Theo sá» Trung Hoa thì trước kia Ä‘á»i Nghiêu, Thuấn vợ thứ hai cá»§a vua Ãế Cốt là Giảng Ãịnh Ä‘i cầu con ở gò Cao Mai trông thấy chim én đẻ rÆ¡i trước mặt .
Bà Giảng Ãịnh cho là điá»m là nh , liá»n lấy trứng chim én ấy nuốt và o bụng . Quả nhiên vì nuốt trứng , bà thá» thai sinh được má»™t trai đặt tên là Khiết .
Khiết lá»›n lên phò vua Nghiêu , rồi đến vua Thuấn , được phong là m chức Tư Ãồ .
Vì có công dạy dân , vỠsau Khiết được phong là m Lạc Ấp , và là m chúa một xứ .
Dòng dõi ông Khiết vẫn nối chức cai trị Thái Ấp cho đến Ä‘á»i ông Thái Ất , tức là Thà nh Thang .
Thà nh Thang là ngưá»i nhân đức và trung háºu , nghe đồn ông Y Doãn là ngưá»i tà i trà , thất thá»i ẩn cư cà y ruá»™ng nÆ¡i Sằn Dã , liá»n đến rước vá» , dâng cho vua Kiệt , nhà Hạ dùng .
Ấy là vì lòng trung , Thà nh Thang không dám dùng riêng ngưá»i tà i cho mình .
Ai ngá» vua Kiệt bất trà , không biết dùng ngưá»i tà i , nghe lá»i dua mị , không trá»ng dụng Y Doãn .
Y Doãn bỠvua Kiệt trở vỠvới Thà nh Thang .
Bấy giá» vua Kiệt cà ng ngà y cà ng đắm say tá»u sắc . Giết quan Long Phùng là má»™t vị gián quan có công vá»›i nước , nên chẳng ai dám ra can ngăn nữa .
Hà nh động của vua Kiệt mỗi lúc một thối nát hơn .
Ông Thà nh Thang thấy váºy sai ngưá»i qua khóc lóc để khuyên can .
Vua Kiệt đã không nghe còn bắt ông Thà nh Thang giam tại Hạ Ãà i suốt má»™t thá»i gian má»›i thả vá» .
Trong lúc vua Kiệt ham dâm , độc ác như váºy thì ông Thà nh Thang lại tá» cho thiên hạ thấy ông là má»™t ngưá»i nhân háºu có tiếng .
Má»™t hôm , ông Thà nh Thang ra ngoà i đồng thấy ngưá»i Ä‘i săn bá»§a lưới bốn phÃa , và vái :
-Trên trá»i sa xuống , dưới đất chun lên , tất cả bốn phương Ä‘á»u vô mảnh lưới .
Ông Thà nh Thang nghe lá»i vái ấy than thầm :
-Nếu váºy muôn cầm đìểu thú Ä‘á»u bị bắt hết còn gì ?
Ông bèn truyá»n mở ba phÃa lưới ra , rồi khiến các thợ săn vái rằng :
Muốn lại thì lại , muốn qua thì qua
Ở trên trá»i sa xuống , có cánh bay xa
Ở dưới đất chun lên , có chân chạy ra
Con nà o liá»u mạng , thì và o lưới ta
Cầm thú Ä‘á»u ra khá»i lưới hết . Bởi váºy Ä‘á»i sau ngưá»i ta thưá»ng nói : "Mở lưới Thà nh Thang " tức là ý muốn nhắc đến tÃch ấy .
Giăng lưới để bắt cầm thú để ăn thịt mà chỉ giăng má»™t mặt , chừa chổ cho con thịt thoát ra thì lòng nhân còn gì hÆ¡n . Bởi váºy tiếng đồn tá»›i cõi Há»›n Nam , thiên hạ Ä‘á»u khen Thà nh Thang đức lá»›n , hÆ¡n bốn mươi nước Ä‘á»u theo .
Ãến sau , vua Kiệt vô đạo , hại dân gần chết , ông Y Doãn phò Thà nh Thang đánh Ä‘uổi vua Kiệt qua đất Nam Sà o .
Các chư hầu há»™i đũ mặt , tôn Thà nh Thang lên là m Thiên tá» , Thà nh Thang vẫn từ chối , chỉ muốn nháºn bổn pháºn chư hầu thôi , nhưng vì các chư hầu khác ép buá»™c , Thà nh Thang cá»±c chẳng đã phải thuáºn lá»i lên ngôi Thiên tá» láºp Kinh đô nÆ¡i đất Bạt và o năm Ất Mùi mở đầu nhà Thương .
Vua Thà nh Thang bá» các Ä‘iá»u luáºt ác hiểm cá»§a vua Kiệt , đặt ra những việc dân ưa , dân mến , lấy đức trị dân , nên ai nấy Ä‘á»u theo vá» cả .
Trong thá»i gian đầu , vì vua Kiệt bất nhân , nên trá»i hạn hán suốt bảy năm , vua Thà nh Thang má»›i cầu mưa thì trá»i liá»n mưa xuống .
Vua trị dân nhân đức , dân coi vua như cha mẹ , trong nước không xảy ra Ä‘iá»u gì cần phải xà i đến luáºt pháp nữa .
Vua Thà nh Thang trị vì được 13 năm , thỠđược 100 tuổi , rồi truyá»n xuống con cháu đến 28 Ä‘á»i , tổng cá»™ng là 564 năm , đến Ä‘á»i Ân Thá» (vua Trụ) thì nhà Thương má»›i mất .
Hai mươi tám Ä‘á»i vua nhà Thương truyá»n nối như sau :
1- Thà nh Thang
2- Thái Giáp
3- Óc Ãinh
4- Thái Canh
5- Tiển Giáp
6- Ứng Kỷ
7- Thái Háºu
8- Trá»ng Ãỉnh
9- Ngoại Nhâm
10- Hà Ãản Giáp
11- Tổ Ất
12- Tổ Tân
13- Óc Giáp
14- Tổ Ãinh
15- Nam Canh
16- ÃÆ°Æ¡ng Giáp
17- BÃ n Canh
18- Tiểu Tân
19- Tiểu Ất
20- Võ Ãinh
21- Tổ Canh
22- Tổ Giáp
23- Lâm Tân
24- Canh Ãịnh
25- Thái Ãỉnh
27- Ãế Ất
28- Ân ThỠ(Trụ Vương).
Truyện nà y nói vá» cuối Ä‘á»i nhà Thương , lúc Trụ Vương mất nước , và nhà Châu lên kế vị .
Vua Trụ là con thứ ba cá»§a vua Ãế Ất .
Vua Ãế Ất có ba ngưá»i con là Vi Tá» Khải , Vi Tá» Ãiển và Ân Thá» .
Nhân khi vua Ãế Ất ngá»± ngoà i vưá»i xem hoa mẫu đơn vá»›i các quan , thấy lầu Phi Vân gảy mất má»™t kèo , liá»n truyá»n các quan thay cây kèo ấy . Các quan xúm lại đở không nổi .
Bấy giá» có Ân Thá» Ä‘i theo , thấy váºy má»™t mình xốc lại , má»™t tay đở cây kèo , má»™t tay nhổ cá»™t lên thay .
Các quan trông thấy sức mạnh của ThỠVương ai cũng quỳ lạy chúc mừng .
Thừa Tướng Thương Dung vá quan Ãại Phu Mai Bá , Triệu Khải đồng quỳ tâu vá»›i vua Ãế Ất :
-Thá» Vương tuy là con út nhưng tà i năng như váºy có thể là m rạng rỡ nhà Thương sau nà y , xin Bệ hạ phong là m Thái Tá» , để nối ngôi .
Ãế Ất bằng lòng , láºp Ân Thá» lên là m Thái Tá» .
Vua Ãế Ất trị vì được ba mươi năm thì băng hà . Lúc lâm chung có phú thác Thá» Vương cho Thái Sư Văn Trá»ng , nên sau đó Thá» Vương được lên ngôi Thiên tá» tức Trụ Vương , đóng đô tại Triá»u Ca .
Hai ngưá»i anh cá»§a vua Trụ tuy không được nối ngôi , song vẫn má»™t lòng hiếu thuáºn , không hiá»m khÃch , hoặc có ý ganh tỵ . Bởi váºy từ trong đến ngoà i Ä‘á»u an lạc .
Văn thì có Thái Sư Văn Trá»ng đũ tà i trị nước , võ thì có Trấn Quốc Võ Thà nh Vương Hoà ng Phi Hổ đũ tà i trấn áp các nước chư hầu .
Trong cung ba bà cung háºu như Chánh Cung Khương hoà ng Háºu , Tây Cung Hoà ng Thị (em Hoà ng Phi Hổ) , Ninh Khánh Cung ÃÆ°Æ¡ng thị Ä‘á»u có đức hạnh , trinh chÃnh , hòa nhả , hiá»n là nh .
Vua Trụ ngồi hưởng thái bình , muôn dân lạc nghiệp , mưa hòa gió thuáºn , tưởng không có gì sung sướng hÆ¡n .
Bấy giá» nhà Thương cầm đầu má»™t số chư hầu gồm bảy trăm Trấn chia là m bốn Cõi có má»™t chư hầu lá»›n thay mặt nhà thương Ä‘iá»u khiá»…n .
Bốn Trấn chư hầu lớn gồm có :
1- Ãông Bá Hầu Khương Hoà ng Sở (cha cá»§a Khương Hoà ng Háºu).
2- Nam Bá Hầu Ngạt Sùng Võ
3-Tây Bá Hầu Cơ Xương (Văn Vương)
4- Bắc Bá Hầu Sùng Hầu Hổ .
Mỗi Trấn chư hầu lớn cai trị gần một trăm chư hầu nhỠ, cộng bảy trăm Trấn chư hầu .
Sau khi Trụ Vương lên ngôi được bảy năm thì có má»™t số chư hầu nhá» phÃa Bắc do Viên Phước Thông cầm đầu nổi loạn .
Thái Sư Văn Trá»ng phải tuân lệnh Ä‘i đánh dẹp .
Văn Trá»ng ra Ä‘i , việc triá»u chÃnh thiếu ngưá»i định Ä‘oạt , nên vua Trụ thưá»ng gần gÅ©i hai tên Vưu Hồn và Bà trá»ng , là hai tên xu nịnh , trước kia đã nhiá»u lần Văn trá»ng can không cho vua Trụ gần hai tên ấy .
Má»™t hôm và o tiết tháng ba , vua Trụ ngá»± triá»u , Thừa Tướng Thương Dung tâu :
-Ngà y mai là ngà y rằm , nhằm vÃa bà Nữ Oa , xin bệ hạ Ä‘i dâng hương cầu phước .
Vua Trụ há»i :
-Bà Nữ Oa là ngưá»i thế nà o đến nổi Trẫm phải bá» ngai và ng Ä‘i dâng hương ?
Thương Dung tâu :
-Bà Nữ Oa là em gái cá»§a vua Phục Hy , hiện là má»™t vị thần linh hiển lắm . Trước kia Cung Công là m phản , đụng đầu và o núi Bất Châu , đất bị nghiêng sụp , bà Nữ Oa bèn lấy năm sắc đá vá trá»i .
Bởi có công vá»›i Ä‘á»i như váºy , nên mấy triá»u vua Ä‘á»u láºp miá»…u phụng thá» .
nÆ¡i nà o thá» miá»…u Bà thì nÆ¡i ấy mưa thuáºn gió hòa , mối nước được yên , dân gian khõe mạnh.
Xin bệ hạ đến đó dâng hương , chẳng nên khinh dễ .
Vua Trụ nháºn lá»i :
-Nếu váºy mai Trẫm sẽ đến đó dâng hương cầu phước , sẳn diệp du ngoạn má»™t chuyến .
Hôm sau , vua trụ truyá»n long giá ra Ä‘i , các quan Ä‘i theo phò tá rất đông .
Ba ngà n binh kỵ mã , tám trăm quân Ngá»± Lâm do Hoà ng Phi Hổ Ä‘iá»u khiển , trước sau đông nghẹt .
Xa giá đến đâu dân chúng Ä‘á»u thắp nhang đèn trước cá»a vá»ng bái .
Khi đến trước Ä‘á»n thần Nữ Oa , vua Trụ bước xuống xe đến nÆ¡i chÃnh Ä‘iện đặt má»™t đĩnh trầm , và các quan đồng lạy .
Vua Trụ trông thấy trong Ä‘iện trang nghiêm lắm , những hình tượng toà n bằng và ng ngá»c đứng hầu hai bên. Những cặp con trai cầm phướng đúc và ng , những tượng con gái chạm bằng ngá»c đứng dâng hương . Trên Ä‘iện không thiếu gì hạc múa loan xòe , rồng bay phượng lá»™n , đèn chưng như sao má»c , khói tá»a như mây má» , uy nghiêm chẳng khác gì Ä‘á»n vua .
Trụ Vương Ä‘ang say mê , thì bá»—ng má»™t luồn gió nhẹ thổi qua là m bức mà n vẹt qua , vua trông thấy tượng bà Nữ Oa rất rõ , hình dung như má»™t ngưá»i sống chẳng khác gì má»™t nà ng tiên , hương trá»i sắc nước không đâu bì kịp .
Lá»i xưa thưá»ng nói :
-Nước gần mất thì có yêu nghiệt hiện ra .
Vua Trụ nhìn tượng thần Nữ Oa không nháy mắt tự nhủ với lòng :
-Ta tuy là m vua già u có bốn biển , nhưng trong tam cung lục viện không thấy có ngưá»i nà o được cái nhan sắc như váºy .
NghÄ© rồi truyá»n thị vệ Ä‘em bút má»±c đến , và đỠmá»™t bà i thÆ¡ ngay trên vách tưá»ng :
Lạnh lùng trướng phá»§ xá»a mà n loan
Bóng sắc khen ai khéo điểm trang
Liễu uốn mà y ngà i khoe sắc lục
Xiêm tung sóng nưóc điểm non và ng
Hải đưá»ng sương đượm mà u tươi tốt
Thược dưá»c mưa nhuần bóng vẽ vang
Ãem vá» cung Ä‘iện dá»±a thiên nhan
Thừa Tướng Thương Dung thấy vua Trụ đỠthÆ¡ như váºy thất kinh quỳ tâu :
-Bá Nữ Oa là thần thánh Ä‘á»i thượng cổ . Tôi tưởng bệ hạ chỉ nên dâng hương cầu phước cho mưa thuáºn gió hòa , sóng trong biển lặng . Còn việc đỠthÆ¡ có ý trêu cợt như váºy không nên . Xin bệ hạ truyá»n lấy nước rữa Ä‘i kẻo thiên hạ trông thấy truyá»n ngôn cho bệ hạ không có đức chánh .
Vua Trụ nói :
-Trẫm thấy tượng thần xinh đẹp , đỠmột bà i thơ tán thưởng chớ chẳng có ý gì khác . Vả lại Trẫm là thiên tỠcũng nên để lại mấy vần thơ nà y cho thiên hạ rõ nhan sắc của bà , và chiêm ngưỡng vần thơ của Trẫm chứ ?
Dứt lá»i truyá»n hồi loan . Các quan không ai dám nói lá»i nà o nữa . VỠđến Ä‘á»n Long Ãức , các quan chúc mừng rồi ai vá» dinh nấy .
Bấy giá» nói đến bà Nữ Oa Ä‘i lên cung Há»a Vân chầu ba Thánh là : Phục Hy , Thần Nông , và Hoà ng Ãế .
Khi chầu xong bà Nữ Oa trở vá» Ä‘á»n , lên ngồi nÆ¡i chánh Ä‘iện . Hai bên gái ngá»c trai và ng là m lá»… , bà Nữ Oa nhìn qua bên vách thấy bà i thÆ¡ cá»§a vua trụ , ná»—i giáºn nói :
-Ân Thá» hôn quân ! Không lo sá»a mình trị thiên hạ lại sanh tâm tà báºy , không sợ luáºt trá»i . Tháºt đáng ghét !
Trước khi vua Thà nh Thang Ä‘uổi vua Kiệt thu thiên hạ , hưởng dư sáu trăm năm đến nay tuần thá»i đã hết . Nếu ta không báo ứng sao gá»i là linh .
Nói rồi liá»n đằng văn bay và o triá»u , cố váºt chết vua Trụ để rữa há»n . nhưng vừa lướt đến phÃa ngoà i háºu cung Nữ Oa gặp hai đạo hà o quang xông đến cản lại .
Hai đạo hà o quang nà y là cá»§a Ân Hồng và Ân Giao (Nguyên vua Trụ có hai ngưá»i con trai , ngưá»i anh là Ân Hồng , ngưá»i em là Ân Giao , sau nà y Ä‘á»u được phong thần , nên má»›i có hà o quang như váºy .). Hôm ấy hai anh em và o háºu cung chầu vua Trụ . Bà Nữ Oa bị hà o quang cản trở , tÃnh ra má»›i biết vua Trụ còn hai mươi tám năm nữa má»›i táºn số , nên đằng vân trở vá» miá»…u .
Tuy nhiên , lòng vẫn căm tức không nguôi , bà liá»n gá»i Thể Vân đồng tá» lấy bầu và ng Ä‘em ra để giữa sân giở nút , rồi đưa tay chỉ má»™t cái , tức thì trong bầu bay ra má»™t đạo hà o quang trắng phau như giải lụa , dà i hÆ¡n năm trượng .
Ãạo hà o quang lại hiện ra hình má»™t cáºy phướng ngÅ© sắc tua tá»§a khắp má»™t vùng .
Phướng nà y gá»i là phướng chiếu yêu .
Trong giây phút sa mù bao phá»§ , gió lá»™ng áo à o , các yêu Ä‘á»u hiện đến .
Bà Nữ Oa ra lệnh cho Thể vân đồng tá» bảo các yêu trở vỠđộng hết , chỉ chừa lại ba con yêu tại mã Huỳnh Ãế và cho và o ra mắt .
Ba yêu vâng lệnh , và o quỳ lạy xưng ;
-Chúng tôi là hồ ly ngà n năm , chim trÄ© chÃn đầu và đà n tỳ bà bằng đá ngá»c thạch đến chầu nương nương .
Bà Nữ Oa nói :
-Nay cÆ¡ nghiệp Thà nh Thang đã má»i mòn , vua Trụ sắp đến ngà y mất nước . Núi Kỳ SÆ¡n phụng gáy nhà Tây Châu , ngưá»i đó là khà số do trá»i định . Ba chị em bây hãy dấu mình yêu quái , trà trá»™n và o cung Ä‘iện , là m cho Trụ vương Ä‘iêu đứng . Ãợi cho Võ vương đánh trụ thà nh công , ta cho chúng bay thà nh thần . Song ta cấm má»™t Ä‘iá»u là không được tà n hại bá tánh , chỉ trả thù Trụ Vương thôi .
Ba yêu vâng lệnh lui ra , đằng vân vỠđộng .
Vua Trụ từ khi dâng hương Ä‘á»n Nữ Oa trở vá» , mê bóng sắc pho tượng đến ná»—i đêm ngá»§ không ngon , ngà y ăn không được , coi ba cung sáu viện như cá» rác , chẳng Ä‘oái hoà i đến .
Tâm tư canh cánh bên lòng buồn bã không muốn nói chuyện với ai nữa .
Ngà y kia Trụ Vương đến Ä‘á»n Hiển Thánh , có các hoạn quan theo phò trong lúc buồn bã , Trụ Vương sá»±c nhá»› đến Vưu Hồn , Bà Trá»ng , hai tên nà y thưá»ng nói nhiá»u Ä‘iá»u vui tai , vua có thể nhá» hai ngưá»i nà y tìm cách giải khuây được , bèn cho đòi Bà Trá»ng đến .
Bà Trá»ng lúc nà y là Trung Gián Ãại Phu , nghe vua đòi liá»n ứng hầu ngay , và tâu :
-Bệ hạ có việc gì cần sai khiến hạ thần ?
Trụ vương buồn bã nói :
-Vừa rồi Trẫm có Ä‘i dâng hương Ä‘á»n Nữ Oa thấy tượng Nữ Oa xinh đẹp đến nổi trong tam cung lục viện cá»§a Trẫm cÅ©ng không có kẽ nà o bằng . Nếu sắc đẹp ấy Trẫm không được thưởng thức thì dầu Trẫm có là m vua cÅ©ng không toại nguyện . Khanh có cách gì giải buồn cho Trẫm không ?
Bà Trá»ng tâu :
-Bệ hạ già u có bốn biển , đức sánh Thuấn , Nghiêu .
Má»i váºt trên Ä‘á»i nà y Ä‘á»u là cá»§a bệ hạ hết , có gì mà bệ hạ không toại nguyện ?
Nếu bệ hạ cần một sắc đẹp tuyệt mỹ thì bệ hạ chỉ cần xuống lệnh cho bốn Trấn chư hầu tuyển bốn trăm mỹ nữ đem dâng thì thiếu gì kẽ tuyệt sắc .
Trụ Vương nghe tâu rất đẹp dạ , phán :
-À , thế mà Trẫm như ngu độn không nghÄ© ra . Thôi để ngà y mai Trẫm sẽ truyá»n như váºy .
Rồi Trụ Vương trở vá» triá»u .