Tôi có thể quả quyết rằng rất nhiá»u ngưá»i Việt Nam chúng ta Ä‘á»u biết và đã từng gặp há», dù là trá»±c tiếp hoặc gián tiếp qua mà n hình. Tháºm chÃ, không Ãt ngưá»i, nhất là thế hệ trẻ qua các thá»i kỳ đã từng thuá»™c lòng lá»i ngưá»i chỉ huy cá»§a há». “Tôi, Thiếu tá Ngô Chà Doanh, Äá»™i trưởng Äá»™i Danh dá»± Quân đội nhân dân Việt Nam... KÃnh chà o đồng chÃ... (hoặc ngà i tổng thống, thá»§ tướng) nước... KÃnh má»i đồng chà (ngà i) duyệt Äá»™i Danh dá»±â€.
Äó là giai Ä‘oạn tháºp niên 80 và 90 cá»§a thế ká»· trước. Còn bây giá», ngưá»i đội trưởng ấy đã Ä‘eo quân hà m cấp tá 4 sao vá»›i chức vụ Lữ Ä‘oà n trưởng Äoà n Nghi lá»… 781 (cấp Lữ Ä‘oà n). ÄÆ¡n vị Anh hùng Lá»±c lượng VÅ© trang nhân dân thuá»™c Quân khu Thá»§ đô.
Tôi cÅ©ng lại quả quyết rằng, nhiá»u ngưá»i, kể cả ngưá»i viết bà i nà y chưa hiểu sâu vá» há». Biết chăng, cÅ©ng chỉ là sÆ¡ sÆ¡, đại loại: Há» là những quân nhân “gạo cá»™i†được chá»n từ các đơn vị chiến đấu. Nếu thuá»™c lá»›p tân binh cÅ©ng phải lá»±a chá»n kỹ cà ng. Vì thế má»›i hình thà nh má»™t đội quân oai phong, “bảnh traiâ€, vinh dá»± đại diện cho Quân đội nhân dân Việt Nam Anh hùng nghênh đón nguyên thá»§ quốc gia cá»§a tất cả các nước trên hà nh tinh nà y khi tá»›i Việt Nam.
Vá»›i Äoà n Quân nhạc thì khá»i nói, tháºt “hoà nh tráng†gồm toà n những nhạc sÄ©, nhạc công “cá»± phách†hòa tấu quốc thiá»u cá»§a tất cả các quốc gia có quan hệ ngoại giao vá»›i Việt Nam... Rồi nữa, hình như tất cả há» Ä‘á»u là “lÃnh cáºuâ€, an nhà n, “bám†thá»§ đô “mút mùa†không phải xông pha chiến tráºn...
Rất may, ngưá»i viết bà i nà y có 2 ngưá»i bạn thuá»™c lá»›p nghÄ©a vụ quân sá»± năm 1963 được tuyển thẳng vá» Äoà n 781. Và cÅ©ng năm đó, cả 2 ngưá»i Ä‘á»u vinh dá»± được tham gia Äá»™i Danh dá»± trong buổi Bác Hồ đón Chá»§ tịch nước Cá»™ng hòa Nhân dân Trung Hoa Lưu Thiếu Kỳ sang thăm Việt Nam. Äó là anh VÅ© Xuân Thìn và Bùi Äình Kiên. Nhá» 2 anh mà từ chá»— biết, tôi đã hiểu, gá»i là “hÆ¡i bị†sâu vá» hỠ– má»™t Binh chá»§ng đặc biệt thuá»™c Lá»±c lượng vÅ© trang, có bá» dà y lịch sá» không ngá», đáng nể – 63 năm xây dá»±ng, chiến đấu và trưởng thà nh (20/8/1945 - 20/8/2008).
Thì ra, những hiểu biết cá»§a tôi trước đây vá» há» chỉ là phiến diện, cảm tÃnh. Ngoà i nhiệm vụ nghi lá»… quốc gia (đơn vị danh dá»± và quân nhạc), há» còn đảm nhiệm nhiá»u việc quan trá»ng khác. HỠđâu phải “lÃnh cáºu†chỉ “bám trụ†ở thá»§ đô, mà ngay từ những ngà y đầu kháng chiến chống Pháp, rồi tá»›i chống Mỹ, trong hòa bình, hỠđã từng có mặt ở nhiá»u địa bà n, nhiá»u chiến trưá»ng, góp phần bảo vệ an toà n căn cứ địa cách mạng, bảo vệ Bác Hồ, bảo vệ các đồng chà lãnh đạo chá»§ chốt, các cÆ¡ quan quan trá»ng cá»§a Äảng; bám theo các Ä‘oà n quân chá»§ lá»±c ra tráºn, trong đó có Ä‘oà n “Tây Tiến†năm xưa. Rồi sau khi hòa bình, thống nhất đất nước, há» lại có mặt trên chiến trưá»ng nước bạn Campuchia...
Tôi ngưỡng má»™ há» ngay từ những ngà y xa xưa ở chiến trưá»ng. Bởi thế, sau ngà y giải phóng miá»n Nam, trở vá» Hà Ná»™i đúng mùa hoa trắng. Cái hình bông hoa y như chiếc kèn xung tráºn cá»§a ngưá»i lÃnh, tôi đã cảm tác bà i thÆ¡ “Mùa hoa loa kèn†có mấy câu kết như sau: “...Má»™t thoáng mÆ¡ mà ng hoa gợi nhá»› Thuở chiến tranh/ Kèn xung tráºn giục giã Ä‘á»i lÃnh chiến/ Äể hôm nay đứng trước bình hoa trắng/ Ta bâng khuâng giữa rá»™n rã đô thà nhâ€.
Ra Ä‘á»i từ những ngà y đầu Cách mạng Tháng Tám và trưởng thà nh cùng vá»›i sá»± phát triển cá»§a Lá»±c lượng Quân đội nhân dân Việt Nam. Ngà y 20/8/1945, Ban Âm nhạc Quân giải phóng ra Ä‘á»i do nhạc sÄ© Äinh Ngá»c Liên chỉ huy trên cÆ¡ sở Äá»™i nhạc binh dưới chế độ thá»±c dân Pháp vá»›i gần 100 nhạc công sá»›m giác ngá»™ và đi theo cách mạng.
Chỉ hÆ¡n 10 ngà y táºp luyện, hỠđã phục vụ thà nh công lá»… Tuyên ngôn Äá»™c láºp và o sáng 2/9/1945 tại vưá»n hoa Ba Äình, tạo nên Ä‘iá»u kỳ diệu. Lần đầu tiên trong lịch sá» dá»±ng nước và giữ nước, Quốc thiá»u Việt Nam Äá»™c láºp lan tá»a khắp năm châu, bốn biển báo tin nước Việt Nam Dân chá»§ Cá»™ng hòa ra Ä‘á»i. Há» là ná»n móng, tiá»n thân cá»§a Äoà n Quân nhạc Việt Nam ngà y nay.
Thá»i kỳ toà n quốc kháng chiến (12-1946) tá»›i tháng 7/1954, Ban Âm nhạc Quân giải phóng trở thà nh lá»±c lượng xung kÃch phục vụ chiến đấu, tham gia các đội tuyên truyá»n, váºn động quần chúng kháng chiến chống thá»±c dân Pháp xâm lược. Trước yêu cầu cá»§a cuá»™c kháng chiến, toà n đơn vị chia thà nh 2 bá»™ pháºn - má»™t bá»™ pháºn do đồng chà Kim Liên và Phan Viết Huyá»n phụ trách tham gia Ä‘oà n vÅ© trang tuyên truyá»n “Tây Tiến†đi phục vụ chiến trưá»ng miá»n Tây Bắc Tổ quốc. Số còn lại do Äoà n trưởng Äinh Ngá»c Liên và ChÃnh trị viên Lê Vân phụ trách hà nh quân lên chiến khu Việt Bắc phục vụ nghi lá»… cá»§a Nhà nước và Quân đội.
Chiến thắng lịch sá» Äiện Biên Phá»§, kết thúc gần má»™t thế ká»· đô há»™ cá»§a thá»±c dân Pháp. Miá»n Bắc hoà n toà n giải phóng, những ngưá»i lÃnh quân nhạc lại trở vá» thá»§ đô phục vụ nghi lá»… quốc gia, lá»… duyệt binh, tham gia hoạt động tuyên truyá»n văn hóa cách mạng, tham gia chống chiến tranh phá hoại cá»§a Mỹ, tham gia các tráºn chiến đấu bằng âm thanh vá»›i kẻ địch.
Hẳn đồng bảo miá»n Nam yêu quý, kể cả những ngưá»i lÃnh “Cá»™ng hòa†phÃa bá» nam sông Bến Hải sẽ không quên sá»± kiện ngà y 20/7/1964, từ đầu cầu Hiá»n Lương phÃa bắc má»™t dà n âm thanh hoà nh tráng gồm trống và kèn đồng cá»§a các chiến sÄ© Quân nhạc Việt Nam đã phát Ä‘i những bản nhạc cách mạng hà o hùng, góp phần hun đúc, khÃch lệ ý chà đấu tranh kiên cưá»ng, cá»§ng cố niá»m tin cá»§a bà con phÃa bá» nam đối vá»›i háºu phương lá»›n miá»n Bắc; át Ä‘i những giá»ng Ä‘iệu tuyên truyá»n sặc mùi chiến tranh tâm lý và những nhạc phẩm buồn thảm, não ná» phát Ä‘i từ phÃa bá» nam.
Có má»™t bá»™ pháºn cùng ra Ä‘á»i vá»›i quân nhạc, đó là đơn vị là m công tác bảo vệ căn cứ địa cách mạng, bảo vệ các đồng chà lãnh đạo chá»§ chốt cá»§a Äảng và đặc biệt là bảo vệ nÆ¡i là m việc cá»§a Chá»§ tịch Hồ Chà Minh. CÆ¡ cấu tổ chức má»™t đại đội có bà số là C33 (trá»±c thuá»™c Tiểu Ä‘oà n 144 Bá»™ Tổng tham mưu, do đồng chà Cao Văn Cổn là m Äại đội trưởng, đồng chà Lê Văn Liêm là m ChÃnh trị viên. Äể sau nà y tách khá»i Bá»™ Tổng tham mưu vá» trá»±c thuá»™c Bá»™ Tư lệnh Thá»§ đô mang tên Äá»™i Danh dá»± do đồng chà Lê Văn Khang, Äại đội trưởng; đồng chà Nguyá»…n Công Nguyên, ChÃnh trị viên và hai cấp phó là đồng chà Trần Khắc Từ và Äặng Văn Tụ. Rồi sau đó, đơn vị được giao thêm nhiệm vụ kiểm soát quân sá»± nhằm góp phần duy trì ká»· luáºt quân đội thá»i chiến vá»›i quân nhân và phương tiện quân sá»± Ä‘i qua thá»§ đô Hà Ná»™i.
Năm 1970, nâng cấp thà nh Tiểu Ä‘oà n 47 và 5 năm sau, theo Quyết định số 128/QP cá»§a Bá»™ Quốc phòng trở thà nh Trung Ä‘oà n 47 là đơn vị chá»§ lá»±c cá»§a Lá»±c lượng VÅ© trang thá»§ đô là m nhiệm vụ sẵn sà ng cÆ¡ động chiến đấu và bảo vệ má»™t số mục tiêu quan trá»ng cá»§a Trung ương và Hà Ná»™i. Thay mặt cho toà n quân thá»±c hiện đồng thá»i hai nhiệm vụ: kiểm soát quân sá»± và nghi lá»… danh dá»± góp phần đảm bảo công tác phục vụ nghi lá»… quốc gia, phối hợp các đơn vị chức năng cá»§a Lá»±c lượng Công an góp phần bảo vệ an ninh chÃnh trị an toà n xã há»™i ở địa bà n thá»§ đô.
Ngà y 5/3/1979, theo Sắc lệnh số 28 cá»§a Chá»§ tịch nước, Quân khu Thá»§ đô được thà nh láºp trên cÆ¡ sở Bá»™ Tư lệnh Thá»§ đô. Trung Ä‘oà n 47 cùng Äoà n Quân nhạc trở thà nh Äoà n Nghi lá»… quốc gia mang bà số Äoà n 781 cÆ¡ cấu cấp Trung Ä‘oà n. Nay là Lữ Ä‘oà n (bao gồm Tiểu Ä‘oà n Danh dá»±, Tiểu Ä‘oà n Kiểm soát quân sá»±, Äoà n quân nhạc (bao gồm cả trưá»ng huấn luyện), các cÆ¡ quan tham mưu, chÃnh trị, háºu cần; Äá»™i pháo lá»… và đội công binh. Tá»›i năm 1992, nháºn thêm nhiệm vụ nghi thức tang lá»… cấp Nhà nước từ Lữ Ä‘oà n 144 Bá»™ Tổng tham mưu chuyển vá».
Nhìn và o lịch sá» mấy tháºp niên xây dá»±ng, chiến đấu và trưởng thà nh cá»§a Äoà n 781 cho thấy sá»± phát triển cá»§a hỠđến chóng mặt. Ấy là vá» chức năng nhiệm vụ. Còn hoạt động cụ thể thì sao? Vá»›i vốn hiểu biết hạn hẹp cá»§a mình vá» há», tôi xin được Ä‘iểm qua má»™t và i sá»± việc như sau: Chỉ tÃnh từ tháng 3/1977 tá»›i tháng 12/1978, đơn vị kiểm soát quân sá»± đã cá» tá»›i 140.133 lượt cán bá»™, chiến sÄ© là m nhiệm vụ ở 16 Ä‘iểm chốt cả ná»™i và ngoại thà nh Hà Ná»™i. Phải chấn chỉnh 8.139 trưá»ng hợp, trong đó phải xá» lý 408 quân nhân vi phạm ká»· luáºt; cùng thá»i gian đó, lá»±c lượng danh dá»± đã cá» 15.450 lượt cán bá»™, chiến sÄ© đón 4 Ä‘oà n nguyên thá»§ quốc gia và nhiá»u Ä‘oà n khách quốc tế và o Việt Nam.
Ngược dòng lịch sá» cách đó 10 năm, sá»± kiện tháng 9/1969 – Quốc tang Chá»§ tịch Hồ Chà Minh – ÄÆ¡n vị nghi lá»… danh dá»± còn ở cấp Äại đội – 1/2 lá»±c lượng do Äại đội trưởng Lê Văn Khang, chỉ huy tại Sân bay Gia Lâm, nghênh đón 40 Ä‘oà n khách quốc tế và o viếng Bác; số còn lại do ChÃnh trị viên Nguyá»…n Công Nguyên chỉ huy tại Há»™i trưá»ng Ba Äình, túc trá»±c từ đêm 5/9 tá»›i ngà y 9/9 phục vụ 50 vạn lượt ngưá»i và o viếng và dá»± lá»… truy Ä‘iệu Bác.
Vá»›i lá»±c lượng quân nhạc, chỉ tÃnh hÆ¡n 10 năm kể từ khi toà n Äảng, toà n quân, toà n dân ta thá»±c hiện chá»§ trương đổi má»›i và chÃnh sách ngoại giao rá»™ng mở, đơn vị đã tá»± biên soạn hÆ¡n 1.500 bà i giáo khoa cá nhân cho hÆ¡n 10 loại nhạc cụ. HÆ¡n 100 quốc ca cá»§a các nước đã được Äoà n biên soạn, phối khÃ, táºp luyện để phục vụ khi các Ä‘oà n nước ngoà i tá»›i Việt Nam.
Riêng giai Ä‘oạn nà y, Äoà n 781 đã hÆ¡n 200 lần thá»±c hiện nghi lá»… đón nguyên thá»§ quốc gia cùng Ä‘oà n ngoại giao cấp cao nước ngoà i và hà ng ngà n buổi nghi lá»… trong nước. Chỉ đơn cá» má»™t số sá»± kiện diá»…n ra trong cái mốc thá»i gian ngắn ngá»§i nêu trên cÅ©ng đủ cho chúng ta thấy cưá»ng độ công tác, lao động cá»§a cán bá»™, chiến sÄ© Äoà n 781 tá»›i mức nà o.
Äiá»u quan trá»ng là tất cả những sá»± kiện chÃnh trị nêu trên diá»…n ra trong bối cảnh tình hình thế giá»›i và khu vá»±c đầy biến động phức tạp. Hoạt động khá»§ng bố, gây rối, gây bạo loạn... xảy ra ở nhiá»u nÆ¡i. Các thế lá»±c thù địch sẽ triệt để lợi dụng sá»± cố ở nước ta và o mục Ä‘Ãch phản tuyên truyá»n nhằm là m giảm uy tÃn Việt Nam trên trưá»ng quốc tế, thì việc đảm bảo tuyệt đối an ninh, an toà n má»i hoạt động cá»§a mình, góp phần cùng toà n Äảng, toà n quân, toà n dân giữ vững ổn định - chÃnh trị, phát triển kinh tế đất nước trong sá»± nghiệp đổi má»›i, thì quả là những chiến công to lá»›n.
Äể ghi nháºn chiến công đó, Äảng và Nhà nước, ChÃnh phá»§, Bá»™ Quốc phòng, Äảng á»§y quân sá»± Trung ương, Bá»™ Tư lệnh Quân khu Thá»§ đô đã tặng nhiá»u phần thưởng cao quý: Huân chương Chiến công, Cá» thi Ä‘ua tiêu biểu, thi Ä‘ua xuất sắc... và niá»m vui là m nức lòng các thế hệ cán bá»™, chiến sÄ© Lữ Ä‘oà n 781 là sá»± kiện năm 2001 đơn vị được Nhà nước tặng danh hiệu Anh hùng Lá»±c lượng VÅ© trang nhân dân vì đã có thà nh tÃch đặc biệt xuất sắc trong thá»i kỳ đổi má»›i.
Song, ngưá»i viết bà i nà y trá»™m nghÄ©, thà nh tÃch đó còn là công lao cá»§a các thế hệ cán bá»™, đảng viên, văn nghệ sÄ©, chiến sÄ©, nhân viên toà n đơn vị mà thế hệ hôm nay là đại diện, kế thừa truyá»n thống cá»§a lá»›p cha anh Ä‘i trước. Äiển hình cho sá»± đại diện ấy, tôi muốn nhắc tá»›i vai trò lãnh đạo đơn vị. Äó là Lữ Ä‘oà n trưởng Ngô Chà Doanh, con ngưá»i như số pháºn sắp bà y từ ngưá»i lÃnh binh nhì cá»§a Äoà n 781 (năm 1975) để 25 năm sau (tháng 8/2000) trở thà nh ngưá»i chỉ huy cao nhất cá»§a toà n lá»±c lượng. Äó là các vị ChÃnh á»§y, Thượng tá Phạm Trung Kiên; Lữ Ä‘oà n phó, Thượng tá Lê Quang Bắc, Thượng tá Nguyá»…n Văn Äông, Thượng tá Trần Văn Phức cùng các Äoà n trưởng chÃnh á»§y và Phó Ä‘oà n trưởng tiá»n nhiệm: Lê Thế Hùng, Nguyá»…n Äức Ngẫu, Lê Xuân Sáng, Nguyá»…n Bá Ngừng, Trần Äình Hoà ng, Trần Văn Nấng, Nguyá»…n Văn Hùng, Phạm Hồng Thái, Nguyá»…n Xuân Hà , Lê Hồng Nháºt, Nguyá»…n Phúc Diến, Trần Mai Huyên, Nguyá»…n Văn Hòa, Phạm Hồng Lạc, Phạm Văn Äán. Há» là những sÄ© quan trưởng thà nh trong kháng chiến chống Mỹ và trong xây dá»±ng hòa bình đã chung tay, góp sức lái “con tà u 781†tá»›i bến bá» vinh quang.
Nhân ngà y truyá»n thống cá»§a Lữ Ä‘oà n, là ngưá»i lÃnh, vinh dá»± được khoác 2 mà u áo (Quân đội nhân dân và Công an nhân dân) trong không khà tưng bừng cả nước chuẩn bị ká»· niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, tôi viết bà i nà y thay cho má»™t lẵng hoa chúc mừng các anh, các đồng chÃ, những ngưá»i tôi vô cùng ngưỡng má»™, những ngưá»i đã góp phần tạo nên diện mạo oai phong cá»§a Quân đội nhân dân Việt Nam. Chúc các đồng chà luôn giữ vững và phát huy truyá»n thống đơn vị Anh hùng cá»§a Quân đội nhân dân Việt Nam Anh hùng, xứng đáng niá»m tin yêu cá»§a Äảng và nhân dân cả nước
Thiếu tướng-nhà văn Khổng Minh Dụ
Các chủ đỠkhác cùng chuyên mục nà y: