Nhiá»u chiến sÄ© cách mạng đã từng trải qua nhiá»u nhà tù nên sau ngà y hòa bình, được sống sót trở vá», vá»›i những trải nghiệm "lá»a thá» và ng" trong ngục tù đế quốc, khi so sánh, các cá»±u tù Ä‘á»u nói: Không có nhà tù nà o tà n khốc hÆ¡n Phú Quốc.
Ông Võ Văn Hiá»n - nguyên Trưởng ban Liên lạc Cá»±u tù binh Việt Nam thá»i chống Mỹ, nguyên Ủy viên Ủy ban Kiểm tra trung ương Äảng, vá»›i tư cách là ngưá»i đã từng bị giam giữ tại trại giam tù binh Phú Quốc, trong há»™i thảo do Sở Văn hóa - Thông tin Thể thao Kiên Giang tổ chức năm 1995 đã phân tÃch và so sánh đưa ra nháºn định:
“Dưới thá»i Mỹ - ngụy, chế độ nhà tù rất thâm độc, xảo quyệt, vô cùng tà n bạo đối vá»›i tù chÃnh trị cÅ©ng như đối vá»›i tù binh. Kẻ thù tấn công đánh phá liên tục, từ khi bị bắt đến khi rá»i khá»i nhà giam, đặc biệt trong thá»i giam cầm lưu đà y, không để ngưá»i tù yên thân, nhằm "vô hiệu hóa ngưá»i tù".
Chúng chá»§ trương tiêu diệt tinh thần cách mạng, thể xác ngưá»i tù bằng má»i thá»§ Ä‘oạn xảo quyệt: lừa mị, dụ dá»—, tra tấn dã man, buá»™c ngưá»i tù cung khai, đầu hà ng, phản bá»™i lại cách mạng, sống trở vá» cách mạng không tin dùng, bè bạn nhân dân chê trách, oán ghét. Còn ngưá»i nà o giữ được khà tiết thì vá»›i chÃnh sách cai trị tù tà n bạo cá»§a địch, nếu không chết mòn trong tù, mà còn sống thì cÅ©ng tà n phế, khi vá» không những không còn đủ sức để tiếp tục nhiệm vụ cách mạng, mà còn là gánh nặng cá»§a gia đình, cá»§a cách mạngâ€.
Sá»± tà n khốc cá»§a nhà tù khiến trại giam tù binh Phú Quốc tồn tại không đầy 6 năm (từ tháng 6/1967 đến 3/1973) mà đã có hÆ¡n 4.000 ngưá»i chết, hà ng chục ngà n ngưá»i bị thương táºt. Äể trả lá»i cho câu há»i vì sao trại giam tù binh Phú Quốc là nhà tù bị đối xá» tà n bạo nhất, ta chỉ cần tìm hiểu thà nh phần tù binh được đưa đến đây.
Trong số khoảng 40.000 tù binh, có khoảng 12.000 bá»™ đội chá»§ lá»±c, địa phương quân (riêng miá»n Bắc đã có 9.000 ngưá»i), trên 20.000 là dân quân du kÃch xã, ấp và cán bá»™ chÃnh trị. Trong số tù binh nà y có hÆ¡n 2.000 sÄ© quan, hạ sÄ© quan và trên 100 là cán bá»™ chÃnh trị có trình độ trung cấp, sÆ¡ cấp (trong đó có 10 tỉnh á»§y viên, trên 40 huyện á»§y viên) và trên 200 chi á»§y viên. Phú Quốc là nÆ¡i há»™i tụ tù binh nhiá»u miá»n đất nước, gồm há»c sinh, trà thức, giáo viên, nhà văn, nhà báo, công nhân, nông dân, dân tá»™c Ãt ngưá»i ở Tây Nguyên, ngưá»i KhÆ¡-me, ngưá»i Hoa và các tôn giáo, có cả nhà sư, ông lão trên 60 tuổi, có cả các em bé 13, 16 tuổi.
Äặc biệt, trong đó có các chiến sÄ© biệt động Sà i Gòn từng tham gia đánh và o các mục tiêu đầu não cá»§a kẻ thù, như ông Ngô Thanh Vân (Ba Äen) - ngưá»i duy nhất sống sót trong Äá»™i biệt động 11 gồm 15 chiến sÄ© tấn công và o tòa Äại sứ Mỹ đêm mùng 1 tết Máºu Thân 1968. Ông bị thương và bị đà y ra Phú Quốc...
Vá»›i thà nh phần ấy, địch xem đó là lá»±c lượng ưu tú, trá»ng yếu cá»§a cách mạng đã tóm được và quyết bằng má»i cách, bằng má»i thá»§ Ä‘á»an tra tấn là m tê liệt, vô hiệu, triệt tiêu lá»±c lượng nà y. Vì chá»§ trương ấy, nhiá»u tá»™i ác thá»i Trung cổ đã diá»…n ra ở Phú Quốc...
Ở trại giam tù binh Phú Quốc, các nhục hình treo cổ, đổ nước xà bông, tra Ä‘iện, đóng Ä‘inh và o bà n tay, bà n chân và o đầu là chuyện thưá»ng ngà y. Ông Hồ Thà nh Phương - nguyên Ủy viên Ban Chấp hà nh Äoà n Thanh niên Phân khu 3, cá»±u tù binh Phú Quốc ở Long An kể: "Tất cả bá»n quân cảnh và giám thị Ä‘á»u có quyá»n phạt vạ, đánh Ä‘áºp tù binh. Bá»n quân cảnh gặp tù binh ở đâu là đánh đó, chá»§ yếu bằng dùi cui, báng súng, đá bằng già y. Riêng bá»n giám thị được sá»± tiếp tay đắc lá»±c cá»§a đám tráºt tá»± và ban an ninh, Ä‘iá»u hà nh đã bà y ra nhiá»u hình thức ká»· luáºt, có những hình thức chẳng khác gì thá»i Trung cổ.
Ông Phan Văn Nhẫn - cá»±u tù binh Phú Quốc là điển hình "chứng minh" tà i đục răng có má»™t không hai cá»§a tên Nhu. Hai lần bị đục răng, Ông ChÃn Nhẫn mất đến 9 chiếc. Ông đã vẽ lại hình chiếc búa và cái đục - dụng cụ tá»± chế cá»§a tên Nhu dùng để đục răng tù binh.
Tôi không bao giá» quên được hình phạt đóng kim. Chúng dùng những cây kim chÃch đã cÅ©, đóng từ từ và o 10 đầu ngón tay. Loại kim nà y gây Ä‘au đớn nhiá»u lần so vá»›i khi dùng kim má»›i". Lòng căm thù khiến ông quên hết Ä‘au đớn, dùng 10 ngón tay Ä‘ang bị găm kim ấy chá»c và o mắt tên chiêu hồi. Äịch hoảng hốt trói ông lại, quáºy á»›t và o vôi bá»™t, đổ và o mặt và o mÅ©i tù nhân, cho đến khi ông bất tỉnh. Sau đó, chúng gắp kim ra khá»i 10 ngón tay, máu tuôn thà nh vòi. Kế đó, chúng ném ông và o "chuồng cá»p"...
Nhà báo Mỹ Robin Moore trong quyển "Chế độ Sà i Gòn - má»™t chế độ trại giam" do Nhà xuất bản Äông Nam à ở Paris ấn hà nh cho rằng "chuồng cá»p kẽm gai" là phát minh cá»§a Lá»±c lượng đặc biệt MÅ© nồi xanh cá»§a Mỹ. Từ năm 1960, Lá»±c lượng đặc biệt MÅ© nồi xanh đã được huấn luyện cách sá» dụng "chuồng cá»p kẽm gai" trong chương trình đà o tạo các chuyên viên Mỹ chống chiến tranh du kÃch tại Trưá»ng huấn luyện Fort Bragg cá»§a Hoa Kỳ.
Và loại "chuồng cá»p kẽm gai" nà y đã xuất hiện ở trại giam tù binh Phú Quốc. Äó là loại chuồng cá»p là m toà n bằng dây kẽm gai, được Ä‘an chằng chịt xung quanh và trên nóc. Chuồng cá»p nà y đặt ở ngoà i trá»i trong phân khu. Má»—i phân khu có đến hai, ba chuồng cá»p - loại nhốt 1 ngưá»i và loại nhốt 3-5 ngưá»i. KÃch thước chuồng cá»p rất Ä‘a dạng, có loại cho tù binh nằm trên đất cát, có loại buá»™c tù nhân phải nằm trên dây kẽm gai, mặc cho da thịt bị đâm thá»§ng, có loại chỉ nằm hoặc đứng; có loại chỉ ngồi lom khom; khá»§ng khiếp nhất là loại phải đứng lom khom, không đứng được mà ngồi cÅ©ng chẳng được, bởi ngồi xuống phải ngồi trên dây kẽm gai.
Trầm Hương