Diện mạo văn học Mỹ trong những thập kỷ cuối cùng của thế kỷ 20 có những thay đổi sâu sắc. Giới nghiên cứu phê bình văn học Mỹ nhất trí với nhau ở một điểm là cần phải thay đổi cái nhìn chính thống trong những nhận định về văn học Mỹ. Vậy điều gì đã làm nên những thay đổi này? Có thể nói đó là sự xuất hiện của các nhà văn da màu, mà đại diện xuất sắc là các nhà văn nữ. Năm 1995, Tony Morrison đạt giải Nobel về văn chương. Nhưng trước đó khá lâu từ những thập niên 70, 80 văn học Mỹ đã có thêm sinh khí mới với những sáng tác của các nhà văn, nhà thơ da đen như Alice Walker, Maya Angelou, những nhà văn gốc Mỹ la tinh như nhà văn được giải Pulitzer Oscar Hijuelos, Rdolfo Anaya…
Cùng lên tiếng với nhóm các nhà văn trên là những nhà văn gốc Châu Á. Vào giữa thập niên 70, Maxine Hong Kingston với Tripmaster Monkey đã đặt một cột mốc cho dòng văn học này, và nối tiếp con đường của bà là Amy Tan với The Joy Luck Club – Phúc lạc hội (1988). Tác phẩm gây nên một tiếng vang lớn buộc độc giả và giới nghiên cứu phê bình phải nhìn lại những tác phẩm của những nhà văn Mỹ gốc Châu Á, Amy Tan với các tác phẩm tiếp theo của bà The Kitchen God's Wife – Phu Nhân Táo Quân (1991), The Hundred Secret Senses – Trăm miền ẩn thức (1995), The Bonesetter's Daughter – Con gái thầy lang (2000), cùng những sáng tác cho thiếu nhi The Moon Lady, tạm dịch là Hằng Nga, và The Chinese Saimese Cat, tạm dịch Con mèo xiêm Trung Quốc, trong vòng hơn một thập kỷ qua đã làm nên một hiện tượng trong văn học Mỹ. Các nhà phê bình đã thống nhất với nhau trong nhận định là cùng với Maxine Hong Kinsgton, Amy Tan đã khai phá một con đường mới, mở ra những giá trị nghệ thuật và nhân bản sâu sắc trong nền văn học đương đại Mỹ. Thêm vào giá trị văn học Mỹ những giá trị của một nền văn hoá phương Đông vốn thâm trầm mà sâu sắc.
Amy Tan sinh ngày 19 tháng Giêng năm 1952 ở Oakland, bang California. Tuổi thơ của bà trôi qua chủ yếu ở San Francisco, nhưng bà lại tốt nghiệp phổ thông ở Montreux, Thụy Điển và bà nhận được bằng thạc sĩ về ngôn ngữ của San Jose Sate University. Với tác phẩm đầu tay Phúc Lạc Hội, Amy Tan đã nhận được giải thưởng The National Book Award và L.A. Times Book Award năm 1989. Các tác phẩm sau này được đánh giá rất cao (Good và Excellent) trong dư luận bạn đọc.
Các sáng tác của Amy Tan, với những vấn đề của người phụ nữ, đặc biệt là những người phụ nữ gốc Á nhập cư ở Mỹ, tiếc thay mới được dịch ra tiếng Việt tác phẩm The Joy Luck Club – Phúc lạc hội (nhà xuất bản Trẻ). Nhưng chỉ riêng tác phẩm này đã gây nên được dư luận trong đông đảo bạn đọc Việt Nam vì những vấn đề nó đặt ra.
Nhà xuất bản Văn nghệ thành phố Hồ Chí Minh mạnh dạn giới thiệu những sáng tác mới nhất của Amy Tan vì các tác phẩm này gần gũi với thị hiếu thẩm mỹ cũng như cách cảm nghĩ của người Việt Nam. Thiết nghĩ có lẽ nền văn hoá Trung Hoa và Việt Nam có nhiều điểm gần gũi tương đồng. Nhưng một nhận định như thế e có thu hẹp giá trị trong những tác phẩm của Amy Tan, bởi lẽ các tác phẩm của bà được dịch ra 20 thứ tiếng với hàng chục triệu bản in và được yêu thích trên toàn thế giới. Dù là người da trắng, người da đen sống ở Nam Phi, hay người Trung Hoa lục địa thì cũng đều tìm thấy trong sáng tác của bà những nồi niềm của chính mình, của ông bà mình, anh chị mình.
Đặc biệt khi người đọc là phụ nữ, là con gái, em gái, là mẹ hay là vợ thì lại càng cảm thấy tiếng lòng của mình trong mỗi sáng tác của Amy Tan. Có thể nói nhân vật bao giờ cũng là trung tâm, cũng đẹp theo nghĩa rộng của từ này, trong các tác phẩm của Amy Tan là Phụ Nữ, nhất là trong vai trò mẹ và con gái.
Nhà xuất bản mong nhận được ý kiến đóng góp phê bình của đông đáo bạn đọc.
Đây là những điều mà tôi biết là thật :
Tên tôi là Lưu Linh Young. Tên của các ông chồng tôi là Phan Khải Tĩnh và Edwin Young. Cả hai đều đã yên nghỉ nơi chín suối và mang theo những bí mật của chúng tôi. Con gái tôi là Ruth Luyi Young. Nó cầm tinh là rồng nước còn tôi là rồng lửa. Vì thế mẹ con tôi là một nhưng lại đối lập nhau.
Tôi biết tất cả những điều này tuy vậy vẫn có một cái tên tôi không sao nhớ nổi. Nó nằm đâu đó trong cái lớp sâu kín nhất trong bộ nhớ của tôi mà tôi không có cách gì đào xới lên được. Hàng trăm lần tôi nhớ về cái buổi sáng mà dì Báu đã viết cái tên đó ra. Tôi mới chỉ có sáu tuổi nhưng rất thông minh sáng láng. Này nhé, tôi biết đếm, biết đọc. Tôi ghi nhớ tất cả mọi chuyện và đây là những gì nằm lại trong đầu tôi về cái sớm mùa đông năm ấy.
Tôi đang ngái ngủ, vẫn còn nằm trên tấm phản xây bằng gạch với dì Báu. Ống dẫn nhiệt trong căn phòng nhỏ của chúng tôi ở xa lò sưởi trong phòng chung nhất cho nên gạch dưới lưng tôi đã lạnh cóng từ lâu. Đôi vai tôi run rẩy. Khi mở mắt, tôi thấy dì Báu viết một cái gì đó lên một mảnh giấy, rồi khoe với tôi những dòng chữ dì vừa viết. “Con chẳng thấy gì,” tôi than vãn, “trời còn tối mờ.”
Dì bực tức đặt tờ giấy lên cái tủ chân quỳ, nhấn mạnh rằng tôi phải ra khỏi phòng. Dì nhóm cái lò than nấu nước pha trà, quấn một cái khăn quanh mũi và miệng khi cái bếp lò tỏa khói mù mịt. Dì đổ nước rửa mặt vào trong cái ấm nấu nước trà, và lúc nó reo vang trên bếp là lúc dì Báu bắt đầu một ngày mới. Dì rửa mặt và lau tai cho tôi. Dì miết cái lược trên đầu chải tóc cho tôi, tém hết tất cả các cọng tóc bướng bỉnh quăn queo như những cái chân nhện, bắt chúng nằm bẹp xuống và chia mái tóc dài của tôi làm hai phần đều nhau và bắt đầu tết tóc. Xong xuôi, dì cột một giải ruy băng đỏ ở đầu bím tóc, một dải ruy băng màu xanh ở đuôi tóc. Tôi lắc đầu để cho bím tóc ve vảy như đôi tai vui vẻ của con chó ở hoàng cung. Dì Báu cũng khịt khịt mũi như thể dì cũng là một con chó đang tự hỏi, có mùi gì ngon lành làm vậy? Cái khịt mũi này là cái cách dì gọi tên hiệu của tôi, Cún con. Đó là ngôn ngữ của dì.
Dì không có tiếng nói, chỉ há miệng hớp hớp không khí và thở khò khè, tiếng khịt khịt của gió luồn qua cửa. Dì giao tiếp với tôi bằng điệu bộ trên mặt và tiếng rên rỉ, bằng vũ điệu của lông mày và sự thay đổi của ánh mắt. Dì nói về nhân thế bằng cục phấn viết bảng của tôi. Dì cũng vẽ những bức tranh với đôi tay đen đúa của dì. Nói chuyện bằng tay, nói chuyện bằng nét mặt và nói chuyện bằng viên phấn là thứ ngôn ngữ giao tiếp giúp tôi trưởng thành, vô thanh mà mạnh mẽ.
Trong khi dì miết những sợi tóc ép sát vào da đầu mình, tôi chơi đồ hàng với cái hộp đựng kho báu của dì. Tôi lấy ra một cái lược thật xinh bằng sứ có khắc hai con gà trống ở hai đầu. Dì Báu cầm tinh con gà. "Dì cái lên đâu đi" tôi nài, giơ cái lược lên "đẹp quá". Tôi vẫn còn đủ non nớt để tin cái đẹp đến từ sự trang điểm bên ngoài và tôi mong mẹ tôi đối xử với dì tốt hơn. Nhưng dì Báu lắc đầu. Dì bỏ khăn trùm đầu ra, chỉ vào mặt vào lông mày mình và hỏi: Dì còn có thể làm đẹp được không?
Tóc dì rũ xuống tận lông mày như tóc tôi. Toàn bộ mớ tóc còn l.ai được cột lại một túm và gài bằng một chiếc trâm bằng bạc. Vầng trán của dì có cái màu ửng hồng của trái đào, cặp mắt to, đôi má bầu bĩnh làm nổi bật cái mũi cao. Đó là phần trên khuôn mặt. Và đó cũng là phần dưới.
Dì múa may những móng tay đen cháy giống như một ngọn lửa đói khát. Nhìn xem ngọn lửa đã làm gì.
Tôi không nghĩ là dì Báu xấu xí, dì chỉ không giống những người khác trong gia đình. "Úi da, nhìn cô ấy xem, quỷ cũng phải nhảy ra khỏi lớp da của nó", một lần tôi nghe mẹ nhận xét như vậy. Khi còn bé hơn, tôi thích di ngón tay quanh miệng dì Báu. Một bên miệng xù xì, một bên thật mịn màng và cả hai bên dúm lại thành một cục. Trong miệng dì, má phải cứng ngắc như da thuộc trong khi má trái ươn ướt và mềm mại. Chỗ lợi bị cháy răng trụt ra hết. Lưỡi dì giống như cái rễ cây bị đốt. Dì không thể thưởng thức hương vị của cuộc đời: mặn và cay, chua và đắng cùng với vị ngọt bùi, thơm tho.
Chẳng có ai hiểu được ngôn ngữ của dì Báu vì thế mà tôi phải nói to lên cho mọi người nghe những điều dì muốn nói. Dù vậy, tôi không nói tất cả mọi chuyện, chúng tôi cũng có những bí mật đấy chứ. Dì thường kể cho tôi nghe về cha dì, một thầy lang nổi tiếng khắp vùng Chu Khẩu, gần cái hang mà họ tìm thấy xương rồng, những bộ xương rất thiêng có thể chữa lành bất cứ nỗi đau nào, trừ nỗi đau trong tim. "Kể cho con nghe nữa đi", sáng hôm ấy tôi nài dì kể thêm, nóng lòng muốn biết khuôn mặt dì bị cháy như thế nào và sau đó làm sao dì lại trở thành cô bảo mẫu của tôi.
Dì là người nuốt lửa, dì kể cho tôi nghe bằng tay và mắt của mình. Hàng trăm người đến xem dì biểu diễn ở quảng trường ngoài chợ. Trong cái lọ đốt nóng để trong miệng dì, có thịt heo tươi ướp ớt và dâu đậu xanh, dì đảo đều lên rồi mời mỗi người một miếng. Nếu họ nói, "Ngon lắm!" dì sẽ há mồm ra như cái túi nuốt những đồng bạc bằng đồng của chư vị khán giả. Tuy vậy một ngày kia, dì nuốt ngọn lửa nhưng nó quay lại nuốt dì. Sau đó dì quyết định không làm người ăn lửa nữa, thế là dì trở thành vú em của con.
Tôi cười, vỗ tay như đây là câu chuyện hư cấu hay nhất. Ngày hôm trước dì bảo tôi là dì đã nhìn một ngôi sao xui xẻo rơi xoẹt khỏi bầu trời và nó rớt tọt vào cái miệng há hốc của dì, đốt cháy một nửa khuôn mặt. Ngày hôm trước nữa, dì kể dì đã ăn một thứ mà dì nghĩ là một món ăn rất cay của người Hồ Nam, hoá ra nó lại là những hòn than để đun bếp.
Không có câu chuyện nào nữa, bây giờ dì Báu bảo tôi, đôi tay của dì nói nhanh hơn. Đến giờ ăn sán rồi đấy và chúng ta phải cầu khấn tổ tiên trong khi miệng chúng ta chưa bị tanh tao. Dì tìm lại mảnh giấy trên mặt tủ gấp làm đôi rồi nhét vào kẽ giầy. Chúng tôi mặc những chiếc áo bông trần ấm áp rồi bước ra ngoài hành lang hun hút gió. Không khí đượm mùi than của các bếp lò đang đỏ lửa ở hai dãy nhà phụ chạy dọc sân. Tôi thấy người đầu bếp già đang bơm nước bằng cái bơm quay tay cạnh giếng. Tôi nghe một người thuê nhà đang la mắng cô co dâu lười nhác. Tôi đi ngang qua phòng mà mẹ tôi và em Cao Linh cùng ở, cả hai vẫn còn đang ngủ. Chúng tôi vội vã đi về phía căn phòng nhỏ quay mặt về hướng Nam, đó là từ đường của gia tộc. Ở ngưỡng cửa, dì Báu nhìn tôi nhắc nhở: Hãy tỏ ra tôn kính tổ tiên. Bỏ dép ra. Chỉ còn mang vớ, tôi líu ríu bước đi trên sàn nhà lạnh buốt. Ngay lập tức chân tôi buốt nhói vì cái lạnh như kim châm chạy dọc ống chân xuyên suốt châu thân và thoát ra đàng mũi. Tôi bắt đầu run rẩy.
Bức tường trước mặt tôi treo kín những cặp liễn, tác phẩm của các bậc đại nho viết tặng dòng họ tôi trong suốt 200 năm qua. Tôi đã học đọc được một bức liễn, đó là một câu thơ "Bóng cá lao vun vút dưới dòng sâu", nghĩa bóng là mực của chúng tôi đen, đẹp và viết rất trơn. Trên bàn thờ dài có hai bức tượng, ông Thọ với bộ râu dài trắng phau đổ xuống như nước, và Phật Bà Quan Âm, khuôn mặt mịn màng, siêu thoát. Đôi mắt đen của Ngài nhìn vào mắt tôi. Đôi tai của Ngài chỉ lắng nghe nỗi khổ đau và lời nguyện cầu của phụ nữ, dì Báu nói thế. Quanh hai bức tượng là bài vị thờ tổ tông nhà họ Lưu, trên khuôn mặt tạc bằng gỗ của từng người có khắc tên họ. Không phải tất cả những người đã khuất của dòng họ Lưu đều có mặt tại đây, dì Báu có lần bảo tôi, chỉ có những người mà gia đình tôi cho là quan trọng nhất. Nhành phụ hoặc những người thuộc họ ngoại bị tống vào một cái rương hoặc bị quên lãng.
Dì Báu thắp mấy nén nhang. Dì thổi vào ngọn lửa cho đến khi đầu cây nhang chi còn là những đốm sáng. Chẳng mấy chốc khói nhang bốc lên…làm rối loạn nhịp thở, lời cầu nguyện trong đầu và trong cái làn khói bàng bạc này tôi nghĩ là các hồn ma sẽ đánh tôi ngã xuống, mang tôi đi theo họ vào Cõi Âm. Một lần dì Báu bảo tôi là thân xác con người ta sẽ lạnh cóng lại khi người ấy chết. Và vì tôi lạnh run đến tận xương buổi sáng hôm ấy nên tôi sợ lắm.
"Con lạnh quá!" Tôi thì thào, nước mắt trào ra. Dì Báu ngồi xuống một cái ghế và đặt tôi ngồi vào lòng. Đừng khóc nữa Cún con, dì Báu nhẹ nhàng dỗ dành, không thì nước mắt lại biến thành đá rơi ra khỏi mắt con đấy. Dì xát vào chân tôi thật mạnh như thể chân tôi là một mớ bột nhão. Khá hơn chưa? Bây giờ đã thấy dễ chịu hơn chưa? Sau khi tôi nín khóc, dì Báu thắp thêm mấy cây nhang nữa. Dì quay lại bậc thềm nhặt một chiếc giầy lên. Bây giờ tôi vẫn có thể thấy chiếc giầy đó – bằng vải xanh lấm bụi, đường viền mép màu đen, một miếng thêu hình chiếc lá dì dùng để bịt một lỗ thủng. Tôi đã nghĩ là dì sẽ đốt chiếc giầy vải như một món quà gửi đến cho những người thân đã chết. Nhưng không phải, từ đường khâu dì lôi ra một mảnh giấy mà dì đã viết trước đó! Dì gật đầu về phía tôi và nói bằng cả hai tay: Tên dòng họ, tên của tất cả những đại phu có thể nắn lành xương. Dì đặt mảnh giấy trước mặt tôi một lần nữa và nói, Đừng bao giờ quên những cái tên này, đoạn nâng niu đặt nó lên bàn thờ. Chúng tôi xì xụp cúi lạy trước bàn thờ. Mỗi lần nhô đầu lên tôi lại nhìn vào cái tên. Và cái tên đó là…
Tại sao tôi không tài nào nhớ nổi vào lúc này nhỉ? Tôi đã tống hàng trăm cái tên trong dòng họ vào miệng vậy mà không có cái tên nào đọng lại trong trí. Đó có phải là một cái tên không thông dụng không? Tôi đã đánh mất cái tên ấy vì tôi giữ bí mật quá lâu chăng? Có thể tôi đã để nó trôi mất cũng bằng cái cách mà tôi để trượt khỏi tay tất cả những món đồ quý giá nhất – cái áo khoác Cao Linh tặng tôi khi tôi rời trường mồ côi, cái áo đầm mà người chồng thứ hai bảo là khi mặc vào tôi giống một ngôi sao điện ảnh, cái áo sơ mi đầu tiên của Luyi. Mỗi khi tôi yêu một vật gì đó đến cháy lòng, tôi cho nó vào trong cái hộp đồ quý. Tôi giấu những vật này lâu đến nỗi tôi hầu như quên mất là tôi đã từng có nó.
Sáng hôm ấy, nhớ đến cái hộp đồ quý, tôi mở những món quà sinh nhật mà Luyi tặng tôi. Ngọc xám ở Hawaii đẹp đến mức không tin nổi là thật. Khi tôi mở nắp hộp, một đám mây những con nhậy bay ra ngoài, tiếp đó là một dòng sông những con mọt màu xám bạc. Còn lại trong hộp là những cái lỗ kết lại thành một chuỗi. Những bông hoa thêu tay, những sắc màu tươi sáng biến đâu mất và cái điều tệ hại nhất là tôi đã đánh mất tên họ của dì Báu. Dì Báu ơi, đấy có phải là họ của chúng ta? Con bao giờ cũng muốn nhận nó là họ tên mình. Hãy giúp con nhớ lại. Con không còn là đứa trẻ bé dại nữa. Con không sợ ma. Dì vẫn còn bực con sao? Dì không nhìn nhận con sao? Con là Lưu Linh con gái của dì.
Trong vòng 8 năm qua, bao giờ cũng vào ngày 12 tháng Tám, Ruth Young lại bị mất tiếng.
Việc này xảy ra lần đầu tiên khi cô chuyển đến sống tại căn hộ của Art ở San Francisco. Trong vài ngày Ruth chỉ có thể thều thào thốt ra những tiếng gió như cái vòi ấm nước bị tắc. Cô cho rằng đó là do một loại virus hoặc là do cô bị dị ứng với một loại côn trùng nào đó trong toà nhà.
Khi cô lại mất tiếng nói một lần nữa đó lại là vào ngày kỷ niệm một năm chung sống với nhau, còn Art thì đùa rằng chứng viêm thanh quản của cô có thể thuộc về cơ cấu thần kinh. Ruth băn khoăn tự hỏi triệu chứng này có nghĩa gì. Khi còn bé cô cũng bị mất tiếng sau khi bị ngã gãy tay. Tại sao vậy? Vào lần kỷ niệm thứ hai ngày cưới, vợ chồng cô ngồi quan sát các vì sao ở công viên quốc gia Grand Teton. Theo một tờ quảng cáo ở công viên, thì vào khoảng 12 tháng Tám cứ mỗi giờ trôi qua sẽ có một vũ hội sao băng trên bầu trời ở vào khoảng đỉnh của chòm sao Perseids. Thực ra đó là những mảnh vụn của các thiên thạch rơi vào bầu khí quyển bao quanh trái đất, bốc cháy trên đường rơi xuống. Tì vào lớp nhung màu đen đã bạc phếch của chiếc ghế, Ruth lặng lẽ chiêm ngưỡng cuộc biểu diễn ánh sáng với Art. Cô thực sự không tin rằng căn bệnh trong thanh quản của cô là do những ngôi sao sa kia, hoặc là cơn mưa thiên thạch này có bất cứ sự liên hệ nào tới khả năng nói thành tiếng của cô. Dù vậy mẹ cô trong suốt thời thơ ấu của cô, thường nói đi nói lại rằng các vì sao sa thực sự là "thân thể chảy ra của các hồn ma" và nhìn chúng chỉ rước hoạ vào thân. Nếu bạn nhìn sao sa có nghĩa là có một con ma đang nói chuyện với bạn. Với mẹ cô, cái gì cũng có thể là dấu hiệu của ma quỷ, mảnh bát vỡ, tiếng chó sủa, những cú điện thoại cầm lên chỉ có im lặng hoặc tiếng thở nặng nề đầu giây bên kia…Vào tháng Tám năm thứ ba, không muốn cố gắng sửa chữa hiện tượng câm lặng của mình, Ruth giải thích với các đối tác và bạn bè rằng, cô có kế hoạch sống ẩn dật một tuần trong sự câm lặng của mình. "Đó là một nghi thức hàng năm" cô nói "để định hình ý thức của tôi vào cái vỏ ngôn ngữ và sự cần thiết của nó". Một trong những bạn hàng làm sách với cô, một nhà tâm lý hiện đại, nhìn nhận sự im lặng một cách tự nguyện này như một "liệu pháp tuyệt vờ" và quyết định ông cũng sẽ làm như thế để họ có thể có được những giải pháp cho những tìm kiếm của mình trong một chương hoặc là về những động lực thiếu chức năng gia đình hoặc là giải pháp im lặng tự nguyện.
Kể từ đó bệnh tình của Ruth được đánh giá như một sự kiện hàng năm đã được công nhận. Cô không nói hai ngày trước khi tiếng nói của cô mất hẳn. Cô lịch sự từ chối lời đề nghị của người bạn chung chăn gối rằng hai người sẽ dùng ký hiệu để nói chuyện với nhau. Cô để cho việc mất tiếng của cô trở thành một quyết định, một ý muốn nghiêm túc, không phải là một căn bệnh hay một điều bí ẩn. Thực ra cô tận hưởng một khoảng thời gian sung sướng không phải mở miệng nói, trong một tuần lễ cô không cần phải tư vấn cho khách hàng, nhắc nhở Art về lịch trình công tác xã hội, cảnh cáo các cô con gái của anh phải cẩn thận chuyện này chuyện nọ hoặc cảm thấy có lỗi vì đã không gọi điện thoại cho mẹ.
Đây là năm thứ chín, Ruth cùng Art và hai đứa con gái của anh đi một chặng đường 200 dặm đến hồ Tahoe trong những ngày không nói, như họ vẫn thường gọi. Ruth hình dung từ lúc ở nhà rằng bốn người bọn họ sẽ nắm tay nhay dung dăng dung dẻ dọc bờ sông Truckee ngắm vũ hội sao băng hằng đêm trong một sự thán phục thầm lặng. Nhưng muỗi ở đây nhiều như trấu và vo ve suốt đêm còn Dory thì bật khóc vì sợ khi thấy một con dơi, bị Fia chọc quê "Ai thèm để ý đến mấy con thỏ ranh khi trong rừng đầy những bọn giết người?" Sau khi mọi người trở lại lều trại, bọn con gái kêu ầm lên vì buồn chán. ":Ở đây không có truyền hình cáp sao?" chúng than phiền. Thế là Art phải chở chúng đến Tahoe City để mướn đầu máy, chủ yếu là mướn phim kinh dị. Anh và bọn con gái ngủ gật suốt từ đầu đến cuối, và mặc dù Ruth ghét những bộ phim này, Ruth không thể không xem. Cô nằm mơ thấy các cô bảo mẫu loạn trí và những người ngoài hành tinh.
Vào ngày Chủ nhật, khi trở về nhà ở San Francisco, mệt mỏi và cáu bẳn, họ phát hiện là không có nước nóng. Bồn nước bị rò rỉ và hệ thống làm nóng rõ ràng đã bị cháy. Họ đành phải đun từng ấm nước để tắm vì Art không muốn đục hệ thống cung cấp nước khẩn. Vì mất giọng Ruth không thể cãi lý được và cô lấy làm mừng về điều đó. Để tranh luận cô lại phải đưa ra những hoá đơn tính tiền, một việc mà trong suốt những năm chung sống cô phải làm thường xuyên đến nỗi nó hiển nhiên là công việc của cô. Nhưng bởi vì cô không đề nghị, cô cảm thấy là mình hẹp hòi, rồi lại bực mình vì Art chẳng nói năng gì về chuyện này. Ở trên giường anh cọ cọ vào cổ cô rồi nhẹ nhàng áp vào lưng cô. Khi thấy cô có vẻ căng thẳng, anh nói "Tuỳ em" rồi lăn sang một bên và điều này làm cho cô cảm thấy mình bị khước từ. Cô muốn giải thích rằng anh nghĩ thế là sai – nhưng rồi cô nhận ra là cô cũng không biết có phải thế không. Chẳng có gì đặc biệt ngoài tâm trạng không vui của cô. Chẳng bao lâu Art đã ngáy ngon lành, phát ra những âm thanh làm tăng thêm nỗi thất vọng trong cô. Cô nằm đấy mở to mắt trong bóng tối.
Lúc này vào khoảng nửa đêm, chỉ một vài tiếng nữa Ruth lại có thể nói được. Cô đứng trong buồng xép, một cái phòng nhỏ trước dùng để đụng ly tách chén dĩa nhưng bây giờ cô sử dụng như phòng làm việc. Cô đứng lên một cái ghế đẩu mở một cánh cửa sổ nhỏ. Từ đây cô có thể chiêm ngưỡng một cánh trí trị giá 1 triệu đô, những cột tháp màu đỏ của cầu Golden Gate chia làm hai nhánh trên sóng nước một cái vịnh đặc biệt của đại dương. Không khí ẩm ướt và lạnh sực mùi thuốc sát trùng mơn trớn da mặt cô. Cô nhìn lên bầu trời, nhưng nền trời sáng nhờ nhờ và mù mịt hơi sương, không thể nhìn thấy bất cứ "những thân hình ma" bốc cháy nào. Còi báo sương bắt đầu hụ lên. Sau đó một phút, Ruth nhìn thấy màn sương như một làn mây thần tiên buông xuống từ chín tầng trời, phủ êm ái trên mặt biển và trên đường khắc rõ nét của thành cầu. Mẹ cô thường bảo con gái rằng sương mù thực ra là hơi nước bốc ra từ cuộc chiến của những con rồng, một rồng nước, một rồng lửa. "Nước và lửa kết hợp với nhau tạo thành sương mù", bà Lưu Linh nói như thế bằng tiếng Anh, một giọng Anh nghe rất lạ lẫm mà bà học được ở Hồng Kông. "Con biết đó. Giống như một cái ấm trà. Đụng vào bỏng tay liền".
Sương mù quét qua hệ thông bảo vệ cầu, đổ xuống phía trước đèn xe hơi. Chín trong mười người lái xe vào giờ này đang ơ/ trong thái say xỉn – Ruth đọc được ở đâu đó về điều này. Hoặc có thể là cô đã viết về điều này cho khách hàng của cô. Ruth bước xuống ghế nhưng vẫn để cửa mở.
Còi báo sương vẫn tiếp tục hú một hồi dài. Tiếng còi kêu như tiếng kèn tuba trong một vở nhạc kịch của Shostakovich[1], một bi kịch lạc quan. Nhưng một bi kịch có bao giờ là vui nhộn? Hay là chỉ có khán giả là người cười khi biết rằng nạn nhân đã sa vào bẫy hoặc rơi vào trò lừa mị của những tấm gương?
Vẫn hoàn toàn tỉnh táo, Ruth quay trở lại bàn làm việc. Chỉ lúc ấy cô mới cảm thấy đôi chút lo âu, có một cái gì đó mà cô phải nhớ. Việc này có liên quan đến tiền bạc, hay một khách hàng hay một điều cô đã hứa với mấy đứa con của Art không? Cô dọn dẹp bàn làm việc, sắp xếp lại những cuốn sách nghiên cứu của cô, phân loại mấy tờ fax, bản thảo có đánh dấu theo tên khách hàng và sách vở. Ngày mai cô sẽ trở lại với nhịp điệu công việc hàng ngày và những thời hạn cuối cùng, một cái bàn làm việc ngăn nắp, tinh tươm sẽ cho cô cảm giác về một sự khởi đầu mới mẻ, và với một tâm trạng trong trẻo lành mạnh. Mọi thứ đã đâu vào đấy. Nếu có một vật nào đấy không cần được ưu tiên và không có giá trị, cô sẽ bỏ nó vào ngăn kéo dưới cùng bên tay phải bàn làm việc. Nhưng bây giờ cái ngăn kéo này đầy ắp những lá thư chưa được trả lời, bản thảo bị loại bỏ, những tờ giấy nháp phác qua những ý tưởng có thể được dùng đến trong tương lai. Cô lôi ra một xấp giấy được kẹp lại thành một tập từ đáy ngăn kéo, nghĩ rằng cô phải thải đi bất cứ cái gì đã được đặt ở đây quá lâu trong quên lãng.
Đó là những tờ giấy viết bằng tiếng Hoa, nét chữ của mẹ cô. Bà Lưu Linh đã đưa cho cô năm, sáu nó về trước. "Đây là những điều đã xảy ra từ xa xưa trong gia đình tôi" cô đọc với một linh cảm ngại ngùng rằng những tờ giấy này chứa điều gì thật hệ trọng "Câu chuyện của tôi bắt đầu từ tuổi ấu thơ. Tôi viết cho mình, nhưng có thể là bạn sẽ đọc được, rồi bạn sẽ thấy tôi lớn lên và đến đất nước này như thế nào". Ruth đã nghe ít nhiều về cuộc sống của mẹ cô trong những năm qua, nhưng cô vẫn cảm động bởi vẻ ngần ngại của mẹ khi yêu cầu Ruth đọc những điều mà rõ ràng ba đã đô rất nhiều tâm huyết vào đấy.
Các trang giấy được chia thành những cột dọc ngay ngắn không có dòng kẻ ngang khiến Ruth ước đoán rằng mẹ cô đã chép lại từ bản thảo đầu tay.
Ruth phải cố gắng giải đoán các con chữ. Mẹ cô đã có lần rèn cô viết chữ Tàu mà cô không muốn, bây giờ cô vẫn còn nhận ra một vài chữ "vật", "ngã", "chân". Nhưng toàn bộ những trang giấy còn lại với tuồng chữ hiện đại hoa mỹ của mẹ cô đòi hỏi cô phải tra trong một cuốn từ điển Hoa – Anh. "Những điều này tôi biết là thật" câu đầu tiên được viết như vậy. Chỉ thế thôi Ruth đã phải mất một tiếng đồng hồ để dịch. Ruth đưa ra mục tiêu dịch mỗi ngày một câu. Để kế hoạch được thực hiện suôn sẻ, cô sẽ dịch câu tiếp theo vào buổi tối hôm sau. "Tên tôi là Lưu Linh Young", Câu này chỉ mất 5 phút. Rồi đến tên những người chồng của bà Lưu Linh, một trong hai người đó là cha của Ruth. Những người chồng ư? Ruth giật mình khi biết còn có tên một người khác nữa. Mà mẹ cô ngụ ý gì khi viết "bí mật của chúng tôi cũng đi theo họ"? Ruth muốn tìm hiểu điều này ngay lập tức nhưng cô không thể hỏi mẹ. Cô biết điều này từ kinh nghiệm bản thân mỗi khi cô nhờ mẹ dịch một từ tiếng Hoa sang tiếng Anh. Đầu tiên là bà Lưu Linh sẽ mắng cô vì đã không chịu học tiếng hoa cẩn thận vào lúc còn nhỏ. Và sau đó, thay vì gỡ rối từng mẫu tự tiếng Hoa, mẹ cô sẽ đi chệch đường, sa vào việc giải thích một mớ bòng bong những lớp nghĩa không thể xác định được của các từ tiếng Hoa. "Bí mật không có nghĩa là không thể nói ra được. Có thể đó là một loại bí mật làm cho con bị tổn thương, hoặc một bí mật đáng xấu hổ, hoặc có thể điều đó sẽ làm hại con suốt đời, không bao giờ con có thể thay đổi được điều đó…" Rồi sau đó bà sẽ lao vào việc bảo ai là người tiết lộ bí mật, mà không bận tâm đến việc nói từ bí mật có nghĩa là gì. Tiếp đến bà cà kê nói những chuyện liên quan đến người nào chết kinh khủng như thế nào, tại sao điều đó lại xảy ra, nó có thể tránh khỏi ra sao, chỉ có điều một chuyện như thế đã không xảy ra một ngàn năm trước. Nếu Ruth tỏ vẻ sốt ruột khi nghe một trong những chuyện như thế bà Lưu Linh sẽ giận điên người rồi bà sẽ lắp bắp một lời thề rằng những chuyện này là vô nghĩa bởi vì dù sao bà cũng sẽ chết sớm, một cách đột ngột, vì những mong muốn xúi quẩy hoặc là vì một lời trù ếm nào đó. Rồi sau đấy cuộc chiến tranh lạnh bắt đầu, một hình phạt kéo dài mấy ngày có khi hàng tuần lễ cho đến khi Ruth chịu thua cuộc trước và phải nói lời xin lỗi. Vì thế Ruth không hỏi mẹ cô. Cô quyết định sẽ thu xếp một vài ngày để tập trung vào việc dịch. Cô đã nói với mẹ như thế và bà bảo "Đừng để lâu quá nhé". Sau đấy mỗi khi mẹ cô hỏi xem cô đã hoàn thành việc dịch câu chuyện của bà chưa, Ruth đều trả lời, "Con vừa định bắt tay vào dịch thì lại có việc phải giải quyết ngay với một khách hàng". Rồi lại có một việc gì đó ngăn cản giữa đường, có việc gì đó phải làm với Art, với bọn con gái hoặc việc nhà hay một kỳ nghỉ nào đó.
"Chỉ quá bận đối với mẹ" bà Lưu Linh than phiền. "Chẳng bao giờ quá bận cho việc xem xi nê, đi chơi hoặc đi tán gẫu với bạn bè".
Năm ngoái mẹ cô thôi không kêu ca đòi hỏi nữa, làm Ruth tự hỏi, có phải là bà đã bỏ cuộc? Không thể như thế. Chắc là mẹ cô đã quên. Và từ bấy đến nay tập bản thảo vẫn nằm dưới đáy ngăn kéo bàn. Bây giờ khi chúng lại bất chợt xuất hiện, Ruth cảm thấy áy náy. Có lẽ cô phải mướn một ai đó rành tiếng Hoa. Có lẽ Art biết một người như thế - một sinh viên ngôn ngữ, một giáo sư nghỉ hưu đủ già để có kiến thức cả về những từ cổ chứ không chỉ những từ hiện đại. Ngay khi có thời gian rảnh cô sẽ đi tìm một người như vậy. Cô đặt tập bản thảo lên trên cùng, đóng ngăn kéo lại và cảm thấy bớt áy náy hẳn đi.
Khi cô tỉnh dậy vào sáng hôm sau, Art đã thức và đang tập Yoga ở phòng bên. "Xin chào" cô nói "Có ai ở đây không?" giọng nói của cô đã trở lại dù nó hơi the thé vì đã lâu không được dùng đến.
Trong khi đánh răng ở phòng tắm cô có thể nghe thấy Dory rít lên "Tao muốn xem cái này. Bấm lại đi! Đây cũng là TV của tao", Fia hí lên chế nhạo "Đó là tiết mục cho con nít, cũng như mày ấy, lêu lêu!"
Từ ngày Art ly hôn, bọn con gái phân chia thời gian của chúng giữa nhà của mẹ cùng cha dượng ở Sausalito và căn hộ của cha chúng, Art Edwardian, ở đường Vallejo. Cứ cách một tuần, tất cả bốn người – Art, Ruth, Fia và Dory – lại thấy họ bị nhét vào năm căn phòng nhỏ tí mỗi phòng chỉ đủ cho một chiếc giường tầng. Chỉ có một phòng tắm mà Ruth rất ghét vì sự bất tiện cổ lỗ của nó. Cái bồn tắm bằng sắt tạo cảm giác yên nghỉ như đang nằm trong một cỗ quan tài, còn cái bồn đựng nước với cái vòi riêng cho ra một thứ nước chẳng bao giờ đủ nóng cũng chẳng bao giờ đủ lạnh. Khi Ruth cúi xuống tìm tăm chỉ, cô đánh rơi những vật khác đặt trên bệ: mấy lọ kem chống nhăn, giảm mụn, kéo cắt lông mũi, một cái ca đựng chín cái bàn chải đánh răng mà chủ nhân của nó và thời hạn sử dụng luôn là một câu hỏi. Trong lúc cô cúi xuống lượm những món đồ vương vãi trên sàn có tiếng gõ cửa gấp rút, "Chờ một chút" cô kêu lên giọng oang oang. Tiếng gõ cửa vẫn vang lên. Cô nhìn vào thời khoá biểu cho tháng Tám dán trên cả hai cánh cửa. Nó phân chia hết sức rõ ràng thứ tự dùng buồng tắm với quãng thời gian 15 phút. Cô đã đăng ký ở cuối hàng và bởi vì ai cũng dậy trễ, cô phải lãnh tất cả hậu quả. Bên dưới thời khoá biểu, bọn con gái đã thêm vào luật mới và một vài sự thay đổi cùng một danh sách các sự vi phạm và lệnh phạt cho những chuyện liên quan đến sự lạm dụng bồn nước, toa lét, vòi hoa sen cũng như lời tuyên bố về cái gọi là quyền cá nhân chống lại một trường hợp thực sự khẩn cấp (gạch đít 3 lần).
Tiếng gõ cửa lại dồn dập. "Ru-u u th! Con nói rõ có điện thoại nè!" Dory mở cửa cái rầm và dúi vào cái điện thoại không dây. Ai gọi điện thoại vào lúc 7:20 sáng thế này? Mẹ cô thôi, không còn nghi ngờ gì nữa. Bà Lưu Linh dường như gặp chuyện căng thẳng mỗi khi Ruth không gọi cho bà trong vòng vài ngày.
"Ruthie, nói lại được chưa? Nói chuyện được không?" Đó là Wendy, bạn thân nhất của cô. Họ nói chuyện với nhau hầu như hàng ngày. Ruth nghe thấy tiếng Wendy hỉ mũi. Cô bạn này đang khóc thật ư?"
"Có chuyện gì vậy?" Ruth thì thầm. Đừng nói với mình, đừng nói với mình – cô nhủ thầm cùng một nhịp với tiếng đập thình thình của trái tim – là cậu bị ung thư nhé. Tuy vậy Wenđy sẽ nói thế, Ruth chắc chắn như vậy. Cảm giác khó chịu tối hôm qua lại từ từ len lỏi vào tĩnh mạch cô.
"Tớ vẫn còn bị sốc cậu ạ" Wendy tiếp tục "Tớ đang định…chờ một chút. Tớ có một cú điện thoại".
Chắc không phải là bệnh ung thư, Ruth nghĩ. Có thể cô ta bị cướp, hoặc là bọn ăn trộm đã đột nhập vào nhà và bây giờ cảnh sát đang được báo đến để điều tra. Dù là cái gi, điều đó hẳn là nghiêm trọng lắm nếu không Wendy sẽ không khóc. Cô phải nói gì với bạn đây? Ruth kẹp chiếc điện thoại vào cổ, cào cào mấy ngón tay vào mái tóc tém như con trai. Cô nhân thấy ở một góc lớn tráng bạc của tấm gương đã bị bong ra. Hay là chân tóc bạc trên đầu cô? Chẳng bao lâu cô sẽ bước vào tuổi 46, khi nào thì vẻ mũm mĩm trẻ thơ trên khuôn mặt cô bắt đầu mất đi? Để coi, cô vẫn thường dùng kem dưỡng da dành cho tuổi mới lớn. Bây giờ thì hai khoé miệng cô đã trễ xuống, khoác cho cô một cái vẻ bất mãn với đời giống hệt mẹ cô. Ruth cần đến son môi để làm cho miệng cô có một nét tươi tắn. Tất nhiên cảm tạ Chúa lòng lành, cô không giống mẹ ở nhiều phương diện khác. Mẹ cô nuôi một sự bất như ý trường kỳ với mọi thứ và mọi người trên đời. Bà Lưu Linh đã dấn cô vào không khí của những thất vọng không thể giải quyết được trong suốt tuổi thơ của cô. Đó là vì lý do tại sao Ruth rất kém sức chịu đựng mỗi khi cô và Art cãi nhau. Cô đã cố hết sức để không nổi giận. Nhưng cô đi đến cái điểm bùng nổ và cơn giận trào ra như phún thạch để rồi một lát sau cô lại tự hỏi sao cô có thể mất bình tĩnh đến như vậy.
Wendy trở lại máy điện thoại. "Vẫn còn nghe hả. Xin lỗi nghe. Bọn này cần những người đóng vai nạn nhân trong một vụ động đất, có đến hàng triệu người gọi đến đăng ký cùng một lúc" Wendy nói. Cô làm chủ một cơ sở chuyên săn lùng các diễn viên dự phòng ở San Francisco – những viên cảnh sát với cặp ria có hai đầu cong tớn, những bà hoàng cao hai mét có dư, những nhân vật có máu mặt trong xã hội nhưng lại không hề biết bức tranh biếm về họ.
"Trên tất cả mọi chuyện, tớ thích chuyện đó như điên" Wendy nói, ngừng lại để hắt hơi và hỉ mũi. Thế là cô ta không khóc nữa, Ruth nhận ra điều đó trước khi ống nghe lại kêu đánh cạch lần thứ hai. "Quái thật " Wendy nói "Chờ một chút. Để tớ cúp cái điện thoại này".
Ruth không thích việc này chút nào. Chuyện quái quỷ gì mà Wendy muốn nói với cô vào lúc mới bảnh mắt thế này? Chồng Wendy có bồ chăng? Joe ư? Không thể thế được, cái ông già Joe tốt bụng này. Vậy thì cái gì?
Art thò đầu qua cánh cửa chỉ vào đồng hồ đeo tay. Bảy giờ hai mươi lăm rồi, anh mấp máy môi. Ruth đang định bảo anh là Wendy có chuyện khẩn muốn nói thì anh đã vội rảo bước ra hành lang hẹp. "Dory! Fia! Nhanh lên! Ruth sẽ đưa hai con đến sân trượt băng trong vòng 5 phút nữa. Nhổ rễ lên" bọn con gái la oai oái làm Ruth cảm thấy mình như con ngựa trước vạch xuất phát.
"Dì sẽ xong ngay trong vòng một giây nữa!" Cô kêu to lên "này các con, nếu các con không ăn sáng, dì muốn các con uống sữa, một ly thật đầy nghe, để các con không chết ngất vì hạ đường huyết". "Đừng có dùng từ chết". Dory cự lại "Con ghét nghe dì nói từ đó lắm".
"Chúa tôi. Có chuyện gì xảy ra vậy? " Wendy đã trở lại bên ống nghe.
"Một sự khởi đầu thông thường của một tuần" Ruth nói "Sự lộn xộn là hình phạt của sự nhàn rỗi".
"Phải, ai nói thế?"
"Mình. Dù sao thì cậu định nói chuyện gì vậy?"
"Hứa với mình trước là không được nói cho ai biết nhé" Wendy lại hắt hơi cái nữa.
"Tất nhiên".
"Kể cả Art và đặc biệt là không nói cho Giddy".
"Gideon ư? Này, mình không biết là mình có hứa được không, về chuyện ông này đấy".
"Đêm qua" Wendy bắt đầu nói "mẹ mình gọi cho mình trong trạng thái lơ lửng trên chín tầng mây" Trong lúc Wendy tiếp tục câu chuyện, Ruth chạy về phòng ngủ vừa nghe vừa thay quần áo. Khi không bận bịu, cô thích nghe những câu chuyện tào lao của bạn bè. Wendy là một cái que dò mạch nước vì những vụ náo loạn trong bầu khí quyển của trái đất. Cô là nhân chứng của những cảnh tượng có một không hai, ba người bạch tạng vô gia cư sống ở công viên Golden Gate, một chiếc xe BMW bất thình lình bị nuốt chửng bởi một cái bàn cầu tự hoại cổ lỗ sĩ ở Woodside, một con bò xổng chuồng chạy nghênh ngang trên đường Taraval. Cô là chuyên gia của các bữa tiệc trong việc lèo lái mọi người gây ra một chuyện gì đó, bắt đầu một cuộc tình hay là thú nhận với người khác những vụ tai tiếng mới nhất. Ruth tin rằng Wendy làm cho cuộc đời của cô có thêm ánh hào quang nhưng hôm nay không phải là thời điểm thích hợp cho một sự toả sáng.
"Ruth" Art nói bằng một giọng nhắc nhở "bọn con gái sẽ bị trễ đấy".
"Minh xin lỗi, Wendy, Mình phải đưa bọn trẻ đến trường học trượt băng".
"Mẹ mình sẽ cưới tay huấn luyện viên của bà! Bà gọi cho mình bảo thế đấy. Hắn 38 tuổi, bà 64. Tin được không?"
"Ô, thế hả" Ruth sững người. Cô hình dung bà Scott sánh vai với một chú rể thắt nơ con bướm bận đồ soọc thể thao, hai người bọn họ đọc lời thề chung sống với nhau suốt đời. Wendy có mất tinh thần không? Ruth muốn nói một điều gì đó. Nhưng nói cái gì bây giờ? Vào khoảng năm năm trước mẹ cô cũng có bạn trai nhưng ông này đã 80. Ruth đã hy vọng là T.C. sẽ cưới bà Lưu Linh và làm bà bận rộn trong cuộc sống chung. Nhưng T.C. lại chết ngay sau đó vì bệnh tim.
"Nghe này Wendy, mình biết điều này rất nghiêm trọng vì thế mình sẽ gọi lại cho cậu sau khi mình đưa bọn trẻ đi học, được không?"
vừa gác máy xong Ruth liền nhắc nhở mình những nhiệm vụ trong ngày. Mười việc, cô bấm vào ngón trỏ trước. Thứ nhất đưa bọn trẻ đến trường trượt băng. Thứ hai mang quần áo của Art đi giặt. Thứ ba mua rau quả cho bữa tối. Thứ tư đón bọn trẻ sau giờ học và đưa chúng đến nhà bạn chúng ở đường Jackson. Thứ năm và thứ sáu gọi điện thoại cho khách hàng rất kiêu ngạo là Ted rồi đến Agapi Agnos người mà Ruth rất quý. Thứ bảy hoàn thành dàn ý cho một chương trong cuốn sách của Agapi Agnos. Thứ tám gọi điện thoại cho người đại diện của cô Gideon, người mà Wendy không ưa. Và thứ chín là cái gì nhỉ? Cô biết việc thứ mười là việc gì, nhiệm vụ cuối cùng trong ngày. Cô phải gọi điện cho Miriam, vợ cũ của Art để hỏi xem cô ta có vui lòng cho phép mấy đứa con gái hưởng kỳ nghỉ cuối tuần vào bữa tiệc rằm tháng Tám, bữa tiệc đoàn viên hàng năm của dòng họ Young mà Ruth đứng ra tổ chức hay không.
Vậy việc thứ chín là gì? Cô bao giờ cũng tổ chức mọi việc trong ngày trong vòng những con số đếm trên bàn tay. Mỗi ngày có 5 hoặc 10 việc. Cô cũng không quá cứng ngắc trong việc này, cộng thêm số đếm trên bàn chân, thế là vẫn có chỗ dành cho những công việc không dự đoán trước. Công việc thứ chín…Cô sẽ phải coi việc gọi cho Wendy là công việc đầu tiên và đẩy những công việc sau lùi lại một bậc. Nhưng cô biết cuộc điện thoại ấy sẽ là một ngón chân, một công việc thêm vào, công việc thứ mười một. Vậy công việc thứ chín là gì? Số 9 là cái gì quan trọng, một con số có ý nghĩa, con số mà mẹ cô coi là con số của sự viên mãn, một con số tượng trưng cho sự nhắc nhở xin đừng quên hoặc liều mạng sẽ mất tất cả. không biết việc thứ 9 này có liên quan gì đến mẹ cô không? bao giờ cũng có một cái gì đó phải lo lắng về mẹ cô. Đó không phải là bất cứ cái gì cô phải nhớ một cách cụ thể. Đó là trạng thái tâm thần.
Bà Lưu Linh là người đã dạy cô đếm ngón tay như một biện pháp để ghi nhớ. Với phương pháp này, bà Lưu Linh không bao giờ quên một điều gì, đặc biệt là những lời nói dối, sự phản bội và tất cả những việc không tốt mà Ruth đã làm kể từ khi cô sinh ra đời. Ruth vẫn có thể hình dung ra cảnh mẹ cô đếm theo cách của người Hoa, đầu tiên chỉ vào ngón út rồi gập lần lượt các ngón lại vào lòng bàn tay, một cử chỉ mà Ruth phải hiểu rằng tất cả các khả năng khác và các lối thoát đều đã bị đóng lại. Ruth xoè bàn tay và đếm theo lối của người Mỹ. Chín là việc gì nhỉ? Cô xỏ chân vào một đôi xăng đan chắc chắn.
Art hiện ra trên lối đi. "Cưng à? Đừng quên gọi điện thoại cho người thợ sửa ống nước về cái bồn nước nóng nghe". Việc này không thể là việc thứ chín, Ruth tự nhủ, chắc chắn là không. "Xin lỗi anh yêu, nhưng anh kêu giùm được không? Công việc của em kín hết rồi".
"Anh có một cuộc họp, 3 việc cần phải giải quyết". Art là chuyên gia về ngôn ngữ, trong năm nay anh giải quyết những ca có liên quan đến những tù nhân bị điếc, những người đang bị giam giữ nhưng không chịu tiếp xúc với người giúp họ trong giao tiếp.
Đây là nhà của anh, Ruth đã chực buột miệng nói thế nhưng cô buộc mình phải nói một điều gì hợp lý, một cái gì mà người khác không bắt bẻ được, giống như Art. "Anh có thể gọi ở văn phòng vào giờ giải lao giữa hai cuộc gặp mặt được không?"
"Thế thì anh lại phải gọi cho em và hình dung khi nào thì em phải ở nhà đợi ông thợ đến hay sao?"
"Em không biết chính xác khi nào em ở nhà. Mà anh cũng biết những người này rồi đó. Họ nói đến vào lúc 1 giờ nhưng mãi đến 5 giờ mới xuất hiện. không phải bởi vì em làm việc ở nhà mà nghĩ là em không có một công việc thực thụ. Hôm nay em bận đến không mở mắt ra được. Này nhé, em phải làm…" rồi cô bắt đầu kể ra danh sách các việc cần làm trong ngày.
Art nhún vai thở dài "Tại sao em cứ làm cho mọi việc trở nên trầm trọng như vậy? Anh chỉ nghĩ nếu có thể, nếu em có thời gian. Thôi quên đi" Art quay lưng bỏ đi.
"Thôi được. Thôi được. Em sẽ lo vụ này. Nhưng nếu anh họp xong sớm, anh sẽ về nhà chứ?"
"Hẳn rồi" Art hôn lên trán cô. "Này, cám ơn em nhé. Anh sẽ không nhờ em nếu anh không bận lút đầu lút cổ" Anh hôn cô cái nữa "Yêu em".
Cô không đáp lại, sau khi anh đi khỏi cô vớ lấy áo khoác và chìa khóa lúc ấy mới thấy hai đứa con gái đứng ở cuối hành lang nhìn cô chằm chằm với cái nhìn chê bai. Cô vẫy ngón chân cái. Việc thứ 12, sửa lại bình nước nóng.
Ruth khởi động xe rồi đạp vào thắng để chắc chắn là mọi việc vẫn đâu vào đấy. Trong lúc lái xe chở Fia và Dory đến sân trượt băng cô vẫn băn khoăn không biết việc thứ chín là gì. Cô đếm lại theo thứ tự mẫu tự xem có chữ cái nào làm bật lên một manh mối trong trí nhớ. Chẳng có gì. Đêm qua cô đã mơ thấy gì, trước khi cô thực sự di vào giấc ngủ sâu? Cửa sổ phòng ngủ, một cái bóng đen trên bến cảng. Rèm cửa, à bây giờ thì cô nhớ, đã bị cuốn lên và cô nằm đấy trần như nhộng. Cô nhìn lên thấy những người hàng xóm cười hô hố. Họ đã nhìn thấy cô vào lúc riêng tư nhất, thấy những phần kín đáo nhất trong thân thể cô. Lúc ấy chiếc radio ở đâu đó bắt đâu lên thấy Whonk! Whonk! Whonk! "Đây là kết quả điều tra của Đài phát thanh Hoa kỳ về những dấu hiệu cảnh cáo cho những tai nạn được báo trước". Một giọng khác vang lên, giọng mẹ cô "Không phải thử mà là thật!" rồi cái bóng đen ngoài bến cảng bốc cao lên trở thành một ngọn sóng thần.
Có thể số 9 cuối cùng cũng liên quan đến việc sửa đường ống, sóng thần, bồn nước nóng bị hư. Câu đố chữ đã được giải. Nhưng còn những tấm màn bị cuốn lên thì sao? Điều đó có nghĩa gì? Thế là mối lo lại trỗi dậy.
"Mày biết con bồ mới của thằng Darien không?" Cô nghe Fia nói chuyện với em nó "Nó có mái tóc đẹp ve kêu. Tao chỉ muốn giết nó cho rồi".
"Đừng có nói giết" Dory nói giọng ngân nga. "Có nhớ người ta đã nói với chúng ta cái gì trong cuộc tập hợp năm ngoái không? Dùng từ khác, vào tù".
Hai đứa con gái đều ngồi ở ghế sau. Ruth đã gợi ý một trong hai đứa lên ngồi với cô ở ghế trước để cô không có cảm giác mình chỉ là người lái xe. Nhưng Dory trả lời tỉnh queo "Chỉ mở một cửa thì tiện hơn". Ruth không đáp lại. Cô thường chờ đợi điều bọn trẻ thử thách cô xem chúng có thể làm cho cô mất bình tĩnh không. Khi còn bé, chúng đã yêu cô, Ruth dám chắc như thế. Cô cảm nhận được điều đó bằng một tình cảm ấm áp trong lòng. Chúng thường tranh nhau xem đứa nào được nắm tay cô hoặc ngồi cạnh cô. Chúng nép vào người cô khi sợ hãi điều gì, dường như chúng thường giả vờ như vậy, kêu khe khẽ như những con mèo con yếu ớt. Giờ đây thì chúng dường như tranh nhau xem ai về đích trong cuộc đua làm cho cô bực mình hơn và thỉnh thoảng cô đã buộc mình phải tự nhủ rằng bọn trẻ mới lớn dở chứng như vậy đấy.
Dory 13 tuổi, lùn và đậm người, to con hơn chị nó, Fia 15 tuổi. Cả hai đều có mái tóc dài màu hạt dẻ giống nhau, cột thành một cái đuôi ngựa trên tận đỉnh đầu rồi đổ xuống giống như vòi phun nước. Ruth nhận thấy tất cả bè bạn chúng đều để một kiểu tóc giống hệt như thế. Khi cô ở tuổi chúng cô cũng muốn nuôi một mái tóc dài như chúng bạn nhưng mẹ cô lại buộc cô phải cắt ngắn. "Tóc dài giống như người hầu gái đã tự tử", bà Lưu Linh có lần nói. Ruth biết rằng bà muốn nói đến chị vú đã tự vẫn khi bà còn là một đứa bé gái. Ruth đã có một cơn ác mộng về chuyện này, bóng ma với mái tóc dài, những giọt máu nhỏ xuống, kêu khóc đòi trả thù.
Ruth đánh xe vào bãi đậu trước sân băng. Bọn con gái ùa ra khỏi xe vung cặp sách đeo lên lưng. "Gặp dì sau nghe!" Chúng la lên.
Bất chợt Ruth nhận ra Fia mặc một cái quần jean lưng xệ và cái áo lửng để hở bụng ít nhất là 10 phân. Lý ra cô phải bắt nó mặc chiếc áo khoác có dây kéo khi họ ra khỏi nhà. Ruth hạ cửa kính xe gọi với ra ngoài "Fia, này cưng chạy lại một giây coi…Dì nhầm hay là con đã để áo của con co lại một cách dữ dội như thế trong vòng 10 phút vừa rồi?"
Fia từ từ quay lại và đảo mắt nhìn lên, Dory nhăn nhở "Em nói là bà ấy sẽ nhận ra mà", Ruth nhìn chằm chằm vào rốn của Fia "Mẹ con có biết con ăn mặc như thế này không?"
Fia trề môi dưới với một vẻ khinh bạc, phản ứng của nó với hầu như thể mọi chuyện "Ừm, bà ấy mua cho con đấy, được không?"
"À, dì không nghĩ là cha con sẽ ủng hộ chuyện này đâu. Dì muốn con mặc áo khoác vào, kể cả lúc con trượt băng. Và Dory, con sẽ nói lại với dì nếu chị ấy không làm thế".
"Con không mách lẻo với ai hết cả!"
Fia quay mặt bỏ đi.
"Fia? Fia, quay lại đây. Con phải hứa với dì ngay bây giờ nếu không dì sẽ chở con về nhà thay quần áo". Fia đứng lại nhưng vẫn không quay mặt về phía Ruth "Được thôi", nó làu bàu. Trong khi kéo dây khóa chiếc áo khoác, nó nói với Dory, đủ để cho Ruth nghe thấy "Ba nói đúng đó. Bà ấy thích làm cho mọi việc trở nên to tát khó khăn".
Lời nhận xét vừa làm Ruth cảm thấy xấu hổ vừa làm cô đau lòng. Tại sao Art lại nói như thế, đặc biệt là trước mặt bọn trẻ? Anh phải biết là điều đó xúc phạm đến cô như thế nào chứ. Người bạn trai cũ của cô một lần đã bảo là cô chỉ làm cuộc sống phức tạp hơn như nó vốn có, và sau khi họ chia tay nhau cô đã sợ chết khiếp rằng lời cáo buộc của anh có thể là thật đến nỗi cô lấy đó làm cơ sở để trở nên biết điều và hiểu điều đó như một sự thực mà không dám than phiền. Art biết điều đó và thậm chí đã thuyết phục cô rằng gã bạn trai của cô chỉ là một thằng ngốc. Nhưng thỉnh thoảng anh lại chọc cô rằng cô giống như một con chó chạy quẩn rồi đớp vào đuôi của nó, không nhận ra rằng cô chỉ tự làm khổ mình.
Ruth nghĩ về cuốn sách cô đã biên tập một vài năm về trước, Vật lý học về bản chất con người. Tác giả của cuốn sách đã đúc kết những nguyên tắc vật lý vào những bài thuyết lí cơ bản để nhắc nhở người ta về các kiểu hành vi cầu bại "Quy luật về sức hút tương đối", giảm nhẹ đi. Một vấn đề chỉ có được cái mức độ nghiêm trọng mà bạn cho phép. "Hiệu ứng Doppler trong giao tiếp", Bao giờ cũng có một độ vênh giữa cái mà người nói muốn nói và cái mà người nghe muốn hiểu. "Lực li tâm trong các cuộc tranh luận", bạn càng đi xa khỏi cốt lõi của vấn đề bao nhiêu bạn càng khó kiểm soát được tình huống bấy nhiêu.
Lúc này, Ruth nghĩ đến các biện pháp loại suy và các cách suy nghĩ đơn giản. Bạn không thể sơ đồ hoá cuộc sống thực tế. Con người phức tạp hơn thế rất nhiều. Cô có chắc chắn thế không? Hay là cô cũng quá phức tạp? Đa dạng, phức tạp, sự khác nhau ở đây là gì? mặt khác, Art là một con người đầy cảm thông và hiểu biết. Bạn bè cô thường trầm trồ "Bồ may mắn quá!" Cô đã thật sự tự hào khi lần đầu tiên nghe những lời như thế và tin rằng cô đã lựa chọn thật đúng trong tình yêu. Sau đó cô phải xem xét lại những lời khen có phải có nghĩa là anh được ngưỡng mộ vì sóng đôi với cô không. Nhưng rồi Wendy nhắc nhở cô "Mày là người đã gọi Art là một ông Thánh đốn mạt". Ruth không có ý như vậy nhưng cô biết rằng tình cảm bao giờ cũng đúng. Cô nhớ rằng trước khi yêu Art, cô đã thán phục anh – sự bình tĩnh của anh, sự ổn định trong cảm xúc của anh. Cô có vẫn còn ngưỡng mộ anh không? Anh đã thay đổi, hay là chính cô đã đổi thay? Trong lúc lái xe đến chỗ giặt quần áo cô lại đăm chiêu với những câu hỏi này.
Cô gặp Art gần 10 năm về trước, trong một lớp học Yoga buổi tối mà cô tham dự với Wendy. Lớp học này là nỗ lực đầu tiên của cô trong bao năm qua trong việc rèn luyện thể lực. Ruth mảnh khảnh bẩm sinh và cô chẳng có một động cơ nào để tham gia một câu lạc bộ rèn luyện sức khoẻ. :"Một ngàn đô một năm" cô tự hỏi "để đổ vào một cái máy làm cho người chạy như một con chuột túi trong một cái bánh xe ư?"
Loại hình luyện tập cô thích nhất, cô bảo Wendy, là bài tập duỗi người "Gò chặt các thớ thịt, giữ lại trong vòng 12 giờ, giải thoát nó trong vòng 5 tiếng rồi lại gò chặt lại". Trong khi đó thì Wendy đã tăng gần 20 kí lô kể từ ngày cô là huấn luyện viên thể dục ở một trường trung học, vì thế mà cô nóng lòng muốn trở về với hình dáng cân đối ngày xưa. "Hãy tham gia ít nhất là một bài tập tự chọn thích hợp" cô nói "không có ràng buộc gì hết".
Ruth thầm hả hê khi cô đạt điểm cao hơn Wendy trong tư thế gập người. Wendy lớn tiếng cười hể hả vì qua mặt Ruth ở động tác hít đất. Tỉ lệ mỡ trong cơ thể của Ruth là một tỉ lệ đáng khích lệ: 24%. Của Wendy là 38%. "Đó là đặc tính di truyền của dòng họ Trung Hoa nhiều đời làm nông dân nhà mình" Ruth khiêm tốn giải thích. Nhưng đến khi cô bị "điểm kém" trong độ dẻo dai thì Wendy khích bác "Này, theo như cái biểu đồ này, đó là một điểm tốt ư?"
"Nhìn đây, họ đang tập Yoga" sau đó Wendy nói trong khi họ đọc thời khoá biểu các lớp học trong câu lạc bộ. "Mình nghe nói là Yoga có thể thay đổi cuộc đời cậu. Với lại họ có lớp học ban đêm đấy". Cô hích vào người Ruth. "Nó có thể giúp cậu vượt qua chuyện với Paul".
Buổi tối đầu tiên trong một gian phòng thay đồ, họ nghe được câu chuyện của hai người phụ nữ.
"Cái gã ngồi cạnh mình hỏi mình có thích đi với hắn đến lớp học nửa đêm Togaless Yoga không. Cậu biết đấy, hắn nói, đó là một lớp học Nude".
"Nude? Đồ rác rưởi!...mà trông hắn ít ra thì cũng coi được chớ?"
"Chẳng đến nồi nào. Nhưng cậu có thể hình dung là cậu phải nhìn thấy hai chục cái mông trần của những người làm tư thế chó úp mặt?"
khi hai người phụ nữ này ra khỏi phòng, Ruth quay sang Wendy "Quỷ sứ nào mà lại tham gia các lớp học này chứ?"
"Tớ" Wendy đáp "Mà cậu đừng có nhìn tới như thế, tiểu thư choáng váng và không may ạ. Ít nhất thì lớp học này cũng không nhàm chán".
"Trần truồng với toàn những người lạ hoắc?"
"Không với viên kế toán, nha sĩ và xếp của tao nữa. Mày nghĩ ai nào?"
Trong phòng tập đông đúc gồm có 30 môn đệ, hầu hết là phụ nữ đang dọn chỗ cho mình rồi trải chiếu xuống sàn thì những người đi muộn ào đến. Khi một người đàn ông trải một cái chiếu cạnh Ruth, cô tránh không nhìn anh ta phòng trường hợp anh ta là một thứ cặn bã. Cô nhìn quanh, hầu hết phụ nữ trong phòng đều sơn móng tay móng chân, có người còn đắp móng giả rất thời thượng. Chân của Ruth to bè và ngón chân để mộc của cô trông giống những con heo trong những bài vè của trẻ con. Thậm chí cái người đàn ông bên cạnh cô cũng có đôi bàn chân đẹp hơn của cô, da dẻ mịn màng hơn và móng được cắt tỉa đẹp đẽ. Rồi sau đó cô chộp được ý nghĩ của mình. Cô không thể có những ý nghĩ hay ho về bàn chân của một kẻ trụy lạc được.
Lớp học bắt đầu bằng việc lặp lại những câu thần chú tiếp theo họ làm những tư thế dường như để chào mừng một vị thần ngoại đạo. "Urdhoa Muka Svanasana! Adho Muka Sanvnasana!" tất cả mọi người trừ Ruth và Wendy đều biết những thủ tục này. Ruth bắt chước làm theo như thể cô đang tham gia trò chơi Simon Says. Thỉnh thoảng bà giáo dạy Yoga, một phụ nữ không có cơ bắp, đi lại chỗ Ruth, cúi xuống, nghiêng người cô hoặc nhấc một phần thân người của cô lên. Chắc chắn là mình trông giống một tội đồ, Ruth nghĩ, hoặc một trong những quái nhân mà mẹ mình đã trông thấy ở Trung Quốc, những thằng bé ăn mày không xương vặn vẹo thân hình mềm như bún để mua vui cho khách. Vào lúc đó cô đổ mồ hôi ra như tắm nhưng cũng vẫn lén quan sát người đàn ông bên cạnh để có thể miêu tả về hắn ta với cảnh sát nếu cần thiết. Tên hiếp dâm ở lớp học Yoga khoả thân cao khoảng trên 1m8 có thể nặng khoảng trên 70 kí lô. Tóc đen, đôi mắt to màu nâu, chân mày rậm,. Râu và ria mép được xén tỉa gọn gàng, móng tay sạch sẽ được cắt tỉa một cách công phu".
Anh ta cũng là một người mềm dẻo một cách đáng kinh ngạc. Anh có thể vắt hai mắt cá chân qua cổ, làm động tác thăng bằng như Baryshnikob. So với anh thì cô lóng ngóng như một người phụ nữ đi khám phụ khoa. Một phụ nữ đáng thương. Cô bận một cái áo thun cũ, một cái quần thể thao bó sát đã bạc màu với một lỗ thủng ở đầu gối. Ít nhất cũng rõ ràng là cô không lảng vảng qua lại như những người phụ nữ diện đồ thể thao được thiết kế riêng và trang điểm rất kỹ lưỡng.
Lúc đó cô nhận ra chiếc nhẫn vàng dày cộp trên bàn tay phải của anh, không có nhẫn trên bàn tay trái. Không phải tất cả những người đàn ông có vợ đều đeo nhẫn, tất nhiên rồi, nhưng một chiếc nhẫn cưới trên bàn tay phải là một dấu hiệu chắc chắn, ít nhất thì cũng ở San Francisco này, anh chàng là một gã đồng tính. Bây giờ nghĩ lại những điều này cô thấy dấu hiệu rất rõ ràng: râu ria gọn gàng, thân hình tỉa tót và những cử dộng duyên dáng của toàn thân. Cô có thể thư giãn. Cô quan sát người đàn ông có râu ấy cúi người về phía trước, tóm lấy lòng bàn chân và ép trán của anh vào đầu gối. không một người đàn ông thực thụ nào làm được như thế. Cô ngồi phịch xuống đưa tay ôm ngang bắp chân.
Bài luyện tập cuối cùng là trồng cây chuối. Những người mới tập đi đến các bức tường, các môn đồ của Yoga lập tức vươn thẳng chân lên trời như hoa hướng dương trong giờ chính ngọ. không còn chỗ nào quanh các bức tường, thế là Ruth ngồi lại trên chiếu của cô. Một phút sau cô nghe người đàn ông có râu hỏi "Cô có cần giúp không? Tôi có thể giữ mắt cá chân của cô cho đến khi cô lấy lại được thăng bằng".
"Cám ơn, nhưng tôi sẽ qua thôi. Tôi sợ rằng tôi có thể bị xuất huyết não".
Anh mỉm cười "Cô bao giờ cũng sống trong một thế giới đầy hiểm nguy sao?"
"Chính thế. Cuộc sống như vậy sẽ thú vị hơn".
"Vậy thì tư thế trồng cây chuối là một trong những bài tập quan trọng mà cô cần thực hiện bằng được. Lộn ngược đầu như vậy có thể đảo lộn cuộc sống của cô. Nó có thể giúp cô vui".
"Thật sao?"
"Thấy chưa? Cô đã cười rồi đấy".
"Anh thắng". Cô nói, đặt đỉnh đầu lên cái mền xếp lại. "Nhấc lên".
Trong tuần lễ đầu tiên Wendy không tập Yoga mà đi vào một căn nhà kỳ cục trông giống một chiếc xe kéo bằng gỗ sồi. Ruth vẫn tiếp tục bài tập Yoga ba tuần một lần. Cô tìm ra được một hình thức luyện tập làm cô thư giãn. Cô đặc biệt thích ngồi toạ thiền, loại bỏ tất cả mọi thứ trong đầu chỉ trừ hơi thở. Và cô thích Art, người đàn ông để râu. Anh rất thân thiện và vui tươi. Họ bắt đầu đi uống cà phê ở một tiệm ở góc đường sau buổi học.
Một buổi tối uống cà phê lọc của Italy, cô biết được rằng Art lớn lên ở New York, có bằng tiến sĩ về ngôn ngữ ở đại học Berkeley. "Vậy anh biết nói những tiếng nước nào?"
"Tôi không phải là người biết nhiều ngoại ngữ" anh nói "Tôi không biết nhiều thứ tiếng. Ngôn ngữ thật sự mà tôi nghiên cứu ở Berkeley là American Sign Language, ASL, ngôn ngữ ký hiệu của Mỹ. bây giờ tôi làm việc ở trung tâm dành cho người điếc ở viện ngôn ngữ San Francisco".
"Anh trở thành một chuyên gia về sự im lặng", cô đùa.
"Tôi chẳng là chuyên gia về cái gì hết. Nhưng tôi yêu ngôn ngữ ở tất cả các dáng của nó, âm thanh và từ ngữ, nét mặt, cử chỉ bàn tay, tư thế của thân thể và nhịp điệu của nó, cái mà con người muốn diễn đạt nhưng không nhất thiết phải dùng đến ngôn từ. Tôi bao giờ cũng yêu ngôn ngữ và quyền lực của nó".
"Vậy từ nào anh yêu thích nhất?"
"Hừm, đó là một câu hỏi thật hay". Anh trầm ngâm một lát, vuốt vuốt bộ râu.
Nhưng Ruth thì bị thu hút. Anh chắc chắn là đang lựa chọn một từ bí mật, đa âm tiết, một từ trong những mục từ hoặc trong những ô chữ chỉ có thể tìm thấy trong từ điển Oxford.
"Hơi" cuối cùng anh nói.
"Hơi nước ư?" Ruth nghĩ đến sự ớn lạnh, giá rét ẩm ướt và hồn ma những người tự tử. Đó không phải là từ mà cô sẽ chọn.
"Nó thu hút tất cả mọi cẩm thức" anh giải thích "Nó có thể mờ đục nhưng không bao giờ đông cứng. Cô có thể cảm thấy nó nhưng nó không có một hình thức tồn tại lâu dài. Nó có thể nóng hoặc lạnh. Một vài thứ hơi có mùi kinh khủng còn vài thức khác lại thật tuyệt vời. Một số khí nguy hiểm, một vài thứ lại vô hại. Một số thứ khí sáng hơn khí khác khi được đốt nóng, thuỷ ngân so với sodium chẳng hạn. Hơi có thể chui qua mũi em bằng một cái khịt mũi rồi lan toả khắp phổi. Còn âm thanh của từ này, nó được hình thành từ môi, răng và lưỡi – vaporzzzz – nó vang lên, ngân nga và tắt dần, hoàn toàn phù hợp với ý nghĩa của nó".
"Đúng thế", Ruth đồng ý. "Vaporzzzz", cô ngâm nga, thưởng thức âm điệu của nó trên lưỡi mình.
"Còn đây là sức ép của hơi" Art tiếp tục "rồi đạt đến điểm cân bằng giữa hai trạng thái, một trăm độ C". Ruth gật đầu trao cho anh một tín hiệu mà cô hy vọng là anh sẽ nghĩ đó là một cái nhìn chăm chú hết sức thông minh. Nhưng cô cảm thấy mình đần độn và vô học. "Khoảnh khắc này em nước", Art nói tay làm cử chỉ như sóng gợn. "Nhưng dưới áp lực của hơi nóng, nó đã bốc thành hơi". Những ngón tay của anh chấp chới bay lên.
Ruth gật đầu một cách sốt săng. Nước hoá thành hơi đó là điều mà cô hiểu. Mẹ cô thường nói lửa và nước kết hợp thành hơi, và hơi nước có vẻ vô hại là thế lại có thể lột da của bạn ra. "Cũng như âm với dương ư?" cô đánh liều nói.
"Tính hai mặt của tự nhiên. Chính xác".
Ruth nhún vai, cô cảm thấy mình là người lừa đảo.
"Còn em?" Anh hỏi "Từ thích nhất của em là gì?"
Cô lại khoác lên mình vẻ mặt ngốc nghếch.
"Kỳ lạ thật, có quá nhiều từ như thế! Để coi nào, kỳ nghỉ, số độc đắc? rồi còn những từ khác, tự do, hàng đại hạ giá, giá hời. Anh biết đấy những chuyện tầm thường thôi".
Nụ cười thường trực trên môi anh và cô cảm thấy hài lòng.
"Một cách nghiêm túc thì từ nào thích nhất?"
Nghiêm túc ư? Cô đào bới những gì nổi bật trong suy nghĩ, nhưng chúng nghe có vẻ nhàm quá chừng, sự bằng an, tình yêu, hạnh phúc. Những từ này sẽ nói gì về cô? Rằng cô đã thiếu mất những đặc tính ấy ư? Rằng cô nghèo nàn trong tưởng tượng? Cô cân nhắc nghĩ đến từ Onomatopoeia, một từ đã giúp cô thắng trong việc phát âm âm b ở lớp 5. Nhưng từ này là một mớ hỗn độn các vần không giống chút nào với những từ đơn giản cần nêu ra. Nổ đùng, đoàng.
"Em không có những từ ưa thích như vậy" cuối cùng cô nói "Em cho rằng em đã sống với ngôn từ quá lâu đến nỗi khó có thể nghĩ gì ngoài giá trị sử dụng của nó".
"Em làm nghề gì?"
"Em từng làm việc ở môi trường giao lưu hợp tác. Rồi em bắt đầu làm biên tập tư nhân. Vài năm trước em làm cộng tác viên sách, chủ yếu là những cuốn sách tự giáo dục và sách về đời sống tinh thần giúp người ta khoẻ hơn về thể chất, mạnh hơn về tình dục, phong phú hơn về tâm hồn, đại loại như thế".
"Em là bà đỡ của một cuốn sách".
Ruth rất thích nhận xét của anh. Bà đỡ của cuốn sách. Cô chưa bao giờ gọi mình như thế, cũng chẳng ai gọi cô như vậy cả. Hầu hết mọi người gọi cô là người viết thuê – ghost writer – cô rất ghét từ này. Mẹ cô thì lại nghĩ trên thực tế cô chỉ viết về ma. "Phải" cô bảo Art "Em cho rằng anh có thể nói thế, bà đỡ. Nhưng em có vẻ thích nghĩ mình là một người biên tập nhiều hơn, giúp người ta chuyển hoá những gì trong đầu óc họ lên trang giấy trắng. Một số cuốn cần giúp đỡ nhiều hơn những cuốn khác."
"Đã bao giờ em muốn viết cuốn sách cho chính mình chưa?"
Cô hơi do dự. Tất nhiên cô có ý định ấy. Cô muốn viết một cuốn tiểu thuyết theo phong cách của Jane Austen[2], một cuốn sách về phong cách của những người ở tầng lớp trên, một cuốn chẳng có gì liên quan đến cuộc sống của cô hết. Nhiều năm trước, cô đã mơ viết những câu chuyện như là một cách để tự giải thoát. Cô sẽ sửa lại cuộc đời mình và trở thành một người khác. Cô sẽ xuất hiện ở một nơi khác. Trong trí tưởng tượng của mình cô sẽ thay đổi tất cả mọi thứ, bản thân cô, mẹ cô, quá khứ của cô. Nhưng cái ý nghĩ sửa đổi lại đời mình cũng khiến cô hoảng quá, cứ như thể chỉ với trí tưởng tượng cô đã kết án những gì cô không thích về mình và về người khác. Viết về những gì bạn mong năm là một hình thức nguy hiểm nhất của những điều ao ước.
"Em cho rằng hầu hết mọi người muốn viết cuốn sách cho riêng họ", cô đáp, "Nhưng em nghĩ tốt hơn là em cứ biên soạn những gì người khác muốn nói".
"Và em hài lòng với điều đó? Nó đủ làm cho em thoả mãn?"
"Vâng. Một cách tuyệt đối. Ở đây vẫn còn rộng đường để làm cái điều mà em muốn".
"Em thật may mắn".
"Vâng" cô thừa nhận "Em rất may mắn".
Thật là vui khi thảo luận những vấn đề này với anh. Với Wendy cô có vẻ chỉ nói về những phiền toái hơn là những đam mê. Họ thương hại những kẻ ghét phụ nữ đang tràn lan khắp nơi, những cung cách xấu, những bà mẹ thất vọng, trong khi cùng với Art cô trò chuyện về những điều mới mẻ của họ và của nhau. Anh muốn biết cái gì làm tâm hồn cô cất cánh, sự khác nhau giữa hy vọng và mục tiêu trong đời cô, niềm tin và động lực trong cuộc sống của cô.
"Sự khác nhau ư?" cô hỏi.
"Một vài điều em làm cho bản thân, một vài chuyện em làm cho người khác. Có thể chúng là một". Nhờ những cuộc trao đổi như thế cô nhận ra ngay rằng cô thật là may mắn khi làm một biên tập viên tự do, một bà đỡ cho các tác phẩm. Những khám phá này thật sự mới mẻ.
Một buổi tối, ba tuần sau khi cô gặp anh, câu chuyện của họ trở nên riêng tư hơn "Nói thật, em thích sống một mình", cô nghe mình thổ lộ. Cô đã thuyết phục được mình tin vào điều đó.
"Vậy nếu em gặp một người bạn đời lý tưởng?"
"Anh ta có thể lý tưởng ở cương vị của anh ta, còn em lý tưởng theo kiểu em. Rồi chúng em sẽ không thể vượt qua cái chuyện là tóc của ai đã làm nghẹt cống".
Art cười tủm tỉm "Chúa ơi! Em đã thực sự sống với người nào than phiền về điều đó sao?"
Ruth rặn ra một tiếng cười, nhìn đăm đăm vào li cà phê của cô. Cô chính là người than phiền về điều đó. "Bọn em trái ngược nhau về tính sạch sẽ" cô đáp. "Ơn Chúa là bọn em chưa làm đám cưới". Khi nói như thế, cô cảm thấy những điều này là thật chứ không phải là ngôn từ che đậy nỗi đau.
"Như vậy em đang định cưới".
Cô chưa bao giờ thú thật mọi chuyện với ai khác, kể cả Wendy, về những gì đã xảy ra giữa cô và Paul Slinn. Cô kể cho Wendy về những rắc rối mà Paul gây ra, đã làm phiền cô, rằng cô có ý định cắt đứt quan hệ này.
Khi cô thông báo với Wendy rằng họ đã chia tay nhau, Wendy thốt lên "Cuối cùng thì bồ cũng làm được điều đó. Mừng cho bồ". Với Art dường như dễ dàng nói về quá khứ hơn, bởi vì anh không có dính dáng gì đến nó. Anh là người bạn học cùng lớp Yoga với cô, anh đi ở vòng ngoài, bên lề cuộc đời cô. Anh đã không biết gì về những hy vọng và những nỗi lo sợ trước kia của cô. Với anh, cô có thể mổ xẻ quá khứ với một sự thờ ơ về xúc cảm và một lý trí tỉnh táo.
"Bọn này đã nghĩ đến chuyện làm đám cưới", cô nói, "Sao anh có thể không nghĩ đến điều đó khi anh đã chung sống với một người tới bốn năm? Nhưng anh biết điều này không? Thời gian trôi qua, sự say đắm phai tàn nhưng sự khác biệt giữa hai người thì không. Một hôm anh ấy bảo em rằng, anh sẽ chuyển đến New York và mọi việc đều đã được định đoạt". Ruth nhớ lại cô đã ngạc nhiên ra sao rồi đi đến chỗ kêu ca là sao Paul không cho cô biết điều này sớm hơn như thế nào." Tất nhiên, me có thể làm việc ở bất cứ nơi nào", cô đã bảo Paul, rất bực mình nhưng cũng phấn khích trước triển vọng chuyển đến khu Manhattan, "nhưng dù sao điều này cũng đảo lộn nhiều việc đó là chưa kể đến việc để mẹ em ở lại đây một mình và đến sống ở một thành phố mà em không có ai quen biết. Tại sao anh lại báo với em vào phút chót?" Cô đã nói điều này một cách đầy ấn tượng. Sau đó đến lượt Paul im một cách ngượng ngập.
"Em chẳng đòi đi, anh ấy cũng chẳng mời em đi theo" cô giản dị nói với Art, tránh nhìn vào mắt anh "Đó là một cách lịch sự để chia tay nhau. Chúng em đều đồng ý là đã đến lúc có một sự thay đổi và nên sống xa nhau. Anh ấy cũng đủ tử tế để nhận lỗi về mình. Nói rằng anh ấy còn nông nổi, trong khi em thì tinh thần trách nhiệm đầy mình". Cô cười với Art một cách ngốc nghếch như thể đó là điều khôi hài nhất mà ai cũng có thể nói về cô. "Điều tệ hại nhất là, anh ấy quá dễ thương trong chuyện này – giống như là anh ấy xấu hổ phải làm điều đó với em. Và một cách tự nhiên, em mất cả một năm trời cố phân tích những chuyện đã diễn ra giữa hai người, mổ xẻ về em, nhưng chẳng ăn thua gì. Em điểm lại mồi cuộc cãi nhau giữa hai người. Em nói anh ấy quá vô tình, anh ấy nói em chỉ làm những vấn đề đơn giản trở nên phức tạp. Em nói anh ấy sống chẳng có kế hoạch gì cả, anh ấy đáp lại em bị ám ảnh đến độ giết chết tất cả cơ hội của sự ngẫu hứng. Em nghĩ anh ấy ích kỷ, anh bảo em lo lắng cho anh ấy đến độ làm cho anh ấy ngạt thở, rồi lại thương thân khi anh ấy không biểu lộ lòng cảm kích. Có thể cả hai chúng em đều đúng và đó là lý do tại sao chúng em lại sai lầm với nhau".
Art đặt tay lên tay cô "Ồ, anh nghĩ anh ta đã để vuột mất một người phụ nữ tuyệt vời".
Trong cô tràn ngập sự tự ý thức và lòng biết ơn.
"Đúng thế. Em thật tuyệt diệu. Em chân thành và vui tính. Thông minh và hấp dẫn".
"Đừng quên em là người của bổn phận".
"Có gì là sai trái khi là người có tinh thần trách nhiệm? Anh mong rằng có nhiều người như thế hơn. Và em còn biết gì nữa nào? Em rất dễ bị tổn thương. Anh nghĩ điều đó rất dễ gây thiện cảm".
"Trời ơi".
"Thật sự nghiêm túc đấy".
"Vậy thì, anh thật là dễ thương khi khen em như vậy. Lần sau em sẽ trả tiền cà phê" Cô cười và đặt tay mình lên tay anh. "Còn anh thì sao? Kể cho em nghe về cuộc sống tình cảm của anh và tất cả những thảm bại trong quá khứ xem. Ai là người bạn tình hiện thời của anh?"
"Anh không có một ai vào lúc này. Một nửa thời gian anh sống một mình. Nửa thời gian còn lại anh làm đồ chơi và bánh sandwich nước quả cho hai đứa con gái của anh".
Thật là một ngạc nhiên. "Anh nuôi con nuôi à?"
Anh có vẻ bối rối "Chúng là con anh. Với người vợ cũ, tất nhiên".
Vợ cũ? Như vậy đây là gã đồng tính thứ 3 mà cô biết từng có vợ. "Anh có gia đình được bao lâu thì anh chuyển…"
"Cái gì?" mặt anh đần hẳn ra. "Chờ một chút. Em nghĩ anh là một gã đồng tính luyến ái?" một khoảng im lặng, cô biết cô đã nhầm. "Tất nhiên là không!" Cô lặp bặp nói "Em muốn nói khi nào anh chuyển đến đây…từ New York!".
Anh cười lăn lộn không dừng lại được. "Suốt thời gian qua em nghĩ anh là một thằng lại cái?"
Ruth đỏ mặt. Cô đã nói gì vậy! "Đó là vì cái nhẫn" cô thừa nhận chỉ vào chiếc nhẫn vàng của anh. "Đa số những cặp đồng tính mà em biết đeo nhẫn loại này".
Anh tháo chiếc nhẫn ra, giơ lên về phía ánh sáng. "Người bạn thân nhất của anh đã làm chiếc nhẫn cưới này cho anh". Art nói nghiêm trang "Ernesto một gã thật cừ khôi, một nhà thơ và là một thợ kim hoàn tay trái, một nghề giúp hắn sống như một tay lái xe limousine. Nhìn những vết khía này này! Hắn bảo anh rằng chúng sẽ nhắc nhở anh rằng có rất nhiều trắc trở trong đời và rằng anh phải nhớ cái gì nằm giữa chúng. Tình yêu, tình bạn, hy vọng. Anh không đeo nhẫn nữa khi cuộc hôn nhân giữa anh và Mariam tan vỡ. Rồi Ernesto chết, bịnh ung tươi não. Anh quyết định đeo lại chiếc nhẫn này để nhắc anh nhớ về anh ấy, những điều anh ấy nói. Anh ấy là một người bạn tốt – chứ không phải là một người tình".
Anh đưa cho Ruth cái nhẫn để cô có thể nhìn thấy cách trang trí của nó. Cô cầm lên. Nó nặng hơn cô tưởng. Cô giơ lên ngang tầm mắt và nhìn Art qua chiếc nhẫn. Anh thật dịu dàng. Anh không hề có vẻ phán quyết điều gì. Cô cảm thấy có một cái gì bóp nhẹ nơi tim vừa làm cô nhói đau vừa làm cô muốn cười khúc khích và la lớn lên. Sao cô có thể không yêu anh?
Khi Ruth đến lấy quần áo của Art ở chỗ giặt ủi về cô máy ngón chân cái nhớ đến việc cô phải gọi cho Wendy. Bà Scott và cậu nhỏ, thật là một cú sốc. Cô quyết định đợi cho đến khi cô ở bãi đậu xe trước cửa hàng rau quả mới gọi cho Wendy chứ không cô dễ bị đụng xe trong lúc nói chuyện tình cảm với cô bạn qua điện thoại cầm tay.
Cô và Wendy cùng tuổi. Họ biết nhau từ năm học lớp sáu, nhưng đã có những quãng đời họ không gặp nhau hàng năm. Tình bạn của họ lớn lên qua những cuộc hội ngộ bất ngờ và sự kiên trì về phía Wendy. Trong khi Wendy không phải là người mà Ruth có thể chọn làm bạn thân, thì Ruth lại là người vui sướng vì mọi sự lại hoá ra như thế. Cô cần sự ồn ào của Wendy để cân bằng với sự nghiêm nghị của cô, tính bộc tuệch của Wendy là liều thuốc giải độc cho sự kín đáo của cô. "Thôi đừng có lúc nào cũng đa mang nữa đi", Wendy thường ra lệnh. Hoặc là "Mày đừng có bao giờ cũng cư xử quá ư là lịch sự nữa, mày làm cho tao giống như một bãi *** ấy".
Wendy cầm máy ngay ở hồi chuông đầu tiên. "Cậu có tin được không?" Cô nói ngay cứ như thể cô không ngừng lặp lại điều này kể từ cuộc nói chuyện lần cuối của họ. "Tớ nghĩ bà ấy đã quá đáng lắm rồi khi đi căng da mặt, vậy mà tối hôm qua bà còn bảo tớ là bà và Patrick vẫn 2 cữ một đêm đấy. Bà ấy đã bảo thế đấy – tớ, con gái của bả, một lần bà đã bắt đi thú tội về việc để cho một đứa bé hình thành trong bụng".
Ruth hình dung cảnh bà Scott cởi bộ đồ hiệu Channel, tháo chiếc kính ba tròng, bỏ chiếc dây chuyền tạc hình Chúa cứu nạn trên cây thánh giá khảm kim cương, rồi ôm chầm lấy cậu bồ nhí của bà.
"Bà ấy còn ham muốn tình dục hơn cả tao nữa" Wendy nói "Tao không thể nhớ lần cuối cùng tao còn muốn làm điều gì khác trên giường với Joe ngoài việc ngủ là bao giờ nữa".
Wendy thường đùa về những khao khát tình dục giảm dần nhưng Ruth không nghĩ là điều đó thiếu vắng trong đời sống của cô. Điều này cũng sẽ xảy đến với cô sao? Cô và Art không còn là những người yêu nhau cuồng nhiệt như những năm đầu nữa. Họ ít chuẩn bị cho một cái gì lãng mạn và chấp nhận những cái cớ có sẵn của sự mệt mỏi. Cô lại vẫy một ngón chân, kiểm tra hàm lượng estrogen trong máu. Đó có thể là lý do cô cảm thấy khó chịu, hormone không ổn định. Cô chẳng có lý do gì khác để cảm thấy lo lắng. Chẳng phải cuộc sống của cô là hoàn hảo, nhưng bất cứ vấn đề nào xảy ra với cô thì nó cũng chỉ là rất nhỏ. Và cô sẽ giữ cho mọi chuyện xảy ra như thế. Cô hứa sẽ trở nên thắm thiết nồng nhiệt với Art hơn.
"Mình có thể thấy tại sao cậu lại bấn loạn như vậy" Ruth an ủi bạn.
"Thực ra là mình lo lắng nhiều hơn là bối rối " Wendy nói "Thật là quái đản. Càng già bao nhiêu bà ấy lại càng hành động như hồi còn trẻ bấy nhiêu. Một mặt mình tắc lưỡi, tốt cho bà ấy, mình đỡ phải lo. Nhưng mặt khác, mình lại kêu oai oái, chu cha, bả có điên không vậy? Bây giờ, mình lại phải chăm lo cho bà, như là một người mẹ để chắc chắn là bà không gây rắc rôi cho bản thân mình ư? Bồ hiểu mình nói gì chứ?"
"Mình cũng đã có những chuyện này chuyện kia với mẹ mình trong suốt một đời" Ruth nói. Bỗng nhiên cô nhớ ra cái việc đã vuột ra ngoài tâm trí cô. Mẹ cô phải đi khám bệnh vào lúc 4 giờ chiều nay. Trong suốt năm qua Ruth đã lo lắng mơ hồ về sức khoẻ của mẹ cô. Chẳng có gì thực sự nguy hại, chỉ là bà Lưu Linh dường như ngày càng lẩn thẩn, rối trí. Đã có lúc Ruth lí luận rằng mẹ cô chỉ mệt mỏi thôi, rằng tai của bà có thể hơi bị lãng, hoặc tiếng Anh của bà ngày càng tệ đi. Vì là người cả lo, Ruth cũng day dứt với những khả năng xấu nhất – u não, bệnh Alzheimer, đột quỵ…Lịch sử đã chứng minh là những điều cô lo lắng đều là không đâu. Nhưng cách đây một vài tuần, khi mẹ cô nhắc là bà có một cuộc hẹn kiểm tra sức khoẻ, Ruth đã nói là cô sẽ chở bà đi.
Sau khi cô và Wendy kết thúc cuộc nói chuyện, Ruth bước ra ngoài xe đi về phía cửa hàng rau quả mà vẫn còn suy nghĩ lung lắm. Số 9, đưa mẹ đến bác sĩ. Thế là cô bắt đầu bấm ngón tay những điều cô cần hỏi bác sĩ. Đội ơn Chúa, cô đã có thể nói chuyện được.
[1] Dmitry Shostakovich (1906-1975): nhà soạn nhạc Xô viết nổi tiếng thế giới, tác giả của 15 bản giao hưởng nhạc thính phòng, nhạc cho balê và nhạc kịch, trong đó nổi tiếng hơn cả là vở Phu Nhân Macbeth ở Mtsensk năm 1934
[2] Jane Austen (1775-1817) tiểu thuyết gia người Anh. Các tác phẩm của bà thường tập trung mô tả tầng lớp trưởng giả tỉnh lẻ. Bà có biệt tài khắc hoạ tính cách nhân vật và tình huống với một bút pháp châm biếm nhẹ nhàng. Các tác phẩm tiêu biểu là Love and Friendship, Sense and Sensibillity, Pride and Prejudice
Dọc hành lang bán rau quả, Ruth đi về phía một cái sạp lớn đựng cà rốt có hình dáng rất đẹp. Một củ to gần bằng quả táo, cân đối, láng bóng với những khía sọc màu tím. Đa số mọi người không thưởng thức vẻ đẹp của cà rốt, Ruth thầm nghĩ trong khi cô chọn 5 củ thật ngon. Phải, cô rất thích cà rốt, tiếng vỡ dòn tan của nó giữa hai hàm răng, cái cách mà củ cải đỏ ngấm vào trong mình nó hương vị của tất cả thức ăn cũng như gia vị nấu chung với nó, nước hầm hoặc đồ chua ngọt. Ruth thích nấu rau thập cẩm. Cổ thích ăn cà rốt nhất khi muối nó với những rau trái khác, khi nó thấm vị cay của ớt, vị ngọt của đường, vị mặn của muối và các gia vị khác. Hàng năm, vào trước bữa tiệc đoàn viên của gia đình vào tháng Chín, mẹ cô bắt đầu gây hai hũ men mới – cà rốt muối chua, và bà đưa một hũ cho Ruth. Khi Ruth còn bé cô gọi món này là la-la, cay-cay. Cô sẽ mút và nhai nhép nhép cho đến khi lưỡi và môi cô đỏ rực và sưng phồng lên. Cô tiếp tục nhai nuốt. Đó có phải là nỗi thèm ăn cay đắng hay là thèm đau? Khi cái hũ đã vơi dần Ruth sẽ thái thêm củ cải đỏ bỏ vào cùng với một ít muối và để nó ngấu trong vài ngày. Art cho rằng vị của món này cũng tạm được nếu ăn từng ít một. Còn bọn con gái thì nói ngửi nó giống như "một cái gì bị bốc mùi trong tủ lạnh". Nhiều lần Ruth kín đáo ăn cà rốt cay vào buổi sáng, như là cách bắt đầu một ngày. Ngay cả mẹ cô cũng lấy thế làm lạ.
Mẹ cô – Ruth đập vào ngón tay đeo nhẫn để nhắc cô nhớ lại cái hẹn với bác sĩ, 4 giờ chiều. Cô phải vắt chân lên cổ mà chạy với bao công việc trong một ngày ngắn ngủi. Cô vội vã nhặt mấy trái táo Fuji cho Fia, táo Granny Smith cho Dory và giống Braeburn cho Art.
Ở quầy bán thịt cô lại phải cân nhắc. Dory không ăn bất cứ thịt con gì có mắt, còn sau khi xem bộ phim Babe do một con heo đóng vai chính, Fia lại cố ăn chay trường. Cả hai đứa đều không ăn cá, vì đồ biển là "không đẹp". Khi chúng tuyên bố như thế Ruth đã nói với chúng, "Chỉ bởi vì một cái gì đó không đẹp mà đời sống của nó là vô giá trị hay sao? Vậy nếu một cô gái thắng giải trong cuộc thi sắc đẹp thì cô ấy tốt hơn một cố gái không đoạt giải hả?" Fia vênh mặt lên đáp "Dì đang nói chuyện gì vậy? Cá đâu có đi thi sắc đẹp".
Ruth đẩy xe lấy hàng của cô về phía quầy bán cá. Cô thích ăn tôm chưa lột vỏ và nó cũng là sự chọn lựa đầu tiên của cô. Tuy vậy Art không ăn tôm. Anh tuyên bố là mùi vị chủ đạo của bất cứ loài động vật giáp xác, hoặc loài nhuyền thể não lã ở đường tiêu hoá của chúng. Cô đi đến bên những con cá vược nước mặn Chilean. "Con này", cô bảo người đàn ông đứng bên quầy. Sau đó cô cân nhắc "Con này, đưa cho tôi con to hơn". Cô có thể mời mẹ cô ăn tối, bởi vì họ sẽ cùng đi gặp bác sĩ. Bà Lưu Linh bao giờ cũng than phiền là cô không thích tự nấu ăn.
Ở quầy tính tiền, Ruth trông thấy một người phụ nữ đứng phía trước cô đang chọn ra một bó hoa tulip màu trắng ngà và màu hồng đào, ít nhất thì cũng trị giá 50 đô. Cô ngạc nhiên là nhiều người mua hoa như là một vật dụng trong nhà như thể hoa cũng cần thiết như giấy vệ sinh vậy. Hoa tulip được ưa chuộng hàng đầu! Loại hoa này hoé rồi rụng cánh sau vài ngày. Người phụ nữ này có một bữa tiệc quan trọng trong tuần không? Khi Ruth mua ho, cô phải kiểm định giá trị của nó trong vài ngày để đánh giá những gì cô đã mua. Hoa cúc trông vui mắt, rẻ tiền nhưng lại toả ra cái mùi hăng hắc khó chịu. Hoa baby thậm chí còn rẻ hơn nhưng như Gideon đã chỉ ra nó là loại hoa ở bậc thấp nhất trong cây cỏ rẻ tiền mà các vị công nương ngày xưa hay dùng để trang trí những miếng lót ly tách có thêu ren mà họ thừa kế của bà nội. Hoa huệ mùi hương thật tuyệt diệu và có dáng vẻ đẹp như tạc nhưng ở đây bán rất đắt, gần 4 đô la một cành. Ở siêu thị hoa chỉ mất một đô la cho một cành thôi. Cô thích hoa cẩm tú cầu trồng trong chậu. Chúng toả ra cảm giác ấm áp của sự trở về và mặc dù đắt nhưng loài hoa này có thể trưng được một hai tháng nếu như bạn nhớ tưới nước đều đặn. Có thể cắt hoa trước khi nó chết, rồi lại để cho nó khô đi trong một cái bình gốm thế là bạn có thể trưng nó như một loài hoa bất tử cho đến khi có một người như Art ném đi, nói rằng cây hoa thực sự đã chết.
Ruth không cùng lớn lên với cỏ hoa trong nhà. Cô không thể nhớ được là có bao giờ mẹ cô mua hoa hay không. Cô không hề nghĩ đó là cả một sự mất mát cho đến ngày cô đi chợ mua đồ ăn với dì Gal – tên tiếng Anh của dì Cao Linh – và mấy đứa con của dì. Ở chợ Saratoga cô bé Ruth 10 tuổi đã say mê theo dõi họ đẩy xe qua bất cứ gian hàng nào mời gọi họ vào lúc ấy, tất cả những món ngon lành mà Ruth chưa bao giờ được ăn: sữa chocolat, hạnh nhân, snack, bánh sandwich kem, bánh kẹo nhân Hostess Twinkle nổi tiếng. Rồi họ dừng lại ở một quầy nhỏ nơi dì Gal mua những bông hoa hồng tỉ muội tuyệt đẹp dù rằng chẳng có ai chết hoặc có ai kỷ niệm ngày sinh cả.
Nhớ lại kỷ niệm này Ruth quyết định phô trương một chút, cô mua một cành lan với một chùm hoa màu trắng ngà. Phong lan trông rất thanh cao mà lại không cần chăm bón nhiều. Bạn không cần phải tưới bón thường xuyên, chỉ cần mươi ngày một lần. Mặc dù giá khá đắt nhưng trong khoảng 6 tháng hoặc hơn nó ngủ lịm đi một thời gian trước khi làm bạn ngạc nhiên với một chùm hoa mới. Chúng không bao giờ chết – bạn có thể đếm những kiếp tái sinh của nó mãi mãi. Một giá trị vĩnh hằng.
Trở về căn hộ, Ruth cất rau quả đi, đặt cây phong lan lên bàn ăn rồi quay lại phòng xép. Cô thích nghĩ là một khoảng không gian hạn chế sẽ khơi nguồn cho trí tưởng tượng vô hạn. Tường quét sơn màu đỏ với những vết lốm đốm vàng kim loại, sáng kiến của Wendy. Ánh sáng trên đầu được làm dịu lại bởi ngọn đèn bàn với một cái chụp đèn mica màu hổ phách. Trên cái kệ sơn màu đen có những cuốn sách tham khảo thay cho những lọ mứt. Một cái bàn gỗ phẳng để cô đặt lên chiếc máy vi tính xách tay, một thùng đựng bột mì đã được dời đi để lấy chỗ để chân.
Cô mở máy tính cảm thấy mệt rã rời ngay trước khi bắt đầu công việc. Cô đã làm việc gì trong 10 năm qua? Cũng một việc. Thậm chí chủ đề của những cuốn sách mà cô giúp đỡ cho ra đời cũng chẳng khác nhau bao nhiêu, chỉ có những từ chuyên ngành là thay đổi. Cô hít một hơi thật sâu rồi gọi điện cho một khách hàng mới, Ted. Cuốn sách của ông Tinh thần Internet là về các nguyên tắc đạo đức được tạo ra bởi mạng lưới vi tính toàn cầu, một đề tài ông chắc chắn là đang nóng hổi nhưng nó sẽ mất đi tính thời sự nếu như nhà xuất bản không tung ra thị trường thật sớm. Ông ta đã nhấn mạnh điều đó trong một vài tin nhắn điện thoại khẩn vào dịp cuối tuần khi Ruth đang ở Tahoe. "Tôi chẳng có thể làm gì trong việc dàn xếp thời hạn với nhà xuất bản", bây giờ thì Ruth cố gắng giải thích.
"Đừng nghĩ đến sự cưỡng chế" ông bảo cô. "Nếu cô hợp tác viết cuốn sách này với tôi, cô phải tin vào những nguyên tắc của nó. Bất cứ điều gì cũng có thể xảy ra và trong một chừng mực nào đó nó còn tốt lành ở trên đời. Hãy làm một ngoại lệ. Sống một cách khác thường. Và nếu cô không thể làm điều đó có thể chúng ta sẽ cân nhắc lại coi cô có đúng trong dự án này hay không. Nghĩ về điều đó đi, rồi nói chuyện đó vào ngày mai".
Ruth gác máy. Cô suy nghĩ về những điều này. Mặt tốt của cuộc đời, cô thì thầm, là công việc của người đại diện của cô. Cô sẽ nhắc nhở Gideon rằng khách hàng của cô rất huênh hoang và muốn thay đổi thời điểm ra sách. Cô muốn cứng rắn trong lần này. Làm những điều khách hàng muốn, trong khi thảo luận với cô những cam kết khác, sẽ buộc cô phải quay như chong chóng. Mười lăm năm về trước cô có thể làm điều đó – những ngày mà cô còn hút thuốc lá và coi sự bận rộn ngang bằng với cảm giác cần thiết. Không phải bây giờ. Thả lỏng các cơ bắp, cô nhắc nhở mình. Cô hít một hơi thật sâu và thở ra trong khi cô nhìn chằm chằm vào kệ sách có những cuốn sách mà cô hoặc đã biên tập hoặc cùng biên soạn.
Sự sùng bái tự do cá nhân. Sự sùng bái lòng thương người. Sự sùng bái lòng tị hiềm.
Cơ chế sinh học của hấp dẫn tình dục. Cơ chế vật lý của bản chất con người. Bản đồ địa lý của tâm hồn con người.
Yếu tố âm dương của người độc thân. Yếu tố âm dương của người có gia đình. Yếu tố âm dương của người li dị.
Những chuyện sách nổi tiếng nhất là Đánh bại sự tuyệt vọng với chó. Sự trì hoãn trong tiến bộ của bạn và Vào địa ngục cùng tội lỗi.
Cuốn sách cuối cùng trở thành một sách bán chạy gây ồn ào dư luận, đã được dich ra tiếng Đức và tiếng Do Thái.
Với tư cách đồng tác giả, "Ruth Young" được in bằng cỡ chữ in nhỏ hơn sau chữ "với", thế đấy, nếu như nó có xuất hiện. Sau 15 năm làm việc cô có gần 35 cuốn sách trong sự nghiệp của mình. Hầu hết những tác phẩm đầu tay tập trung ở lĩnh vực hợp tác với khách hàng trong địa hạt giao tiếp. Tài năng của cô thể hiện trong lĩnh vực giao tiếp nói chung, rồi những vấn đề giao tiếp, những cung cách ứng xử, những vấn đề của cảm xúc, sự liên kết giữa đầu óc và thân thể và sự thức tỉnh tâm linh. Cô làm công việc này đủ lâu để có thể nhìn thấy mối liên quan từ "kim luân", "khí", "tinh lực", "năng lực sống", "sinh lực", "hấp lực sinh học", đến "các lĩnh vực của năng lực sinh học" và cuối cùng lại trở lại "kim luân". Ở các hiệu sách, phần lớn các ngôn từ kêu rổn rảng của các khách hàng của cô được đặt ở những chỗ có nhiều ánh sáng hay những chỗ nổi bật nhất – Tự cải thiện, Tốt đẹp, Cảm hứng, Thời đại mới. Cô ước gì có thể tác động đến những cuốn sách này để nó có thể được phân loại thành Triết học, Khoa học, Sức khoẻ. Phần lớn những cuốn sách cô giúp cho ra đời đều rất thú vị, cô thường nhắc nhở mình, rằng làm cho nó hấp dẫn là nhiệm vụ của cô. Mặc dù cô thường nói công việc của cô còn rất dở để tỏ ra khiêm tốn thì việc những người khác chẳng có ấn tượng sâu sắc gì về công việc của cô lại làm cô khó chịu. Ngay cả Art hình như cũng không nhận thức được công việc của cô khó khăn như thế nào. Nhưng có lỗi của cô một phần. Cô thích làm cho nó có vẻ dễ dàng hơn, cô thích để cho người khác tự nghĩ rằng cô đã làm một công việc kỳ diệu không tin được – đãi cát tìm vàng. Nhưng họ chẳng bao giờ hiểu điều đó, tất nhiên. Họ không hiểu được chuyện làm một nhà ngoại giao khéo léo, khai thác một áng văn chương hay từ một đám hổ lốn lộn xộn thật khó khăn như thế nào. Có phải thuyết phục khách hàng rằng việc cô gia công sửa chữa chỉ làm cho chúng trở nên khúc chiết, thông minh và quan trọng hơn. Cô phải mẫn cảm với sự thật là các tác giả xem tác phẩm của họ như các hình thức tượng trưng của sự bất tử, tin rằng lời lẽ của họ trên các trang in sẽ sống lâu hơn thân xác phàm tục của họ. Khi cuốn sách được xuất bản, Ruth phải ngồi lặng lẽ ở phía sau một bên cánh gà trong khi các khách hàng nhận được bằng chứng của tài năng rực sáng. Cô thường tuyên bố rằng cô không cần những chuyện đó mới cảm thấy một sự thoả mãn nghề nghiệp, nhưng điều đó không hoàn toàn đúng. Cô cần thêm một sự công nhận và không phải như cái sự công nhận mà cô nhận được hai tuần trước, ở trong bữa tiệc mừng sinh nhật lần 77 của mẹ cô.
Dì Gal và dượng Eđmun dẫn đến một người bạn từ Portland, một người phụ nữ đứng tuổi mang một cặp kính dày đã hỏi Ruth làm nghề gì để kiếm sống. "Tôi là một cộng tác viên sách" cô trả lời. "Tại sao con lại nói thế?" bà Lưu Linh rầy la. "Nghe xấu lắm. Cứ như thể con là một tên phản bội hay tên gián điệp".
Lúc ấy dì Gal nói bằng một giọng đầy uy lực. "Nó là một người viết thuê, một trong những người viết thuê khá nhất đấy. Chị có biết những cuốn sách ở ngoài bìa có một hàng chữ nhỏ "theo lời kể" không? Đó là việc của con Ruth làm. Người ta kể cho nó nghe những câu chuyện của họ và Ruth viết lại từng từ, từng từ chính xác như người ta đọc cho nó chép". Ruth không thể chen vào câu chuyện để sửa cái lỗi này.
"Giống như người ghi tốc ký trong toà án", người đàn bà nói. "Tôi nghe là họ ghi rất nhanh và rất chính xác. Cô có học qua một khoá huấn luyện đặc biệt nào không?"
Trước khi Ruth có thể trả lời thì dì Gal đã liến thoắng:
"Ruthie, con phải kể câu chuyện của dì! Rất hấp dẫn, cộng với tất cả sự thực. Nhưng dì không biết liệu con có ghi kịp không. Dì nói nhanh lắm!"
Bấy giờ bà Lưu Linh nhảy vào:
"Không chỉ đánh máy, còn nhiều việc khác nữa!"
Ruth bị cảm kích vì sự can thiệp không chờ đợi này, cho đến khi mẹ cô nói thêm "Nó còn sửa chính tả nữa!"
Ruth ngước mắt lên từ những ghi chép của cô về cuộc đàm phán điện thoại với tác giả cuốn Tinh thần Internet, nhắc nhở cô bằng tất cả các cách là cô vẫn còn may mắn chán. Cô được làm việc tại nhà, thu nhập khá và ít nhất thì các nhà xuất bản cũng đánh giá cô rất cao, cả độc giả nữa, họ gọi điện cho cô, nói chuyện về các vấn đề có liên quan khi đài lên lịch một buổi phỏng vấn với các tác giả. Cô bao giờ cũng bận rộn, không giống như những người viết tự do khác phải lo lắng về những hợp đồng ít ỏi và khó kiếm của họ.
"Quá bận rộn, quá thành công" mẹ cô vừa nói mới đây khi cô bảo là cô chẳng có thời gian rảnh đến thăm bà. "Không rảnh", bà Lưu Linh thêm, "bởi vì mỗi phút đều hái ra tiền. Mẹ phải trả cho con bao nhiêu, 5 đô hay 10 đô để con đến chơi với mẹ?" Sự thực là Ruth không có nhiều thì giờ nhàn rỗi, không, theo ý kiến của cô. Thời gian rảnh rỗi là khoảng thời gian quý giá nhất, khi bạn có thể làm cái mà bạn thích, hoặc ít nhất cũng làm chậm dòng chảy của cuộc đời đủ để nhớ ra cái gì làm cho cuộc đời bạn có ý nghĩa và hạnh phúc. Thời gian rảnh của cô thường bị cướp đoạt bởi một việc gì khẩn cấp và sau đó lại trở nên không cần thiết. Wendy cũng nói một điều gì tương tự "Thời gian rảnh rỗi không còn tồn tại nữa. Nó được lên lịch với số tiền gắn chặt vào nó. Bồ đang chịu một áp lực thường xuyên phải kiêm tiền và những cái như sự nghỉ ngơi, thư giãn và nhà hàng khó lòng chen chân vào". Sau khi nghe bạn nói, Ruth không còn thấy bị cưỡng chế về thời gian nữa. Không phải là lỗi của cô nếu cô không có đủ thời gian làm những gì cần thiết. Vấn đề này có tính phổ biến. Cô sẽ giải thích cho mẹ cô vậy.
cô lấy ra những ghi chép về chương 7 trong cuốn sách mới nhất của Agapi Agnos, Chấn chỉnh những đứa bé chưa ngoan, rồi đánh dấu số thứ tự của Agapi. Ruth là một trong số ít người biết Agapi tên thật là Doris DeMatteo, rằng bà ta chọn biệt danh này vì agapi có nghĩa là "tình yêu" còn agnos lại ám chỉ sự "quên lãng", cái mà bà nhìn nhận lại như hình thức của sự ngây thơ. Đó là cái cách mà bà ký tên dưới mỗi cuốn sách của mình "Tình yêu và thơ ngây – Agapi Agnos". Ruth rất thích làm việc với bà. Bà Agapi là một nhà tâm thần học và bà không làm ra vẻ quá quan trọng. Bà biết một phần lớn sự hấp dẫn của bà là tài năng đặc biệt của Zsa Zsa Gabor của bà, là giọng nói, là tính cách lẳng lơ tuy thông minh hóm hỉnh mà bà thường bộc lộ khi trả lời phỏng vấn trên truyền hình hoặc đài phát thanh.
Trong cuộc nói chuyện điện thoại, Ruth điểm lại chương đưa ra 5 điều không nên làm và 10 điều cần làm đối với các bậc cha mẹ.
"Này cưng à" Agapi nói "tại sao lại cứ phải đưa ra danh sách 5, 10 vậy? Chị không thể nào hạn chế mình trong những con số thông thường ấy được".
"Đó là bởi vì người ta sẽ dễ nhớ những con số chẵn 5 và 10" Ruth đáp. "Em đã đọc một bài ở đâu đó về chuyện này. Có phải không nhỉ? Chắc là để đếm trên đầu ngón tay". "Nghe có ý nghĩa lắm đó cưng! Chị biết đó là một lý do".
"Bậc cha mẹ, vô tình hay cố ý, luôn áp đặt một thuyết về vũ trụ lên một đứa trẻ…" Agapi dừng lại. "Em muốn nói gì ư?" Đó là một dấu hiệu Ruth cho Agapi biết cô muốn bổ sung thêm ý gì đó. Ruth hiếm khi ngắt ngang lời của một người khác.
"Chúng ta cần phải định nghĩa khái niệm "vũ trụ" ở đây" cô nghe mình nói, "có thể là một trong nghĩa nào đó. Chúng ta không muốn để mọi người hiểu là chúng tôi đang nói về vũ trụ".
"Phải, phải. Ý hay lắm cưng. Vũ trụ à…Để xem nào…là cái chúng ta tin một cách giản đơn và vô thức hoặc là cả hai, rằng mọi việc đã vận hành như thế nào – em có muốn thêm vào điều gì nữa không?" "Bạn đọc sẽ hiểu là chúng ta đang nói đến các hành tin hoặc thuyết Big Bang".
"Em đúng là một tay khuyển nho! Nhưng mà đúng, em viết định nghĩa đi, nhưng nhớ thêm một cái gì về cái cách mà mỗi chúng ta phù hợp với gia đình mình, với xã hội và cái cộng đồng mà chúng ta có quan hệ giao tiếp. Nói về những quy luật khác nhau cùng việc chúng ta tin là chúng ta có nó như thế nào – đâu là định mệnh, số phận, vận may, cơ hội, sự tự khẳng định vân vân và vân vân. Ôi Ruth, cưng ơi, nghe có vẻ hấp dẫn và dễ dàng nắm bắt lấy".
"Không thành vấn đề".
"Được rồi, thế là chúng ta giả định rằng ai cũng hiểu khái niệm vũ trụ. Chúng ta tiếp tục bằng cách nói rằng các bậc cha mẹ đã chuyển giao cái vũ trụ này cho co nem họ thông qua hành vi phản ứng hàng ngày của họ đối với những sự kiện xảy ra mỗi ngày, thường là rất tầm thường, Em sao vậy cưng?"
"Cho ví dụ về sự tầm thường".
"Chẳng hạn như bữa ăn hàng ngày. Có lẽ bữa tối thường xảy ra vào lúc 6 giờ và mẹ là người cầm cân nảy mực, bữa tối là một nghi thức, không có sự kiện nào xảy ra, không nói chuyện, trừ những cuộc tranh luận. Hoặc bữa ăn trong gia đình, ăn những món ngon nhất có thể. Với những tương phản này bọn trẻ sẽ lớn lên, suy nghĩ của chúng về ngày và đêm là có thể tiên đoán được, mặc dù có thể không phải bao giờ cũng dễ chịu, hoặc là thế giới hỗn loạn hơn, đáng sợ hơn, hoặc liên hệ với nhau một cách tự do hơn. Một số đứa trẻ làm những việc tốt mặc cho những ảnh hưởng xấu đầu đời. Trong khi đó những trẻ khác lớn lên thành những người lớn tuyệt vời nhưng lại cần đến những biện pháp tâm lý trị liệu suốt đời rất đắt tiền".
Ruth nghe tiếng cười của họ trên băng. Cô chưa bao giờ phải cần đến tâm lý trị liệu như Wendy. Cô đã làm việc với rất nhiều nhà trị liệu, tận mắt thấy rằng họ là con người, cũng đẫy những khiêm khuyết, cũng cần sự giúp đỡ của người khác. Và trong khi Wendy nghĩ cũng bõ công quen biết một nhà chuyên môn tiếp cô hết sức nhã nhặn và lúc nào cũng chỉ với mình cô, hai buổi một tuần, mỗi buổi một tiếng thì Ruth không thể biết được là nên hay không nên bỏ ra 150 đô một giờ để chỉ nghe bản thân xả bầu tâm sự. Wendy thường nói Ruth nên nhận thấy có sự co lại trong sự ép buộc của cô với những con số đếm. Tuy vậy, với Ruith sự tính đếm có tính thực tiễn chứ không phải là sự ép buộc, có liên quan đến việc ghi nhớ các chuyện khác chứ không phải là việc tránh một số điều dị đoan vô nghĩa.
"Này cưng của chị" giọng nói của Agapi tiếp tục trên băng "Cưng có thể nhìn vào bìa hồ sơ có đánh dấu "Nghiên cứu những trường hợp hấp dẫn" rồi nhặt ra những ví dụ phù hợp cho chương này được không?"
"Được. Đó là điều em đang nghĩ đến, là làm sao có thể gộp một phần vào mục vũ trụ được phát trên tivi giọng như là một y tá nhân tạo không. Chỉ là một gợi ý bởi vì nó có thể cũng được việc như là một tam giác trong một tiết mục truyền hình hay là một cuộc phỏng vấn trên đài".
"Phải, phải, nghe tuyệt lắm. Cưng muốn chúng ta thực hiện ở chương trình nào?"
"Ồ, có thể bắt đầu với 50, chị biết đấy Howdy Đooy, The Mickey Mouse Club, tất cả đều dẫn đến The Simpsons và South Park…"
"Không cưng à, chị muốn nói những chương trình nào chị có thể xuất hiện. Sixty minutes, Today, Charlie Rose - ồ, chị thích xuất hiện ở chương trình này lắm, người đàn ông ấy mới gợi tình làm sao.."Ruth ghi chép và bắt đầu dựng dàn ý\/ Không nghi ngờ gì là Agapi sẽ gọi cho cô tối nay để thảo luận về những cái bà ta đã viết. Ruth ngờ rằng bà là tác giả duy nhất tin rằng thời hạn cuối cùng chỉ là một cái hẹn có thật.
Đồng hồ đeo tay của cô điểm 11giờ. Cô đập vào một ngón tay, gọi điện cho Gideon. Khi nghe tiếng ông, cô bắt đầu nói những yêu cầu của tác giả cuốn Tinh thần Internet. "Ted muốn tôi gạt tất cả mọi thứ khác sang một bên và đưa công trình của ông ta vào vị trí ưu tiên hàng đầu, trước thời hạn. Tôi đã rất nghiêm túc bảo với ông ta là tôi không thể làm điều đó nhưng ông ta ngụ ý tương đối rõ ràng là ông ta sẽ thay thế tôi bằng một người biên tập khác. Nói thật, tôi cũng sẽ nhẹ người nếu ông ta làm thế". Ruth nói. Cô đã chuẩn bị tinh thần cho việc này.
"Ông ta sẽ không bao giờ làm thê" Gideon đáp "Cô sẽ nhượng bộ, cô bao giờ cũng làm thế mà. Chắc chắn cô sẽ gọi cho nhà xuất bản Happer San Francisco vào cuối tuần, thuyết phục họ thay đổi lịch in ấn".
"Cái gì khiến ông nói thế?"
"Thừa nhận đi, người yêu của tôi, cô bao giờ cũng sẵn lòng giúp đỡ. Sẵn lòng lùi một bước. Và cô có thừa khôn khéo để làm cho những cái đâu gỗ tin rằng đó là điều tốt nhất họ có thể làm".
"Nhìn đi", Ruth nói "Đó là cú bóng mà ông phải thực hiện đó".
"Đúng. Cô là một giấc mơ khi người ta cần đến một sự cộng tác" Gideon tiếp tục. "Cô nghe một khách hàng nói ba láp, chả có lòng tự trọng gì ráo. Chúng đánh bại cô, còn cô thì nhận lấy cú đấm. Cô dễ tính quá" Tại sao Art không nghe được điều này nhỉ? Ruth muốn gào lên: coi nè, có những người không nghĩ là tôi khó tính. Rồi cô nhận ra Gideon đang nói là cô là một kẻ cả tin dễ bị thuyết phục. Tôi không phải như thế, cô cãi lại. Cô biết giới hạn của mình, nhưng cô không phải loại người xông vào những mối quan hệ phức tạp hoặc những mâu thuẫn không thật sự quan trọng. Cô không hiểu những người khoái cãi nhau và rất hiếu thắng, lúc nào cũng ôm lẽ phải vào mình. Mẹ cô là như thế, và điều gì đã xảy ra với bà? Chẳng có gì ngoài sự bất hạnh, bất mãn và bất ổn. Trong cách nghĩ của mẹ cô, cuộc đời chống lại bà mà không một ai có thể thay đổi điều đó bởi vì mọi việc đã được quyết định theo lời nguyền. Nhưng theo cách nhìn nhận của Ruth, bà Lưu Linh lao vào các cuộc đấu khẩu chủ yếu bởi vì tiếng Anh của bà quá kém. Bà không hiểu người khác hoặc là họ không hiểu bà thì cũng thế. Ruth thường có cảm giác cô là người chịu nhiều đau khổ vì điều đó. Điều tức cười ở đây là mẹ cô thực sự tụ hào là bà đã dạy cô tiếng Anh, một cái kiểu nói chuyện giật cục mà bà đã học được ở Trung Hoa và Hồng Kông. Và kể từ khi bà nhập cư sang Mỹ, 50 năm về trước, bà đã không hề cải thiện cách phát âm cũng như vốn từ vựng của mình. Trong khi đó thì bà Cao Linh, em gái của bà cũng đến Mỹ cùng một lúc với bà lại nói một thứ tiếng Anh gần như hoàn hảo. Bà Cao Linh có thể nói sự khác nhau giữa một cái váy phồng với một cái váy lụa suông trong suốt, gọi tên những loại cây đặc biệt mà bà thích, cây sồi, cây thích, cây bạch quả, và thông. Với bà Lưu Linh, quần áo chỉ được miêu tả với những định ngữ "giá quá mắc", "quá trơn", "gây ngứa" và "bền". Với bà chỉ có hai loại cây "cho bóng mát" và "rụng lá suốt bốn mùa". Mẹ cô thậm chí không thể đọc được đúng tên của cô. Bà thường khiến cô cảm thấy nhục nhã khi bà réo tên cô cách cả mấy khối nhà "Lootie! Lootie!" Tại sao mẹ cô lại chọn một cái tên mà bà không thể phát âm đúng được để đặt cho con gái?
Nhưng điều này mới là tệ hại nhất, là đứa con độc nhất của một quả phụ, Ruth bao giờ cũng ở tình thế buộc phải làm phát ngôn viên cho mẹ. Vào lúc 8 tuổi, cô là người nói tiếng Anh cho "bà Lưu Linh Young" trên điện thoại, người thảo luận về các buổi khám bệnh với bác sĩ, người viết thư đến nhà băng. Một lần cô còn phải thảo một bức thư nhục nhã cho một vị mục sư.
"Lootie mang đến cho tôi bao rắc rối" bà Lưu Linh đọc cho Ruth viết như thể cô là người vô cảm "có thể tôi sẽ gửi nó về Đài Loan đến trường dành cho trẻ em cá biệt. Cha nghĩ sao ạ?"
Ruth đã sửa lại như thế này "Có lẽ Ruth sẽ học ở một trường ở Đài Loan nơi nó có thể học phong thái và cung cách của một quý bà. Cha nghĩ thế nào ạ?"
Bằng một cách thức kỳ cục, bây giờ cô nhận định, mẹ cô là người dạy cho cô trở thành một người biên tập sách. Ruth phải làm cho cuộc sống đẹp hơn bằng việc chỉnh trang lại nó.
Vào lúc 3 giờ, Ruth đã hoàn thành việc trả tiền cho người thợ sửa đường ống. Art không về nhà cũng chả gọi điện thoại. Toàn bộ hệ thống nước nóng phải làm mới chứ không phải chỉ sửa dặm vá. Và bởi vì ống nước bị rò rỉ, người thợ đã phải ngắt hệ thống điện của toàn bộ căn hộ cho đến khi ông ta hút hết nước và chuyển cái bồn cũ đi. Ruth không còn làm được việc gì nữa.
Cô đã trễ, cô fax đề cương cho Agapi, rồi chạy lòng vòng trong nhà thu nhặt sổ tay, điện thoại cầm tay, những mẩu ghi chép. Khi đã ngồi trên xe rồi cô lái về hướng Presidio Gate rồi xuyên qua rừng bạch đàn đi về đường California. Mẹ cô sống ở khu Năm Mươi, dãy nhà phía tây, một phần của San Francisco được biết đến như quận Sunset gần với Land's End.
Cuộc hẹn với bác sĩ có vẻ như một buổi thăm bệnh thường lệ. Mẹ cô đã bỏ qua một vài cuộc khám sức khoẻ hàng năm trong mấy năm qua dù nó có cả những lần khám sức khoẻ miễn phí trong chương trình HMO. Bà Lưu Linh chưa bao giờ đau ốm. Ruth không thể nhớ lần cuối cùng bà bị cúm và bị cảm là vào lúc nào. Vào tuổi 77 mẹ cô cũng không mắc phải những vấn đề thông thường của bệnh già, viêm khớp, hàm lượng cholesterol cao, hay là bệnh loãng xương. Căn bệnh tệ hại nhất của bà – một chứng bệnh mà bà thường xuyên phàn nàn với Ruth, với những chi tiết hết sức đau đớn – là bệnh táo bón.
Dù vậy gần đây Ruth để tâm quan sát thấy vấn đề của mẹ không phải là mất trí nhớ mà chính xác là nói nhịu. Bà có thể nói "ruy băng" khi bà muốn nói "giấy gói hàng", "phong bì" khi bà muốn lấy "tem". Ruth phải lập một danh sách những việc cần nói với bác sĩ . Tai nạn tháng Ba năm ngoái cô cũng cần phải nhớ để nhắc bác sĩ. Bà Lưu Linh đã lạng chiếc xe của bà vào bánh sau một chiếc xe tải. May mắn thay bà chỉ đập đầu vào tay lái. Không ai khác bị thương. Xe hơi của bà bị hư hỏng.
"Nỗi sợ nghiền mẹ ra từng mảnh" bà Lưu Linh kể lai. "Da mẹ hầu như bị lột ra". Bà đổ lỗi cho một con bô câu bay trước cửa kính xe. Có thể là, bây giờ thì Ruth đưa ra nhận định, đó không phải là đường bay chấp chới của con chim, mà là do một cái gì trong não, một cú đột quỵ, một cục u trong đầu ngày càng nghiêm trọng hơn, một cú chấn thương sọ não, hoặc một vết nứt ở sọ. bất kỳ thiệt hại gì thì báo cáo của cảnh sát cũng như công ty bảo hiểm đều nói đó là lỗi của bà Lưu Linh chứ không phải của con chim bồ câu. Bà Lưu Linh nổi cơn thịnh nộ dữ dội đến nỗi bà bỏ luôn phiếu bảo hiểm xe, rồi lớn tiếng than phiền khi công ty này từ chối không phục hồi quyền lợi của bà.
Ruth đã kể lại sự cố này cho Agapi Agnos, người đã nói rằng một sự thiếu quan tâm và cơn giận dữ có thể liên quan đến chứng trầm cảm của người già. "Mẹ em lúc nào cũng thất vọng và giận dữ trong suốt cuộc đời bà", Ruth bảo với Agapi. Cô không muốn nhắc đến những lời đe doạ tự tử của mẹ cô, điều mà cô nghe nhàm tai đến nỗi cô cố không tỏ ra phản ứng gì hết.
"Chị biết một vài chuyên gia trị liệu tuyệt vời từng làm việc với các bệnh nhân người Hoa, "Agapi nói. "Thật tốt với những khác biệt về văn hoá – Những ý nghĩ huyễn hoặc, sức ép của xã hội cũ, sự vận hành của khí".
"Tin em đi, Agapi, mẹ em không giống những người Hoa khác đâu". Cô vẫn thường ước ao phải chi mẹ cô giống dì Gal hơn một chút. Dì cô không bao giờ nói chuyện ma, điềm gở hoặc cách thức bà sẽ chết.
"Trong bất cứ trường hợp nào thì cưng ơi , em cũng phải tìm một bác sĩ khám cho bà, khám bệnh tổng quát. Mà em cũng phải thay chị quàng tay quanh người bà và trao cho bà một vòng tay nồng ấm – có sức chữa lành các vết thương". Đó là một ý tốt, nhưng Ruth hiếm khi nào ôm hôn mẹ cô. Khi cô có ý làm thế, vai mẹ cô cứng đờ như thể bà đã bị đóng đinh.
Trong lúc lái xe về khu nhà của bà Lưu Linh, Ruth đi xuyên qua làn sương mù mùa hè. Rồi tiếp đến là từng khối nhà một tầng của những năm 20 hiện ra, những mái nhà giản dị mọc lên trong những năm 30 rồi đến những căn hộ thiếu bản sắc của những năm 60. Đường chân trời nhìn về phía biển nhem nhuốc bởi những dây kẽm gai điện từ buông từ các cây sào xuống nhà, từ nhà ra cây sào. Từ các cửa sổ có thể thấy bức tranh về một vùng biển mờ sương. Những ống nước và máng nước gỉ sét, hình như được làm từ ống xả của các xe hơi cũ. Cô quẹo sang một đường phố, chạy dọc theo những ngôi nhà sang trọng hơn, những cố gắng kiến trúc tô chuốt theo phong cách Bauhaus[1] với những bồn cỏ nhỏ trang trí bằng những hàng rào cắt xén theo lối cũ, trông giống như cái chân kẹo bông của một loại chó xù. Cô lái xe đến căn hộ của mẹ, một ngôi nhà hai tầng thời Trung cổ mặt tiền chạm trổ sơn màu mơ chín, một cái ban công giả bao cửa sổ với lưới bọc sắt. Bà Lưu Linh từng chó chiều hướng tự hào về cái sân của bà. Bà tự tay tưới cây và cắt xén hàng rào, xếp đặt gọn gàng thành hàng những hòn đá trắng dọc theo lối đi. Khi Ruth còn sống với mẹ, cô thường phải xén cỏ ở khoảng sân trồng cỏ, mỗi chiều hơn 3 thước. Bà Lưu Linh cũng chỉ trích cô nếu có bất kỳ ngọn cỏ nào chìa ra lối đi. Bà cũng than phiền về những điểm vệ sinh màu vàng dành cho chó đi cầu ở bên kia đường. "Lootie, con phải bảo người đàn ông kia đừng cho chó bậy ra như thế". Ruth miễn cưỡng đi ngang qua đường, gõ vào cánh cửa rồi hỏi người hàng xóm xem ông ta có nhìn thấy một con mèo đen đốm trắng chạy qua không, rồi quay về thuật lại với mẹ rằng người đàn ông nói ông ta sẽ cố gắng làm theo ý bà. Khi cô đã xa nhà đi học đại học và thỉnh thoảng về thăm nhà, mẹ cô vẫn yêu cầu cô kêu ca với ông hàng xóm, ngay lúc cô vừa bước chân qua ngưỡng cửa. Chuyện về con mèo đi lạc đã trở nên cũ mèm, khó mà nghĩ ra được cái cớ nào khác hơn để gõ cửa nhà người hàng xóm nọ. Ruth thường trì hoãn việc này còn bà Lưu Linh thì mè nheo ngày càng dai dẳng hơn về những chỗ chó ỉa, cũng như là sự lười biếng của cô, sư .đãng trí cùng s. Thiếu quan tâm đến gia đình, vân vân. Ruth cố lờ mẹ đi bằng cách đọc sách báo hoặc xem tivi.
Một hôm Ruth có đủ can đảm bảo bà Lưu Linh rằng cô sẽ thuê một luật sư để kiện người hàng xóm và một người làm vườn để cắt cỏ. Một bạn học ở đại học đã gợi ý cho cô nói thế, bảo rằng Ruth thật điên khùng đã để mẹ quay mình như dế, làm như cô mới 6 tuổi không bằng.
"Bà ấy có trả tiền cho việc mày biến thành đối tượng để bả trút giận không?" bạn cô hỏi, cố xây dựng các giả thuyết. "Có, mẹ tao chi tiền học đại học cho tao", Ruth thừa nhận.
"Nhưng ông bố bà mẹ nào chẳng làm thế. Đó là nghĩa vụ. Nhưng điều đó không có nghĩa là họ có quyền biến mày thành nô lệ của họ".
Thế là với hậu thuẫn đó, Ruth đối đầu với mẹ cô "Nếu điều đó làm phiền mẹ quá đáng như vậy thì mẹ đi mà giải quyết lấy".
Bà Lưu Linh chằm chằm nhìn con gái, im lặng trong vòng 5 phút. Rồi bà sôi sùng sục như một thùng nước lèo trên bếp "Mày muốn tao chết hả? Mày muốn không có mẹ để bảo mày làm chuyện này chuyện kia phải không? Được rồi, tao cũng chết sớm thôi!" và cứ như thế Ruth bị lật nhào, quay mòng mòng không còn khả năng giữ được thăng bằng nữa. Lời đe doạ tự tử của bà Lưu Linh cũng có nguy cơ như động đất. Ruth biết rằng vẫn còn có khả năng đó, rằng bên dưới một bề mặt yên tĩnh một đợt sóng ngầm có thể nổi lên bất cứ lúc nào. Và dù hiểu như thế nhưng khi chúng đổ ụp xuống cô vẫn hoảng loạn và muốn bỏ chạy trước khi cả thế giới lật nhào.
Nhưng thật lạ, sau sự cố trên, bà Lưu Linh không bao giờ đề cập đến việc con chó bậy lên cỏ nữa. Thay vì thê, mỗi lần Ruth về thăm, bà Lưu Linh lại tay cuốc, tay xẻng, xắn quần móng lợn lên dào những cái hố màu vàng diện tích hai inches vuông và lại gieo hạt. Ruth biết đó là kiểu bà hành hạ cô về mặt cảm xúc, nhưng nó vẫn làm lòng cô đau quặn lại trong khi cô giả vờ là không bị ảnh hưởng gì. Cuối cùng bà Lưu Linh cũng mướn một ai đó chăm nom cho những cái hố màu vàng, một người thợ xây đã xây một đường bao quanh hố, rồi kẻ trên sân một hình thoi vuông vức trắng và đỏ. Lối đi cũng có màu đỏ. Bao năm trôi qua hình thoi màu đỏ cũng đã phai màu dần. Màu trắng trở nên lấm lem. Một số chỗ trông như thể đã chịu hậu quả của núi lửa Lilliputian. Cỏ gai và cỏ bụi mọc lan ra xuyên qua các kẽ gạch. Mình phải gọi một ai đó đến dọn sạch chỗ này, Ruth thầm nghĩ khi cô bước vào nhà. Cô cảm thấy buồn vì mẹ cô không còn quan tâm đến hình thức bên ngoài nữa. Cô cũng cảm thấy có lỗi là cô đã không giúp mẹ cô chăm sóc việc nhà. Có thể cô sẽ nhờ người thợ của cô giúp mẹ cô lau chùi dọn dẹp và sửa chữa trong nhà.
Khi cô đến gần cầu thang lên lầu, người thuê nhà ở tầng dưới bước ra khỏi cửa ra dấu là chị ta muốn nói chuyện với cô. Francine là một phụ nữ gầy gò trạc 30 tuổi, mắc chứng biếng ăn nhưng lại có khuynh hướng mặc áo size số 8 có thể chứa một thân hình gấp đôi người mình. Chị ta thường lôi Ruth vào những việc chỉ có quan hệ với chị ta và chủ ngôi nhà này. Điện hay bị tắt, máy sưởi quá cũ và cần thay cái mới. Cầu thang phía sau thì ọp ẹp, có thể gây ra tai nạn – cả một hồ sơ tố tụng. "Không bao giờ thoả mãn", bà Lưu Linh bảo Ruth. Ruth biết là không nên đứng về phía người thuê nhà. Nhưng cô lo rằng sẽ có một vấn đề nào đó như chuyện hoả hoạn chẳng hạn và cô sợ đến chết khi cô đọc tựa đề "Phớt lờ những nguy hiểm chết người, một chủ nhà khu ổ chuột đã vào tù". Vì thế Ruth vụng trộm dàn xếp một số vấn đề cô có thể giải quyết được. Khi cô mua cho Francine một cái máy sưởi mới, bà Lưu Linh đã phát khùng lên. "Mày nghĩ tao sai còn nó đúng?" Như là một chuyện thường xuyên trong suốt thời thơ ấu của Ruth, cơn bột phát của bà Lưu Linh leo thang cho tới khi bà hầu như không nói được chi lặp bặp những lời cũ mèm, "có thể, tao chết ngay bây giờ".
"Cô cần nói chuyện với mẹ cô", bây giờ thì Francine nói bằng một giọng nghe như ngựa hí. "Bà ấy buộc tội tôi là không trả tiền thuê nhà. Tôi bao giờ cũng trả đúng hạn vào ngày mùng một hàng tháng. Tôi không hiểu bà ấy nói cái gì cả, nhưng bà ấy cứ tuôn ra hàng tràng như một cái máy hát bị hư".
Ruth có một cảm giác thật tồi tệ. Cô không muốn nghe điều này.
"Thậm chí tôi còn đưa cả cho bà ấy bằng chứng tôi đã trả rồi. Thế mà bà ấy lại nói, "Thấy chưa, cô vẫn còn có chi phiếu!" thật là quái đản, làm như bà ấy không hiểu cái gì hết".
"Tôi sẽ quan tâm đến điều này" Ruth lặng lẽ nói.
"Còn chuyện này nữa, mẹ cô quấy rầy tôi hàng trăm lần một ngày. Điều này làm tôi muốn phát điên lên".
"Tôi sẽ nói chuyện với mẹ tôi ngay".
"Tôi hy vọng thế bởi vì tôi đang định gọi điện cho cảnh sát xin một cái lệnh hạn chế".
Lệnh hạn chế? Ai là người điên ở đây?
"Tôi rất tiếc về những chuyện đã xảy ra", Ruth nói, nghĩ đến cuốn sách mà cô giúp cho ra đời viết về sự phản chiếu cảm xúc của trẻ em. "Chắc cô rất bất bình khi rõ ràng là cô chẳng làm việc gì sai trái…"
Điều này có tác dụng.
"Vậy thì được", Francine nói, biến vào trong nhà giống con cúc cu trong chiếc đồng hồ Thụy Sĩ.
Ruth lấy chìa khoá mở cửa vào căn hộ của mẹ cô. Cô nghe bà Lưu Linh kêu lớn "Sao trễ quá vậy?" Ngồi trên chiếc ghế bành nhung màu nâu của mình, bà Lưu Linh trông giống hệt một đứa trẻ bồn chồn ngồi trong ngai vàng. Ruth nhìn mẹ một cái nhìn bao quát để xem có phát hiện được điều gì không ổn không, một cái co giật ở một bên mắt, chứng tê liệt nhẹ, có thể chỉ ở một bên mặt. Chẳng có gì, vẫn chỉ là bà mẹ già của cô. Bà Lưu Linh mặc một chiếc áo khoác len màu tím với một hàng nút màu vàng, cùng cái quần đen ưa thích chùm kín gót của bà có kích thước bằng bốn cái ống bơm màu đen. Tóc bà chải mượt ra sau và túm lại như Fia và Dory, chỉ có điều bà cuộn cái đuôi ngựa lại thành một búi gọn gàng được làm dày thêm với một cái độn tóc. Tóc bà nhuộm một màu đen huyền trừ chân tóc ở phía gáy chỗ bà không thể nhìn thấy được mới có một màu nhôm nhoam nửa đen nửa trắng. Nhìn xa nom bà trẻ hơn nhiều, chỉ khoảng 60 tuổi chứ không phải là 77 tuổi. Da dẻ của bà vẫn còn mịn màng và sáng bóng không cần đến kem nền hoặc phấn. Bạn phải đứng cách bà nửa mét mới nhìn thấy những nếp nhăn trên má. Không vết chân chim rõ hơn bên khoé miệng bây giờ thường khắc sâu hơn, nhất là vào lúc này.
Bà Lưu Linh càu nhàu "Con nói bác sĩ đến lúc 1 giờ".
"Con nói cuộc hẹn là vào lúc 4 giờ".
"Không! Một giờ! Con đã nói thế mà. Thế là mẹ chuẩn bị sẵn sàng nhưng con không đến".
Ruth cảm thấy máu chảy ra hết khỏi não cô. Cô cố dùng một chiến thuật khác. "Thôi để con gọi cho bác sĩ coi chúng ta có thể đến lúc 4 giờ không". Cô đi ra phía sau nhà nơi mẹ cô luyện thư pháp và vẽ tranh, đến căn phòng trước đây khá lâu từng là của cô. Trên mặt bàn làm việc của mẹ cô trải một tờ giấy dầu lớn. Mẹ cô bắt đầu viết một bài thơ rồi lại ngưng lại ở giữa chừng. Cây cọ nằm trên tờ giấy, ngòi bút đã khô cứng lại. Bà Lưu Linh không phải là người cẩu thả. Bà chăm sóc các cây bút lông bằng một nghi lễ sùng tín, rửa ngòi bút bằng nước suối chứ không phải bằng nước máy nếu không chất chlorine sẽ làm hư ngòi viết. Có lẽ bà đang viết dở chừng thì ấm nước sôi và bà chạy đi làm việc. Có thể có chuông điện thoại reo trước rồi lại có một việc gì đó tiếp theo. Nhưng đến lúc Ruth nhìn gần hơn cô thấy mẹ cô cố gắng viết cùng một mẫu tự, viết đi viết lại, cứ mỗi lần lại dừng ở một nét. Chữ gì vậy? mà tại sao mẹ cô dừng lại ở giữa chừng?
Khi Ruth lớn lên mẹ cô vẫn làm nghề phụ giảng cùng với một vài nghề khác để tăng thêm thu nhập cho hai mẹ con cô, một trong những nghề đó là viết thuê các bảng hiệu, bảng quảng cáo bằng hai thứ tiếng Hoa – Anh. Bà viết bảng giá ngoài chợ và các tiệm kim hoàn ở Oaklahoma và San Francisco, viết câu đối chúc phúc trong các dịp khai trương các nhà hàng, câu đối viếng cho các vòng hoa dám ma, thông báo về chuyện sinh đẻ hay cưới xin. Nhiều năm qua, mọi người bảo Ruth rằng chữ viết của mẹ cô đạt đến trình độ nghệ thuật kinh điển hạng nhất. Công việc này đã làm cho bà có một địa vị ổn định và Ruth giữ một vai trò trong thành công này: cô đã kiểm tra chính tả phần chữ tiếng Anh.
"Đây là grapefruit", cô bé Ruth 8 tuổi một lần đã nói, phóng đại tầm quan trọng "không phải là grapefoot. Trái cây không có chân".
Đêm ấy bà Lưu Linh bắt đầu dạy cô cách thức viết chữ Hoa. Ruth biết rằng đó là hình phạt cho những gì cô nói trước đó.
"Nhìn đây" bà Lưu Linh ra lệnh cho cô bằng tiếng hoa, mài một thỏi mực vào một nghiên mực rồi dùng một bình xịt nhỏ vài giọt nước có pha muối có kích thước bằng những giọt nước mắt. "Nhìn đây", bà lại nói, chọn một cây bút lông từ một tá bút cắm trên giá trước mặt. Đôi mắt buồn ngủ của Ruth cố dõi theo bàn tay mẹ cô khi bà nhúng ngòi viết vào nghiên mực, rồi đưa nó lên gần như vuông góc với tờ giấy, cổ tay và khuỷu tay của bà lơ lửng trong không khí. Cuối cùng bà bắt đầu, giật cổ tay thật nhẹ để tay bà nâng lên hạ xuống như một con bướm đêm lập loè trên trang giấy trắng. Chẳng bao lâu những đường né khẳng khiu hiện hình "Giảm nửa giá!" "Khuyến mãi bất ngờ!" "Nghỉ vì công việc!"
"Viết chữ Hoa" mẹ cô một lần nói "hoàn toàn khác với viết chữ tiếng Anh. Con nghĩ khác. Con cảm thấy khác".
Và điều này là đúng, bà Lưu Linh là một người khác khi bà viết và vẽ tranh. Bà thật bình thản, có đầu óc tổ chức và dứt khoát.
"Người bảo mẫu dạy mẹ viết" một buổi tối bà Lưu Linh nói "Bà cũng dạy mẹ cách nghĩ. Khi con viết, bà dạy mẹ, con phải tập trung những xúc cảm lan man trong tim con". Để biểu diễn, bà Lưu Linh viết trên giấy chữ "tâm". "Nhìn thấy không, mỗi một nét có một nhịp điệu, sự cân đối và vị trí phù hợp của nó. Bảo mẫu của mẹ nói rằng mọi thứ trong đời đều phải thế".
"Vậy ai là bảo mẫu ạ?"
"Là người chăm sóc mẹ khi mẹ còn bé. Bà yêu mẹ nhiều lắm bằng một tình mẫu tử. Bảo có nghĩa là "quý giá" và cả cái tên này có nghĩa là dì Báu". Ôi cái dì Báu này thực ra là một con ma điên khùng! Bà Lưu Linh bắt đầu vẽ những đường ngang đơn giản. Nhưng diễn biến của chúng thực không đơn giản chút nào. Bà đặt bút lông xuống giấy thế là trông nó giống hệt một vũ nữ đang nghiêng người trong một vũ điệu. Ngòi bút nhẹ nhàng chấm xuống, nhún mình một cái và rồi như thể bị thổi bởi một làn gió bất ngờ nó lạng qua phải dừng lại ,quay một nửa vòng sang trái và vươn lên. Ruth thở dài. Tại sao lại phải thử? Mẹ cô sẽ giận điên lên nếu cô không làm đúng cách.
Nhiều đêm liền bà Lưu Linh tìm cách giúp Ruth nhớ mặt chữ "Mỗi một nét cơ bản đều xuất phát từ một bức tranh cổ từ thưở xa xưa". Bà vạch một nét nằm ngang rồi hỏi Ruth có thấy trong đó một bức tranh không. Ruth liếc đi chỗ khác rồi lắc đầu. Bà Lưu Linh lại vạch một đường tương tự. Rồi cứ lặp đi lặp lại, mỗi lần lại hỏi xem Ruth nghĩ nó là cái gì. Cuối cùng mẹ cô để bật ra một tiếng khịt mũi, một hình thức dồn nén cả nỗi thất vọng lẫn khinh rẻ của bà.
"Đường này giống như một vệt sáng. Nhìn coi con có thấy như thế hay không?"
Với Ruth, nét sổ này trông giống như một cái sườn heo lọc sạch thịt.
Bà Lưu Linh tiếp tục "Mỗi một mẫu tự là một suy nghĩ, một cảm xúc có ý nghĩa lịch sử và ý niệm riêng của nó, tất cả đúc lại làm một". Bà lại vẽ thêm vài nét nữa, chấm xuống, phất lên, nét sổ, nét vươn lên, nét cong, nét móc. "Con thấy cái này chưa?" bà cứ nói đi nói lại, tink, tink, tink. "Nét này và nét này rồi nét này – làm thành hình dáng một cái đền trên thiên đình". Rồi khi Ruth nhún vai trả lời, bà Lưu Linh nói thêm "Một kiểu đình miếu cổ", cứ như là từ cổ có thể gảy đúng vào cái bánh răng Trung Hoa trong não cô. Ping – ping! Ồ, con thấy rồi.
Sau đó bà Lưu Linh để cho Ruth thử viết cũng một con chữ, suốt thời gian đó nhồi nhét lý lẽ Trung Hoa vào trong bộ não bướng bỉnh của cô. "Để cổ tay của con như thế này, cứng nhưng vẫn mềm mại, giống như một nhánh cây non – ái dà, đừng có gãy gập tay xuống như một gã ăn mày nằm ngoài đường cái. Vẽ cái này một cách duyên dáng như một con chim đậu xuống một nhành cây, chứ không phải như một đao phủ chặt đầu một tên đại gian ác. Cái cách mà con đưa nét vẽ - phải nhìn coi, tất cả mọi thứ đều chúc xuống. Có giống thế không..nhẹ nhàng trước, sau đó là cái đình. Thấy không? kết hợp với nhau chữ này có nghĩa là "tin tức từ thánh thần". Coi xem những tri thức này bao giờ cũng đến từ bên trên như thế nào? Coi xem mỗi từ tiếng Hoa có nghĩa như thế nào".
Với những câu tiếng Hoa, mẹ cô đã làm cho điều đó vô nghĩa, giờ đây Ruth lý luận như thế. Hoặc là bà đã làm thế?
Cô gọi cho bác sĩ và gặp một cô y tá. "Tôi là Ruth Young, con của bà Lưu Linh Young. Chúng tôi sẽ đến bác sĩ Huy để kiểm tra sức khoẻ định kỳ vào lúc 4 giờ nhưng tôi chỉ muốn đề cập đến một vài chuyện…" cô cảm thấy mình giống như một người lèo lá, một kẻ phản bội và một tên gián điệp.
Khi cô trở lại phòng khách, cô thấy mẹ mình đang tìm kiếm cái bóp của bà.
"Chúng ta không cần tiền" Ruth nói "Mà nếu cần thì để con trả".
"Không, không trả. Không có ai trả cả!" bà Lưu Linh kêu lên "Trong bóp có thẻ y tế. Nếu mẹ không đưa thẻ ra, ông ấy sẽ lấy thêm tiền. Tất cả đều miễn phí".
"Con chắc là người ta có hồ sơ về mẹ. Họ không cần xem thẻ đâu".
Bà Lưu Linh cứ lục lọi tìm cái ví. Bất thình lình bà vươn thẳng người lên, nói "Mẹ biết rồi. Mẹ để quên cái xách tay ở đàng dì Cao Linh. Có thể bà ấy quên bảo mẹ".
"Mẹ đến đấy hôm nào?"
"Ba hôm trước. Thứ Hai".
"Hôm nay là thứ Hai".
"Sao có thể là thứ hai được? Mẹ đến đàng nhà dì ấy ba bữa rồi, không phải hôm nay".
"Mẹ đi xe lửa BART à?" Kể từ ngày bị tai nạn xe, bà Lưu Linh bao giờ cũng đi các phương tiện giao thông công cộng khi Ruth không có điều kiện làm tài xế cho bà.
"Ừ, và dì Cao Linh đón mẹ! Mẹ phải đợi hai tiếng đồng hồ. Cuối cùng thì bà ấy cũng đến. Với câu hỏi "Sao chị tới sớm thế, chị định đến vào lúc 11 giờ mà". Mẹ bảo dì ấy "Không, tôi không bao giờ nói sẽ đến vào lúc 11 giờ cả. Tại sao tôi lại nói là 11 giờ trong khi tôi có thể đến vào lúc 9 giờ?" Bà ấy làm như mẹ bị khùng, làm mẹ giận điên lên".
"Mẹ có nghĩ là mẹ để quên nó trên xe lửa không?"
"Để cái gì?"
"Túi xách của mẹ".
"Tại sao lúc nào con cũng đứng về phía bà ấy?"
"Con chẳng đứng về phía nào cả".
"Có thể bà ấy giữ cái túi mà không cho mẹ biết. Bà ấy bao giờ cũng muốn lấy mọi thứ của mẹ. Ghen tị với mẹ. Lúc còn bé thì muốn kì bào của mẹ, muốn ăn dưa của mẹ, muốn mọi người chú ý đến". Tấn kịch giữa mẹ và dì đã diễn ra trong bao năm qua rất giống với những vở diễn trên sân khấu Broadway trong đó hai nhân vật diễn tất cả các vai trò, những người bạn tốt nhất và kẻ thù tồi tệ nhất, những kẻ âm mưu hân hoan vui sướng và đau khổ. Họ cách nhau một tuổi – 77 và 76 – và khoảng cách về tuổi tác dường như làm cho họ luôn ganh đua với nhau. Hai chị em sang Mỹ không cùng một lượt, rồi lấy hai anh em, con của một cặp vợ chồng chủ một hiệu tạp hóa. Chồng của bà Lưu Linh, Edwin Young học trường Y và vì lớn hơn, ông được "chỉ định" cho Lưu Linh người khôn ngoan hơn và thành công hơn. Tất cả sự quan tâm và ưu đãi của gia đình đều tập trung vào anh. Chồng của Cao Linh, Eđmun là người em học ở trường Nha, cậu nổi tiếng vì lười và cẩu thả, người lúc nào cũng cần có một ông anh lớn để mắt trông coi. Nhưng rồi người anh lớn Edwin chết trong một vụ đụng xe trong khi rời thư viện trường y San Francisco một đêm nọ. Lúc ấy Ruth mới được 2 tuổi. Dượng Eđmun kế tục, trở thành trụ cột trong gia đình, một nha sĩ đáng kính, thậm chí còn là một nhà đầu tư bất động sản vào những căn hộ cho thuê rẻ tiền một cách rất thành công. Khi người chủ hiệu tạp hóa mất, rồi đến bà vợ vào những năm 1960 thì hầu hết gia tài – tiền, nhà, cửa hiệu, vàng bạc châu báu và những bức ảnh gia tộc – đều về tay dượng Edmund, chỉ có một ít tiền mặt được gửi đến cho Lưu Linh gọi là an ủi cho cuộc hôn nhân ngắn ngủi của bà với Edwin. "Nhín cho tôi bấy nhiêu" bà Lưu Linh thường vừa kể vừa diễn tả bằng cách kẹp hai ngón tay vào nhau cứ như là bà đang cầm một con bọ chét. "Chỉ bởi vì tôi không có con trai".
Với tiền tử tuất của chồng cộng với tiền dành dụm bấy lâu, bà Lưu Linh mua một căn nhà hai hộ nằm trên đường Cabrillo và 47, nơi bà và Ruth sống ở căn hộ trên cùng. Cao Linh và Eđmun chuyển đến Saratoga, một thị trấn với những ngôi nhà có trồng cỏ phía trước và có hồ bơi hình cái bao tử. Thỉnh thoảng họ có bảo bà Lưu Linh đến lấy những đồ đạc mà họ vừa thay thế bằng những món đồ đắt tiền hơn. "Tại sao mẹ phải hứng lấy?" bà nổi giận đùng. "Để cho họ lại phải thương hại mẹ à? Rồi họ lại cảm thấy mình tốt đẹp – báu gì cho mẹ cái đồ thừa mà họ không cần!"
Năm này qua năm khác, bà Lưu Linh vẫn thốt lên những lời tiếc rẻ bằng tiếng Hoa "Úi da, nếu như cha con không đoản mệnh như vậy, ông ấy thậm chí còn thành công hơn cả dượng con nữa. Mà cha con lại không vô tình như họ!" Bà cũng nhấn mạnh rằng đáng lý Ruth phải được thừa hưởng cái nhẫn ngọc thạch của bà nội và chi phí học đại học cho cô. Có gì khác biệt cái việc Ruth là con gái và việc cha cô chết sớm chứ! Đó chỉ là suy nghĩ lạc hậu của người Hoa! Bà Lưu Linh nói chuyện này nhiều lần đến nỗi Ruth không thể không tưởng tượng về cuộc sống huy hoàng của cô nếu như cha cô còn sống. Cô có thể mua được những đôi giầy da thứ thiệt, đồ cài tóc cẩn đá quý và hoa hồng tỉ muội. Thỉnh thoảng cô nhìn vào ảnh cha và cảm thấy giận dữ vì ông đã chết. Rồi cô lại cảm thấy mình có lỗi và sợ hãi. Cô cố thuyết phục mình rằng cô yêu cha cô tha thiết dù cô chẳng nhớ gì về ông cả. Cô nhổ những cây hoa dại mọc ở giữa cái kẽ tường bên lối đi và đặt trước bức ảnh thờ ông.
Bây giờ Ruth lại quan sát bà Lưu Linh lục cái tủ tìm ví của bà. Bà vẫn còn ấm ức nói về tội lỗi của Cao Linh "Lớn lên một chút cũng chỉ muốn cướp lấy những gì của mẹ. Muốn cha con lấy dì ấy. Phải, con không biết đấy. Muốn Edwin chứ không phải Eđmun, bởi vì ông ấy thành công hơn, lớn tuổi hơn. Ngày nào cũng cười với ông ấy, khoe hết cả hàm răng, răng thì như răng khỉ ấy". Bà Lưu Linh quay ra, múa chân múa tay "Nhưng ông ấy đâu có chú ý đến bà ấy, chỉ chú tâm đến mẹ thôi. Dì ấy phát điên phát dại. Sau đó dì cưới Edmund và khi cha con chết, dì nói, Ồ may mắn là tôi đã không lấy Edwin. Thật ngu xuẩn làm sao mới nói câu đó. Mà lại nói ngay vào mặt mẹ chứ! Không bao giờ quan tâm đến chị mình, chỉ nghĩ đến bản thân mình thôi. Mẹ than phiền làm gì cơ chứ?"
Ruth cùng tham gia tìm kiếm với mẹ, thọc tay dưới lớp đệm trên ghế.
Bà Lưu Linh vươn thẳng cái thân hình cao gần mét rưỡi một cách kiêu hãnh "Còn bây giờ thì con xem! Tại sao Cao Linh vẫn muốn tiền của mẹ? Bà ấy điên rồi. Bà ấy bao giờ cũng nghĩ là mẹ có nhiều tiền giấu giếm ở đâu đó. Đó là lý do tại sao mẹ nghĩ bà ấy lấy cái ví của mẹ".
Trên cái bàn trong phòng ăn nơi bà Lưu Linh không bao giờ dùng đến là một đống những thư từ cũ. Ruth gạt sang một bên báo chí và tạp chí tiếng Hoa. Mẹ cô bao giờ cũng giữ vệ sinh nhưng lại không ngăn nắp. Bà ghét sự dơ dáy mà lại không bận tâm đến sự luộm thuộm. Bà giữ lại thư từ và các phiếu mua hàng như thể đó là những tấm thiệp chúc mừng của bạn bè.
"Đây rồi!" Ruth kêu lên. Thật nhẹ cả người. Cô lôi ra một cái xắc tay nhỏ màu xanh lá cây nằm dưới một chồng tạp chí. Trong lúc bà Lưu Linh kiểm tra lại tiền và thẻ tín dụng của bà để trong ví, Ruth nhận ra những thứ được nhét đầy vào trong ví của bà: những bài báo của tờ Woodworking Today, Seventeen, Home Audio and Video, Runner's World, Cosmopolitian, Dog Fancy, Ski, Country Living – những tạp chí mà trong vòng một triệu năm mẹ cô sẽ không bao giờ đọc. "Tại sao mẹ có tất cả những cái này?" Bà Lưu Linh cười ngượng nghịu. "Đầu tiên mẹ nghĩ, cứ có tiền đã rồi bảo con sau. Bây giờ con đã hỏi thì mẹ sẽ cho con biết". Bà đi vào tủ bếp nơi bà giữ những phiếu mua hàng đã hết hạn, lôi ra một phong bì quá khổ.
"Tin tức từ các vị thánh thần", bà Lưu Linh thì thầm, "mẹ thắng 10 triệu đô. Mở ra coi đi".
chắc chắn bên trong là một cái phiếu đánh cá ngựa rất giống chi phiếu và một mẫu điền tên bóc ra từ một tờ tạp chí. Một nửa các tờ báo đã bị mất. Bà Lưu Linh chắc phải đặt mua đến 3 chục loại tạp chí khác nhau. Ruth có thể hình dung người đưa thư hàng ngày kéo lê một đống tạp chí, rồi tuồn qua khe cửa. Niềm hy vọng và suy luận của mẹ cô dồn lại thành một đống.
"Con ngạc nhiên không?" Nét mặt bà Lưu Linh biểu hiện một niềm vui bô bờ nom rất cảm động.
"Mẹ hãy nói với bác sĩ của mẹ về tin vui này".
Khuôn mặt bà Lưu Linh bừng sáng, bà nói thêm "Mẹ thắng tất cả là vì con".
Ruth cảm thấy nhột nhạt trong ngực. Cảm giác này mau chóng biến thành một nỗi đau. Cô muốn ôm chầm lấy mẹ, bảo vệ bà và cùng một lúc lại muốn mẹ vỗ về cô, trấn an cô rằng cô bình an, rằng cô không cảm thấy bất ngờ hoặc tồi tệ. Mẹ cô bao giờ cũng thể hiện ra ngoài như vậy, khó khăn, áp chế và kì cục. Bà Lưu Linh cũng đã yêu con gái cùng với một cách như thế. Ruth biết điều đó, cô cảm thấy như thế. Không ai có thể yêu cô hơn. Có thể là tốt hơn nhưng không nhiều hơn.
"Cám ơn mẹ. Điều này thật tuyệt vời. Chúng ta sẽ nói chuyện này sau, chúng sẽ làm gì đó với số tiền này. Nhưng bây giờ chúng ta phải đi. Bác sĩ bảo chúng ta vẫn có thể đến vào lúc 4 giờ và chúng ta không nên đến trễ".
Bà Lưu Linh lại quay ra cáu kỉnh "Lỗi tại con mà chúng ta đến trễ".
Ruth phải nhắc nhở bà mang theo cái ví mới tìm được rồi áo khoác và cuối cùng là chìa khoá. Cô cảm thấy mình lại là đứa trẻ 10 tuổi, dịch lại cho bà hiểu cuộc sống trôi chảy như thế nào, giải thích các quy luật, những ràng buộc, hạn chế, thời hạn đảm bảo cho đồng tiền quay vòng. Ngày xưa thì bà bất mãn lắm. Còn bây giờ bà đang sợ hãi.
[1] Trường phái thiết kế nghệ thuật do Water Gropius khởi xướng vào năm 1919 ở Đức
Trong phòng chờ ở bệnh viện, Ruth nhìn thấy tất cả bệnh nhân, trừ một người đàn ông hói đầu, đều là người Châu Á. Cô đọc bảng tên các bác sĩ: Phong, Vọng, Văn, Thanh, Chinh, Bổng, Quắc, Quyết. Cô tiếp tân trông giống người Hoa, cả các y tá cũng vậy.
Vào những năm 60, Ruth suy ngẫm, người ta mạ lị những tổ chức phục vụ cho những chủng tộc người không phải da trắng, coi như là những chỗ cách ly. Bây giờ người ta lại yêu cầu những nơi này cần phải có tính nhạy cảm văn hoá. Còn nữa, San Francisco có một phần ba là người Hoa nên đây cũng là một môi trường tiếp thị. Người hói đầu liếc nhìn quanh, như thể muốn tìm một chỗ trốn thoát. Không biết ông ta có cái họ giống như họ Young để có thể bị nhận diện một cách nhầm lẫn bởi vì một cái may vi tính mù loà trước sự phân biệt chủng tộc không? Chắc ông ta cũng nhận điện thoại từ những nhân viên tiếp thị bằng điện thoại nói tiếng Hoa, cố gắng ghi tên ông vào lộ tuyến điện thoại đường dài đến Hồng Kông và Đài Loan. Ruth biết điều này có nghĩa là ông sẽ có cảm giác của một người ngoài cuộc, bởi vì cô đã mang cảm giác này trong lòng từ khi còn là một đứa bé. Chuyển nhà đến tám lần đã làm cô nhận thức được cô không phù hợp với một nơi ở nhất định như thế nào.
"Fia bắt đầu học lớp sáu à?" Bây giờ bà Lưu Linh hỏi.
"Mẹ đang nghĩ về Dory," Ruth trả lời. Dory phải học chậm lại một năm bởi vì những biến động do sự thiếu hụt tài chánh. Bây giờ con bé nhận được một chương trình đào tạo đặc biệt.
"Sao Dory lại bị như thế?"
"Fia lớn hơn một tuổi. Nó sẽ vào học lớp 10. Dory 13 tuổi, Nó sẽ học lớp 7".
"Mẹ biết ai là ai!" bà Lưu Linh làu bàu. Bà đếm ngón tay gập những ngón lại khi bà kể "Dory, Fia, đứa lớn nhất Phú Phú, 17 tuổi" Ruth thường đùa rằng Phú Phú, con mèo hoang của cô sinh ra với một sự lộn xộn ghê người là đứa cháu ngoại mà bà Lưu Linh chưa bao giờ có. "Con mèo Phú Phú thế nào?" Bà hỏi.
đã bao giờ cô nói với mẹ là Phú Phú chết chưa nhỉ? Chắc cô phải nói rồi chứ. Hoặc là Art cũng đã nói. Ai cũng biết rằng Ruth đã đau khổ suốt một tuần sau cái chết của con mèo như thế nào.
"Phú Phú chết rồi" cô nhắc mẹ.
"Úi da!" mặt bà Lưu Linh nhăn lại đau khổ "Sao có thể thế được! chuyện xảy ra như thể nào?"
"Con đã nói với mẹ rồi!"
"Không, chưa bao giờ!"
"Ồ, phải. Vài tháng trước, nó nhảy qua hàng rào. Một con chó đuổi theo nó. Nó leo trèo chậm chạp lắm. Vậy nên…"
"Tại sao con lại nuôi chó?"
"Đó là chó của hàng xóm".
"Vậy tại sao con lại để cho chó nhà người ta chạy vào sân nhà mình? Bây giờ coi chuyện gì đã xảy ra! Úi da, chết lãng nhách". Mẹ cô nói oang oang. Nhiều người ngẩng đầu lên nhìn từ những món đồ đang đan, hoặc cái gì đó đang đọc, kể cả người hói đầu. Ruth cảm thấy khổ sở. Con mèo này cũng giống như con của cô vậy. Cô đã nâng niu nó trên tay ngày nó ra đời, một quả cầu lông hoang dại bé tí tìm thấy trong gara nhà Wendy một ngày mưa. Ruth cũng đã bế nó trong tay khi bác sĩ thú y chích cho nó một phát thuốc độc để chấm dứt cơn đau của nó. Chỉ nhớ về điều đó thôi cũng làm cho Ruth cảm thấy đau xót và cô không muốn oà khóc trong phòng đợi đầy những người xa lạ.
May mắn thay lúc đó người tiếp tân kêu lên "Lưu Linh Young!" Trong lúc Ruth giúp mẹ cô thu nhặt túi xách, áo khoác, cô thấy người đàn ông hói đầu nhảy lên bước nhanh về phía một người phụ nữ Trung Hoa lớn tuổi. "Này Má," Ruth nghe anh ta nói "Mọi việc đã làm xong chưa? Sẵn sàng về nhà chưa?" Anh ta chắc là con rể của bà cụ, Ruth đoán thế. Đã bao giờ Art đưa mẹ cô đi khám bệnh chưa? Cô nghi ngờ điều đó đấy. Thế còn trong những trường hợp cấp cứu, một cơn đau tim hoặc đột quỵ thì sao?
Cô y tá nói với bà Lưu Linh bằng tiếng Quảng Đông và bà trả lời bằng tiếng Quan Thoại. Họ thoả thuận bằng tiếng Anh như một tiếng nói chung. Bà Lưu Linh lặng lẽ đầu hàng ngay từ đầu . Trèo lên cân, 38 ký. Huyết áp 100 trên 70. Xắn tay áo lên nắm chặt tay lại, bà Lưu Linh không hề e ngại. Bà đã dạy Ruth làm điều tương tự, nhìn thẳng vào mũi kim chích và không kêu. Trong phòng khám, Ruth quay đi khi mẹ cô cởi chiếc áo lót bằng vải cô tông rồi đến chiếc quần lót lưng cao của bà.
Bà Lưu Linh mặc chiếc váy giấy, trèo lên bàn khám bệnh rồi dạng chân ra. Trông bà non nớt như trẻ con và mỏng manh làm sao. Ruth ngồi vào chiếc ghế bên cạnh. Khi bác sĩ bước vào, cả hai đều ngồi thẳng lên. Bà Lưu Linh bao giờ cũng bày tỏ lòng kính trọng đối với các bác sĩ.
"Bà Young!" ông bác sĩ chào bà Lưu Linh một cách vui vẻ. "Tôi là bác sĩ Huy". Ông ta liếc nhìn Ruth. "Tôi là con gái của bệnh nhân. Tôi mới gọi cho ông". Ông ta gật đầu vẻ hiểu biết. Bác sĩ Huy là một người dễ coi, trẻ hơn Ruth. Ông ta bắt đầu hỏi bà Lưu Linh mấy câu hỏi bằng tiếng Quảng đông, mẹ cô giả vờ hiểu điều ông nói cho đến khi Ruth giải thích "Mẹ tôi chỉ nói được tiếng Quan thoại, không hiểu tiếng Quảng đông".
Ông bác sĩ ngước nhìn mẹ cộ "Gouya?"
Bà Lưu Linh gật đầu và bác sĩ Huy nhún vai vẻ xin lỗi. "Tiếng Quan thoại của tôi lại rất tệ. Bà nói được tiếng Anh không?"
"Được. Không có vấn đề gì".
Cuối buổi khám bệnh, bác sĩ Huy mỉm cười, thông báo "Ồ, bà là một quý bà khoẻ mạnh ra trò đấy. Tim và phổi đều rất tốt. Huyết áp tuyệt vời. Đặc biệt là ở tuổi bà. Coi nào, bà sinh năm nào?" Ông ta nhìn vào tờ khai, rồi ngước nhìn lên bà Lưu Linh "Bà có thể cho tôi biết không?"
"Năm sinh à?" mắt bà Lưu Linh dán lên trần như thể câu trả lời ở trên đó. "Thật không dễ gì nói được".
"Tôi muốn biết sự thật, ngay bây giờ" bác sĩ đùa, "không phải điều bà nói với bạn bè".
"Đúng là vào năm 1916" bà Lưu Linh nói.
Ruth cắt ngang "Điều bà muốn nói là…" và cô đang định nói là vào năm 1921 thì ông bác sĩ đã đưa đưa tay ra cản lại không cho cô nói. Ông liếc nhìn vào hồ sơ y tế rồi nói với bà Lưu Linh "Thế là điều đó làm bà…bao nhiêu tuổi?"
"82 tuổi vào tháng này!"
Ruth cắn môi, nhìn bác sĩ.
"82 tuổi" ông ghi chép. "Vậy hãy bảo tôi xem có phải bà sinh ở Trung Quốc không? Thành phố nào?"
"Ồ, điều này cũng không dễ gì nói đâu" bà Lưu Linh bắt đầu ngập ngừng "Không hẳn là thành phố, mà là một chỗ chúng tôi gọi bằng rất nhiều tên khác nhau. Cách cây cầu dẫn đến Bắc Kinh 46km".
"À, Bắc Kinh," bác sĩ nói. "Tôi đã đến đấy trong một tua du lịch vài năm trước. Vợ chồng tôi đã thăm Tử Cấm Thành".
Bà Lưu Linh trông phấn chấn hẳn lên "Ngày xưa thì có quá nhiều thứ cấm đoán không thể thăm được. Bây giờ ai cũng bỏ tiền ra để nhìn một cái gì cấm". Ông nói "Bà cho cái gì cấm thì nó là cấm, trả thêm tiền thế thôi". Ruth chỉ chực bùng ra. Mẹ cô ăn nói lung tung với bác sĩ Huy. Cô rất lo lắng cho bà nhưng lại không muốn biểu lộ sự lo lắng quan tâm trước mặt người lạ. Sự lo lắng của cô chẳng qua là một sự ngăn chặn bất cứ một nguy cơ nào. Bao giờ cũng là như vậy.
"Bà cũng đi học ở đấy chứ?"
Bà Lưu Linh gật đầu "Người bảo mẫu của tôi cũng dạy tôi nhiều thứ lắm. Vẽ, đọc, viết…"
"Tốt lắm. Tôi thắc mắc là không biết bà có muốn làm một phép toán cho tôi không. Tôi muốn bà đếm ngược từ một trăm, mỗi lần trừ đi một".
Bà Lưu Linh ngớ người.
"Bắt đầu từ 100".
"Một trăm!" Bà Lưu Linh nói một cách tự nhiên rồi chẳng nói thêm gì nữa.
Bác sĩ Huy chờ đợi, cuối cùng ông nói "Bây giờ trừ đi 7 và đếm ngược lại".
Bà Lưu Linh do dự một chút. "92 à 93, 93!"
Không đúng thế. Ruth muốn la lên. Mẹ cô chắc là phải đổi con số ra tiếng Hoa để đếm rồi nhớ lại và dịch câu trả lời sang tiếng Anh. Đầu óc của Ruth chạy đua với thời gian. Cô ước gì cô có thể trao cho mẹ cô câu trả lời bằng thần giao cách cảm. 86! 79!
"Tám mươi…tám mươi…" bà Lưu Linh lại mắc kẹt.
"Cứ từ từ, bà Young".
"Tám mươi" cuối cùng bà nói. " Sau đó là 87".
"Tốt lắm" bác sĩ Huy tuyên bố, vẫn một vẻ tươi vui không có gì thay đổi cả. "Bây giờ tôi muốn bà kể tên vị tổng thống cuối cùng bắt đầu từ vị tổng thống đương nhiệm".
Ruth muốn cự lại. Ngay cả tôi cũng không thể làm thế được!
Lông mày bà Lưu Linh nhíu lại suy nghĩ "Clinton," bà nói sau một chút im lặng "Năm năm trước cũng là Clinton". Mẹ cô thậm chí không hiểu được câu hỏi, tất nhiên bà không hiểu. Bà bao giờ cũng phụ thuộc vào Ruth để hiểu người khác muốn nói gì với bà, cho bà biết cái người ta nói từ một góc độ khác. "Trật tự ngược" có nghĩa là nói "ngược lại trước", cô phải bảo mẹ cô thế. Nếu bác sĩ Huy có thể hỏi một câu tương tự bằng tiếng Quan Thoại, sẽ chẳng có vấn đề gì khó khăn đối với bà Lưu Linh. "Ông tổng thống này, ông tổng thống kia" mẹ cô nói mà không hề do dự "chẳng có gì khác nhau cả, chỉ toàn nói láo. Không phải đóng thuế trước bầu cử, nhưng thực ra, còn phải đóng nhiều hơn. Không có tội ác trước bầu cử, sau đó lại nhiều hơn. Mà bao giờ cũng cắt phúc lợi. Tôi đến đất nước này, mà không được hưởng phúc lợi. Có gì là công bằng? Không công bằng chút nào. Chỉ làm người ta lười lao động!"
Nhiều câu hỏi quái dị tiếp theo.
"Bà biết ngày hôm nay là ngày gì không?"
"Thứ Hai" Các đơn vị thời gian đối với bà là giống nhau.
"Sáu tháng về trước là ngày mấy?"
"Cũng thứ Hai." Khi bạn không nghĩ về điều đó thì bà đúng.
"Bà có mấy cháu nội ngoại rồi?"
"Không biết. Nó còn chưa cưới". Ông bác sĩ không hiểu là bà đang đùa! Bà Lưu Linh giống một ứng viên thua cuộc trong chương trình Jeopardy. Toàn bộ điểm cho bà Lưu Linh Young trong năm phút là một trăm điểm. Và bây giờ cho cuộc thi Jeopardy cuối cùng của chúng ta! Vòng tròn…
"Con gái bà bao nhiêu tuổi?"
Bà Lưu Linh ngần ngừ. "Bốn mươi, có thể là bốn mươi mốt…" Với mẹ cô Ruth bao giờ cũng trẻ hơn tuổi thật.
"Cô ấy sinh năm nào?"
"Cùng năm với tôi. Con rồng". Bà nhìn Ruth chờ một lời xác nhận. Mẹ cô sinh năm Dậu.
"Tháng mấy?" Bác sĩ Huy lại hỏi.
"Tháng mấy?" Bà Lưu Linh hỏi lại Ruth, cô nhún vai vô vọng, "Mẹ tôi không biết".
"Năm nay là năm nào?"
"Chín mươi chín!" bà nhìn bác sĩ như thể ông ta là một tên đại ngốc mới không biết điều đó. Ruth cũng thấy nhẹ cả người khi mẹ cô ít nhất cũng trả lời đúng được một câu hỏi.
"Bà Young, bà có thể đợi ở đây trong lúc con gái bà và tôi ra ngoài thảo luận về kỳ khám bệnh lần tới được không?"
"Chắc rồi. Tôi không đi đâu đâu".
Khi bác sĩ Huy ra đến cửa ông dừng lại "Và cảm ơn bà đã trả lời tất cả các câu hỏi. Tôi chắc rằng bà phải cảm thấy như là bà ở bục nhân chứng".
Bác sĩ Huy cười "Tôi đoán ai cũng coi vụ án này trên tivi".
Bà Lưu Linh lắc đầu "Ồ không, không chỉ xem TV, tôi ở đó khi mọi chuyện xảy ra. Hắn ta giết vợ và người bạn đã mang kính đến cho cô ta. Tôi chứng kiến hết".
Trái tim trong lồng ngực Ruth nhảy lồng lên "Mẹ đọc bản tường thuật" cô nói để cho bác sĩ Huy hiểu rõ hơn "một bản dự đoán những gì có thể xảy ra, và việc này cũng giống như quan sát những chuyện thật phải không ạ? Có phải mẹ muốn nói thế không ạ?" Bà Lưu Linh xua tay, gạt đi câu hỏi ngớ ngẩn ấy "Có thể con chỉ đọc báo. Còn mẹ thì chứng kiến tận mắt". Bà đưa tay biểu diễn những gì mình thấy "Hắn ta chộp lấy cô ấy như thế này, rồi cắt cổ ở đây – thật sâu, quá trời máu. Kinh lắm."
Bác sĩ hỏi "Vậy những ngày ấy bà ở Los Angeles?". Bà Lưu Linh gật đầu.
Ruth cảm thấy bị đánh tơi tả bởi cái gọi là logic.
"Con không nhớ là có bao giờ mẹ đi Los Angeles".
"Đi thế nào mẹ cũng không nhớ. Nhưng mẹ đã ở đấy. Sự thật là thế. Mẹ đi theo cái người đàn ông này, ỗ, ông ta lẩn như trạch. O.J. Trốn trong bụi. Sau đó mẹ cũng đi đến nhà ông ta. Quan sát hắn mang bao tay, đột nhập vào vườn, quay lại nhà thay quần áo…" Bà Lưu Linh giật mình, mắc cỡ. "Phải, ông ta thay đồ, tất nhiên là mẹ không nhìn, quay mặt đi. Sau đó hắn ta chạy ra sân bay, suýt nữa thì trễ, nhảy lên máy bay. Mẹ chứng kiến từ đầu đến cuối".
"Mẹ chứng kiến điều này mà không nói cho ai biết à?"
"Mẹ sợ quá!"
"Vụ giết người này hẳn là một điều kinh khủng nhất mà bà đã chứng kiến" bác sĩ nói.
Bà Lưu Linh gật đầu một cách quả cảm.
"Cám ơn bà đã chia xẻ điều đó. Còn bây giờ cảm phiền bà đợi ở đây ít phút, con gái bà và tôi chỉ sang phòng bên cạnh sắp đặt cuộc khám bệnh lần tới".
"Chẳng gấp gáp gì".
Ruth theo ông bác sĩ sang phòng bên cạnh. "Chị đã phát hiện ra sự lẫn lộn của mẹ chị từ bao giờ vậy?" Bác sĩ đi ngay vào việc.
Ruth thở dài "Sáu tháng trước hoặc lâu hơn bà bắt đầu lẫn. Nhưng hôm nay thì bà nhầm lẫn tệ hại hơn mọi khi. Trừ điều cuối cùng bà vừa nói thì bà cũng chưa bao giờ là người kỳ quặc hoặc hay quên. Có vẻ như chỉ là bệnh lẫn và trong nhiều trường hợp là do mẹ tôi nói tiếng Anh không được tốt, như ông có thể nhận thấy. Câu chuyện về O.J.Simpson – ông biết đấy, đó có thể là một vấn đề ngôn ngữ. Bà ấy chưa bao giờ có khả năng diễn đạt tốt…" "Đối với tôi có vẻ tương đối rõ ràng là bà ấy nghĩ rằng bà ấy đã ở đấy" Bác sĩ nói một cách ân cần. Ruth nhìn đi chỗ khác.
"Chị nói với cô y tá rằng bà đã bị đụng xe. Có bị chấn thương ở đầu không?"
"Mẹ tôi đập đầu vào tay lái" Bất chợt Ruth hy vọng rằng điều này chính là miếng hình bị mất trong trò chơi ghép hình.
"Tính cách của bà có gì thay đổi không? Bà ấy có tuyệt vọng hoặc thích tranh cãi không?" Ruth cố nghĩ xem phải trả lời như thế nào cho phải. "Mẹ tôi bao giờ cũng thích tranh cãi, suốt đời là như thế. Bà lại nóng tính kinh khủng. Kể từ khi tôi biết nhận xét thì bà lúc nào cũng bất đắc ý. Chồng bà, cha của tôi chết 44 năm về trước, bị đụng xe. Mẹ tôi không thể chấp nhận được điều này. Có thể là sự tuyệt vọng càng ngày càng tệ hơn, nhưng tôi đã quen và là người cuối cùng nhận ra điều đó. Còn về sự rối trí của bà, tôi không biết có phải là do chấn thương sọ não trong tai nạn xe vừa rồi hay là có thể bà bị một cơn tai biến nhẹ" Ruth cố nhớ đúng tên y tế của căn bệnh này. "Bác sĩ biết đấy, TIA – Temporary Instant Amnesia – hội chứng mất trí nhớ tạm thời".
"Cho đến lúc này tôi chưa thấy có bằng chứng gì về chuyện đó. Phản ứng vận động của bà ấy rất tốt. Huyết áp thì quá tuyệt. Nhưng chúng ta cần làm thêm một số xét nghiệm, cũng để chắc thêm rằng bà ấy không bị bệnh tiểu đường hoặc thiếu máu, ví dụ vậy".
"Những căn bệnh này có thể gây ra những vấn đề như vậy ư?"
"Có thể, cũng như là bệnh Alzheimer và các dạng khác của bệnh tâm thần".
Ruth cảm thấy ruột mình đau thắt lại. Mẹ cô không thể ở trong tình trạng tồi tệ như vậy được. Ông ta đang nói về một chứng bệnh chết người đáng sợ. Tạ ơn Chúa là cô còn chưa nói với bác sĩ về những điều khác mà cô đã kê ra, cuộc cãi vã của mẹ cô với Francine về tiên thuê nhà, mười triệu đô la thắng cuộc từ những tờ các cược ở các tạp chí, việc bà quên bẵng rằng Phú Phú đã chết. "Thế thì thật là tuyệt vọng", Ruth nói.
"Chẳng hề có quy luật trong chuyện này".
"Nếu vậy, ông sẽ bảo mẹ tôi là để chống lo âu trầm cảm bà sẽ dùng sâm hoặc là thuốc viên pochai chứ?" Bác sĩ Huy cười "Thiếu thiện cảm với tây y là rất phổ biến trong những bệnh nhân lớn tuổi ở đây. Khi họ cảm thấy khá hơn, họ thôi dùng thuốc tây ngay lập tức để tiết kiệm tiền". Ông đưa cho Ruth một tờ khai "Đưa cái này cho Lorraine ở bàn vi tính góc ngoài kia. Chuẩn bị lịch khám cho mẹ chị ở viện Tâm thần học và thần kinh, một tháng nữa quay lại chỗ tôi".
"Vào khoảng rằm tháng Tám".
Ông bác sĩ nhìn lên. "Vậy hả? Tôi không thể nhớ ngày âm lịch".
"Tôi chỉ nhớ bởi vì tôi sẽ tổ chức bữa tiệc đoàn viên của gia đình hàng năm vào dịp này".
Buổi tối hôm ấy, khi Ruth hấp những con tôm biển, cô nói với Art như vừa bất chợt nhớ ra "Em đưa mẹ đi khám bác sĩ ngày hôm nay. Bà có thể bị chứng trầm cảm". Thế là Art nói luôn "Thì có gì là mới nào?"
Trong bữa ăn tôi, bà Lưu Linh ngồi cạnh Ruth "Mặn quá" bà nói bằng tiếng Hoa, thọc đũa vào phần cá của bà. Rồi bà nói thêm "Bảo những đứa con gái này ăn hết phần cá của chúng. Không được đổ thức ăn đi".
"Fia, Dory, tại sao các con không ăn?"
"Con no lắm" Dory trả lời "Chúng con dừng lại ở Burger King ở Presidio và chén hết một bịch snack trước khi về nhà".
"Con không nên để chúng nó ăn những thứ này!" Bà Lưu Linh kêu oai oái bằng tiếng Quan Thoại "Bảo chúng là con không cho phép điều này xảy ra nữa".
"Các con, dì muốn các con không làm hỏng khẩu vị của các con bằng những món như thế".
"Và con muốn hai người thôi nói chuyện bằng tiếng Hoa như là gián điệp ấy" Fia nói. "Như thế là bất lịch sự lắm".
Bà Lưu Linh trừng mắt nhìn Ruth, cô liếc nhìn Art nhưng anh lại nhìn xuống đĩa thức ăn của mình. "Bà nói tiếng hoa" Ruth nói "bởi vì đó là thứ ngôn ngữ bà quen dùng", Ruth đã bảo chúng gọi bà Lưu Linh là Waipo, một từ tiếng Hoa trang trọng để gọi "bà ngoại", và ít nhất thì chúng cũng đã gọi thế nhưng sau đó chúng nghĩ đó chỉ là biệt hiệu.
"Bà ấy cũng nói được tiếng Anh mà" Dory nói.
"Chậc," bà Lưu Linh làu bàu với Ruth. "Tại sao cha chúng không la rầy mấy đứa này? Anh ấy phải bảo chúng nghe lời con chứ? Tại sao anh ấy không quan tâm đến con nhiều hơn? Chẳng lạ gì là nó không chịu cưới con. Chẳng tôn trọng con chút nào. Nói điều gì với nó đi. Tại sao con không bảo nó đối xử với con tử tế hơn?" Ruth ước gì lại có thể trở nên câm lặng. Cô muốn la lên bảo mẹ cô đừng có than phiền về những điều cô không thể thay đổi được nữa. Tuy vậy cô cũng muốn bảo vệ bà trước bọn trẻ, đặc biệt là bây giờ khi có điều gì không ổn đối với bà. Bà Lưu Linh có vẻ ngoài rất cứng rắn nhưng thực ra bà rất mỏng manh, sao bọn con gái không hiểu điều đó và cư xử ngoan ngoãn hơn?
Ruth nhớ lại cô đã cảm thấy như thế nào khi cô ở vào tuổi chúng. Cô cũng rất bất bình khi bà Lưu Linh nói tiếng Hoa trước mặt người khác, biết rằng họ không thể hiểu được những nhận xét không có thiện chí của bà. "Nhìn bà kia béo chưa kìa" bà Lưu Linh có thể nói như thế, hoặc là "Luyi, hãy yêu cầu người đàn ông kia trả cho chúng ta một cái giá hời hơn". Nếu Ruth vâng lời cô sẽ cảm thấy nhục nhã. Còn nếu cô không nghe lời mẹ, như bây giờ cô có thể nhớ lại, thì hậu quả kinh khủng sẽ xảy ra ngay sau đó.
Bằng việc dùng tiếng Hoa, bà Lưu Linh có thể đặt tất cả các kiểu khôn ngoan vào đầu óc Ruth. Bà có thể làm cho cô tránh khỏi hiểm nguy, bệnh tật và cái chết. "Đừng chơi với nó, quá nhiều vi trùng đấy," một hôm bà Lưu Linh bảo cô bé Ruth 6 tuổi, làm hiệu về phía đứa bé gái ở bên kia đường. Bé gái này tên là Teresa có hai cái răng cửa bị sứt, một cái sẹo ở đầu gối, và chiếc váy lấm lem dấu tay. "Mẹ nhìn thấy nó nhặt một cái kẹo ăn dở ở vỉa hè rồi bỏ tọt vào mồm. Hãy nhìn cái mũi nó coi, bệnh tật đổ ra ở tất cả chỗ này".
Ruth thích Teresa lắm. Nó hay cười và bao giờ cũng bỏ trong túi nó những gì mà nó tìm thấy, những quả bóng giấy, miếng đá cẩm thạch bể, cuống hoa. Ruth mới vào học ở một trường mới, Teresa là đứa con gái duy nhất chơi với nó. Cả hai đứa đều chẳng có gì là nổi bật cả.
"Con có nghe lời mẹ không?"
"Có ạ". Ruth đáp.
Ngày hôm sau Ruth đứng chơi trên sân trường. Mẹ cô đứng ở đầu sân bên kia, giám sát những đứa trẻ con khác. Ruth trèo lên cầu trượt hối hả tuột theo thanh xoắn màu bạc xuống nền cát lạnh, sẫm màu. Cô đã làm như thế với Teresa hàng chục lần mà mẹ cô không nhìn thấy.
Nhưng lần này một giọng nói quen thuộc vang lên, to và the thé, âm vang suốt chiều dài sân chơi "Không, Luyi, có thôi đi ngay không. Mày muốn người mày gãy làm đôi hả?"
Ruth đang đứng trên đỉnh cầu trượt, cứng người lại vì xấu hổ. Mẹ cô là người giám sát nhiễu sự nhất ở vườn trẻ trong khi Ruth là đứa bé mới tập tễnh vào nhà trẻ. Một vài đứa bé lớp dưới cười ầm lên ở dưới sân "Mẹ mày đấy à?" Chúng kêu lên "Bà ta cục tác cái quái gì vậy?"
"Bà ấy không phải là mẹ tao!" Ruth hét lại. "Tao không biết bà ấy là ai!" Đôi mắt của mẹ cô dán chặt vào người cô. Mặc dù rõ ràng là bà đứng ở đầu kia sân chơi, bà nghe thấy hết, nhìn thấy hết. Bà có cặp mắt thần phía sau gáy.
Bà không thể cấm tôi, Ruth nghĩ một cách quyết liệt. Cô tung người xuống cầu trượt, đầu xuống trước, hai tay dang ra – một tư thế chỉ có những thằng con trai liều lĩnh nhất, bất trị nhất mới dám chơi – nhanh, thật nhanh, thật nhanh cho đến khi rơi xuống cát. Và lúc ấy cô bé cọ mặt vào cát đau đến nồi cô cắn chặt lấy môi, kết quả một cục u trên mũi, cặp kính gãy và tay cũng gãy. Cô bé nằm bất động. Cả thế giới bốc cháy, bắn lên trời những tia lửa đỏ rực.
"Con Ruth chết rồi!" một thằng con trai la lên.
Mấy đứa con gái thi nhau gào thét.
Tao chưa chết, Ruth cố gắng gào to nhưng cứ như là nói trong một giấc mơ vậy. Chẳng có gì đến môi theo cái cách cô muốn. Hay là cô đã chết thật rồi? Cảm giác như thế nào nhỉ, nhầy nhầy ở mũi, đau ở đầu và tay còn những cử động của cô chậm và nặng nề như của một con voi trong nước là làm sao? Chẳng bao lâu sau cô cảm thấy một bàn tay quen thuộc vuốt trên đầu và cổ cô. Mẹ cô đang bế cô lên, thì thào một cách âu yếm "Ái chà,sao con lại có thể ngu ngốc thế? Nhìn lại con coi".
Máu từ mũi cô trào ra, nhỏ xuống chiếc áo trắng phía trước ngực làm dơ chiếc cổ áo viền đăng ten rộng bản. Ruth nằm bất động trong lòng mẹ, nhìn lên mặt Teresa và những đứa trẻ khác. Cô nhìn thấy nỗi hốt hoảng và kinh sợ của chúng. Nếu cô có thể cử động được, cô sẽ mỉm cười. Cuối cùng thì chúng cũng đã quan tâm đến cô, đứa con gái mới vào trường học. Rồi sau đó cô bé nhìn thấy khuôn mặt người mẹ, nước mắt chảy ròng ròng trên má bà, rơi xuống mặt cô như những cái hôn ẩm ướt. Mẹ cô không giận dữ, mẹ cô chỉ lo lắng và tràn đầy tình thương. Và trong nỗi kinh ngạc của mình, Ruth quên cả đau đớn .
Sau đó cô bé Ruth nằm trên chiếc giường nhỏ trong bệnh xá. Mũi cô được cầm máu bằng một miếng gạc, chiếc môi bầm dập được lau sạch. Một khăn lạnh đắp trên trán, còn cánh tay gãy được nâng lên bằng một túi nước đá.
"Con bé có thể bị rạn xương tay" cô y tá bảo bà Lưu Linh "Dây chằng cũng có thể bị giãn. Sưng to lắm thế mà con bé không kêu la đau đớn".
"Nó ngoan lắm, chẳng bao giờ than phiền cả".
"Bà cần phải đưa cháu đến bác sĩ. Bà hiểu không? đến bác sĩ".
"Được, được, đến khám bác sĩ".
Khi bà Lưu Linh đưa con đi, một cô giáo nói "Nhìn xem cô bé mới can đảm làm sao! Thậm chí nó cũng không khóc nữa". Hai cô bé nổi tiếng trong trường gửi cho Ruth một nụ cười thán phục. Chúng vẫy tay. Teresa cũng ở đó, và Ruth tặng cô bé một nụ cười kín đáo, thoáng qua.
Trong chiếc xe hơi chở đến phòng khám bệnh, Ruth nhận thấy mẹ cô yên lặng một cách khác thường. Bà không rời mắt khỏi Ruth và cô chờ đợi những lời trách mắng nặng nề sẽ bật ra bất cứ lúc nào, Mẹ đã bảo con là cầu trượt rất nguy hiểm cơ mà. Tại sao con không nghe lời mẹ? Con có thể bị vỡ sọ làm đôi như một trái dưa hấu. Bây giờ thì mẹ sẽ phải làm việc thêm giờ để trả tiền thuốc men. Ruth chờ đợi điều đó nhưng mẹ cô chỉ thỉnh thoảng hỏi cô có đau không. Mỗi lần hỏi cô bé lại lắc đầu.
Khi bác sĩ kiểm tra cánh tay của Ruth, người mẹ hớp không khí giữa hai hàm răng trong nỗi đớn đau ghê gớm và rên rỉ "Ái da, xin cẩn thận, cẩn thận. Con bé đau lắm đấy!" Khi mọi việc đã xong xuôi, bà Lưu Linh nói một cách tự hào "Thầu cô giáo, học trò tất cả đều rất xúc động. Lootie không khóc, không than thở, chẳng có gì hết, chỉ im lặng".
Vào lúc họ về đến nhà thì nỗi kích động đã trôi qua, Ruth cảm thấy đau nhói ở tay và đầu. Cô bé cố không khóc. Bà Lưu Linh đặt con lên chiếc ghế bành bọc nhung và làm cho cô cảm thấy dễ chịu "Con có muốn mẹ nấu cháo tấm cho con ăn không? Thế nhé. Nó sẽ giúp con thấy khoẻ hơn. Con muốn ăn cà rốt muối cay không? Ăn một ít trong khi mẹ nấu ăn nhé?"
Ruth càng ít nói bao nhiêu thì mẹ cô càng cố đoán những điều cô có thể muốn bấy nhiêu. Trong khi cô nằm trên ghế dựa, cô nghe mẹ nói chuyện với dì Gal qua điện thoại.
"Nó suýt chết đấy. Làm tôi sợ muốn chết. Thật thế! Tôi không phóng đại đâu! Nó gần như bị cướp khỏi cuộc đời này trên con đường của nó tới suối vàng…Tôi suýt cắn gãy cả răng khi chứng kiến nó đau đớn như thế nào…Không, không một giọt nước mắt, nó thừa hưởng sức mạnh của bà ngoại nó. Phải nó sẽ ăn một chút gì bây giờ. Nó không thể nói được, và thoạt tiên tôi nghĩ nó đã cắn vào lưỡi, nhưng bây giờ tôi biết chỉ vì nó sợ. Đến thăm nó bây giờ ư? Được, được, nhưng bảo mấy đứa con cô phải cẩn thận. Tôi không muốn cánh tay nó gãy rời ra".
Họ đến mang theo nhiều quà. Dì Gal mua cho nó một lọ nước hoa. Dượng Eđmun cho Ruth một cây bàn chải đánh răng mới và một chiếc ly nhựa đồng bộ với bàn chải. Em họ Ruth thì cho những cuốn sách màu, bút chì và một con chó nhồi bông. Bà Lưu Linh đẩy cái tivi lại gần ghế bành của Ruth vì nó khó có thể xem tivi mà không có kính.
"Đau lắm không?" cô em họ Sally ít tuổi hơn, hỏi. Ruth nhún vai, dù rằng cánh tay của nó vẫn đau kinh khủng.
"Ôi trời, con muốn có cái gì để quăng ném chơi" Billy nói. Nó cùng tuổi với Ruth "Ba à, con có thể có một cái không?"
"Đừng nói những chuyện xui xẻo như vậy" dì Gal răn đe.
Khi Billy cố gắng đổi sang kênh truyền hình khác, dượng Edmund nghiêm khắc ra lệnh cho nó quay lại chương trình mà Ruth đang xem. Cô chưa bao giờ nghe dương dùng những lời cứng rắn với những đứa em họ cô. Billy là một cậu ấm được cưng chiều đặc biệt.
"Tại sao chị không nói gì?" Sally hỏi, "có phải chị cũng bị vỡ miệng không?"
"Phải," Billy nói "Có phải cú nhào lộn làm cho mày trở nên đần độn hay một thứ gì đại loại như thế không?"
"Billy, không chọc chị ấy nữa," dì Gal can thiệp. "chị ấy đang nghỉ ngơi. Chị ấy đau đến không thể mở miệng ra nói được".
Ruth tự hỏi không biết điều đó có đúng không. Cô nghĩ đến chuyện phát ra một âm thanh khe khẽ thật khẽ để thậm chí không ai có thể nghe thấy được. Nhưng nếu cô làm thế thì tất cả những gì tốt đẹp đang xảy ra có thể biến mất. Họ sẽ cho là ổn và mọi việc lại trở lại như thường ngày. Mẹ cô sẽ lại bắt đầu rầy la cô vì tội đểnh đoảng và không nghe lời.
Hai ngày sau tai nạn trên, Ruth hoàn toàn vô dụng, mẹ cô phải bón cho cô ăn, mặc quần áo và tắm táp cho cô. Bà Lưu Linh bảo con gái "Há miệng ra. Ăn một chút đi. Đặt tay lên đây. Cố giữ đầu cho thẳng trong lúc mẹ chải tóc cho con". Thật là cảm giác dễ chịu tuyệt vời khi lại trở lại làm một đứa bé, được yêu chiều và chẳng có lỗi gì cả.
Quay lại trường học, Ruth nhìn thấy một tấm biểu ngữ lớn treo ngay trước cửa lớp "Chào mừng Ruth đã đi học lại!" Cô giáo Sondegard thông báo rằng tất cả bọn con trai và con gái trong lớp đều góp một tay làm ra tấm biểu ngữ đó. Cô để cho cả lớp vỗ tay hoan hô sự dũng cảm của Ruth, trong khi cô bé chỉ cười ngượng nghịu. Trái tim cô muốn nổ tung trong lồng ngực. Cô chưa bao giờ cảm thấy tự hào sung sướng như vậy. Cô ước gì cô gãy tay trước đó từ lâu.
Trong bữa trưa, bọn con gái tranh nhau tặng cô những món đồ trang sức chỉ có trong giấc mộng và chăm sóc cô như những cô hầu gái đầy kiên nhẫn. Cô được mời mọc bước vào "lâu đài bí mật", một khu vực được đánh dấu biên giới bằng một hòn đá gần một gốc cây ở cạnh hố cát. Chỉ có những cô gái nổi tiếng nhất mất có thể trở thành các nàng công chúa. Những nàng công chúa này bây giờ quay ra săn sóc cái tay bó bột của Ruth. Một cô bé hỏi với vẻ quan tâm "Nó vẫn còn gãy à?" Ruth gật đầu, một cô bé khác thì thầm thật to "Hãy mang cho bạn ấy những liều tiên dược", Các cô công chúa chạy nháo nhào đi tìm những nắp lọ, chai bể và những nụ hoa thiên thần.
Chiều ngày hôm ấy khi mẹ Ruth đến lớp để đón con gái, cô giáo dắt tay bà Lưu Linh ra một chỗ, và Ruth làm như cô không nghe thấy gì hết.
"Tôi nghĩ con bé hơi mệt, một điều tự nhiên. Nhưng tôi có hơi băn khoăn một chút khi thấy nó có vẻ lặng lẽ khác thường. Nó thậm chí không nói một lời, không cả một tiếng xuýt xoa".
"Nó không bao giờ than vãn," bà Lưu Linh đồng ý.
"Có thể đó không phải là một vấn đề, nhưng chúng ta cần để ý nếu điều đó tiếp tục xảy ra".
"Chẳng có vấn đề gì" bà Lưu Linh an ủi cô giáo "Nó không có vấn đề gì đâu".
"Tôi phải khuyến khích cháu nói chuyện, bà Young ạ. Tôi không muốn chuyện này trở nên rắc rối hơn".
"Không có vấn đề gì đâu" bà Lưu Linh lập lại.
"Để cho cháu nói từ 'hamburger' trước khi cho nó ăn một miếng bánh. Để cho cháu nói từ 'kéo trước khi nó ăn một cái kẹo".
Đêm ấy bà Lưu Linh làm theo lời khuyên của cô giáo theo nghĩa đen, bà cho Ruth ăn hamburger, một điều mà bà chưa từng làm trước đó. Bà Lưu Linh không bao giờ nấu hoặc ăn bất cứ một loại thịt bò nào. Tuy vậy giờ đây vì quyền lợi của con gái, bà đã đặt một chiếc bánh đơn giản trước mặt Ruth, người đang mê mẩn nhìn bà mẹ đã thực sự làm một món ăn Mỹ.
"Hambugga? Con nói "hambugga", rồi hãy ăn".
Ruth định nói, nhưng cô bé lại sợ sẽ làm hỏng mất phép màu. Chỉ một từ thôi và tất cả những điều tốt đẹp trong đời cô sẽ biến mất. Cô lắc đầu. Bà Lưu Linh khuyến khích cô nói cho đến khi dòng suối chất béo trong chiếc bánh hamburger chảy ra tạo thành một cái ao trắng đục rất xấu xí. Bà bỏ chiếc bánh vào tủ lạnh rồi bón cho Ruth một tô cháo nóng hổi, một món ăn mà bà bảo dù sao cũng còn tốt cho sức khoẻ của cô. Sau bữa tối, bà Lưu Linh dọn dẹp bàn ăn rồi bắt đầu làm việc. Bà lấy ra một thỏi mực, bút lông và một cuộn giấy. Với những đường nét khoáng đạt và hoàn hảo, bà viết những mẫu tự tiếng Hoa thật lớn "Nghỉ làm. Kéo dài vài ngày. Nghênh tiếp!" Bà để tấm biển sang một bên cho khô, rồi cắt một băng giấy dài mới.
Lúc ấy Ruth đang nằm xem tivi, một lát cô nhận thấy mẹ cô đang nhìn cô. "Tại sao con không học bài?" bà Lưu Linh hỏi. Bà đã bắt Ruth học đọc và tập viết từ khi đi mẫu giáo, để giúp cô trở thành một đứa trẻ "học giỏi hơn những đứa trẻ khác một bậc".
Ruth chỉ vào cánh tay phải bị bó bột.
"Lại đây ngồi" bà Lưu Linh nói bằng tiếng Hoa.
Ruth từ từ đứng dậy. – Ôi chao, mẹ cô lại trở lại là con người hàng ngày rồi.
"Nào cầm lấy, bà Lưu Linh đặt cái bút lông vào tay trái của Ruth. "Viết tên con đi". Cố gắng đầu tiên của Ruth rất vụng về, chữ Ruth gần như không thể nhận ra được, cái lưng gù của chữ R lăn ra khỏi tờ giấy như một chiếc xe đạp vượt khỏi vòng kiểm soát. Cô bật cười khúc khích.
"Cầm chiếc bút thẳng lên", mẹ cô hướng dẫn, "đừng cầm nghiêng như thế. Chỉ đưa nhẹ một cái, như thế này này". Cố gắng thứ hai có kết quả hơn, nhưng chúng cũng chiếm hết chiều dài của tờ giấy.
"Bây giờ thì cố gắng viết nhỏ hơn". Những con chữ lần này trông giống những vết dơ do một con ruồi tẩm đầy mực lên mình xoay cái lưng của nó. Cuối cùng khi đến giờ đi ngủ, bài tập viết đã ngốn mất gần 20 trang giấy cả mặt trước lẫn mặt sau. Đó là dấu hiệu của thành công cũng như của sự hoang phí. Bà Lưu Linh không bao giờ lãng phí cái gì. Bà thu thập giấy dùng rồi, đóng chúng lại và để ở góc phòng. Ruth biết rằng sau này cô sẽ dùng đến chúng, những tờ giấy để cô luyện viết chữ đẹp, cũng như là giấy thấm khi quá mực và những tấm lót tay trong khi nấu ăn.
Tối hôm sau, bà Lưu Linh đặt trước mặt Ruth một khay trà lớn đựng đầy cát ướt mịn từ sân chơi trong trường cô. "Đây" bà nói "Khi con tập viết, con sẽ dùng đến". Bà cầm một chiếc đũa trong tay trái, đoạn vạch những chữ phải học trên mặt cát ướt. Khi viết xong, bà xoá lên cát sạch và mịn bằng đầu kia chiếc đũa. Ruth làm theo, thấy rằng viết chữ như thế này dễ hơn và cũng vui. Phương pháp cát – đũa không yêu cầu sự khéo tay và những cử động tinh tế của chiếc cọ. Cô có thể áp dụng một lực đều đặn. Cô viết tên mình. Rất gọn! Cũng giống như trò chơi ghép chữ Etch-A-Etch mà cậu em họ Billy đã nhận được lễ Giáng Sinh năm ngoái.
Bà Lưu Linh đi đến chỗ tủ lạnh mang ra chiếc bánh nhân thịt bò đã lạnh cứng "Ngày mai con có muốn ăn cái này không?"
Ruth nguệch ngoạc một chữ: BURGR.
Bà Lưu Linh mỉm cười "Hà hà! Bây giờ con có thể nói chuyện bằng cách này!"
Ngày hôm sau bà Lưu Linh mang một khay đựng trà đến trường đổ đầy cát trong sân trường, ở đúng cái chỗ mà Ruth ngã gãy tay, vào khay. Cô giáo Sondegard đồng ý để cho Ruth trả lời câu hỏi của cô theo cách này. Vậy nên khi Ruth giơ tay trong giờ học và viết con số 7 lên cát, tất cả những đứa trẻ trong lớp nhảy ra khỏi ghế ngồi chạy đến xem. Thế là Ruth trở nên rất nổi tiếng. Cô nghe bạn bè nhốn nháo chung quanh. "Cho mình thử một chút!"
"Mình, mình! Bạn ấy bảo mình có thể thử mà!" "Bạn phải dùng tay trái, nếu không sẽ phạm luật!" "Ruth, cậu chỉ cho Tommy làm đi. Nó lóng ngóng quá".
Bạn bè đưa trả cái đũa lại cho Ruth. Ruth dễ dàng viết thật nhanh những câu trả lời bè bạn: Tay bạn còn đau không? Chút xíu thôi. Tôi có thể chạm vào cái nẹp trên tay bạn không? Được. Rocky có yêu Betsy không? Có. Tôi có được cái xe đạp mới trong dịp sinh nhật không? Có.
Chúng bạn đối xử với cô như thể cô là Helen Keller, một thiên tài không để cho vết thương của cô cản trở việc cô chứng tỏ mình thông minh như thế nào. Giống như Helen Keller, cô chỉ việc đơn giản là học hành chăm chỉ hơn và có thể điều này sẽ khiến cô thông minh hơn, giàu nghị lực hơn và được nhiều người hâm mộ. Thậm chí ngay ở nhà, mẹ cô cũng hỏi ý kiến cô. "Con nghĩ gì?" cứ như là cô biết hết bởi vì cô phải viết câu trả lời cho câu hỏi của bà trên cát.
"Cái món sữa đậu đông ăn thế nào con?" một đêm bà Lưu Linh hỏi. Còn Ruth thì nhấm nhẳn: mặn quá. Cô chưa bao giờ nói một nhận xét chê bai như thế về tài nấu nướng của mẹ cô trước đó, nhưng đó là điều mà mẹ cô bao giờ cũng tự phê về món ăn bà nấu.
"Mẹ cũng nghĩ thế" mẹ cô trả lời.
Thật là một việc vô tiền khoáng hậu. Rồi đây mẹ cô sẽ hỏi ý kiến cô về mọi chuyện trên đời.
"Chúng ta sẽ đi mua đồ sau bữa tối hay muộn hơn hả con?" Muộn hơn.
"Con nghĩ gì về thị trường chứng khoán? Nếu mẹ đầu tư vào đấy con có nghĩ mẹ có cơ may nào không?" May mắn.
"Con thích cái áo đầm này không?" Không, xí lắm.
Ruth chưa bao giờ trải qua cái cảm nhận vê quyền lực của từ ngữ.
Mẹ cô chau mày rồi lẩm bẩm bằng tiếng Quan Thoại "Cha con thích chiếc áo cũ này lắm, vậy nên bây giờ mẹ không thể vứt bỏ nó được". Bà trở nên bí ẩn. Bà thở dài, sau đó nói bằng tiếng Anh "Con nghĩ cha con nhớ mẹ không?"
Ruth viết từ Có ngay lập tức. Khuôn mặt mẹ cô sáng bừng lên. Và rồi Ruth nảy ra một ý. Cô bao giờ cũng ước có một con chó. Bây giờ là lúc yêu cầu có một con. Cô viết lên cát: Chó con.
Mẹ cô há miệng thật lớn, nhìn chằm chằm vào chữ chó con viết trên cát, lắc đầu không tin. Ồ thế là hết, Ruth nghĩ rằng ước muốn này không bao giờ thành hiện thực. Nhưng lúc đó mẹ cô bắt đầu sụt sịt bằng tiếng Hoa "Cún con – cún con" Bà nhảy lên, ngực nhấp nhô.
"Dì Báu" bà Lưu Linh khóc, "dì đã quay lại. Con là đứa con của dì đây. Dì có tha thứ cho con không?"
Ruth đặt cái đũa xuống.
Bà Lưu Linh vẫn còn thổn thức "Dì Báu, ôi dì Báu! Con ước sao dì không bao giờ chết! Tất cả là do lỗi của con. Nếu con có thể thay đổi số phận, con thà tự sát còn hơn là chịu đau khổ vì không có dì…"
Ồ không. Ruth biết đó là cái gì. Mẹ cô thỉnh thoảng vẫn nói chuyện với hồn ma của dì Báu sống vất vưởng đâu đó trong không khí, một thiếu phụ không bao giờ cư xử bình thường, một người bị tổn thương sống ở đầu kia thế giới. Đó là nơi tất cả những người xấu phải đến: một cái ghế không đáy nơi không ai có thể tìm ra họ, nơi họ sẽ bị kẹt lại, nơi họ đi lang thang tóc tai rủ xuống tận chân, ướt mèm và đầy máu.
"Hãy nói cho con biết dì không giận con nhé" mẹ cô tiếp tục. "Hãy cho con một dấu hiệu. Con đã cố nói với dì là con ân hận như thế nào, nhưng con không biết dì có nghe con không. Dì có thể nghe con không? Dì sang đến Mỹ khi nào vậy?"
Ruth vẫn ngồi im, không có khả năng cử động. Cô muốn nói chuyện về thức ăn và quần áo.
Mẹ cô lại đặt cái đũa vào tay con gái. "Này con làm như thế này nhé. Nhắm mắt lại, ngẩng đầu về phía trời cao và nói chuyện với bà. Đợi câu trả lời của bà rồi viết ra. Nhanh lên, nhắm mắt lại!"
Ruth nhắm mắt thật chặt. Cô nhìn thấy người phụ nữ tóc quấn quanh ngón chân.
Cô nghe mẹ cô lại nói bằng thứ tiếng Hoa thật trang trọng "Dì Báu ơi con không muốn nói cái điều con đã nói trước khi dì ra đi. Sau khi dì biến mất, con đã cố đi tìm thi thể dì".
Đôi mắt của Ruth mở thật lớn. Trong trí tưởng tượng của cô con ma tóc dài đi dao trong những vòng tròn.
"Con đi xuống hẻm núi. Con tìm, tìm mãi. Ôi con phát điên vì đau khổ. Nếu như con tìm ra dì con sẽ mang xương của dì vào hang và chôn cất dì chu đáo".
Ruth cảm thấy có cái gì chạm vào vai cô, và cô nhảy dựng lên. "Hỏi bà xem có hiểu tất cả những điều mà mẹ nói không". Bà Lưu Linh ra lệnh "Hỏi bà xem liệu vận may của mẹ có thay đổi không. Có phải lời nguyền đã qua rồi không? Chúng ta có an lành không? Viết câu trả lời ra cho mẹ".
Lời nguyền nào? bây giờ Ruth nhìn chằm chằm vào khay cát, hoang mang cho rằng khuôn mặt của người chết sẽ hiện lên trong một ao máu đào. Câu trả lời nào mẹ muốn nghe đây? Liệu câu trả lời 'đúng' có nghĩa là lời nguyền đã qua không? Hay lại có nghĩa là nó vẫn còn? Cô bé đặt cái đũa xuống mặt cát và không biết viết gì, cô vẽ hai đường thẳng song song. Cô vẽ thêm hai đường nữa và làm thành một hình vuông.
"Khẩu!" mẹ cô kêu lên, vẽ một hình vuông. "Đây là chữ chỉ cái miệng." Bà nhìn Ruth chăm chăm. "Con viết ra từ này mà thậm chí con không biết viết một chữ tiếng Hoa như thế nào! Con có cảm thấy dì Báu cầm tay con hướng dẫn không? Cảm giác ấy thế nào? Nói mẹ nghe đi!"
Ruth lắc đầu. Chuyện gì đang diễn ra đây? Cô muốn kêu lên nhưng không dám. Cô được coi là không có khả năng thốt lên lời.
"Dì Báu, con cám ơn dì đã giúp con gái con. Tha thứ cho con về việc nó chỉ nói được tiếng Anh. Thật là khó cho dì trong khi giao tiếp với nó như vậy. Nhưng bây giờ thì con biết là dì có thể nghe thấy con nói. Dì biết là con đang nói gì, rằng con ước gì con có thể lấy xương của dì mang về Chu Khẩu, đến hang Hàm Khỉ. Con sẽ không bao giờ quên đâu. Ngay khi con có thể quay về Trung Quốc con sẽ hoàn thành tâm nguyện của mình. Cám ơn dì đã nhắc nhở con".
Ruth ngạc nhiên về điều cô đã viết. Làm sao mà một hình vuông có thể nói nhiều như thế? Có phải có một hồn ma trong phòng? Có cái gì trong tay cô và trong cái đũa? Tại sao tay cô lại run rẩy?
"Bởi vì con không có cơ hội trở lại Trung Quốc trong một thời gian dài" bà Lưu Linh tiếp tục "con hy vọng dì sẽ tha thứ cho con. Xin dì hiểu rằng đời con chỉ còn đau khô từ khi dì từ bỏ con. Đó là lý do tại sao con xin dì lấy đi cuộc sống của con cứu lấy cuộc sống con gái con nếu như lời nguyền không thể thay đổi được. Con biết là tai nạn mới rồi của nó là một lời cảnh cáo."
Ruth đánh rơi chiếc đũa. Người đàn bà với mớ tóc đẫm máu muốn giết nó! Nếu điều đó là đúng thì cái ngày ở sân trường ấy nó đã suýt chết. Nó cũng đã nghĩ thế và điều đó là đúng.
Bà Lưu Linh nhặt chiếc đũa lên cố nhét vào tay nó. Nhưng Ruth đã nắm chặt tay lại, nó phủi cát trên khay đi. Mẹ nó lại gom lại và tiếp tục thổn thức những câu vô nghĩa "Con thật sung sướng khi cuối cùng dì đã tìm thấy con. Con đã đợi dì bao nhiêu năm qua. Bây giờ chúng ta có thể nói chuyện với nhau. Hàng ngày dì có thể hướng dẫn con. Hàng ngày dì sẽ bảo con làm sao điều khiển cuộc đời con như là con phải làm". Bà Lưu Linh quay về phía Ruth. "Xin bà hãy đến đây hàng ngày". Ruth lắc đâu, cô bé cố trượt khỏi ghế. "Nói đi" bà Lưu Linh khăng khăng rồi đập vào cái bàn đặt khay cát. Và lúc đó Ruth chợt lấy lại giọng nói của mình "Không", nó nói to. "Con không thể".
"Ôi trời! Bây giờ con có thể nói lại được rồi" mẹ cô chuyển sang tiếng Anh. "Dì Báu đã chữa cho con phải không?"
Ruth gật đầu.
"Có nghĩa là lời nguyền đã qua?"
"Vâng, nhưng bà nói bà sẽ trở lại sau. Và bà nói con cần phải nghỉ ngơi".
"Bà tha thứ cho mẹ. Bà…"
"Bà nói mọi thứ sẽ đâu vào đấy. Mọi thứ. Phải. Mẹ không cần phải lo lắng nữa".
Mẹ cô thổn thức hồi lâu vì cảm giác được giải thoát.
Trong lúc lái xe chở mẹ cô về nhà sau bữa tối, Ruth tự hỏi về những lo lắng mà cô đã có từ ngày còn bé. Nhưng điều này chẳng là gì so với những cái mà bọn trẻ ngày nay đang phải trải qua. Một người mẹ bất hạnh ư? Đó là một mẩu bánh đặt cạnh những khẩu súng và những tên cướp, là bệnh lây lan qua đường tình dục, đó là chưa kể đến những thứ mà các bậc cha mẹ buộc phải quan tâm: lạm dụng tình dục trẻ em trên mạng internet, thuốc gây nghiện cực mạnh như ectasy, bạo hành trong học đường, nạn biếng ăn, việc tự làm tổn thương, thủng tầng ozon, siêu vi khuẩn…Ruth đếm những điều này một cách tự động trên các đầu ngón tay và chuyện này nhắc cô là cô còn có một nhiệm vụ nữa trong ngày hôm nay, gọi điện thoại cho Miriam đề nghị cho bọn con gái tham dự bữa tiệc đoàn viên. Cô nhìn đồng hồ trên tay. Đã gần 9 giờ tối, không phải lúc thích hợp gọi cho một người không phải là bạn thân.
Đúng là cô và Miriam bị ràng buộc với nhau bởi những mối dây gần gũi nhất, những đứa con gái và cha chúng. Tuy vậy họ đối xử với nhau theo kiểu lịch sự của những người xa lạ. Cô vẫn thường tới gặp Miriam để trao đổi về những chuyện liên quan đến mấy đứa con gái, gặp nhau nhân dịp những sự kiện thể thao trong trường và một lần cô đã gặp Miriam trong phòng cấp cứu nơi Ruth đã mang Dory đến khi nó bị bể mắt cá chân. Cô và Miriam nói chuyện chút đỉnh về những căn bệnh thời đại, thời tiết xấu và nạn kẹt xe. Nếu như không tại hoàn cảnh, họ có thể đã thích làm bạn với nhau. Miriam thông minh, vui tính và có những ý kiến rất riêng, và Ruth thấy phiền lòng khi Miriam đưa ra những ngụ ý về sự thân mật mà cô đã có với Art khi họ còn chung sống với nhau: khoảng thời gian vui thú họ có với nhau trong chuyến đi Italy, một nốt ruồi trên lưng Art phải kiểm tra lại xem có phải bệnh ung thư không, rồi việc anh thích được massage. Trong dịp sinh nhật năm ngoái của Art, Miriam đã tặng anh một phiếu massage hai khóa với nhân viên massage ưa thích nhất của cô, một món quà mà Ruth cảm thấy có vẻ thân mật không thích hợp. "Anh vẫn kiêm tra cái vết sau lưng hàng năm đấy chứ?" Miriam hỏi Art vào một dịp khác và Ruth giả vờ không nghe thấy, trong khi đó thì tưởng tượng họ như thế nào khi bên nhau lúc còn trẻ và đang yêu nhau say đắm, và cô vợ cũ bây giờ vẫn quan tâm đủ sâu sắc để nhận thấy một sự thay đổi nhỏ về kích thước của cái nốt ruồi này. Cô hình dung họ sống nhàn tản trong một biệt thự Tuscan với cửa sổ phòng ngủ trông xuống những ngọn đồi uốn lượn trồng hoa quả, cười cợt và gọi tên mỗi nốt ruồi trên lưng hai người như thể chúng là những vì tinh tú. Cô có thể nhìn thấy điều này: hai người xoa dầu olive vào bắp chân cho nhau với những động tác xoa bóp dài mơn trớn. Một lần Art đã cố làm điều này với Ruth và cô hình dung rằng anh ta phải học được những thao tác này từ một người khác.
Mỗi khi anh cố gắng massage bắp vế của cô, anh chỉ làm cho cô cảm thấy căng thẳng. Trong khi được xoa bóp, cô không hề cảm thấy thư giãn mà lại thấy nhột nhạt, không thể kiềm chế được, rồi sau cảm thấy ngạt thở, hoảng loạn đến mức muốn nhảy lên, bỏ chạy.
Cô không bao giờ nói với Art về phản ứng âm tính này của cô, chỉ nói rằng với cô massage là một cái trò chỉ lãng phí thời giờ và tiền bạc. Mặc dù hết sức tò mò về cuộc sống tình dục của Art với Miriam và những phụ nữ khác, cô không bao giờ hỏi anh về những gì anh đã thực hiện trên giường với những người tình trước. Cả anh cũng không hỏi cô về điều đó. Nhưng việc Wendy ép buộc Joe phải kể cho vợ những chi tiết chính xác về những trò tiêu khiển trên giường và trên bãi biển cũng như là phải mô tả những xúc cảm chân thực của anh lần đầu tiên ngủ với vợ đã làm cho Ruth sửng sốt "Mà anh ấy kể cho cậu bất cứ điều gì cậu hỏi ư?" Ruth thăm dò.
"Anh ấy chỉ nói tên, ngày tháng năm sinh, số thẻ an sinh xã hội. Rồi tớ đả anh ấy tơi tả cho đến khi anh ấy nói hết cho tớ nghe".
"Vậy cậu có cảm thấy hạnh phúc không?"
"Tớ tức điên lên!"
"Thế thì hỏi làm gì?"
"Cứ như là có một phần trong tớ nghĩ rằng mọi thứ về anh ấy đều là của tớ, cảm xúc của anh ấy, trí tưởng tượng. Tớ biết điều đó là không phải, nhưng đó là những cái tớ cảm thấy về mặt xúc cảm. Quá khứ của anh ấy là quá khứ của tớ, nó thuộc về tớ. *** thật, nếu mình có thể tìm thấy hộp đồ chơi hồi còn bé của anh ấy, mình sẽ muốn nhìn xem bên trong có gì và nói "của tôi". Tớ muốn xem tạp chí khiêu dâm mà anh ấy giấu dưới nệm rồi lôi ra để thủ dâm".
Ruth cười xoà khi nghe Wendy nói thế, nhưng trong thâm tâm cô cảm thấy khó chịu. Có phải là hầu hết phụ nữ hỏi người tình của họ những câu hỏi kiểu này? Miriam có bao giờ hỏi Art như thế không? Có phải là quá khứ của Art thuộc về Miriam nhiều hơn là cô không?
Tiếng mẹ hỏi làm cô giật mình "Con Phú Phú thế nào?"
Không thêm một lần nữa, Ruth hít một hơi thật sâu tự nhủ "Phú Phú khoẻ ạ".
"Thật hả?" bà Lưu Linh tiếp "Con mèo này già khú rồi. Con thật may là nó còn chưa chết".
Ruth ngạc nhiên, cô vừa cười vừa khịt mũi. Đó là một cảm giác hành hạ khi bị thọc lét. Cô không thể chịu đựng được, nhưng cô cũng không thể không cười thành tiếng được. Nước mắt cô ứa ra và cô cảm thấy mừng vì trong xe rất tối.
"Tại sao con lại cười?" bà Lưu Linh rầy la. "Mẹ không đùa đâu. Bây giờ thì đừng để chó vào trong sân nhà con nhé. Mẹ biết có người làm thế. Bây giờ con mèo đã chết".
"Mẹ nói đúng", Ruth trả lời, cố gắng tập trung vào con đường trước mặt. "Con sẽ cẩn thận hơn".
[1] Vụ án cầu thủ bóng rổ OJ Simpson bị tố cáo giết vợ và bạn trai của vợ
