Cố Thá»§ tướng Võ Văn Kiệt từng cứu TP HCM khá»i nguy cÆ¡ đói
"Sau thống nhất, có thá»i Ä‘iểm TP HCM ngấp nghé nạn đói. Nhà nước áp giá 5,2 hà o má»™t kg trong khi thị trưá»ng là 1,5 đồng. Ông Kiệt chỉ đạo: thu mua lúa cá»§a dân theo giá tương xứng, cứu đói cho thà nh phố", GS Äặng Phong trò chuyện vá»›i báo chÃ.
- Là ngưá»i nghiên cứu lịch sá» kinh tế, ông thấy vai trò cá»§a ông Võ Văn Kiệt trong tổ chức lại kinh tế miá»n Nam những năm sau thống nhất như thế nà o?
- Sau thống nhất, Sà i Gòn bị kéo và o guồng máy kinh tế táºp trung. Äến mùa thu hoạch, đồng lúa miá»n Nam chÃn và ng, nhưng dân thà nh phố lại ngấp nghé nạn đói. Nhà nước áp giá pháp lệnh 5,2 hà o má»™t kg trong khi thị trưá»ng là 1,5 đồng má»™t kg, nông dân đâu chịu bán. Bà thư Thà nh á»§y TP HCM Võ Văn Kiệt khi ấy chỉ đạo Công ty Lương thá»±c thu mua lúa cá»§a dân theo giá tương xứng, cứu đói cho thà nh phố.
Cố Thá»§ tướng Võ Văn Kiệt, ngưá»i được đánh giá là "kiến trúc sư cá»§a công cuá»™c đổi má»›i". Ảnh: Pháp luáºt TP HCM.
Ủy ban Váºt giá bèn “kiện†lên trung ương rằng ông Kiệt phá rà o. Bà Ba Thi, Giám đốc Công ty Lương thá»±c thà nh phố bị triệu ra kiểm Ä‘iểm. Thế nhưng sau khi ông Kiệt ra báo cáo, thuyết phục, Tổng bà thư Lê Duẩn á»§ng há»™. Giá thu mua lương thá»±c cả nước nhỠđó được Ä‘iá»u chỉnh lên gần vá»›i giá trị thá»±c.
Sau vụ đó, đến lượt Xà nghiệp Dệt Thà nh Công thiếu váºt tư, đình trệ sản xuất. Nhà nước không lo nổi chuyện cung ứng váºt tư, nguyên liệu cho doanh nghiệp. Doanh nghiệp thì không có ngoại tệ, trong khi Ngân hà ng Ngoại thương thừa đôla trong két lại không được tá»± ý cho vay. Nhiá»u ngà nh khác cÅ©ng đình đốn. Ông Kiệt đã chỉ đạo ngân hà ng phải cho vay và yêu cầu doanh nghiệp phải trả được nợ. Nút thắt được gỡ, doanh nghiệp nháºp nguyên liệu vá» sản xuất, có hà ng hóa phục vụ dân, có lãi dư trả nợ.
- Trong thá»i gian là m Phó chá»§ tịch Há»™i đồng Bá»™ trưởng, ông Võ Văn Kiệt có những quyết sách kinh tế nà o đáng chú ý?
- Äầu tiên là cải cách hệ thống kế hoạch, dần dần thừa nháºn quyá»n tá»± chá»§ cá»§a xà nghiệp quốc doanh, cá»§a địa phương. Sau đó là việc tổ chức lại hệ thống ngân hà ng. Vá»›i sá»± tham vấn cá»§a các chuyên gia kinh tế có kinh nghiệm, ông Kiệt đã thà nh công trong chuyển đổi hệ thống ngân hà ng nhà nước. Từ đó các ngân hà ng thương mại quốc doanh má»›i thá»±c sá»± có sức sống, rồi tá»· giá ngoại tệ được đẩy lên sát giá thị trưá»ng, mở cá»a thu hút kiá»u hối... Ông cÅ©ng là ngưá»i ký ban hà nh Quyết định 217 trao quyá»n tá»± chá»§ cho xà nghiệp quốc doanh...
Äại há»™i VI năm 1986, ông Kiệt chịu trách nhiệm thiết kế ba chương trình kinh tế lá»›n: Phát triển sản xuất lương thá»±c, chấm dứt chá»§ trương công nghiệp nặng Ä‘i trước; sản xuất hà ng tiêu dùng; sản xuất hà ng xuất khẩu. Ba chương trình được thúc đẩy đồng bá»™, quyết liệt là m thay đổi cục diện kinh tế. Äến 1989, từ má»™t nước thiếu ăn, lần đầu tiên ta xuất khẩu gạo.
Ngay việc xuất khẩu gạo cÅ©ng là quyết định táo bạo. Trong nước thừa gạo, nhưng xà nghiệp nhà nước không đủ tiá»n thu mua. Ông Kiệt ký cho phép giám đốc Vietcombank vay ngoại tệ, nháºp và ng vá» bán cho dân lấy tiá»n mua gạo xuất khẩu.
- Năm 1991, ông Võ Văn Kiệt được giao trá»ng trách Thá»§ tướng. Ông Kiệt đã tiếp tục triển khai tầm nhìn cải cách ra sao, thưa ông?
- Vá»›i thà nh quả ban đầu cá»§a quá trình đổi má»›i, trung ương tá»± tin hÆ¡n trong mở cá»a vá»›i bên ngoà i. Và trên cương vị Thá»§ tướng, ông Kiệt có được vị thế ngoại giao để đặt quan hệ chÃnh thức vá»›i nguyên thá»§ các quốc gia, đầu tiên là các nước trong khối ASEAN. Äá»™t phá là quan hệ vá»›i Thái Lan, rồi đến Indonesia và các nước khác. Và từ 1990, Việt Nam sáng lên, thoát khá»i cái bóng háºu chiến, được thế giá»›i kÃnh trá»ng. Ông Kiệt trở thà nh nguyên thá»§ quốc gia được bạn bè quốc tế yêu quý.
Dưới nhiệm kỳ cá»§a Thá»§ tướng Võ Văn Kiệt, nhiá»u văn bản pháp luáºt là m khuôn khổ pháp lý cho kinh tế thị trưá»ng đã được ban hà nh. Từ những đóng góp cá»§a ông trong việc thá»±c hiện công cuá»™c đổi má»›i, nhiá»u chuyên gia, há»c giả đã gắn liá»n sá»± nghiệp cá»§a ông vá»›i hai chữ đổi má»›i.
Dân là thước Ä‘o chÃnh sách
Ở anh có Ä‘iểm rất đặc biệt, không há»c cao, nhưng rất trà tuệ. Ngà y đầu tham gia cách mạng, anh Sáu là m trà váºn, tiếp xúc nhiá»u vá»›i các đại trà thức. “Trà váºn tức phải lãnh đạo trà thức. Nhưng quả tháºt không biết ai lãnh đạo ai mà mình há»c được rất nhiá»u từ há», cảm phục há»â€, anh kể. Tá»›i kháng chiến chống Mỹ, anh tiếp tục tham gia nhiá»u và o công tác mặt tráºn, luôn lắng nghe, trân trá»ng trà thức.
Có lẽ nhá» váºy, sau ngà y thống nhất, anh Sáu Dân rất trân trá»ng những trà thức còn ở lại. Anh táºp hợp má»™t nhóm tư vấn cho Thà nh á»§y vá»›i nhiá»u trà thức, cá»±u quan chức chế độ Sà i Gòn... Hà ng chục trà thức cứ và i ngà y lại táºp há»p ở 19 Tú Xương, vừa nghiên cứu, vừa thoải mái góp ý cho Thà nh á»§y.
Ông rất tế nhị trong đối đãi vá»›i trà thức cÅ©. Ngân sách bao cấp không chi má»™t đồng lương, nhưng trong cương vị bà thư Thà nh á»§y anh láºp ra má»™t quỹ nghiên cứu và yêu cầu Công ty Lương thá»±c thà nh phố má»—i tháng cấp cho há» 30 kg gạo. Gạo đưa đến táºn nhà , há» không phải xếp hà ng tem phiếu.
Anh Sáu Võ Văn Kiệt không câu nệ há»c thuyết, không thÃch công thức có sẵn, ráºp khuôn mà từ thá»±c tế được soi sáng bởi tri thức. Anh Ä‘i bằng hai chân: thá»±c tiá»…n mà anh nắm rất chắc, và nghe tiếng nói trà thức, không phân biệt cÅ© má»›i. Từ đó anh quyết định lá»±a chá»n phương án.
Äối vá»›i Võ Văn Kiệt, dân là quan trá»ng nhất, là thước Ä‘o chân lý, thước Ä‘o láºp trưá»ng, thước Ä‘o sá»± đúng đắn cá»§a chÃnh sách, thước Ä‘o nhiệt tình cách mạng cá»§a má»™t ngưá»i cá»™ng sản.
GS Äặng Phong
Theo Pháp luáºt TP HCM
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: