Thuật ngữ của khoa khí công gọi:
– Xương cụt (huyệt Trường cường VG1),
– Xương sống,
– Ngọc chẩm (huyệt Phong phủ VG16),
là tam quan, tức ba cái cửa để dẫn khí nhập cơ thể. Vòng Tiểu chu thiên chạy qua tam quan và tam điền :
– Thượng điền tức huyệt Ấn đường,
– Trung điền tức tỳ vị,
– Hạ điền tức huyệt Khí hải VC6).
Vòng Tiểu chu thiên tuy dễ luyện, nhưng vì có nhiều sai lầm do tam sao thất bản, nên nhiều người chỉ biết những gì do sư phụ truyền dạy, rồi khăng khăng cho rằng cái của mình học mới đúng. Chúng tôi trình bầy rõ cái bất đồng này.
3.31. Sự khác biệt nhau
Độc giả thấy đường di chuyển của Nhâm Đốc mạch trên đây có rất nhiều chi tiết, khác hẳn với một số sách y khoa thuộc loại “viết cho có viết”. Tại sao lại có hiện tượng đó? Xét về nguyên do ta thấy có ba:
– Một là, đa số các Châm cứu gia chỉ học tính chất huyệt đạo thực mau để trị bệnh, mà không để ý đến chi tiết đường di chuyển kinh mạch, nên họ lướt qua nhâm, đốc. Có rất nhiều sách y khoa không khảo sát tường tận. Dĩ chí, khi học khí công, điều căn bản phải thông thạo kinh mạch, lạc mạch, người học tìm hiểu Nhâm Đốc trong y thư, thì y thư không đủ.
– Hai là, những sách viết về y khoa, đa số dịch từ loại sách giản yếu của Trung Quốc, mà trong những sách này cũng chỉ lướt qua Nhâm Đốc mà thôi. Khi đã thuộc loại lướt qua, thì sao đầy đủ mọi lạc mạch, phân lạc?
– Ba là, giai đoạn 1949-1980, khoa khí công tại Trung Quốc gần như không được giảng dạy, vì vậy các gia, các phái tuy biết rất rõ, mà lại phải dấu kín, vì sợ tai vạ. Từ sau 1981, khoa khí công được trọng dụng, các khí công gia mới đem mật quyết của gia phái mình ra giảng dạy, căn cứ vào trí nhớ, nên không tránh khỏi tam sao, thất bản.
Gần đây, trong bộ Châm cứu học của Trung y Học viện Thượng Hải (1979), phần kinh lạc, mới biên chép đầy đủ. Rồi từ đó, một số thư tịch khí công mới trình bầy hết những gì cổ nhân đã luyện tập.
3.32. Vận khí theo vòng Tiểu chu thiên
Xét đường di chuyển của nhâm, Đốc mạch, ta thấy hai mạch này thông với nhau:
– Ở khu mặt: mũi, mắt, môi trên.
– Ở khu bụng dưới, hậu môn, bộ phận sinh dục, xương sống.
Vì vậy những người được đả thông kinh mạch, có thể vận khí chu lưu suốt vòng Tiểu chu thiên nghĩa là từ Nhâm mạch sang Đốc mạch và ngược lại.
Đốc mạch là nơi tất cả kinh dương tụ hội về. Nhâm mạch là nơi tất cả các kinh âm hội hợp. Nhâm, Đốc lại thông với tất cả các mạch Âm kiêu, Dương kiêu, Âm duy, Dương duy, Xung mạch, Đới mạch. Cho nên chỉ cần vận khí một vòng Tiểu chu thiên là coi như đã tuần lưu qua khắp cơ thể, vì vậy mới có tên “một vòng nhỏ vũ trụ”.