Phần Sáu Mươi Ba
Nhất Thống Sơn Hà
Nguyên tác: Nguyễn Duy Cần
Mùa hạ, tháng năm sau khi đã diệt dược Sở Bá Vương, Hán Bái Công cho đặt tiệc rượu ở cung nam thành Lạc Dương thiết đãi quần thần.
Rượu uống được vài tuần, Bái Công nói:
- Ớ liệt hầu và các tướng, Trẫm hỏi câu này, ai nấy đều nên nói cho thực, không giấu giếm: Trẫm dở dĩ được thiên hạ là vì sao? Hạ Hạng sỡ dĩ mất thiên hạ là vì sao?
Cao Khởi, Vương Lăng thưa:
- Hạng Võ sỗ sàng và khinh người, Bệ hạ nhân hậu và yêu người. Bệ hạ sai người đánh thành cướp đất, hễ ai lấy được đâu thì ban cho đấy, đó là cách cùng thiên hạ cùng lợi chung. Hạng Võ ghét kẻ tài, ganh người hay, kẻ có công thì hại, người hiền thì ngờ vực, được trận không cho ai công, được đất không cho ai lợi. Sở dĩ mất thiên hạ là vì thế.
Bái Công mỉm cười bảo:
- Các ông chỉ biết một mà chưa biết hai. Nay như vận ở chốn trung quân, quyết thắng ra ngoài nghìn dặm, ta đâu bằng Tử Phòng, trấn thủ quốc gia, vỗ về trăm họ... ta đâu bằng Tiêu Hà. Cầm quân trăm vạn, đánh đâu thắng đấy, phá đâu lấy đấy, ta đâu bằng Hàn Tín. Ba người ấy đều là bậc hào kiệt trên đời, ta đều biết dùng cả ba, cho nên ta lấy được thiên hạ, Hạng Võ chỉ có một mình Phạm Tăng mà không biết dùng, cho nên chết về tay ta.
Vậy ta phạt các khanh một người một chung rượu.
Phần Sáu Mươi Bốn
Vay Lúa
Nguyên tác: Nguyễn Duy Cần
Trang Tử nghèo túng... sang Giám Hà Hầu vay lúa. Giám Hà Hầu nói:
- Tôi có cái ấp sắp nộp tiền lúa. Tôi sẽ giúp ông trăm lượng. Có được không?
Trang Tử giận:
- Hôm qua, khi Châu đến đây, giữa đường nghe có tiếng kêu, ngoảnh lại trông, thì thấy một con cá đang vùng vẫy trong cái vết bánh xe. Châu tôi hỏi:
- Cá đến đây làm gì?
Cá nói:
- Tôi là thủy thần ở bể Đông, ông có thể giúp tôi một chén nước mà cứu tôi không?
Châu tôi nói:
- Để tôi qua chơi bên phía Nam nước Ngô nước Việt, rồi khi về, tôi sẽ lấy nước Tây Giang về đón người. Có được không?
Cá giận nói:
- Tôi đang cần nước, ông chỉ cho tôi một ít là đủ sống. Nay nói như ông, đợi đến lúc ông về thì đến hàng cá khô, sẽ thấy tôi nơi đấy!.
Phần Sáu Mươi Lăm
Học Bắn Cung
Nguyên tác: Nguyễn Duy Cần
Kỷ Xương vào hầu Phi Vệ, xin học phép bắn cung.
Phi Vệ bảo:
- Anh phải học không được chớp mắt trước, rồi sau mới học bắn được.
Kỷ Xương vâng lời trở về, ngày ngày nằm dưới cái khung cửi của vợ, giữa chỗ gọng máy đưa lên xuống. Hai năm sau, thành quen mắt, cho dù cho cái đầu dùi đâm vào, cũng không chớp mắt nữa.
- Chưa được. Anh còn phải học nhìn. Bao giờ nhìn vật nhỏ như to, nhìn vật tối như sáng, thì bấy giờ đến đây, ta sẽ dạy.
Kỷ Xương lại vâng lời trở về, bắt một con rận treo trước cửa sổ, ngày đêm nhìn vào. Sau mười hôm mỗi ngày nhìn thấy một to. Sau ba năm, nhìn thấy to bằng cái bánh xe. Bấy giờ trông vật gì cũng to như núi, như gò cả. Kỷ Xương bèn làm một chiếc cung nhỏ bằng sừng, mũi tên bằng đầu kim, bắn trúng giữa bụng con rận. Đến thưa chuyện với Phi Vệ. Phi Vệ mừng bảo:
- Anh đã học được rồi đó!
Phần Sáu Mươi Sáu
Đi Săn
Nguyên tác: Nguyễn Duy Cần
Trang Châu đi chơi ở rừng Điêu Lăng, thấy một con chim tước lạ ở phương Nam lại. Cánh rộng bảy thước, mắt tròn một tấc, đụng ở trán Châu, mà đậu ở bụi cây lật.
Trang Châu nói:
- Chim nầy là chim gì vậy? Cánh to mà không bay, mắt lớn mà không thấy. Bèn dùng dằng dừng bước. Lấy đạn ra mà nhắm bắn. Bỗng thấy một con ve, vừa được bóng mát mà quên cả thân. Một con bọ ngựa, lấy lá che thân, chồm đến muốn bắt mà quên cả thân. Còn phía sau, con tước đang vồ bắt nó mà quên cả thân mình...
Trang Châu giật mình:
- Ôi giống vật vốn làm lụy nhau... Hai loài như gọi lẫn nhau: Cái mất đi sau cái được.
Rồi bỏ viên đạn mà chạy trở về... Người coi rừng đuổi theo mà mắng nhiếc!
Trang Châu về nhà. Ba tháng không vui.
Lạn Thư theo hỏi:
- Thầy làm gì mà ít lâu nay không vui?
Trang Châu nói:
- Ta giữ hình thể mà quên chân thân. Ta mãi nhìn nước đục bên trên mà quên nhìn nước trong dưới đáy vực. Vả chăng, ta nghe thầy ta dạy: "Vào chỗ nào, thì theo cái tục chỗ đó". Nay ta sang chơi Điêu Lăng mà quên hẳn thân ta. Con tước lạ bay sát trán mà ta quên cái thân của nó. Người coi rừng đem ta mà sỉ nhục. Nên ta không vui.
Phần Sáu Mươi Bảy
Giàu Sang
Nguyên tác: Nguyên Duy Cần
Người nước Tề có hai vợ, cùng ở với nhau một nhà.
Anh chồng ngày nào cùng ra đi no say rồi mới về. Người vợ cả hỏi anh uống với ai, thì chồng đáp là ăn toàn với bậc cao sang.
Vợ cả bảo vợ lẻ
- Chồng chúng ta ra đi thì no say rồi mới về, hỏi ăn uống với ai thì đáp là ăn uống toàn với những bậc giàu sang. Vậy mà chưa từng thấy một người giàu sang nào tới chơi nhà cả! Tôi muốn rình xem anh ấy đi đâu.
Hôm sau dậy sớm, vợ cả lẻn theo chồng, đi khắp nơi chẳng thấy ai đứng nói chuyện với chồng mình. Sau cùng thấy người chồng tới đám cúng mả ở ngoại ô phía đông mà xin ăn cơm thừa canh cặn, chưa no lại nghểnh lên đi tìm chỗ khác. Gã được no say là nhờ cách ấy.
Người vợ cả về bảo người vợ lẻ:
- Chồng chúng ta là người cho chị em mình trông cậy suốt đời mà nay như vậy đó.
Vợ cả kể việc xấu của chồng với người vợ lẻ, rồi hai người cùng ôm nhau khóc ở giữa nhà mà người chồng không hay, vẫn hớn hở đi vào, hiu hiu lên mặt với hai vợ như thường lệ.
Cứ như người quân tử xét ra thì những kẻ hầu phú quý danh lợi mà vợ cả, vợ lẻ không cho là đáng thẹn, phải khóc với nhau, thật là ít có vậy.
Phần Sáu Mươi Tám
Pháp Thuật Cao Cường
Nguyên tác: Nguyễn Duy Cần
|