Câu 1: "Tôi năm nay 32 tuổi, là giáo viên, gần đây mắt hay bị mỏi và thâm quầng mặc dù tôi không bị mất ngủ. Xin hỏi nguyên nhân do đâu, khắc phục bằng cách nào?".
Trả lời:
Mắt bị mỏi hay thâm quầng có thể do nhiều nguyên nhân như cơ thể thiếu nước, bệnh nội tiết hoặc do dùng mỹ phẩm. Nguyên nhân do thiếu nước thường gặp nhất.
Vùng mắt có tỷ lệ nước rất cao. Vì thế, nếu bị mất nước nặng như tiêu chảy cấp chừng vài ba giờ thì hốc mắt đã lõm sâu và sụp mi mắt. Nếu bị thiếu nước vừa nhưng kéo dài, như làm việc nơi nắng nóng mà uống không đủ nước chẳng hạn, thì mắt dễ bị thâm quầng.
Thiếu máu cũng là một trong những nguyên nhân gây mệt mỏi, uể oải và mắt thâm quầng. Tuy nhiên, nếu do thiếu máu thì sẽ có thêm những biểu hiện như móng tay và da bàn tay không hồng, niêm mạc mắt trắng nhợt, đôi khi hồi hộp tim đập mạnh (đánh trống ngực).
Để điều trị, trước hết phải bảo đảm dinh dưỡng cân đối, hợp lý, bao gồm các thực phẩm như ngũ cốc, thịt, cá, tôm, cua, trứng, đậu, lạc... và ăn nhiều rau tươi, quả chín để cung cấp nguồn vitamin và khoáng chất, giúp cơ thể khỏe khoắn.
Để xác định nguyên nhân quầng mắt thâm, chị nên đi khám sức khỏe, kể cả đo thị lực, xem có tật về mắt không để chỉnh kính phù hợp, sẽ đỡ mỏi mắt. Nếu do thiếu máu thì phải chữa trị sớm vì để lâu có thể dẫn đến suy tim. Một điều cần lưu ý là uống đủ nước vì thiếu nước sẽ là nguyên nhân gây thâm mắt, mệt mỏi và còn gây sỏi thận nữa.
BS. Đỗ Quang Huy, Sức Khỏe & Đời Sống
----------------------------------------
Câu 2: Em năm nay 24 tuổi, thường xuyên bị thâm quầng mắt và mỏi mắt. Xin chỉ cho em cách để giảm hết tình trạng này. Em có nên dùng kem dưỡng quanh vùng mắt hay không vì theo em biết thì loại kem này chỉ sử dụng cho người trên 30 tuổi.
Trả lời: Như ta đã biết mắt là một tổ chức rất lỏng lẻo nên dễ bị ngấm nước và mất nước, đồng thời vùng da quanh mắt rất mỏng nên rất dễ thấy những biểu hiện thấm sắc tố của các mô dưới da hay các mao mạch dưới da giãn nở.
Các nguyên nhân gây thâm quầng mắt rất nhiều, tạm thời ta có thể kể các nguyên nhân sau đây:
- Do di truyền: người ta nhận thấy ở trong một gia đình nếu ba mẹ bị thâm quầng mắt thì con cái có khả năng bị thâm quầng mắt rất lớn.
- Do ảnh hưởng của ánh nắng mặt trời: dưới tác dụng của tia tử ngoại trong ánh nắng mặt trời, sắc tố melamin có trong da được tăng sản xuất làm mắt bị thâm quầng.
- Do dược phẩm, mỹ phẩm: có một số thuốc làm cho mắt bị thâm quầng do mạch máu bị dãn nở.
- Do thiếu ngủ: sau một đêm mất ngủ, mắt ta bị thâm quầng và hõm xuống.
- Do ăn uống thiếu dinh dưỡng.
- Do có thai: trong thời gian mang thai, do có sự thay đổi nội tiết tố nên có thể bị thâm quầng mắt, nám mặt.
- Do tuổi tác: thâm quầng mắt cũng thường gặp ở người cao tuổi do quá trình lão hoá của cơ thể.
Ngoài ra mắt bạn còn bị mỏi có thể do mắt làm việc nhiều quá hoặc có thể bạn bị tật khúc xạ, khiến mắt phải thường xuyên điều tiết nên gây mỏi mắt. Hiện tượng này thường được gọi là mệt mỏi điều tiết.
Để hạn chế bị thâm quầng mắt và mỏi mắt bạn nên:
- Làm việc và nghỉ ngơi điều độ, không nên thức khuya, mỗi ngày nên ngủ từ 6-8 tiếng.
- Khi đi ra nắng nên đeo kính râm và đội nón rộng vành.
- Tránh lạm dụng mỹ phẩm.
- Buổi tối trước khi đi ngủ, bạn có thể dùng ngón tay mát-xa vùng xung quanh mắt sau đó dùng nước trà ấm thấm khăn đắp lên mắt mục đích làm tăng lượng tuần hoàn máu đến các mô và làm thư dãn các cơ xung quanh mắt.
Bạn nên đi khám chuyên khoa mắt để phát hiện tật khúc xạ và các bệnh về mắt khác đồng thời kiểm tra sức khoẻ tổng quát để có hướng xử trí đúng đắn.
BS Nguyễn Đình Sang (Chuyên khoa BS gia đình, TT Y tế quận I)
