I- Bá»I CẢNH LỊCH SỬ NƯỚC TA TRƯỚC NGÀY ÄẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM RA ÄỜI
l- Việt Nam từ nước phong kiến độc láºp trở thà nh nước thuá»™c địa
Dân tá»™c Việt Nam sá»›m hình thà nh trong quá trình dá»±ng nước và giữ nước. Vá»›i truyá»n thống Ä‘oà n kết và bất khuất, dân tá»™c ta từng đánh bại nhiá»u kẻ thù xâm lược lá»›n mạnh.
Từ đâu thế ká»· XIX, chá»§ nghÄ©a tư bản phương Tây, trong đó có đế quốc Pháp, đã nhòm ngó, xâm lược nước ta, mở đâu bằng việc khai thông buôn bán và truyá»n giáo.
NÇŽm 1858, đế quốc Pháp vÅ© trang xâm lược nước ta. Vua quan triá»u đình nhà Nguyá»…n từng bước đầu hà ng chúng. Ngà y 6 tháng 6 nÇŽm 1884, triá»u đình nhà Nguyên đã ký Hiệp ước PatÆ¡nốt, hoà n toà n dâng nước ta cho đế quốc Pháp. Từ đó, Việt Nam trở thà nh thuá»™c địa cá»§a đế quốc Pháp. Dưới chế độ thống trị cá»§a đế quốc Pháp và tay sai cá»§a chúng, xã há»™i Việt Nam có nhiá»u thay đổi.
Vá» chÃnh tri thá»±c dân Pháp thi hà nh chÃnh sách chuyên. Má»i quyá»n hà nh đêu nằm trong tay ngưá»i Pháp, vua quan nhà Nguyá»…n chỉ đóng vai trò bù nhìn. Chúng thi hà nh chÃnh sách chia để trị. Chúng chia rẽ giữa ba dân tá»™c trên bán đảo Äông Dương, rồi láºp ra xứ Äông Dương thuá»™c Pháp nhằm xoá tên các nước Việt Nam, Là o, Campuchia trên bản đồ thế giá»›i. Äánh giá vá» chÃnh sách nà y, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã viết: "Chá»§ nghÄ©a thá»±c dân Pháp không há» thay đổi cái châm ngôn "chia để trị" cá»§a nó. ChÃnh vì thế mà nước An Nam, má»™t nước có chung má»™t dân tá»™c, chung má»™t dòng máu, chung má»™t phong tục, chung má»™t lịch sá», chung má»™t truyá»n thống, chung má»™t tiếng nói, đã bị chia nÇŽm sẻ bảy. Lợi dụng má»™t cách xảo trá sá»± chia cắt ấy, ngưá»i ta hy vá»ng là m nguá»™i được tình Ä‘oà n kết, nghÄ©a đồng bà o trong lòng ngưá»i An Nam và tạo ra những mối xung khắc giữa anh em ruá»™t thịt vá»›i nhau. Sau khi đẩy há» chống lại nhau, ngưá»i ta lại ghép má»™t cách giả tạo các thà nh phần ấy lại, láºp nên má»™t "Liên bang" gá»i là Liên bang Äông Dương"...
Vá» kinh tế tư bản Pháp không phát triển công nghiệp ở nước ta, mà chỉ mở mang má»™t số ngà nh trá»±c tiếp phục vụ cho bá»™ máy thống trị và khai thác tà i nguyên để cung cấp nguyên liệu cho ná»n công nghiệp cá»§a nước Pháp.
ChÃnh sách độc quyá»n kinh tế Pháp đã biến Việt Nam thà nh thị trưá»ng cá»§a chÃnh quốc, nÆ¡i vÆ¡ vét tà i nguyên và bóc lá»™t nhân công rẻ mạt.
Bên cạnh sá»± bóc lá»™t nhân công và cướp Ä‘oạt tà i nguyên, đất Ä‘ai, bá»n thá»±c dân Pháp còn duy trì chế độ phong kiến để giúp chúng bóc lá»™t địa tô, lợi tức và các hình thức thuế khoá rất nặng ná».
Các mâu thuẫn xã há»™i ngà y cà ng trở nên sâu sắc. Mâu thuẫn giữa nhân dân, chá»§ yếu là nông dân, vá»›i giai cấp phong kiến địa chá»§ chưa được giải quyết, thì mâu thuần giữa dân tá»™c ta vá»›i bá»n đế quốc Pháp thống trị và phong kiến tay sai cá»§a chúng lại phát sinh, cà ng đẩy nhanh quá trình cách mạng cá»§a nhân dân ta.
Äánh giá vá» hiện tượng xã há»™i nói trên, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc viết: "Sá»± tà n bạo cá»§a chá»§ nghÄ©a tư bản đã chuẩn bị đất rồi: chá»§ nghÄ©a xã há»™i chỉ còn phải là m cái việc là gieo hạt giống cá»§a công cuá»™c giải phóng nữa thôi"
Phương thức sản xuất tư bản chá»§ nghÄ©a cá»§a tư bản Pháp trùm lên phương thức sản xuất phong kiến lá»—i thá»i đã là m phân hoá các giai cấp cÅ©, tạo ra kết cấu giai cấp má»›i.
2. Giai cấp địa chá»§ phong kiến bị phân hoá, giai cấp công nhân ra Ä‘á»i
Giai cấp địa chá»§ phong kiến trong những thế ká»· trước đã từng giữ vai trò tiến bá»™ nhất định trong lịch sá». Từ khi triá»u đình nhà Nguyá»…n đầu hà ng đế quốc Pháp thì bản thân giai cấp nà y cÅ©ng bị phân hóa. Má»™t bá»™ pháºn can tâm là m tay sai cho đế quốc Pháp để duy trì quyá»n lợi cá»§a bản thân, má»™t bá»™ pháºn không Ãt tiếp tục truyá»n thống dân tá»™c, đỠxướng và lãnh đạo các phong trà o VÇŽn thân, Cần vương chống đế quốc Pháp xâm lược, khôi phục triá»u đình phong kiến. Má»™t số trở thà nh những lãnh tụ cá»§a phong trà o quần chúng nông dân, vừa đấu tranh chống đế quốc Pháp, vừa chống lại triá»u đình bán nước.
Má»™t bá»™ pháºn nhá» chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản chá»§ nghÄ©a.
Giai cấp tư sản Việt Nam xuất hiện từ trong thá»i gian Chiến tranh thế giá»›i lần thứ nhất (1914-1918), vừa ra Ä‘á»i đã bị sá»± chèn ép cá»§a tư bản Pháp và phân hoá thà nh hai bá»™ pháºn. Má»™t số Ãt ôm chân đế quốc, tham gia và o các cÆ¡ quan chÃnh trị và kinh tế cá»§a đế quốc Pháp, trở thà nh lá»›p tư sản mại bản. Má»™t bá»™ pháºn khác tuy có mâu thuẫn nhất định vá»›i tư bản Pháp và triá»u đình phong kiến, nhưng thế lá»±c kinh tế yếu á»›t, què quặt, phụ thuá»™c, khuynh hướng chÃnh trị cải lương. Do váºy, giai cấp tư sản dân tá»™c Việt Nam tuy có tinh thần yêu nước, chống phong kiến và đế quốc, nhưng há» không có khả nÇŽng lãnh đạo cách mạng. Há» chỉ có thể tham gia cuá»™c đấu tranh ấy trong Ä‘iá»u kiện nhất định.
Tầng lá»›p trà thức và tiểu tư sản là những ngưá»i vốn được chế độ phong kiến và thá»±c dân đà o tạo. Nhưng do truyá»n thống yêu nước chi phối, há» khao khát độc láºp, tá»± do, dân chá»§, nên cÅ©ng bị phân hoá. Má»™t số Ãt cam tâm là m tay sai. Số đồng vẫn giữ được khà tiết dù ở hoà n cảnh nà o cÅ©ng không nguôi lòng cứu nước. Khi có Ä‘iá»u kiện, những trà thức yêu nước thưá»ng đóng vai trò truyá»n bá những tư tưởng má»›i và là ngòi pháo cá»§a các cuá»™c đấu tranh chống thá»±c dân, phong kiến.
Giai cấp nông dân khao khát độc láºp và ruá»™ng đất, hÇŽng hái chống đế quốc và phong kiến. Sau phong trà o VÇŽn thân, Cần vương, nhất là sau thất bại cá»§a cuá»™c khởi nghÄ©a Yên thế (1913), phong trà o nông dân bị phân tán. Nông dân là má»™t lá»±c lượng đông đảo, yêu nước, nhưng không thể tá»± vạch ra đưá»ng lối đúng đắn để tá»± giải phóng và không thể đóng vai trò lãnh đạo cách mạng.
Giai cấp công nhân Việt Nam là sản phẩm trá»±c tiếp cá»§a chÃnh sách khai thác thuá»™c địa cá»§a thá»±c dân Pháp. Lá»›p công nhân đầu tiên xuất hiện và o cuối thế ká»· XIX, khi thá»±c dân Pháp xây dá»±ng má»™t số cÆ¡ sở công nghiệp, đôn trại và thà nh phố phục vụ cho cuá»™c xâm lược và binh định nước ta. Trước Chiến tranh thế giá»›i lần thứ nhất (1914-1918), giai cấp công nhân còn Ãt, chỉ 10 vạn ngưá»i và trình độ còn thấp. Qua thá»i kỳ khai thác thuá»™c địa lần thứ hai (1924-1929), số lượng công nhân chuyên nghiệp đã có 22 vạn ngưá»i, chiếm 1,2% số dân. Nếu tÃnh số ngưá»i là m thuê trong các hãng kinh doanh tư nhân vừa, nhá» và số ngưá»i vô sản, ná»a vô sản sống ở thà nh thị và nông thôn, thì đội quân vô sản ở Việt Nam trước nÇŽm 1930 có đến hà ng triệu ngưá»i.
Sinh trưởng trong má»™t nước thuá»™c địa, ná»a phong kiến, cÅ©ng như nông dân và các tầng lá»›p lao động khác, giai cấp công nhân Việt Nam bị ba tầng áp bức, bóc lá»™t cá»§a đế quốc, phong kiến và tư sản, phần lá»›n xuất thân từ nông dân. Äó là cÆ¡ sở khách quan thuáºn lợi cho hai giai cấp cÆ¡ bản nà y có sá»± liên minh tá»± nhiên từ khi ra Ä‘á»i và phát triển trong quá trình đấu tranh cách mạng.
Ra Ä‘á»i trước giai cấp tư sản dân tá»™c, không có cÆ¡ sở xã há»™i cho chá»§ nghÄ©a công Ä‘oà n và chá»§ nghÄ©a cải lương thâm nháºp, lÅ©ng Ä‘oạn từ bên trong, do váºy, giai cấp công nhân Việt Nam) tuy còn trẻ, số lượng Ãt, trình độ vÇŽn hoá, kỹ thuáºt còn thấp, nhưng ở nước ta đó là giai cấp đại biểu cho lá»±c lượng sản xuất tiến bá»™ nhất, sống táºp trung, có ý thức ká»· luáºt, có nÇŽng lá»±c cách mạng triệt để và có tinh thần quốc tế vô sản.
Là con đẻ cá»§a má»™t dân tá»™c anh hùng, lá»›n lên trong thá»i đại má»›i, khi mà giai cấp công nhân Nga dưới sá»± lãnh đạo cá»§a Äảng cá»™ng sản BônsêvÃch đã già nh được chÃnh quyá»n, Quốc tế cá»™ng sản đã thà nh láºp, lại được lãnh tụ Nguyá»…n ái Quốc giác ngá»™, giai cấp công nhân Việt Nam đã từ giác ngá»™ dân tá»™c đến giác ngá»™ giai cấp, nhanh chóng phát triển từ tá»± phát đến tá»± giác. Tháng 11 nÇŽm 1922, 600 thợ nhuá»™m ở Chợ Lá»›n (Nam Bá»™) đã bãi công. Từ nÇŽm 1920 đến nÇŽm 1925, có đến 25 cuá»™c bãi công trong cả nước. Nổi báºt nhất là cuá»™c bãi công cá»§a công nhân Ba Son nổ ra từ ngà y 4 tháng 8 đến ngà y 28 tháng 11 nÇŽm 1925 để "kìm chân" chiếc tà u J.MisÆ¡lê cá»§a đế quốc Pháp chuẩn bị đưa quân sang đà n áp cách mạng Trung Quốc. Cuá»™c đấu tranh nà y có tổ chức, chỉ đạo và biểu hiện tinh thần quốc tế cao cả. Tuy váºy, chỉ đến những nÇŽm 1928-1929, khi Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i chá»§ trương "vô sản hoá" má»›i tạo Ä‘iá»u kiện cho phong trà o công nhân chóng trưởng thà nh, phát triển lên trình độ tá»± giác.
3- Cuá»™c khá»§ng hoảng đưá»ng lối giải phóng dà n tá»™c, nhiá»u đảng phái xuất hiện
Lịch sá» nước ta từ khi đế quốc Pháp xâm lược đến những nÇŽm hai mươi cá»§a thế ká»· nà y đã chứng kiến hÆ¡n 300 cuá»™c đấu tranh hết sức anh dÅ©ng cá»§a dân tá»™c ta chống đế quốc Pháp xâm lược. Nhưng cuối cùng Ä‘á»u không già nh được thắng lợi vì không có má»™t đưá»ng lối cứu nước đúng đắn.
Trước kia, chế độ phong kiến khi Ä‘ang ở giai Ä‘oạn hưng thịnh, giai cấp phong kiến đã từng lãnh đạo dân tá»™c đánh thắng bá»n phong kiến phương bắc lá»›n mạnh xâm lược. Nhưng khi chế độ phong kiến đã suy tà n và phải đối phó vá»›i má»™t kẻ thù má»›i, má»™t đế quốc thuá»™c loại cưá»ng quốc thế giá»›i, thì giai cấp phong kiến bất lá»±c và trở thà nh phản động.
Thất bại cá»§a phong trà o Cần vương là do thiếu đưá»ng lối đúng, thiếu má»™t tổ chức cách mạng có khả nÇŽng dắt dẫn dân tá»™c đến thắng lợi. Thất bại cá»§a phong trà o nà y đánh dấu sá»± chấm dứt thá»i kỳ dấu tranh chống ngoại xâm trong khuôn khổ hệ tư tưởng phong kiến. Thất bại cá»§a cuá»™c khởi nghÄ©a Yên Thế dưới sá»± lãnh đạo cá»§a cụ Hoà ng Hoa Thám cÅ©ng chứng tỠđó không phải là con đưá»ng già nh thắng lợi.
Khi các phong trà o trên chấm dứt thì cuá»™c khá»§ng hoảng đưá»ng lối cứu nước ở nước ta bá»™c lá»™ sâu sắc.
Sau khi từng bước ly khai con đưá»ng giải phóng dân tá»™c theo hệ tư tưởng phong kiến, nhiá»u ngưá»i yêu nước Việt Nam hướng ra nước ngoà i, tìm đến nhưng con đưá»ng má»›i để mưu sá»± nghiệp giải phóng dân tá»™c như: con đưá»ng Duy Tân cá»§a Nháºt Bản (1860), con đưá»ng Cách mạng tư sản Pháp (1789), con đưá»ng Cách mạng Tân Hợi cá»§a Trung Quốc (1911)...
Và o đâu thế ká»· nà y, nước Nháºt từ sau cuá»™c vãn động Duy Tân đã trở thà nh nước đế quốc chá»§ nghÄ©a, đã đánh bại Nga Hoà ng trong cuôc chiến tranh Nga - Nháºt (1905). Cách mạng 1905 ở Nga nổ ra nhưng không thắng lợi. Cách mạng Tân Hợi ở Trung Quốc (nÇŽm 1911) đã đánh đổ triá»u đình Mãn Thanh, láºp ra nước Trung Hoa dân quốc. Những sá»± kiện trên đây đã ảnh hưởng đến phong trà o yêu nước Việt Nam.
ý thức hệ tư sản phương Tây đã thâm nháºp và o Việt Nam. Má»™t số sÄ© phu tiến bá»™ tiếp thu trà n lưu tư tưởng nà y, mong muốn nước mạnh, dân già u theo con đưá»ng tư bản chá»§ nghÄ©a. Há» muốn noi theo con đưá»ng phát triển cá»§a Nháºt Bản, dá»±a và o Nháºt để đánh Pháp. Tiêu biểu cho khuynh hướng nà y là há»™i Duy Tân do cụ Phan Bá»™i Châu sáng láºp, vá»›i mục Ä‘Ãch cổ động phong trà o, tổ chức lá»±c lượng chống Pháp theo tôn chỉ "mở mang dân trÃ, chấn hưng dân khÃ, vun trồng nhân tà i". Số khác như các cụ: Lương VÇŽn Can, Nguyá»…n Quyá»n... mở trưá»ng Äông Kinh NghÄ©a Thục ở Hà Ná»™i nhằm cổ động tinh thần yêu nước, bà i xÃch chÃnh sách cai trị cá»§a thá»±c dân Pháp, khuyến khÃch cải cách, chế diá»…u lÅ© phong kiến, cưá»ng hà o v.v.. Là má»™t nhà yêu nước nhiệt thà nh, nhưng chá»§ trương cá»§a cụ Phan Chu Trinh khác hẳn vá»›i cụ Phan Bá»™i Châu. Cụ Phan Chu Trinh tiêu biểu cho xu hướng cải cách dân chá»§ tư sản (1789), phản đối việc vÅ© trang bạo động chống Pháp. Cụ nói: "Bất bạo động, bạo động tắc tá», bất vá»ng ngoại, ngoại vá»ng tất vong". Äó là lá»i tuyên bố cá»§a cụ Phan Chu Trinh sau khi Ä‘i Nháºt vá» (15-8-1906). Sau nà y trong thư "thất trảm" gá»i vua Khải Äịnh khi y sang Pháp (1922), cụ Phan Chu Trinh viết: "Mau mau quay đâu lại mà thoái vị Ä‘i, Ä‘em chÃnh quyá»n trả lại cho quốc dân để quốc dân được trá»±c tiếp vá»›i chÃnh phá»§ Pháp mà là m việc đặng mưu lợi Ãch sau nà y". Phong trà o Äông Du, Äông Kinh NghÄ©a Thục, chống Ä‘i phu, ná»™p thuế ở Trung Kỳ là kết quả cá»§a khuynh hướng tư tưởng tư sản.
TÃnh chất phong trà o dân tá»™c ở thá»i kỳ nà y có chuyển biến khác trước Má»™t số tổ chức yêu nước ra Ä‘á»i như há»™i Duy Tân (1904), trưá»ng Äông Kinh NghÄ©a Thục (1907), há»™i Äông á đồng minh (1908), Việt Nam quang phục Há»™i (1912-1924) v.v.. Song, vì đưá»ng lối chÃnh trị cá»§a các tổ chức nà y không rõ rà ng, nhất là không dá»±a và o quần chúng lao động, mà dá»±a và o uy tÃn cá nhân, nên không tạo ra được sá»± thống nhất trong những ngưá»i đỠxướng phong trà o. Vì váºy, khi những ngưá»i thá»§ lÄ©nh bị đế quốc Pháp bắt thì phong trà o cÅ©ng tan rã theo. Cách mạng tháng Mưá»i Nga thà nh công (1917) đánh dấu bước phát triển má»›i trong lịch sá» nhân loại. Quốc tế cá»™ng sản, bá»™ tham mưu cá»§a giai cấp vô sản và các dân tá»™c bị áp bức toà n thế giá»›i được thà nh láºp. ở Trung Quốc, sau phong trà o NgÅ© Tứ, Äảng cá»™ng sản Trung Quốc ra Ä‘á»i (1921). ở Pháp, Äảng cá»™ng sản Pháp được thà nh láºp (1920), sá»± kiện lịch sá» nà y không chỉ là thắng lợi cá»§a giai cấp công nhân và nhân dân lao động Pháp, mà còn là thắng lợi cá»§a các dân tá»™c thuá»™c địa Pháp.
Äồng thá»i, vá»›i những chuyển biến trên thế giá»›i, cách mạng Việt Nam lúc nà y cÅ©ng bắt đâu có những chuyển biến má»›i.
Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc thay mặt tổ chức những ngưá»i Việt Nam yêu nước ở Pháp đưa bản "yêu sách 8 Ä‘iểm" đến Há»™i nghị các nước đế quốc thắng tráºn ở thà nh phố Vécxây (6-1919); đồng chà Nguyá»…n ái Quốc bá» phiếu tán thà nh gia nháºp Quốc tế cá»™ng sản tại Äại há»™i lần thứ 18 cá»§a Äảng xã há»™i Pháp ở thà nh Tua và tham gia thà nh láºp Äảng cá»™ng sản Pháp (1920).
Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc được bầu và o Ä‘oà n chá»§ tịch Há»™i nông dân Quốc tế (l0-1923), và dá»± Äại há»™i lần thứ V Quốc tế cá»™ng sản (1924). Tiếng bom Phạm Hồng Thái mưu sát toà n quyá»n Méclanh (6-1924) ở Quảng Châu (Trung Quốc) v.v.. Tất cả như sá»± báo hiệu bước chuyển biến má»›i vá» chất cá»§a phong trà o cách mạng Việt Nam.
Tháng 4 nÇŽm 1921, trên Tạp chà Cá»™ng sản cá»§a Äảng cá»™ng sản Pháp, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc viết: "Ngưá»i Äông Dương giấu má»™t cái gì Ä‘ang sôi sục, Ä‘ang gà o thét và sẽ bùng nổ má»™t cách ghê gá»›m, khi thá»i cÆ¡ đến".
Äúng như nháºn xét cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc, từ những nÇŽm 1920 trở Ä‘i, phong trà o cách mạng Việt Nam có những chuyển biến mạnh mẽ. Bên cạnh những đảng cách mạng theo xu hướng tư tưởng tư sản, đã xuất hiện những tổ chức yêu nước tiếp thu tư tưởng tiến bá»™ má»›i. Äặc biệt là chá»§ nghÄ©a Mác-Lênin - hệ tư tưởng cá»§a giai cấp công nhân ngà y cà ng có tác động mạnh mẽ và o phong trà o yêu nước và phong trà o công nhân.
ở Việt Nam, giai cấp tư sản dân tá»™c chưa bao giá» giương được ngá»n cá» giải phóng dân tá»™c. Äảng láºp hiến cá»§a Bùi Quang Chiêu (1919) vá» cÇŽn bản là má»™t táºp Ä‘oà n địa chá»§ "tư sản hoá".
NÇŽm 1926, hỠđưa ra thuyết "Pháp Việt đỠhuá»" thì mặt nạ là m tay sai cho đế quốc Pháp lá»™ rõ. "Thuyết trá»±c trị" cá»§a Nguyá»…n VÇŽn VÄ©nh, "Thuyết bảo hoà ng láºp hiến" cá»§a Phạm Quỳnh đã bá»™c lá»™ chân tướng ôm chân đế quốc Pháp. Xu hướng quốc gia cải lương cá»§a nhóm Huỳnh Thúc Kháng cÅ©ng Ãt tiếng vang.
Phong trà o đấu tranh trong những nÇŽm 1923-1927, đòi tá»± do, dân chá»§ theo kiểu cách mạng tư sản, nhưng động lá»±c cá»§a nó là những ngưá»i tiểu tư sản chứ không phải do đảng cá»§a giai cấp tư sản lãnh đạo. Biểu hiện cá»§a phong trà o nà y là nhiá»u há»™i, đảng yêu nước cá»§a thanh niên trà thức kế tiếp nhau ra Ä‘á»i: Tân Việt thanh niên Ä‘oà n - tức Tâm tâm xã (1923-1925), há»™i Phục Việt (1925), Äảng thanh niên cá»§a Trần Huy Liệu (1926), Thanh niên cao vá»ng đảng cá»§a Nguyá»…n An Ninh (1926-1929), Tân Việt cách mạng đảng (1926-1930), Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i (1925-1929), Việt Nam quốc dân đảng (1925-1930) v.v... Những tổ chức yêu nước cách mạng nói trên đã có tác dụng nhất định trong việc truyá»n bá tư tưởng má»›i, giáo dục lòng yêu nước và táºp hợp số quần chúng thanh niên trà thức, tiểu tư sản. Nhưng, há» chưa vạch ra được má»™t đưá»ng lối cách mạng phù hợp vá»›i yêu cầu cá»§a dân tá»™c. Tâm tâm xã nêu cao quyết tâm "khôi phục quyá»n là m ngưá»i cá»§a ngưá»i Việt Nam", nhưng "chưa bà n đến chÃnh thể". Tân Việt cách mạng Ä‘ang nháºn rõ mục Ä‘Ãch giải phóng dân tá»™c, nhưng chưa thấy vị trà lịch sá» cá»§a giai cấp công nhân, Việt Nam quốc dân đảng chá»§ trương chống đế quốc, chống phong kiến, nhưng lại sao chép ráºp khuôn chá»§ nghÄ©a Tam dân cá»§a Tôn Dáºt Tiên (Trung Quốc).
Nhìn chung, các há»™i và đảng yêu nước nói trên có tinh thần chống đế quốc, nhưng chưa nháºn thức được xu thế phát triển khách quan cá»§a thá»i đại sau Cách mạng tháng Mưá»i Nga, nên không thấy được giải phóng dân tá»™c phải gắn liá»n vá»›i giải phóng nhân dân lao động, giải phóng xã há»™i, chá»§ nghÄ©a yêu nước chân chÃnh phải gắn liá»n vá»›i chá»§ nghÄ©a quốc tế vô sản, chưa thấy độc láºp dân tá»™c phải gắn liá»n vá»›i chế độ má»›i để Ä‘i đến xoá bá» má»i sá»± bất công và áp bức bóc lá»™t. Những ngưá»i trong các tổ chức nà y cÅ©ng không thấy hết bản chất cá»§a chá»§ nghÄ©a tư bản, chá»§ nghÄ©a đế quốc, không nháºn thức được vai trò lãnh đạo cá»§a giai cấp công nhân, vai trò cá»§a quần chúng nhân dân, trước hết là nông dân trong cách mạng. Bởi những hạn chế đó, những ngưá»i yêu nước trong các tổ chức nà y chưa thể xác định được má»™t đưá»ng lối cách mạng đúng đắn.
Riêng Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i do đồng chà Nguyá»…n ái Quốc sáng láºp, là má»™t tổ chức cách mạng, phần lá»›n gồm những ngưá»i trà thức, tiểu tư sản, sá»›m tiếp thu chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin, sá»›m có khuynh hướng cá»™ng sản chá»§ nghÄ©a. Äảng Tân Việt, sau những nÇŽm 1926-1927 đã chịu ảnh hưởng vỠđưá»ng lối cá»§a Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i.
Cuá»™c đấu tranh vỠý thức hệ và vỠđưá»ng lối cứu nước giữa Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i và các tổ chức yêu nước nói trên đã diá»…n ra từ những ngà y đầu đồng chà Nguyá»…n ái Quốc trá»±c tiếp chuẩn bị vá» chÃnh trị, tư tưởng và tổ chức cho việc thà nh láºp đảng vô sản kiểu má»›i ở Việt Nam, từng bước khắc phục sá»± khá»§ng hoảng vỠđưá»ng lối cứu nước.
II- Äá»’NG CHà NGUYỄN ÃI QUá»C TRUYỀN Bà CHỦ NGHĨA MÃC-LÊNIN CHUẨN BỊ THÀNH LẬP ÄẢNG
l- Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc truyá»n bá chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin
Giữa lúc dân tá»™c ta đứng trước cuá»™c khá»§ng hoảng vỠđưá»ng lối cứu nước, nhiá»u nhà yêu nước đương thá»i tiếp tục con đưá»ng cứu nước theo lối cÅ©, thì đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã ra Ä‘i tìm đưá»ng cứu nước theo phương hướng má»›i.
Gần mưá»i nÇŽm bôn ba khắp các châu lục (1911-1920), Ngưá»i đến những nước thuá»™c địa và những nước đế quốc như Anh, Mỹ, Pháp... quan sát, nghiên cứu, suy nghÄ©, đã phát hiện má»™t chân lý: chá»§ nghÄ©a tư bản, chá»§ nghÄ©a đế quốc, thá»±c dân là cá»™i nguồn cá»§a má»i Ä‘au khổ cá»§a giai cấp công nhân vá»›i nhân dân lao đồng ở chÃnh quốc cÅ©ng như ở các nước thuá»™c địa...
Dưới ánh sáng Cách mạng tháng Mưá»i, Äá» cương vá» vấn đỠdân tá»™c và thuá»™c địa cá»§a Lênin và ảnh hưởng cá»§a cuá»™c đấu tranh thà nh láºp Äảng công sản Pháp..., chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin, chân lý cách mạng cá»§a thá»i đại đã sá»›m được khẳng định trong nháºn thức tư tưởng cá»§a Nguyá»…n Ãi Quốc.
Tháng 12 nÇŽm 1920, tại Äại há»™i lần thứ 18 cá»§a Äảng xã há»™i Pháp há»p ở Tua, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã bá» phiếu tán thà nh gia nháºp Quốc tế cá»™ng sản và chá»§ trương thà nh láºp Äảng cá»™ng sản Pháp. Giải thÃch việc là m đầy ý nghÄ©a đó, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc viết: "Äệ tam Quốc tế nói sẽ giúp đỡ các dân tá»™c bị áp bức già nh lại tá»± do và độc láºp cá»§a há». Còn Äệ nhị Quốc tế không há» nhắc đến váºn mạng các thuá»™c địa. Vì váºy, tôi đã bá» phiếu tán thà nh Äệ tam Quốc tế. Tá»± do cho đồng bà o tôi, độc láºp cho Tổ quốc tôi, đây là tất cả những Ä‘iá»u tôi muốn."
Sá»± kiện nà y đánh dấu bước chuyển biến quyết định trong tư tưởng và láºp trưá»ng chÃnh trị cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc.
Từ đó Ngưá»i xác định con đưá»ng giải phóng đúng đắn cho dân tá»™c Việt Nam là : giải phóng giai cấp vô sản má»›i thá»±c sá»± giải phóng được dân tá»™c; cả hai cuá»™c giải phóng nà y chỉ có thể là sá»± nghiệp cua chá»§ nghÄ©a cá»™ng sản và cá»§a cách mạng thế giá»›i .
Từ khi trở thà nh ngưá»i cá»™ng sản, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã xúc tiến mạnh mẽ việc truyá»n bá chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin và o phong trà o giải phóng dân tá»™c và phong trà o vô sản ở các nước thuá»™c địa, trong đó có Việt Nam.
Cuối nÇŽm 1921, tại Äại há»™i lân thứ nhất cá»§a Äảng cá»™ng sản Pháp, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã trình bà y dá»± thảo nghị quyết vá» vấn đỠ"chá»§ nghÄ©a cá»™ng sản và thuá»™c địa", và kiến nghị thà nh láºp Ban nghiên cứu thuá»™c địa cá»§a Äảng. NÇŽm 1922, Ban nghiên cứu thuá»™c địa cá»§a Äảng cá»™ng sản Pháp được thà nh láºp Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc được cá» là m trưởng tiểu ban nghiên cứu vá» Äông Dương. Vá»›i cương vị nà y, đồng chà đã tÃch cá»±c tuyên truyá»n, giáo dục và giá»›i thiệu cho Äảng cá»™ng sản Pháp nhiá»u chiến sÄ© cách mạng cá»§a các nước thuá»™c địa ở châu á châu Phi...
CÅ©ng nÇŽm 1921, nhá» sá»± giúp đỡ cá»§a Äảng cá»™ng sản Pháp, Ngưá»i đã cùng vá»›i má»™t số chiến sÄ© cách mạng ở các nước Angiêri, MaÄ‘agátxca, Xênêgan, Tuynidi, Marốc, Äahômây v.v..sáng láºp ra Há»™i liên hiệp thuá»™c địa. ở Pari, trong đó Há»™i ngưá»i Việt Nam yêu nước ở Pháp là m nòng cốt. Thông qua tổ chức nà y và báo Ngưá»i cùng khổ, diá»…n đà n cá»§a các dân tá»™c bị áp bức, chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin đã đến vá»›i các dân tá»™c thuá»™c địa, đồng thá»i tình hình các nước thuá»™c địa đã đến vá»›i nhân dân Pháp. Cùng vá»›i báo Ngưá»i cùng khổ mà đồng chà Nguyá»…n ái Quốc là m chá»§ nhiệm, kiêm chá»§ bút và quản lý, Ngưá»i còn viết nhiá»u bà i đǎng trên các báo Nhân đạo (L'humanité), cÆ¡ quan Trung ương cá»§a Äảng cá»™ng sản Pháp, Äá»i sống thợ thuyá»n (La Vie Ouvrière), tiếng nói cá»§a giai cấp công nhân, Tạp chà Cá»™ng sản (La Revue communiste), cÆ¡ quan lý luáºn cá»§a Äảng cá»™ng sản Pháp v.v.. Hầu hết bà i viết cá»§a Ngưá»i Ä‘á»u táºp trung lên án chá»§ nghÄ©a thá»±c dân.
NÇŽm 1925, được sá»± giúp đỡ cá»§a những ngưá»i cá»™ng sản Pháp, tác phẩm Bản án chế độ thá»±c dân Pháp cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc viết bằng tiếng Pháp được xuất bản lần đầu tiên ở Pari. Tư tưởng, quan Ä‘iểm cÆ¡ bản cá»§a Ngưá»i vá» chiến lược và sách lược cách mạng thuá»™c địa đã bước đầu thể hiện trong tác phẩm.
Bản án chế độ thá»±c dân Pháp tố cáo trước nhân dân Pháp và thế giá»›i những tá»™i ác cá»§a bá»n thá»±c dân không chỉ ở Việt Nam, Angiêri mà ở khắp các thuá»™c địa. Bằng biểu tượng "con đỉa hai vòi", Nguyá»…n ái Quốc đã là m cho ngưá»i Ä‘á»c thấy rằng: chá»§ nghÄ©a tư bản, chá»§ nghÄ©a thá»±c dân là kẻ thù chung cá»§a giai cấp vô sản và nhân dân lao động bị áp bức, bị bóc lá»™t ở các nước chÃnh quốc và các dân tá»™c thuá»™c địa. Bản án chế độ thá»±c dân Pháp đã góp phần và o việc thiết láºp sá»± liên minh giữa cách mạng vô sản ở chÃnh quốc vá»›i cách mạng giải phóng dân tá»™c ở các thuá»™c địa, phải thá»±c hiện sá»± liên minh cháºt chẽ vá»›i nhau để chống kẻ thù chung, vì "chỉ có sá»± hợp tác nà y má»›i bảo đảm cho giai cấp công nhân quốc tế già nh được thắng lợi cuối cùng".
Nhân dân các dân tá»™c thuá»™c địa có khả nÇŽng cách mạng to lá»›n. Phải là m cho các dân tá»™c thuá»™c địa từ trước đến nay vẫn cách biệt nhau, hiểu biết nhau hÆ¡n và đoà n kết lại để đặt cÆ¡ sở cho má»™t Liên minh phương Äông tương lai, khối liên minh nà y sẽ là má»™t trong những cái cánh cá»§a cách mạng vô sản".
Bản án chế đô thá»±c dân. Pháp đã phê phán thái độ "cầu cạnh xin xá» thay đổi quốc tịch" cá»§a má»™t số ngưá»i mang tư tưởng cải lương tư sản, đồng thá»i đỠcao tinh thần tá»± lá»±c, tá»± cưá»ng, tá»± mình giải phóng cho mình: "công cuá»™c giải phóng anh em chỉ có thể thá»±c hiện được bằng sá»± ná»— lá»±c cá»§a bản thân anh em" và hướng cách mạng thuá»™c địa phát triển theo con đưá»ng cách mạng cá»§a Quốc tế cá»™ng sản.
Bản án chế độ thá»±c dân Pháp là tác phẩm lý luáºn đầu tiên cá»§a cách mạng nước ta, góp phần truyá»n bá chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin và o Việt Nam. Nhá» tác phẩm đó và các bà i viết cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc, nhân dân ta, trước hết là những ngưá»i trà thức tiểu tư sản yêu nước, tiến bá»™ đã hướng vá» và tiếp thụ chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin.
Tháng 6 nÇŽm 1923, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc rá»i nước Pháp đến MátxcÆ¡va để tham dá»± Há»™i nghị nông dân quốc tế tân thứ nhất (10-1923); đồng thá»i trá»±c tiếp há»c táºp, nghiên cứu kinh nghiệm Cách mạng tháng Mưá»i Nga và chá»§ nghÄ©a Lênin. Ngà y 17-6-1924, đồng chà được Trung ương Äảng cá»™ng sản Pháp uá»· nhiệm tham gia Äại há»™i lần thứ V Quốc tế cá»™ng sản. Sau đó, đồng chà còn tham gia các đại há»™i Quốc tế công há»™i Ä‘á», Quốc tế phụ nữ, Quốc tế thanh niên, Quốc tế cứu tế đỠTại các Äại há»™i quốc tế nói trên, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc tiếp tục là m rõ những quan Ä‘iểm cá»§a mình vá» vai trò lịch sá» cá»§a giai cấp vô sản thuá»™c địa, vá» mối quan hệ giữa phong trà o cách mạng ở thuá»™c địa vá»›i cách mạng vô sản ở chÃnh quốc và nêu rõ sá»± cần thiết phải thá»§ tiêu hệ thống thuá»™c địa cá»§a chá»§ nghÄ©a đế quốc trước khi xoá bá» chế độ thối nát nà y trên toà n thế giá»›i.
2. Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc trá»±c tiếp chuẩn bị thà nh láºp Äảng
Giữa tháng 12 nÇŽm 1924, vá»›i tư cách là uá»· viên Bá»™ phương Äông cá»§a Quốc tế cá»™ng sản, trá»±c tiếp phụ trách Cục phương Nam, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã từ Liên Xô đến Quảng Châu (Trung Quốc) để hoạt động, xây dá»±ng phong trà o và đà o tạo cán bá»™ cách mạng cho má»™t số nước ở Äông Nam á. Tại đây, đồng chà đã cùng vá»›i các nhà lãnh đạo cách mạng Trung Quốc, Triá»u Tiên, ấn Äá»™, Thái Lan, Inđônêxia, Malaixia, v.v..sáng láºp ra Hôi liên hiệp các dân tá»™c bị áp bức ở á - Äông.
Tháng nÇŽm 1925, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc thà nh láºp Việt Nam thanh niên cách mang đồng chà Há»™i, trong đó có tổ chức trung kiên là cá»™ng sản Ä‘oà n là m nòng cốt để trá»±c tiếp truyá»n bá chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin và o Việt Nam, chuẩn bi Ä‘iá»u kiện cho việc thà nh láºp chÃnh đảng cá»§a giai cấp vô sản Việt Nam. Ngưá»i đã trá»±c tiếp mở nhiá»u lá»›p huấn luyện, đà o tạo được hÆ¡n 200 cán bá»™ cách mạng. Trong số nà y, nhiá»u ngưá»i được chá»n Ä‘i há»c trưá»ng Äai há»c phương Äông ở Liên Xô (Trần Phú, Lê Hông Phong, Hà Huy Táºp, v.v..), má»™t số được cá» Và o há»c quân sá»± ở trưá»ng Hoà ng Phố (Trung Quốc) như Trương Vân Lệnh, Phùng Chà Kiên. Còn phần lá»›n đưa vá» nước hoạt động. Ngưá»i cho ra tá» báo Thanh niên là m cÆ¡ quan tuyên truyá»n cá»§a Há»™i.
Äầu nÇŽm 1927, cuốn ÄÆ°á»ng cách mệnh gồm những bà i giảng cá»§a Ngưá»i trong các lá»›p đà o tạo cán bá»™ ở Quảng Châu, được Bá»™ tuyên truyá»n cá»§a Há»™i liên hiệp các dân tá»™c bị áp bức ở á - Äông xuất bản.
Trong tác phẩm quan trá»ng nà y, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc nêu ra những tư tưởng cÆ¡ bản vá» chiến lược và sách lược cá»§a cách mang Việt Nam.
ÄÆ°á»ng cách mệnh đỠcáºp đầu tiên đến vấn đỠtư cách ngưá»i cách mang, nhắc nhở cán bá»™ phải vị công vong tu, nói thì phải là m,... giữ chá»§ nghÄ©a cho vững,... Ãt lòng tham muốn vá» váºt chất,... hy sinh,... giữ bà máºt,... phục tùng Ä‘oà n thể v.v..
Tác phẩm nêu ra ba loai tư tưởng vá» cách mạng và chia ra hai thứ cách mạng là "dân tá»™c cách mạng" và "thế giá»›i cách mạng", rồi khẳng định tuy có khác nhau "nhưng 2 thứ cách mệnh ấy vẫn có quan hệ vá»›i nhau". "Tất cả dân cà y, ngưá»i thợ trong thế giá»›i bất kỳ nước nà o, nòi nà o Ä‘á»u liên hợp nhau lại như anh em má»™t nhà , để đạp đổ tất cả tư bản trong thế giá»›i, là m cho nước nà o, dân nà o cÅ©ng được hạnh phúc, là m cho thiên hạ đại đồng - ấy là thế giá»›i cách mệnh".
Tác phẩm phân tÃch những hạn chế cá»§a cách mạng tư sản ở Mỹ (1776), ở Pháp (1789) và khẳng định chỉ có Cách mạng tháng Mưá»i Nga là cuá»™c cách mạng triệt để.
ÄÆ°á»ng cách mệnh chỉ rõ đối tượng đấu tranh cá»§a cách mạng Việt Nam là tư bản đế quốc chá»§ nghÄ©a, phong kiến địa chá»§; đồng thá»i, chỉ rõ động lá»±c và lá»±c lượng cách mạng: "công nông là gốc cách mệnh còn há»c trò, nhà buôn nhá», Ä‘iá»n chá»§ nhá»... chỉ là bầu bạn cách mệnh cá»§a công nông". Trong khi kêu gá»i sá»± đồng tâm, nhất trà là m cách mạng, giải phóng dân tá»™c, tác phẩm đã phê phán hà nh động ám sát cá nhân và những khuynh hướng cÆ¡ há»™i chá»§ nghÄ©a khác chỉ xúi dân bạo động mà không bà y cách tổ chức; hoặc là m cho dân quen tÃnh á»· lại mà quên tÃnh tá»± cưá»ng.
Quần chúng má»™t khi đã được giác ngá»™, có tổ chức và lãnh đạo sẽ là lá»±c lượng cách mạng vô địch: "dân khà mạnh thì quân lÃnh nà o súng ống nà o cÅ©ng không chống lại".
ÄÆ°á»ng cách mệnh chỉ rõ cách mạng Việt Nam là má»™t bá»™ pháºn cá»§a cách mạng thế giá»›i. Tác phẩm còn nhấn mạnh ý thức tá»± lá»±c tá»± cưá»ng, muốn ngưá»i ta giúp cho thì mình phải tá»± giúp mình trước.
Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã thấy khả nÇŽng cách mạng thuá»™c địa có thể già nh thắng lợi trước, không thụ động chỠđợi cách mạng vô sản chÃnh quốc thắng lợi để được giải phóng.
Ngưá»i viết: "An Nam dân tá»™c cách mệnh thà nh công thì tư bản Pháp yếu, tư bản Pháp yếu thì công nông Pháp là m giai cấp cách mệnh cÅ©ng dá»…" .
Tác phẩm khẳng định: muốn đưa cách mạng đến thắng lợi, trước hết phải có đảng cách mạng. Äảng ấy phải lấy chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin là m kim chỉ nam: "Bây giá» há»c thuyết nhiá»u, chá»§ nghÄ©a nhiá»u, nhưng chá»§ nghÄ©a chân chÃnh nhất, chắc chắn nhất, cách mệnh nhất là chá»§ nghÄ©a Lênin" Tác phẩm đã giá»›i thiệu các tổ chức chÃnh trị quốc tế, các hình thức là m ÇŽn hợp tác và hướng nhân dân ta tham gia các tổ chức đó. ÄÆ°á»ng cách mệnh chỉ rõ: "Ai là m cách mệnh trong thế giá»›i Ä‘á»u là đồng chà cá»§a dân An Nam".
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i và tác phẩm ÄÆ°á»ng cách mệnh đã trá»±c tiếp chuẩn bị vá» tư tưởng, lý luáºn chÃnh trị và tổ chức cho việc thà nh láºp Äảng vô sản kiểu má»›i ở Việt Nam.
3- Vai trò của Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Hội
Những nÇŽm trước, các cuá»™c đấu tranh cá»§a công nhân đòi tá»± do dân chá»§, đòi cải thiện Ä‘á»i sống, tuy đã có ý thức giai cấp nhưng vẫn nằm trong phong trà o dân tá»™c nói chung, Công nhân đấu tranh đòi thả nhà cách mạng Phan Bá»™i Châu, để tang nhà chà sÄ© Phan Chu Trinh, hay đình công đòi thả Nguyá»…n An Ninh (1925-1926), thể hiện láºp trưá»ng tư tưởng cá»§a há» chá»§ yếu là yêu nước, giải phóng dân tá»™c. Những nÇŽm 1928-1929, khi Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i thá»±c hiện chá»§ trương "vô sản hoá" thì phong trà o công nhân đã có những bước phát triển rõ rệt. Những cuá»™c đình công hay chống Ä‘i phu Ä‘i lÃnh vẫn nhằm và o bá»n tư bản thá»±c dân và tay sai cá»§a chúng, nhưng đã có tổ chức, có ká»· luáºt hÆ¡n.
Phản ánh bước phát triển nà y, đồng chà Tôn Äức Thắng, má»™t chiến sÄ© cách mạng vô sản đã từng kéo cá» phản chiến trên hạm đội cá»§a Pháp ở Hắc Hải để bảo vệ Cách mạng tháng Mưá»i Nga, đã viết: Từ chá»— phong trà o rá»i rạc, nhỠảnh hưởng cá»§a cuốn Bản án chế độ thá»±c dân Pháp, báo Ngưá»i cùng khổ, và mấy tá» Việt Nam hồn, mà bước đâu lan rá»™ng, bước đâu có tổ chức, để đầu nÇŽm 1927 công nhân Ä‘i và o phong trà o Thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i má»™t cách sâu rá»™ng.
Từ hình thức các há»™i hữu ái, tương tế, giai cấp công nhân đã tá»± tổ chức ra công há»™i. Từ công há»™i nhà máy Ba Son (1925) đã ra Ä‘á»i các công há»™i nhà máy xe lá»a Trưá»ng Thi (Vinh - Nghệ An), công há»™i nhà máy xi mÇŽng Hải Phòng, công há»™i nhà máy dệt Nam Äịnh, công há»™i các má» than Mạo Khê, Hồng Gai v. v.. Ngà y 28 tháng 4 nÇŽm 1929, Tổng công há»™i Bắc Kỳ được thà nh láºp. Tiếp đó, tháng 10 nÇŽm 1929, Tổng công há»™i Nam Kỳ cÅ©ng ra Ä‘á»i.
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i cÅ©ng hoạt động và phát huy ảnh hưởng mạnh mẽ trong phong trà o nông dân và có vai trò quyết định trong việc là m cho phong trà o nông dân ngà y cà ng xÃch lại gần phong trà o công nhân.
Thá»±c tế lịch sá» Việt Nam chứng minh rằng, trong cuá»™c đấu tranh già nh quyá»n lãnh đạo cách mạng giữa giai cấp công nhân và giai cấp tư sản, phần quyết định là giai cấp nà o nắm được nông dân. Cương lÄ©nh cá»§a Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i đã đỠra: "Tịch ký và đem vá» công tất cả ruá»™ng đất cá»§a tụi đồn Ä‘iá»n nhà chung và quý tá»™c, vua chúa. Tịch ký và đem vá» công tất cả ruá»™ng đất cá»§a địa chá»§ trên 100 mẫu. Äất ruá»™ng tịch ký vá» phân phối cho dân cà y cà y cấy chung". Khẩu hiệu đấu tranh cá»§a Việt Nam thanh niên cách mang đồng chà Há»™i có nói: "Miá»…n thuế ruá»™ng nÇŽm mất mùa" "Äất bồi, đất hoang vá» dân cà y. Phản đối sá»± cưỡng chiếm những đất ấy", "Thá»±c hà nh 1/4 lúa ruá»™ng cho địa chá»§, đồn Ä‘iá»n", "miá»…n góp lúa ruá»™ng nÇŽm mất mùa", "Äóng góp tạp dịch bình đẳng, phản đối sá»± miá»…n sưu, miá»…n dịch cho quý tá»™c và nhà già u" Trái lại, tất cả các đảng và tổ chức yêu nước khác, kể cả Việt Nam quốc dân Äảng, ngoà i chá»§ trương giải phóng dân tá»™c Ä‘á»u không có chá»§ trương đấu tranh cho quyá»n lợi cá»§a công nhân và nông dân.
Äánh giá sá»± trưởng thà nh cá»§a phong trà o công nông trong những nÇŽm 1928-1929, Dá»± thảo Luáºn cương chÃnh trị (l0-1930) cá»§a Äảng viết: "Vô sản giai cấp Äông Dương tuy chưa đông đúc, nhưng số thợ thuyá»n cà ng ngà y cà ng thêm, nhứt là thợ đồn Ä‘iá»n. Sá»± đấu tranh cá»§a thợ thuyá»n cà ng ngà y cà ng hÇŽng hái. Dân cà y cÅ©ng đã tỉnh dáºy chống đế quốc và địa chá»§ rất kịch liệt. Những cuá»™c bãi công trong nÇŽm 1928-1929, những cuá»™c đấu tranh rất dữ dá»™i cá»§a thợ thuyá»n và dân cà y trong nÇŽm nay (1930) đã chứng tá» rằng, sá»± đấu tranh cá»§a giai cấp ở Äông Dương ngà y cà ng bà nh trướng. Äiá»u đặc biệt và quan trá»ng nhất trong phong trà o cách mạng ở Äông Dương là sá»± đấu tranh cá»§a quần chúng công nông có tÃnh chất độc láºp rõ rệt, chá»› không phải là chịu ảnh hưởng quốc gia chá»§ nghÄ©a như trước nữa"
Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Hội là tổ chức đại diện cho giai cấp vô sản lúc bấy giỠđã tranh thủ được tầng lớp trà thức tiểu tư sản Việt Nam.
Và o cuối nÇŽm 1929, đầu nÇŽm 1930, những Ä‘iá»u kiện cho sá»± ra Ä‘á»i má»™t đảng vô sản ở Việt Nam đã chÃn muồi.
4. Ba tổ chức cộng sản ở Việt Nam
Và o đầu nÇŽm 1929, trước sá»± phát triển mạnh mẽ cá»§a phong trà o cách mạng, Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i không còn đủ sức lãnh đạo. Trong lúc đó, số lượng cá»™ng sản Ä‘oà n trong Thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i ngà y thêm nhiá»u. Cần phải thà nh láºp má»™t Äảng cá»™ng sản để lãnh đạo phong trà o, đó là má»™t yêu cầu khách quan và đã có những tiá»n đỠnhất định.
Tháng 3 nÇŽm 1929, những cá»™ng sản Ä‘oà n trong Kỳ bá»™ Thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i Bắc Kỳ gồm các đồng chÃ: Trần VÇŽn Cung, Trịnh Äình Cá»u, Nguyá»…n Äức Cảnh, Ngô Gia Tá»±, Äá»— Ngá»c Du, Nguyá»…n Phong Sắc, Nguyá»…n Vần Tuân, Dương Hạc ÄÃnh đã há»p tại số nhà 5Ä, Hà m Long, Hà Ná»™i, quyết định thà nh láºp chi bá»™ cá»™ng sản và chá»§ trương tiến tá»›i thà nh láºp Äảng cá»™ng sản thay thế Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i để lãnh đạo cách mạng.
Ngà y 1 tháng 5 nÇŽm 1929, tại Äại há»™i toà n quốc lần thứ nhất cá»§a Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i, kiến nghị cá»§a Ä‘oà n đại biểu Kỳ bá»™ Bắc kỳ vá» việc giải tán Há»™i để thà nh láºp Äảng cá»™ng sản không được chấp nháºn. Äoà n đại biểu Bắc kỳ rút khá»i Äại há»™i vá» nước, ra lá»i kêu gá»i công nhân, nông dân và các tầng lá»›p nhân dân á»§ng há»™ chá»§ trương thà nh láºp Äảng cá»™ng sản.
Ngà y 17 tháng 6 nÇŽm 1929, những đảng viên trong chi bá»™ 5Ä Hà m Long đã há»p tại số nhà 316 phố Khâm Thiên, Hà Ná»™i, tuyên bố thà nh láºp Äông Dương cá»™ng sản Äảng, cá» ra Ban chấp hà nh trung ương lâm thá»i gồm các đồng chÃ: Trịnh Äình Cá»u, Nguyá»…n Äức Cảnh, Ngô Gia Tá»±, Trần VÇŽn Cung, Nguyá»…n Phong Sắc, Trần Tư ChÃnh, Nguyên VÇŽn Tuân; thông qua Tuyên ngôn và quyết định xuất bản báo Búa Liá»m, xúc tiến việc xây dá»±ng tổ chức đảng và các Ä‘oà n thể quần chúng.
Sau khi Äại há»™i toà n quốc cá»§a Việt Nam thanh niên cách mạng đông chà há»™i bế mạc, 6 uá»· viên má»›i được bầu và o Tổng bá»™ là Hồ Tùng Máºu, Nguyá»…n Thiệu, Châu VÇŽn Liêm, Nguyá»…n SÄ© Sách, Lê Hồng SÆ¡n, Phạm VÇŽn Äồng đã há»p bà n việc thà nh láºp Äảng cá»™ng sản, cá» ra ban trù bị gồm các đồng chà lãnh đạo Tổng bá»™ nói trên. Thá»±c hiện chá»§ trương nà y, những cá»™ng sản Ä‘oà n còn lại trong Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i đã hình thà nh các chi bá»™ cá»™ng sản. Ngoà i hai chi bá»™ cá»™ng sản ở Trung Kỳ và Nam Kỳ còn có chi bá»™ cá»™ng sản ngưá»i Việt Nam ở Thái Lan và má»™t chi bá»™ ở Hồng Kông (Trung Quốc).
Thượng tuần tháng 8 nÇŽm 1929, An Nam cá»™ng sản đảng được thà nh láºp tại cÇŽn phòng số 1, lầu 2 "Phong cảnh khách lâu", ở đưá»ng Bônác Philippin Sà i Gòn (nay là góc đưá»ng Lê Lợi - Nguyá»…n Trung Trá»±c thà nh phố Hồ Chà Minh). Há»™i nghị nà y đã cá» ra Ban lâm thá»i chỉ đạo cá»§a Äảng, gồm các đồng chà Châu VÇŽn Liêm (tức Việt), Nguyên Thiệu, Trần Não, Hồ Tùng Máºu, Lê Hồng SÆ¡n, Nguyá»…n SÄ© Sách do đồng chà Châu Vần Liêm là m bà thư.
Sau Äông Dương cá»™ng sản Äảng và An Nam cá»™ng sản đảng, các đảng viên Tân Việt cách mạng đảng chịu ảnh hưởng cá»§a Việt Nam thanh niên cách mạng đồng chà Há»™i đã tiến hà nh Äại há»™i thà nh láºp Äông Dương cá»™ng sản liên Ä‘oà n và o ngà y 1 tháng 1 nÇŽm 1930, gồm các đồng chà Trần Hữu Chương, Nguyá»…n Khoa VÇŽn (tức Hải Triá»u, Nguyá»…n Xuân Thanh, Trần Äại Quả, Ngô Äức Äá», Ngô Äình Mãn, Lê Tiá»m, Lê Tốn. Äại há»™i chưa kết thúc thì các đại biểu đã bị chÃnh quyá»n Pháp bắt.
Do váºy, Äông Dương cá»™ng sản liên Ä‘oà n ra Ä‘á»i nhưng chưa có Ban chấp hà nh trung ương.
Äông Dương cá»™ng sản Äảng và An Nam cá»™ng sản Äảng sau khi ra Ä‘á»i đã có sá»± tranh già nh ảnh hưởng, tranh già nh quần chúng và công kÃch lẫn nhau. Äây là những mâu thuẫn trong quá trình phát triển Ä‘i lên cá»§a phong trà o cá»™ng sản Việt Nam.
Tình hình ấy phản ánh sá»± ấu trÄ© và khuynh hướng biệt phái, tiểu tư sản trong phong trà o công nhân và phong trà o yêu nước. Hai đảng đã nhiá»u lần trao đổi thư từ để giải quyết những bất đồng nhưng vẫn không thống nhất được.
Những ngưá»i cá»™ng sản và những ngưá»i yêu nước chân chÃnh Ä‘á»u nháºn thấy cần phải sá»›m khắc phục hiện tượng trên, thà nh láºp má»™t đảng cá»™ng sản thống nhất để lãnh đạo cách mạng Việt Nam tiến lên.
III - HỘI NGHỊ THÀNH LẬP ÄẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM - CÆ¯Æ NG LĨNH ÄẦU TIÊN CỦA ÄẢNG
1- Thống nhất các tổ chức cộng sản
Trước tình hình xuất hiện ba tổ chức cá»™ng sản trong má»™t nước. Quốc tế cá»™ng sản đã gá»i thư cho những ngưá»i cá»™ng sản ở Äông Dương nêu rõ: "nhiệm vụ quan trá»ng hÆ¡n hết và tuyệt đối cần kÃp cá»§a tất cả những ngưá»i cá»™ng sản Äông Dương là sá»›m láºp má»™t đảng cách mạng cá»§a giai cấp vô sản, nghÄ©a là má»™t đảng cá»™ng sản quần chúng. Äảng ấy phải là má»™t đảng duy nhất và ở Äông Dương chỉ có đảng ấy là tổ chức cá»™ng sản mà thôi".
Quốc tế cá»™ng sản đã chỉ thị cho đồng chà Nguyá»…n ái Quốc chịu trách nhiệm "hợp nhất các phần tá» cá»™ng sản chân chÃnh lại, để thà nh láºp má»™t đảng duy nhất". Nháºn chỉ thị nà y, mùa thu nÇŽm 1929, đồng chà Nguyá»…n ái Quốc từ Thái Lan trở lại Hương Cảng chuẩn bị kế hoạch thá»±c hiện nhiệm vụ lịch sá» trá»ng đại nói trên.
Từ ngà y 3 đến 7 tháng 2 nÇŽm 1930, Há»™i nghị hợp nhất được tiến hà nh tại nhà má»™t công nhân ở xóm thợ đưá»ng Cá»u Long gần Hương Cảng (Trung Quốc). Tham dá»± Há»™i nghị có các đồng chà Trịnh Äình Cá»u và Nguyên Äức Cảnh, đại biểu cá»§a Äông Dương cá»™ng sản đảng; Nguyên Thiệu và Châu VÇŽn Liêm, đại biểu cá»§a An Nam cá»™ng sản Ä‘ang. Há»™i nghị tiến hà nh dưới sá»± chá»§ trì cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc, đại biểu cá»§a Quốc tế cá»™ng sản.
Sau 5 ngà y là m việc khẩn trương, các đại biểu đã hoà n toà n nhất trà tán thà nh ý kiến cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc và thống nhất các tổ chức cá»™ng sản thà nh má»™t đảng lấy tên là Äảng cá»™ng sản Việt Nam.
Há»™i nghị đã thông qua ChÃnh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt, Äiá»u lệ vắn tắt cá»§a Äảng cá»™ng sản Việt Nam. Những vÇŽn kiện quan trá»ng nà y Ä‘á»u do đồng chà Nguyá»…n ái Quốc dá»± thảo. Há»™i nghị còn thông qua Lá»i kêu gá»i cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc thay mặt Quốc tế cá»™ng sản và Äảng cá»™ng sản Việt Nam gá»i đến quần chúng công, nông, binh, đồng bà o và đồng chà trong cả nước nhân dịp thà nh láºp Äảng.
Há»™i nghị đã nhất trà vá» việc hợp nhất và tổ chức các Ä‘oà n thể quần chúng; thông qua Äiá»u lệ tóm tắt cá»§a Công há»™i, Nông há»™i, Äoà n thanh niên cá»™ng sản, Há»™i phụ nữ, Há»™i cứu tế Ä‘á», Há»™i phản đế (tức Mặt tráºn dân tá»™c thống nhất chống đế quốc)v.v..
Há»™i nghị còn quyết định kế hoạch thống nhất các cÆ¡ sở Äảng trong cả nước, thể thức cá» Ban chấp hà nh trung ương lâm thá»i và bà n việc liên hệ để thu nạp Äông Dương cá»™ng sản liên Ä‘oà n. Há»™i nghị cÅ©ng nhất trà rằng, khi vá» nước các đại biểu đêu lấy danh nghÄ©a thay mặt đại biểu quốc tế (tức là đồng chà Nguyá»…n ái Quốc) mà tiến hà nh công việc cá»§a Há»™i nghị hợp nhất.
Nói vá» ná»—i vui sướng cá»§a ngươi cá»™ng sản trước sá»± kiện lịch sá» nà y, vá» sau đồng chà Nguyá»…n Thiệu, đại biểu cá»§a An Nam cá»™ng sản đảng dá»± Há»™i nghị hợp nhất đã viết: "Tôi vô cùng cảm Æ¡n đồng chà Vương (tức đồng chà Nguyá»…n ái Quốc) đã là m cho tôi được thoả lòng. Äảng má»›i, tên má»›i, tất cả Ä‘á»u thống nhất theo tinh thần má»›i. Có thể nói rằng, má»—i ngưá»i Ä‘á»u được mà chẳng ai mất gì. Äồng chà Vương đã Ä‘em lại cho chúng tôi nhiá»u quá, nhiá»u gấp mấy lần những Ä‘iá»u mà chúng tôi mong ước. Äêm ấy vá» nhà , chúng tôi không ngá»§ được vì quá vui mừng
Nhá» sá»± hoạt động tÃch cá»±c cá»§a các đồng chà đại biểu thay mặt đồng chà Nguyá»…n ái Quốc, chỉ trong má»™t thá»i gian ngắn, các đảng bá»™ ở cÆ¡ sở đã được hợp nhất. Các tổ chức quần chúng cÅ©ng thống nhất theo Ä‘iá»u lệ má»›i. Lâm thá»i chấp uá»· cá»§a Äảng ở các xứ được chỉ định và Ban chấp hà nh trung ương lâm thá»i được thà nh láºp. Các đồng chà Trịnh Äình Cá»u, Nguyá»…n Há»›i, Trần Vân Lan, Nguyá»…n Phong Sắc, Lê Mao, Phan Hữu Lầu, Hoà ng Quốc Việt được các đảng bá»™ cá» và o Ban chấp hà nh trung ương lâm thá»i do đồng chà Trịnh Äình Cá»u đứng đầu.
Äảng bá»™ Hoa kiá»u ở Chợ Lá»›n cÅ©ng cỠđồng chà Lưu Láºp Äạo tham gia Ban chấp hà nh trung ương lâm thá»i cá»§a Äảng cá»™ng sản Việt Nam. Ngà y 24 tháng 2 nÇŽm 1930, hai đồng chà Châu VÇŽn Liêm, Nguyá»…n Thiệu thay mặt đại biểu quốc tế, các đồng chà Phan Hữu Lầu, Hoà ng Quốc việt thay mặt Ban chấp hà nh trung ương lâm thá»i cùng vá»›i đồng chà Ngô Gia Tá»±, Bà thư lâm thá»i chấp uá»· cá»§a Äảng bá»™ Nam Kỳ đã há»p và quyết định chấp nháºn Äông Dương cá»™ng sản liên Ä‘oà n gia nháºp Äảng cá»™ng sản Việt Nam.
Như váºy, chỉ ná»a tháng sau, kể từ ngà y Há»™i nghị hợp nhất bế mạc, ba tổ chức cá»™ng sản ở Äông Dương đã hoà n toà n thống nhất trong má»™t đảng duy nhất - Äảng cá»™ng sản Việt Nam.
Há»™i nghị hợp nhất các tổ chức cá»™ng sản ở Việt Nam tháng 2 nÇŽm 1930 có ý nghÄ©a như Äại hôi thà nh láºp Äảng. Há»™i nghị đã vạch ra má»™t đưá»ng lối cách mạng và đưá»ng lối xây dá»±ng Äảng đúng đắn, sáng tạo, phù hợp vá»›i Ä‘iá»u kiện má»™t nước thuá»™c địa, ná»a phong kiến. ÄÆ°á»ng lối đúng đắn đó là điá»u kiện quan trá»ng nhất để ba tổ chức cá»™ng sản nhanh chóng thống nhất ý chà và hà nh động, gánh vác sứ mệnh lịch sá» giải phóng dân tá»™c, giải phóng giai cấp, giải phóng xã há»™i.
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i vá»›i đưá»ng lối chiến lược đúng đắn là sá»± cổ vÅ© to lá»›n đối vá»›i phong trà o cách mạng Ä‘ang ở thá»i kỳ phát triển sôi sục. ÄÆ°á»ng lối cá»§a Äảng được công bố trở thà nh tiếng kèn táºp hợp lá»±c lượng quần chúng, chuẩn bị cho cuá»™c đấu tranh giải phóng dân tá»™c.
ChÃnh cương lÄ©nh vắn tắt, Sách lược vắn tắt và Lá»i kêu gá»i được Há»™i nghị hợp nhất thông qua là Cương lÄ©nh đầu tiên cá»§a Äảng...
2- Cương lÄ©nh đầu tiên cá»§a Äảng
ChÃnh cương vắn tắt cá»§a Äảng nháºn định rằng, Việt Nam là má»™t xứ thuá»™c địa, ná»a phong kiến, công nghiệp không phát triển "vì tư bản Pháp hết sức ngÇŽn trở sức sinh sản, là m cho nghà nh công nghiệp bản xứ khổng thể mở mang được".
Kinh tế nông nghiệp chiếm ưu thế, "nông nghệ ngà y má»™t táºp trung đã phát sinh ra lắm khá»§ng hoảng, nông dân thất nghiệp nhiá»u". Tình hình đó đưa đến mâu thuẫn ngà y cà ng kịch liệt giữa má»™t bên là dân tá»™c ta trong đó có công nhân, nông dân và toà n thể dân tá»™c vá»›i má»™t bên là đế quốc Pháp và tay sai cá»§a chúng. Äánh giá hai giai cấp tư sản và địa chá»§ là những đối tượng cần xoá bá», Äảng ta đã có sá»± phân biệt: "Tư bản bản xứ không có thế lá»±c gì ta không nên nói cho há» Ä‘i vá» phe đế quốc được, chỉ bá»n đại địa chá»§ má»›i có thế lá»±c và đứng hẳn vá» phe đế quốc chá»§ nghÄ©a". Muốn giải quyết mâu thuẫn đó, nhân dân Việt Nam phải là m "tư sản dân quyá»n cách mạng và thổ địa cách mạng để Ä‘i tá»›i xã há»™i cá»™ng sản".
Äây là má»™t thể loại cách mạng vô sản ở các nước thuá»™c địa mà sinh thá»i Mác, Lênin và ngay cả Quốc tế cá»™ng sản cÅ©ng chưa nói đến. Sau nà y, Äang ta hoà n chỉnh tên gá»i cá»§a thể loại cách mạng nà y, và được gá»i là cách mạng dân tá»™c dân chá»§ nhân dân tiến lên chá»§ nghÄ©a xã há»™i.
Mục tiêu chá»§ yếu lúc nà y là đánh đổ ách thống trị cá»§a đế quốc xâm lược và tay sai cá»§a chúng, già nh độc láºp dân tá»™c và dân chá»§ cho nhân dân. Mục Ä‘Ãch cuối cùng là xây dá»±ng thà nh công chá»§ nghÄ©a xã há»™i, chá»§ nghÄ©a cá»™ng sản ở Việt Nam.
Theo tư tưởng cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc thì cuá»™c cách mạng tư sản dân quyá»n và thổ địa cách mạng để Ä‘i tá»›i xã há»™i cá»™ng sản bao gồm hai cuá»™c váºn động là cuá»™c váºn động giải phóng dân tá»™c và cuá»™c váºn động xây dá»±ng đất nước độc láºp tá»± do hạnh phúc, phần lá»›n coi giai Ä‘oạn cách mạng là giải phóng dân tá»™c và giải phóng giai cấp, giải phóng xã há»™i. Hai cuá»™c váºn động nà y liên quan máºt thiết vá»›i nhau, ảnh hưởng và thúc đẩy lẫn nhau, cuá»™c váºn động trước thà nh công tạo Ä‘iá»u kiện cho cuá»™c váºn động sau già nh thắng lợi, Vì váºy, giữa hai giai Ä‘oạn cách mạng nà y: giải phóng dân tá»™c và xây dá»±ng chá»§ nghÄ©a xã há»™i không có bức tưá»ng ngÇŽn cách, không phải tiến hà nh má»™t cuá»™c cách mạng chÃnh trị lân thứ hai để giải quyết vấn đê chÃnh quyá»n như cách mạng Nga và cách mạng Trung Quốc.
Äiá»u đó chứng tá» rằng, ngay từ khi ra Ä‘á»i, Äảng ta đã nÇŽm vững nguyên lý cÆ¡ bản cá»§a chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin, váºn dụng sáng tạo kinh nghiệm cách mạng thế giá»›i, thấu suốt con đưá»ng phát triển tất yếu cá»§a cách mạng Việt Nam, nháºn rõ mối quan hệ biện chứng giữa cách mạng dân tá»™c dân chá»§ vá»›i cách mạng xã há»™i chá»§ nghÄ©a. Cương lÄ©nh đâu tiên cá»§a Äảng là cương lÄ©nh giương cao ngá»n cỠđộc láºp dân tá»™c và chá»§ nghÄ©a xã há»™i.
Nhiệm vụ cách mạng mà Cương lÄ©nh vạch ra là "đánh đổ đế quốc chá»§ nghÄ©a Pháp và bá»n phong kiến, là m cho nước Nam được hoà n toà n độc láºp tổ chức ra quân đội công nông" thâu hết sản nghiệp lá»›n... cá»§a tư bản đế quốc,..thâu hết ruá»™ng đất cá»§a đế quốc chá»§ nghÄ©a là m cá»§a công chia cho dân cà y nghèo, bá» sưu thuế cho dân nghèo mở mang công nghiệp và nông nghiệp thi hà nh luáºt ngà y là m 8 giá»"
Các nhiệm vụ đó bao hà m cả ná»™i dung dân tá»™c dân chá»§ và ná»™i dung xã há»™i chá»§ nghÄ©a. Song, nổi báºt là nhiệm vụ chống đế quốc và tay sai cá»§a chúng (đại địa chá»§, đại tư sản phản cách mạng và vua quan phong kiến) già nh lại độc láºp, tá»± do, dân chá»§ cho toà n dân tá»™c.
Vá» lá»±c lượng cách mạng, Cương lÄ©nh cá»§a Äảng chá»§ trương Ä‘oà n kết tất cả các giai cấp cách mạng, các lá»±c lượng tiến bá»™ và cá nhân yêu nước, táºp trung lá»±c lượng đánh đổ kẻ thù chá»§ yếu cá»§a dân tá»™c là chá»§ nghÄ©a đế quốc Pháp và tay sai, mở đưá»ng cho cách mạng phát triển đến thắng lợi hoà n toà n.
Äể bảo đảm vai trò lãnh đạo cá»§a đảng tiên phong cá»§a giai cấp công nhân, Äảng chá»§ trương giải quyết hà i hoà từng bước quyá»n lợi cá»§a các giai cấp cách mạng dù còn có những mâu thuẫn nhất định vá» quyá»n lợi. Vê vấn đê ruá»™ng đất, "xương sống cá»§a cách mạng thuá»™c địa", Äảng chá»§ trương tiến hà nh từng bước vá»›i những ná»™i dung thÃch hợp vá»›i từng thá»i kỳ cách mạng. ở giai Ä‘oạn giải phóng dân tá»™c thì quốc hữu hoá toà n bá»™ đồn Ä‘iá»n và đất Ä‘ai cá»§a đế quốc và địa chá»§ phản cách mạng Việt Nam để chia cho nông dân nghèo, "phải dá»±a và o hạng dân cà y nghèo là m thổ địa cách mạng đánh trúc bá»n đại địa chá»§ và phong kiến" Äối vá»›i chá»§ nghÄ©a tư bản thì "thâu hết sản nghiệp lá»›n (như công nghiệp, váºn tải, ngân hà ng v.v.) cá»§a tư bản đế quốc chá»§ nghÄ©a Pháp để giao cho chÃnh phá»§ công nông binh". Còn đối vá»›i các tầng lá»›p "phú nông, trung, tiểu địa chá»§ và tư bản An Nam mà chưa rõ mặt phản cách mạng thì phải lợi dụng, Ãt lâu má»›i là m cho há» trung láºp". Sau khi cách mạng giải phóng dân tá»™c già nh được thắng lợi, chÃnh quyá»n đã vá» tay công nông, Äảng sẽ lãnh đạo tiến hà nh những cải cách nhằm sá»a đổi lại những bất công và phân phối lợi nhuáºn giữa những nhà tư sản và những ngưá»i vô sản má»™t cách công bằng hÆ¡n.
Trong khi khẳng định "công nông là gốc cách mạng", Sách lược vắn tắt cá»§a Äảng vạch rõ, "phải hết sức liên lạc vá»›i tiểu tư sản, trà thức, trung nông Thanh niên, Tân Việt, v.v. để kéo há» Ä‘i và o phe vô sản giai cấp"
Vá» nguyên tắc liên minh, Sách lược vắn tắt đã viết: "Trong khi liên lạc vá»›i các giai cấp phải rất cẩn tháºn, không khi nà o nhượng má»™t chút lợi Ãch gì cá»§a công nông mà đi và o đưá»ng thoả hiệp"
Cương lÄ©nh khẳng định cách mạng Việt Nam phải tiến hà nh bằng bạo lá»±c cách mạng cá»§a quần chúng, để đánh đổ đế quốc chá»§ nghÄ©a Pháp và bá»n phong kiến, rồi dá»±ng ra chÃnh phá»§ công nông binh chứ không phải bằng con đưá»ng cải lương.
Cách mạng Việt Nam là má»™t bá»™ pháºn cá»§a cách mạng vô sản thế giá»›i, đứng trong mặt tráºn cách mạng cá»§a các dân tá»™c bị áp bức và giai cấp công nhân thế giá»›i mà đội quân tiên phong cá»§a mặt tráºn nà y là Liên Xô. Sách lược vắn tắt ghi rõ: "Trong khi tuyên truyá»n cái khẩu hiệu nước An Nam độc láºp, phải đồng tuyên truyá»n và thá»±c hà nh liên lạc vá»›i bị áp bức dân tá»™c và vô sản giai cấp thế giá»›i, nhất là vô sản giai cấp Pháp"
Cương lÄ©nh đầu tiên khẳng định vai trò lãnh đạo cá»§a Äảng cá»™ng sản Việt Nam là nhân tố quyết định má»i thắng lợi cá»§a cách mạng Việt Nam. Äảng "thu phục cho được đại bá»™ pháºn giai cấp mình, phải là m cho giai cấp mình lãnh đạo được dân chúng... phải thu phục cho được đại bá»™ pháºn dân cà y và phải dá»±a và o hạng dân cà y nghèo là m thổ địa cách mạng đánh trúc bá»n đại địa chá»§ và phong kiến", đồng thá»i phải liên minh vá»›i các giai cấp cách mạng và tầng lá»›p yêu nước khác, Ä‘oà n kết há», tổ chức hỠđấu tranh cho giai phóng dân tá»™c và để Ä‘i tá»›i chá»§ nghÄ©a xã há»™i, chá»§ nghÄ©a cá»™ng sản.
Äảng cá»™ng sản Việt Nam kết nạp đảng viên không những trong công nhân tiên tiến, mà còn kết nạp những ngưá»i tiên tiến trong nông dân lao động, trà thức cách mạng và trong các tầng lá»›p khác. Äảng cá»™ng sản Việt Nam là đội tiên phong cá»§a giai cấp vô sản, lấy chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin là m ná»n tảng tư tưởng. Äảng là má»™t khối thống nhất ý chà và hà nh động. Äảng viên phải "tin theo chá»§ nghÄ©a cá»™ng sản, chương trình Äảng và Quốc tế cá»™ng sản, hÇŽng hái tranh đấu và dám hy sinh, phục tùng mệnh lệnh Äảng và đóng kinh phÃ, chịu phấn đấu trong má»™t bá»™ pháºn Äảng".
Trong tôn chỉ cá»§a mình, Äảng chỉ rõ phải "lãnh đạo quần chúng lao khổ là m giai cấp tranh đấu để tiêu trừ tư bản đế quốc chá»§ nghÄ©a, là m cho thá»±c hiện xã há»™i cá»™ng sản".
Do sá»›m nháºn thức được sá»± thống nhất giữa giải phóng dân tá»™c vá»›i giải phóng giai cấp, giải phóng xã há»™i trong cách mạng vô sản ở nước thuá»™c địa, coi trá»ng độc láºp tá»± chá»§, tá»± lá»±c tá»± cưá»ng cá»§a từng quốc gia, Há»™i nghị hợp nhất chá»§ trương thà nh láºp Äảng cá»™ng sản Việt Nam; đồng thá»i có kế hoạch giúp những ngưá»i cách mạng ở Là o và ở Campuchia sáng láºp ra đảng tiên phong cá»§a dân tá»™c mình. Sau ngà y Äảng cá»™ng sản Việt Nam thà nh láºp, tháng 4 nÇŽm 1930, má»™t số chi bá»™ cá»™ng sản đầu tiên cá»§a giai cấp vô sản và nhân dân lao động Là o đã ra Ä‘á»i ở Viên ChÇŽn, Thà Khẹt, Bò Neng. Äầu nÇŽm 1930, má»™t số nhóm cá»™ng sản ở Campuchia được thà nh láºp ở Phnômpênh và ở Côngpôngchà m. Chi bá»™ cá»™ng sản đâu tiên ở Campuchia được thà nh láºp ở trưá»ng trung há»c Xixôvát (Phnômpênh).
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i ở má»™t nước thuá»™c địa, giai cấp công nhân chỉ chiếm 1,2% dân số, đã có Cương lÄ©nh cách mạng đúng đắn nguy từ đâu. Äiá»u đó chứng minh rằng, Äảng đã nắm vững bản chất khoa há»c và cách mang cá»§a chá»§ nghÄ©a Mác - Llênin, giải quyết đúng đắn mối quan hệ giữa yếu tố dân tá»™c và yếu tố giai cấp, sá»›m kết hợp yếu tố giai cấp vá»›i yếu tố dân tá»™c má»™t cách sáng tạo, gắn chá»§ nghÄ©a yêu nước chân chÃnh vá»›i chá»§ nghÄ©a quốc tế vô sản, phát huy được truyá»n thống yêu nước, đánh giá đúng vị trà cá»§a từng giai cấp cách mạng, Ä‘oà n kết được các lá»±c lương yêu nước, nhỠđó mà Äảng đã nắm được quyá»n lãnh đạo cách mang.
Cương lÄ©nh đâu tiên là kết quả cá»§a sá»± váºn dụng và phát triển sáng tạo há»c thuyết Mác - Lênin, đưá»ng lối cá»§a Quốc tế cá»™ng sản và kinh nghiệm cách mạng thế giá»›i và o hoà n cảnh cụ thể nước ta, là sá»± thể hiện táºp trung tư tưởng cÆ¡ bản cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc vá» cách mạng dân tá»™c dân chá»§ và cách mạng xã há»™i chá»§ nghÄ©a ở nước thuá»™c địa ná»a phong kiến.
Nhưng không phải những giá trị tư tưởng, đưá»ng lối đúng đắn trên đã được má»i ngưá»i nháºn thức, quán triệt. Há»™i nghị Ban chấp hà nh trung ương Äảng tháng 10 nÇŽm 1930 đã phê phán những "sai lầm" cá»§a Há»™i nghị hợp nhất và quyết định "thá»§ tiêu ChÃnh cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt và Äiá»u lệ" cá»§a Äảng, thông qua Luáºn cương chÃnh trị theo tinh thần chỉ thị cá»§aQuốc tế cá»™ng sản, đổi tên đảng là "Äảng cá»™ng sản Äông Dương ".
Sở dÄ© có vấn đỠchưa thống nhất giữa Cương lÄ©nh đầu tiên do Há»™i nghị thà nh láºp Äảng vạch ra vá»›i Luáºn cương chÃnh trị và các vÇŽn kiện cá»§a Há»™i nghị trung ương Äảng tháng l0-1930 là vì không chỉ do kết hợp hay tách rá»i yếu tố giai cấp vá»›i yếu tố dân tá»™c, mà còn do xác định đúng hay chưa đúng vị trà cá»§a má»—i yếu tố đó trong Ä‘iá»u kiện cụ thể cá»§a nước ta. Äồng chà Nguyá»…n ái Quốc đã váºn dụng sáng tạo chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin, đánh giá đúng hÆ¡n và đầy đủ hÆ¡n yếu tố dân tá»™c trong cách mạng Việt Nam.
Tuy bị phê phán, nhưng thực tiễn cách mạng Việt Nam đã chứng minh cho sự đúng đắn, sáng tạo của Cương lĩnh đầu tiên.
Sau 30 nÇŽm đấu tranh và thắng lợi cá»§a cách mạng Việt Nam, Chá»§ tịch Hồ Chà Minh; (tức đồng chà Nguyá»…n ái Quốc) đã viết: "Cương lÄ©nh ấy rất phù hợp vá»›i nguyện vá»ng thiết tha cá»§a đại Ä‘a số nhân dân ta... Vì váºy, Äảng ta đã Ä‘oà n kết được những lá»±c lượng cách mạng to lá»›n chung quanh giai cấp mình.
Còn các đảng phái cá»§a các giai cấp khác thì hoặc bị phá sản, hoặc bị cô láºp. Do đó, quyá»n lãnh đạo cá»§a Äảng ta - Äảng cá»§a giai cấp công nhân không ngừng cá»§ng cố và tÇŽng cưá»ng".
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i phản ánh sá»± phát triển tất yếu khách quan cá»§a xã há»™i Việt Nam. Äiá»u kiện quốc tế cho sá»± ra Ä‘á»i cá»§a Äảng là thắng lợi cá»§a Cách mạng tháng Mưá»i Nga, sá»± thà nh láºp Quốc tế cá»™ng sản và nhiá»u đảng cá»™ng sản ở khắp các lục địa.
ở nước ta, giai cấp công nhân đã trở thà nh má»™t lá»±c lượng chÃnh trị độc láºp, phong trà o yêu nước đã chịu ảnh hưởng cá»§a chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin. ÄÆ°á»ng lối cứu nước theo chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin, đã chiến thắng đưá»ng lối cải lương và quốc gia cách mạng. Phong trà o giải phóng dân tá»™c phát triển dưới sá»± chỉ đạo cá»§a tư tưởng, đưá»ng lối, phương pháp cách mạng cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc.
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i và xác láºp vai trò lãnh đạo cách mạng; đồng thá»i, vá»›i sá»± thất bại cá»§a cuá»™c khởi nghÄ©a Yên Bái (9-2-1930), đánh dấu sá»± chấm dứt ảnh hưởng cá»§a hệ tư tưởng tư sản, xác láºp ảnh hưởng cá»§a hệ tư tưởng vô sản trong cách mạng Việt Nam.
Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i mở đâu thá»i đại má»›i trong lịch sá» nước ta, thá»i đại giai cấp công nhân và đảng tiên phong cá»§a nó đứng vị trà trung tâm, kết hợp má»i phong trà o yêu nước và cách mạng, quyết định ná»™i dung, phương hướng phát triển cá»§a xã há»™i Việt Nam. Äây là thá»i đại nhân dân Việt Nam không chỉ là m nên lịch sá» vẻ vang cá»§a mình, mà còn góp phần và o sá»± nghiệp chung cá»§a các dân tá»™c bị áp bức là xoá bá» hệ thống thuá»™c địa cá»§a chá»§ nghÄ©a đế quốc, già nh độc láºp, dân chá»§, hoà bình và tiến bá»™ xã há»™i.
Nắm vững chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin, tư tưởng Nguyá»…n ái Quốc, dưới sá»± lãnh đạo cá»§a Äảng, cách mạng Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ vá»›i phong trà o cách mạng các nước, kết hợp nhân tố dân tá»™c vá»›i nhân tố giai cấp, dân tá»™c vá»›i quốc tế, dân tá»™c vá»›i thá»i đại, độc láºp dân tá»™c vá»›i chá»§ nghÄ©a xã há»™i, tạo thà nh sức mạnh tổng hợp để chiến thắng chá»§ nghÄ©a đế quốc xâm lược và xây dá»±ng đất nước già u mạnh. Quá trình chuẩn bị và thà nh láºp Äảng eá»™ng sản cho ta những kết luáºn:
Thứ nhất, Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i là sản phầm cá»§a sá»± kết hợp chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin vá»›i phong trà o công nhân và phong trà o yêu nước Việt Nam.
Há»c thuyết Mác - Lênin khẳng định rằng, Äảng công sản là sản phẩm cá»§a sá»± kết hợp chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin vá»›i phong trà o công nhân. Quy luáºt chung nà y được đồng chà Nguyá»…n ái Quốc váºn dụng sáng tạo và o Ä‘iá»u kiện Việt Nam, nÆ¡i giai cấp công nhân còn Ãt vá» số lượng, nhưng ngưá»i vô sản bị áp bức, bóc lá»™t thì đồng. Sá»± kết hợp chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin vá»›i phong trà o công nông và phong trà o yêu nước dẫn đến sá»± ra Ä‘á»i cá»§a Äảng cá»™ng sản Việt Nam.
Muốn xây dá»±ng Äảng vững mạnh vá» chÃnh trị, tư tưởng và tổ chức, phải coi trá»ng đầy đủ cả ba yếu tố trên.
Thứ hai, Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i là kết quả cá»§a sá»± phát triá»n cao và thống nhất cá»§a phong trà o công nhân và phong trà o yêu nước.
Äảng ta là con đẻ cá»§a phong trà o cách mạng cá»§a công nhân, nông dân và các tầng lá»›p lao động và trưởng thà nh thông qua đấu tranh chống đế quốc, chống phong kiến.
Muốn cá»§ng cố và phát triển Äảng, đòi há»i phải cá»§ng cố và phát triển phong trà o cách mạng cá»§a quần chúng. Äảng máºt thiết liên hệ vá»›i quần chúng, hướng dẫn, lãnh đạo phong trà o quần chúng, thông qua thá»±c tiá»…n phong trà o cách mạng mà cá»§ng cố và phát triển Äảng.
Thứ ba, Äảng cá»™ng sản Việt Nam ra Ä‘á»i là kết quả thống nhất cá»§a phong trà o cách mạng trong cả nước, là sá»± đồng tâm nhất trà cá»§a những chiến sÄ© tiên phong.
Những ngưá»i cá»™ng sản Việt Nam dù ở trong Äông Dương cá»™ng sản đảng, An Nam cá»™ng sản đảng hay Äông Dương cá»™ng sản liên Ä‘oà n, lúc bấy giá» tuy có những vấn đỠbất đồng, nhưng đã biết đỠcao trách nhiệm cá»§a đội tiên phong, đặt lợi Ãch dân tá»™c, lợi Ãch giai cấp lên trên hết nên đã sá»›m thống nhất và o má»™t đảng duy nhất để lãnh đạo cách mạng Việt Nam.
Thứ tư, đưá»ng lối chiến lược và sách lược cách mạng cá»§a Äảng được thể hiện trong ChÃnh cương vắn tắt, Sách lược vắn tãt là phù hợp vá»›i yêu cầu cá»§a toà n Äảng và toà n dân.
Cương lÄ©nh đâu tiên trở thà nh ngá»n cá» táºp hợp, Ä‘oà n kết các lá»±c lượng và lãnh đạo phong trà o cách mạng từ khi Äảng được thà nh láºp.
Thá»±c tiá»…n cách mạng nước ta ngà y cà ng khẳng định sá»± đúng đắn và sáng tạo cá»§a những tư tưởng chiến lược và sách lược trên đây cá»§a đồng chà Nguyá»…n ái Quốc. Äại há»™i đại biểu toà n quốc lân thứ VII cá»§a Äảng đã khẳng định: "lấy chá»§ nghÄ©a Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chà Minh là m ná»n tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hà nh động" cá»§a toà n Äảng, toà n quân, toà n dân ta trong giai Ä‘oạn hiện nay.
(Theo báo Ä‘iện tá» Äảng Cá»™ng Sản Việt Nam)
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: