ cá»§a chúng má»™t chiếc Porsche bằng số tiá»n trước thuế.
Nhá» sá» dụng những bà i há»c từ ngưá»i cha già u, tôi có thể thoát khá»i vòng Rat Race cá»§a má»™t nhân viên ngay từ khi còn trẻ. Nếu không có vốn kiến thức nà y (tôi gá»i là IQ tà i chÃnh) con đưá»ng cá»§a tôi hẳn sẽ khó khăn hÆ¡n nhiá»u. Bây giá» tôi dạy lại ngưá»i khác trong những chuyên đỠnghiên cứu hy vá»ng có thể chia sẻ vốn kiến thức nà y vá»›i há». Má»—i lần nói chuyện, tôi luôn nhắc nhở má»i ngưá»i rằng: IQ tà i chÃnh được xây dá»±ng nhá» những kiến thức từ bốn lãnh vá»±c chuyên môn khái quát sau:
1. Kế toán, hay sá»± hiểu biết tà i chÃnh, má»™t kỹ năng cá»±c kỳ quan trá»ng nếu bạn muốn xây dá»±ng má»™t đế chế kinh doanh. Äây là hoạt động cá»§a phần não trái hay phần tÃnh toán chi tiết. Hiểu biết tà i chÃnh là khả năng Ä‘á»c và hiểu được các bản kê tà i chÃnh. Khả năng nà y cho phép bạn nháºn biết mặt mạnh và mặt yếu cá»§a bất cứ má»™t công ty kinh doanh nà o.
2. Äầu tư, hay những chiến lược và công thức tiá»n kiếm tiá»n. Äây là hoạt động cá»§a phần não phải hay phần sáng tạo.
3. Hiểu biết thị trưá»ng, hay ngà nh khoa há»c cá»§a cung và cầu. Cần nắm vững những khÃa cạnh “kỹ thuáºtâ€, cá»§a thị trưá»ng do cảm xúc là m chá»§ đạo. Má»™t nhân tố thị trưá»ng khác là giác quan kinh tế khi đầu tư. Sá»± đầu tư có ý nghÄ©a hay không tùy thuá»™c và o Ä‘iá»u kiện thị trưá»ng hiện tại.
4. Hiểu biết luáºt pháp. Má»™t hên Ä‘oà n được “gói kỹâ€, bằng những kỹ năng kỹ thuáºt kế toán, đầu tư và tiếp thị có thể Ä‘em đến má»™t sá»± phát triển bùng nổ. Má»™t cá nhân có kiến thức vá» những thuáºn lợi thuế vụ và được liên Ä‘oà n bảo vệ, có thể trở nên già u có nhanh hÆ¡n rất nhiá»u so vá»›i những nhân viên hay chá»§ sở hữu các doanh nghiệp nhỠđởn độc. Và vá» lâu dà i thì độ chênh lệch đó cà ng sâu sắc hÆ¡n nhiá»u.
a. Những thuáºn lợi thuế vụ:
Má»™t liên Ä‘oà n có thể là m nhiá»u thứ mà má»™t cá nhân không thể là m được, chẳng hạn như được chi phà trước khi trả thuế. Äó là cả má»™t lãnh vá»±c chuyên môn rất thú vị, nhưng không cần thiết phải dÃnh và o trừ phi bạn có má»™t tà i sản hay doanh nghiệp khá lá»›n.
Các nhân viên kiếm hến, trả thuế và cố sống bằng những gì còn lại. Má»™t liên Ä‘oà n thì kiếm tiá»n, chi má»i thứ có thể và chỉ bị đánh thuế trên số còn lại mà thôi. Äó là má»™t trong những cách giảm thuế hợp pháp tốt nhất mà ngưá»i già u sá» dụng. Má»™t liên Ä‘oà n rất dá»… thiết láºp và không quá tốn kém nếu bạn có tà i sản đầu tư tạo ra má»™t vòng quay tiá»n mặt tết Và dụ, khi bạn sở hữu má»™t liên Ä‘oà n, những kỳ há»p là những ngà y nghỉ ở Hawaii. Tiá»n mua xe, bảo hiểm, sá»a chữa Ä‘á»u là chi phà cá»§a công ty. Tiá»n y tế là phụ phà cá»§a công ty. Hầu hết những bữa ăn nhà hà ng cÅ©ng là má»™t phần công tác phÃ. Äiá»u quan trá»ng là hãy là m cho má»i chuyện hợp pháp bằng các đồng tiá»n trước thuế.
b. Biện pháp tránh khá»i kiện cáo:
Chúng ta sống trong má»™t xã há»™i luôn tranh chấp. Ngưá»i già u che giấu phần nhiá»u tà i sản cá»§a há» bằng các phương tiện như liên Ä‘oà n và tÃn dụng để bảo vệ tà i sản cá»§a mình. Khi ai đó kiện tụng má»™t ngưá»i già u, há» thưá»ng gặp phải nhiá»u lá»›p bảo vệ hợp pháp, và thưá»ng thì há» thấy rằng ngưá»i già u nà y thá»±c sá»± không có gì cả. Há» Ä‘iá»u khiển má»i thứ nhưng không sở hữu má»™t cái gì hết. Còn ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu thì lại cố sở hữu má»i thứ rồi để chúng lại rÆ¡i và o tay chÃnh quyá»n hoặc những ngưá»i thÃch kiện tụng ngưá»i già u…
Chúng tôi thà nh tháºt khuyên bạn nên sở hữu má»™t liên Ä‘oà n cá»§a riêng mình trong số tà i sản cá»§a bạn như là má»™t phần cá»§a chiến lược tà i chÃnh tổng thể.
< Sá»a đổi bởi: Chân Trá»i TÃm -- 11.4.2008 8

32 >
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 6
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 11.4.2008 9

53
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 6:
Bà i 5: Ngưá»i già u tạo ra tiá»n
Trong má»—i chúng ta Ä‘á»u ẩn chứa những tiá»m năng to lá»›n, những năng khiếu bẩm sinh. Tuy nhiên, Ä‘iá»u kìm nén chúng ta chÃnh là sá»± thiếu tá»± tin.
Khi rá»i trưá»ng, hầu hết chúng ta Ä‘á»u biết rằng thế giá»›i thá»±c ngoà i cá»a trưá»ng há»c đòi há»i những Ä‘iá»u khác ngoà i các Ä‘iểm số. Những từ như “gan gócâ€, “can đảmâ€, "bạo dạn", "khéo léo,', "táo bạo", "kiên quyết tà i giá»i" má»›i là những từ quan trá»ng trong câu chuyện tưởng lai cá»§a chúng ta chứ không phải là những Ä‘iểm số
Những tÃnh cách tốt đẹp đó Ä‘á»u có trong má»—i con ngưá»i chúng ta, nhưng “yếu Ä‘uối", “bất tà iâ€, và “hèn kém†cÅ©ng có nữa. Sau má»™t năm là m phi công cho Manne Corps ở Việt Nam, tôi thá»±c sá»± hiểu được cả hai khÃa cạnh nà y trong con ngưá»i mình. Không có tÃnh cách nà o nổi trá»™i hÆ¡n tÃnh cách nà o cả.
Tuy nhiên, là má»™t giáo viên, tôi nháºn ra rằng chÃnh ná»—i sợ hãi và tá»± nghi ngá» quá mức là sá»± tá»± dèm pha thiên tư cá»§a chÃnh bản thân mình lá»›n nhất. Tôi cảm thấy thắt long khi nhìn những sinh viên biết câu trả lá»i nhưng lại không đủ can đảm để nói ra. Thông thưá»ng trong cuá»™c sống thá»±c, không phải sá»± thông minh mà chÃnh là sá»± táo bạo sẽ giúp bạn vượt lên.
Theo kinh nghiệm cá nhân tôi, năng lá»±c tà i chÃnh đòi há»i cả kiến thức kỹ thuáºt lẫn sá»± can đảm. Nếu ná»—i sợ quá lá»›n thì thiên tư sẽ bị át Ä‘i. Trong lá»›p há»c, tôi luôn thúc đẩy các sinh viên há»c cách mạo hiá»m, để thiên tư cá»§a há» biến ná»—i sợ thà nh quyá»n lá»±c và tà i hoa. Ná»—i sợ sẽ là m việc cho má»™t số ngưá»i và là m khiếp sợ những ngưá»i khác. Tôi thấy hầu hết má»i ngưá»i khi nói đến tiá»n bạc Ä‘á»u muốn được an toà n. Tôi đã gặp phải những câu há»i như: Tại sao phải mạo hiểm? Tại sao tôi phải quan tâm đến IQ tà i chÃnh cá»§a mình? Tại sao phải hiểu biết vá» tà i chÃnh?
Và tôi trả lá»i: "Chỉ để có nhiá»u lá»±a chá»n hÆ¡n.â€.
Ba trăm năm trước, đất Ä‘ai là cá»§a cải. Vì váºy có đất là có và ng. Ngà y nay là thá»i đại thông tin. Ai có những thông tin đúng lúc nhất ngưá»i đó sẽ là m già u.
Vấn đỠlà các thông tin bay vòng quanh thế giá»›i bằng tốc độ ánh sáng. Loại cá»§a cái má»›i nà y không bị ngăn chặn bởi những đưá»ng biên giá»›i như vá»›i đất Ä‘ai và nhà máy. Nó thay đổi nhanh hÆ¡n và đột ngá»™t hÆ¡n. Số lượng các nhà đa-triệu phú gia tăng má»™t cách đầy ấn tượng. Tuy nhiên, cÅ©ng không Ãt ngưá»i bị rÆ¡i lại phÃa sau.
Ngà y nay, tôi thấy rất nhiá»u ngưá»i phải đấu tranh vá»›i cuá»™c sống thưá»ng thì há» cố là m việc chăm chỉ hÆ¡n, đởn giản vì há» còn gắn bó vá»›i những quan niệm cÅ©. Há» muốn má»i thứ Ä‘á»u theo lệ thưá»ng, há» phản đối các thay đổi. Tôi biết rằng có những ngưá»i bị mất việc hay mất nhà , và hỠđổ thá»a má»i thứ cho công nghệ, cho ná»n kinh tế hay cho ông chá»§ cá»§a há». Äáng buồn là há» không há» nháºn ra rằng chÃnh há» má»›i là vấn Ä‘á». Những suy nghÄ© lá»—i thá»i chÃnh là tiêu sản lá»›n nhất cá»§a há». Äởn giản vì há» không nháºn thức được rằng cách suy nghÄ© hay cách là m việc cá»§a há» chỉ là tà i sản trong ngà y hôm qua mà thôi, mà ngà y hôm qua thì đã qua rồi.
Má»™t hôm, khi tôi Ä‘ang hướng dẫn má»™t nhóm há»c viên cách chÆ¡i má»™t trò chÆ¡i có tên là “Vòng quay tiá»n mặt,†thì má»™t phụ nữ tình cỠđến lá»›p há»c và tham dá»± và o cuá»™c chÆ¡i. Ngưá»i phụ nữ nà y vừa má»›i ly dị, bị cháy túi vì những thá»a thuáºn ly hôn nên bà đang phải Ä‘i tìm má»™t giải pháp…
Trò chÆ¡i “Vòng quay tiá»n mặt" cá»§a tôi được thiết kế để giúp má»i ngưá»i hiểu được tiá»n bạc là m việc như thế nà o. Khi chÆ¡i trò nà y, ngưá»i ta há»c được sá»± tưởng tác giữa bản kê lợi tức và bản cân đối thu chi, biết được tiá»n mặt “sẽ quay†như thế nà o giữa hai bản kê nà y và con đưá»ng Ä‘i đến già u có sẽ là cố gắng gia tăng vòng quay tiá»n mặt hà ng tháng từ cá»™t tà i sản đến mức vượt qua số chi phà hà ng tháng. Má»™t khi đã đạt được Ä‘iá»u nà y, bạn sẽ có thể thoát khá»i vòng Rat Race (cái vòng luẩn quẩn kiếm tiá»n, trả hóa đởn và mắc nợ cá»§a những ngưá»i nghèo) để đến đưá»ng Fast Track (sá»± tá»± do tà i chÃnh cá»§a những ngưá»i già u đúng nghÄ©a).
Vá»›i trò nà y, má»™t số ngưá»i thÃch, má»™t số ngưá»i không thÃch, còn má»™t số khác lại bá» qua. Ngay ở vòng đầu ngưá»i phụ nữ đã nói ở trên rút trúng má»™t lá bà i có hình chiếc du thuyá»n trên đó. Ban đầu bà rất vui vẻ: "A, tôi có má»™t chiếc du thuyá»nâ€, Sau đó, khi ngưá»i bạn giải thÃch vá» những con số Ä‘ang là m việc trên bản kê lợi tức, bản cân đối thu chi và vòng quay tiá»n mặt hà ng tháng cá»§a bà thì bà giáºt mình thấy rằng chiếc du thuyá»n Ä‘ang nuốt sống mình Vá»›i bà , đó quả là má»™t trò chÆ¡i kinh khá»§ng.
Trong năm 1984, tôi bắt đầu dạy há»c qua các trò chÆ¡i. Tôi luôn khuyến khÃch những sinh viên trưởng thà nh chú ý xem trò chÆ¡i phản ánh lại những gì há» biết và những gì há» cần há»c. Äiá»u quan trá»ng nhất là trò chÆ¡i phản ánh cách cư xá» cá»§a má»—i ngưá»i. Nó là má»™t hệ thống phản hồi láºp tức. Thay vì các giáo viên diá»…n thuyết thì trò chÆ¡i cung cấp bà i diá»…n thuyết cho từng cá nhân và được viết riêng cho bạn.
CÅ©ng như má»™t trò chÆ¡i, thế giá»›i luôn cung cấp cho chúng ta những phản hồi láºp tức. Ta có thể há»c được rất nhiá»u nếu biết tá»± Ä‘iá»u chỉnh. Má»™t ngà y trước đây không lâu, tôi phà n nà n vá»›i vợ tôi rằng, hẳn chất tẩy quần áo đã là m cho cái quần cá»§a tôi bị rút lại. Vợ tôi cưá»i và lấy tay nhấn và o bụng tôi cho tôi thấy rằng không phải cái quần bị rút lại mà chÃnh tôi đã phình ra.
Trò chÆ¡i "Vòng quay tiá»n mặt†được thiết kế để cung cấp phản hồi cho từng ngưá»i chÆ¡i. Mục Ä‘Ãch cá»§a nó là đặt ra cho bạn các lá»±a chá»n. Nếu bạn rút phải lá bà i hình chiếc du thuyá»n và nó là m bạn mang nợ, câu há»i sẽ là "Bây giá» bạn có thể là m gì?â€. Lúc nà y bạn sẽ có bao nhiêu lá»±a chá»n khác nhau? Äó chÃnh là mục Ä‘Ãch cá»§a trò chÆ¡i: dạy cho ngưá»i chÆ¡i cách suy nghÄ© và tìm ra nhiá»u lá»±a chá»n tà i chÃnh khác nhau…
Tôi đã quan sát hÆ¡n hà ng ngà n ngưá»i chÆ¡i trò chÆ¡i nà y. Những ngưá»i thoát khá»i vòng Rat Race nhanh nhất là những ngưá»i hiểu được các con số và có má»™t đầu óc tà i chÃnh sáng tạo. Há» nháºn biết được nhiá»u lá»±a chá»n khác nhau. Những ngưá»i mất thá»i gian lâu nhất là những ngưá»i không quen thuá»™c vá»›i các con số và thưá»ng không hiểu được quyá»n lá»±c cá»a sá»± đầu tư. Thưá»ng thì những ngưá»i già u má»›i chÃnh là những ngưá»i sáng tạo và chịu mạo hiểm hÆ¡n cả.
Có những ngưá»i chÆ¡i trò "Vòng quay tiá»n mặt, kiếm được rất nhiá»u tiá»n trong trò chÆ¡i, nhưng há» không biết phải là m gì vá»›i nó cả. Hầu hết những ngưá»i nà y Ä‘á»u không thà nh công vá» tà i chÃnh trong cuá»™c Ä‘á»i thá»±c. Dưá»ng như những ngưá»i khác Ä‘ang vượt qua há» mặc dù há» có tiá»…n trong tay. Và đó cÅ©ng là má»™t sá»± thá»±c trong cuá»™c sống. Lắm ngưá»i có rất nhiá»u tiá»n nhưng không có tiến bá»™ gì vá» tà i chÃnh cả.
Hạn chế các lá»±a chá»n cá»§a mình cÅ©ng giống như cố bám lấy những quan niệm cÅ©. Má»™t ngưá»i bạn thá»i trung há»c cá»§a tôi hiện Ä‘ang là m ba công việc má»™t lúc. Hai mươi năm trước, anh ta là ngưá»i già u nhất trong số các bạn há»c. Khi đồn Ä‘iá»n là m đưá»ng ở địa phương bị đóng cá»a công ty cá»§a anh ta cÅ©ng suy sụp theo. Trong đầu anh ta chỉ có má»™t lá»±a chá»n duy nhất: là m việc tÃch cá»±c hÆ¡n. Vấn đỠlà anh ta không thể tìm được má»™t công việc tương đương và những thâm niên là m việc như ở công ty cÅ©. Kết quả là anh ta có dư khả năng cho công việc hiện tại nhưng vẫn phải chấp nháºn má»™t mức lương thấp hÆ¡n. Hiện nay anh phải là m má»™t lúc ba việc thì má»›i đủ sống.
Tôi đã thấy nhiá»u ngưá»i chÆ¡i trò “Vòng quay tiá»n mặtâ€, than phiá»n rằng những lá bà i cÆ¡ há»™i thÃch hợp không bao giỠđến tay há» cả. Vì váºy mà há» chỉ ngồi yên đó. Tôi biết trong cuá»™c sống thá»±c có những ngưá»i như thế. Há» ngồi chá» má»™t cÆ¡ há»™i “thÃch hợpâ€. Tôi đã thấy nhiá»u ngưá»i có được lá bà i cÆ¡ há»™i thÃch hợp nhưng lại không có tiá»n. Sau đó há» ca cẩm rằng đáng lý ra hỠđã thoát khá»i vòng Rat Race nếu há» có đủ tiá»n. Và há» cÅ©ng ngồi yên đó. Tôi biết trong cuá»™c sống cÅ©ng có những ngưá»i như thế. Há» thấy được các cÆ¡ há»™i nhưng há» không có tiá»n.
Và tôi thấy nhiá»u ngưá»i rút được lá bà i cÆ¡ há»™i lá»›n, Ä‘á»c to lên nhưng không há» biết nó là má»™t cÆ¡ há»™i lá»›n. Há» có tiá»n, có thá»i gian chÃn muồi, há» nắm quân bà i trong tay nhưng há» không thấy cÆ¡ há»™i Ä‘ang mỉm cưá»i vá»›i há». Há» không biết kế hoạch tà i chÃnh cá»§a há» có thể giúp há» thoát khá»i vòng Rat Race như thế nà o. Và tôi biết trong cuá»™c sống có nhiá»u ngưá»i như thế hÆ¡n cả những ngưá»i kia cá»™ng lại. Hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u có những cÆ¡ há»™i vụt sáng ngay trước mắt nhưng không thấy được nó. Phải mất cả năm sau há» má»›i nháºn ra nó, lúc đó thì những ngưá»i khác đã già u lên rồi.
Nếu có sá»± thông minh tà i chÃnh, bạn sẽ có nhiá»u lá»±a chá»n hÆ¡n. Nếu bạn không có má»™t cÆ¡ há»™i nà o cả, bạn có thể là m gì để cải thiện tình hình tà i chÃnh cá»§a mình? Nếu bạn có cÆ¡ há»™i mà không có tiá»n và không thể mượn ngân hà ng được thì bạn có thể là m gì để táºn dụng cÆ¡ há»™i đó? Nếu các linh cảm cá»§a bạn sai lầm và má»i tÃnh toán Ä‘á»u thất bại, bạn sẽ là m gì để biến má»™t xu thà nh má»™t triệu đô la? Äó chÃnh là sá»± thông minh tà i chÃnh.
Thông minh tà i chÃnh là khả năng bạn có thể nghÄ© ra bao nhiêu giải pháp tà i chÃnh khác nhau để xoay sở má»™t vấn Ä‘á». Thông minh tà i chÃnh là chuyện bạn có khả năng sáng tạo như thế nà o trong khi giải quyết các vấn đỠtà i chÃnh.
Hầu hết má»i ngưá»i chỉ biết má»™t giải pháp: là m việc tÃch cá»±c tiết kiệm và vay mượn.
Váºy tại sao phải cố tăng sá»± thông minh tà i chÃnh? Bởi vì có như váºy bạn má»›i có thể tạo ra váºn may cho chÃnh mình, má»›i biết cách nắm lấy tất cả những gì xảy ra và là m cho nó tốt đẹp hÆ¡n. Rất Ãt ngưá»i nháºn biết được rằng váºn may là do con ngưá»i tạo ra. Và tiá»n bạc cÅ©ng váºy. Nếu bạn muốn được may mắn và kiếm được nhiá»u tiá»n hÆ¡n mà không phải là m việc quá sức, khi ấy sá»± thông minh tà i chÃnh là rất quan trá»ng. Nếu bạn thuá»™c tÃp ngưá»i chá» thá»i, bạn sẽ phải chá» rất lâu, cÅ©ng giống như ngồi chá» cho đến khi đèn xanh báºt hết suốt 5 dặm thì má»›i chịu bắt đầu chuyến Ä‘i váºy.
Khi Mike và tôi còn nhá», ngưá»i cha già u thưá»ng bảo chúng tôi rằng: "Tiá»n không có thá»±c. Ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu là m việc kiếm tiá»n, còn ngưá»i già u là m ra tiá»n. Các con cà ng nghÄ© tiá»n bạc là có thá»±c thì các con cà ng phải là m việc vất vả hÆ¡n cho chúng. Nếu các con hiểu được rằng tiá»n bạc không có thá»±c, các con sẽ là m già u nhanh hÆ¡n.â€
“Váºy tiá»n bạc sẽ là gì nếu chúng không có thá»±c?†Mike và tôi cùng há»i.
“Các con nghÄ© chúng là gì thì chúng sẽ là cái đó.†Ngưá»i cha già u trả lá»i.
Tà i sản quyá»n lá»±c nhất mà tất cả chúng ta Ä‘á»u có chÃnh là bá»™ óc. Nếu được huấn luyện tốt, nó có thể tạo ra những cá»§a cải khổng lồ trong chốc lát.
Trong thá»i đại thông tin, tiá»n bạc gia tăng theo cấp số nhân. Má»™t số ngưá»i có thể là nh già u đến mức khó tin từ hai bà n tay trắng, chỉ vá»›i những ý tưởng và các thá»a thuáºn. Nếu bạn há»i những ngưá»i sống bằng cách buôn bán chứng khoán hay các dạng đầu tư khác, bạn sẽ thấy rõ Ä‘iá»u đó. Thưá»ng thì những ngưá»i nà y kiếm được hà ng triệu đồng trong chốc lát không nhá» má»™t cái gì cả. Khi nói rằng “không nhá» gì cảâ€, tôi muốn nói là không há» có sá»± trao đổi tiá»n bạc. Äiá»u đó được thá»±c hiện qua các thá»a thuáºn: má»™t tÃn hiệu tay tại nÆ¡i kinh doanh, má»™t đốm sáng trên mà n hình cá»§a má»™t nhà buôn ở Lisbon truyá»n tá»›i mà n hình cá»§a má»™t ngưá»i ở Toronto, má»™t cú Ä‘iện thoại cho ngưá»i môi giá»›i để mua và bán chúng ngay sau đó. Tiá»n không đổi chá»§, chỉ có những thá»a thuáºn thay đổi mà thôi.
Tóm lại, trà thông minh tà i chÃnh được tạo ra nhá» 4 kỹ năng chuyên môn sau.
1 . Sá»± hiểu biết tà i chÃnh. Khả năng Ä‘á»c hiểu được các con số
2. Những chiến lược đầu tư. Ngà nh khoa há»c tiá»n kiếm tiá»n.
3. Thị trưá»ng. Cung và cầu. Alexander Graham Bell đã cung cấp cho thị trưá»ng những cái mà nó đòi há»i. Bill Gates cÅ©ng váºy.
4. Luáºt pháp. Sá»± hiểu biết vá» những Ä‘iá»u lệ, phép tắc vá» kế toán, liên Ä‘oà n, chÃnh quyá»n và quốc gia. Tôi khuyên bạn hãy luôn chÆ¡i cho đúng luáºt.
ChÃnh sá»± kết hợp cá»§a bốn kỹ năng trên là điá»u kiện cần để thà nh công trên đưá»ng mưu cầu sá»± già u có, dù bằng cách mua bán những ngôi nhà nhá», những căn há»™ lá»›n, công ty, cổ phiếu, ngân phiếu, quỹ chung, kim loại quý, chương trình bóng chà y hay bất cứ cái gì tưởng tá»± váºy.
Ở đây tôi muốn nói rằng vốn đầu tư sẽ đến rồi Ä‘i, thị trưá»ng lên rồi xuống, kinh tế phát triển rồi suy sụp. Má»—i ngà y trong Ä‘á»i, thế giá»›i luôn luôn trao cho bạn những cÆ¡ há»™i trong cuá»™c sống, nhưng thưá»ng thì ta không nhìn ra chúng. Nhưng chúng vẫn ở đó. Và thế giá»›i cà ng thay đổi, công nghệ cà ng thay đổi thì sẽ cà ng có nhiá»u cÆ¡ há»™i cho phép bạn và gia đình bảo đảm tà i chÃnh cho những thế hệ sau nà y.
Như váºy tại sao phải nghÄ© đến chuyện phát triển trà thông minh tà i chÃnh cá»§a bạn? Xin nhắc lại rằng: chỉ có bạn má»›i có thể trả lá»i được câu há»i đó. Tôi biết vì sao tôi phải tiếp tục há»c và phát triển, bởi vì thế giá»›i Ä‘ang thay đổi. Tôi thÃch đón chà o những thay đổi nà y hÆ¡n là cứ phải bám lấy quá khứ. Tôi biết sẽ có những vụ bùng nổ trên thương trưá»ng và những vụ sụp đổ thị trưá»ng. Tôi muốn tiếp tục phát triển trà thông minh tà i chÃnh cá»§a mình vì má»™t khi thị trưá»ng thay đổi thì sẽ có má»™t số ngưá»i phải quỳ lụy công việc cá»§a mình. Trong khi đó, những ngưá»i khác sẽ nháºn quả đắng nà đá»i Ä‘em cho há» - thỉnh thoảng tất cả chúng ta Ä‘á»u ăn phải quả đắng đó - và biến chúng thà nh hà ng triệu đô la. Äó chÃnh là sá»± thông minh tà i chÃnh.
Riêng cá nhân mình, tôi sá» dụng hai phương tiện để đạt được sá»± lá»›n mạnh vá» tà i chÃnh: bất động sản và những cổ phiếu nhá». Tôi dùng bất động sản là m ná»n tảng. Má»—i ngà y trôi qua, tà i sản cá»§a tôi cung cấp vòng quay tiá»n mặt và đôi lúc chúng bứt nhanh nâng cao giá trị. Những cổ phiếu nhá» thì được dùng để phát triển nhanh.
Tôi không khuyến khÃch bạn là m má»i thứ như tôi đã là m. Và dụ thì chỉ là và dụ. Nếu như cÆ¡ há»™i quá phức tạp và tôi không hiểu biết vá» sá»± đầu tư thì tôi sẽ không thá»±c hiện chúng. Những bà i toán đơn giản và má»™t giác quan nhanh nhạy là tất cả những gì cần thiết để phát triển tà i chÃnh.
Năm 1989, tôi thưá»ng chạy bá»™ qua má»™t vùng ngoại ô khá dá»… thưởng ở Portland, Oregon. ở đây có những ngôi nhà nhá» nhắn và xinh xắn đến mức tôi gần như nghÄ© mình sẽ gặp được cô bé quà ng khăn đỠđang nhảy chân sáo đến nhà bà ngoại.
Trên đưá»ng chạy, tôi nhìn thấy những tấm bảng nhà bán, ở khắp nÆ¡i. Lúc ấy thị trưá»ng gá»— Ä‘ang rất khá»§ng khiếp, thị trưá»ng chứng khoán vừa suy sụp và kinh tế bị đình trệ. Trên má»™t con đưá»ng, tôi nhìn thấy má»™t tấm bảng “nhà bán" có vẻ như đã treo lâu lắm rồi, nó rất cÅ© kỹ. Khi chạy ngang qua, tôi ghé và o gặp ông chá»§ nhà , trông ông ta đầy vẻ ưu tư.
Tôi há»i: "Ông bán ngôi nhà giá bao nhiêu?â€
Ông chá»§ mỉm cưá»i yếu á»›t: “Ông cứ ra giá Ä‘i, tôi treo bảng bán nhà cả năm nay rồi. Tháºm chà không ai thèm ngó đến nó nữa.â€
Tôi nói: "Äể tôi xem nà o."
Và ná»a tiếng sau, tôi mua ngôi nhà rẻ hÆ¡n 20.000 $ so vá»›i giá ban đầu ông ta đỠnghị.
Äó là má»™t ngôi nhà nhá» xinh xắn có hai phòng ngá»§ và những đồ trang trà nhiá»u mà u sắc trên các cá»a sổ. Nó sÆ¡n mà u xanh nhạt vá»›i những đưá»ng viá»n xám, được xây và o năm 1930. Bên trong là má»™t lò sưởi đá còn tốt và hai phòng ngá»§ bé xÃu. Nó sẽ là má»™t ngôi nhà cho thuê hoà n hảo.
Tôi trả cho ngưá»i chá»§ 5.000 $ tiá»n mặt đặt trước cho ngôi nhà giá 45.000 $, mà thá»±c sá»± nó đáng giá đến 65.000 $. Ngưá»i chá»§ vui vẻ dá»i Ä‘i, là m như thoát nợ váºy. Và ngưá»i thuê nhà đầu tiên chuyển đến, má»™t giáo sư đại há»c địa phương. Sau khi trả hết má»i thứ nợ nần và các chi phà quản lý tôi bá» túi được khoảng 40 $ má»—i cuối tháng. CÅ©ng khá thú vị đấy chứ.
Má»™t năm sau, thị trưá»ng bất động sản đình trệ ở Oregon bắt đầu hồi phục. Những nhà đầu tư California lắm tiá»n từ thị trưá»ng bất động sản vẫn Ä‘ang phát triển cá»§a há» chuyển dần sang miá»n bắc đến vùng Oregon và Washington.
Tôi bán ngôi nhà nhá» nà y cho má»™t cặp vợ chồng trẻ ở California vá»›i giá 95.000 $. Số vốn cá»§a tôi đã Ä‘em đến gần 40.000 $ tiá»n lá»i nhá» luáºt thanh toán thuế trá»… hạn 1031, và tôi tiếp tục tìm chá»— đầu tư số tiá»n nà y…
Äiểm chÃnh trong và dụ nà y là má»™t số tiá»n nhá» có thể phát triển thà nh má»™t số tiá»n lá»›n như thế nà o. Má»™t lần nữa, đó là vấn đỠhiểu biết các bản kê tà i chÃnh, chiến lược đầu tư nhạy bén thị trưá»ng và luáºt pháp. Nếu ngưá»i ta không thà nh thạo những chá»§ đỠnà y thì hiển nhiên là há» sẽ tuân theo những giáo lý chuẩn má»±c, hướng má»i ngưá»i là m sao cho an toà n…
Những thá»a thuáºn nóng sốt nhất thưá»ng không đến vá»›i những ngưá»i má»›i há»c việc. Thưá»ng thì những vụ buôn bán tốt nhất là m cho ngưá»i già u ngà y cà ng già u hÆ¡n Ä‘á»u dà nh riêng cho những ngưá»i am hiểu trò chÆ¡i nà y.
Tôi cà ng trở nên "sà nh sá»i†thì tôi sẽ cà ng có nhiá»u cÆ¡ há»™i trên đưá»ng Ä‘á»i cá»§a mình. Và trà thông minh tà i chÃnh cá»§a bạn cà ng cao thì nó sẽ cà ng dá»… dà ng mách bảo bạn là má»™t thá»a thuáºn như váºy có tốt hay không. ChÃnh sá»± hiểu biết cá»§a bạn sẽ chỉ ra những vụ giao dịch tệ hại hoặc là m cho má»™t vụ buôn bán tồi tệ trở nên tốt đẹp hÆ¡n. Tôi cà ng há»c được nhiá»u - và có rất nhiá»u thứ để há»c - tôi sẽ cà ng là m ra nhiá»u tiá»n, đơn giản vì khi năm tháng trôi qua thì tôi sẽ tÃch lÅ©y được nhiá»u kinh nghiệm cÅ©ng như sá»± khôn ngoan. Tôi có những ngưá»i bạn luôn muốn được an toà n, là m việc rất tÃch cá»±c vá» chuyên môn, nhưng lại thất bại trong việc tìm kiếm sá»± khôn ngoan vá» tà i chÃnh, má»™t Ä‘iá»u cần phải có thá»i gian má»›i phát triển được.
Nhìn chung, triết lý sống cá»§a tôi là hãy gieo hạt lên cá»™t tà i sản cá»§a mình. Tôi bắt đầu gieo trồng bằng những hạt giống nhá». Má»™t số hạt lá»›n lên còn má»™t số hạt thì không, nhưng tôi chằng vì thế mà chùn bước
Trong liên minh bất động sản, chúng tôi có má»™t số tà i sản trị giá và i triệu đô la. Äó là REIT cá»§a chúng tôi, còn gá»i là bất động sản đầu tư á»§y thác (real estate investment trust). Äiá»u tôi muốn là m rõ ở đây là phần lá»›n trong và i triệu đô la nà y Ä‘á»u bắt đầu từ những số đầu tư nhá» từ 5.000 $ đến 10.000 $. Toà n bá»™ số tiá»n nà y Ä‘á»u thuáºn lợi trong việc bắt kịp má»™t thị trưá»ng phát triển nhanh chóng, tăng số miá»…n thuế, buôn bán trao đổi và i lần trong nhiá»u năm.
Chúng tôi cÅ©ng sở hữu má»™t danh mục vốn đầu tư chứng khoán, bao quanh là má»™t liên minh mà vợ chồng tôi gá»i là quỹ chung cá nhân. Chúng tôi có những ngưá»i bạn giao dịch buôn bán vá»›i những nhà đầu tư như chúng tôi và có má»™t số tiá»n phụ thêm má»—i tháng để đầu tư tiếp tục. Chúng tôi mua những công ty riêng vừa má»›i cổ phần hóa trong thị trưá»ng chứng khoán Mỹ hay Canada để đầu cÆ¡, chấp nháºn mạo hiểm cao. Chúng tôi đã từng mua 100.000 cổ phần vá»›i giá má»—i cổ phần là 25 xu trước khi cổ phần hóa má»™t công ty. Sáu tháng sau, công ty được lên danh sách và 100.000 cổ phần nà y trị giá má»—i phần 2$. Nếu công ty được quản lý tốt cái giá sẽ tiếp tục tăng lên và má»—i cổ phần có thể lên dện 20 $ hay hÆ¡n nữa. Có những lúc 25.000 $ cá»§a chúng tôi lên đến 1 triệu đô trong vòng chưa đầy 1 năm.
Äây không phải là má»™t trò may rá»§i nếu bạn biết bạn Ä‘ang là m gì, chứ không phải chỉ quăng tiá»n và o vụ giao dịch rồi ngồi nhà cầu nguyện. Cần phải sá» dụng kiến thức chuyên môn, sá»± khôn ngoan và lòng say mê trong trò chÆ¡i nà y để hạn chế rá»§i ro. DÄ© nhiên có nhiá»u rá»§i ro là không thể tránh được, nhưng chÃnh trà thông minh tà i chÃnh sẽ giúp bạn cải thiện tình hình. Äó là lý do đầu tiên mà tôi không ngừng khuyến khÃch má»i ngưá»i đầu tư nhiá»u hÆ¡n và o việc giáo dục kỹ năng tà i chÃnh hÆ¡n là và o các cổ phần, bất động sản hay những thị trưá»ng khác. Cà ng khôn khéo, bạn sẽ cà ng có nhiá»u cÆ¡ há»™i đánh bại đối thá»§.
Những cuá»™c chÆ¡i chứng khoán mà cá nhân tôi đầu tư và o đối vá»›i nhiá»u ngưá»i thưá»ng là quá mạo hiểm và tôi hoà n toà n không khuyến khÃch bạn là m như váºy. Tôi đã chÆ¡i trò chÆ¡i nà y từ năm 1979 và thưá»ng được trả nhiá»u hÆ¡n số phần mà đúng ra mình sẽ được hưởng. Nhưng có thể bạn sẽ bắt đầu cuá»™c sống cá»§a bạn theo má»™t cách khác, sao cho bạn có khả năng biến 25.000 $ thà nh 1 triệu trong 1 năm mà Ãt phải mạo hiểm nhất. Những Ä‘iá»u tôi đã là m chỉ là những giá»t nước nhá» trong biển cả, nhưng vá»›i má»™t cá nhân trung bình thì số thu nháºp không trả lãi hÆ¡n 100.000 $ má»™t năm cÅ©ng đã là khá tốt và muốn đạt được cÅ©ng không khó lắm. Tùy thuá»™c và o thị trưá»ng và độ nhanh nhạy cá»§a bạn, bạn có thể là m được Ä‘iá»u đó trong khoáng thá»i gian từ 5 đến 10 năm. Nếu bạn giữ cho mức sống cá»a mình ở mức phải chăng thì 100.000 $ thu nháºp bổ sung là rất dá»… chịu, bất kể bạn có là m việc hay không. Bạn có thể là m việc nếu bạn thÃch hay nghỉ ngÆ¡i nếu bạn muốn, nhưng nên sá» dụng hệ thống thuế vụ cá»§a chÃnh quyá»n theo ý mình hÆ¡n là để chống lại mình.
Ná»n tảng cá»§a tôi là những bất đóng sản phát sinh thu nháºp. Tôi thÃch bất động sản vì chúng ổn định và thay đổi rất cháºm. Tôi cố giữ cho nó bá»n vững. Vòng quay tiá»n mặt khá ổn định và nếu quản lý tốt thì ta hoà n toà n có cÆ¡ há»™i tăng giá trị cá»§a nó lên. Vẻ đẹp cá»§a má»™t ná»n tảng bất động sản bá»n vững là đôi khi nó cho phép chúng ta mạo hiểm hÆ¡n má»™t chút vá»›i những chứng khoán đầu cÆ¡.
Nếu tôi thu được nhiá»u lợi nhuáºn từ thị trưá»ng chứng khoán, tôi sẽ trả thuế cho lợi nhuáºn thu được từ việc bán tà i sản, sau đó đầu tư phần còn lại và o bất động sản để có thể má»™t lần nữa là m kiên cố hÆ¡n ná»n tảng tà i sản cá»§a mình.
Má»™t lá»i cuối cùng vá» bất động sản. Tôi đã du lịch khắp nÆ¡i trên thế giá»›i và tại má»—i thà nh phố, tôi Ä‘á»u nghe ngưá»i ta nói rằng bạn không thể mua được bất động sản vá»›i giá rẻ. Äó không phải là kinh nghiệm cá»§a tôi. Ngay cả ở New York, Tokyo hay Bankok, vẫn có những cÆ¡ há»™i tốt mà ngưá»i ta không chú ý đến. Vì váºy, khi tôi nghe ngưá»i ta bảo rằng: Anh không là m được như váºy ở đây đâu, tôi sẽ nhắc nhở há» rằng thá»±c ra câu nói đó chÃnh là "Tôi không biết là m sao để là m như váºy ở đâyâ€,
Bạn chỉ có thể nhìn thấy những cÆ¡ há»™i tốt bằng cái đầu cá»§a bạn và bằng sá»± nhạy cảm vá» tà i chánh đã được huấn luyện. Hầu hết má»i ngưá»i không già u lên được đơn giản vì há» không được huấn luyện vá» tà i chÃnh để nháºn ra những cÆ¡ há»™i ngay trước mắt. Trong chương cuối cùng, tôi đưa ra 10 bước mà tôi đã Ä‘i trên con đưá»ng tá»± do tà i chÃnh cá»§a mình. Nhưng phải nhá»› là hãy tìm thấy niá»m vui trong đó. Äây chỉ là má»™t trò chÆ¡i. Thỉnh thoảng bạn chiến thắng và đôi lúc bạn phải há»c há»i. Nhưng hãy vui đùa vá»›i nó. Hầu hết má»i ngưá»i không bao giừ chiến thắng vì há» sợ phải thất bại.
Trong trưá»ng, chúng ta há»c rằng phạm lá»—i là má»™t Ä‘iá»u xấu, và nếu phạm lá»—i chúng ta sẽ bị phạt. Tuy nhiên, nếu bạn nhìn lại quá trình há»c táºp cá»§a con ngưá»i, bạn sẽ thấy chúng ta há»c bằng cách phạm lá»—i. Chúng ta há»c Ä‘i bằng cách té. Nếu chúng ta không bao giá» té ngã thì chúng ta sẽ không bao giá» Ä‘i được. Táºp chạy xe đạp cÅ©ng thế. Tôi đã bị và i vết sẹo trên đầu gối khi táºp xe, nhưng ngà y nay tôi có thể lái má»™t chiếc xe đạp mà không cần suy nghÄ©. Và là m già u cÅ©ng váºy thôi. Nhưng không may, lý do chÃnh mà hầu hết má»i ngưá»i không già u lên được là vì há» sợ mất mát. Những ngưá»i chiến thắng không sợ sá»± thất bại. Nhưng chÃnh những ngưá»i thất bại lại sợ Ä‘iá»u đó. Thất bại là mẹ thà nh công.
Những ngưá»i né tránh sá»± thất bại cÅ©ng sẽ không gặp được thà nh công.
Tôi xem tiá»n bạc cÅ©ng như môn quần vợt váºy. Tôi chÆ¡i tÃch cá»±c, phạm lá»—i rồi sá»a chữa, phạm lá»—i nhiá»u hÆ¡n, sá»a chữa nhiá»u hÆ¡n và ngà y cà ng giá»i hÆ¡n. Nếu thua, tôi sẽ Ä‘i ngang qua cái lưới, bắt tay đối thá»§, mỉm cưá»i và nói: “Thứ Bảy tá»›i gặp lại nhé…â€.
Từ kinh nghiệm của mình, tôi chia đầu tư ra là m hai dạng:
1. Dạng thứ nhất và thông thưá»ng nhất là mua đầu tư trá»n gói.
Nhà đầu tư gá»i Ä‘iện cho má»™t đại lý bán lẻ, và dụ như Công ty bất động sản, nhà buôn cổ phần chứng khoán hay ngưá»i láºp kế hoạch tà i chÃnh để mua má»™t cái gì đó. Có thể là má»™t quỹ chung, má»™t REIT, má»™t cổ phần hay má»™t ngân phiếu. Äó là má»™t cách đầu tư đơn giản và nhanh gá»n. CÅ©ng đơn giản như má»™t ngưá»i mua hà ng Ä‘i đến cá»a hà ng máy tÃnh và mua cả cái máy tÃnh nằm ngay trên kệ váºy.
2. Dạng thứ hai là tạo ra đầu tư.
Những nhà đầu tư dạng nà y thưá»ng thu tháºp các thá»a thuáºn, cÅ©ng giống như ngưá»i ta mua từng linh kiện máy tÃnh vá» và ráp lại váºy. Äó là má»™t dạng là m theo yêu cầu. Tôi không há» biết gì vá» chuyện ráp máy tÃnh cả, nhưng tôi biết là m thế nà o để ráp từng mảnh cÆ¡ há»™i lại vá»›i nhau, hoặc tôi biết ai có thể là m Ä‘iá»u đó.
Má»™t nhà đầu tư theo dạng thứ hai có thể gá»i là má»™t nhà đầu tư chuyên nghiệp. Có khi phải mất hà ng năm má»›i ráp được các mảnh nà y lại, và cÅ©ng có khi không thể nà o gom chúng lại được. Ngưá»i cha già u luôn khuyến khÃch tôi trở thà nh má»™t nhà đầu tư dạng thứ hai. Khi đó thì việc há»c cách ráp các mảnh nà y lại là rất quan trá»ng vì đó là má»™t chiến thắng to lá»›n, và đôi lúc, nếu bạn Ä‘i ngược dòng nước thì đó cÅ©ng sẽ là má»™t thất bại khổng lồ.
Nếu muốn trở thà nh má»™t nhà đầu tư chuyên nghiệp, bạn cần phát triển ba kỹ năng chÃnh. Những kỹ năng nà y bổ sung thêm và o bốn kỹ năng yêu cầu để trở thà nh má»™t ngưá»i có sá»± thông minh tà i chÃnh.
1.Là m thế nà o để tìm ra má»™t cÆ¡ há»™i là mà ngưá»i khác bá» lỡ?
Bằng đầu óc, bạn có thể nhìn thấy những thứ mà ngưá»i khác không nhìn được bằng mắt thưá»ng. Và dụ, má»™t anh bạn mua má»™t ngôi nhà cÅ© kỹ á»p ẹp trông như má»™t ngôi nhà ma váºy. Má»i ngưá»i tá»± há»i tại sao anh ta lại mua nó. Äiá»u anh thấy được còn ngưá»i khác không thấy chÃnh là vì ngôi nhà đi kèm vá»›i 4 lô đất phụ thêm. Sau khi mua ngôi nhà , anh phá sáºp nó và bán 5 lô đất cho má»™t nhà xây dá»±ng gấp ba lần cái giá mà anh đã mua trá»n gói. Anh kiếm được 75.000 $ chỉ trong 2 tháng là m việc. Số tiá»n nà y không phải là nhiá»u nhưng chắc chắn là vượt xa má»™t số lương Ãt á»i, và điá»u nà y hoà n toà n không khó khăn gì vá» mặt kỹ thuáºt
2. Là m cách nà o được tăng tiá»n?
Những ngưá»i bình thưá»ng chỉ biết má»™t cách duy nhất là đi đến ngân hà ng, còn những nhà đầu tư chuyên nghiệp biết nhiá»u cách tăng vốn mà không cần phải đến ngân hà ng. Äể bắt đầu, tôi há»c cách mua nhà mà không cần ngân hà ng. Những ngôi nhà không tốn quá nhiá»u tiá»n, nhưng kỹ năng tăng tiá»n mà tôi há»c được thì quả là vô giá.
Tôi rất thưá»ng nghe má»i ngưá»i nói: "Ngân hà ng không cho tôi mượn tiá»n, hay "Tôi không đủ tiá»n mua.â€, Nếu bạn muốn là m má»™t nhà đầu tư chuyên nghiệp, bạn cần phải há»c cách là m những Ä‘iá»u mà hầu hết má»i ngưá»i không là m được. Nói cách khác phần lá»›n vì thiếu tiá»n nên không là m ăn được. Nếu có thể tránh được chướng ngại nà y, bạn sẽ có được hà ng triệu đô la. Nhiá»u lần tôi mua má»™t căn há»™, má»™t lốc cổ phần hay cả má»™t tòa nhà mà không cần đến má»™t xu trong ngân hà ng. Có lần tôi mua má»™t tòa nhà giá 1,2 triệu đô la. Tôi là m theo kiểu mà ngưá»i ta gá»i là “giữ tiá»n lạiâ€, vá»›i má»™t hợp đồng viết tay giữa ngưá»i mua và ngưá»i bán. Tôi gá»i đặt cá»c 100.000 $, nó cho phép tôi có 90 ngà y để tăng phần còn lại cá»§a số tiá»n. Tại sao tôi là m thế? ÄÆ¡n giản vì tôi biết rằng ngôi nhà trị giá đến 2 triệu đô la. Tôi không tăng tiá»n lên. Thay và o đó, ngưá»i đã nhỠđặt trước 100.000 $ sẽ cho tôi 50.000 $ vì đã tìm được vụ giao dịch, anh ta thế chá»— tôi còn tôi ra Ä‘i. Tổng thá»i gian là m việc: 3 ngà y. Má»™t lần nữa, Ä‘iá»u chÃnh yếu là cái bạn muốn chứ không phải cái bạn mua. Äầu tư không phải là mua bán. Äó là sá»± hiểu biết.
3. Là m sao tổ chức được những ngưá»i thông minh?
Ngưá»i thông minh là ngưá»i thuê mướn hay là m việc chung vá»›i những ngưá»i thông minh hÆ¡n anh ta. Khi bạn cần lá»i khuyên thì hãy chắc chắn rằng: bạn đã chá»n cố vấn cho mình má»™t cách khôn ngoan.
Có quá nhiá»u Ä‘iá»u phải há»c, nhưng phần thưởng thì vô cùng to lá»›n. Nếu bạn không muốn há»c những kỹ năng nà y thì hãy là má»™t nhà đầu tư dạng thứ nhất. ChÃnh những Ä‘iá»u bạn biết là tà i sản lá»›n chất.
ChÃnh những Ä‘iá»u bạn không biết là rá»§i ro lá»›n nhất. Luôn luôn có những rá»§i ro, vì váºy hãy há»c cách xoay sở những rá»§i ro nà y thay vì né tránh chúng.
< Sá»a đổi bởi: Ct.Ly -- 11.4.2008 23:06:19 >
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 7
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 11.4.2008 17

01
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 7
Bà i 6: Hãy là m việc để há»c đừng là m việc vì tiá»n
Năm 1995, tôi được má»™t tá» báo Singapore phá»ng vấn. Ngưá»i nữ phóng viên trẻ tuổi đến rất đúng giá» và cuá»™c phá»ng vấn bắt đầu ngay láºp tức. Chúng tôi ngồi trong đại sảnh cá»§a má»™t khách sạn sang trá»ng, nhấm nháp cà phê và thảo luáºn vá» mục Ä‘Ãch chuyến viếng thăm Singapore cá»§a tôi. Tôi cùng đứng trên bục diá»…n thuyết vá»›i Zig Ziglar. Ông ấy nói vá» những động cÆ¡, còn tôi nói vá» "Những bà máºt cá»§a ngưá»i già u.â€
Ngưá»i nữ phóng viên nói: má»™t ngà y nà o đó, tôi cÅ©ng sẽ là tác giả cá»§a những cuốn sách bán chạy nhất như anh váºy. Tôi đã Ä‘á»c má»™t số bà i báo cô viết và rất lấy là m thú vị. Cô có cách viết cứng cá»i và rõ rà ng. Những bà i báo cô viết rất được độc giả yêu thÃch.
Tôi trả lá»i: “Văn phong cá»§a cô rất hay. Äiá»u gì đã khiến cô không đạt được giấc mÆ¡ cá»§a mình váºy?â€.
Cô gái nói: “Có vẻ như những tác phẩm cá»§a tôi không đến được vá»›i má»i ngưá»i. Ai cÅ©ng nói rằng những tiểu thuyết cá»§a tôi rất tuyệt, nhưng không có gì xảy ra cả. Vì váºy mà tôi giữ nghá» là m báo. Ãt nhất thì cÅ©ng có cái để trả hóa đơn. Anh có khuyên tôi gì không".
Tôi hà o hứng nói: “Có đấy. Ở Singapore tôi có má»™t ngưá»i bạn quản lý má»™t trưá»ng há»c dạy cách buôn bán. Anh ta Ä‘iá»u hà nh khóa huấn luyện thưởng mại cho rất nhiá»u công ty đứng đầu ở Singapore. Tôi nghÄ© nếu cô tham dá»± má»™t lá»›p há»c cá»§a anh ta, cô sẽ đẩy mạnh sá»± nghiệp cá»§a cô lên được nhiá»u đấy." “Anh muốn nói là tôi phải đến trưá»ng ấy để há»c cách bán sách à ?" Cô gái há»i lại má»™t cách gay gắt. Tôi gáºt đầu.
“Anh đùa hả?â€
Tôi lắc đầu. Lúc nà y tôi cảm thấy dá»™i. Cô gái cảm thấy mình bị xúc phạm và tôi ước sao mình chưa há» nói gì cả. “Tôi có bằng cá» nhân Văn chương Anh. Tại sao tôi phải Ä‘i há»c cách là m ngưá»i bán sách chứ? Tôi là má»™t nhà chuyên môn. Tôi đến trưá»ng và được huấn luyện má»™t nghá» nghiệp để không phải là m má»™t ngưá»i buôn bán. Tôi ghét những ngưá»i bán hà ng. Tất cả những gì há» muốn chỉ là tiá»n thôi.â€
Cô gái thu dá»n giấy tá» má»™t cách giáºn dữ. Cuá»™c phá»ng vấn chấm dứt. Trên chiếc bà n cà phê là má»™t trong những cuốn sách bán chạy nhất mà tôi đã viết. Tôi nhặt nó lên cùng tá» ghi chú cá»§a cô gái trong táºp giấy thấm. Tôi chỉ cho cô thấy dòng ghi chú: “Cô thấy gì không?â€
Cô gái bối rối nhìn xuống: “Sao?â€
Tôi cố ý chỉ và o dòng ghi chú cá»§a cô. Trên tá» giấy cô viết: “Robert Kiyosaki, tác giả những cuốn sách bán chạy nhất…â€
"Nó viết rằng tôi là ‘tác giả cuốn sách bán chạy nhất’ chứ không phải là ‘tác giả cuốn sách viết hay nhất’â€.
Ngay láºp tức cô gái mở to mắt, và lắng nghe tôi tháºt chăm chú.
“Tôi là má»™t ngưá»i viết văn tệ. Cô là má»™t nhà văn lá»›n. Tôi há»c cách buôn bán. Cô có bằng cá» nhân. Gom hai thứ đó lại cô sẽ là tác giả cuốn sách viết hay nhất, và “tác giả cuốn sách bán chạy nhấtâ€.
Tia giáºn dữ lóe lên trong mắt cô gái: “Tôi sẽ không bao giá» hạ mình Ä‘i há»c cách bán hà ng cả. Những ngưá»i như anh chẳng viết lách gì hết. Tôi là má»™t ngưá»i viết văn chuyên nghiệp còn anh là má»™t ngưá»i buôn bánâ€
Và cô gái vội vã bỠđi…
Thế giá»›i đầy những con ngưá»i tà i năng, thông minh, được giáo dục tốt và có năng khiếu Chúng ta gặp há» má»—i ngà y vì hỠở xung quanh chúng ta. Nhưng có má»™t sá»± tháºt đáng buồn là chỉ có má»™t tà i năng vÄ© đại thôi thì không đủ.
Tôi thưá»ng rất sá»ng sốt trước số tiá»n lương Ãt á»i mà rất nhiá»u ngưá»i đầy tà i năng kiếm được. Tôi nghe nói rằng chỉ có không đầy 5% ngưá»i Mỹ kiếm được hÆ¡n 100. 000 $ má»™t năm. Tôi đã gặp những con ngưá»i xuất chúng, há»c cao nhưng chi kiếm được chưa tá»›i 20.000$ má»™t năm. Má»™t cố vấn kinh doanh chuyên ngà nh y khoa máºu dịch bảo tôi rằng: có rất nhiá»u bác sÄ©, nha sÄ© và y sÄ© rất vất vả vá» tà i chÃnh. Trước lúc đó, tôi cứ nghÄ© trong khi há» tốt nghiệp, hẳn là tiá»n bạc bắt đầu đổ và o. Ngưá»i cố vấn kinh doanh nà y đã nói rằng: “Chỉ má»™t tà i năng thôi không Ä‘i cùng má»™t tà i sản lá»›n.â€
Trước đây tôi đã nói rằng trà thông minh tà i chÃnh là sá»± phối hợp cá»§a kế toán, đầu tư, thị trưá»ng và pháp luáºt. Kết hợp được bốn kỹ năng chuyên môn nà y, chuyện tiá»n kiếm tiá»n sẽ dá»… dà ng hÆ¡n nhiá»u. Thế nhưng, khi nói đến tiá»n bạc, kỹ năng duy nhất mà hầu hết ngưá»i ta biết chỉ là là m việc chăm chỉ!
Má»™t và dụ cổ Ä‘iển cá»§a việc phối hợp kỹ năng là chuyện ngưá»i phóng viên trẻ tuổi tôi đã nói ở đầu bà i. Nếu cô ấy cần mẫn há»c thêm kỹ năng buôn bán và tiếp thị, thu nháºp cá»§a cô sẽ tăng vá»t ngay. Nếu tôi là cô ấy, tôi sẽ há»c thêm và i khóa viết bà i quảng cáo cÅ©ng như buôn bán. Sau đó, thay vì là m việc cho tá» báo, tôi sẽ tìm việc ở những văn phòng quảng cáo. Ngay cả khi thu nháºp có cắt giảm, cô ấy vẫn sẽ há»c được cách truyá»n đạt thông tin bằng những “đưá»ng tắt" được dùng trong những mẩu quảng cáo thà nh công. Cô cÅ©ng nên dà nh thá»i gian để nghiên cứu những mối quan hệ vá»›i công chúng, má»™t kỹ năng khá quan trá»ng. Cô sẽ há»c cách là m ra hà ng triệu đô la từ việc quảng cáo không mất tiá»n. Và và o buổi tối hay những ngà y cuối tuần, cô có thể dà nh để viết cuốn tiểu thuyết vÄ© đại cá»§a mình. Khi nó hoà n thà nh, cô sẽ có thể bán dược cuốn sách nhanh hÆ¡n. Và sau má»™t thá»i gian ngắn, cô có thể trở thà nh “tác giả những cuốn sách bán chạy nhất.â€
Lúc tôi cho ra mắt cuốn sách "Nếu muốn già u có và hạnh phúc thì đừng đến trưá»ng?" má»™t nhà xuất bản đỠnghị tôi nên đổi tá»±a sách thà nh "Kinh tế giáo dụcâ€. Tôi bảo há» rằng, vá»›i cái tá»±a như thế, tôi sẽ chỉ bán được hai cuốn: má»™t cho bạn tôi và má»™t cho gia đình mình. Tôi chá»n cái tá»±a khó chịu. Nếu muốn già u có và hạnh phúc thì đừng đến trưá»ng? vì tôi biết rằng nó sẽ thu hút công chúng. Vì váºy mà tôi chá»n má»™t cái tá»±a sẽ đưa tôi lên truyá»n thanh truyá»n hình, đơn giản là tôi sẵn sà ng tranh luáºn vá»›i há». Nhiá»u ngưá»i nghÄ© tôi giống má»™t cái bánh trái cây cho ruồi bu, nhưng quyển sách thì vẫn bán chạy.
Khi tôi tốt nghiệp Há»c viện Máºu dịch Hà ng hải Mỹ và o năm 1969, ngưá»i cha há»c thức cao cá»§a tôi rất hạnh phúc. Công ty Standard Oil California thuê tôi là m thá»§y sư cho những chiếc tà u chở dầu. Tôi là phó thuyá»n trưởng thứ ba, và tiá»n lương cá»§a tôi thấp hÆ¡n so vá»›i các đồng nghiệp, nhưng như váºy là tạm ổn vá»›i công việc thá»±c sá»± đầu tiên sau khi ra trưá»ng. lương khởi Ä‘iểm cá»§a tôi là 42.000 $ má»™t năm kể cả thá»i gian là m việc ngoà i giá», và tôi chỉ phái là m việc trong bảy tháng. Tôi có năm tháng nghỉ ngÆ¡i. Nếu muốn, tôi có thể đến Việt Nam vá»›i má»™t công ty hà ng hải trá»±c thuá»™c và sẽ dá»… dà ng tăng gấp đôi tiá»n lương thay vì Ä‘i nghỉ 5 tháng.
Tôi có cả má»™t sá»± nghiệp to lá»›n phÃa trước, nhưng sau sáu tháng là m việc vá»›i công ty, tôi vẫn xin thôi việc và tham gia và o Marine Corps để há»c cách lái máy bay. Ngưá»i cha há»c thức cao rất giáºn dữ. Còn ngưá»i cha già u lại chúc mừng tôi, vì ông quan niệm rằng "Bạn cần biết má»—i thứ má»™t chút.â€
Äó là lý do tại sao trong nhiá»u năm, tôi là m việc ở nhiá»u bá»™ pháºn khác nhau trong công ty cá»§a ngưá»i cha già u. Có lúc tôi là m việc ở bá»™ pháºn kế toán. Dù có lẽ là tôi không thể nà o trở thà nh má»™t kế toán viên giá»i được nhưng ông vẫn muốn tôi phải há»c bằng cách thấm từ từ. Ngưá»i cha già u biết rằng tôi sẽ há»c được những “biệt ngữ†và có khả năng thấy được cái gì quan trá»ng còn cái gì không. Tôi còn là m công việc cá»§a má»™t anh hầu bà n và má»™t công nhân xây dá»±ng, cÅ©ng như bán hà ng, đặt chá»— và tiếp thị. Ngưá»i cha già u Ä‘ang “chuẩn bị†cho Mike và tôi. ChÃnh vì váºy mà ông khăng khăng bắt chúng tôi phải có mặt trong những buổi há»p cá»§a ông vá»›i các nhân viên ngân hà ng, luáºt sư, kế toán và những nhà môi giá»›i ông muốn chúng tôi biết má»—i thứ má»™t chút vá» má»i khÃa cạnh trong đế chế cá»§a mình.
Khi tôi xin nghỉ công việc có lương cao ở Standard Oil, ngưá»i cha há»c thức cao đã có má»™t cuá»™c nói chuyện thẳng thắn vá»›i tôi ông rất hoang mang, chẳng hiểu nổi tại sao tôi quyết định bá» má»™t sá»± nghiệp lương cao, lợi nhuáºn lá»›n, thá»i gian nghỉ ngÆ¡i nhiá»u và nhiá»u cÆ¡ há»™i thăng tiến như thế… Tôi không thể giải thÃch cho ông hiểu được dù đã rất cố gắng. Kiểu logic cá»§a tôi không phù hợp vá»›i logic cá»§a ông. Má»™t vấn đỠlá»›n khác, logic cá»§a tôi là logic cá»§a ngưá»i cha già u.
Sá»± bảo đảm công việc là má»i thứ đối vá»›i ngưá»i cha há»c thức cao. Còn há»c táºp là tất cả đối vá»›i ngưá»i cha già u.
Ngưá»i cha há»c thức cao nghÄ© rằng tôi đến trưá»ng để há»c trở thà nh má»™t sÄ© quan hà ng hải. Ngưá»i cha già u biết rằng tôi đến trưá»ng để há»c vá» thương mại quốc tế. Là má»™t sinh viên, tôi há»c trông nom hà ng hóa, lái tà u chở hà ng, tà u chở dầu và tà u chở khách sang vùng Viá»…n Äông và Nam Thái Bình Dương. Ngưá»i cha già u nhấn mạnh việc tôi nên ở lại Thái Bình Dương thay vì lái tà u sang châu Âu vì ông biết rằng những nước Ä‘ang nổi là những nước châu à chứ không phải châu Âu. Trong khi những ngưá»i bạn há»c cá»§a tôi Ä‘ang báºn tham gia và o Há»™i Há»c sinh Sinh viên thì tôi há»c cách kinh doanh, há»c vá» những kiểu ngưá»i và những ná»n văn hóa Nháºt, Äà i Loan, Thái Lan, Singapore, Hồng Kong, Việt Nam, Triá»u Tiên, Tahiti, Samoa và Philippines… Nhá» những việc há»c đó, tôi đã nhanh chóng trưởng thà nh.
Ngưá»i cha há»c thức cao chỉ không hiểu tại sao tôi quyết định nghỉ việc để gia nháºp Marine Corps. Tôi bảo ông rằng tôi muốn há»c lái máy bay, nhưng thá»±c sá»± là tôi muốn há»c cách đứng đầu má»™t tổ chức. Ngưá»i cha già u giải thÃch rằng Ä‘iá»u khó khăn nhất khi Ä‘iá»u hà nh má»™t công ty là quản lý nhân sá»±. Ông đã có ba năm phục vụ trong quân ngÅ©, còn ngưá»i cha có há»c cá»§a tôi thì được miá»…n quân dịch. Ngưá»i cha già u cho tôi biết giá trị cá»§a việc há»c cách lãnh đạo má»i ngưá»i trong những tình huống nguy hiểm. Ông nói: "Khả năng lãnh đạo là điá»u kế tiếp mà con cần phải há»c. Nếu con không phải là má»™t nhà lãnh đạo giá»i, con sẽ bị bán sau lưng, trong kinh doanh cÅ©ng giống như váºyâ€.
Năm 1973, tôi từ Việt Nam trở vá» và xin thôi việc, dù tôi rất thÃch được bay. Tôi tìm việc ở Xerox Corps. Tôi tham gia và o đây vì má»™t lý do riêng mà không phải vì lợi nhuáºn. Tôi là má»™t ngưá»i rụt rè và ý nghÄ© phải Ä‘i bán hà ng là má»™t vấn đỠkinh khá»§ng nhất thế giá»›i. Tôi và o là m cho Xerox vì ở đây có má»™t trong những chương trình huấn luyện bán hà ng tốt nhất nước Mỹ.
Là má»™t ngưá»i lao động trà óc, ông nghÄ© rằng những ngưá»i bán hà ng thuá»™c tầng lá»›p thấp kém. Tôi là m việc ở Xerox trong 4 năm cho đến khi vượt qua được ná»—i sợ hãi khi phải gõ cá»a từng nhà và bị xua Ä‘uổi. Khi đã trở thà nh má»™t trong năm ngưá»i bán hà ng giá»i nhất, tôi lại xin thôi việc và chuyển Ä‘i, để lại sau lưng má»™t sá»± nghiệp lá»›n vá»›i má»™t công ty tuyệt vá»i.
Năm 1977, tôi thà nh láºp công ty đầu tiên cá»§a mình. Ngưá»i cha già u đã chuẩn bị cho Mike và tôi tiếp quản các công ty. Vì váºy lúc nà y tôi phải há»c cách thiết láºp và kết hợp chúng lại vá»›i nhau. Sản phẩm đầu tiên cá»§a tôi, và nilông dùng khóa dán, được sản xuất ở Viá»…n Äông và váºn chuyển đến má»™t kho hà ng ở New York, gần nÆ¡i tôi Ä‘i há»c trước kia. Việc há»c chÃnh thức đã hoà n thà nh, và bây giá» là lúc tôi phải kiểm tra khả năng ứng dụng cá»§a mình. Nếu thất bại, tôi sẽ phá sản. Ngưá»i cha già u nghÄ© rằng tốt nhất là bị phá sản trước tuổi 30. Lá»i khuyên cá»§a ông là : “Con sẽ vẫn còn thá»i gian để đứng lên.†Và o đêm sinh nháºt thứ 30 cá»§a tôi, chuyến tà u đầu tiên rá»i Triá»n Tiên để đến New York…
Ngà y nay tôi vẫn còn kinh doanh trên phạm vi quốc tế. Và như ngưá»i cha già u khuyến khÃch, tôi luôn tìm kiếm những đất nước Ä‘ang nổi. Hiện nay công ty đầu tư cá»§a tôi Ä‘ang đầu tư trên khắp các vùng Nam Mỹ, châu Ã, Norway và Nga.
Có má»™t câu nói cổ xưa rằng: “Công việc (JOB) là viết tắt cá»§a ‘Vượt qua sá»± túng quẫn’ (Just Over Broke).†Và không may là câu nói nà y đúng vá»›i hà ng triệu triệu ngưá»i. Vì trưá»ng há»c không nghÄ© rằng hiểu biết tà i chÃnh cÅ©ng là má»™t sá»± hiểu biết đáng giá, nên hầu hết các công nhân phải "sống trong kham khổ trong cái vòng luẩn quẩn là m việc và trả hóa đơn…"
Tôi còn biết má»™t lý thuyết quản lý khác cho rằng: "Công nhân nà o là m việc chăm chỉ sẽ không bị Ä‘uổi, và ngưá»i chá»§ sẽ chỉ trả lương đủ để cho các công nhân không xin nghỉ việcâ€. Và nếu bạn nhìn và o tá»· lệ tiá»n lương cá»§a hầu hết các công ty, bạn sẽ thấy rằng có phần nà o sá»± tháºt trong câu nói nà y.
Kết quả cuối cùng là hầu hết các công nhân không bao giá» tiến xa được. Há» là m theo những gì hỠđược dạy dá»—: “Tìm má»™t công việc bảo đảmâ€. Hầu hết các công nhân Ä‘á»u táºp trung và o là m việc để lãnh lương và được thưởng những lợi nhuáºn ngắn hạn nhưng Ä‘em đến những bất hạnh dà i hạn.
Thay và o đó, tôi khuyến khÃch những ngưá»i trẻ tuổi hãy tìm việc vì những gì hỠđã há»c hÆ¡n là những gì há» sẽ kiếm được. Hãy nhìn xuống đưá»ng Ä‘i cá»§a những kỹ năng mà há» muốn đạt được trước khi chá»n má»™t nghá» nghiệp chuyên biệt và trước khi bị bẫy và o vòng “Rat Raceâ€.
Má»™t khi ngưá»i ta đã bị bẫy và o quá trình trả hóa đơn suốt Ä‘á»i há» trở nên giống như những con chuá»™t đồng bé nhá» chạy vòng quanh má»™t cái bánh xe kim loại
Trong bá»™ phim “Jerry Maguire†do ngôi sao Ä‘iện ảnh Tom Cruise đóng vai chÃnh có rất nhiá»u câu nói hay. Nhưng có má»™t câu mà tôi nghÄ© là chân thá»±c nhất. Câu nói đó nằm trong cảnh Tom Ä‘ang rá»i công ty. Anh vừa bị sa thải và anh há»i toà n công ty: “Ai muốn Ä‘i vá»›i tôi?†Và toà n cảnh như đông cứng lại trong im lặng. Chỉ có má»™t phụ nữ lên tiếng: “Tôi cÅ©ng muốn Ä‘i lắm nhưng tôi sẽ được thăng chức trong ba tháng nữa.â€
Có lẽ đây là câu nói chân thá»±c nhất trong suốt bá»™ phim. Äó là loại câu nói mà ngưá»i ta thưá»ng dùng để khiến mình luôn phải là m việc để trả hóa đơn. Tôi biết rằng ngưá»i cha há»c thức cao cá»§a mình luôn mong đợi được tăng lương và o má»—i năm, và má»—i năm trôi qua ông Ä‘á»u thất vá»ng. Vì váºy, ông quay lại trưá»ng để há»c thêm những kỹ năng má»›i để có thể được tăng lương, nhưng má»™t lần nữa ông lại bị thất vá»ng…
Khi nói chuyện vá»›i những ngưá»i trưởng thà nh muốn kiếm được nhiá»u tiá»n, tôi luôn khuyến khÃch há» thá» tìm má»™t công việc thứ hai có thể dạy cho há» má»™t kỹ năng má»›i. Thưá»ng thì tôi khuyến khÃch há» tham gia và o má»™t công ty quảng cáo mạng lưới, còn gá»i là tiếp thị nhiá»u mức độ, nếu há» muốn há»c kỹ năng buôn bán. Má»™t số công ty như thế có những chương trình huấn luyện xuất sắc giúp ngưá»i ta vượt qua ná»—i sợ hãi thất bại và sợ bị từ chối, những lý do chÃnh khiến con ngưá»i không thà nh công. Nói cho cùng thì há»c táºp còn giá trị hÆ¡n cả tiá»n bạc.
Khi đưa ra những đỠnghị nà y, tôi thưá»ng nghe câu trả lá»i: Như thế tháºt phiá»n phức hay là "Tôi chỉ muốn là m những gì tôi thÃch.â€
Vá»›i câu nói: “Như thế tháºt phiá»n phứcâ€, tôi há»i lại: “Váºy bạn thÃch là m việc suốt Ä‘á»i và đóng cho chÃnh quyá»n 50% những gì bạn kiếm được hay sao?†Còn vá»›i câu trả lá»i “Tôi chỉ muốn là m những gì tôi thÃchâ€, tôi nói: "Tôi không thÃch Ä‘i đến phòng táºp thể dục, nhưng tôi buá»™c phải Ä‘i vì tôi muốn được khá»e mạnh và sống lâu."
Không may là những ngưá»i lá»›n tuổi thưá»ng rất khó há»c những cái má»›i. Trừ phi má»™t ngưá»i đã quen vá»›i những biến đổi rồi, nếu không rất khó mà thay đổi được.
Nhưng vá»›i những ngưá»i có thể Ä‘ang do dá»± khi nói đến chuyện há»c thêm má»™t cái má»›i, tôi thưá»ng khuyến khÃch há»: Cuá»™c sống cÅ©ng như Ä‘i đến phòng táºp thể dục. Vất vả nhất là lúc quyết định Ä‘i. Khi bạn vượt qua rồi thì má»i thứ Ä‘á»u dá»… dà ng. Rất nhiá»u ngà y cứ há»… nghÄ© đến chuyện Ä‘i táºp thể dục là tôi phát sợ, nhưng khi tôi đã ở đó và bắt đầu váºn động thì nó trở thà nh má»™t thú vui. Sau khi luyện táºp, tôi luôn thấy vui vẻ vì có thể là m được những gì mình nói.
Thay và o đó, nếu bạn không sẵn sà ng là m việc để há»c thêm những Ä‘iá»u má»›i và khăng khăng muốn trau dồi chuyên môn cao chỉ trong lÄ©nh vá»±c cá»§a mình, hãy chắc chắn rằng công ty nÆ¡i bạn Ä‘ang là m việc được tổ chức thà nh công Ä‘oà n. Những công Ä‘oà n lao động luôn dà nh để bảo vệ các chuyên gia. Nếu tôi tiếp tục sá»± nghiệp lái máy bay, hẳn tôi sẽ tìm má»™t công ty có tổ chức công Ä‘oà n phi công lá»›n mạnh. Vì sao váºy? Vì tôi sẽ dâng hiến hoà n toà n cuá»™c sống cá»§a mình để há»c má»™t kỹ năng chỉ có giá trị trong má»™t lÄ©nh vá»±c.
Nếu tôi bị đẩy khá»i ngà nh nà y, kỹ năng sống còn cá»§a tôi sẽ trở nên vô giá trị trong những ngà nh nghá» khác. Má»™t phi công lá»›n tuổi bị sa thải - vá»›i 100.000 giá» bay váºn tải hạng nặng, kiếm được 150.000 $ má»™t năm - sẽ rất khó tìm được công việc có mức lương tương đương trong ngà nh giáo dục chẳng hạn, vì những kỹ năng mà nhá» chúng, má»™t phi công được trả lương trong công nghiệp hà ng không lại không quan trá»ng trong má»™t hệ thống khác, và dụ như trưá»ng há»c.
Vì váºy mà theo kinh nghiệm thì "Chuyên môn cao, công Ä‘oà n lá»›n. Äó là má»™t việc rất nên là m. Khi tôi há»i các sinh viên trong những lá»›p há»c mà tôi Ä‘ang dạy: "Bao nhiêu ngưá»i trong các bạn có thể là m má»™t cái bánh hamburger ngon hÆ¡n Mcdonald,s?†hầu như tất cả các sinh viên Ä‘á»u giÆ¡ tay. Sau đó tôi há»i: “váºy nếu hầu hết các bạn Ä‘á»u là m được bánh ngon hÆ¡n thì tại sao Mcdonald’s lại kiếm được nhiá»u tiá»n hÆ¡n bạn?â€
Câu trả lá»i quá hiển nhiên: Mcdonald’s có má»™t hệ thống kinh doanh xuất sắc. Lý do khiến hầu hết những ngưá»i tà i năng phải chịu cảnh nghèo là vì há» táºp trung và o việc là m má»™t cái bánh hamburger ngon, mà biết quá Ãt hoặc không biết gì vá» phương thức kinh doanh cả.
Thế giá»›i đầy những con ngưá»i tà i năng nhưng nghèo khổ. Và rất thưá»ng, há» nghèo phải đấu tranh tà i chÃnh hay chỉ có thể kiếm được Ãt hÆ¡n thá»±c lá»±c cá»§a mình không phải vì những gì há» biết mà chÃnh vì những Ä‘iá»u há» không biết. Há» táºp trung và o việc hoà n thiện các kỹ năng để là m má»™t chiếc bánh hamburger ngon hÆ¡n là kỹ năng bán và phân phối chiếc bánh hamburger đó. Có thể Mcdonald’s không là m nên chiếc bánh ngon nhất, nhưng há» có thể bán và phân phối những chiếc bánh trung bình tốt nhất.
Ngưá»i cha nghèo muốn tôi trở nên chuyên môn hóa. Äó là quan Ä‘iểm cá»§a ông trong việc là m sao để được trả lương nhiá»u hÆ¡n. Tháºm chà sau khi nhà cầm quyá»n Hawaii nói rằng ông sẽ không còn được là m việc cho chÃnh quyá»n nữa, ngưá»i cha há»c thức cao vẫn tiếp tục khuyến khÃch tôi phải chuyên môn hóa. Sau đó ông đỠcáºp đến công Ä‘oà n giáo viên, việc váºn động để bảo vệ hÆ¡n nữa quyá»n lợi cá»§a những ngưá»i chuyên nghiệp có kỹ năng và há»c thức cao. Chúng tôi thưá»ng tranh luáºn vá»›i nhau, nhưng tôi biết ông sẽ không bao giỠđồng ý rằng chÃnh sá»± chuyên môn hóa quá mức đã dẫn đến yêu cầu cần được công Ä‘oà n bảo vệ. Ông không bao giá» hiểu được rằng bạn cà ng trở nên chuyên môn hóa thì bạn sẽ cà ng dá»… bị rÆ¡i và o bẫy và cà ng bị phụ thuá»™c và o chuyên ngà nh đó nhiá»u hÆ¡n.
Ngưá»i cha già u khuyên Mike và tôi phải chuẩn bị cho chÃnh mình. Nhiá»u công ty kinh doanh cÅ©ng là m như váºy. Há» tìm những sinh viên trẻ tuổi sáng dạ trong trưá»ng kinh tế và bắt đầu “chuẩn bị†cho những ngưá»i nà y để má»™t ngà y nà o đó sẽ tiếp quản công ty. Vì váºy những nhân viên trẻ nà y không được chuyên nôn hóa trong má»™t phòng ban nà o cả, hỠđược chuyển từ phòng nà y sang phòng khác để há»c má»i khÃa cạnh trong hệ thống kinh doanh.
Ngưá»i già u thưá»ng “chuẩn bị†cho con cái cá»§a há» hay con cá»§a ngưá»i khác như thế. Bằng cách nà y, đứa trẻ sẽ có được má»™t kiến thức tổng quát vá» việc kinh doanh và sá»± tương quan giữa các phòng ban khác nhau.
Äối vá»›i những thế hệ sinh ra trong chiến tranh thế giá»›i thứ hai, việc chuyển từ công ty nà y sang công ty khác được xem là má»™t việc "xấu xa!â€. Ngà y nay thì đó là má»™t việc khôn ngoan. Ngưá»i ta chuyển từ công ty nà y sang công ty khác mà không tìm kiếm khả năng chuyên môn hóa hÆ¡n váºy tại sao không tìm để há»c hÆ¡n là để kiếm tiá»n? Trong tương lai gần, có thể bạn sẽ kiếm được Ãt tiá»n hÆ¡n, nhưng trong tương lai xa, bạn sẽ được tưởng thưởng qua các cổ tức lá»›n.
Những kỹ năng quản lý chÃnh cần thiết để đạt được thà nh công là :
1. Quản lý vòng quay tiá»n mặt.
2. Quản lý toà n hệ thống (kể cả bản thân bạn và thá»i gian dà nh cho gia đình).
3. Quản lý nhân sư.
Kỹ năng chuyên môn hóa quan trá»ng nhất là kỹ năng bán hà ng và hiểu biết thi trưá»ng. Khả năng bán hà ng - hay khả năng giao tiếp vá»›i những ngưá»i khác: má»™t khách hà ng, nhân viên, ông chá»§, vợ hoặc chồng hay ngay cả con cái mình - chÃnh là kỹ năng cÆ¡ bản Ä‘em đến sá»± thà nh công cá nhân. Những kỹ năng giao tiếp như viết, nói và đà m phán là những Ä‘iá»u cốt yếu cá»§a má»™t cuá»™c sống thà nh công. Äó là má»™t kỹ năng mà tôi liên tục rèn luyện, tham dá»± các khóa há»c hay mua những cuá»™n băng giáo dục để mở rá»™ng kiến thức.
Như tôi đã nói, ngưá»i cha há»c thức cao cà ng là m việc chăm chỉ, tÃch cá»±c hÆ¡n thì ông cà ng thà nh thạo hÆ¡n.
Và cà ng chuyên môn hóa hÆ¡n thì ông cà ng mắc bẫy nhiá»u hÆ¡n. Dù tiá»n lương tăng lên nhưng những lá»±a chá»n cá»§a ông bị giá»›i hạn lại. Ngay sau khi nghỉ là m việc cho chÃnh quyá»n, ông má»›i thấy rằng thá»±c sá»± ông dá»… bị tổn thương vá» mặt công việc như thế nà o. CÅ©ng giống như má»™t váºn động viên chuyên nghiệp thình lình bị chấn thương hay quá lá»›n tuổi không thể chÆ¡i được nữa. Cái vị trà được trả lương cao mà há» từng nắm giữ đã trôi qua, và bây giá» há» phải dùng đến những khả năng hạn chế cá»§a mình. Tôi cho rằng đó là lý do tại sao ngưá»i cha có há»c thức cao cá»§a tôi phải dá»±a quá nhiá»u và o công Ä‘oà n như váºy.
Ngưá»i cha già u khuyến khÃch Mike và tôi tìm hiểu má»—i thứ má»™t chút. Ông khuyến khÃch chúng tôi là m việc vá»›i những ngưá»i thông minh hÆ¡n mình, và táºp hợp những ngưá»i thông minh nà y lại thà nh má»™t nhóm. Ngà y nay Ä‘iá»u đó gá»i là sá»± hòa hợp cá»§a những chuyên ngà nh nhà nghá».
Hiện nay tôi có thể gặp được những ngưá»i cá»±u giáo viên kiếm được hà ng trăm ngà n đô la má»™t năm. Há» là m ra nhiá»u như váºy vì há» có kỹ năng chuyên môn trong lÄ©nh vá»±c cá»§a mình cÅ©ng như nhiá»u kỹ năng khác. Há» có thể dạy há»c và cÅ©ng có thể bán hà ng hay tiếp thị. Tôi biết không có kỹ năng nà o quan trá»ng hÆ¡n bán hà ng và tiếp thị. Hai kỹ năng nà y rất khó há»c đối vá»›i hầu hết má»i ngưá»i chá»§ yếu vì há» sợ bị từ chối. Bạn cà ng giao tiếp tốt, Ä‘iá»u đình tốt và tá»± chá»§ được ná»—i sợ bị từ chối thì cuá»™c sống sẽ cà ng dá»… dà ng.
Việc chuyên môn hóa vá» mặt kỹ thuáºt có Ä‘iểm mạnh và điểm yếu riêng cá»§a nó. Tôi có những ngưá»i bạn thiên tà i nhưng không thể giao tiếp vá»›i ngưá»i khác má»™t cách có hiệu quả và kết quả là số tiá»n há» kiếm được rất Ãt á»i. Tôi khuyên há» chỉ cần dùng má»™t năm để há»c bán hà ng thôi! tháºm chà nếu không kiếm được đồng nà o, há» vẫn có thể phát triển tốt khả năng giao tiếp. Và điá»u đó quả là vô giá.
Bên cạnh việc là m má»™t há»c viên giá»i, má»™t ngưá»i bán hà ng được việc và má»™t nhà tiếp thị tà i ba, chúng ta còn cần phải là má»™t giáo viên giá»i và má»™t sinh viên cừ. Äể già u có thá»±c sá»±, ta cần phải biết cho và nháºn.
Trong những trưá»ng hợp phải đấu tranh vá» tà i chÃnh hay vá» nghá» nghiệp, thưá»ng ngưá»i ta không cho mà cÅ©ng không nháºn. Tôi biết có nhiá»u ngưá»i nghèo chỉ vì há» không phải là má»™t sinh viên cừ mà cÅ©ng chẳng phải là má»™t giáo viên giá»i. Cả hai ngưá»i cha cá»§a tôi Ä‘á»u là những ngưá»i rá»™ng rãi.
Cả hai Ä‘á»u táºp cho tôi thói quen cho trước khi nháºn. Dạy là má»™t cách cho. Há» cho cà ng nhiá»u thì há» sẽ nháºn được cà ng nhiá»u. Nhưng có má»™t khác biệt rõ rà ng trong cách cho tiá»n. Ngưá»i cha già u cho Ä‘i rất nhiá»u tiá»n. Ông cho nhà thá», cho các há»™i từ thiện, các há»c viên. Ông biết rằng để được nháºn tiá»n thì bạn phải cho tiá»n. Cho tiá»n là má»™t bà máºt cá»§a hầu hết các gia đình già u có lá»›n. Äó là lý do tai sao có những tổ chức như Rockefeller Foundation và Ford Foundation. Những tổ chức nà y được thiết láºp để nắm giữ cá»§a cải và gia tăng chúng cÅ©ng như cho Ä‘i mãi mãi.
Ngưá»i cha há»c thức cao cá»§a tôi luôn nói rằng: “Khi tôi có dư má»™t so tiá»n, tôi sẽ cho Ä‘i hết.†Rắc rối ở chá»— là ông không bao giá» có tiá»n dư cả. Vì vạy ông cố là m việc tÃch cá»±c để kiếm được nhiá»u tiá»n mà không táºp trung và o quy luáºt quan trá»ng nhất cá»§a tiá»n bạc: Hãy cho Ä‘i và bạn sẽ được nháºnâ€. Thay vì váºy ông tin rằng: "Cứ nháºn Ä‘i rồi sau đó sẽ cho.â€
Tóm lại, tôi há»c cả hai ngưá»i cha. Má»™t phần trong tôi là má»™t nhà tư bản nòng cốt yêu thÃch trò chÆ¡i tiá»n kiếm tiá»n. Ở má»™t khÃa cạnh khác, tôi là má»™t giáo viên có trách nhiệm xã há»™i, quan tâm sâu sắc đến khoảng trống ngà y cà ng lá»›n giữa cái có và cái không. Riêng cá nhân tôi cho rằng chÃnh hệ thống giáo dục cổ xưa phải chịu trách nhiệm đầu tiên vá»›i khoảng trống Ä‘ang lá»›n dần nà y.
< Sá»a đổi bởi: Ct.Ly -- 11.4.2008 23:05:18 >
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 8
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 11.4.2008 22:15:46
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 8:
Vượt chướng ngại váºt
Có 5 lý do cốt yếu giải thÃch tại sao nhiá»u ngưá»i hiểu biết vá» tà i chÃnh nhưng vẫn không thể phát triển được những cá»™t tà i sản có thể tạo ra má»™t lượng vòng quay tiá»n mặt lá»›n, những cá»™t tà i sản có thể cho phép há» sống cuá»™c sống an nhà n thay vì phải là m việc toà n thá»i gian để trả hóa đơn. 5 lý do nà y là :
1.Sự lo sợ 2.
2.Sự hoà i nghi. 3.
3.Sá»± lưá»i biếng.
4. Những thói quen xấu.
5. TÃnh kiêu ngạo.
Lý do thứ 1:
Hãy vượt qua ná»—i lo bị mất tiá»n. Tôi chưa bao giá» gặp ai thá»±c sư muốn bị mất tiá»n cả. Và suốt Ä‘á»i tôi cÅ©ng không gặp được ngưá»i già u nà o mà chưa từng bị mất tiá»n. Nhưng tôi đã gặp rất nhiá»u ngưá»i nghèo không bao giỠđể mất má»™t xu nà o Äó chÃnh là đầu tư.
Ná»—i lo bị mất tiá»n là rất thá»±c tế. Má»i ngưá»i Ä‘á»u lo, ngay cả những ngưá»i già u. Nhưng ná»—i lo đó không phải là vấn Ä‘á». Vấn đỠlà ban xá» lý nổi lo đó như thế nà o, xá» lý việc mất mát như thế nà o, xá» lý các sai lầm như thế nà o… đó má»›i chÃnh là điá»u là m nên sá»± khác biệt trong cuá»™c sống má»—i ngưá»i. Äiá»u nà y đúng vá»›i má»i thứ chứ không chỉ riêng tiá»n bạc. Khác biệt chá»§ yếu giữa ngưá»i già u và ngưá»i nghèo chÃnh là cách há» Ä‘iá»u khiển ná»—i sợ đó.
Có sợ cÅ©ng không sao cả. Nhắc đến tiá»n bạc mà tá» ra nhát gan cÅ©ng không sao. Bạn vẫn có thể già u được. Chúng ta Ä‘á»u là những anh hùng ở má»™t mặt nà o đó và là những kẻ hèn nhát ở những khÃa cạnh khác. Vợ cá»§a bạn tôi là má»™t y tá ở phòng cấp cứu. Má»—i lần nhìn thấy máu là cô lại lao và o hà nh động ngay, nhưng khi tôi nói đến việc đầu tư thì cô ấy chạy trốn mất. Còn tôi, má»—i lần nhìn thấy máu, tôi không há» chạy Ä‘i mà chỉ lăn ra bất tỉnh.
Ngưá»i cha già u rất hiểu ná»—i ám ảnh vá» tiá»n bạc. Ông nói: “Má»™t số ngưá»i rất sợ rắn. Má»™t số khác rất sợ bị mất tiá»n. Cả hai Ä‘á»u là những kiểu ám ảnh.†Vì váºy, giải pháp cá»§a ông vá»›i ná»—i ám ảnh bị mất tiá»n là : "Nếu anh ghét mạo hiểm và lo lắng, hãy bắt đầu má»i việc ngay từ sá»›m.,†Äó là lý do tại sao các ngân hà ng thưá»ng khuyến khÃch bạn biến việc tiết kiệm thà nh má»™t thói quen ngay khi còn nhá». Nếu bắt đầu lúc còn trẻ, bạn sẽ rất dá»… là m già u. Tôi sẽ không Ä‘i sâu và o vấn đỠnà y nhưng có má»™t khác biệt lá»›n giữa những ngưá»i bắt đầu tiết kiệm ở tuổi 20 và tuổi 30. Má»™t khác biệt chóng mặt.
Ngưá»i ta nói rằng má»™t trong những Ä‘iá»u kỳ diệu trên thế giá»›i là năng lá»±c cá»§a tiá»n lãi kép. Ngưá»i hà ng xóm cá»§a tôi là m việc tai má»™t công ty máy tÃnh lá»›n. ông đã là m ở đây suốt 25 năm. Trong 5 năm nữa, ông sẽ rá»i công ty vá»›i 4 triệu đô la nằm trong kế hoạch vá» hưu cá»§a ông. Chúng được đầu tư gần hết và o quỹ công trái chung phát triển nhanh, mà sau đó ông sẽ biến chúng thà nh các dạng ngân phiếu và chứng khoán. Khi vá» hưu, ông chỉ má»›i 55 tuổi và ông có vòng quay tiá»n mặt không trả lãi là hÆ¡n 300.000$ má»™t năm, nhiá»u hÆ¡n cả tiá»n lương cá»§a ông.
Như váºy tức là có thể là m được Ä‘iá»u nà y, dù bạn sợ mất mát hay ghét phải mạo hiểm. Nhưng bạn phải bắt đầu từ sá»›m và dứt khoát phải có má»™t kế hoạch lương hưu, và cÅ©ng nên thuê má»™t ngưá»i láºp kế hoạch tà i chÃnh mà bạn tin tưởng để hướng dẫn bạn trước khi đầu tư và o bất cứ cái gì.
Nhưng nếu bạn không còn nhiá»u thá»i gian nữa hoặc nếu bạn muốn được nghỉ hưu sá»›m thì sao? Bạn có thể Ä‘iá»u khiển ná»—i sợ cá»§a mình như thế nà o?
Ngưá»i cha nghèo cá»§a tôi không là m gì cả. ÄÆ¡n giản là ông né tránh vấn đỠnà y và từ chối thảo luáºn.
Ngược lại, ngưá»i cha già u khuyên tôi hãy suy nghÄ© như má»™t ngưá»i Texas. Ông thưá»ng nói: “Cha thÃch Texas và những ngưá»i Texas. Ở Texas, má»i thứ Ä‘á»u lá»›n. Khi má»™t ngưá»i Texas chiến thắng, đó là má»™t chiến thắng lá»›n. Và khi há» thất bại, thất bại đó cÅ©ng tháºt ngoạn mục.â€
Tôi há»i: “Há» thÃch thất bại à ?â€
Ngưá»i cha già u trả lá»i: “Cha có nói thế đâu. Không ai thÃch thất bại cả. Con hãy chỉ ra má»™t ngưá»i thua tráºn vui vẻ và cha sẽ cho con thấy thế nà o là má»™t ngưá»i thua tráºn thá»±c sá»±. Äó chÃnh là phái độ cua ngưá»i Texas khi đối mặt vá»›i sá»± mao hiểm, sá»± tưởng thưởng và sá»± thất bại mà cha Ä‘ang nói tá»›i. Äó là cách mà há» xá» lý cuá»™c sống. Há» sống rất phóng khoáng. Không như hầu hết những ngưá»i quanh đây, má»—i khi nói đến chuyện tiá»n bạc là lại giống như những con gián váºy. Gián rất sợ ngưá»i ta chiếu ánh sáng lên ngưá»i chúng. Còn những ngưá»i nà y rên rỉ khi bị ngưá»i giúp việc ở cá»a hà ng tạp phẩm lừa gạt mất 25 xu.â€
Ngưá»i cha già u tiếp tục giải thÃch:
“Äiá»u cha thÃch nhất là phái độ cá»§a con ngưá»i Texas. Há» tá»± hà o khi chiến thắng và há» khoác lác khi thua cuá»™c. Texas có câu nói: ‘Nếu anh sấp bị phá sản thì hãy phá sản sao cho to tát’. Há» không muốn thừa nháºn há» bị phá sản vì má»™t ngôi nhà . Hầu hết má»i ngưá»i quanh đây sợ bị mất đến ná»—i há» không có cái nhà nà o để mất cả.â€
Ngưá»i cha già u thưá»ng bảo Mike và tôi rằng: lý do lá»›n nhất dẫn đến việc không thà nh công tà i chÃnh là vì hầu hết má»i ngưá»i muốn được an toà n. Ông nói: “Ngưá»i ta sợ thất bại đến ná»—i há» thất bại tháºtâ€
Fran Tarkenton, má»™t cá»±u tiá»n vệ xuất sắc cá»§a NFL, nói Ä‘iá»u nà y theo má»™t cách khác: "Chiến thắng nghÄ©a là không sợ thất bại.â€
Trong cuá»™c sống, tôi thấy rằng chiến thắng thưá»ng Ä‘i sau sá»± thất bại. Trước khi có thể chạy xe đạp, tôi đã bị ngã rất nhiá»u lần. Tôi chưa bao giá» gặp ngưá»i chÆ¡i gôn nà o chưa từng bị mất trái banh. Tôi chưa bao giá» gặp má»™t ngưá»i Ä‘ang yêu nà o chưa từng Ä‘au khổ. Và tôi chưa bao giá» gặp má»™t ngưá»i già u nà o chưa từng bị mất tiá»n. Vì váºy vá»›i hầu hết má»i ngưá»i, lý do há» không thà nh công vá» tà i chÃnh là vì ná»—i Ä‘au bị mất tiá»n còn lá»›n hÆ¡n rất nhiá»u so vá»›i niá»m vui được già u có. Ở Texas có má»™t câu nói khác: "Má»i ngưá»i Ä‘á»u muốn lên thiên đưá»ng nhưng không ai muốn chết.†Hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u mÆ¡ được trở nên già u có, nhưng lại rất sợ phải mất tiá»n. Vì váºy mà há» không bao giá» già u lên được.
Ngưá»i cha già u thưá»ng kể cho Mike và tôi nghe những chuyến Ä‘i đến Texas cá»§a ông: "Nếu các con thá»±c sá»± muốn há»c cách xá» lý các rá»§i ro, mất mát và thất bại, hãy đến San Antonio và thăm Alamo. Ở Alamo có má»™t câu chuyện rất hay vá» những con ngưá»i can đảm đã chá»n cách chiến đấu để chống lại quân thù trà n ngáºp, dù biết rằng không có má»™t hy vá»ng chiến thắng nà o. Há» thà chết chứ không chịu đầu hà ng.
Äó là má»™t câu chuyện rất cảm động và đáng há»c táºp, tuy nhiên, nó vẫn là má»™t thất bại quân sá»± bi thảm. Những ngưá»i lÃnh nỠđã đưa mình và o chá»— chết. Má»™t thất bại. Há» mất mát. Váºy ngưá»i Texas đón nháºn thất bại như thế nà o? Há» vẫn gà o lên: “Hãy nhá»› lấy Alamo!â€.
Mike và tôi được nghe câu chuyện nà y rất nhiá»u lần. Ngưá»i cha già u luôn kể cho chúng tôi nghe khi ông sắp có má»™t vụ giao dịch lá»›n và ông cảm thấy căng thẳng. Sau khi cần cù là m việc và cho dù thà nh công hay thất bại, ông vẫn kể lại câu chuyện nà y vá»›i chúng tôi. Má»—i lần ông sợ phạm sai lầm hay sợ bị mất tiá»n ông nhắc lại câu chuyện đó. Nó cho ông sức mạnh và nó nhắc nhở ông rằng: trong vấn đỠtà i chÃnh, ông luôn có thể chuyển bại thà nh thắng. Ngưá»i cha già u biết rằng thất bại chỉ là m cho ông mạnh mẽ hÆ¡n và khôn ngoan hÆ¡n. Không phải ông muốn thất bại mà ông biết rõ ông là ai và ông sẽ xá» lý thất bại như thế nà o. Ông sẽ chấp nháºn nó và biến nó thà nh chiến thắng. Äiá»u đó đã giúp ông thà nh công, cho ông sá»± can đảm để vượt qua giá»›i hạn mà ngưá»i khác phải lùi lại. “ChÃnh vì váºy mà cha rất thÃch ngưá»i Texas. Há» chấp nháºn má»™t thất bại lá»›n và biến nó thà nh má»™t địa Ä‘iểm du lịch có thể Ä‘em đến hà ng triệu đồng.â€
Nhưng ngà y nay, có lẽ câu nói có ý nghÄ©a nhất vá»›i tôi là : “Ngưá»i Texas không chôn vùi thất bại. Há» lấy cảm hứng từ đó. Há» chấp nháºn thất bại và biến chúng thà nh những tiếng thét xung tráºn. Thất bại truyá»n cảm hứng cho ngưá»i Texas chiến thắng. Nhưng đây không phải là má»™t công thức dà nh riêng cho ngưá»i Texas. Nó là công thức cá»§a tất cả những ngưá»i chiến thắng.â€
Khi nói việc té xe đạp là má»™t phần trong giai Ä‘oạn táºp chạy xe, tôi nhá»› là cà ng bị té xe nhiá»u, tôi cà ng quyết tâm há»c chạy xe nhiá»u hÆ¡n chứ không há» nhụt chÃ. Tôi cÅ©ng đã nói rằng tôi chưa bao giá» gặp má»™t ngưá»i chÆ¡i gôn chưa từng bị mất trái banh. Äể trở thà nh má»™t ngưá»i chÆ¡i gôn giá»i, việc mất trái banh hay thua tráºn đất chỉ khiến cho há» chÆ¡i tốt hÆ¡n luyện táºp tÃch cá»±c hÆ¡n, há»c há»i nhiá»u hÆ¡n. Äó chÃnh là điá»u là m cho há» giá»i hÆ¡n. Vá»›i những ngưá»i chiến thắng, thất bại truyá»n cảm hứng cho há». Vá»›i những ngưá»i thua tráºn, thất bại đánh gục há».
John D. Rockefeller đã từng nói: “Tôi luôn cố gắng biến tai há»a thà nh các cÆ¡ há»™i†và tôi rất lấy là m thÃch thú vá»›i câu nói đó.
Thất bại gây cảm hứng cho ngưá»i chiến thắng và đánh gục ngưá»i thua tráºn. Bà máºt lá»›n nhất cua những ngưá»i chiến thắng là thất bại gây cảm hứng cho sá»± chiến thắng, vì váºy mà há» không sợ thất bại. Fran Tarkenton đã đừng nói: "Chiến thắng nghÄ©a là không sợ thất bại.†Những ngưá»i như Fran Tarkenton không sợ thất bại vì há» biết mình là ai. Há» ghét phải thất bại, vì váºy há» biết rằng sá»± thất bại sẽ chỉ gây cảm hứng cho há» trở nên giá»i hÆ¡n. Có má»™t khác biệt lá»›n giữa việc sợ mất và ghét bị mất. Hầu hết má»i ngưá»i sợ mất tiá»n đến ná»—i há» mất tháºt. Há» bị phá sản vì má»™t căn nhà . Vá» mặt tà i chÃnh, há» quá an toà n và quá nhá» nhặt. Há» mua những ngôi nhà lá»›n và những chiếc xe lá»›n, nhưng không chịu đầu tư lá»›n. Lý do chÃnh mà hÆ¡n 90% dân chúng Mỹ phải váºt lá»™n vá»›i vấn đỠtà i chÃnh là vì há» không muốn bị thua lá»—. Nhưng lối chÆ¡i cá»§a há» không Ä‘em đến chiến thắng.
Há» tìm đến những ngưá»i láºp kế hoạch tà i chÃnh, kế toán viên hay ngưá»i mua bán chứng khoán và mua má»™t danh mục vốn đầu tư công ty đã cân bằng. Hầu hết Ä‘á»u có tiá»n mặt trong các tà i khoản, ngân phiếu lợi tức thấp, quỹ công trái chung có thể buôn bán trong má»™t gia đình công trái, và má»™t số chứng khoán cá nhân. Äó là má»™t số vốn đầu tư lá»›n vá»›i những ngưá»i thÃch được an toà n. Nhưng chÆ¡i an toà n và “cân đốiâ€, danh mục vốn đầu tư nà y không phải là cách mà những nhà đầu tư thà nh công thưá»ng chÆ¡i.
Nếu bạn có Ãt tiá»n mà muốn là m già u, bạn cần phải “táºp trung†chứ không nên “cân đốiâ€. Nếu nhìn và o Ä‘iểm khởi đầu cá»§a má»™t nhân váºt thà nh công, bạn sẽ thấy há» không há» cân bằng. Những ngưá»i cố là m cho cân bằng Ä‘á»u không Ä‘i đến đâu cả. Há» dáºm chân tại chá»—. Äể tiến lên, đầu tiên bạn phải là m cho không cân đối. Cứ thá» nhìn cách bước Ä‘i cá»§a bạn mà xem.
Thomas Edison không cân đối. Ông rất táºp trung. Bill Gates không cân đối. Ông ta táºp trung. Donald Trump cÅ©ng táºp trung. George Soros cÅ©ng táºp trung. George Patton không dà n rá»™ng hà ng ngÅ© xe tăng. Ông táºp trung chúng lại và đánh và o những Ä‘iểm yếu trong hà ng ngÅ© Äức. Ngưá»i Pháp dà n quân theo phòng tuyến Maginot và bạn đã biết chuyện gì xảy ra vá»›i há» rồi đấy.
Nếu bạn thá»±c sá»± khao khát được già u có, bạn phải có sá»± táºp trung. Hãy đặt nhiá»u quả trứng và o Ãt rổ thôi. Äừng là n như những gì mà ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu thưá»ng là m: đặt tháºt Ãt trứng và o nhiá»u rổ.
Nếu bạn ghét bị mất mát, hãy chÆ¡i an toà n. Nếu những mất mát là m cho bạn yếu Ä‘i, hãy chÆ¡i an toà n. Hãy Ä‘i cùng sá»± đầu tư cân đối. Nếu bạn đã quá 30 tuổi và rất sợ phải mạo hiểm thì đừng thay đổi. Hãy chÆ¡i an toà n nhưng hãy bắt đầu tháºt sá»›m. Hãy bắt đầu tÃch lÅ©y giá» trứng cá»§a bạn cà ng sá»›m cà ng tốt vì việc đó sẽ rất mất thá»i gian.
Nhưng nếu bạn Ä‘ang ôm giấc má»™ng tá»± do - thoát khá»i vòng Rat Race - câu há»i đầu tiên bạn phải tá»± há»i mình là : “Tôi sẽ phản ứng lại vá»›i thất bại như thế nà o?†Nếu thất bại truyá»n cảm hứng cho bạn chiến thắng, thì có thể bạn nên Ä‘i theo chúng - nhưng chỉ "có thể" thôi. Nếu thất bại là m cho bạn yếu Ä‘i hay khiến bạn cáu kỉnh và nóng nảy - như những đứa bé hư há»ng gá»i luáºt sư đến để sắp xếp việc kiện cáo má»—i lần có chuyện xảy ra - thì hãy chÆ¡i cho an toà n. Hãy giữ lấy công việc hà ng ngà y hoặc là mua công trái hay các dạng ngân phiếu. Nhưng hãy nhá»› rằng dù chúng có an toà n hÆ¡n thì vẫn luôn có má»™t chút mạo hiểm trong những công cụ nà y.
Tôi nói tất cả những Ä‘iá»u nà y, nhắc đến những ngưá»i Texas và Fran Tarkenton, vì chỉ muốn bạn nhá»› rằng: sắp xếp cá»™t tà i sản là má»™t việc rất dá»… dà ng. Nó thá»±c sá»± là má»™t trò chÆ¡i đòi há»i Ãt năng khiếu. Nó không cần phải há»c há»i nhiá»u, chỉ cần Ä‘iểm 5 là đủ. Nhưng dấn vốn cho cá»™t tà i sản là má»™t trò chÆ¡i đòi há»i rất nhiá»u sá»± can đảm, kiên nhẫn và má»™t thái độ hà o hiệp khi thất bại. Những ngưá»i thua tráºn luôn né tránh thất bại. Nhưng thất bại lại biến ngưá»i thua tráºn thà nh ngưá»i chiến thắng. Hãy nhá»› lấy Alamo.
Lý do thứ 2
. Hãy vượt qua sá»± hoà i nghi. “Trá»i sắp sáºp! Trá»i sắp sáºp?†Hầu hết chúng ta Ä‘á»u biết câu chuyện vỠ“chú gà conâ€, chạy quanh sân gà vịt thông báo má»™t sá»± táºn số sắp đến. Sâu thẳm trong tâm hồn cá»§a má»—i chúng ta Ä‘á»u có má»™t “chú gà conâ€, như váºy. Tất cả chúng ta Ä‘á»u là những “chú gà conâ€, khi ná»—i sợ hãi và sá»± nghi ngá» che phá»§ suy nghÄ© cá»§a chúng ta.
Tất cả chúng ta Ä‘á»u có những mối nghi ngá», đại loại như: “Tôi không khôn ngoanâ€. “Tôi không đủ khả năng.†“Có rất nhiêu ngưá»i tà i giá»i hÆ¡n tôi.†Và những mối nghi ngá» nà y là m tê liệt chúng ta. Hoặc chúng ta luôn tá»± há»i: “Äiá»u gì sẽ xảy ra nếu ná»n kinh tế bị khá»§ng hoảng ngay sau khi tôi bá» tiá»n đầu tư?†“Äiá»u gì sẽ xảy ra nếu tôi không là m chá»§ được và không thể lấy tiá»n lại?†“Äiá»u gì sẽ xảy ra nếu má»i thứ không theo kế hoạch?â€â€¦
Hoặc chúng ta có những ngưá»i bạn hay những ngưá»i ta yêu mến luôn nhắc nhở chúng ta vá» những thiếu sót cá»§a chúng ta bất kể chúng ta há»i há» chuyện gì. Há» thưá»ng nói: “Sao anh lại nghÄ© rằng anh có thể là m được Ä‘iá»u đó chứ?†“Nếu đó là má»™t ý tưởng hay thì tại sao không ai chịu là m?â€, “Äiá»u đó không bao giá» thá»±c hiện được. Anh không biết anh Ä‘ang nói gì cảâ€, Những lá»i lẽ đầy nghi hoặc nà y thưá»ng nhiệt tình đến mức chúng ta không thể bắt tay hà nh động được nữa. Trong lòng chúng ta có má»™t cảm giác khá»§ng khiếp, đến độ chúng ta không tiến được lên phÃa trước. Vì váºy mà ta đứng lại vá»›i những gì an toà n và để cÆ¡ há»™i vuá»™t qua. Chúng ta nhìn Ä‘á»i trôi Ä‘i khi chúng ta ngồi im bất động vá»›i má»™t khối u nhạt nhẽo trong cÆ¡ thể. Tất cả chúng ta Ä‘á»u cảm thấy Ä‘iá»u nà y và o má»™t lúc nà o đó trong cuá»™c sống, má»™t số ngưá»i thưá»ng xuyên hÆ¡n những ngưá»i khác
Peter Lynch ở quỹ công trái danh tiếng Fidelity Magenan nói rằng việc cảnh báo trá»i sáºp cÅ©ng giống như má»™t thứ “tiếng ồnâ€, mà tất cả chúng ta Ä‘á»u nghe thấy. “Tiếng ồn†nà y được tạo ra trong đầu chúng ta hoặc đến từ bên ngoà i, thưá»ng là từ những ngưá»i bạn, gia đình đồng nghiệp hoặc các phương tiện truyá»n thông. Lynch nhắc lại những năm 1950, khi mối Ä‘e doạ vá» má»™t cuá»™c chiến tranh hạt nhân phổ biến trên báo chà đến ná»—i ngưá»i ta bất đầu xây dá»±ng hầm trú ẩn lánh phóng xạ dá»± trữ thức ăn và nước. Nếu lúc ấy hỠđầu tư tiá»n bạc và o thị trưá»ng má»™t cách khôn ngoan thay vì xây dá»±ng hầm trú ẩn, có lẽ ngà y nay hỠđã trở nên sung túc vá» tà i chÃnh rồi.
Hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u nghèo vì cứ há»… nói đến chuyện đầu tư là thế giá»›i nà y lại đầy những "chú gà con†chạy quanh và la lên: “Trá»i sắp sáºp! Trá»i sắp sáºp?†Và vì những chú gà con nà y Ä‘á»u hiện diện trong má»—i chúng ta, nên phải rất can đảm má»›i không để cho những lá»i đồn vá» sá»± bất hạnh u ám tác động lên mối hoà i nghi và ná»—i lo sợ cá»§a bạn.
Má»™t và dụ khác, tôi để má»™t phần nhá» cá»§a cá»™t tà i sản trong giấy chứng nháºn thế chấp nợ thay vì cất trong tà i khoản. Vá»›i số tiá»n nà y, tôi kiếm được khoản lá»i 16% má»™t năm, chắc chắn là nhiá»u hÆ¡n con số 5% do ngân hà ng đưa ra. Tá» chứng nháºn được bảo đảm bằng bất động sản và có hiệu lá»±c theo luáºt pháp bang, còn tốt hÆ¡n hầu hết các ngân hà ng. Cách thức mua giúp cho chúng an toà n. Chúng chỉ không có khả năng thanh toán ngay bằng tiá»n mặt thôi. Vì váºy mà tôi xem chúng như những tà i khoản từ 2 đến 7 năm.
Hầu như má»—i khi tôi kể cho ngưá»i khác nghe, nhất là nếu há» cất tiá»n trong ngân hà ng, rằng tôi giữ tiá»n bằng cách nà y, há» Ä‘á»u nói như váºy là mạo hiểm. Há» cho tôi biết những lý do vì sao không nên là m thế. Khi tôi há»i há» lấy thông tin từ đâu, há» nói từ bạn bè hay từ má»™t tạp chà đầu tư nà o đó. Há» không bao giá» là m Ä‘iá»u nà y, và há» cho những ngưá»i Ä‘ang là m Ä‘iá»u đó biết lý do tại sao không nên là m. Lợi nhuáºn thấp nhất mà tôi mong đợi là 16%, nhưng những ngưá»i đầy nghi ngá» thì luôn sẵn sà ng chấp nháºn 5%. Sá»± hoà i nghi có cái giá quá đắt.
Quan niệm cá»§a tôi là chÃnh những hoà i nghi và yếm thế nà y là m cho ngưá»i ta nghèo Ä‘i trong khi cả thế giá»›i Ä‘ang chá» bạn già u lên. Chỉ vì nghi ngá» và bám vÃu và o sá»± an toà n mà ngưá»i ta cứ nghèo mãi. Như tôi đã nói, xét vá» mặt kỹ thuáºt thì thoát khá»i vòng Rat Race là má»™t việc rất đơn giản, không cần phải há»c tháºt cao má»›i là m được. Nhưng chÃnh sá»± hoà i nghi đã là m lụn bại má»i ngưá»i.
Ngưá»i cha già u nói: “Những ngưá»i yếm thế không bao giá» chiến thắng. Sá»± nghi ngá» cùng vá»›i ná»—i lo sợ chÃnh là hai nhân tố tạo nên má»™t ngưá»i yếm thế. Những ngưá»i yếm thế thì hay phê bình, còn những ngưá»i chiến thắng thì phân tÃch má»i việcâ€.
Ngưá»i cha già u giải thÃch rằng những lá»i chỉ trÃch là m cho ngưá»i ta mù quáng, còn những lá»i phân tÃch lại giúp con ngưá»i sáng mắt ra. Sá»± phân tÃch giúp ngưá»i chiến thắng nháºn ra những cÆ¡ há»™i mà ngưá»i khác bá» qua, và đây chÃnh là chìa khóa cá»§a má»i thà nh công. Trong thị trưá»ng chứng khoán, tôi thưá»ng nghe ngưá»i ta nói: “Tôi không muốn mất tiá»n.†À, váºy thì Ä‘iá»u gì là m cho há» nghÄ© là tôi hay những ngưá»i khác thÃch được mất tiá»n chứ? Há» không là m ra tiá»n vì hỠđã chá»n không để mất tiá»n. Thay vì phân tÃch sá»± việc, há» từ chối má»™t phương tiện đầu tư đầy quyá»n lá»±c khác…
Trong thị trưá»ng chứng khoán, tôi thưá»ng nghe ngưá»i ta nói: “Tôi không muốn mất tiá»n.†À, váºy thì Ä‘iá»u gì là m cho há» nghÄ© là tôi hay những ngưá»i khác thÃch được mất tiá»n chứ? Há» không là m ra tiá»n vì hỠđã chá»n không để mất tiá»n. Thay vì phân tÃch sá»± việc, há» từ chối má»™t phương tiện đầu tư đầy quyá»n lá»±c khác…
Tháng 12 năm 1996, tôi đạp xe Ä‘i dạo vá»›i má»™t ngưá»i bạn ngang qua trạm xăng cá»§a ngưá»i hà ng xóm. Anh ta nhìn bảng báo và thấy giá dầu tăng. (xin nói thêm là anh bạn tôi luôn ôm má»™t khối ưu tư lo lắng, hay cÅ©ng có thể gá»i anh ta là má»™t “chú gà conâ€. Vá»›i anh ta, bầu trá»i thưá»ng xuyên sắp sáºp).
Khi vá» nhà , anh ta nói vá»›i tôi vá» những con số thống kê cho thấy giá dầu sẽ tiếp tục tăng lên như thế nà o trong những năm tá»›i. Những thông tin nà y tôi chưa bao giá» nghe nói đến, dù rằng tôi Ä‘ang sở hữu má»™t số lá»›n cổ phần quan trá»ng cá»§a má»™t công ty dầu hiện tại. Vá»›i những thông tin nà y, ngay láºp tức tôi bắt đầu tìm kiếm và phát hiện ra má»™t công ty dầu má»›i tinh Ä‘ang tìm kiếm các má» dầu. Ngưá»i môi giá»›i cá»§a tôi rất hứng thú vá»›i công ty má»›i nà y, và tôi mua 15.000 cổ phần vá»›i giá má»™t cổ phần là 65 xu.
Tháng 2 năm 1997, cÅ©ng anh bạn nà y cùng tôi Ä‘i ngang qua trạm xăng ấy, và rõ rà ng là giá tiá»n má»—i lÃt dầu đã tăng lên gần 15%. Má»™t lần nữa, “chú gà con†lại lo lắng và phà n nà n. Tôi thì chỉ mỉm cưá»i vì trong tháng giêng năm 19971 công ty dầu bé nhá» cá»§a tôi đã thà nh công và trị giá 15.000 cổ phần kia tăng lên đến 3$ má»™t phần. Và giá dầu sẽ còn tăng lên nữa nếu như những gì anh bạn tôi nói là sá»± tháºt.
Thay vì phải phân tÃch má»i chuyện, những “chú gà con†nà y lại không chịu suy nghÄ©. Nếu hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u hiểu được rằng má»™t lệnh "stop" là m việc như thế nà o trong việc đầu tư thị trưá»ng chứng khoán, hẳn sẽ có nhiá»u ngưá»i đầu tư để chiến thắng hÆ¡n là những ngưá»i đầu tư chỉ để chuốc lấy thất bại. Lệnh “stop†đơn giản là má»™t lệnh trong máy tÃnh cho phép tá»± động bán các cổ phần khi giá bắt đầu hạ, giúp bạn giảm thiểu việc bị thua lá»— và tăng tối Ä‘a lợi nhuáºn. Nó là má»™t công cụ có Ãch cho những ngưá»i sợ bi mất mát.
Má»—i khi tôi thấy ngưá»i ta táºp trung quá nhiá»u và o chuyện “Tôi không muốn†hÆ¡n là những gì há» thá»±c sá»± muốn, tôi biết rằng “tiếng ồn†trong đầu há» quá lá»›n. Những “chú gà con†đã chiếm lÄ©nh đầu óc cá»§a há» và đang la um lên: “Trá»i sắp sáºpâ€. Vì váºy mà há» né tránh những gì hỠ“không muốnâ€, nhưng há» phải trả má»™t cái giá quá lá»›n. Có thể há» sẽ không bao giỠđạt được những gì há» muốn.
Ngưá»i cha già u hay kể chúng tôi nghe câu chuyện vỠđại tá Sanders và ông thưá»ng kết luáºn: “Hãy là m như đại tá Sanders đã là m.â€
Năm 66 tuổi Sanders là m ăn thất bại và phải sống bằng những tấm ngân phiếu phúc lợi xã há»™i. Không há» nản lòng, Sanders bắt đầu Ä‘i vòng quanh nước Mỹ bán công thức là m món gà rán. Ngưá»i ta đã quay lưng lại vá»›i ông cả 1009 lần trước khi có ai đó gáºt đầu â€œÄÆ°á»£c đấyâ€. Và Sanders lại trở thà nh má»™t triệu phú ở lứa tuổi mà hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u bá» cuá»™c. Ngưá»i cha già u nói vá» Harlan Sanders: “Ông ấy là má»™t con ngưá»i can đảm và ngoan cưá»ng.â€
Vì váºy, nếu bạn cảm thấy nghi ngá» và e ngại trước má»™t vụ đầu tư nà o đó, hãy là m như đại tá Sanders đã là m vá»›i “chú gà con†cá»§a ông. Ông rán nó lên.
Lý do thứ 3.
Sá»± lưá»i biếng. Ngưá»i báºn rá»™n thưá»ng là những ngưá»i lưá»i biếng nhất. Ta đã nghe nhiá»u những câu chuyện vá» má»™t nhà kinh doanh phải là m việc vất vả để kiếm tiá»n và chu cấp đầy đủ cho vợ con. Ông ngồi lì trong văn phòng nhiá»…u giá» liá»n và đem việc ở công ty vá» nhà là m cả những ngà y cuối tuần. Má»™t ngà y kia, ông trở vá» và phải đối mặt vá»›i má»™t ngôi nhà trống. Vợ con ông đã bá» Ä‘i. Ông biết giữa hai vợ chồng Ä‘ang có rắc rối, nhưng ông vẫn thÃch là m việc hÆ¡n là cá»§ng cố lại mối quan hệ, vì váºy mà ông để mặc và tiếp tục lao và o công việc. Mất hết tinh thần, công việc cá»§a ông trượt dà i và cuối cùng thì ông mất việc.
Ngà y nay, tôi thưá»ng gặp nhiá»…u ngưá»i rất báºn bịu vá»›i tà i sản cá»§a há». Và cÅ©ng có những ngưá»i rất báºn bịu lo lắng cho sức khá»e cá»§a há». Äá»u cùng má»™t lý do cả. Há» báºn rá»™n, và há» xem việc báºn rá»™n là má»™t cách để né tránh cái gì đó mà há» không muốn phải đối mặt. Không ai biết Ä‘iá»u đó. Nhưng từ sâu thầm trong tâm hồn, há» biết. Thá»±c sá»±, nếu bạn nhắc nhở há» thì há» thưá»ng trả lá»i bằng cách nổi giáºn hay cáu kỉnh.
Nếu há» không báºn là m việc hay báºn rá»™n vá»›i những đứa trẻ, há» thưá»ng báºn xem truyá»n hình, câu cá, chÆ¡i gôn hay Ä‘i mua sắm. Tuy nhiên! sâu trong tâm hồn, há» biết rằng há» Ä‘ang né tránh má»™t Ä‘iá»u quan trá»ng. Äó là dạng lưá»i biếng thông thưá»ng nhất. Lưá»i biếng bằng cách giữ cho mình báºn bịu.
Thế cách Ä‘iá»u trị bệnh lưá»i biếng là gì? Câu trả lá»i là : má»™t chút tham lam.
Nhiá»u ngưá»i trong chúng ta thưá»ng xem sá»± tham lam hay thèm muốn là những Ä‘iá»u xấu. Mẹ tôi thưá»ng nói: “Ngưá»i tham lam là ngưá»i xấu.†Tuy nhiên, má»—i chúng ta Ä‘á»u ao ước có được những thứ đồ đẹp, đồ má»›i hay những đồ váºt ngá»™ nghÄ©nh. Äể kiá»m chế ná»—i ham muốn nà y, thưá»ng thì các báºc phụ huynh tìm cách ngăn chặn bằng cách xem đó là má»™t tá»™i lá»—i.
Mẹ thÃch la chúng tôi: “Con chỉ nghÄ© đến bản thân mình thôi. Con không biết là con có các anh chị nữa hay sao?" Còn cha tôi thì thÃch nói: "Con muốn cha mua cho con cái gì váºy? Con nghÄ© cha mẹ đúc ra tiá»n hay sao? Con tưởng tiá»n má»c trên cây hả? Con biết chúng ta chẳng già u có gì mà .â€
Không phải những lá»i nói mà chÃnh sá»± sai lầm trong cÆ¡n giáºn dữ Ä‘i cùng những lá»i nói đó má»›i là m tôi nhá»› mãi.
Có những câu nói sai lầm theo kiểu khác như: “Cha đã hy sinh cả Ä‘á»i để mua nó cho con. Cha mua nó cho con vì chưa bao giá» cha có được nó khi còn nhá».â€
Tôi có má»™t ngưá»i hà ng xóm không khá giả gì, nhưng cái gara cá»§a ông lại chứa đầy đồ chÆ¡i cá»§a bá»n trẻ đến độ chừng Ä‘áºu xe và o đó được. Những đứa trẻ con ông có má»i thứ mà chúng đòi há»i. Lá»i nói cá»a miệng cá»§a ông là : “Tôi không muốn chúng phải nếm trải cảm giác thèm khát như tôi hồi nhá».†Ông không có gì để dà nh dụm cho việc há»c hà nh cá»§a chúng hay cho tuổi già cá»§a mình, nhưng bá»n trẻ thì có má»i thứ đồ chÆ¡i mà ngưá»i ta chế tạo ra. Gần đây ông vừa có má»™t tấm thẻ tÃn dụng má»›i và dẫn bá»n trẻ di Las Vegas chÆ¡i.
Ông nói bằng má»™t giá»ng hy sinh to lá»›n: "Tôi là m má»i việc cho bá»n trẻ."
Ngưá»i cha già u thì ngược lại, hiếm khi ông cho không Mike và tôi cái gì. Thay và o đó, ông há»i: "Các con sẽ là m thế nà o để mua được nó?†Kể cả há»c phà đại há»c chúng tôi cÅ©ng phải tá»± chi trả. Äiá»u ông muốn chúng tôi há»c chÃnh là quá trình để đạt được mục Ä‘Ãch mình mong muốn.
Ngưá»i cha già u cấm chúng tôi nói: “Tôi không mua nổi váºt đó.†Thay vì thế, ông yêu cầu con cái phải nói rằng: “Là m thế nà o để mua được váºt đó?†Lý do ông đưa ra là câu nói “Tôi không mua nổi†khiến đầu óc bạn ngưng là m việc. Còn câu nói: “Là m thế nà o để mua được váºt đó?†sẽ giúp bạn mở trà óc ra, buá»™c bạn phải suy nghÄ© và tìm kiếm câu trả lá»i.
Nhưng quan trá»ng nhất, ngưá»i cha già u cảm thấy câu nói “Tôi không mua nổi†là má»™t lá»i nói dối. Ông nói: "Tinh thần con ngưá»i rất mạnh mẽ. Nó biết rằng nó có thể là m được má»i việc." Khi đầu óc bạn lưá»i biếng nói rằng: "Tôi không mua nổi," tinh thần nổi giáºn, còn đầu óc lưá»i biếng cá»§a bạn thì cố bà o chữa cho lá»i nói dối cá»§a nó. Cái tinh thần la lên: “Dáºy Ä‘i, hãy đến phòng táºp thể dục Ä‘i!†Và cái đầu lưá»i biếng than vãn: "Nhưng tôi mệt. Tôi đã phải là m việc mệt má»i suốt ngà y rồi." Hoặc là cái tinh thần sẽ nói: “Tôi muốn phát bệnh và mệt má»i vá»›i cái nghèo lắm rồi. Ta hãy Ä‘i là m già u thôi.†Khi đó cái đầu lưá»i biếng sẽ nói: "Ngưá»i già u tham lam lắm. Vả lại việc đó phiá»n phức lắm. Như thế không an toà n. Có thể tôi sẽ là m mất tiá»n. Tôi là m việc như thế là quá đủ rồi. Tôi có quá nhiá»u chuyện phải là m. Hãy xem tối nay tôi phải là m gì nà y. Ông chá»§ muốn tôi hoà n thà nh nó và o sáng mai đấyâ€
Câu nói "Tôi không mua nổi†còn mang đến ná»—i buồn chán nữa. Việc không tá»± lo liệu được dẫn đến sá»± nản lòng và thưá»ng là cả tình trạng trì trệ cùng tÃnh lãnh đạm nữa. Còn câu nói “Là m thế nà o để mua được?†mở ra cả má»™t triển vá»ng, sá»± hứng thú và niá»m mÆ¡ ước. Vì váºy mà ngưá»i cha già u không quá quan tâm xem các con ông muốn mua cái gì mà là “là m thế nà o để mua được nóâ€, ông tin rằng có như thế má»›i tạo ra má»™t đầu óc mạnh mẽ và má»™t tinh thần năng động.
Tôi hiểu được rằng ngà y nay có hà ng triệu ngưá»i Ä‘ang mang mặc cảm tá»™i lá»—i vì lòng tham lam cá»§a mình. Äó là má»™t quy định cÅ© kỹ hình thà nh ngay từ khi há» còn nhá», khi há» ham muốn có được những thứ tốt đẹp hÆ¡n
Khi tôi quyết định phải thoát khá»i vòng Rat Race, má»i chuyện chỉ đơn giản là má»™t câu há»i: "Là m thế nà o để tôi không cần phải là m việc đầu tắt mặt tối nữa?" Và đầu óc tôi bắt đầu đưa ra những câu trả lá»i và các giải pháp. Phần khó khăn nhất là phải đấu tranh vá»›i quan niệm cá»§a cha mẹ tôi rằng “Äừng chỉ nghÄ© vá» bản thân mình như thế.†Hay “Tại sao con không nghÄ© cho những ngưá»i khác?†và những câu tương tá»± nhằm là m cho tôi thấm nhuần cảm giác tá»™i lá»—i vá» sá»± tham lam cá»§a mình.
Như váºy, là m cách nà o để đánh bại được sá»± lưá»i biếng? Câu trả lá»i là má»™t chút tham lam. Nếu không có má»™t chút tham lam, bạn sẽ không khao khát có được những Ä‘iá»u tốt hÆ¡n và sẽ không thể tiến bá»™ được. Thế giá»›i phát triển là nhá» má»—i ngưá»i trong chúng ta Ä‘á»u muốn có má»™t cuá»™c sống tốt đẹp hÆ¡n. Có được những phát minh má»›i là vì chúng ta muốn có những thứ tốt hÆ¡n. Chúng ta đến trưá»ng và há»c hà nh chăm chỉ vì chúng ta muốn là m má»™t việc gì đó giá»i hÆ¡n. Vì váºy, bất cứ khi nà o bạn thấy mình Ä‘ang lảng tránh má»™t việc mà bạn biết là nên là m thì Ä‘iá»u duy nhất bạn phải tá»± há»i mình là “Cái gì dà nh cho tôi?" Hãy tham lam má»™t chút. Äó là phương thuốc tất nhất để chữa sá»± lưá»i biếng.
Tuy nhiên, quá tham lam cÅ©ng không tốt. Nhưng theo tôi, câu nói hay nhất là cá»§a Eleanor Roosevelt: “Hãy là m những gì mà trái tim bạn cho là đúng - vì đằng nà o thì bạn cÅ©ng sẽ bị phê bình. Nếu là m bạn sẽ bị chá»i rá»§a, còn không là m bạn cÅ©ng sẽ bị chá»i rá»§a.â€
Lý do thứ 4.
Thói quen. Cuá»™c sống là tấm gương phản chiếu các thói quen hÆ¡n là sá»± giáo dục cá»§a chúng ta. Sau khi xem bá»™ phim "Conan†do ngôi sao Ä‘iện ảnh Arnold Schwarzenegger đóng, má»™t anh bạn cá»§a tôi ước ao: "Giá như tôi có được má»™t thân hình đẹp như Schwarzenegger†Hầu hết các chà ng trai khác Ä‘á»u gáºt đầu đồng ý.
Má»™t ngưá»i bạn khác nói: "Tôi nghe nói lúc trước anh ta rất nhá» bé và gầy trÆ¡ xương.†“Äúng đấy, tôi cÅ©ng nghe nói thế… má»™t ngưá»i khác thêm và o: “Tôi nghe nói anh ta ép mình táºp thể dục ở phòng táºp hầu như má»—i ngà y.â€
“DÄ© nhiên rồi, tôi cá là anh ta sẽ phải là m thế.â€
Má»™t ngưá»i hay hoà i nghi trong nhóm nói: “Còn khuya, tôi cá là anh ta sinh ra đã thế rồi. Mà thôi đừng nói chuyện Arnold nữa, chúng ta Ä‘i uống bia Ä‘i…â€
Trên đây là má»™t và dụ vá» việc các thói quen Ä‘iá»u khiển cách cư xá» cá»§a con ngưá»i. Tôi nhá»› có lần tôi há»i ngưá»i cha già u vá» thói quen cá»§a những ngưá»i già u. CÅ©ng như má»i khi, thay vì trả lá»i thẳng, ông muốn tôi há»c há»i qua các và dụ.
Ông há»i: "Cha con thưá»ng trả hóa đơn khi nà o?â€
Tôi nói: "Ngà y đầu tháng ạ!†Ông lại há»i: "Thế ông ấy có còn lại gì không?â€
Tôi nói: "Rất Ãt ạ.â€
Ngưá»i cha già u bảo: “Äó là lý do chÃnh khiến ông ấy phải là m việc vất vả. Ông ấy có những thói quen xấu. Cha con thưá»ng trả cho ngưá»i khác trước. Ông ấy trả lương cho bản thân sau cùng, nhưng chỉ nếu như ông ấy có chút gì còn lại.â€
Tôi nói: "Thưá»ng thì cha con không còn gì cả. Nhưng ông ấy phải trả hóa đơn mà Cha muốn nói là không nên trả hóa đơn hay sao?â€
Ngưá»i cha già u nói: "DÄ© nhiên là không. Việc trả hóa đơn dúng lúc là rất nên là m, nhưng cha luôn trả lương cho mình trước, ngay cả trước khi trả cho chÃnh quyá»n nữa.â€
Tôi há»i: "Nhưng Ä‘iá»u gì sẽ xảy ra nếu cha không có đủ tiá»n? Khi đó cha sẽ là m gì?"
Ngưá»i cha già nói: “CÅ©ng thế thôi. Cha sẽ trả cho mình trước. Ngay cả khi cha Ä‘ang túng tiá»n cÅ©ng váºy. Cá»™t tà i sản cá»§a cha quan trá»ng hÆ¡n nhiá»u so vá»›i chÃnh quyá»n.â€
“Nhưng… ngưá»i ta không theo đòi nợ cha à ?â€
“Có chứ, nếu cha không trả tiá»n. Xem nà o, cha không nói là không trả. Cha chỉ nói là cha sẽ trả cho mình trước, ngay cả khi cha Ä‘ang túng tiá»n thôiâ€
“Nhưng tại sao cha là m được như thế?†“Äá»™ng lá»±c, con ạ. Con nghÄ© ai sẽ phà n nà n nhiá»u hÆ¡n nếu con không trả - con hay những ngưá»i chá»§ nợ?â€
“Các chá»§ nợ chắc chắn sẽ la to hÆ¡n con rồi. Con sẽ không nói gì nếu như con không trả lương được cho mình.â€
“Con thấy đấy, sau khi trả lương cho mình xong, áp lá»±c trả thuế và trả cho các chá»§ nợ lá»›n đến ná»—i buá»™c cha phải tìm kiếm những dạng thu nháºp khác áp lá»±c trả nợ trở thà nh động lá»±c cá»§a cha. Cha phải là m thêm các việc khác, mở những công ty khác, buôn bán trong thị trưá»ng chứng khoán, là m bất cứ việc gì miá»…n là để cho những ngưá»i kia không la hét mình. Ãp lá»±c đó buá»™c cha phải là m việc tÃch cá»±c hÆ¡n, buá»™c cha phải suy nghÄ© và trên hết, nó buá»™c cha phải khôn ngoan hÆ¡n và chá»§ động hÆ¡n má»—i khi nói đến tiá»n bạc. Nếu cha trả lương cho mình sau, hẳn cha sẽ không bị áp lá»±c nà o cả, nhưng cha sẽ khánh kiệt."
“NghÄ©a là chÃnh ná»—i sợ chÃnh quyá»n và những ngưá»i mà cha thiếu nợ đã thúc đẩy cha?†“Äúng đấy con ạ. Con biết câu chuyện vá» má»™t ngưá»i yếu Ä‘uối để cho ngưá»i khác đá cát và o mặt mình chưa?â€
Tôi gáºt đầu. “Con đã thấy mẩu quảng cáo cho các bà i há»c cá» tạ và rèn luyện thân thể trong truyện tranh.â€
“À, hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u để cho những kẻ hay bắt nạt ấy đá cát và o mặt. Cha quyết định táºn dụng sá»± sợ hãi nà y để là m cho mình mạnh hÆ¡n, trong khi ngưá»i khác trở nên yếu hÆ¡n. Buá»™c mình phải nghÄ© xem là m thế nà o để kiếm thêm tiá»n cÅ©ng giống như Ä‘i táºp thể dục và là m việc vá»›i những cái tạ váºy. Cà ng bắt các cÆ¡ bắp tinh thần cá»§a mình luyện táºp thì cha cà ng mạnh hÆ¡n. Bây giá» thì cha không e ngại gì những ngưá»i thu thuế hay thu tiá»n hóa đơn nữa cả.â€
“Vì váºy mà nếu cha trả lương cho mình trước, cha sẽ cà ng mạnh hÆ¡n, cả vá» tinh thần và vá» tà i chÃnh, phải không ạ?â€
Ngưá»i cha già u gáºt đầu, tôi nói tiếp: “Và nếu cha trả cho mình sau cùng, hoặc không trả gì cả, cha sẽ bị yếu Ä‘i. Khi đó những ngưá»i như chá»§ công ty, quản lý, ngưá»i thu thuế, thu tiá»n hóa đơn và các chá»§ đất sẽ xô đẩy cha suốt Ä‘á»i. Chỉ vì cha không có những thói quen tốt vá» tiá»n bạc.â€
Ngưá»i cha già u lại gáºt đầu: "CÅ©ng như anh chà ng yếu á»›t bị đá cát và o mặt váºy.â€
Lý do thứ 5.
TÃnh kiêu ngạo. Sá»± kiêu ngạo là má»™t cái tôi quá lá»›n cá»™ng vá»›i sá»± thiếu hiểu biết. Ngưá»i cha già u thưá»ng bảo tôi: “Những gì cha biết giúp cha kiếm tiá»n, những gì cha không biết là m cho cha mất tiá»n. Má»—i lần kiêu ngạo cha lại bị mất tiá»n vì khi tá» ra kiêu ngạo, cha thá»±c sá»± tin rằng những gì mình không biết là không há» quan trá»ng.â€
Tôi thấy có nhiá»u ngưá»i dùng sá»± kiêu ngạo như má»™t tấm bình phong để cố che giấu sá»± thiếu hiểu biết cá»§a mình. Äiá»u nà y thưá»ng xảy ra khi tôi thảo luáºn các vấn đỠtà i chÃnh vá»›i những kế toán viên hay tháºm chà là những nhà đầu tư khác.
Há» cố thổi phồng bản thân há» qua cuá»™c thảo luáºn. Vá»›i tôi thì rõ rà ng là há» không biết mình Ä‘ang nói gì cả. Tôi không muốn nói là há» nói dối, nhưng tháºt sá»± là há» không nói thá»±c.
Nhiá»u ngưá»i trong thế giá»›i tà i chÃnh và đầu tư hoà n toà n không có khái niệm gì vá» những Ä‘iá»u há» Ä‘ang nói. Hầu hết má»i ngưá»i trong ngà nh công nghiệp tiá»n bạc nà y chỉ phun ra những lá»i rao hà ng như những ngưá»i bán xe hÆ¡i cÅ© váºy.
Khi bạn biết rằng mình không hiểu biết vá» má»™t lÄ©nh vá»±c nà o đó, hãy bắt đầu tá»± giáo dục chÃnh mình bằng cách tìm má»™t chuyên gia hay tìm Ä‘á»c má»™t cuốn sách nói vá» lÄ©nh vá»±c ấy.
< Sá»a đổi bởi: Ct.Ly -- 11.4.2008 23:07:51 >
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 9
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 12.4.2008 1

13
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 9: Sự khởi đầu
Äể trả lá»i câu há»i: "Tôi có thể bắt đầu như thế nà o?†tôi thưá»ng đưa ra phương pháp suy nghÄ© mà tôi đã trải nghiệm qua má»™t thá»i gian dà i. Thá»±c sá»± rất dá»… tìm được những vụ giao dịch lá»›n. Tôi thá» như thế đấy. CÅ©ng như táºp chạy xe đạp váºy thôi, sau má»™t chút lảo đảo ban đầu thì má»i việc cÅ©ng giống như ăn bánh váºy. Nhưng khi nói đến tiá»n bạc thì quyết định vượt qua giai Ä‘oạn lảo đảo nà y là chuyện riêng cá»§a má»—i ngưá»i.
Äể tìm được má»™t “vụ giao dịch cả Ä‘á»i†trị giá hà ng triệu đô la, chúng ta phải kêu gá»i đến khả năng tà i chÃnh bẩm sinh cá»§a mình. Tôi tin rằng má»—i ngưá»i chúng ta Ä‘á»u có má»™t khả năng tà i chÃnh thiên bẩm. Vấn đỠlà thiên tư nà y hãy còn yên ngá»§ và đang chỠđược đánh thức. Nó ngá»§ yên vì ná»n văn hóa cá»§a chúng ta đã giáo dục chúng ta rằng sá»± yêu thÃch tiá»n bạc là nguồn gốc cá»§a má»i tai há»a. Nó khuyến khÃch chúng ta há»c má»™t nghá» nghiệp để có thể là m việc kiếm tiá»n, nhưng nó không dạy chúng ta phải là m thế nà o để tiá»n bạc là m việc cho mình. Nó bảo chúng ta đừng lo lắng vá» vấn đỠtà i chÃnh trong tương lai, vì công ty hay chÃnh quyá»n sẽ chăm sóc cho chúng ta khi ta vá» hưu. Tuy nhiên, cuối cùng thì chÃnh con cái cá»§a chúng ta, cÅ©ng được giáo dục trong hệ khống trưá»ng há»c y như váºy, sẽ phải trang trải những Ä‘iá»u đó. Những gì được truyá»n lại là hãy là m việc tÃch cá»±c, kiếm tiá»n và dùng tiá»n, khi nà o túng bấn thì luôn có thể Ä‘i mượn.
Không may là đa số ngưá»i ta tin và o những giáo Ä‘iá»u trên, đơn giản vì tìm việc và kiếm tiá»n luôn dá»… dà ng hÆ¡n nhiá»u. Nếu bạn không nằm trong số đông nà y, tôi xin đưa ra 10 bước để đánh thức khả năng tà i chÃnh thiên bẩm cá»§a bạn. Äây là 10 bước mà cá nhân tôi đã thá»±c hiện và thấy rất hữu hiệu. Nếu bạn muốn là m theo má»™t và i Ä‘iá»u trong số nà y thì rất tốt. Nếu không thì hãy dá»±a và o khả năng tà i chÃnh thiên bẩm cá»§a mình để phát triển má»™t danh sách riêng cá»§a bạn.
Khi ở Peru vá»›i má»™t ngưá»i đã là m công việc đà o và ng suốt 45 năm, tôi há»i ông ấy vì sao lại quá tá»± tin trong việc tìm và ng như váºy. Ông trả lá»i: “Và ng ở má»i nÆ¡i. Nhưng hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u không được huấn luyện để nhìn thấy nó.â€
Và đó quả là sá»± tháºt. Äối vá»›i bất động sản, tôi có thể Ä‘i ra ngoà i và trở vá» vá»›i bốn hay năm vụ giao dịch lá»›n trong má»™t ngà y, trong khi má»™t ngưá»i bình thưá»ng sẽ Ä‘i và không tìm thấy gì cả, cho dù cả hai cùng đến má»™t vùng như nhau. Nguyên nhân là vì hỠđã không dà nh thá»i gian để phát triển khả năng tà i chÃnh thiên bẩm cá»§a mình.
10 bước để phát triển khả năng tà i chÃnh thiên bẩm cá»§a bạn - đây là quá trình phát triển má»™t quyá»n năng mà Chúa đã ban cho bạn và nó sẽ thá»±c sá»± là má»™t quyá»n năng chỉ khi nà o bạn có thể Ä‘iá»u khiá»n được nó.
1. TÔI CẦN Là DO HÆ N LÀ MỘT THá»°C TẾ:
Sức mạnh cá»§a tinh thần. Nếu bạn há»i má»i ngưá»i xem há» có thÃch được già u có và tá»± do tà i chÃnh hay không, há» sẽ trả lá»i là "cóâ€. Nhưng con đưá»ng nà y có vẻ quá dà i và phải leo quá nhiá»u đồi núi trong khi chỉ cần là m việc kiếm tiá»n và trao số tiá»n còn dư cho ngưá»i môi giá»›i sẽ dá»… dà ng hÆ¡n rất nhiá»u.
Có lần tôi gặp má»™t cô gái trẻ ôm má»™ng có mặt trong đội bÆ¡i thi Olympic cá»§a Mỹ. Trong thá»±c tế, cô gái phải thức dáºy lúc 4 giá» sáng má»—i ngà y để táºp bÆ¡i trong 3 giá» trước khi đến trưá»ng. Cô không đủ thá»i gian để tham gia tiệc tùng vá»›i bạn bè và o những tối thứ Bảy. Nhưng cô vẫn phải há»c và cố đạt Ä‘iểm cao như má»i ngưá»i khác. Khi tôi há»i Ä‘iá»u gì đã thúc đẩy cô đến mức có sá»± hy sinh siêu phà m như váºy, cô nói má»™t cách đơn giản: "Tôi là m Ä‘iá»u đó cho bản thân mình và cho những ngưá»i mà tôi yêu mến. ChÃnh tình yêu đã giúp tôi vượt qua trở ngại và hy sinh.â€
Má»™t lý do hay má»™t mục Ä‘Ãch là sá»± kết hợp giữa cái “muốn†và cái “không muốnâ€. Khi ngưá»i ta há»i tôi nguyên nhân cá»§a việc muốn trở nên già u có là gì, tôi thưá»ng trả lá»i: đó chÃnh là sá»± kết hợp giữa những cảm xúc sâu sắc "muốn" và “không muốnâ€.
Tôi sẽ liệt kê ra và i và dụ. Äầu tiên là cái “không muốnâ€, vì nó tạo ra cái “muốnâ€. Tôi không muốn phải là m việc đầu tắt mặt tối suốt Ä‘á»i. Tôi không thÃch phải là m má»™t nhân viên suốt Ä‘á»i. Tôi không thÃch cha tôi luôn phải là m việc vất vả suốt Ä‘á»i và bị lấy Ä‘i phần lá»›n những gì ông ấy là m ra cho đến chết. Ngưá»i già u thì không như thế. Há» là m việc tÃch cá»±c và truyá»n lại má»i thứ cho con cháu mình. Bây giá» là đến cái muốn. Tôi muốn rảnh rá»—i Ä‘i du lịch vòng quanh thế giá»›i và sống theo ý thÃch cá»§a mình. Tôi muốn có thể là m được như thế khi mình còn trẻ. ÄÆ¡n giản là tôi muốn được tá»± do. Tôi muốn quản lý thá»i gian và cuá»™c sống cá»§a chÃnh mình. Tôi muốn tiá»n bạc phải là m việc cho tôi.
Äó là những nguyên nhân sâu kÃn đã giúp tôi đứng dáºy, bước Ä‘i tiếp sau những thua cuá»™c và vấp ngã. Thế còn những ham muốn cá»§a bạn là gì? Nếu chúng không đủ mạnh mẽ, thá»±c tế khó khăn cá»§a con đưá»ng trước mặt có thể sẽ khiến bạn nản lòng đấy.
2. Má»–I NGÀY TÔI ÄỀU CÓ NHá»®NG Lá»°A CHỌN
Quyá»n lá»±c cá»§a sá»± chá»n lá»±a. Äây là lý do chÃnh khiến ngưá»i ta muốn sống trong má»™t đất nước tá»± do. Chúng ta muốn có quyá»n lá»±a chá»n.
Lúc nhá», tôi rất thÃch chÆ¡i cá» tá»· phú và khi đã trưởng thà nh tôi vẫn rất thÃch chÆ¡i trò nà y. Tôi còn có má»™t ngưá»i cha già u, ngưá»i đã chỉ cho tôi thấy sá»± khác biệt giữa tà i sản và tiêu sản. Ngay từ lúc còn nhá», tôi đã quyết phải trở nên già u có, và tôi biết tất cá những gì mình phải là m là há»c cách kiếm được tà i sản, những tà i sản thá»±c sá»±. Ngưá»i bạn thân nhất cá»§a tôi, Mike, đã có sẵn má»™t cá»™t tà i sản trong tay mình, nhưng anh vẫn chá»n phải há»c để giữ và phát triển nó. Nhiá»u gia đình già u có đánh mất tà i sản ở các thế hệ sau, đơn giản vì những thế hệ sau đó không được huấn luyện để trở thà nh những ngưá»i quản lý tà i sản tốt.
Vá»›i 90% dân số, già u có sẽ Ä‘em đến “lắm rắc rốiâ€. Vì váºy mà há» nghÄ© ra những câu nói như: “Tôi không quan tâm đến tiá»n bạcâ€, “Tôi sẽ không bao giá» là m giầuâ€, “Tôi không phải lo lắng gì, tôi còn trẻ lắmâ€, “Khi nà o kiếm ra tiá»n, lúc đó tôi sẽ nghÄ© đến chuyện tương lai†hay “Chồng, vợ tôi má»›i là : ngưá»i lo việc tà i chÃnhâ€. Vấn đỠcá»§a những câu nói trên là chúng cướp Ä‘i từ những ngưá»i chá»n cách suy nghÄ© như váºy 2 thứ: má»™t là thá»i gian, tà i sản quý nhất cá»§a bạn, và hai là sá»± há»c há»i. Bạn không có tiá»n, đó không phải lý do để bà o chữa cho việc không chịu há»c. Nhưng đó là cái mà hà ng ngà y chúng ta lá»±a chá»n, và thá»±c hiện vá»›i toà n bá»™ thá»i gian, tiá»n bạc và cố nhét chúng và o đầu mình có là quyá»n lá»±c cá»§a sá»± chá»n lá»±a. Tất cả chúng ta Ä‘á»u được chá»n lá»±a. Tôi đã chá»n được già u có, và má»—i ngà y tôi Ä‘á»u lá»±a chá»n như thế.
HÃY ÄẦU TƯ VÀO VIỆC HỌC TRƯỚC TIÊN:
Trên thá»±c tế, cá»™t tà i sản thá»±c sá»± duy nhất chÃnh là trà óc cá»§a bạn, công cụ quyá»n lá»±c nhất mà bạn có khả năng chi phối. Khi tôi nói vá» quyá»n lá»±c cá»§a sá»± lá»±a chá»n, má»—i chúng ta Ä‘á»u Ä‘ang chá»n xem mình cần phải nhá»› những gì khi đã đủ lá»›n. Bạn có thể xem MTV suốt ngà y, Ä‘á»c những tạp chà chÆ¡i gôn, há»c là m đồ gốm hay đến má»™t lá»›p há»c kế hoạch tà i chÃnh. Hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u chỉ bá» tiá»n ra mua sá»± đầu tư hÆ¡n là phải đầu tư và o việc há»c cách đầu tư trước.
Gần đây má»™t ngưá»i bạn cá»§a tôi, má»™t phụ nữ già u có, má»›i bị mất trá»™m. Tên trá»™m cuá»—m mất má»™t chiếc TV, VCR và không đụng đến má»™t cuốn sách nà o. Tương tá»± như váºy, 90% dân số mua máy truyá»n hình và chỉ có khoảng 10% mua sách dạy kinh doanh hay đầu tư vỠđể nghiá»n ngẫm.
Tôi rất thÃch đến những há»™i nghị chuyên Ä‘á». Năm 1973, tôi xem TV và thấy quảng cáo vá» má»™t há»™i nghị chuyên đỠkéo dà i 3 ngà y vá» việc là m thế nà o để mua bất động sản mà không phải trả tiá»n mặt. Tôi bá» ra 385 $ để tham dá»± và khóa há»c nà y đã Ä‘em lại cho tôi nhiá»u triệu đô la. Nhưng quan trá»ng hÆ¡n, nó đã Ä‘em sinh khà đến cho tôi. Tôi không phải là m việc gì trong suốt quãng Ä‘á»i còn lại nữa chỉ nhá» má»™t khóa há»c nà y. Má»—i năm tôi tham dá»± Ãt nhất là 2 khóa như váºy.
Tôi thÃch những cuốn băng ghi âm vì tôi có thể nhanh chóng quay lại từ đầu. Tôi đã nghe cuốn băng cá»§a Peter Lynch, có những Ä‘iá»u ông ấy nói mà tôi hoà n toà n không đồng ý. Thay vì tá» ra kiêu ngạo và phê phán ông, tôi bấm 1 nút “rewind†và nghe lại Ä‘oạn băng 5 phút cá»§a ông Ãt nhất là 20 lần hay nhiá»u hÆ¡n nữa. Và bất thình lình, bằng cách là m cho đầu óc mình cởi mở hÆ¡n, tôi đã hiểu được tại sao ông ấy lại nói như thế. Giống như má»™t phép thần thông váºy. Tôi cảm thấy dưá»ng như mình vừa mở được má»™t cánh cá»a và o tư tưởng cá»§a má»™t trong những nhà đầu tư lá»›n nhất thá»i đại. Tôi đã có thể hiểu thấu má»™t cách sâu sắc nguồn tà i nguyên há»c vấn và kinh nghiệm khổng lồ cá»§a ông.
Kết quả thá»±c tế là tôi vẫn giữ cách suy nghÄ© cÅ© cá»§a mình, nhưng lại có thêm cách nhìn cá»§a Peter trong cùng má»™t vấn đỠhay tình huống tương tá»±. Tôi có hai cách nghÄ© thay vì chỉ má»™t. Có thêm má»™t cách phân tÃch vấn đỠtheo khuynh hướng khác quả là vô giá. Ngà y nay tôi thưá»ng tá»± há»i mình: “Peter Lynch sẽ là m Ä‘iá»u nà y như thế nà o? Hay Donald Trump, Warren Buffett, George Soros, há» sẽ giải quyết thế nà o?"
Cách duy nhất có thể thâm nháºp và o năng lá»±c tinh thần khổng lồ cá»§a há» là cần phải khiêm tốn chịu khó tìm Ä‘á»c hay lắng nghe những gì há» nói. Những ngưá»i kiêu ngạo hay phê phán thưá»ng là những ngưá»i có lòng tá»± trá»ng thấp và luôn sợ mạo hiểm. Bạn thấy đó, khi há»c má»™t Ä‘iá»u gì má»›i, bạn cần phải phạm sai lầm thì má»›i có thể hiểu thấu được tất cả những gì mình Ä‘ang há»c.
Nếu bạn đã Ä‘á»c đến đây thì có lẽ sá»± kiêu ngạo đối vá»›i bạn không thà nh vấn đỠnữa rồi. Những ngưá»i kiêu ngạo hiếm khi chịu Ä‘á»c sách hay mua băng. Tại sao phải mua chứ? Há» là trung tâm cá»§a vÅ© trụ cÆ¡ mà .
Rất nhiá»u ngưá»i “thông minh†thưá»ng tranh cãi hay tá» ra phòng thá»§ khi có má»™t ý kiến khác mâu thuẫn vá»›i cách nghÄ© cá»§a há». Trong trưá»ng hợp đó, cái gá»i là sá»± thông minh, kết hợp vá»›i tÃnh kiêu ngạo sẽ thà nh ra "sá»± không hiểu biết." Chúng ta Ä‘á»u tin rằng những ngưá»i có há»c vấn cao là những ngưá»i khôn ngoan, nhưng bản cân đối thu chi cá»§a há» thưá»ng lại vẽ nên má»™t bức tranh khác. Má»™t ngưá»i thá»±c sá»± thông minh luôn chà o đón những ý tưởng má»›i, vì chúng có thể bổ sung và o khối hòa hợp những ý tưởng được tÃch lÅ©y. Lắng nghe quan trá»ng hÆ¡n nói. Nếu đó không phải là sá»± tháºt thì hẳn Chúa đã không ban cho chúng ta hai tai và chỉ có má»™t miệng. Rất nhiá»u ngưá»i nghÄ© bằng miệng, thay vì lắng nghe để tiếp thu những ý tưởng và triển vá»ng má»›i. Há» tranh cãi mà không chịu đặt má»™t câu há»i nà o.
Tôi không có tinh thần “Là m già u nhanh†như thưá»ng thấy ở hầu hết những ngưá»i chÆ¡i xổ số hay các con bạc trong sòng bạc. Có thể tôi có vốn rồi lại hết vốn, nhưng tôi được, má»™t sá»± rèn luyện đáng kể. Nếu bạn muốn lái máy bay, tôi khuyên bạn hãy Ä‘i há»c trước đã. Tôi luôn rất sá»ng sốt trước những ngưá»i mua chứng khoán hay bất động sản mà không bao giỠđầu tư và o tà i sản lá»›n nhất - bá»™ óc cá»§a há». Chỉ mua má»™t hai ngôi nhà không thể biến bạn thà nh má»™t chuyên gia bất động sản được đâu.
3. CHỌN BẠN CHO CẨN THẬN.
Sức mạnh cá»§a sá»± giao thiệp. Trên hết, tôi không chá»n bạn vì tình hình tà i chÃnh cá»§a há». Tôi có những ngưá»i bạn thá»±c sá»± trung thà nh vá»›i cái nghèo cÅ©ng như những ngưá»i bạn có thể kiếm được hà ng triệu đồng má»—i năm. Vấn đỠlà tôi há»c há»i từ tất cả những ngưá»i bạn cá»§a mình và ý thức được rằng mình Ä‘ang cố gắng há»c há»i há».
Ở đây có má»™t khác biệt mà tôi muốn là m rõ. Tôi để ý thấy những ngưá»i có tiá»n thưá»ng thÃch nói vá» chá»§ đỠtiá»n bạc. Còn những ngưá»i bạn mà tôi biết là đang gặp khó khăn vá» tà i chÃnh thì không thÃch nói đến chuyện tiá»n bạc, kinh doanh hay đầu tư. Há» nghÄ© rằng như thế là khiếm nhã hoặc không trà thức. Tôi há»c há»i từ tất cả má»i ngưá»i và tìm hiểu những gì mình không nên là m…
Tôi có và i ngưá»i bạn có thể phát triển được hÆ¡n má»™t tá»· đô la chỉ trong má»™t khoảng thá»i gian nhắn. Ba ngưá»i trong số há» cùng kể lại má»™t hiện tượng giống nhau: những ngưá»i bạn nghèo cá»§a há» không bao giỠđến há»i xem là m thế nà o để được như thế, mà há» chỉ đến há»i xin má»™t trong hai thứ hoặc cả hai: 1. má»™t số tiá»n nợ, hoặc 2. má»™t công việc.
CẢNH BÃO:
Äừng nên nghe theo những ngưá»i hay sợ hãi. Há» có thể rất đáng mến, nhưng khi nói đến chuyện tiá»n bạc, nhất là khi nói đến chuyện đầu tư thì há» giống những chú gà con cứ luôn miệng la “Trá»i sắp sáºp.†Lúc nà o há» cÅ©ng có thể cho bạn biết tại sao má»™t cái gì đó sẽ không có kết quả. Vấn đỠlà má»i ngưá»i Ä‘á»u lắng nghe há», nhưng những ngưá»i chấp nháºn các thông tin ảm đạm bất hạnh nà y má»™t cách mù quáng cÅ©ng lại là những chú gà con, như thế thôi
Nếu bạn xem CNBC, má» và ng cá»§a các thông tin đầu tư, bạn sẽ thấy há» thưá»ng có má»™t danh sách những ngưá»i được gá»i là các “chuyên giaâ€. Khi má»™t chuyên gia nói thị trưá»ng sẽ sụp đổ ngưá»i khác sẽ nói là thị trưá»ng sắp bùng nổ. Nếu khôn ngoan, bạn hãy lắng nghe cả hai ngưá»i. Hãy giữ má»™t đầu óc phóng khoáng vì cả hai chuyên gia Ä‘á»u đưa ra những Ä‘iểm rất có lý…
Có nhiá»u ngưá»i bạn thân cố khuyên tôi nên tránh khá»i những vụ giao dịch. Và i năm trước má»™t ngưá»i bạn nói vá»›i tôi rằng anh ta rất hà o hứng vì có được má»™t tá» giấy chứng nháºn gởi tiá»n vá»›i lãi suất 6%. Tôi nói anh ta là tôi kiếm được đến 16% từ chÃnh quyá»n nhà nước. Ngà y hôm sau, anh ta gởi cho tôi má»™t bà i báo nói rằng, việc đầu tư là rất nguy hiểm. Bây giá» hà ng năm tôi nháºn được 16% tiá»n lãi, còn anh ta vẫn chỉ có 6%.
Có thể nói rằng má»™t trong những Ä‘iá»u khó nhất khi xây dá»±ng tà i sản là phải chân thá»±c vá»›i chÃnh mình và phải sẵn sà ng không Ä‘i chung đưá»ng vá»›i đám đông. Bởi vì trong thị trưá»ng, má»™t đám đông thưá»ng đến trá»… và thưá»ng dá»… bị “là m thịtâ€. Nếu có má»™t vụ là m ăn lá»›n được đăng ngay ở trang đầu cá»§a má»™t tá» báo thì trong hầu hết các trưá»ng hợp là bạn sẽ đến trá»…. Hãy tìm má»™t vụ giao dịch má»›i. Như những ngưá»i chÆ¡i lướt sóng thưá»ng nói: "Luôn luôn có những cÆ¡n sóng khác." Những ngưá»i hấp tấp bắt cho kịp má»™t cÆ¡n sóng trá»… thưá»ng chỉ là những ngưá»i Ä‘i dá»n dẹp.
Các nhà đầu tư khôn ngoan không cố Ä‘iá»u chỉnh thị trưá»ng. Nếu bá» lỡ má»™t cÆ¡n sóng, há» sẽ tìm đợt sóng tiếp theo và và o đúng vị trà kịp thá»i khi chúng đến. Äiá»u nà y rất khó vá»›i hầu hết các nhà đầu tư vì phải mua má»™t thứ không được ưa chuá»™ng quả là kinh khá»§ng. Những nhà đầu tư nhút nhát cÅ©ng giống như những con cừu Ä‘i thà nh đám đông. Hoặc chÃnh sá»± tham lam lôi kéo há» và o khi những nhà đầu tư khôn ngoan đã già nh phần xong và đi mất. Những nhà đầu tư khôn ngoan bá» vốn đầu tư khi nó còn chưa phổ biến. Há» biết rằng há» kiếm được lợi nhuáºn khi mua chứ không phải khi bán. Há» kiên nhẫn chỠđợi. Như tôi đã nói, há» không Ä‘iá»u chỉnh thị trưá»ng. CÅ©ng như má»™t ngưá»i lướt sóng, há» phải và o vị trà sẵn sà ng khi cÆ¡n sóng lá»›n kế tiếp sắp đến.
Tất cả những Ä‘iá»u nà y Ä‘á»u là “thương mại ná»™i bá»™â€. Có những dạng thương mại ná»™i bá»™ không hợp pháp và có những dạng thương mại ná»™i bá»™ hợp pháp. Nhưng dù là dạng nà o thì chúng vẫn là thương mại ná»™i bá»™. Khác biệt duy nhất là bạn Ä‘ang ở cách xa "ná»™i bá»™ đến mức nà oâ€. Tiá»n bạc được là m từ thông tin. Bạn muốn nghe nói vá» má»™t cuá»™c bùng nổ sắp tá»›i, tham gia và o hay tách ra trước cuá»™c suy sụp kế tiếp? Tôi không nói rằng hãy là m Ä‘iá»u đó má»™t cách bất hợp pháp, nhưng bạn cà ng hay biết sá»›m thì bạn sẽ cà ng có nhiá»u cÆ¡ há»™i tốt để kiếm được lợi nhuáºn vá»›i mức rá»§i ro tối thiểu. Äó là những Ä‘iá»u mà bạn bè có thể giúp bạn. Và đó chÃnh là trà thông minh tà i chÃnh.
4. NẮM VỮNG MỘT CÔNG THỨC RỒI HÃY HỌC MỘT CÔNG THỨC MỚI:
Quyá»n lá»±c cá»§a việc há»c há»i nhanh chóng. Muốn là m ra bánh mì, má»—i ngưá»i là m bánh mì phải theo má»™t công thức. Vá»›i việc kiếm tiá»n cÅ©ng váºy. Äó là lý do tại sao tiá»n còn được gá»i là "bá»™t nhão" (dough).
Hầu hết chúng ta đã nghe câu nói: “Ăn thế nà o thì ngưá»i thế ấyâ€. Tôi có má»™t câu tương tá»±: "Há»c thế nà o thì ngưá»i thế ấy.†Nói cách khác, hãy cẩn tháºn vá»›i những gì bạn há»c táºp và nghiên cứu, vì đầu óc bạn có khả năng tác động mạnh đến ná»—i bạn sẽ trở thà nh những gì mà bạn đưa và o trà óc mình. Và dụ, nếu bạn há»c nấu ăn, bạn sẽ có khuynh hướng trở thà nh má»™t đầu bếp. Nếu không muốn là m đầu bếp nữa thì bạn phải Ä‘i há»c thêm má»™t cái khác, và dụ như há»c ngà nh sư phạm. Sau khi nghiên cứu vá» việc giảng dạy, thưá»ng thì bạn sẽ trở thà nh má»™t giáo viên. Và má»i chuyện cứ trôi Ä‘i như thế. Hãy lá»±a chá»n cẩn tháºn những gì mình muốn há»c.
Khi nói vá» tiá»n bạc, phần lá»›n má»i ngưá»i là m theo má»™t công thức chung mà há» há»c được ở trưá»ng. Äó là là m việc để kiếm tiá»n. Má»™t công thức mà tôi thấy có ảnh hưởng rất lá»›n trên thế giá»›i là má»—i ngà y, hà ng triệu ngưá»i thức dáºy, Ä‘i là m, kiếm tiá»n, trả hóa đơn, cân bằng thu chi, mua Ãt công trái chung và lại Ä‘i là m tiếp. Äó là công thức hay má»™t phương pháp cÆ¡ bản.
Nếu bạn mệt má»i vá»›i những gì Ä‘ang là m hay nếu bạn không kiếm đủ tiá»n, đơn giản đó là lúc cần thay đổi công thức kiếm tiá»n cá»§a bạn.
Khi 26 tuổi, tôi đến má»™t lá»›p há»c cuối tuần có tên gá»i “Là m thế nà o để mua những bất động sản bi tịch thu để thế nợâ€. Tôi há»c được má»™t công thức. Äiá»u kế tiếp là phải được rèn luyện để có thể áp dụng những gì mình đã há»c và o thá»±c tế. Hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u khá»±ng lại tại Ä‘iểm nà y. Trong 3 năm, khi là m việc vá»›i Xerox, tôi đã dùng thá»i gian rảnh cá»§a mình để há»c cách nắm vững nghệ thuáºt mua bất động sản tịch thu thế nợ. Tôi là m ra và i triệu đô la bằng công thức nà y nhưng vá»›i ngà y nay thì như thế là quá cháºm chạp và có quá nhiá»u ngưá»i Ä‘ang thá»±c hiện Ä‘iá»u đó.
Vì váºy sau khi nắm vững công thức đó, tôi tiếp tục tìm kiếm các công thức khác. Trong nhiá»u lá»›p há»c, dù tôi không há» dùng đến những thông tin mình đã há»c trá»±c tiếp nhưng vẫn luôn tìm kiếm những thông tin má»›i.
Tôi tham gia những lá»›p há»c chỉ dà nh cho những nhà buôn gạo cá»™i, những lá»›p há»c cho những nhà buôn hà ng tùy chá»n cÅ©ng như những lá»›p há»c cho tất cả má»i ngưá»i muốn há»c. Tôi tách khá»i liên minh cá»§a mình, ở trong má»™t căn phòng đầy những con ngưá»i có há»c vị tiến sÄ© váºt lý nguyên tá» và khoa há»c không gian. Tuy nhiên, tôi há»c được nhiá»u thứ là m cho việc đầu tư chứng khoán và bất động sản cá»§a mình có ý nghÄ©a hÆ¡n và sinh lợi nhiá»u hÆ¡n nữa.
Hầu hết những trưá»ng đại há»c má»›i thà nh láºp và đại há»c công láºp Ä‘á»u có lá»›p há»c vá» láºp kế hoạch kế toán tà i chÃnh và đầu tư truyá»n thống. Äó là những nÆ¡i tuyệt vá»i để bắt đầu.
Vì váºy, tôi luôn tìm kiếm má»™t công thức nhanh chóng hÆ¡n. Äó là lý do tại sao dù cùng có má»™t ná»n tảng khá thông thưá»ng nhưng trong má»™t ngà y tôi vẫn có thể là m ra nhiá»u tiá»n hÆ¡n nhiá»u ngưá»i khác là m việc suốt Ä‘á»i.
Còn má»™t khÃa cạnh khác cần lưu ý. Thế giá»›i thay đổi như vÅ© bão ngà y nay không thèm xét đến phần nhiá»u những Ä‘iá»u bạn biết, vì thưá»ng thì những Ä‘iá»u bạn biết Ä‘á»u đã cÅ© mất rồi. Cái chÃnh là bạn có thể há»c nhanh đến mức nà o. Kỹ năng nà y quả là vô giá. Nó vô giá vì nếu có thể, nó sẽ giúp bạn tìm ra những công thức - phương pháp kiếm tiá»n nhanh hÆ¡n. Là m việc vất vả để kiếm tiá»n chỉ là má»™t công thức cÅ© mà ngưá»i ta đã nghÄ© ra và o thá»i thượng cổ.
5. HÃY TRẢ CHO MÌNH TRƯỚC
Sức mạnh cá»§a ká»· luáºt bản thân. Nếu bạn không thể kiá»m chế được chÃnh mình thì đừng cố là m già u. Có thể gia nháºp quân đội hay má»™t tôn giáo nà o đó để có thể tá»± kiá»m chế chÃnh mình. Tháºt chẳng có ý nghÄ©a gì khi đầu tư, kiếm tiá»n rồi lại quăng nó qua cá»a sổ. ChÃnh sá»± thiếu ká»· luáºt bản thân đã là m cho hầu hết những ngưá»i trúng số bị phá sản sau khi trúng hà ng triệu đô la. ChÃnh sá»± thiếu ká»· luáºt bản thân đã là m cho những ngưá»i được tăng lương láºp tức Ä‘i ra ngoà i và mua má»™t chiếc xe hÆ¡i hay là m má»™t chuyến du ngoạn và sau đó thì mắc nợ
Tháºt khó mà nói bước nà o trong 10 bước nà y là quan trá»ng nhất. Nhưng trên hết, đây có lẽ là bước khó thá»±c hiện nhất nếu đó không phải là má»™t phần bản chất cá»§a bạn. Tôi dám nói rằng: chÃnh sá»± thiếu ká»· luáºt cá nhân là nhân tố khác biệt số 1 giữa ngưá»i già u, ngưá»i nghèo và ngưá»i trung lưu.
Nói má»™t cách đơn giản, những ngưá»i có lòng tá»± trá»ng và tinh thần chịu đựng thấp đối vá»›i các áp lá»±c tà i chÃnh sẽ không bao giá» già u lên được.
Như đã nói, tôi há»c được má»™t bà i há»c từ ngưá»i cha già u là “thế giá»›i sẽ xô đẩy con Ä‘iâ€. Thế giá»›i xô đẩy những ngưá»i thiếu khả năng tá»± kiá»m chế và ká»· luáºt bản thân, và đẩy há» trở thà nh nạn nhân cá»§a những ngưá»i có ká»· luáºt riêng mình.
Trong những lá»›p há»c kinh doanh mà tôi dạy, tôi thưá»ng nhắc má»i ngưá»i không nên táºp trung quá nhiá»u và o sản phẩm hay dịch vụ cá»§a mình mà hãy táºp trung và o việc phát triển kỹ năng quản lý. Ba kỹ năng quan trá»ng nhất cần có để bắt đầu việc kinh doanh riêng là :
1. Quản lý vòng quay tiá»n mặt.
2. Quản lý nhân sự.
3. Quản lý thá»i gian cá nhân.
Có thể nói rằng ba kỹ năng quản lý trên được áp dụng cho má»i thứ chứ không chỉ cho các doanh nghiệp, đó là ba vấn đỠtrong cuá»™c sống cá»§a má»—i cá nhân, má»—i gia đình, má»—i công việc kinh doanh, má»—i tổ chức từ thiện, má»—i thà nh phố hay má»—i quốc gia.
Má»—i kỹ năng Ä‘á»u được nâng cao nhá» ká»· luáºt bản thân. Tôi không bao giá» xem nhẹ câu nói cá»§a ngưá»i cha già u: “Hãy trả lương cho mình trước nhất.â€
Như tôi đã nói, sá»± hiểu biết tà i chÃnh cho phép ngưá»i ta Ä‘á»c các con số, và các con số kể chuyện cho há» nghe. Nhìn và o bản kê thu nháºp và bản cân đối thu chi cá»§a ai đó, tôi có thể thấy liệu má»™t ngưá»i hùng hồn nói “hãy trả cho mình trước" có thá»±c sá»± là m như những gì há» thuyết giáo hay không.
Má»™t bức tranh đáng giá bằng hà ng ngà n lá»i nói. Vì váºy, má»™t lần nữa hãy so sánh bản kê tà i chÃnh cá»§a những ngưá»i trả lương cho mình trước vá»›i những ngưá»i khác.
Có nhiá»u năm tháng trong Ä‘á»i tôi, vì má»™t nguyên nhân nà o đó mà vòng quay tiá»n mặt Ãt hÆ¡n rất nhiá»u so vá»›i các hóa đơn nhưng tôi vẫn luôn trả cho mình trước. Các nhân viên kế toán cá»§a tôi kinh hoảng la lên: “CÆ¡ quan thuế vụ sẽ tống anh và o tù.†“Anh sẽ không được dùng loại thẻ tÃn dụng nà y nữa đấy!†“Ngưá»i ta sẽ cắt Ä‘iện mất!†Tôi vẫn cứ trả cho mình trước.
Vì sao váºy? Vì đó là sức mạnh ká»· luáºt bản thân và sức mạnh cá»§a tinh thần, hay nói má»™t cách bình dân hÆ¡n, đó là sá»± gan góc.
Như ngưá»i cha già u đã dạy tôi trong tháng đầu tiên là m việc vá»›i ông ấy, hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u để cho thế giá»›i xô đẩy mình Ä‘i. Hãy can đảm Ä‘i ngược dòng nước và bạn sẽ già u lên. Có thể bạn không yếu đâu, nhưng khi nói đến tiá»n bạc thì hầu hết má»i ngưá»i Ä‘á»u trở nên nhút nhát.
Dù luôn trả hóa đơn sau cùng nhưng tôi đủ khôn ngoan tà i chÃnh để không bị rÆ¡i và o má»™t tình trạng khó khăn. Tôi không thÃch chịu những món nợ tiêu dùng. Thá»±c sá»± thì tôi có rất nhiá»u món tiêu sản, nhưng tôi không phải trả tiá»n cho chúng mà ngưá»i khác phải trả cho các tiêu sản cá»§a tôi. Äó là những ngưá»i thuê nhà . Vì váºy, quy luáºt đầu tiên khi trả lương cho mình trước là không để bị mắc nợ. Dù trả hóa đơn sau cùng nhưng tôi phải thu xếp sao cho mình chỉ phải trả những hóa đơn nhá» không quan trá»ng mà thôi.
Thứ hai, khi thỉnh thoảng bị túng tiá»n, tôi vẫn trả cho mình trước. Tôi để cho các chá»§ nợ la là ng lên. Tôi thÃch há» tá» ra kiên quyết vá»›i mình. Vì sao váºy? Vì chÃnh những ngưá»i nà y đã giúp tôi. Há» buá»™c tôi phải Ä‘i ra ngoà i và kiếm nhiá»u tiá»n hÆ¡n. Vì váºy mà tôi luôn trả cho mình trước, cứ đầu tư tiá»n bạc và cứ để các chá»§ nợ la ó. Nói chung thì dù sao, tôi vẫn thưá»ng trả hỠđúng hạn mà . Vợ chồng tôi có má»™t uy tÃn tuyệt vá»i. Chúng tôi không để mình bị áp lá»±c phải sá» dụng số tiá»n tiết kiệm hay thanh toán các cổ phần để trả những món nợ tiêu dùng. Như thế là không thông minh tà i chÃnh.
Váºy câu trả lá»i là :
1. Äừng vướng và o những món nợ quá lá»›n mà bạn phải trả. Hãy chi phà Ãt thôi. Hãy xây dá»±ng tà i sản trước rồi hãy mua má»™t ngôi nhà lá»›n hay má»™t chiếc xe đẹp. Äể bị kẹt và o vòng Rat Race là má»™t Ä‘iá»u không thông minh chút nà o.
2. Khi bị túng tiá»n, hãy để các áp lá»±c đè xuống bạn là m nên chuyện và đừng lún sâu và o việc tiêu xà i hay đầu tư quá mức. Hãy dùng áp lá»±c để buá»™c thiên tư tà i chÃnh cá»§a bạn phải nghÄ© ra những cách kiếm tiá»n má»›i và sau đó hãy trả hóa đơn Ä‘i đã. Hẳn sau đó bạn sẽ có thể tăng khả năng kiếm tiá»n cÅ©ng như trà thông minh tà i chÃnh cá»§a mình lên.
Nhiá»u lần tôi đã bị kẹt và o tình trạng khó khăn tà i chÃnh và phải tìm cách tạo ra nhiá»u thu nháºp hÆ¡n, trong khi vẫn trung thà nh bảo vệ những tà i sản trong cá»™t tà i sản cá»§a mình. Nhân viên kế toán cá»§a tôi la là ng lên và biến Ä‘i tìm cách trang trải, nhưng tôi vẫn như má»™t ngưá»i lÃnh anh dÅ©ng bảo vệ Pháo đà i Tà i sản cá»§a mình.
Ngưá»i nghèo có những thói quen nghèo. Má»™t thói quen xấu phổ biến là tÃnh “xà i hoangâ€. Ngưá»i già u biết rằng chỉ nên tiết kiệm để là m ra nhiá»u tiá»n hÆ¡n chứ không phải để trả hóa đơn.
Tôi biết những câu nà y nghe có vẻ thô bạo, nhưng như tôi đã nói, nếu bạn không cứng rắn vá»›i chÃnh mình thì thế giá»›i sẽ xô đẩy bạn Ä‘i.
Nếu bạn không thÃch phải chịu áp lá»±c tà i chÃnh thì hãy tìm má»™t công thức cho riêng mình. Má»™t công thức tốt là cắt giảm chi phÃ, cất tiá»n và o ngân hà ng, trả thuế thu nháºp, mua công trái bảo đảm và giữ mức sống trung bình. Nhưng Ä‘iá»u nà y lại trái vá»›i quy luáºt “trả cho mình trướcâ€.
Quy luáºt nà y không khuyến khÃch bạn tá»± hy sinh hay kiêng khem tà i chÃnh. Sống phải có thụ hưởng. Nếu bạn kêu gá»i thiên tư tà i chÃnh cá»§a mình, bạn có thể táºn hưởng những niá»m vui trong cuá»™c sống, già u có và thanh toán hết hóa đơn mà không phải hy sinh cuá»™c sống tươi đẹp cá»§a mình. Và đó chÃnh là trà thông minh tà i chÃnh.
6. HÃY TRẢ LÆ¯Æ NG HẬU HĨNH CHO NHá»®NG NGƯỜI MÔI GIỚI:
Sức mạnh cá»§a những lá»i khuyên tốt. Tôi thưá»ng thấy ngưá»i ta treo má»™t tấm bảng trước nhà ghi là “Nhà bánâ€. Hay tôi thấy trên TV ngà y nay, nhiá»u ngưá»i tá»± nháºn là “những nhà môi giá»›i hạ giá.â€
Ngưá»i cha già u dạy chúng tôi hãy là m theo Ä‘iá»u ngược lại ông tin và o việc trả công háºu hÄ©nh cho những nhà chuyên môn, và tôi cÅ©ng là m theo chÃnh sách đó. Ngà y nay, tôi có những luáºt sư, kế toán, những nhà môi giá»›i bất động sản và những ngưá»i mua bán cổ phần chứng khoán tuyệt vá»i. Vì sao váºy? Vì nếu những ngưá»i nà y có chuyên môn giá»i thì sá»± phục vụ cá»§a há» sẽ Ä‘em tiá»n đến cho bạn. Và há» cà ng là m ra nhiá»u tiá»n thì tôi sẽ cà ng là m được nhiá»u tiá»n.
Chúng ta Ä‘ang sống trong thá»i đại thông tin. Thông tin là vô giá. Má»™t ngưá»i môi giá»›i chứng khoán có thể cung cấp thông tin cho bạn hay dà nh thá»i gian để hướng dẫn bạn. Có má»™t số nhà môi giá»›i chứng khoán sẵn sà ng là m việc nà y cho tôi. Má»™t số ngưá»i đã dạy tôi khi tôi có rất Ãt hay không có tiá»n, và cho đến ngà y nay tôi vẫn còn là m việc vá»›i há».
Những gì tôi trả cho má»™t ngưá»i môi giá»›i chứng khoán là quá bé nhá» so vá»›i số tiá»n mà tôi kiếm được nhá» những thông tin há» cung cấp. Tôi thÃch những ngưá»i môi giá»›i bất động sản hay môi giá»›i chứng khoán cá»§a tôi kiếm được nhiá»u tiá»n. Vì như váºy thưá»ng có nghÄ©a là tôi là m ra rất nhiá»u tiá»n.
Má»™t ngưá»i môi giá»›i giá»i sẽ tiết kiệm thá»i gian kiếm tiá»n cho tôi - và dụ như khi tôi mua má»™t miếng đất trống vá»›i giá 9.000 $ và bán Ä‘i vá»›i giá 25.000 $, nhỠđó mà tôi có thể mua được chiếc Porch nhanh hÆ¡n. Má»™t ngưá»i môi giá»›i là tai mắt thị trưá»ng cá»§a bạn. HỠở đó má»—i ngà y thế cho tôi. Và thay vì phải đến đó thì tôi có thể ở nhà chÆ¡i gôn.
CÅ©ng váºy, trong suy nghÄ© cá»§a tôi, những ngưá»i tá»± Ä‘i bán nhà không xem trá»ng thá»i gian cá»§a mình. Tại sao tôi phải tiết kiệm và i đồng trong khi tôi có thể dùng thá»i gian nà y để kiếm được nhiá»u tiá»n hÆ¡n hoặc dà nh thá»i gian để ở bên những ngưá»i mình yêu mến? Äiá»u tôi thấy buồn cưá»i nhất là rất nhiá»u ngưá»i nghèo hay ngưá»i trung lưu luôn cho tiá»n huê hồng nhà hà ng từ 15 đến 20% dù phục vụ có tệ cách mấy Ä‘i nữa, nhưng há» lại phà n nà n vì phải trả cho ngưá»i môi giá»›i từ 3 đến 7%. Há» thÃch cho tiá»n những ngưá»i là m tăng chi phà cá»§a há», nhưng lại hà khắc vá»›i những ngưá»i giúp há» phát triển tà i sản.
Như thế là không thông minh tà i chÃnh. Không phải tất cả các nhà môi giá»›i Ä‘á»u ngang tà i ngang sức. Äiá»u không may là hầu hết các nhà môi giá»›i chỉ là những ngưá»i bán hà ng. Có thể nói rằng những ngưá»i buôn bán bất động sản là những ngưá»i tệ hại nhất. Há» buôn bán nhưng bản thân há» sở hữu rất Ãt hay không há» có má»™t bất động sản nà o cả. Có má»™t khác biệt rất lá»›n giữa ngưá»i môi giá»›i nhà cá»a và ngưá»i môi giá»›i đầu tư. Và điá»u đó là có tháºt vá»›i những ngưá»i môi giá»›i chứng khoán, ngân phiếu, quỹ công trái và bảo hiểm thưá»ng tá»± gá»i mình là nhà thiết kế tà i chÃnh. CÅ©ng như trong truyện cổ tÃch, bạn phải hôn rất nhiá»u con ếch thì má»›i tìm ra má»™t hoà ng tá» thá»±c sá»±. Hãy ghi nhá»› câu nói cÅ© kỹ nà y: “Äừng bao giá» há»i má»™t ngưá»i bán sách giáo khoa nếu bạn cần má»™t cuốn sách giáo khoa.â€
Khi phá»ng vấn má»™t nhà chuyên môn là m việc lãnh lương, đầu tiên là tôi phải tìm hiểu xem há» có bao nhiêu tà i sản hay chứng khoán và há» phải trả thuế bao nhiêu phần trăm. Tôi áp dụng Ä‘iá»u đó cho những luáºt sư thuế vụ cÅ©ng như kế toán viên cá»§a mình. Tôi có má»™t kế toán viên có kinh doanh riêng. Cô ấy là m kế toán cho tôi nhưng cô ấy kinh doanh bất động sản. Tôi cÅ©ng từng có má»™t kế toán viên là má»™t nhân viên kế toán kinh doanh nhá», nhưng anh ta không có bất động sản nà o cả. Tôi đã thay anh ta vì chúng tôi không có cùng ngà nh kinh doanh yêu thÃch.
Hãy tìm má»™t ngưá»i môi giá»›i mà bạn thá»±c sá»± yêu thÃch. Nhiá»u ngưá»i môi giá»›i sẽ dà nh thá»i gian để huấn luyện bạn, và có thể há» sẽ là tà i sản tốt nhất bạn có được. Hãy đối xá» tốt vá»›i há» và hầu hết há» sẽ tốt vá»›i bạn. Nếu tất cả những gì bạn nghÄ© đến là cắt giảm huê hồng cá»§a há» thì tại sao há» phải đến vá»›i bạn chứ?
Như tôi đã nói trước đây, má»™t trong những kỹ năng quản lý quan trá»ng là quản lý nhân sá»±. Nhiá»u ngưá»i chỉ quản lý được những ngưá»i kém thông minh hÆ¡n há» và có Ãt quyá»n lá»±c hÆ¡n há». Nhiá»u viên quản lý mãi mãi không được thăng chức vì há» chỉ biết cách là m việc vá»›i những ngưá»i dưới quyá»n mà không biết cách là m việc vá»›i cấp trên. Kỹ năng thá»±c sá»± là quản lý và trả lương háºu cho những ngưá»i giá»i hÆ¡n mình trong má»™t lÄ©nh vá»±c kỹ thuáºt nà o đó. Äó là lý do tại sao các công ty thưá»ng có má»™t ban giám đốc. Bạn cÅ©ng nên như thế. Và đó chÃnh là sá»± thông minh tà i chÃnh.
7. HÃY LÀM MỘT “NGƯỜI TẶNG QUÀ DA ÄỎâ€:
Khi những ngưá»i da trắng đầu tiên đến định cư ở châu Mỹ, há» rất sá»ng sốt bởi nhiá»u nét văn hóa cá»§a ngưá»i da đỠchâu Mỹ. Và dụ nếu má»™t ngưá»i da trắng bị lạnh, ngưá»i da đỠsẽ đắp má»n cho anh ta. Cứ tưởng đó là má»™t món quà n ên khi ngưá»i da đỠđòi lại cái má»n anh chà ng da trắng thưá»ng rất bá»±c mình. Ngưá»i da đỠcÅ©ng rất bá»±c mình khi nháºn ra rằng ngưá»i da trắng không muốn trả nó lại. Vì váºy mà ra Ä‘á»i thuáºt ngữ “Ngưá»i da đỠtặng quà .â€, Chỉ đơn giản là má»™t sá»± hiểu lầm vá» văn hóa thôi.
Trong thế giá»›i cá»§a những cá»™t tà i sản, là m má»™t “ngưá»i da đỠtặng quà †là má»™t Ä‘iá»u rất quan trá»ng đối vá»›i tà i sản. Câu há»i đầu tiên cá»§a những nhà đầu tư sà nh Ä‘iệu là : “Bao lâu thì tôi có thể lấy tiá»n lại?†Há» cÅ©ng muốn biết há» có thể lấy không những gì, đó cÅ©ng là má»™t phần công việc. Äó là lý do tại sao những khoản ROI, hay tiá»n lá»i đầu tư (Return of and on Investment), là rất quan trá»ng.
Và dụ, tôi tìm ra má»™t số lô đất trong vùng Ä‘ang bị tịch thu để thế nợ. Ngân hà ng đòi giá 60.000 $, tôi đặt giá 50.000 $ và há» chấp nháºn, đơn giản vì trong cuá»™c đấu thầu, tôi đưa ngay má»™t tá» séc 50.000 $. Há» biết rằng tôi Ä‘ang nói chuyện nghiêm chỉnh. Hầu hết các nhà đầu tư sẽ nói: “Anh là trùm tư bản tiá»n mặt à ?†“Nháºn má»™t giấy báo nợ có phải tốt hÆ¡n không?†Câu trả lá»i cho trưá»ng hợp nà y là không. Công ty đầu tư cá»§a tôi cho thuê nhà nghỉ mùa đông, vá»›i cái giá 2.500 $ má»™t tháng suốt 4 tháng mùa đông trong năm. Trong mùa vãn khách, ngồi nhà được cho thuê vá»›i giá 1.000 $ má»™t tháng. Tôi lấy lại vốn trong khoảng 3 năm. Giá» thì tôi sở hữu tà i sản nà y, nó đổ tiá»n cho tôi từ tháng nà y qua tháng khác.
Vá»›i chứng khoán cÅ©ng váºy. Thưá»ng thì ngưá»i môi giá»›i cá»§a tôi sẽ gá»i Ä‘iện và khuyên tôi nên chuyển má»™t lượng tiá»n đáng kể và o những cổ phần cá»§a má»™t công ty mà anh ta cảm thấy nó sấp sá»a Ä‘i má»™t nước cá» là m tăng vá»t giá trị cổ phần, và dụ như tuyên bố má»™t sản phẩm má»›i chẳng hạn. Tôi sẽ chuyển tiá»n và o trong thá»i gian khoảng má»™t tuần đến má»™t tháng, trong khi giá trị cổ phần Ä‘ang tăng lên. Sau đó, tôi rút số vốn ban đầu ra và không phải lo lắng gì vá» sá»± dao dá»™ng cá»§a thị trưá»ng nữa, vì số vốn ban đầu đã quay vá» và sẵn sà ng là m việc vá»›i những tà i sản khác. Vì váºy mà tiá»n tiếp tục Ä‘i và o rồi Ä‘i ra, và tôi sở hữu má»™t tà i sản hoà n toà n tá»± do vá» mặt kỹ thuáºt.
Thá»±c sá»± là rất nhiá»u lần tôi bị mất tiá»n. Nhưng tôi chỉ chÆ¡i vá»›i số tiá»n mà tôi có thể để mất. Có thể nói rằng trung bình 10 lần đầu tư thì tôi đánh trúng Ä‘Ãch hai hoặc ba lần, năm hoặc sáu lần là không được gì cả, còn thì sẽ thua mất hai hay ba lần. Nhưng tôi giá»›i hạn số thua lá»— cá»§a mình chỉ trong số tiá»n tôi có và o lúc đó.
Vá»›i những ngưá»i ghét phải mạo hiểm, há» bá» tiá»n và o ngân hà ng. Và nói cho cùng thì tiết kiệm vẫn tốt hÆ¡n không là m gì cả. Nhưng cần phải mất thá»i gian rất lâu má»›i có thế lấy tiá»n lại được, và trong hầu hết trưá»ng hợp, bạn chẳng được nháºn không thứ gì cả.
Trong má»—i vụ đầu tư cá»§a tôi, luôn phải có má»™t bá» nổi, má»™t cái gì đó không mất tiá»n. Má»™t kho dá»± trữ nhá», má»™t mảnh đất trống, má»™t ngôi nhà , má»™t cổ phần chứng khoán, má»™t cao ốc văn phòng. Và đó phải là má»™t ý tưởng Ãt mạo hiểm hay giá»›i hạn rá»§i ro. Có những cuốn sách viết riêng vá» chá»§ đỠnà y nên tôi không muốn nhắc đến ở đây. Ray Kroc, hay ông chá»§ cá»§a táºp Ä‘oà n Mcdonald's nổi tiếng, bán hamburger không phải vì ông thÃch ăn hamburger mà vì ông muốn có không những bất động sản dưới các đặc quyá»n cá»§a công ty.
Vì váºy những nhà đầu tư khôn ngoan phải nhìn xa hÆ¡n ROI (tiá»n lá»i đầu tư). Má»™t khi đã lấy tiá»n lại, bạn phải có thêm những tà i sản khác mà không phải mất tiá»n. Như thế má»›i là thông minh tà i chÃnh.
8. TÀI SẢN XA XỈ PHẨM
Sức mạnh cá»§a việc táºp trung. Con cá»§a bạn tôi có má»™t thói quen rất xấu là hay đốt sạch đến đồng cuối cùng trong túi. Má»›i 16 tuổi nó đã muốn có chiếc xe hÆ¡i cá»§a riêng mình vá»›i lý do: “Tất cả bạn bè con Ä‘á»u được cha mẹ mua cho xe hÆ¡i riêng.†Thằng bé muốn lấy số tiá»n tiết kiệm cá»§a nó và đổi hết thà nh tiá»n mặt. Khi đó thì cha nó gá»i Ä‘iện cho tôi. “
Theo anh, tôi có nên cho nó là m thế không? Hay tôi nên là m như những báºc phụ huynh khác là mua hẳn chiếc xe cho nó?â€
Tôi trả lá»i: “Äiá»u đó sẽ là m giảm áp lá»±c cho anh trong má»™t tương lai gần, nhưng là m như thế, anh sẽ dạy nó Ä‘iá»u gì trong tương lai xa? Anh thá» dùng cái mong muốn có má»™t chiếc xe nà y và khuyến khÃch con mình há»c được cái gì đó xem sao?â€
Hai tháng sau, tôi gặp lại anh ta và há»i. “Con trai anh có chiếc xe má»›i chưa?†“Chưa. Nhưng tôi đã cho nó 3.000 $ để mua xe. Tôi nói nó hãy dùng số tiá»n nà y thay vì dùng tiá»n tiết kiệm há»c đại há»c cá»§a nó.â€
Tôi nói: “À, anh tháºt rá»™ng rãi đấy!â€
“Không đâu. Tôi cho nó số tiá»n nà y vá»›i má»™t Ä‘iá»u kiện. Tôi đã là m theo lá»i khuyên cá»§a anh, lợi dụng khao khát muốn mua xe cá»§a nó để nó có thể há»c được cái gì đó.â€
“Thế Ä‘iá»u kiện gì?â€
“À, đầu tiên chúng tôi mở bá»™ đồ chÆ¡i cá»§a anh ra, trò chÆ¡i “Vòng quay tiá»n mặt†ấy mà . Chúng tôi chÆ¡i và thảo luáºn rất lâu vá» cách sá» dụng tiá»n bạc sao cho khôn ngoan. Sau đó tôi đặt mua dà i hạn tá» báo Wall Street Journal và má»™t số sách vá» thị trưá»ng chứng khoán cho nó.â€
“Rồi sao nữa?â€
“Tôi bảo 3.000 $ nà y là cá»§a nó, nhưng nó không được trá»±c tiếp dùng số tiá»n nà y để mua xe. Nó có thể dùng đế mua bán chứng khoán, tìm má»™t ngưá»i môi giá»›i chứng khoán riêng và khi nó đã là m ra được 6.000 $ từ 3.000 $ nà y thì nó có thể dùng phân ná»a để mua xe và phân ná»a để dà nh đến khi và o đại há»c.â€
Tôi há»i: “Và kết quả thế nà o?â€
“À, ban đầu nó buôn bán rất may mắn, nhưng và i ngà y sau thì thua hết số lá»i. Sau đó nó lại có tiá»n lãi. Äến hôm nay thì nó chỉ còn khoảng 2.000 $ thôi, nhưng số tiá»n lãi thì Ä‘ang tăng lên. Nó đã Ä‘á»c tất cả những cuốn sách tôi mua và nó còn đến thư viện mượn thêm những cuốn khác nữa. Nó Ä‘á»c ngấu nghiến tá» Wall Street Journal, tìm các hướng dẫn và đã biết xem CNBC thay vì MTV. Sắp tá»›i chắc nó chỉ còn 1.000 $ thôi, nhưng số lợi tức và những gì nó há»c được thì rất nhiá»u. Nó biết là nếu là m mất tiá»n, nó sẽ phải Ä‘i bá»™ thêm 2 năm nữa. Nhưng dưá»ng như nó không còn quan tâm gì đến chuyện đó cả. Tháºm chà nó còn tá» ra không hứng thú vá»›i cái xe hÆ¡i vì nó đã tìm được má»™t trò chÆ¡i khác vui hÆ¡n nhiá»u!â€
Tôi há»i: “Thế nếu nó là m mất hết tiá»n thì sao?â€
“Äã phóng lao thì phải theo lao thôi. Chẳng thà tôi để nó mất má»i thứ lúc nà y còn hÆ¡n là chỠđến khi nó bằng tuổi chúng ta rồi má»›i bắt nó phải mạo hiểm. Vả lại, 3.000 $ nà y là số tiá»n tốt nhất mà tôi đầu tư cho việc há»c cá»§a nó. Những gì nó đã há»c sẽ giúp Ãch cho nó suốt Ä‘á»i, và có vẻ như nó đã bắt đầu biết coi trá»ng tiá»n bạc. Tôi nghÄ© nó sẽ không còn đốt đến đồng xu cuối cùng trong túi nữa đâu.â€
Như tôi đã nói trong phần “Trả cho mình trướcâ€, nếu má»™t ngưá»i không nắm được sức mạnh ká»· luáºt bản thân thì tốt nhất là đừng nên là m già u. Trong thá»i gian đầu, quá trình phát triển vòng quay tiá»n mặt từ cá»™t tà i sản trên lý thuyết là rất dá»… dà ng, nhưng chÃnh sức chịu đựng tinh thần khi Ä‘iá»u khiển tiá»n bạc má»›i là chuyện khó. Trong thế giá»›i tiêu dùng ngà y nay, những quyến rÅ© bên ngoà i rất dá»… đẩy tiá»n cá»§a chúng ta qua cá»™t tiêu sản. Vì sá»± chịu đựng tinh thần kém mà tiá»n bạc chảy ra ở nÆ¡i có sức kháng cá»± yếu nhất. Äó là nguyên nhân cá»§a cái nghèo và việc phải váºt lá»™n vá»›i tà i chÃnh.
Tôi đã đưa ra nhiá»u và dụ số há»c vá» sá»± thông minh tà i chÃnh, nhưng trong trưá»ng hợp nà y, chÃnh khả năng chỉ huy tiá»n bạc má»›i là m ra tiá»n. Nếu chúng ta cho 100 ngưá»i má»—i ngưá»i 10.000 $ và o đầu năm thì theo tôi, đến cuối năm má»i chuyện sẽ như sau:
80 ngưá»i sẽ không còn gì cả. Sá»± tháºt thì nhiá»u ngưá»i sẽ phải mang những món nợ lá»›n vì há» trả tiá»n mặt cho những chiếc xe hÆ¡i, tá»§ lạnh, TV, VCR hay má»™t kỳ nghỉ nà o đó.
16 ngưá»i sẽ tăng được số 10.000 $ nà y khoảng 5% đến 10%.
4 ngưá»i sẽ có thể tăng đến 20.000$ hay lên đến hà ng triệu đô la. Giống như má»i ngưá»i khác, tôi cÅ©ng thÃch những thứ đồ xa xỉ phẩm. Khác biệt ở chá»— là má»™t số ngưá»i mua những thứ xa xỉ phẩm nà y bằng thẻ tÃn dụng. Nó là má»™t cái bẫy “đứng núi nà y trông núi ná».†Vá»›i rất nhiá»u ngưá»i khi muốn mua má»™t chiếc Porsche, cách dá»… nhất là gá»i Ä‘iện cho ngân hà ng vay nợ. Còn tôi, thay vì chá»n cách táºp trung và o cá»™t tiêu sản, tôi chá»n sẽ táºp trung và o cá»™t tà i sản cá»a mình.
Như má»™t thói quen, tôi biến những mong muốn được tiêu xà i thà nh nguồn cảm hứng thúc đẩy thiên tư tà i chÃnh cá»§a mình trong việc đầu tư.
Ngà y nay, chúng ta thưá»ng mượn tiá»n để có được những thứ ta muốn thay vì táºp trung lo kiếm tiá»n. Cách nà y quả là dá»… dà ng hÆ¡n trong thá»i gian ngắn nhưng lại vất vả hÆ¡n trong thá»i gian dà i. Äó là má»™t thói quen xấu mà chúng ta, dù là má»™t cá nhân hay má»™t quốc gia, cÅ©ng thưá»ng xuyên mắc phải.
Bạn huấn luyện mình và những ngưá»i thân là m chá»§ tiá»n bạc cà ng sá»›m chừng nà o thì cà ng tốt chừng nấy. Tiá»n bạc là má»™t quyá»n lá»±c hùng mạnh. Không may là ngưá»i ta thưá»ng để cho sức mạnh cá»§a tiá»n bạc chống lại mình. Nếu bạn có má»™t trà thông minh tà i chÃnh không cao, bạn sẽ không thể giữ được tiá»n. Nó sẽ khôn ngoan hÆ¡n bạn. Mà nếu tiá»n bạc khôn ngoan hÆ¡n bạn thì bạn sẽ phải là m việc cho nó suốt Ä‘á»i. Äể là m chá»§ tiá»n bạc, bạn cần phải khôn ngoan hÆ¡n nó. Khi đó tiá»n sẽ là m theo những gì bạn yêu cầu. Nó sẽ tuân lệnh bạn. Thay vì phải là m má»™t nô lệ cho đồng tiá»n, bạn sẽ là chá»§ nhân cá»§a nó. Äó chÃnh là sá»± thông minh tà i chÃnh.
9. CẦN CÓ NHỮNG ANH HÙNG.
Sức mạnh cá»§a chuyện thần thoại. Khi còn nhá», tôi rất khâm phục Willie May, Hank Aaron, Yogi Berra. Há» là những ngưá»i anh hùng. Là má»™t đứa trẻ, tôi muốn được như há». Tôi muốn biết má»i thứ vá» há» vì tôi muốn được giống như há». Khi còn là má»™t đứa trẻ 9 - 10 tuổi, má»—i lần đánh bóng hay chụp bóng, tôi không còn là tôi nữa. Tôi trở thà nh Yogi hay Hank. Äó là má»™t trong những cách há»c có tác động mạnh nhất mà khi lá»›n lên chúng ta thưá»ng để mất. Chúng ta là m mất những ngưá»i anh hùng cá»a mình. Chúng ta là m mất sá»± ngây thÆ¡ cá»§a mình.
Hôm nay, tôi nhìn bá»n trẻ chÆ¡i bóng chà y ở gần nhà . Trên sân bóng, chúng không còn là Johny bé bá»ng nứa, chúng là Michael Jordan, Sir Charles hay Clyde. Bắt chước hay tranh Ä‘ua vá»›i những ngưá»i hùng cá»§a mình là má»™t cách há»c thá»±c sá»± mạnh mẽ. Và đó là lý do tại sao khi má»™t ngưá»i như O. J. Simpson đánh mất danh dá»±, nhiá»u ngưá»i đã la ó kịch liệt. Có nhiá»u thứ còn hÆ¡n cả má»™t phiên tòa xỠán. Äó là sá»± mất Ä‘i má»™t anh hùng. Nhiá»u ngưá»i đã lá»›n lên vá»›i há», kÃnh trá»ng há» và muốn được giống như há». Thế mà bất thình lình, ta phải giÅ© sạch mình ra khá»i con ngưá»i ấy.
Khi lá»›n hÆ¡n, tôi có thêm những anh hùng khác. Tôi có những ngưá»i hùng chÆ¡i gôn như Peter Jacobsen, Fred Couples và Tiger Woods. Tôi bắt chước những cú đánh cá»§a há» và cố sức Ä‘á»c tất cả những gì nói vá» há». Tôi cÅ©ng có những ngưá»i hùng như Donald Trump, Warren Buffett, Peter Lynch, George Soros và Jim Rogers. Lá»›n hÆ¡n chút nữa, tôi biết vá» cuá»™c sống cá»§a há» cÅ©ng như tôi biết ERA và RBI cá»§a những ngưá»i hùng bóng chà y cá»§a tôi váºy. Tôi là m theo những gì mà Warren Buffett đầu tư và o và đá»c má»i thứ nói vá» quan Ä‘iểm cá»§a ông đối vá»›i thị trưá»ng. Tôi Ä‘á»c sách cá»§a Peter Lynch để hiểu ông chá»n các cổ phần như thế nà o. Và tôi Ä‘á»c sách nói vá» Donald Trump, cố tìm hiểu xem ông thương lượng và dà n xếp các vụ giao dịch ra sao.
CÅ©ng như khi tôi cảm thấy mình không phải là mình lúc sắp đánh bóng, khi Ä‘ang nghiên cứu thị trưá»ng hay Ä‘ang Ä‘iá»u đình má»™t vụ giao dịch, trong tiá»m thức, tôi luôn hà nh động vá»›i sá»± bạo dạn cá»§a Trump. Hay khi phân tÃch má»™t khuynh hướng, tôi nhìn nó như thể Peter Lynch Ä‘ang nhìn váºy. Khi có những ngưá»i hùng, chúng ta có thể rút ra được má»™t nguồn lá»±c ghê gá»›m từ thiên tư cá»§a chÃnh mình. Nhưng những ngưá»i hùng còn là m được nhiá»u việc hÆ¡n là chỉ truyá»n cảm hứng cho chúng ta. Há» là m cho má»i thứ trở nên dá»… dà ng.
ChÃnh việc là m cho má»i thứ dá»… dà ng hÆ¡n đã thuyết phục chúng ta muốn là m được như há». “Nếu ngưá»i khác là m được thì mình cÅ©ng là m được.†Khi nói đến chuyện đầu tư, rất nhiá»u ngưá»i cảm thấy việc đó quá khó khăn. Thay và o đó, hãy Ä‘i tìm má»™t ngưá»i anh hùng có thể là m cho má»i chuyện có vẻ dá»… dà ng hÆ¡n.
10. HÃY DẠY VÀ BẠN SẼ ÄÆ¯á»¢C HỌC
Sức mạnh cá»§a việc cho Ä‘i. Cả hai ngưá»i cha cá»§a tôi Ä‘á»u là giáo viên. Ngưá»i cha già u đã dạy tôi má»™t bà i há»c mà tôi Ä‘em theo suốt Ä‘á»i, đó là sá»± cần thiết cá»§a lòng từ thiện hay sá»± cho Ä‘i. Ngưá»i cha có há»c thức cao cho tôi rất nhiá»u thá»i gian và kiến thức, nhưng gần như không bao giá» cho tiá»n. Như tôi đã nói, ông bảo rằng ông sẽ cho nếu ông có tiá»n dư. DÄ© nhiên là rất hiếm khi có má»™t số dư nà o.
Ngưá»i cha già u cho cả tiá»n lẫn sá»± giáo dục. Ông tin tưởng chắc chắn và o việc chịu thuế tháºp phân. Ông luôn nói: "Nếu bạn muốn có cái gì đó, bạn phải cho Ä‘i trước đã."
Nếu chỉ được ghi lại má»™t ý tưởng cho bạn, tôi sẽ ghi lại câu nói đó. Má»—i khi bạn cảm thấy mình Ä‘ang “nghèo†hay Ä‘ang “cần†má»™t cái gì đó, trước tiên hãy cho Ä‘i cái mình muốn và nó sẽ trở lại gấp nhiá»u lần. Äó hoà n toà n là sá»± tháºt đối vá»›i tiá»n bạc, tình bạn, mình yêu hay chỉ má»™t nụ cưá»i. Tôi biết thưá»ng không ai muốn là m thế cả, nhưng vá»›i tôi Ä‘iá»u đó luôn xảy ra. Tôi tin và o quy luáºt có Ä‘i có lại và tôi cho Ä‘i những gì tôi muốn.
Tôi muốn có tiá»n nên tôi cho tiá»n, và nó quay lại gấp nhiá»u lần. Tôi muốn buôn bán nên tôi giúp ngưá»i khác buôn bán và tôi có thể bán được hà ng. Tôi muốn có cÆ¡ há»™i gặp gỡ nên tôi giúp ngưá»i khác giao tiếp, và như má»™t phép thần, những cÆ¡ há»™i gặp gỡ lại đến vá»›i tôi. Có má»™t câu nói cổ xưa: “Chúa không cần phải nháºn, nhưng con ngưá»i lại cần phải cho.â€
Ngưá»i cha già u thưá»ng nói: “Ngưá»i nghèo tham lam hÆ¡n ngưá»i già u.†Ông giải thÃch rằng má»™t ngưá»i già u thưá»ng cung cấp cái gì đó mà những ngưá»i khác cần có. Suốt những năm tháng trong Ä‘á»i, má»—i khi tôi cảm thấy túng quẫn, thiếu tiá»n hay cần giúp đỡ, tôi chỉ đơn giản Ä‘i ra ngoà i hay suy nghÄ© xem mình muốn gì và quyết định cho nó Ä‘i. Và khi tôi cho Ä‘i, nó luôn luôn quay lại.
Äiá»u nà y nhắc tôi nhá»› lại câu chuyện vá» má»™t anh chà ng ngồi trong đêm lạnh giá vá»›i má»™t đống cá»§i trên tay, anh ta hét lên vá»›i cái lò sưởi phệ bụng: “Khi nà o mà y cho tao má»™t Ãt lá»a thì tao má»›i bá» cui và o.†Và má»—i khi nói đến tiá»n bạc, tình yêu, hạnh phúc, buôn bán hay giao dịch, mong bạn hãy nhá»› rằng: đầu tiên phải cho Ä‘i cái bạn muốn và rồi nó sẽ quay lại. Thưá»ng thì chỉ cần quá trình suy nghÄ© xem tôi muốn gì và là m sao để Ä‘em cho ngưá»i khác những gì tôi muốn cÅ©ng đủ là m phát sinh má»™t dòng chảy hà o phóng. Má»—i khi cảm thấy ngưá»i ta không cưá»i vá»›i mình, tôi mỉm cưá»i vá»›i há» và nói: “Xin chà o†và như má»™t phép mà u bá»—ng có nhiá»u ngưá»i mỉm cưá»i vá»›i tôi. Quả thá»±c thế giá»›i chỉ là má»™t tấm gương để soi lại chÃnh mình.
Vì váºy mà tôi nói: “Hãy dạy má»i ngưá»i và bạn sẽ được há»c.†Tôi thấy rằng mình cà ng nhiệt tình dạy cho những ngưá»i muốn há»c thì mình cà ng há»c được nhiá»u hÆ¡n. Nếu muốn há»c vá» tiá»n bạc, hãy dạy Ä‘iá»u đó cho ngưá»i khác. Má»™t dòng tư tưởng má»›i và những Ä‘iá»u đặc biệt tốt đẹp hÆ¡n sẽ đến vá»›i bạn. CÅ©ng có đôi lúc tôi cho Ä‘i và không có gì quay lại hay những thứ nháºn được lại không phải thứ tôi muốn. Nhưng sau khi xem xét và tá»± vấn mình kỹ hÆ¡n, tôi thấy rằng trong những trưá»ng hợp như thế, thá»±c sá»± tôi đã cho để nháºn chứ không phải là cho để mà cho.
Cha tôi dạy các giáo viên và ông trở thà nh má»™t giáo viên đứng đầu. Ngưá»i cha già u luôn dạy những ngưá»i trẻ tuổi cách kinh doanh cá»§a ông. Khi nhìn lại, chÃnh sá»± rá»™ng rãi cùng những gì há» biết đã là m cho há» khôn ngoan hÆ¡n. Trong thế giá»›i nà y có những quyá»n lá»±c mạnh mẽ hÆ¡n chúng ta rất nhiá»u. Bạn có thể tá»± mình đạt được chúng, nhưng vá»›i sá»± giúp đỡ cá»§a những quyá»n lá»±c nà y thì má»i việc sẽ dá»… hÆ¡n nhiá»u. Tất cả những gì bạn cần là phải rá»™ng rãi vá»›i những gì mình có, và các quyá»n lá»±c sẽ rá»™ng rãi lại vá»›i bạn.
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 10
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 12.4.2008 1

49
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Chương 10: Một số việc phải là m
Vẫn còn muốn nhiá»u hÆ¡n? Äây là má»™t số việc phải là m
Nhiá»u ngưá»i không thoả mãn vá»›i 10 bước trên cá»§a tôi. Há» thâys chúng triết lý hÆ¡n là hà nh động. Tôi nghÄ© rằng hiểu được triết lý cÅ©ng quan trá»ng như hà nh động váºy. Có nhiá»u ngưá»i muốn là m mà không suy nghÄ© và có những ngưá»i chỉ muốn nghÄ© mà không muốn là m.
Vì váºy vá»›i những ngưá»i “muốn là m†những gì bắt đầu, tôi xin chia sẻ vá»›i bạn má»™t số Ä‘iá»u tôi đã là m dưới dạng tóm tắt: hãy ngừng là m những gì bạn Ä‘ang là m. Nói cách khác, hãy nghỉ tay má»™t chút và suy nghÄ© cái gì tiến triển còn cái gì không tiến triển. Má»™t định nghÄ©a cá»§a sá»± Ä‘iên rồ là là m cùng má»™t việc nhưng lại mong có được má»™t kết quả khác.
Hãy ngưng những gì không tiến triển và tìm xem có gì má»›i để là m không. Hãy tìm kiếm những ý tưởng má»›i. Äể có những ý tưởng đầu tư, tôi Ä‘i đến nhà sách và tìm những cuốn sách nói vá» các chá»§ đỠkhác nhau. Tôi gá»i chúng là các công thức. Tôi mua những cuốn sách “là m thế nà o để…†nói vá» những công thức mà tôi không biết gì vá» chúng cả. Và như trong hiệu sách, tôi tìm thấy cuốn “16 giải pháp phần trăm†cá»§a Joel Moskowitz. Tôi mua cuốn sách và đem vá» Ä‘á»c.
HÀNH ÄỘNG!
Ngà y kế tiếp, tôi là m theo chÃnh xác những gì cuốn sách đã nói. Từng bước má»™t. Tôi tìm những mối há»i bất động sản trong văn phòng luáºt sư và ngân hà ng. Hầu hết má»i ngưá»i không bắt tay và o hà nh động, hoặc há» mải nghe theo những Ä‘iá»u ngưá»i khác bà n tán vá» công thức má»›i mà há» nghiên cứu. Ngưá»i hà ng xóm cá»§a tôi cho tôi biết những lý do tại sao “giải pháp 16%†sẽ không tiến triển. Tôi không nghe anh ta vì anh ta chưa bao giá» là m Ä‘iá»u đó cả.
Hãy tìm má»™t ngưá»i đã từng là m những gì bạn muốn là m. Rá»§ há» Ä‘i ăn trưa. Há»i há» những mẹo nhá», những kỹ xảo trong kinh doanh. Vá» tá» chứng nháºn thuế bảo đảm 16%, tôi đã đến sở thuế trong tỉnh và tìm má»™t nhân viên là m việc ở đó. Tôi thấy cô ấy cÅ©ng Ä‘ang đầu tư và o thuế bảo đảm. Ngay láºp tức tôi má»i cô Ä‘i ăn trưa. Cô ấy vui vẻ nói má»i thứ cô biết và phải là m Ä‘iá»u đó như thế nà o. Sau bữa trưa, cô đã dà nh suôt buổi chiá»u để chỉ vẽ cho tôi. Ngà y hôm sau, nhá» sá»± giúp đỡ cá»§a cô mà tôi tìm được hai tà i sản lá»›n và bắt đầu tÃch luỹ được 16% lợi nhuáºn kể từ đó. Chỉ mất má»™t ngà y để Ä‘á»c sách, má»™t ngà y để bắt tay và o việc, 1 giỠăn trưa và 1 ngà y để kiếm được 2 vụ giao dịch lá»›n.
Hãy đến lá»›p há»c. Tôi tìm trong thông báo thông tin vá» những lá»›p há»c má»›i mà mình quan tâm. Nhiá»u lá»›p không phải mất tiá»n hay chỉ phải tốn má»™t chi phà nhá». Tôi cÅ©ng tham gia và trả chi phà cho những há»™i nghị chuyên đỠlá»›n vá» những Ä‘iá»u mình muốn há»c. Tôi già u có và không phải là m việc vất vả, đơn giản là nhá» những khoá há»c nà y. Có nhiá»u ngưá»i bạn không tham gia há»c, há» bảo tôi lãng phà tiá»n bạc, sonng há» vẫn phải nai lưng ra là m việc.
Hãy ra giá. Khi muốn có má»™t mảnh bất động sản, tôi xem xét nhiá»u tà i sản và viết và i dòng ra giá. Nếu bạn không biết má»™t cái giá “hợp lý†là gì thì tôi cÅ©ng không biết. Äó là công việc cá»§a các nhânviên bất động sản thá»±c sá»±. HỠđưa ra cái giá. Tôi chỉ phải là m cà ng Ãt việc cà ng tốt.
Má»™t ngưá»i bạn muốn tôi chỉ cho cô ấy cách mua nhà . Và o ngà y thứ 7, cô ấy và má»™t nhân viên cùng tôi Ä‘i xem xét 6 căn há»™. Bốn căn rất tệ hại, nhưng hai căn còn lại thì khá tốt. Tôi bảo cô ấy hãy ra giá cho cả 6 căn, nhưng chỉ đưa ra ná»a giá tiá»n chá»§ nhà đòi há»i mà thôi. Cô gái và ngưá»i nhân viên suýt nữa lên cÆ¡n Ä‘au tim. Há» nghÄ© như thế tháºt kiếm nhã và xúc phạm ngưá»i bán, nhưng tôi cho rằng thá»±c sá»± là anh chà ng nhân viên kia không muốn phải là m việc vất vả quá. Vì váºy há» không là m gì cả và tiếp tục Ä‘i tìm má»™t vụ giao dịch khác tốt hÆ¡n.
Không có chuyện ra giá gì hết, và cô bạn cá»§a tôi vẫn còn Ä‘ang tìm kiếm má»™t vụ giao dịch đúng đắn, vá»›i 1 cái giá hợp lý. Như thế bạn sẽ không biết giá hợp lý là bao nhiêu cho đến khi bên kia muốn giao dịch vá»›i bạn. Hầu hết ngưá»i bán hà ng Ä‘á»u ra giá cao. Rất hiếm khi má»™t ngưá»i bán hà ng đòi cái giá thấp hÆ¡n giá trị thá»±c cá»§a nó.
Bà i há»c rút ra từ câu chuyện nà y: hãy ra giá. Ai không phải là má»™t nhà đà u tư thưá»ng không biết cái cảm giác khi bán má»™t thứ gì đó như thế nà o. Tôi có má»™t mảnh bất động sản mà tôi muốn bán hà ng tháng nay, và tôi không quan tâm đến việầocà giá thấp đến mức nà o. Ngưá»i ta có thể ra giá bằng 10 con lợn và tôi cÅ©ng rất hà i lòng. Không phải là vì cái giá mà là vì có ngưá»i quan tâm đến nó. Có thể tôi sẽ phản đối nếu phải trao đổi vá»›i má»™t nông trại chăn lợn. Nhưng trò chÆ¡i nà y hoạt động như thế đó. Trò chÆ¡i mua bán nà y rất vui thú. Hãy nhá»› Ä‘iá»u đó. Nó rất vui thú và nó chỉ là má»™t trò chÆ¡i thôi. Hãy ra giá và sẽ có ai đó trả lá»i: â€œÄÆ°á»£c thôiâ€.
Và tôi luôn chà o giá vá»›i má»™t ước khoản giải thoát. Trong bất động sản, tôi dùng những từ ngữ như “vá»›i sá»± đồng ý cá»§a cá»™ng sá»± kinh doanhâ€. Tôi không bao giá» nói rõ cá»™ng sá»± kinh doanh cá»§a tôi là ai. Hầu hết má»i ngưá»i không biết rằng cá»™ng sá»± khinh doanh cá»§a tôi chÃnh là con mèo trong nhà . Nếu há» chấp nháºn cái giá mà mà tôi lại không muốn vuh giao dịch nà y nữa, tôi sẽ gá»i Ä‘iện vá» nhà nói chuyện vá»›i con mèo cá»§a mình. Tôi nói những Ä‘iá»u ngá»› ngẩn như thế để bạn thấy rằng trò chÆ¡i nà y dá»… dà ng và đơn giản đến mức vá»› vẩn. Rất nhiá»u ngưá»i là m cho má»i chuyện phức tạp lên và khiến chúng trở nên nghiêm trá»ng quá mức.
Tìm má»™t vụ giao dịch có lợi, má»™t việc kinh doanh đúng đắn, những con ngưá»i thÃch hợp, những nhà đầu tư tốt hay bất cứ cái gì cÅ©ng Ä‘á»u như má»™t cuá»™c hẹn. Bạn phải tiếp cáºn thị trưá»ng, nói chuyện vá»›i nhiá»u ngưá»i, trả giá nhiá»u, thương lượng, phản đối và chấp nháºn. Tôi biết có những ngưá»i chỉ ngồi nhà chá» Ä‘iện thaá»i reo, nhưng trừ ohi bạn là Cindy Crawford hay Tom Crúie, nếu không tốt nhất bạn nên Ä‘i ra chợ, hoắc ra siêu thị. Tìm kiếm ra giá, phản đối, thương lượng rồi chấp nháºn toà n bá»™ quá trình diá»…n biến cá»§a gần như má»i việc trên Ä‘á»i.
_____________________________
*** Những gì Tôi cho Ä‘i má»™t cách tháºt ,Thì mãi mãi là cá»§a Tôi …!
http://linhngo.vnweblogs.com
(trả lá»i: Chân Trá»i TÃm)
Post #: 11
RE: DẠY CON LÀM GIÀU - TẬP 1 .RICH DAD, POOR DAD - 12.4.2008 1

45
Chân Trá»i TÃm
Măc Kệ Ngưá»i Ta
Bà i viết đã đăng: 1356
Gia nháºp ngà y: 21.9.2007
Äến từ: Chân Trá»i
Hiện trạng: online
Phần kết
Cảm Æ¡n bạn đã Ä‘á»c cuốn sách nà y. Tôi hy vá»ng nó sẽ cung cấp cho bạn má»™t số hiểu biết vá» việc sá» dụng sức mạnh cá»§a tiá»n bạc để là m việc cho mình. Ngà y nay, chúng ta cần thông minh tà i chÃnh hÆ¡n chỉ đơn giản là để tồn tại. à tưởng cho rằng phải có tiá»n má»›i là m ra tiá»n được là suy nghÄ© cá»§a những ngưá»i quá ngây thÆ¡ vá» tà i chÃnh. Äiá»u đó không có nghÄ©a là há» không thông minh. ÄÆ¡n giản là há» chưa há»c được khoa há»c kiếm tiá»n.
Tiá»n chỉ là má»™t quan niệm. Nếu muốn có nhiá»u tiá»n hÆ¡n, bạn chỉ cần thay đổi cách suy nghÄ© cá»§a mình. Tất cả những ngưá»i tay trắng là m nên, Ä‘á»u bắt đầu rất Ãt á»i bằng má»™t ý tưởng sau đó biến nó thà nh má»™t cái gì đó tháºt to lá»›n. Việc đầu tư cÅ©ng giống như váºy. Chỉ cần má»™t Ãt tiá»n để bắt đầu và lá»›n lên. Tôi thấy rất nhiá»…u ngưá»i theo Ä‘uổi má»™t vụ giao dịch suốt Ä‘á»i hoặc cố gắng tÃch lÅ©y tháºt nhiá»u tiá»n để có được má»™t vụ là m ăn lá»›n. Nhưng vá»›i tôi, Ä‘iá»u đó quả là điên khùng. Tôi rất thưá»ng gặp những nhà đầu tư ngây thÆ¡ bá» những quả trứng lá»›n nhất và o má»™t cái giá» và nhanh chóng để mất hết. Có thể há» là những nhân viên tốt, nhưng há» không phải những nhà đầu tư giá»i.
Má»™t vốn há»c và sá»± từng trải vá» tiá»n bạc là rất quan trá»ng. Hãy bắt đầu tháºt sá»›m. Hãy mua những cuốn sách. Hãy đến các há»™i thảo. Hãy luyện táºp. Hãy bắt đầu nhá» thôi. Tôi đã biến 5.000 $ tiá»n mặt thà nh 1 triệu đô la tà i sản có thể tạo ra vòng quay tiá»n mặt hà ng tháng là 5.000$ chỉ trong sáu năm. Nhưng tôi bắt đầu há»c táºp từ khi mình còn là má»™t đứa trẻ. Tôi khuyến khÃch bạn nên há»c vì chuyện đó không khó khăn gì. Thá»±c sá»± Ä‘iá»u đó rất dá»…, má»™t khi bạn đã hiểu được nó.
Tôi nghÄ© tôi đã nói rất rõ má»i chuyện vá»›i bạn trong cuốn sách nà y. ChÃnh những gì trong đầu bạn sẽ quyết định những gì trong tay bạn. Tiá»n chỉ là má»™t quan niệm. Có má»™t cuốn sách rất hay tên là “Suy nghÄ© là Là m Già u.†Cái tá»±a cá»§a nó không phải là “Là m Việc là Là m Già u.†Hãy há»c cách khiến tiá»n bạc là m việc cho bạn và cuá»™c sống cá»§a bạn sẽ trở nên dá»… dà ng hÆ¡n, hạnh phúc hÆ¡n. Ngà y hôm nay, đừng cố chÆ¡i cho an toà n nữa, hãy chÆ¡i cho tháºt khôn ngoan.
HÃY TIẾP TỤC HỌC
Bạn đã há»c 6 bà i há»c cÆ¡ bản mà Ngưá»i Cha già u dạy tôi vá» tiá»n bạc, tôi muốn bạn hãy suy nghÄ© và hiểu biết sâu hÆ¡n vá» những bà i há»c nà y.
HÃY HÀNH ÄỘNG!
Tất cả các bạn Ä‘á»u được ông Trá»i ban tặng 2 món quà quý giá: trà óc và thá»i gian. Bạn có quyá»n là m má»i Ä‘iá»u mình muốn vá»›i cá hai thứ nà y. Vá»›i má»—i đồng tiá»n trong tay, bạn và chỉ có bạn má»›i có khả năng quyết định số pháºn cá»§a mình. Nếu sá» dụng nó má»™t cách vô Ãch, bạn đã lá»±a chá»n cái nghèo. Nếu dùng nó và o những tiêu sản, bạn chá»n trở thà nh má»™t ngưá»i trung lưu. Hãy đầu tư nó và o trà óc và há»c cách kiếm được tà i sản, bạn sẽ trở thà nh má»™t ngưá»i già u có, đạt được những mục Ä‘Ãch và có má»™t tương lai tươi sáng. Sá»± lá»±a chá»n là cá»§a bạn và chỉ cá»§a riêng bạn. Má»—i ngà y, vá»›i má»—i đồng tiá»n, bạn Ä‘ang quyết định xem mình sẽ trở nên già u nghèo hay trung bình.
Hãy chia sẻ những kiến thức nà y vá»›i con cái bạn, và bạn sẽ chuẩn bị cho chúng bước và o má»™t thế giá»›i Ä‘ang thay đổi đừng ngà y. Không ai có thể là m Ä‘iá»u đó thay bạn được.
Bạn và tương lai cá»§a các con bạn sẽ được quyết định bởi những lá»±a chá»n cá»§a ngà y hôm nay chứ không phải cá»§a ngà y mai.
Chúng tôi mong rằng bạn sẽ là m già u nhanh chóng và hạnh phúc hÆ¡n nhiá»u vá»›i má»™t món quà thần thoại nà y, đó chÃnh là cuá»™c sống.