Buổi sớm hôm sau (tôi cảm giác như mình vừa chợp mắt), cô đã gọi tôi dậy. Hoá ra cô muốn đưa tôi đi chùa Giác Tuệ thắp hương buổi sớm.
Người ta nói “mỗi khi gặp đại sự cần yên tĩnh”, nhưng với cô tôi thì “mỗi khi gặp đại sự cần phải thắp hương”. Trên tủ cô đặt khám thờ Phật hướng về phía nam chính giữa sảnh đường nhà tôi, bốn mùa đốt hương, tôi “văn đa bất giác”. Mỗi khi có người nào đó lần đầu đến nhà tôi, câu đầu tiên chắc chắn sẽ là –– “Chà, nhà này thật sùng tín!”
Khám thờ Phật được làm bằng gỗ đàn, mầu đỏ sậm, nhỏ hơn khoang cửa sổ một chút, giống như bố cục “Đại hùng bảo điện” trong chùa. Phía cao cao chính giữa là Phật tổ Thích ca mâu ni, cạnh chân Phật tổ là một đôi lư hương đồng đúc rất tinh xảo vào giữa năm Càn Long đời nhà Thanh.
Khám Phật, tượng Phật và đôi lư hương có lai lịch khá dài dòng.
Một năm sau khi ông nội bà nội tôi qua đời, một mình cô đến chùa Quảng Giáo trên núi Thông Lang, cầu xin Bồ tát phù hộ cho bốn chị em mình, lúc xuống núi gặp một cụ già, thấy cô có duyên Phật, bèn dẫn vào nhà trong, tặng cô bộ thờ Phật, dặn rằng phải thành tâm cúng dưỡng, lại nói sau này có thể tránh được tai hoạ.
Sau đó, cô nhất quyết gọt tóc đi tu cũng không phải không quan hệ tới bộ thờ Phật này.
Năm cô bị chính quyền cưỡng ép hoàn tục, cô vẫn kiên trì cúng phụng tại nhà. Đến khi Đại cách mạng văn hoá bùng phát, khắp nơi huỷ miếu dèm Phật, bất đắc dĩ cô đành phải chuyển chúng về quê, giấu trong quan tài gỗ Nam của người dì. Dì cô là thành phần tốt, con bà làm cán bộ trong quân đội, vả lại quan tài rất dầy và nặng, không thể tuỳ tiện mở ra được, nên nó mới thoát khỏi kiếp nạn…
Cô thành kính thờ Phật, nhưng cũng rất tôn trọng tự do tín ngưỡng của tôi. Bình thường chẳng bao giờ cô yêu cầu tôi đi chùa thắp hương cùng, nhưng khi gặp đại sự hoặc ngày tết nhất, đặc biệt là lúc cần phải lễ chùa, khi đó dứt khoát cô muốn tôi đi cùng. Huống hồ lần này lại hoàn toàn là vì tôi, cho nên tôi đành phải mở mắt, chui ra khỏi chăn.
- Cô muốn con đi thắp hương, thấy con ngủ ngon, không nỡ gọi dậy.
Trên đường tới chùa Giác Tuệ, cô nói.
Tôi bỗng nhớ tới đêm qua (thực ra là sáng sớm hôm nay), liền đem việc không thể hiểu tại sao tờ giấy lại được điền vào mấy chữ “Một chiếc chìa khoá mở một ổ khoá”, cũng như tình cảnh gặp phải trong giấc mơ trên xe đi Nam Kinh nói với cô.
Cô nghe xong, lập tức dừng bước, nét mặt đầy kinh ngạc, nói:
- Có chuyện đó sao? Cô nói tiếp: - Bố con là danh y, ông từ trên trời thác mộng cho con, nhất định có liên quan tới bệnh của con. Chỉ có điều “Một chiếc chìa khoá mở một ổ khoá” rốt cục mang ý nghĩa gì?
Ngay lúc đó, cô không thể giải thích được tại sao lại thế.
Chùa Giác Tuệ nằm ở phía nam thành phố, đây là nơi đỏ hương nhất trong thành phố nhỏ chúng tôi. Chùa tuy nhỏ, nhưng danh tiếng lại lớn, kết cấu chặt chẽ, tạo hình khoáng đạt, chế tác tinh xảo. Chậm rãi bước vào trong, chỉ thấy hành lang khúc khuỷu, góc góc liền mạch, mái tiếp mái, điện tiếp điện, ngoài lầu có lầu, trong miếu có miếu… Cái đó gọi là: phóng mắt một bước là cảnh, ngẩng đầu có khung cảnh khác thường. Lại nữa cửa rừng chỉ hướng về phía bắc, có chỗ khác hẳn với các chùa nổi tiếng khác, có người nói vì thế nên đặc biệt lọt vào mắt xanh của Phạm Trọng Yêm, một vị quan cao, một đại gia tản văn thời Bắc Tống.
Tôi cùng cô bước vào cửa chùa, đốt hương cúng vái từng điện từng điện. Đầu tiên là Phật Di lặc, Vi đà Thiên tướng, tiếp là “Tây phương Tam thánh”, rồi bái nhiều lần dưới toà Quan âm lão mẫu. Cô còn ngửa mặt ngắm nhìn tượng Quan âm Bồ tát, cảm thán với tôi rằng:
- Quan thế âm Bồ tát thật đại từ đại bi! Thế nhân gặp nguy ách, chỉ cần thành tâm niệm tên người, bất kể bao xa, người cũng mau tới cứu giúp. Biết không? Người có mắt trời tai trời đấy.
Vào đến Đại hùng bảo điện, thấy hộp quẻ, cô bảo tôi lạy ba lạy trước Phật Thích ca mâu ni, sau đó bỏ một đồng để rút một tờ quẻ.
Tôi cẩn thận mở tờ giấy nhỏ, bốn chữ to “Đại phật pháp ngữ” đập luôn vào mắt tôi, rồi tiếp đó, vẫn là dòng viết theo thể chữ Lệ –– Một chiếc chìa khoá mở một ổ khoá.
Tôi và cô sững người trân trân nhìn hồi lâu mà chẳng nói được lời nào.
Nếu như nói giấc mộng trên xe hôm qua và nét viết mơ hồ trên trang giấy sáng nay có thể là sản phẩm của trí tưởng tượng do tôi quá mệt mỏi, tâm tình không yên định, thần sắc ngẩn ngơ, thì tờ thẻ này trong tay tôi phải giải thích như thế nào đây?
Xem ra trong cõi sâu thẳm đích thực có người nào đó, hoặc giả có một lực lượng nào đó đang nhắc nhở tôi. Hơn nữa cũng có thể kết luận, điều này có liên quan chặt chẽ đến thể xác tôi.
Theo phân tích của cô Một chiếc chìa khoá mở một ổ khoá, đầu tiên có thể là vì người cha làm nghề y của tôi lo lắng cho những phiền toái trên cơ thể tôi, không quản gian lao, vội vã từ cõi âm hoặc từ Tây phương đưa đến phương thuốc chữa trị, rồi sau thông qua lời dặn dò của Phật Bồ tát.
- Đúng thế, chẳng phải cô nói –– trước đây con luôn miệng nói không mê tín, con ngẫm lại xem, rất nhiều việc trên thế giới này, không thể theo chủ quan mình. Người ta nói “quá tam ba bận”, mà việc này lại hai ba lượt rồi, nhất định có cái lý của nó. Con thử nghĩ nó xuất hiện đúng vào lúc này, vào lúc con cần sự giúp đỡ nhất, cần người khác chỉ điểm bến mê nhất...
Trên đường trở về, cô tôi cảm khái nói.
Tôi tin những lời cô nói, có muốn gạt đi cũng không có cách giải thích nào tốt hơn.
Tôi học lịch sử, tôi không tin bất cứ việc gì ngẫu nhiên thuần tuý, trong tất cả mọi ngẫu nhiên đều chứa đựng cái tất nhiên, mặc dù cái tất nhiên này bình thường chúng ta không thể nói rõ ra được. Còn giữa tôi và người cha đã tạ thế phải chăng tồn tại quan hệ tâm linh, đây lại là vấn đề của thần học, nhưng tôi cũng cảm thấy từ góc độ triết học tìm ra lời giải đáp chắc chắn. Bởi vì tôi tin rằng, sống và chết chỉ là một khâu đoạn trong quan hệ nhân quả của thế giới tự nhiên vô cùng vô tận, sống có thể đi đến cái chết, vậy tại sao chết không thể đi tới sự sống?
- Nói như vậy, cha ơi, cha, cha vẫn chưa rời xa con? Có thể thể xác Người tuy đã rời xa con, nhưng linh hồn Người vẫn lẩn khuất sớm tối bên con, đôi mắt dõi khắp theo sát từng bước con đi, quan tâm tới con, đúng không?
Tự đáy lòng tôi cảm tạ ý tốt của Phật Bồ tát, chỉ có điều cho đến nay ấn tượng trong tôi thì Người vẫn chỉ là những bức tượng gỗ mà thôi, mãi mãi không thể bằng hình ảnh rõ ràng, sinh động, giàu sức sống như cha tôi. Nhưng tôi biết, Người đã thông qua sự lễ bái thành kính của cô nhiều năm nay và từng bước từng bước hướng tới tôi, thông qua bộc lộ sự việc thể xác khác thường của tôi mà mỗi ngày đến gần tôi… Tôi vẫn còn đầy những nghi ngờ, thậm chí là oán trách Người: cô thành kính lễ Phật như vậy, vì sao Thạch gia vẫn còn đầy bất hạnh như thế?
Tôi bỗng nghĩ đến lời tôi đọc được từ trong cuốn sách về Phật học của cô –– Trời gieo hoạ còn mong thoát, tự mình gieo tai hoạ khó thoát nổi vòng. Lẽ nào kiếp trước tôi đã gây ra oan nghiệt gì chăng, nên kiếp này tôi phải chịu khổ nhục như vậy?
Cô không nói gì nữa, nhưng thỉnh thoảng quay lại nhìn tôi. Đó là ánh mắt lạ thường mà tôi chưa từng thấy bao giờ.
Tôi biết cô còn nhiều điều muốn nói, dường như có điều lo ngại nên tôi thẳng thắn hỏi cô:
- Cô, theo cô, tám chữ này rốt cục có ý nghĩa gì?
- Cô đang nghĩ, có thể là Phật Bồ tát muốn con quy y cửa Phật.
- Giống như cô năm nào xuất gia vào chùa?
Tôi nói mà trong lòng cảm thấy kinh hãi.
- Có thể như thế. Cô vừa chợt nghĩ đến câu trong sách của thánh Khổng Tử hồi nhỏ còn đi học, đại ý là, da thịt của mình là nhờ cha mẹ sinh ra, không thể tuỳ tiện vứt bỏ được. Cha con học còn nhiều hơn cả cô, chắc chắn sẽ hiểu đạo lý này. Cho nên, nếu như là phương thuốc của ông kê, nhất định sẽ không cho con đi phẫu thuật. Nói đi nói lại, giả sử bệnh của con là nghiệp chướng kiếp trước tạo thành, y học cũng chẳng thể làm gì được. Như vậy, con gái như con, sau này nhất định không thể lấy chồng, lại càng không thể sinh con, há chẳng phải là trần duyên ư? Cho nên, cô nghĩ, “Một chiếc chìa khoá mở một ổ khoá” này có thể là phương thuốc mà cha con đã kê cho con đó, cũng có thể là tám chữ chân ngôn của Phật Bồ tát cho con. Gộp cả lại, đại ý đều là muốn con vào chốn cửa Thiền… nhưng…
- Không thể thế được.
Tôi nói, bản năng kháng cự phản ứng lại những giải thích có phần nghiêng theo ý nghĩ chủ quan của cô, càng không dám tưởng tượng nổi sau này mình sẽ thật sự bước theo cô, cùng bầu bạn với những pho tượng đất, gỗ sống nốt quãng đời còn lại. Tôi là con người hiện đại, một phụ nữ hiện đại đã từng hai năm rưỡi học đại học chính quy, một phụ nữ hiện đại ngay từ tuổi thanh xuân đã ngày đêm mong ngóng sẽ có sự nghiệp, tình yêu, hôn nhân và gia đình lý tưởng của mình… Cho nên, chỉ cần nghĩ đến cảnh bị gọt tóc trọc trơ, khoác lên mình chiếc áo cà sa, ngồi xếp tròn chân, mắt nhắm miệng niệm kinh, tôi đã không chỉ cho là hoang đường mà còn cảm thấy đó là trò cười.
Đương nhiên, người phàm đều có tín ngưỡng của mình, thế này hoặc thế kia, sau này có thể tôi cũng phải lựa chọn, nhưng quyết không phải là hiện tại. Tôi có thể nói một cách chắc chắn rằng: tín ngưỡng của tôi, tôn giáo của tôi, bất kể tương lai sẽ như thế nào, phương Đông hoặc phương Tây, thần Phật chỉ là những pho tượng, một điểm rất quan trọng đối với tôi –– đó chính là có được không khí hiện đại và hơi thở của nhân gian; đồng thời, nó còn cần phải thật sự thông qua quan sát và giác ngộ tâm linh chính mình mà có. Tôi cũng hiểu sâu sắc rằng mình thực ra không cự tuyệt, bài xích Phật và Phật giáo, trái lại, nội tâm còn rất hứng thú đối với tất cả những câu chuyện, giáo nghĩa, tư tưởng và triết học liên quan tới Phật, Phật giáo. Chỉ có một số việc bạn cũng không thể không thừa nhận: già néo đứt dây. Có thể tôi tai đã nghe, mắt đã thấy quá nhiều tất cả nghi thức lễ Phật lúc bình thường của cô –– đốt hương, dập đầu, quỳ lạy, cúng phụng, niệm Phật, trai giới (tôi cần phải trịnh trọng nói rằng: tôi đặc biệt thích ăn thịt)… đã tạo nên sự chống đối của tôi đối với chùa cũng như tất cả các nghi thức lễ Phật trong chùa.
Tôi nghĩ, sở dĩ tôi bình thường ở nhà hoặc cùng cô đi chùa lễ Phật và hơn nữa phần lớn cũng rất thành kính, nguyên nhân chính là do sự kính nể những pho tượng hào quang xán lạn hồi nhỏ. Hơn nữa, xem dáng vẻ cô sùng bái đầu rạp xuống đất, tôi cũng không nỡ vì sự bất kính nào đó của mình mà làm tổn hại đến cô. Nhưng hiện nay, đối mặt với những lời giải thích và suy luận mang tính phỏng đoán về tám chữ của cô, tôi có thể nói gì? Tôi có thể nói –– tôi không thể tin những lời ma quỷ này, dù là ý của cha tôi hay Bồ tát, tôi thà cam chịu độc thân, làm một phụ nữ quý tộc độc thân trong xã hội hiện đại có văn hoá, có tri thức, có đầu óc, có năng lực thưởng thức, có tiền, có xe, có nhà cửa, có cuộc sống nhẹ nhàng thanh thản và vui vẻ? Tôi không thể, tôi cần phải tỏ thái độ mềm mỏng một chút, chí ít…
Vậy là, tôi vội vã bổ sung:
- Nhưng nếu như thật là ý của cha, ngược lại là ông nhắc nhở con không nên xốc nổi manh động, nhất định phải tìm một bác sĩ thích hợp nhất để làm phẫu thuật. Như vậy mới là “Một chiếc chìa khoá mở một ổ khoá”.
- Cũng có thể, cũng có thể. Con nói cũng có lý.
Cô hiểu thấu tâm tư của tôi, sốt sắng gật đầu thừa nhận.
Suốt chặng đường còn lại chúng tôi chẳng nói gì nữa.
Nhưng tôi hiểu rõ, những lời cô vừa nói đích thực xuất phát tự đáy lòng chân thực của cô. Cho nên cô mới lặng im, không nhắc đến nữa, bởi cô ý thức được rằng nếu có nói nữa rất có thể sẽ càng tạo nên đám sương mù trong tinh thần vốn đã suy sụp của tôi.
- Còn mấy ngày nữa con mới đi học?
Khi sắp tới ngõ, cô bỗng hỏi tôi.
- Thứ Hai, còn dăm hôm nữa.
Tôi trả lời.
- Thế này vậy - Cô bấm đốt ngón tay tính tính: - Cô tính con ngày mai trở về đi, đến Thượng Hải trước khi vào học để tìm một bệnh viện nào đó khám xem. Cũng đừng quên hỏi xem phẫu thuật hết bao nhiêu, xem họ có miễn giảm đặc biệt cho sinh viên không, nhưng… Cô nghĩ còn về phẫu thuật, chúng ta quyết định như này nhé, chỉ cần có một tia hy vọng nhất định sẽ làm. Có điều nhanh nhất cũng phải đợi đến lúc con nghỉ hè. Đúng rồi, chẳng phải con nói bà bác sĩ ở Nam Kinh cũng có một người cháu là bạn học với con sao?
- Vâng, tên là Doãn Hoa.
- Quan hệ này cũng cần phải sử dụng tốt, bây giờ ở đâu cũng “trong triều không người khó làm việc”. Nếu bà bác sĩ ấy nhận lời giúp, họ là bệnh viện quân đội, miễn giảm cho con hai ba ngàn đồng là có thể làm được dễ dàng rồi. Cô tính, phẫu thuật cho con thế nào cũng phải trên mất vạn đồng. Nhưng con phải nhớ dặn người bạn của con, không được kể chuyện này với ai, đặc biệt là không được truyền tới tai Ngô Nguyên. Truyền đi là không được đâu, một cô gái có chuyện như vậy, ai còn dám dạm hỏi?
- Con biết rồi.
Tôi nói và bước theo cô vào ngõ nhỏ, bỗng nhìn thấy Ngô Nguyên từ xa đang giữ chiếc xe đạp mới toanh đứng chờ ở cổng.
- Thạch Ngọc!
Anh nhìn thấy chúng tôi, gọi to, giơ tay vẫy vẫy.
- Cháu chào cô.
Khi lại gần chúng tôi, anh chào hỏi cô rất lễ phép, lại quan tâm hỏi:
- Cô cháu đi đâu thế? Cháu lại cứ nghĩ cô đi chợ kia.
Tôi liếc nhìn anh, nhưng không lên tiếng, cúi thấp đầu.
Tâm tình của tôi rất phức tạp. Tôi đã từng rất mong được thấy con người đang đứng trước mặt này, đặc biệt là trên đường đi Nam Kinh. Chính ngay lúc trong chùa thắp hương lễ Phật, bóng dáng anh vẫn chập chờn trước mặt tôi. Giờ đây anh đang ở trước mặt, trong lòng tôi như có một lực lượng nào đó đè đầu tôi xuống không cho nhìn anh –– bởi vì người tôi yêu sâu sắc, đồng thời cũng là người phát hiện, người sỉ nhục bí ẩn trên thể xác tôi, mặc dù lúc đó anh chẳng hề có ác ý gì. Trước mặt anh, đặc biệt khi ánh mắt anh chăm chắm nhìn tôi, tôi chợt cảm thấy quần áo mình như bị bóc ra, lõa lồ trần trụi, còn phần dưới của tôi lại bị ngọn đèn hỏng nơi đầu cổng nhấp nháy chiếu rọi.
Cho nên, sau những mong đợi và trông ngóng đã được thực hiện, trái lại, giờ đây trong tôi là thứ hỗn hợp của sự quẫn bách và oán hận, đồng thời còn là bát canh của sự lo lắng không thể không nuốt vào –– cô đã từng dặn dò tôi không nên để anh biết chân tướng thể xác mình, còn tôi thì chưa kịp thông báo cho anh biết, giờ nên ứng phó thế nào, nhưng cầu mong cho anh chớ có nhiều lời, đừng có để lộ ra, mà cô thấy được điều gì.
Nghĩ đến đây, chẳng đợi cô lên tiếng, tôi liền nói:
- Cô, cô vào nhà trước nhé, con và Ngô Nguyên ra công viên một chút.
- Không mệt sao? Tối qua đã không ngủ rồi.
- Không, con sẽ về ngay.
Tôi đáp.