[Adamsmith]

Đây là một bài thơ nổi tiếng. Đỗ Phủ sống thời Trung Đường, hồi đó có loạn An Lộc Sơn, vua Đường phải dắt díu em iu là Dương Quí Phi đi bụi. Phe Triều Đình và phe phản loạn của An Lộc Sơn uýnh nhau. Bao nhiêu người tan nhà nát cửa, người thân chết trận.

Trước kia, Tàu đã có nhiều chiến tranh, từ Xuân Thu - Chiến Quốc, tới Tần Thủy Hoàng, Hán Sở uýnh lộn, rồi Tam Quốc, vân vân. Loạn An Sử được nhắc nhiều ở thơ ca vì 2 lí do. Thứ nhất, hồi đó học thuật, ca từ đạt đỉnh cao. Thứ 2: dân Tàu sống bình yên một thời gian khá dài rồi. Bi giờ uýnh nhau, các anh ấy la làng.

Cái lợi cho hậu thế là có nhiều tác phẩm kinh điển để lại. Đến đời sau, con cháu các cụ lại phải học văn chương cổ điển Tàu, học những bí kíp võ công có một không hai í, rồi bình loạn xì ngầu cả lên.

Bài thơ như sau:


杜甫
佳人

絕代有佳人， 幽居在空谷；
自云良家子， 零落依草木。
關中昔喪亂， 兄弟遭殺戮；
官高何足論？ 不得收骨肉。
世情惡衰歇， 萬事隨轉燭。
夫婿輕薄兒， 新人美如玉。
合昏尚知時， 鴛鴦不獨宿；
但見新人笑， 那聞舊人哭？
在山泉水清， 出山泉水濁。
侍婢賣珠迴， 牽蘿補茅屋。
摘花不插髮， 采柏動盈掬。
天寒翠袖薄， 日暮倚修竹。


Giai nhân

Tuyệt đại hữu giai nhân
U cư tại không cốc
Tự vân lương gia tử
Linh lạc y thảo mộc
Quan Trung tích táng loạn
Huynh đệ tao sát lục
Quan cao hà túc luận
Bất đắc thu cốt nhục
Thế tình ố suy yết
Vạn sự tùy chuyển chúc
Phu tế khinh bạc nhi
Tân nhân mỹ như ngọc
Hợp hôn thướng tri thời
Uyên ương bất độc túc
Ðản kiến tân nhân tiếu
Ná văn cựu nhân khốc
Tại sơn tuyền thủy thanh
Xuất sơn tuyền thủy trọc
Thị tỳ mãi châu hồi
Khiên la bổ mao ốc
Trích hoa bất sáp phát
Thái bách động doanh cúc
Thiên hàn thúy tụ bạc
Nhật mộ ỷ tu trúc

Trong các bản dịch, bản dịch của Tương Như, theo thiển ý, là hay nhất, xin trích để tham khảo.


Người đẹp nhất trần gian,
Náu mình nơi hang hốc,
Rằng thiếp vốn con nhà,
Lạc loài nơi sim móc.
Quan Trung thuở giặc tràn,
Anh em bị giết chóc.
Quyền quí nói mà chi,
Thịt xương đành bỏ mục.
Thói đời ghét vận suy,
Đời chao như ngọn đuốc.
Ông chồng bạc như vôi,
Vợ mới đẹp như ngọc.
Uyên ương đậu có đôi,
Hợp hoan biết nhớ lúc,
Chỉ thấy người mới cười,
Nào nghe người cũ khóc.
Ở núi, nước khe trong,
Khỏi núi, nước khe đục.
Hầu gái bán ngọc về,
Bứt dây chèn mái nóc,
Hái hoa chẳng cài đầu,
Nhặt quả cho đầy vốc.
Trời rét áo phong phanh,
Chiều hôm tựa khóm trúc.

Í kiến nhỏ của Adam: Tương Như dịch bản này đọc lên không mượt mà như các bản dịch khác, lục bát của Nam Trân chẳng hạn. Tuy nhiên, theo Adam, nó là sát nghĩa nhất.

Trong bài này có 2 câu: "Chỉ thấy người nay cười - nào hay người xưa khóc". Đố các bạn 2 câu này có trong phim Tàu nào? Phim nổi tiếng à nhen, hem phải phim ba trợn.