1
Ngọn nến trắng cặm trên phiến đá đang cháy lụn, run rẩy. Mẩu tim nến phựt lên lần chót giữa vũng sáp. Rồi bóng tối lại xóa nốt khoảng sáng cuối cùng trong hang động, xóa luôn bóng Quyên đang ngồi úp mặt vào lòng bàn tay, in lên vách đá. Cô gái thiếp đi giữa lúc ngọn nến đã tắt và thằng Bé cũng đã yên ngủ. Trời sắp sáng rồi. Có lẽ bên ngoài đã tang tảng, thế nhưng trong hang, bóng tối vẫn còn tràn ngập. Càng về sáng, hang càng lạnh. Chị Sứ chợt tỉnh dậy trên phiến đá, nghe chân mình lạnh buốt. Con Thúy vẫn ôm quàng lấy chị, mặt nó rúc vào ngực chị. Sứ với tay xuống sờ chân con, thấy chân nó cũng lạnh quá. Chị vội vàng kéo chân con kẹp giữa đùi mình. Nằm im một lúc, chị mới nhè nhẹ lần gỡ tay con ra. Nhưng dù đang ngủ, tay con bé cũng cứ bíu riết lấy người chị. Thật là khéo léo lắm, lâu sau Sứ mới gỡ tay con ra được. Chị ngồi dậy mò trong chiếc túi vải gối đầu, rút lấy một cây nến độ bằng ngón tay, bật lửa đốt. ánh sáng ngọn nến một lần nữa lại cháy lên, xua bớt bóng tối trong hang. Chị Sứ cầm cây nến, đăm đăm nhìn con nằm ngủ. Không có chị, hai cánh tay con bé không biết bám rớ vào đâu, cứ duỗi trơ ra trên tấm vải nhựa, trông thật thương. Giấc ngủ con bé đang say. ánh nến lung linh soi rọi mớ tóc "bôm - bê" xấp xõa trên trán nó, chiếu óng ánh hàng mi đen ươn ướt che rợp cặp mắt nhắm im. Đôi môi đỏ chót của con Thúy như khẽ mấp máy và cánh mũi nhỏ của nó lên xuống nhè nhẹ. ấy, chính cái hơi thở ấy bảy tám năm nay đã để vương lại trên ngực áo căng căng của chị Sứ một mùi thơm âu yếm, mùi của sữa, vị ngọt của quả chín: mùi và vị của hơi thở mát tươi trong trẻo chỉ có ở những đôi môi trẻ thơ.
Bảy tám năm nay, tình yêu của chị Sứ là ở đấy, ở nơi đứa con gái bé bỏng ngoan xinh, nửa của chị, nửa của chồng chị hiện còn ở ngoài Bắc. Đã không biết bao nhiêu lần chị Sứ lặng lẽ ngồi nhìn con mình một cách mê đắm như thế. Chị lắng nghe từng hơi thở của con, đoái tríu ngắm từng sợi lông tơ, sợi tóc, vầng trán hay những ngón tay búp măng nhỏ xíu trắng hồng của nó. Sứ tưởng chừng như có thể ngồi mà ngắm con mình mãi được, từ ngày này sang ngày khác. Nhưng cũng thật khổ sở cho chị biết bao khi có lần chị phải xa con tới ba bốn tháng. Đó là hồi năm kia, bọn tay sai Mỹ - Diệm bắt chị nhốt trong "chuồng cọp" nửa đứng nửa ngồi và trong "chuồng sấu" nước ngập lên đến gối. Nhưng lúc ấy nỗi khổ chính của chị vẫn không phải là những mảnh chai nhú bén quanh người hoặc làn nước trong "chuồng sấu" khiến hai chân chị tê cóng, mà nỗi khổ chính của chị là xa con, xa cái dáng chập chững và tiếng nói ngọng nghịu của nó. Ai đời, một người phụ nữ hăm tám tuổi như chị mà lại có lúc khóc òa lên, nước mắt nước mũi chằm ngoàm như một đứa trẻ, khi chị được bà con ở Hòn Đất đấu tranh đòi giặc phải thả và về gặp lại con Thúy. Cuộc sống của những năm qua thường đặt chị vào những cảnh ngộ lạ lùng, mà chị tính sau này thống nhất rồi, gặp lại chồng, chị sẽ kể cho chồng nghe hoài, kể hết đêm này sang đêm khác, để chồng chị thông cảm sâu xa, và thương mẹ con chị nhiều hơn nữa mới được.
Giả dụ như ngày chị bị bắt, rồi những cuộc đấu tranh sống chết diễn ra sau đó. Hay như ngay trong lúc này, giữa lòng hang thẳm, ngày chiến đấu ác liệt hãy còn dư vang tiếng súng, tiếng hò hét, tiếng kêu rú của lũ giặc, cùng nỗi lo âu của chị khi thấy một cà - om nước vợi hẳn xuống, khi chị nghe văng vẳng tiếng rên của thằng Bé sau lúc nó đã rứt bỏ một cánh tay. Ngay giữa lúc này đây, chị cảm thấy sự yên tĩnh của đêm thâu cũng thật khác thường. Đây là sự yên tĩnh của tiếng sóng mới vừa gào lên, đây là sự yên tĩnh của vườn lá mới bị cơn bão thổi thốc tới một luồng gió mạnh đầu tiên. Nhưng dẫu thế, đối với Sứ, hiện tại vẫn là sự yên tĩnh, với ánh sáng tỏa ra từ tay chị, với khuôn mặt đứa con gái đang mê ngủ, với tiếng ngáy đều đều của những người đồng chí. Chị chợt nghĩ:
“Bây giờ ở ngoài Bắc chắc ảnh cũng còn ngủ. Chắc ảnh đâu có biết mình với con Thúy đêm nay ngủ ở trong hang. Không, ảnh không thể biết được đâu... " Sực nhớ tới cái thư của chồng mà chị mới nhận được hôm trước, chị liền sờ túi áo. Cái thư vẫn còn nguyên đấy, cộm nhẹ. Lòng bình tĩnh và sung sướng, chị kéo khăn se sẽ đắp lại cho con thật kỹ lượt nữa rồi đứng dậy bước xuống phiến đá. Nhưng vừa mới bước đi một bước, chợt con Thúy vụt cất tiếng ú ớ. Chị dừng lại. Tiếng con Thúy gọi:
- Má, má... Sứ đứng yên, định bụng con sẽ nằm yên ngủ lại. Không ngờ con bé lại kêu, giọng như sắp khóc:
- Má, má ơi! Chị Sứ không thể nín im được nữa, vội lên tiếng:
- Má đây nè, con! Con nằm đó ngủ, để má đi nấu nước cho mấy chú uống!
- Không, con không ngủ... Con đi nấu nước với má! Chị Sứ ghé lưng vào cạnh phiến đá, bảo con:
- Lại đây! Con bé lồm cồm bò tới, ôm choàng lấy cổ mẹ. Chị Sứ xốc con lên vai, tay trái với ra sau vịn lưng con, tay phải giơ ngọn nến soi lối. Chị bước qua chân những anh du kích đang nằm ngủ, đi về phía cái bếp mới bắc lên hồi sáng. Đến nơi, Sứ rùn gối đặt nhẹ con xuống. Chị nhổm tới, chúc đầu nến lên một tảng đá phẳng mặt. Ngọn nến cháy ngược, nhỏ xuống mặt đá hơi sần sùi kia những giọt sáp trắng trong. Những giọt sáp đó mới rơi xuống mặt đá lạnh, liền đông lại. Sứ rà ngọn nến hơ cho sáp chảy ra, rồi cắm cây nến xuống. Trong lúc chị nhóm lửa, con Thúy nhích lại gần chị, thẫn thờ vẻ mặt, nói:
- Hồi nãy con nằm chơm bao...
- Nằm chiêm bao...
- Chị Sứ sửa lại
- Con nằm chiêm bao... Thấy cô tiên có cánh đẹp thiệt là đẹp... Chắc cô tiên mà chú Thẩm nói với con hồi sáng đó, má à. Mà cô tiên đó coi sao giống dì út quá hà. Cổ kêu tên con, nghe cũng giống hệt như tiếng dì út kêu con vậy đó. Rồi cổ chớp chớp cánh biểu con:
- "Leo lên lưng cô mau, cô đưa con đi gặp ba! " Con mừng quá, nói:
- "Cô ơi, để con chạy về kêu má con đi với, được hôn? " Cô tiên gật đầu. Con vừa chạy vừa kêu má thiệt lớn, rồi con giựt mình thức dậy. Không thấy má đâu hết, con mới la lên đó chớ! Nghe con nói, Sứ ngạc nhiên nhìn con, tò mò hỏi:
- Vậy ra lúc nãy con ú ớ kêu má là con thấy cô tiên còn đứng đó hả? Con Thúy gật đầu một cách quả quyết. Và nó mở to mắt, ngó trân trân ra phía cửa hang. Chừng như nó cho rằng cô tiên nọ đã đi khỏi giấc mơ của nó bằng chính cái lối ấy. Ngọn lửa bếp giờ đã cháy lên. Tiếng củi nổ lép bép nghe vui vẻ. ánh lửa nhảy nhót, sáng soi vầng trán ngẩn ngơ của con bé đang ngồi mơ tiếp giấc mơ đẹp đẽ vừa qua. Ngọn lửa rọi ửng hồng mặt con Thúy, cùng một lúc rọi vào lòng chị Sứ những hy vọng lấp lánh. Chị thích thú như chính chị được nằm mơ. Rồi cũng như con, trong đầu chị lại vẽ ra thêm những cảnh gặp gỡ nối tiếp, những cảnh đoàn viên sung sướng mà chị hằng ngóng đợi và đã mường tưởng ra không biết bao nhiêu lần. Ngọn lửa bếp mỗi lúc một tỏa ánh sáng rộng hơn. ánh lửa chập chờn soi rọi khuôn mặt của những người du kích đang ngủ, những chiến sĩ trẻ măng ôm quắp lấy nhau mà ngáy. ánh lửa soi rọi tận góc hang trong, in bóng Quyên chờn vờn trên vách đá. Chị Sứ cầm cây nến đưa cho con:
- Con cầm, soi cho má đi lấy nước! Con Thúy cầm lấy ngọn nến, lanh lẹ đứng dậy.
Chị Sứ bưng cái xoong lên. Hai mẹ con chị đi vào chỗ góc hang để những cà - om nước. Sứ nhấc một cà - om, đổ nước vào xoong. Chị san nước cẩn thận không cho nhểu xuống đất một giọt. Mỗi giọt nước bây giờ quý lắm. Ngoài cà - om nước chị mới vừa đổ xong đó, thì trong góc hang chỉ còn lại một cà - om nước nữa mà thôi. Trọn ngày hôm qua, hai mẹ con Sứ mỗi người chỉ hớp một hớp sau khi ăn vốc gạo rang buổi chiều. Tất cả nước nấu sôi, phần lớn chị dành chia cho anh em chiến đấu, một phần dùng nấu cháo cho anh em bị thương. Mỗi lần bưng cà - om nước đổ vào xoong nấu, Sứ hết sức lo lắng. Nếu cuộc chiến đấu còn phải kéo dài nhiều ngày thì rõ ràng sẽ không có nước uống. Chị nói với con:
- Thúy à, con có khát nước cũng ráng uống in ít nghe! Cái ca nước má để đó, lúc nào khát lắm con hẵng hớp một miếng. Không còn nước nhiều nữa đâu... Con Thúy nhỏ nhẹ "dạ". Nó cầm nến rón rén bước đi. Sứ bưng xoong nước đi theo, trở lại bếp. Bắc xoong nước lên bếp rồi, chị thổi tắt nến. Thì lúc ấy, trong góc hang, Quyên lại thắp ngọn nến của mình. Cô nhẹ nhàng đi lại bếp lửa, ngồi xuống bên cạnh con Thúy, ôm hôn cái chụt vào má nó. Con bé ôm cổ Quyên, ghé sát vào tai Quyên, sợ sệt hỏi:
- Dì út, anh Bé có chết không... dì út?
- Chết đâu mà chết, nói bậy! Quyên kéo con Thúy ngồi lên bắp vế mình. Cô quay sang nói với chị:
- Thằng Bé đỡ rồi, chị Ba à. Sau khi chặt đứt cái khúc tay nó đi, nó đuối hơn, nhưng không rên đau nữa. Đêm nay, nó chợp mắt được một chút... Sứ nói:
- Vậy thì tốt... nhưng phải coi chừng nó đuối quá thiếp đi luôn mà mình không hay thì nguy!
- Không, em rờ ngực rờ mũi nó luôn. Hơi thở và tim nó vẫn nhảy đều. Nó cũng mới thức và kêu em, hỏi:
- "Chị út, gần sáng chưa chị út? " Em nói gần sáng rồi. Em hỏi nó thấy trong người ra sao, nó đáp:
- "Tay em bây giờ tê tê chớ không nhức nữa, chắc em sống rồi, em không chết đâu hả chị? " Sứ nghe em nói, mắt chị chớp liền mấy cái. Phút chốc, khóe mắt chị rưng rưng, ướt đầy. Con Thúy chúi đầu vào ngực Quyên. Quyên nói:
- Em không dè thằng Bé nó gan đến như vậy. Thiệt, lúc chặt tay nó em không dám ngó, em chỉ thấy nó bíu chặt tay em hơn, còn thì chẳng nghe nó kêu la tiếng nào hết... Sứ im lặng mãi một lúc mới khẽ bảo:
- Nó cũng đau lắm chứ. Tại nó ráng không la đó thôi. Chặt tay mà không đau sao được! Hổi giờ cùng lắm là cưa chớ đâu có ai chặt...
- Có, hồi kháng chiến, trong trận Đông - khê có anh La Văn Cầu... Sứ lẩm bẩm:
- ừ, có anh Cầu... Quyên nhổm tới gần chị, thì thào:
- Lúc sắp chặt, Bé nó có hỏi em...
- Hỏi sao?
- Nó hỏi:
- "Anh La Văn Cầu năm đó mấy tuổi, hả chị út? " Em không nhớ rõ, nên nói chắc hăm hai hăm ba gì đó. Bé mới bảo:
- "Anh Cầu ảnh dám chặt đứt tay ảnh thì em cũng dám để chặt đứt tay em! " Chị Sứ nghe nói thế thì không chịu nổi nữa, nước mắt trào ra. Chị đưa ống tay áo quệt ngang, nghẹn ngào. Con Thúy nãy giờ dụi đầu vào ngực Quyên, nay cất tiếng khóc rấm rứt, Quyên lại nói:
- Chặt rồi, em với Năm Nhớ đứa nào cũng khóc. Anh Hai Thép thì không... Anh ôm thằng Bé trong tay. Và thằng Bé ngất đi. Ai cũng hết hồn. Lâu sau, nó mới từ từ mở mắt ra, làm tụi em mừng thôi là mừng! Chị Sứ đứng dậy, nói:
- Để chị lại với thằng Bé một chút. út Quyên ở đây, chừng nào nước sôi thì lấy "bình - toong" anh em đổ giùm chị. Nhớ đổ mỗi "bình - toong" một ca thôi!
Sứ nói xong, bước đi ngay. Con Thúy cũng vùng ra khỏi tay Quyên, chạy theo. Chỉ còn lại mình Quyên ngồi bên bếp lửa. Cô chụm gom củi vào. Lát sau, nước trong xoong sôi réo, Quyên nhắc xoong nước xuống, để cạnh bếp, rồi đi ra hang ngoài. Cô đi trong bóng tối nhợt dần. Bình minh bên ngoài đã đến lúc ban phát cho hang động chút ít ánh sáng, nhưng là cái ánh sáng của nó nửa tiếng đồng hồ trước. Qua đêm không ngủ, Quyên đi ra hang với cảm giác người mình nhẹ bỗng, lâng lâng. Sự căng thẳng trong cô giờ đã dịu đi, và nỗi xúc động của cô như tan thấm vào cơ thể. Ngày chiến đấu vừa qua cùng cái đêm không ngủ này mới kỳ lạ làm sao! Chỉ trong một ngày một đêm thôi mà trái tim Quyên đã đập lên biết bao lần vì âu lo, vì thương mến, vì sung sướng và hồi hộp. Cô đi ra cửa hang; đến ngay chỗ Ngạn ngồi. Cho dù cái ngõ dẫn ra cửa hang bấy giờ cũng chưa lấy gì làm sáng, nhưng cô tìm đến đúng chỗ Ngạn, không lầm lẫn. Khác hẳn với mọi khi, cô ôm chầm lấy Ngạn, ôm rất chặt, khiến Ngạn cũng ngạc nhiên trước cái cử chỉ đột ngột ấy. Nhưng rồi anh liền hiểu. Đây không phải chỉ là sự thổ lộ tình yêu thông thường. Anh hiểu thế. Hình như đây là sự thổ lộ những điều huyền diệu mà cuộc sống chiến đấu một ngày một đêm trong hang đã cho Quyên, và Quyên không thể giữ một mình được, nên cô đem đến san sẻ cho anh. Vì thế, anh cũng không đáp lại cử chỉ ấy bằng sự âu yếm đơn thuần. Anh cũng không hôn Quyên. Trong bóng tối nhợt nhạt, anh đặt đầu Quyên tựa lên vai mình giây lâu. Rồi anh từ từ nhấc vai Quyên ra. Hai tay anh nâng lấy khuôn mặt còn ấm hơi lửa của Quyên mà nhìn. Anh nhìn không thấy rõ khuôn mặt ấy. Chỉ nghe hơi thở nồng nàn, phả nhẹ vô mặt anh mùi xoài chín. Riêng có đôi mắt lóng lánh của Quyên là để anh nhìn thấy được trong đó những gì cô xúc động.
- Có chuyện gì mà coi bộ phấn khởi dữ vậy, Quyên? Quyên buông Ngạn ra, ấp úng:
- Đâu... có gì đâu! Thực ra, chính Quyên cũng không biết lòng mình chan hòa xúc động bởi cái gì. Cô không biết được. Dường như là cái cảnh hôm qua cô nhìn thấy lũ giặc rú lên ngoài miệng hang, đâu như là cái cảnh chị Sứ chia cho mỗi người phần nước hiếm hoi, đâu như là cánh tay thằng Bé hồi đêm cứ bíu riết tay cô. Phải rồi, dường như tất cả những cái đó cộng lại, chứ không phải riêng một cái nào hết. Quyên hỏi như sực tỉnh:
- Hồi đêm hôm qua anh có ngủ không?
- Có, tụi anh thay phiên nhau tốp gác tốp ngủ.
- Em với Năm Nhớ cũng vậy. Năm Nhớ thức coi Bé hồi đầu hôm. Còn em thức tới bây giờ.
- Thằng Bé khá rồi hả?
- Đỡ lắm. Suốt đêm em cứ lo. Lát lát cứ phải rờ ngực rờ mũi Bé, sợ Bé chết...
- Qua được đêm nay là mừng rồi. Anh ở ngoài này mà bụng cứ phập phồng sợ nó không qua khỏi. Quyên mò nơi thắt lưng Ngạn lấy bi - đông. Cô lắc nhẹ. Không còn một giọt nước. Cô lặng lẽ rời khỏi chỗ Ngạn, đi gom bi - đông của các anh em khác. Quyên xách hai chùm bi - đông trở vào hang. Lúc Quyên đem những bi - đông nước trở ra chưa tới chỗ Ngạn bỗng cô nghe tiếng Ngạn thét lớn:
- Tụi nó! Quyên nhác thấy có hai ba cái bóng đen từ hai bên mé hang nhảy xổ vào. Cô chưa kịp nép mình thì một bàn chân của ai đã nhanh như cắt thò ra gạt mạnh chân cô, khiến cô ngã xuống. Liền đó, một băng tôm - xông nổ điếc tai. Rồi tiếp theo là hàng tràng khác. Quyên kịp thấy ngoài miệng hang rựng sáng có mấy bóng đen chợt đứng sững, loạng choạng, khuỵu xuống. Cô vội bò vào một hốc đá. Cô nhìn thấy ở hốc đá bên kia anh Tới đang nhổm người lên, bắn từng loạt tôm - xông ngắn. Thì ra, người gạt chân cô té xuống đó chính là Tới. Lát sau, cô thấy cái miệng hang trống sáng, không còn bóng một tên giặc nào nữa. Nhưng thình lình, bóng chúng lại chạy vụt ngang miệng hang nhanh như những con thoi. Có những cục gì đen tròn bằng nắm tay bay vào. Những cục đen ấy va nhằm mấy mô đá văng trở lại. Tiếng Ngạn thét:
- Lựu đạn, núp vô!
Những trái lựu đạn lăn lốc cốc giữa ngõ. Nhưng nó chưa kịp nổ thì ngoài miệng hang bóng giặc lại liên tiếp vút qua. Lựu đạn cứ thế mà bay vào. Những trái lựu đạn đầu tiên đã nổ lên vang động. Miểng lựu đạn bắn vô vách đá ràn rạt chưa ngớt thì những trái sau đã nổ tiếp theo. Khói bốc mịt mù che lấp cả miệng hang, ngõ hang. Đá bụi tung tóe văng chạt sang hai bên, rớt xuống lưng Quyên mấy cục đá lớn bằng ngón chân cái. Quyên vội đưa tay sờ lưng, coi có máu chảy không. Từ đó trở đi, tai cô điếc ù vì tiếng lựu đạn nổ không ngừng. Mũi cô nồng nặc mùi khói thuốc. Bỗng Quyên nghe thấy tiếng Ngạn la lớn:
- Chuẩn bị rút nới vô trong một chút. Chú ý, chừng nào tôi la "chạy" thì chạy thiệt mau nghe!
Lời Ngạn bị lấp mất bởi những tiếng nổ "ầm ầm". Khác với những lần trước, sáng nay bọn giặc không tiến thẳng vô hang nữa. Chúng chạy ngang miệng hang, liệng lựu đạn, hoặc nấp ở hai bên miệng hang, chồm người vụt tới tấp những trái MK3 ấy vào. Những trái lựu đạn Mỹ này nổ mạnh đến nỗi ngực Quyên cứ như bị đá tảng dằn xuống, rất khó thở. Giữa lúc này, rời bỏ những hốc đá để rút đi thật là khó. Ngạn cứ nhấp nhổm mãi mà những trái MK3 quái ác đó cứ dập tắt cái thời cơ chồm lên của anh. Nó nổ dữ dội và liên tục quá, nên mấy lượt anh mới nhổm dậy lại phải mọp xuống ngay. Anh nghĩ bụng:
“Dứt đợt lựu đạn này tụi nó sẽ ào vô, có thể mình trở tay không kịp". Nghĩ thế, anh tức khắc mở ngay chốt an toàn một quả MK3 rồi ra lệnh:
- Lựu đạn mở chốt, cầm tay! "Cùng lắm thì chết chung với nhau ở đây! " anh nghĩ thế, và sẵn sàng chờ đợi cái phút quyết liệt đó. Nhưng không thấy lựu đạn bay vô nữa. Anh lập tức chồm lên, tay trái xách khẩu tôm - xông, tay phải ném thẳng quả MK3 ra miệng hang rồi hô lớn:
- Rút! Anh em lao đi. Ngạn liệng xong trái lựu đạn, cắp súng bắn từng loạt. Bắn chưa hết băng đạn, anh chạy theo anh em. Chạy qua khỏi đó một quãng, tới chỗ ngõ hang rẽ ngoặt, Ngạn kêu anh em dừng lại. Chỗ này lựu đạn từ ngoài khó liệng tới, mà nếu có liệng tới cũng bị nhiều vách đá chặn lại. Vào đến nơi, chợt Ngạn nghe anh em lao nhao:
- út Quyên đâu, út Quyên đâu rồi? Ngạn xộc tới kêu giật giọng:
- Quyên, Quyên! Không có tiếng đáp. Không có Quyên, Ngạn liền quay phắt người, chạy vụt trở ra. Tới chạy theo anh, kêu:
- Anh Ngạn, anh Ngạn, trở lại để tôi đi cho!
Nhưng bóng Ngạn đã biến khuất trong ngõ hang. Anh trở ra chỗ cũ, bò từ hốc đá này sang hốc đá khác mà kêu:
- Quyên, Quyên ơi! Nhưng vẫn không có tiếng Quyên đáp. Mãi sau, Ngạn mò đụng chân Quyên trong hốc đá, Quyên nằm sấp, hai tay khoanh trước ngực. Ngạn hoảng sợ ôm xốc lấy cô. Anh áp mặt mình lên mũi Quyên, nghe Quyên hãy còn thở thoi thóp. Anh vội rờ nhanh từ đầu đến chân Quyên. Không thấy có máu. Anh vội khoác súng lên vai, lòn tay bế bổng Quyên chạy lom khom vào trong. Ngoài hang, trời đã sáng rõ. Một tên đại úy to lớn, mặc quần cụt vằn đỏ sẫm, tay cầm súng ngắn, la hét bọn lính:
- Liệng nữa! Tụi bây cứ liệng hết mấy thùng này cho tao!
Bọn lính xáp lại bên những thùng lựu đạn phết sơn màu xám đã mở nắp. Chúng lấy trong đó ra những trái lựu đạn MK3 mới tinh, láng lẩy, chia cho nhau. Mỗi tên cầm hai trái, đưa lên ghé răng cắn chốt. Chúng lò dò đứng ở hai bên mép cửa hang rồi bất thần chạy vọt qua, liệng lựu đạn vào trong hang. Từ sáng sớm, tên đại úy đã cho khiêng tới đây bốn mươi thùng lựu đạn, để thực hiện cái kế hoạch "tấn công dồn dập" mà hai tên cố vấn Mỹ mới xuống hôm qua đã đề ra. Mỗi thùng như thế chứa hai chục trái MK3. Tự nãy giờ chúng đã tọng vào hang gần mười thùng, vị chi tất cả khoảng trên dưới hai trăm trái. Khói đen che kín cả miệng hang, chẳng còn trông thấy gì nữa. Nhưng tên đại úy vẫn chưa cho ngừng lại. Hắn ra lệnh bọn lính tiếp tục làm cái trò ấy đến nỗi chúng chạy mỏi cả chân, và có đứa ê ẩm cả hàm răng, vì phải cắn chốt lựu đạn nhiều quá. Bọn giặc liệng hết bốn mươi thùng lựu đạn thì mặt trời đã lên cao. Khói quyện dày ở cửa hang đang lắng dần xuống. Tên đại úy thét lính xông vào. Thằng lính nào cũng chần chừ. Tên đại úy tức giận la lên:
- Tụi nó chết mẹ hết rồi mà còn sợ gì nữa! Đoạn, hắn xốc khẩu côn 12 trong tay, hùng hổ gạt bọn lính:
- Đ. mẹ, đồ chết nhát, dang ra, để tao vô! Hắn nghinh ngang cầm súng chạy xốc vô miệng hang. Mấy tên "gạc - đờ - co" của hắn xách súng chạy theo, cũng nghinh ngang như hắn. Tên đại úy vừa bước vào hang liền bị một phát đạn từ trong bắn trúng giữa miệng, té lật ngửa. Đôi chân đi giày da đen cao cổ của hắn chòi chòi đạp đạp vào giữa lớp khói. Tay hắn buông rơi khẩu súng ngắn chưa bắn được lấy một phát. Toàn thân hắn bỗng giãy lên tê tê như một con cá lóc bị đập đầu. Mấy tên "gạc - đờ - co" bỏ mặc hắn nằm đấy, chạy nhào trở lại. Bản mặt thằng đại úy bấy giờ loang máu, đỏ lòm như chiếc quần cụt của hắn đang mặc. Và cái thân hình to lớn đỏ đầu đỏ đít ấy bị lớp khói trên vòm hang lắng xuống, dần dần mờ phủ.
2
- Quyên, Quyên!
Sứ bế em gái mình trên tay, gọi giật. Chị gọi mấy lượt như thế mà mắt Quyên vẫn nhắm nghiền. Con Thúy cũng nhào tới ôm lấy Quyên mà kêu:
- Dì út, dì út! Rồi nó khóc thét.
Chị Sứ đưa tay hấp tấp sờ khắp người Quyên, nhưng chị không tìm thấy một vết thương nào cả. Có lẽ đúng như Ngạn nói, Quyên bị tức hơi lựu đạn. Chị xoa mạnh ngực em, như Năm Nhớ đã xoa từ lúc Ngạn đem Quyên vào. Nhưng Quyên vẫn không động đậy. Cô nằm sõng sượt trên tay chị, tóc xổ ra, rủ chấm xuống mặt đá. Bấy giờ đến lượt anh em thắp nến lên cho Quyên, như Quyên đã thắp nến lên cho thằng Bé. Bên ngọn nến cháy nhểu ròng những giọt sáp trắng, khuôn mặt Quyên tái nhợt, cặp mày cong cong của cô hơi nhíu lại, và đôi môi khép hờ của cô như muốn nói tiếp câu chuyện gì đang nói nửa chừng. ạm gọn trong tay mình cái cơ thể trẻ trung mềm mại của Quyên, Sứ bối rối lo lắng từng giây. Chị có cảm tưởng như bồng trên tay mình con bé Quyên nhỏ dại ngày nào, để dỗ cho nó ngủ, để hát ru nó những câu hát đưa em ầu ơ, vời vợi; những câu hát mà trước đó mẹ chị đã ru cho tuổi thơ của chị. Trong tay chị giờ đây là đứa em yêu dấu nhất đời, là đứa em mà cha chị chỉ thoáng thấy trên tay mẹ chị có một lần, giữa buổi chiều trời chuyển mưa to, khi những người lính mặc áo "bành - tô" vàng dong cha chị đi ngang qua nhà để đem ra triền Hòn xử bắn. Đây là đứa em mà Sứ đã bế nó lần bước xuống bậc thang nhà một cách khó nhọc, ẵm nó đi chơi tha thẩn dưới những gốc xoài, gốc mít. Rồi khi nó lớn lên, chính chị đã đánh đũa chuyền hoặc búng me với nó, chính chị đã nhường nhịn cho nó gói bánh nhiều hơn, cũng như nhường nó những trái xoài chín hơn. Đứa em ấy giờ đây đang nằm thiêm thiếp trên tay chị. Sứ cứ hối hận nghĩ rằng phải chi ban nãy chị không để Quyên đi châm nước; thay vào đó là chị, chị thấy phải hơn.
- Dì út, dì út ơi! Con Thúy càng kêu dữ. Nó luýnh quýnh ôm chân Quyên, vừa khóc vừa kêu. Trông con bé bấy giờ cũng đủ biết nó thương Quyên đến ngần nào. Nước mắt nước mũi nó giàn giụa cả ra. Chị Sứ vẫn tiếp tục xoa đều ngực Quyên. Cái làm chị hy vọng là tim Quyên vẫn còn đập và ngực Quyên vẫn phập phồng lên xuống. Bỗng nhiên, Quyên rùng mình một cái. Vành mắt Quyên chợt động đậy. Lát sau, mắt Quyên mở ra he hé. Sứ mừng quá, reo lên:
- Mở mắt rồi, sống lại rồi! Chị òa khóc. Vừa khóc chị vừa kêu tất tưởi:
- út Quyên, út Quyên, chị đây nè!
- Dì út, dì út! Sau tiếng gọi quýnh quáng của con Thúy, mắt Quyên từ từ mở hẳn ra. Cô ngơ ngác nhìn chị mình, nhìn mọi người. Hình như cô chưa nhận ra được Sứ, chưa nhận ra được ai cả. Rồi chưa chi cô nhắm mắt lại, như người ngái ngủ muốn ngủ nữa vậy. Sứ nâng mặt em gái lên, hoảng sợ. Nhưng chị mừng hết sức khi thấy môi Quyên từ từ mỉm cười. Cùng với nụ cười ấy, lần này mắt Quyên lại mở ra, trông tỉnh hẳn. Cô hỏi, giọng yếu ớt:
- Em ở đâu đây, chị Ba?
- Trời ơi... ở trong hang chớ ở đâu. Em không nhớ gì hết sao, Quyên?
- à... Quyên buột miệng kêu và ngồi choàng dậy, hoảng hồn rờ khắp mình mẩy:
- Em bị thương ở đâu hả chị?
- Em không có bị thương ở đâu hết... Quyên mừng rỡ:
- Vậy à? Vậy mà em ngỡ em bị thương chớ. Còn cái chùm bi - đông? Quyên nói xong chợt để tay lên ngực, khẽ kêu:
- Tức ngực quá! Rồi cô ngả đầu xuống tay Sứ. Sứ đặt nhẹ tay lên ngực em, lẩm bẩm:
- Bị lựu đạn nổ dội mà... Nó liệng gần một ngàn trái lựu đạn chớ hèn gì. Em không chết là may lắm đó, Quyên à! Quyên ngó chị, hỏi khẽ:
- Tụi nó còn ở ngoải không chị?
- Còn, nhưng nó không vô được!
- Chắc em nằm chết giấc ngoài đó phải không? Em chết có lâu không? Mà ai khiêng em vô đây vậy? Sứ chưa kịp nói thì Năm Nhớ đã nói xen vào:
- Mày chết mười lăm phút rồi. Ai đem mày vô đây à? ông Ngạn ổng ẵm mày vô chớ còn ai! Quyên bẽn lẽn:
- Vậy mà tôi có hay gì đâu...
- Thì mấy ảnh rút hết mà mày còn nằm lại trong hốc đá. Vô tới trong này, thấy thiếu mày, ông Ngạn mới liều chết tuông pha ra mò kiếm mày chớ. Nè, chậm chút nữa thì mày "hy sanh" rồi đó nghe! Quyên cười, má dần dần đỏ ửng. Vẻ chết chóc đã biến mất trên khuôn mặt cô gái và sự sống lại hiện ra nhanh chóng. Nụ cười của cô cũng bắt đầu thoáng nét tinh nghịch, như nói:
“Tôi thử một chút cho vui đó thôi, chớ tôi làm sao mà chết được! " Rồi như để tỏ cho mọi người thấy mình vẫn khỏe mạnh như thường, cô trỗi dậy, khẽ đẩy tay chị Sứ ra. Nhưng chị Sứ vẫn ôm chặt lấy cô. Chị bế cô đứng dậy, đem lại phiến đá chỗ chị ngủ hồi hôm, đặt Quyên nằm xuống. Con Thúy vỗ tay cười trong khi mặt nó hãy còn đầm đìa nước mắt. Chị Sứ để Quyên đấy, đi ra. Con Thúy leo lên ngồi nhổm bên cạnh Quyên, cầm tay Quyên vuốt vuốt. Quyên kéo nó xuống, chùi nước mắt cho nó và hỏi:
- Bộ con tưởng dì chết luôn rồi hả? Con bé thành thực gật đầu. Nó nằm lăn xuống bên Quyên, nhắm tít mắt lại, tay chân ngay đờ ra:
- Hồi nãy dì út nằm như vầy nè! Nói xong nó lồm cồm ngồi dậy, lăng xăng móc trong túi ra một vốc cốm dẹp, mở bàn tay Quyên bỏ vô:
- Cho dì một nắm cốm dẹp nè, dì ăn đi! Quyên khum khum đưa bàn tay lên, nhìn những hạt cốm dẹp nếp than, cười nói:
- Có bấy nhiêu thì lủm một cái hết trơn! Con bé buồn bã:
- Con còn có bấy nhiêu thôi. Hết rồi!... Quyên đưa bàn tay về phía con bé:
- Thôi, nói chơi vậy chớ dì không ăn. Con ăn đi. Con ăn hết nắm cốm dẹp đó rồi dì sẽ kiếm cho con một nắm khác... Con Thúy không chịu. Nó bốc một dúm cốm dẹp buộc Quyên phải há miệng ra cho nó bỏ vào. Quyên nằm nhấm nháp từng hạt cốm dẹp thơm dẻo, lặng lẽ nhớ lại coi sự việc vừa rồi xảy đến với mình ra sao. Cô nhớ lại bóng đen lũ giặc ở cửa hang, nhớ lúc cô bị Tới gạt chân ngã xuống. Rồi cô nằm trong hốc đá, tai váng ù lên vì tiếng lựu đạn nổ dồn dập, ác liệt. Không, lúc đó cô chưa ngất đi. Cô còn nghe Ngạn kêu chuẩn bị rút kia mà. Có lẽ cô ngất đi sau đó một lát chăng? Phải rồi, đúng là sau lúc đó... Bây giờ cô nhớ lại rồi. Cô tự nhủ:
“à, ra chết giấc là như vậy đó, nghĩa là không còn biết gì hết... Và cô lấy làm sung sướng nhớ lại những lời Năm Nhớ bảo rằng chính Ngạn đã tuông pha ra mò kiếm cô, ẵm cô vô. "ảnh sợ mình chết lắm. Nãy giờ lo bắn giặc ở ngoải, chắc ảnh chưa biết mình đã tỉnh dậy... " Không còn nghe tiếng lựu đạn nổ nữa. Ngoài hang lâu lâu vọng vào tiếng tôm - xông bắn ngắt quãng và những phát súng tự động ga - răng nổ nghe "bầm bầm". Quyên bật ngồi dậy, định thò chân bước xuống phiến đá nhưng bỗng cô thấy đau nhói ở ngực. Cô ngồi yên đưa tay sờ ngực, không dám bước xuống. Vừa lúc ấy, chị Sứ trở lại. Thấy thế, chị hỏi:
- Em tính đi đâu đó? Mà em làm sao vậy?
- Không... Em hơi đau đau ở ngực.
- Thôi, nằm xuống đi, em không được đi đâu hết. Sứ nói và lôi tay em, bắt em nằm xuống. Chị tiếp:
- Chị mới ở ngoài hang về đây. Anh em đều bình yên. Tụi nó tràn vô ba lượt, bị đánh chạy ra hết rồi. Chị nói em tỉnh lại, Ngạn nó mừng lắm. Nó bảo nếu ban nãy ra chậm một chút thì nguy, vì sau đó tụi nó tràn vô liền!
- Súng gì còn nổ ở ngoải đó chị!
- Súng anh em bắn tụi lấy xác! Quyên nghe chị nói thế thì cô yên tâm nằm xuống. Cô đưa mắt nhìn lên vòm hang sáng mờ, lắng tai nghe coi ngoài hang còn xô xát nữa không. Nhưng bây giờ tiếng súng đã im đi. Không còn gì nữa, ngoài tiếng anh em nói chuyện rì rầm, lao xao. Một lát, Ngạn đi vào, tới đứng dưới phiến đá. Anh đứng nhìn Quyên hồi lâu, mà Quyên không hay biết gì cả. Khuôn mặt anh hãy còn hết sức căng thẳng. Mồ hôi chảy ròng ở hai bên thái dương, nhễu từng giọt xuống cổ áo anh. Thấy Quyên nằm tư lự ngước nhìn lên vòm hang, Ngạn không nhịn được cười. Anh thò tay chộp lấy bàn chân Quyên, khiến cô giật mình rụt phắt ngay chân lại. Ngạn nhô hẳn đầu lên. Quyên trông thấy anh, cô mừng quá, nhổm ngay dậy chụp lấy anh, véo véo vào vai anh mấy cái:
- Làm người ta hết hồn! Ngạn cười, lắc đầu:
- Mới sống lại mà đã giỡn rồi, tôi phục "cô" quá!
- Phục gì, rút lui bỏ người ta mà còn nói... Ngạn chỏi tay lên mặt phiến đá, nhảy lên. Báng súng tôm - xông anh khoác nơi vai va mạnh vào mỏm đá. Anh cởi súng ra, nằm ngả đại lên mình con Thúy, thở hì hì. Con Thúy thích chí cười không ra tiếng. Ngạn nhìn Quyên:
- Hồi nãy, anh tưởng em chết thiệt rồi chớ!
- Chết, chết sao được!... Không có anh, em nằm đó một lát rồi cũng bò vô được thôi! Ngạn trề môi:
- Làm tàng hoài. Cho em hay, hồi nãy anh mà không ra vác em thì tụi nó lượm em rồi. Lượm như lượm một củ khoai vậy! Quyên nghe nói, cô im đi một giây rồi chì chiết:
- ờ, sao anh không bỏ con nhỏ làm tàng đó cho nó chết, vác nó đi làm chi cho mệt? Ngạn nhoẻn miệng cười, không nói gì cả. Con Thúy thì vẫn nằm yên để Ngạn gác đầu lên bụng nó. Ngạn nói:
- Hồi nãy đem em vô đây, anh trở ra, tụi nó vẫn còn liệng lựu đạn không biết bao nhiêu mà kể. Rồi tụi nó xông vô. Anh bắn té một thằng coi "đã" hết sức. Thằng đó bận quần cụt đỏ lòm. Hai thằng bò vào vác xác nó, liền bị chú Đạt nhỏ bắn chết một... Ngạn nói:
- Bây giờ yên rồi. Anh Ba Rèn và anh Hai Thép đang ở ngoài đó!
Nói xong câu ấy, mắt Ngạn lim dim, Quyên còn định nói chuyện với anh nữa, nhưng mắt Ngạn đã nhắm lại. Chốc sau, Ngạn bắt đầu cất tiếng ngáy. Quyên nâng đầu Ngạn để con Thúy lăn ra, và cô kéo cái khăn trên cổ mình xuống, vo lại gối đầu cho Ngạn. Cô nhè nhẹ đưa tay quệt chùi mồ hôi ở hai bên thái dương Ngạn. Rồi ngồi đó, cô mê mải nhìn Ngạn ngủ. Bây giờ, khi Ngạn đã ngủ, nghĩa là khi anh không còn nhìn thấy cô nữa, thì là lúc cô để lộ hết lòng yêu thương ra mặt. Đôi mắt của cô cháy bỏng hơn, khi cô 37 38 nhìn thấy mọi cái gì trên người Ngạn cũng đều còn in rành rành dấu vết của buổi sáng dữ dội. Chiếc áo sơ - mi đen ngắn tay anh mặc rách toạc một đường nơi vai. Hình như khắp chân thân anh vẫn còn phảng phất mùi khói súng. Nơi cườm tay, khuỷu tay có nhiều vết sây sát rướm máu mà Quyên đoán là bị đá cào. Rất có thể là anh bị những vết sây sát đó trong lúc mò kiếm cô ở các hốc hang. Quyên lục lọi trong chiếc túi chị Sứ lấy ra một chai dầu cù là, dùng ngón tay trỏ bệt dầu thoa lên những chỗ rớm máu trên tay Ngạn. Đang thoa dầu cho Ngạn, bất chợt Quyên nghe tiếng ra - đi - ô từ ngoài hang vẳng vào. Và tiếng anh Hai Thép kêu lớn:
- Anh em ơi, lại nghe Bác nói chuyện, lại nghe Hồ Chủ tịch nói chuyện đây nè! Trong hang mọi người reo ầm lên. Rồi tiếng chân chạy nghe thình thịch. Quyên luýnh quýnh lay Ngạn:
- Dậy, dậy anh Ngạn!
- Cái gì? Cái gì? Ngạn giật mình, ngơ ngác hỏi:
- Dậy, Bác nói chuyện kìa, trời ơi, mau mau đi! Ngạn ngồi bật ngay dậy với tay xách súng. Con Thúy đeo vào cổ anh. Quyên nhảy từ trên phiến đá xuống, chạy nhào về phía có tiếng ra - đi - ô đang phát văng vẳng. Ngạn cõng con Thúy tất bật chạy theo. Anh Hai Thép hai tay nâng chiếc "trăn - xi - to" đi về góc hang chỗ anh em bị thương. Mọi người ở trong hang vây quanh theo. Anh đi lại gần chỗ Thẩm và thằng Bé thì ngồi thụp xuống, mở máy to hơn. Trong máy, Hồ Chủ tịch đang nói. Cả hang đang nhốn nháo bỗng im phăng phắc. Chỉ còn giọng Người cất lên, ấm áp, sang sảng:
- Bước sang năm mới dương lịch một chín sáu mốt, miền Bắc đã tròn bảy năm ra sức khôi phục kinh tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Miền Nam đã trải qua bảy năm đấu tranh cực kỳ gay go và anh dũng. Đế quốc Mỹ đang ra sức biến miền Nam nước ta thành một thuộc địa kiểu mới của chúng, nhưng đồng bào miền Nam nhất quyết không chịu làm nô lệ. Đế quốc Mỹ và bọn tay sai Ngô Đình Diệm đã gây ra không biết bao nhiêu cảnh chết chóc đau thương...
Người vừa nói đến đây thì trong hang đang im phăng phắc bỗng có tiếng khóc òa lên. Đó là tiếng khóc của chị Sứ. Tự nãy giờ, Quyên hết sức cố nén, nay nghe chị mình khóc, cô liền òa khóc theo. Và rồi sau Quyên, cả hang đều nức nở, giữa lúc tiếng nói của Hồ Chủ tịch vẫn tiếp tục sang sảng cất lên trên tiếng sụt sùi của mọi người. Tiếng nói của người cha lớn và vị lãnh tụ kính yêu đời đời đó lan qua các phiến đá, dội lên võm hang, thấm sâu từng chữ từng lời vào lòng mỗi người. Ai cũng cố nén bớt cái tiếng khóc của mình để nghe cho hết lời Người nói, nhưng vừa mới nén được thì lời nói của Người lại làm họ khóc lớn hơn... Mà họ không khóc sao được! Chỉ riêng tiếng nói của Người cũng đã đủ làm cho họ khóc rồi. Huống hồ Người đang nói về họ, nói đúng vào giữa lúc cái hang Hòn xa xôi bé nhỏ này đang diễn ra một trận đấu cực kỳ ác liệt. Họ khóc là phải lắm. Nhưng đây không phải là những giọt lệ thường. Đây là những giọt lệ lạ lùng nhất đã trào ra khi tiếng nói của người cha Việt Nam cất lên, khi hang động ngập tràn cái không khí thiêng liêng kỳ diệu, khi nước uống đã cạn, và trong hang hãy còn nồng nặc mùi khói súng. Đây là nỗi xúc động thần thánh chỉ có được trên mảnh đất miền Nam rướm máu, nỗi xúc động về lòng tự hào, lòng yêu kính, và về sự sung sướng trong đó hình như có pha chút gì xót tủi. Tiếng nói của Hồ Chủ tịch vẫn đang nói:
- Mười bốn triệu đồng bào ta ở miền Nam đang vùng lên oanh liệt chống lại đế quốc Mỹ và tay sai. Cuộc đấu tranh ấy có được miền Bắc là chỗ dựa vững chắc và được nhân dân tiến bộ trên toàn thế giới đồng tình, hiện đang ngày càng giành nhiều thắng lợi. Đồng bào ta ở miền Bắc luôn hướng về miền Nam anh hùng, luôn hướng về miền Nam Thành đồng tổ quốc! Ngạn đang cõng con Thúy đứng sững. Nghe tới đấy, anh rùng mình, cổ họng nghẹn lại. Quyên nép sát vào vai anh, như tất cả mọi người đang đứng sát lại bên nhau. Bàn tay Quyên cứ mỗi lúc một nắm chặt tay Ngạn hơn. Trong kia, anh Thẩm gượng một chân, đứng lên. Lưng anh Thẩm tựa vào vách hang, hai bàn tay anh bám vịn vách đá, rờ bấu, run run... Còn thằng Bé, nó cũng đã chống cánh tay còn lại, nhổm dậy tự lúc nào. Đàng sau, chị Sứ đỡ nhẹ lấy vai nó. Trên mặt của hai chị em nước mắt đều đang rơi lã chã.