[ngoctulaa]

Huyền thoại Yoga và nhà Yoga số 1 Việt Nam

Một số người Hà Nội vẫn còn nhớ một ngày cuối đông năm 1970, chị Mari, phóng viên tờ báo Unita của Italia đã biểu diễn yoga trước hàng ngàn khán giả. Khi nữ phóng viên vừa kết thúc bài biểu diễn trong tiếng vỗ tay ầm ầm, một người đàn ông dáng thư sinh, gương mặt trắng trẻo, tiến đến bục ban tổ chức... xin biểu diễn. Sau khi vận khí chạy rần rần khắp cơ thể, anh từ từ ngồi xuống. Đôi chân mềm như tàu lá vắt chéo qua cổ, dồn khí làm gồ lên ở sống lưng. Những “u thịt” cứ chạy khắp cơ thể trông rất lạ mắt. Sau những bài biểu diễn như cuộn tròn cơ thể, vặn xoắn tay chân, anh trở lại tư thế ngồi thiền và mời mọi người kiểm nghiệm khả năng điều khiển nhịp tim. Điều kỳ lạ chưa từng thấy đã xảy ra, mọi người đếm đi đếm lại chỉ thấy tim đập 28 lần/phút.

Cả hội trường phải sững sờ bởi lần đầu tiên được tận mắt thấy nhà yoga bằng xương bằng thịt giữa đời thường chứ không phải xem qua phim ảnh, báo chí. Riêng nữ phóng viên Mari, người mới tốt nghiệp Khoa Yoga tại Angiêri, do các chuyên gia Ấn Độ hướng dẫn, tiến tới bắt tay anh và trầm trồ thán phục: “Anh là bậc thầy của tôi...”. Người khách “vô danh” hôm đó chính là Nguyễn Thế Trường, một nhà nghiên cứu trẻ của Viện Khoa học giáo dục, người mới chỉ làm quen và tập luyện yoga chưa đầy 4 năm...

Nghị lực phi thường

Nguyễn Thế Trường sinh ra ở Từ Sơn, Bắc Ninh. Hồi nhỏ, Trường học rất giỏi, lại được cha rèn dạy chữ Nho. Tốt nghiệp Trường Hàn Trung, năm 1953 được Nhà nước cử sang Trung Quốc học ở Học viện Bắc Kinh. Hồi học ở trường, trong một buổi nói chuyện về khí công, Thái cực quyền, một người bạn Trung Quốc mang cho cậu mấy cuốn sách cũ kỹ, có cuốn bằng chữ Phạn, có cuốn bằng chữ Hán. Cuốn bằng chữ Hán có tên “Sự kinh dị của yoga”.

Về nước, Nguyễn Thế Trường làm việc ở Ban Tu thư, nơi có những học giả lừng danh như cụ Hoàng Ngọc Phách, Lê Thước, Đỗ Đức Hiểu, Vũ Đình Liên, Lê Trí Viễn, Hoàng Tụy... Ông được vinh dự cùng các soạn giả viết sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 12 và tham gia soạn cuốn Từ điển Bách khoa Việt Nam.

Con đường tương lai đang xán lạn thì căn bệnh hen quái ác hoành hành dữ dội hơn. Ông Trường kể: “Ngày còn nhỏ tôi khỏe lắm, thổi xì đồng rất cừ. Tôi thổi rụng cả chèo bẻo, sáo sậu trên ngọn cây. Thổi tên có ngạnh chết cá dưới nước. Nhưng rồi một hôm, tôi thấy khó thở, thổi tên không qua được ống xì đồng. Mẹ dắt đi khám, bác sĩ bảo bị hen phế quản”. Càng ngày bệnh hen càng nặng mặc dù gia đình đã chạy chữa đủ đường.

Giữa lúc tưởng như phải từ bỏ con đường công danh vì bệnh tật thì Trường vô tình đọc được bài viết của bác sĩ Nguyễn Khắc Viện đăng trên một tờ báo nói về phương pháp tập thở theo yoga để chữa bệnh. Trường đi tìm bác sĩ Nguyễn Khắc Viện. Tâm sự với bác sĩ, Trường thấy bệnh tình của mình còn nhẹ hơn ông rất nhiều.

Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện mắc bệnh lao, bị phẫu thuật cắt phổi 7 lần, mất 8 xương sườn, dung tích thở chỉ còn 1 lít (ở người bình thường là 4,5 lít). Bác sĩ điều trị cho biết, ông chỉ có thể sống được thêm 2-3 năm nữa. Không muốn chấp nhận kết cục đó, ông đã tìm đọc các tài liệu về khí công, yoga và tìm thấy con đường sống của mình. Ông tập thở bụng để tận dụng tối đa công năng của phần phổi còn lại.

Trong một lần đi công tác ở Campuchia, bác sĩ bị viêm phế quản nặng, các cơ sở y tế nước bạn không có khả năng cứu chữa. Thế là ông nằm khoanh lại với một tư thế tiêu hao ít năng lượng và ôxy nhất, dặn mọi người cứ để nguyên như vậy mà chuyển ông về Bệnh viện Thống Nhất (Tp.HCM), vì chỉ cần xê dịch một chút là chết ngay. Và lần đó, ông đã qua khỏi.

Bác sĩ Nguyễn Khắc Viện là người biết quý trọng từng giây, từng phút sự sống để nghiên cứu khoa học, cống hiến cho nền giáo dục nước nhà. Ông đã kiên trì tập luyện yoga và sống đến tuổi 83, đẩy lùi giờ hẹn của thần chết đến 50 năm trời.

Sau khi trò chuyện với bác sĩ Nguyễn Khắc Viện, ông Trường mới nhớ đến mấy cuốn sách mà người bạn Trung Quốc tặng từ hơn 10 năm trước. Chữ Trung Quốc, Anh, Pháp, Nga thì ông đọc làu làu, nhưng chữ Phạn thì không đọc được. Rất may, ông Lê Trí Viễn, khi đó đang dạy ở Viện Bắc Kinh đại học đã gửi cho ông khá nhiều tài liệu về chữ Phạn để ông tự học, rồi ông cũng nhờ một người bạn ở Nga tìm mua cho cuốn Từ điển Phạn - Nga. Vừa tự học, vừa năng lui tới Ủy ban Quốc tế làm quen với người Ấn Độ để học hỏi thêm, vậy mà ông đọc thông, viết thạo được chữ Phạn mới đáng phục. Bạn bè Ấn Độ lại tặng ông nhiều tài liệu gốc nói về phương pháp luyện tập yoga. Cho đến giờ, nhà nghiên cứu Nguyễn Phúc Giác Hải và một số nhà khoa học vẫn phải nhờ ông dịch những tài liệu bằng chữ Hán cổ, chữ Phạn.

Với ông Trường, bác sĩ Nguyễn Khắc Viện là một người thầy khả kính, là tấm gương để ông noi theo. Ông nhớ mãi lời bác sĩ Nguyễn Khắc Viện nói: “Con hãy nghe hơi thở của con, con sẽ nghe được nhịp của vũ trụ”.
Tuân theo lời dạy đó, ông Trường bắt đầu học thở. Ông bảo: “Thật là sai lầm nếu chúng ta nghĩ rằng chúng ta đều biết thở. Thở là một nghệ thuật. Và, hơn nữa, đó là một nghệ thuật cao siêu, kỳ bí”. Đầu tiên, ông tập thở bằng cơ hoành, hay còn gọi là thở bụng. Ông buộc bản thân phải tuân thủ một kỷ luật thở có chủ định, hết sức nghiêm ngặt.

Kết hợp với việc ngồi tập thở đều đặn hàng ngày, ông tập kiểm soát tâm trí bằng nhãn quan nội tâm, soi trở vào trong. Ông ngồi thiền như tòa sen hàng giờ, toàn bộ tâm trí tập trung đi theo hơi thở vào ra. Cứ ngồi thở như vậy suốt một năm trời, ông đã có thể dẫn luồng khí theo các kinh mạch tác động vào huyệt đạo, mà trong yoga gọi là các luân xa (chakras).

Khi việc tập thở đã nhuần nhuyễn, điều khiển được khí mạch thì ông luyện ý chí để điều khiển các mạch máu của mình, vì theo các minh sư yoga, hệ thống mạch máu trong “vương quốc cơ thể” là mạng lưới giao thông, tiếp phẩm và thanh lọc. Điều khiển được các mạch máu bằng ý chí sẽ có khả năng “giao tiếp” với bất kỳ cơ quan nào trong cơ thể. Để tập luyện kỹ năng này, ông phải ngồi thả lỏng, tưởng tượng hai bàn tay đang nóng lên.

Sau khi đã gây được cảm giác nóng ở bàn tay thì ông tưởng tượng mình là một ngọn lửa, và như vậy, toàn cơ thể nóng ran, mặt đỏ bừng bừng. Tiến thêm bước nữa, ông tập gây ra cảm giác nặng, nhẹ ở tay, chân, ngực, bụng, rồi khắp thân mình. Ông Trường cho hay: “Mỗi khi luyện tăng trọng lượng, tôi thấy mạnh đến nỗi cả người nặng trịch, không tài nào đứng lên được”.

Cứ tập luyện kiên trì, dần dần ông Trường đã làm chủ được thân thể và nội quan. Ông có thể trồng cây chuối hàng giờ và vẫn rèn cơ thể bằng cách dồn hết tạng phủ lên phía ngực, đến mức bụng lép kẹp, chìa rõ xương sống và từng giẻ xương sườn. Ông đã xóa được những biểu hiện căng thẳng về thần kinh, lập lại được thế cân bằng trong cơ thể, giữ được tinh thần thư thái. Ông tự điều khiển hơi thở, tùy ý điều khiển được phế quản, phế nang, động mạch và tĩnh mạch phổi. Nhờ vậy bệnh hen mãn tính đã biến mất tự lúc nào

(còn tiếp)