Luật Đời & Cha Con - Nguyễn Bắc Sơn

[ngudoc]

Chương 6

Để bù đắp sức lực người tình, đã chiều mình mọi lúc, mọi nơi có thể - có ngày đến hai lần: Miên ngâm lòng đỏ trứng gà với mật ong bằng mọi cách, bắt anh phải ăn kỳ hết mỗi ngày hai cốc mới nghe.

Chị cũng không hiểu vì sao mình lại mê anh đến thế. Sức lực đâu ra để có thể sống như một cô gái mười bảy, mười tám. Không biết mệt, không biết chán là gì, như người ốm dậy, ăn giả bữa, càng ăn càng thèm, càng khát. Lúc nào rảnh việc là nghĩ ngay đến cái ẩy, việc ấy, lúc nào cũng muốn gặp anh, cũng muốn ngấu nghiến anh.

Nhưng khổ nỗi, cứ mỗi lần gặp nhau xong, chị lại bị dằn vặt về tội phản bội chồng. Để chuộc tội, chị cố gắng thật chu đáo, thật chiều chuộng, mỗi khi anh về phép. Chị nấu món riêu cá với mẻ (cả Thanh Hoa, mười mấy cái chợ lớn, chỉ mỗi chợ hàng Mảng có một bà cụ bán mẻ), món anh thích, tuy không ai động đũa. Vẫn không sao xua được mặc cảm tội lỗi, đành tự an ủi: biết làm sao khi anh ấy không mang lại hạnh phúc cho mình. Tự nhiên, chị ngầm so sánh chồng mình với người tình. Rồi rút ra kết luận để tự lừa dối: Chồng mình không bằng người ta thì phải chịu thua thiệt. Mà anh ấy được hưởng cả thời con gái của mình rồi còn gì. Thật ra, mình lấy anh ấy cũng là "chiếu cố". Con gái Thanh Hoa như mình mà lấy một anh bộ đội quê tận đấu đâu là vớ vẩn. Chị quên rằng, vào thời điểm ấy, hình ảnh anh bộ đội là đẹp nhất trong lòng các cô gái. Chị đã từng hãnh diện khi trả lời các bạn: "Chồng tao là bộ đội". Thế mà bây giờ lại tiếc nuối mới kỳ cục. Khổ thế, cái mớ bòng bong trong lòng chị không cho chị yên.

Không làm sao yên cho được. Càng biện hộ, càng bế tắc cùng quẫn. Không làm sao gỡ ra được. Chị quay sang chăm nom, chiều chuộng con. Còn là vì nó biết chuyện của chị. Nó thích gì, chị mua cho nó cái ấy. Chị chăm sóc bố mẹ chồng. Rằm, mồng một đều sắm đồ lễ cho mẹ chồng. Ngày giỗ bên nhà chồng, thường là anh không có nhà. Chị lo toan mọi thứ từ hôm trước, làm tranh cả việc cô em chồng. Chỉ mong vơi được đi mặc cẫm tội lỗi. Có một cách đơn giản để bớt đi mặc cảm tội lỗi là dừng lại, quay về, thì chị lại không làm được. Đã có những lúc muốn quay về, nhất là lúc giận dỗi người tình.

Nhưng giữa hai người tình vụng trộm thế này thì giận dỗi chỉ như mưa bóng mây. Đâu lại vào đấy, lại lao vào nhau như hai kẻ chết đói. Anh Khải, một tay trong cơ quan rất thích chị. (Mà nói không ngoa, tất cả cánh đàn ông, cả các anh lớn tuổi lẫn đám ít tuổi đều thích chị), có lần đi qua bàn chị làm việc, dừng lại một tý, nói chỉ vừa đủ cho chị nghe:

- Này, nhìn mắt bà, tôi biết bà đang say đấy. Liệu mà giữ sức khoẻ. Không còn như thời con gái đâu đấy nhớ.

Có tật giật mình, chị đánh trống lảng:

- Ông nói vớ vẩn cái gì thế?

Người kia nghiêm giọng:

- Bà thừa biết tôi nói chuyện gì rồi?

Chị kể với người tình, rồi hỏi:

- Làm sao nhìn vào mắt mà biết được em đang yêu hả anh?

- Anh ấy quá tốt với em đấy! Vì sao thì em biết rồi.

Không hiểu, khi biết anh là "thủ phạm", có còn tốt không? Thế em quên đấy là cửa sổ tâm hồn em à!

Những lúc yêu nhau, anh vẫn chả bảo em mở mắt ra cho anh nhìn là gì. Em thì thích nhắm mắt để tập trung tất cả cho việc ấy. Mắt em những lúc ấy lạ lắm. Nó long lanh, sáng rựt lên, không bao giờ tìm thấy vào lúc khác. Còn gương mặt thì rạng rỡ, bừng sáng, thứ ánh sáng toả ra từ trong tâm hồn. Anh không nịnh đâu. Con người đẹp nhất khi yêu mà.

***

Lê Đại không thể ngờ được rằng, chính cái lúc anh đang hào hứng kể với mấy người bạn trong Ban chỉ huy về "cuộc chiến đấu" với vợ hôm về phép thì ở nhà, vợ anh cũng đang hào hứng say sưa trò chuyện với người tình sau một cuộc ân ái no nè, trên tầng ba của một nhà nghỉ bên con sông đào, cửa sổ mở ra cánh đồng lúa chạy đến tít tắp chân đê:

- Chồng em rất kỳ cục nhé!

- Thế nào mà em bảo là kỳ cực?

- Anh ấy chỉ thích em gãi lưng thôi. Mà da thì cứ như da trâu ấy, không mềm mại, trắng trẻo thế này.

- Thế anh ấy không làm tình à?

- Cũng làm chứ! Nhưng với anh ấy, được em gãi đúng chỗ ngứa sướng hơn thì phải. Cho nên cứ là phải xong trận gãi chán chê mới đến chuyện kia. Nhưng không thể bằng anh được. Không bao giờ bằng anh được Nếu không có anh thì em cứ tưởng chỉ có thế thôi, chỉ được thế thôi. Em biết ơn anh lắm đấy, anh yêu ạ! Có anh, em mới được sống cuộc sống thật của người đàn bà, mới biết được hạnh phúc đích thực của người đàn bà với người mình yêu… Chị quàng cổ anh, vít xuống ngực mình - Sao anh giỏi thế nhỉ? Anh ơi, em lại thèm rồi, chiều em một lần nữa rồi về, kẻo muộn.

Đến một ngày, Thuỵ Miên lo lắng báo tin cho người tình, quá mấy ngày mà chưa thấy gì. Anh cũng lo lo bảo đợi mấy ngày nữa xem sao. Đợi mãi, đợi mãi cúng chả thấy. Đến khi thầy thuốc đông y bắt mạch nói rằng chị đã có thai, và rằng thai là con gái thì mắt hai người cùng sáng lên nhìn nhau. Trước mặt thầy thuốc mà anh dám nắm lấy tay chị, cũng bắt chước đặt ngón tay vào cổ tay chị nghe ngóng, tưởng mình cũng nghe được tín hiệu từ mầm yêu của mình. Nhà anh cũng chỉ có một đứa con trai như chị. Họ ăn mừng bằng một bữa cá thoả thích.

- Nó sẽ giống em đấy!

- Giống anh cơ. Sẽ thông minh, hóm hỉnh, sẽ tinh tế em vẫn nhớ như in cái lần họp giao ban thú vị ấy, mà nhờ nó anh mới chiếm được em.

Nhưng chợt mừng lại chợt lo. Mừng đến nhanh mà đi cũng nhanh, nhất là với anh. Nỗi lo ngày càng lớn.

- Thế nào thì cũng phải tính đến mọi khía cạnh của việc không phải trong tương lai xa, mà gần, rất gần. Và bao giờ cũng phải tính đến tình huống xấu nhất.

- Em biết anh đang nghĩ gì rồi.

Anh vẫn không nói gì. Cũng có tuổi cả rồi. Tình là tình thật, yêu thật. Và cũng muốn có một "tác phẩm để đời đấy". Nhưng khốn nỗi, cả hai người đều không muốn phá vỡ gia đình mình.

Người tỉnh thì rất say, nhưng cũng rất tỉnh. Thuỵ Miên thì say hoàn toàn. Chị không nghĩ gì xa xôi, chỉ biết cái mầm yêu đang tượng hình dần lên trong cơ thể mình. Mình cần nó. Mình phải có nó. Nó mới là tình yêu đích thực của mình, cả thể xác lẫn tâm hồn. Mình sẽ nuôi nấng dạy dỗ nó, theo một cách khác, hoàn toàn khác với nuôi Cường.

Chị cũng biết không trông mong gì được ở Cường. Đã không có kinh nghiệm hiểu biết gì cho đứa con đầu lòng. Bố thì đi biền biệt, mẹ thì mải công việc.

Lại còn cái chuyện kia nữa… ân hận về nó, chị lại càng muốn giữ cái thai lại. Muốn ra sao thì ra… Chị giận dữ.

- Anh sợ trách nhiệm chứ gì? Hèn thế. Em về đây!

Anh vít hai vai chị xuống, ôn tồn:

- Thế khi thấy con giống anh như đúc mà thông thường những trường hợp thế này đều như vậy, chồng em sẽ nói thế nào? Em sẽ giải quyết thế nào?

- Thì cùng lắm là em nói toẹt ra chứ sao. Anh ấy là Đảng viên, là bộ đội, anh ấy sẽ thông cảm với hoàn cảnh em.

- Thế cơ quan mình sẽ đến thăm. Họ sẽ nhận ra ngay, chả cần xét nghiệm gì đâu… Đám đàn ông trong cơ quan, nhất là anh Khải ấy… sẽ không để anh yên đâu. Lại còn đằng gia đình anh nữa… Chúng mình đứng trước một sự lựa chọn. Hoặc là cho cả hai gia đình tan vỡ. Bỏ tất cả, xin chuyển vùng vào đâu đó trong Sài Gòn hay Lâm Đồng. Mà phải làm ngay, không đợi em sinh con. Không chờ mọi chuyện vỡ lở. Hoặc là…

Thuỵ Miên khóc:

- Nhưng mà em tiếc lắm! Em vẫn cứ ao ước một đứa con gái chấy rận.

- Đành phải thế thôi em ạ!

Yêu nhau mà chỉ vụng trộm thế này, mà không có còn thì làm sao có cái sự trọn vẹn? Mà chắc gì một sự trọn vẹn đã là hay? Chính cái ông nhà thơ có cái ý ấy - "tình chỉ dẹp những khi còn dang dở", cũng vẫn dang dở suốt đời đấy thôi. Nghĩ mà buồn… Anh ngồi thừ cả ra.

Chị lặng lẽ khóc. Anh bóp chặt tay chị, lặng lẽ khóc theo. Lần đầu tiên từ ngày dan díu với nhau, có hoàn cảnh thuận tiện thế này mà họ không làm tình.

***

Công việc ở cơ quan mới cái gì cũng lạ. Nhưng Đại không phải làm quen lâu. Ý thức tổ chức, kỷ luật của người lính, của một sĩ quan chỉ huy của một người về cơ quan mới, của một đảng viên là hoàn toàn thừa trong tác phong làm việc ở Tổng Công ty xuất nhập khẩu, thương mại, dịch vụ này. Giờ giấc làm việc tuy thích. Đi đâu tuỳ thích, miễn là công việc mang lại hiệu quả, cân đo đong đếm được. Ở đây người ta đánh giá người là ở hiệu quả ấy. Chả ai bận tâm đến các loại danh hiệu. Vì thế Đại có điều kiện dồn thời gian công sức cho việc tìm hiểu công việc.

Một hai chầu ăn nhậu với trưởng phòng kế hoạch kinh doanh, trưởng phòng hành chính tổng hợp là anh đã có trong tay tất cả công văn đi, đến, giấy phép xuất nhập khẩu, hợp đồng mua bán, kết toán cuối năm, báo cáo tổng kết năm trong suốt hai năm liền giáp với năm này. Anh đọc, ghi chép những gì cần nhớ. Việc gì không rõ thật hỏi thêm hai người trưởng phòng này. Sau vài tháng vừa làm việc, vừa lục ngược lại thời gian, anh đã hình dung ra công việc, cơ chế làm việc, công việc làm ăn của cơ quan mình. Mọi người hết sức ngạc nhiên, trong câu chuyện, khi có ai nhắc đến những vụ việc trong mấy năm trước, anh đều đế vào một vài ý kiến nhỏ, cứ như lúc ấy anh từng tham gia.

Thật ra nếu chỉ tìm hiểu qua mớ giấy tờ ấy thì cũng nắm được những điều cơ bản rồi. Đấy là cách làm phù hợp nhất, khôn ngoan nhất của người mới về. Tất nhiên không phải tất cả mọi chuyện đời, mọi quan hệ, và trình độ hiểu biết, tính cách, nhân cách của những người tham gia đều hiện trên giấy trắng mực đen. Có khi kết quả thực, lại trái ngược hẳn với báo cáo tổng kết cũng nên. Có điều, những cái đó Đại lại chẳng mấy quan tâm. Anh đã có chủ định của mình, nên điểu anh cần nắm chắc là việc chứ không phải là người.

Được cái Đại có tư duy kinh tế, lại có cái mẫn cảm của người kinh doanh nên chẳng bao lâu anh đã thành thạo nghiệp vụ ở phòng kinh doanh tổng hợp như một cán bộ đã có nhiều năm công tác, chứ không phải anh linh mới tò te chuyển ngành. Vả lại, thời gian làm chủ nhiệm hậu cần trung đoàn anh cũng đã phải va chạm với những vấn đề kinh tế của thị trường hàng hoá rồi. Quãng đời trong quân ngũ còn tạo cho anh tính quyết đoán trong suy nghĩ, nhờ thế mới có được cái dứt khoát trong giải quyết công việc.

Nhưng đến việc này thì anh thấy phải cân nhắc thêm, mặc dù trong suy nghĩ, anh đã ngã ngũ rồi. Sau một thời gian đắn đo, do dự, tối nay ăn cơm xong, anh quyết định sẽ nói với bố.

- Bố ạ. Con muốn hỏi ý kiến bố một việc.

Khuôn mặt to, quắc thước với đôi lông mày lưỡi mác của ông phướn lên. Chưa biết con hỏi việc gì mà cả lo rồi? Ông biết tính con. Thằng này đã hỏi cái gì hẳn là việc hệ trọng. Mà nó hỏi là hỏi cho phải phép thôi, chứ nó đã quyết định trong đầu rồi.

- Việc gì, anh nói tôi nghe xem nào.

Đại ngập ngừng:

- Con định xin… nghỉ sinh hoạt bố ạ!

Anh biết chuyện của mình sẽ làm bố sốc nên lẽ ra định nói "xin ra khỏi Đảng" thì anh nói như vậy. Ông cụ không hiểu ngay ẩn ý trong cách nói của con nên hỏi lại:

- Anh bảo nghỉ sinh hoạt là sinh hoạt gì?

- Ý con nói là… là sinh hoạt… Đảng ấy!

Choáng người. Không tin vào tai mình, ông cụ lắp bắp hỏi dồn:

- Anh xin ra khỏi Đảng? Có thật không, hay tôi nghe nhầm? Anh đã xin ra khỏi quân đội để đi buôn. Bây giờ lại xin ra khỏi Đảng. Con tôi xin ra khỏi Đảng? Anh có còn để cho tôi nhìn mặt mọi người không? Có để cho tôi sống nữa không đây?

Đại không ngờ ông cụ lại sốc đến thế. Mặt ông cụ tái dại. Các thớ thịt trên mặt căng thẳng, khổ sở, đau đớn. Hỏi liền mấy câu ấy xong, ông cụ ngồi thừ người ra thở, như vừa phải làm một việc cực nhọc. Anh không dám nói gì thêm. Anh nhìn bố, vừa áy náy, vừa thương.

Biết thế chả nói cho xong. Nhưng làm sao không nói được một việc như thế với ông, không phải chỉ là cha đẻ mà còn là một người cha tinh thần mà anh không thể không xưng tội, không thể giấu giếm điều gì.

Anh đã từng sống trong quân ngũ, với tư cách người chỉ huy. Ở đấy, tổ chức Đảng là cái gì thiêng liêng chặt chẽ mà bất kỳ người lính nào cũng muốn được đứng vào. Nó chứng tỏ một sự tín nhiệm, tin cậy, một bước trưởng thành, vì thế là niềm vinh dự và hãnh diện. Sau này, khi các cuộc chiến tranh đã lui vào dĩ vãng, binh nghiệp không còn là sự nghiệp đẹp nhất của thanh niên nữa, khi người ta quan tâm nhiều hơn đến chuyện riêng tư, đến đời sống gia đình, nhất là khi làm giầu đã trở thành một sự thúc bách chính đáng của mọi người, thì cánh lính và hạ sĩ quan mời không hào hứng chuyện vào Đảng. Bởi lẽ, khi được tin cậy như thế, được cử đi học trường sĩ quan để phục vụ lâu dài trong quân ngũ, mà họ lại muốn hết nghĩa vụ trở về với gia đình, làm anh lính ba linh thôn, cho tự do, thoải mái. Chứ không thiết tha làm, dù là sĩ quan ba linh tám(1). Còn hàng ngũ sĩ quan như Lê Đại, trước yêu cầu tiến lên chính quy, hiện đại, không phải ai cũng đáp ứng được đòi hỏi của quân đội, nhất là không có bằng đại học chuyên ngành. Vì thế mới có chuyện xin ra khỏi quân đội. Một sự phát triển đích thực bao giờ cũng diễn ra cả hai quá trình song song nhưng ngược chiều nhau: Đào tạo và đào thải. Không có cả hai quá trình đó, chỉ có đào tạo mà không có đào thải thì đó chỉ là phát triển giả tạo, phát triển ảo. Không sớm thì muộn sẽ sụp đổ.

Đại nhận thức như thế nên anh xin ra khỏi quân đội vì biết mình không thể phát triển được nữa? Ông cụ không hiểu được hết khúc nhôi của anh, nên đã mấy lần gọi anh là kẻ đi buôn tập thể rồi.

Mà sinh hoạt chi bộ ở cơ quan Đại thì chả ra làm sao. Người thì hí hoáy viết lách, người thì lúi húi với cuốn sách trên tay. Mở đầu, bao giờ cũng là phần đọc thông báo nội bộ. Gọi là mật, nhưng chẳng còn gì là mật ở thời đại thông tin này. Người đọc cứ đọc. Người không nghe cứ không nghe. Đến nỗi bí thư chi bộ chợt phát hiện ra mình đọc nhầm thông báo của mấy tháng trước bèn xin lỗi, thì một đảng viên cười, "nào có ai biết đồng chí đọc gì đâu mà phải xin lỗi". Một chi bộ ghép, ai biết việc người ấy, chả thể kiểm điểm về chuyên môn được. Còn kiểm điểm vai trò "đầu tầu gương mẫu" ư? Lại cành khó. Nhóm từ ấy không có trong công tác chuyên môn, nghiệp vụ, nghiên cứu, quản lý… Chỉ còn công tác phát triển Đảng là phải bàn thảo. Đại hỏi:

- Thời chiến con phải họp luôn để thống nhất ý chí đánh giặc, bàn cách đánh sao cho thắng mà ít tổn thất máu thịt nhất. Thời binh, họp tuần một lần là nhiều, bên dân sự tháng một lần vẫn là nhiều. Điều quan trọng là không có nội dung thiết thực. Lại còn mang chuyện vắng mặt ra kết tội nhau thì hết chỗ nói. Thành phố này đã có một ông giám đốc sở, thành uỷ viên mà bị kiểm tra đảng kết luận là ý thức sinh hoạt đảng kém, vì vắng mặt quá nhiều lần, thì thật là trớ trêu. Con cam đoan với bố là thứ trưởng, bộ trưởng, chủ tịch Uỷ ban vắng nhiều nhất. Chỉ vì bận nhất thôi, mà các chi bộ ấy cũng bỏ sinh hoạt nhiều nhất. Cũng vì bận công tác thôi… Lại còn chuyện cho điểm để đánh giá nữa. Con thấy hình thức quá.

Hai bố con ngồi với nhau rất lâu. Mỗi người theo đuổi một suy nghĩ. Ông Hoè hiểu rất rõ thực chất, nội dung của sự việc, của vấn đề. Ông biết nội dung ấy không thể ở mãi trong hình thức ấy! Nó đang cựa quật đòi một chiếc áo mới. Chiếc áo ấy cắt kiểu gì, may kiểu gì thì ông chưa nghĩ được. Chỉ có thể đề xuất với cấp trên, với tổ chức, như ông đã từng đề xuất việc ở Hải An, và ông tin sẽ có một sự đổi thay nào đó. Chắc cũng không xa.

Đại thì đơn giản hơn, trong cả cách nghĩ và cách giải quyết. Anh chỉ biết một điều, mình xin ra khỏi đảng, không phải vì mình không tán thành cương lĩnh, lý tưởng hằng theo đuổi. Mà chỉ vì một hình thức, như nó đang có, anh không theo được. Mà cái việc theo ấy chẳng để làm gì. Nó vô bổ, vô nghĩa quá đi. Việc làm ăn của anh đang diễn ra như hiện nay, và trong tương lai, còn phức tạp hơn, nửa năm, cả năm mới về nước, rồi lại sấp sấp ngửa ngửa đi thì làm sao mà đảm bảo sinh hoạt chi bộ được. Ba tháng không lý do thì bị khai trừ rồi! Tất nhiên sẽ làm đơn báo cáo hẳn hoi, nhưng nếu đi cả năm, nhiều năm mà vẫn có lý do thì vẫn được chấp nhận à? Anh nghe đâu, có thể sắp tới các công ty tư nhân cũng có tổ chức chi bộ. Vậy là phải. Vì rất nhiều anh em cán bộ, đảng viên đứng ra lập công ty trách nhiệm hữu hạn. Nhưng… đến cơ quan hành chính sự nghiệp mà sinh hoạt chi bộ còn như thế thì ở các tổ chức đi buôn tập thể, buôn tư nhân ấy sẽ sinh hoạt thế nào? Có giời mà biết được. Còn nếu cứ căn cứ vào báo cáo thì chi bộ nào cũng hay, cũng giỏi, đại hội chi bộ nào cũng thành công.

Thế mấy người bạn đi buôn chuyến xuyên quốc gia thì họ làm thế nào? Đại cũng đã đe ý tìm hiểu.

Anh đã thấy bạn anh xử sự thế này: Anh ta xách một két bia đến, rồi kẹo, bánh, sôcôla. Nâng lên, đặt xuống chúc tụng vui vẻ. Mỗi người một chút quà lưu niệm. Rồi kể chuyện thời sự bên Nga, chuyện làm ăn của mình. Chuyện cứ vui vẻ như một buổi liên hoan mừng người đi xa về. Cuối cùng, bí thư chi bộ nhắc các đảng viên được phân công giúp đỡ người ngoài Đảng, hoàn thành việc thẩm tra lý lịch, chuẩn bị báo cáo chi bộ vào kỳ họp tới. Dĩ nhiên, với nội dung cuộc họp hôm nay, không có chỗ cho tiết mục đọc "thông báo nội bộ".

Ông Hoè biết, trong cơ chế thị trường hiện nay, kinh tế tư nhân, các nhà doanh nghiệp đóng góp một phần không nhỏ vào mục tiêu dân giầu nước mạnh.

Ông cố loại khỏi kho từ vựng của mình những từ ngữ như con buôn", "bọn con buôn", "tâm lý con buôn", "tính toán kiểu con buôn", "đầu óc con buôn"… Nhưng ông vẫn thích hình ảnh thằng con trai, chững chạc trong bộ quân phục, quân hàm, quân hiệu tề chỉnh, hơn là thấy nó sang trọng với bộ complet, cravat của một doanh nhân. Ông còn chưa biết trả lời nó thế nào, thì nó đã lại hành ông bằng một câu hỏi nữa:

- Con làm đơn xin ra Đảng, đồng chí cán bộ tổ chức sau khi hỏi chuyện con rất lâu, lại bảo con nên viết là xin nghỉ sinh hoạt Đảng. Con bảo thế thì tôi cũng giống các cụ nghỉ hưu già yếu quá, hay không có điều kiện đóng Đảng phí nữa à? Đồng chí ấy không biết nên thế nào. Thành thử mấy tháng rồi con vẫn không được trả lời. Con nghĩ, vào Đảng, con làm đơn tự nguyện, bây giờ xin ra con cũng làm đơn đàng hoàng, thì tổ chức phải trả lời chứ. Xin vào có quyết định kết nạp, thì xin ra cũng nên có quyết định cho ra mới phải. Mấu chốt là lý do xin ra, con đã ghi rõ trong kia mà, chứ có phải mình chán Đảng, mình xin ra. Con cũng đã ghi trong đơn nguyện vọng được giữ đảng, như kỷ niệm đẹp của một thời sóng đẹp, với quân hiệu, quân hàm, huân chương, suốt thời trai trẻ trong quân ngũ, để con cháu ông có thể tự hào nói với bạn bè rằng, bố tao, ông tao đã từng là một người lính cầm súng bảo vệ Tổ quốc, từng là một Đảng viên Cộng sản đấy nhé.

Ông Hoè vẫn có thói quen ghi vào tổ công tác như một thứ nhật ký. Đêm ấy, sau khi nói chuyện với con ông viết: "Cái ác là những chuyện con mình nói đều là sự thật, đều đúng. Ở chi bộ phường mình sinh hoạt có khác gì? Mình không biết phải trả lời nó thế nào?"

***

Thời gian công tác ở cơ quan kinh tế thành phố không lâu, chỉ gần hai năm, nhưng đã giúp Lê Đại nắm được những mối quan hệ quan trọng, cả trong và ngoài nước. Điều có ý nghĩa nhất là, anh hiểu được cách làm ăn thời buổi kinh tế thị trường. Tối về, đọc sách đến khuya, để trang bị cho mình những kiến thức mà mình thiếu hụt trong những năm còn sống trong quân ngũ, tuy cũng có dính dáng đến kinh tế, đến hàng hoá, vật tư tiền bạc, nhưng đấy chưa phải là hạch toán kinh doanh thật sự. Còn điều này nữa, anh vừa công tác, vừa tư tác tức là ngầm chuẩn bị những điều kiện cần thiết cho việc sẽ rời khỏi cơ quan này, lập công ty riêng. Anh lặng lẽ chuẩn bị những thủ tục cần thiết. Lặng lẽ xây dựng những quan hệ làm ăn cho công ty mình. Trong một chuyến đi công tác Liên bang Nga, vô tình anh gặp một chiến sĩ cũ của đại đội 3, tiểu đoàn mình:

- Thủ trưởng là thủ trưởng Lê Đại, đúng không nào?

- Cậu ở đâu sao biết tên tôi?

Anh ta dập gót giầy, đứng thẳng, ngực ưỡn theo đúng tác phong quân nhân khi đứng trước thủ trưởng, giọng rắn rỏi:

- Báo cáo tiểu đoàn trưởng, tôi, hạ sĩ Nguyễn Bình, quản ca đại đội 3, không có lệnh đồng chí cũng cứ có mặt. Đồng chí không yêu cầu, nhưng tôi cứ báo cáo và sẵn sàng chịu kỷ luật, vì trước đây mấy năm, tôi đã chỉ huy một cuộc đột kích "bắt sống" mớ quần áo lót của các thím văn công sư đoàn về biểu diễn phục vụ đơn vị. Báo cáo hết! À, chưa hết. Tôi sẵn sàng phục vụ đồng chí trong mọi điều kiện có thể! Giờ thì báo cáo hết thật.

Hai người ôm nhau, như những người bạn chí cốt.

Bình ra quân, đi xuất khẩu lao động, rồi ở lại làm ăn, giờ lưng vốn đã khá. Đại thì chân ướt chân ráo mới sang, lạ nước lạ cái, giờ gặp người quen ở nơi đất khách quê người này, lại cùng đơn vị thì mừng lắm. Bình xưng hô như thế, để nhớ lại một thời sướng khổ, buồn vui trong quân ngũ, đã bị bao nhiêu tính toán, lo toan hằng ngày khoả lấp, nhờ cuộc gặp này mới sống lại.

- Thế ra cậu đầu têu cái trò nghịch ngợm ấy à? Thế mà hồi ấy tay chính trị viên đại đội cậu chịu chết. Tài thật đấy! Vợ con rồi chứ?

- Tài quá đi chứ! Tất nhiên, nếu các tay trinh sát hình sự sư đoàn mà về thì chả thoát được, nhưng em bảo chúng nó, chả ai "hình sự hoá" một việc như thế đâu thiên hạ cười thối mũi. Em tính toán cẩn thận, chọn một cậu nhỏ con, nhanh nhẹn bò qua một ngách hàng rào, đã được banh cho rộng ra từ chiều. "Nếu không kéo xuống được thì thôi, bỏ của chạy lấy người". "Sao lại không kéo xuống được?" - Một tay trong nhóm cãi. Em quay lại "Mày ngu lâu thế, ăn trộm cũng phải có một tí thông minh đấy, không thì xôi hỏng bỏng không bố ạ! Các mợ ấy mà cẩn thận cài khuy cho gió khỏi bay, thì mày đứng lên, lần tìm khuy mà mở từng cái ra chắc? Hay là giật thật mạnh cho đứt khuy để dây thép nó rung bần bật lên cho vệ binh nó bắt sống tại trận, hả?" Tay kia vẫn không chịu: "Ừ thì xu chiêng có khuy chứ quần lót cũng có khuy à?" - "Tiên sư bố. Bố lý sự vừa chứ? Thì tao chỉ bảo nếu không kéo được thì bỏ, nghĩa là cái gì kéo được thì kéo thôi chứ! Rất may là, kéo cái nào, được cái ấy. Được cả mớ. Chiến lợi phẩm được mang ra vùi ngay trong hố cát đã được bới sẵn. Em chả dại gì mang về doanh trại, chỉ chia nhau làm của riêng, để nhìn ngắm và tưởng tượng, đưa lên mũi hít hà chút hơi hướng phụ nữ còn sót lại, mà thật ra nắng mưa và cát khô đã hút chả còn mấy chút hơi hướng gì.

Ái dà, cái thời bao cấp ấy sao mà khổ thế không biết. Trước hôm anh về một bữa, chúng em còn ăn phải… Rau cải luộc vớt ra rổ rồi, chấm nước muối rồi. Gắp lên bát mình rồi, sắp đưa lên mồm mới phát hiện ra, anh có biết gì không? Bình rùng mình một cái -… một cục phân tươi bằng hạt ngô, bị rắt vào mấy cái cuống sát gốc. Phân bắc, lẽ ra phải ủ cho hoại mới bón, đằng này, đi xin về, phân tươi, bọn em cứ thế pha với nước thải tưới ngay cho cải…

Đại lắc đầu mấy cái liền. Anh biết chiến sĩ của mình ăn uống kham khổ, nên lúc ấy mới nảy ra cái chuyện đi buôn để cải thiện bữa ăn cho họ. Anh đã mắng như tát nước vào mặt một tay trung đội trưởng khi bắt gặp một chiến sĩ vi phạm kỷ luật, bị anh ta nhốt vào côngtennơ suốt một ngày nắng như đổ lửa. "Anh có mắc khuyết điểm bao giờ không? Có ai nhốt anh như thế không, mà anh hành lính thế? Nó có bằng em anh ở nhà không? Anh có đối xử với em anh như thế không? Cậy một tí quyền lực chứ gì? Thế bây giờ tôi lại nhốt anh vào đấy vì anh đã nhốt lính cho anh xem nhé? Nó mà kiện là anh ra toà án binh đấy. Hiểu chưa?"

Đại mới ra quân nên mọi chuyện trong quân ngũ cỏn mới nguyên. Bình thì hỏi thăm các cán bộ đại đội ngày ấy, bây giờ ra sao, ai lên tá, lên tướng rồi, em chả gặp lại ai đơn vị cũ. Bọn lính tráng chúng em, một số sang đây lao động, nhưng ở rải rác các thành phố khác. Ít gặp nhau lắm!

Họ ăn với nhau một bữa, ngủ với nhau một đêm.

Đại hỏi:

- Chuyện vợ con thế nào? Nãy tớ hỏi, cậu chưa trả lời.

- Em cũng có một cô bạn gái.

- Bạn hay người yêu?

- Người yêu!

- Thế đã đã sống với nhau chưa?

Trong bụng Đại đình nói "đã ngủ với nhau chưa", nhưng thấy nó thô quá mới nói vậy. Hỏi sống sượng như thế, bởi anh nghĩ, tay này đã đầu têu chuyện trộm áo xống, thì hẳn cũng phải mót cái chuyện kia lắm. Bình thẳng thắn bộc bạch.

Giữa xứ sở tuyết trắng xa tít tín tịt nào hai gã đàn ông càng dễ dàng chia xẻ chuyện đàn ông của nhau.

Sống rồi chứ! Cỗ bày tận miệng, mỡ để miệng mèo, không ăn có mà ngu. Chỉ có thằng nào bất lực mới tỏ ra lịch sự.

Đơn vị em, có một thằng trông hay lắm, đâu như người bên Thái Bình, tốt mã lắm, lao động cũng được, mà buôn bán tích cóp cũng khá. Mấy cô cùng đơn vị đều sán đến, trong đó có cả một cô gái tóc vàng rơm nếp quê em. Ôm ấp, khiêu vũ, nhảy nhót, rồi đưa nhau ra chỗ khuất, đương nhiên là để hôn hít sờ mó, phải không anh? Tay nào máu lên, còn dám "chiến đấu" tại trận: Thế mà thằng cha lại chả làm gì? Chỉ hôn qua loa, "vùng trời" cũng chả "trinh sát" mà "vùng biển" cũng không "xâm phạm" thì là thế nào? Chinh cái cô tóc vàng rơm nếp táo tợn đã hành động, như một người lính trinh sát can đảm nhất. Cô ta liền đưa tay xuống tiếp cận mục tiêu. Tưởng nắm được quả chuối tiêu đẫy tay, ai ngờ chỉ thấy bằng quả ớt chỉ thiên, mà lại là ót chỉ thiên điếc. Có chán không? Hôm sau, cô ta nói với mấy cô bạn cùng phân xưởng, mà cô ta thấy rõ, vẫn đầu mày cuối mắt với thằng cha này: "Đừng hy vọng gì nó, phí công. Tao đã dũng cảm thám hiểm rồi. Không có gì cho tụi mình đâu. Nó mãi mãi là thằng bé to xác, cả đời chỉ biết vú mẹ thôi, không biết vú người yêu đâu. Trưa nay, chúng mày phải chiêu đãi tao, vì tối qua tao đã có công tìm ra sự thật, để chúng mày khỏi mất công vô ích". Cả bọn con gái đồng thanh "hua ra" ầm lên.

- Cậu kể cho tớ nghe về cô người yêu cậu xem nào!

Bình phấn chấn hẳn lên:

- Hay! Rất hay! Không thật xinh, nhưng duyên chìm, duyên nổi có cả! Hấp dẫn lắm.

- Thế sao không cưới, rồi hãy đi cho nó chắc ăn?

Bình cười vô tứ.

- Ối giời! Em chả dại! Hồi ấy mà thủ trưởng xui dại em thế, em cũng cóc có nghe đâu nhớ. Nó cũng đòi cưới đòi có con. Nhưng em lính nát nước ra rồi. Cô yêu tôi thì cô cho tôi. Tôi yêu cô thì tôi cho cô. Hai bên cho nhau, sòng phẳng. Vì cả hai bên đều được sướng cơ mà. Đâu phải chỉ mình tôi? Còn chuyện có con, chuyện cưới xin, khoan khoan đã! Từ từ đã! Xa nhau là một thử thách lớn, nếu vượt qua được thì tốt quá! Nếu không vượt qua được thì cũng coi là một kỷ niệm đẹp. Có thể tiếc mà cũng có thể không. Thế nhỡ ở nhà nó lăng nhăng, lằng nhằng thì sao? Mình về giải quyết thế nào? Bỏ thì thương mà ương thì tội, còn con mình nữa. Lôi thôi lắm anh ạ! Lại còn tài sản nữa chứ. Mình làm được đồng nào, tích cóp được thùng hàng gửi về. Gửi cho ai? Cho bố mẹ? Hay cho vợ? Đều là chuyện đau đầu. Gửi cho bố mẹ thì vợ giận, gửi cho vợ thì bố mẹ không bằng lòng. Nhất là khi nó lại không chịu được cảnh cô đơn, nó đem của mồ hôi nước mắt của mình cho thằng chó nào, thì có khác gỉ mình ký ca ký cóp cho cái thằng chó *** ấy nó tha. Em chả dại!

- Thế ở bên này, có cô bạn nào không?

- Anh hỏi đúng đấy. Tất cả chỉ là bạn. Bạn làm ăn. Cũng có thể là bạn tình. Em chung thuỷ với người em yêu. Nhưng không chung tình được. Xa xôi cách trở thế này. Cô đơn thế này, mà mỡ cứ đưa đến rước miệng mèo: Em có bất lực như thằng cha thái lọ, Thái Bình kia đâu mà bỏ qua được? Thế nên, nói thật với anh, cũng có bạn tình. Mà không phải là một đâu. Giúp đỡ chị em thôi Không gắn bó gì. Mình cũng cân bằng được dương âm. Mà nó cũng cân bằng được âm dương. Hoà cả làng. Có đi có lại sòng phẳng. Chẳng ai nợ nần ai. Em nói thật nhé. Chính cái cô tóc vàng rơm nếp cũng là bạn tình của em đấy. Bọn này rất rõ ràng, sòng phẳng, cũng như em, rất sòng phẳng, rõ ràng. Nó bảo: "Tao thích mày, vì mày lao động giỏi, khâm phục lắm. Nhưng tao muốn làm tình với mày, xem đàn ông Việt Nam thế nào". Xong trận chiến đấu đầu tiên, nó bảo: "Khá lắm, thích lắm, đã lắm… thỉnh thoảng nhé!"

Mà nói thật với anh, em cũng rất thích nó. Em làm cho nó một trận mê tơi, đã đời, để nó biết, lính của thủ trưởng Đại không chỉ anh dũng trên chiến trường, mà còn anh dũng, ngoan cường, dẻo dai trên sân vận động hàng chiếu nữa kia! Nói tếu cho vui thế thôi. Anh thì còn đánh nhau thời chống Mỹ. Chứ bọn em, giải phóng xong miền Nam mới đi lính nghĩa vụ thì đánh đấm gì đâu.

Cái chuyện đàn ông, đàn bà thì huyên thuyên cả ngày được anh ạ. Thôi, bây giờ đến lượt anh. Vợ con anh thế nào. Nghe đồn vợ anh xinh lắm, chiều chuộng anh lắm phải không?

- Ư vợ tớ xinh lắm, chiều tớ lắm…

Bình chen ngang:

- Mà anh lại là bộ đội. Lại không ở bên chị ấy thường xuyên. Sai lầm! A không! Có thể là sai lầm thôi. Vẫn có những người phụ nữ tuyệt vời cả về nhan sắc lẫn đức độ chứ.

Lê Đại nghĩ bụng. Cái thằng khôn ngoan ra phết. Những cái đó, nó phải tự rút ra từ cuộc đời.

Quân đội chỉ có thể dạy nó, cách sử dụng vũ khí, cách đánh giặc, bản lĩnh đánh giặc và tính kỷ luật, tính tổ chức, tính tập thể, tính đồng đột chứ ai dạy được nó những điều ấy. Mà xem ra nó nghĩ đúng ra phết. Mình ngu ngơ hơn nó nhiều.

Sáng hôm sau dậy muộn. Bên ấy vẫn thức khuya dậy muộn như thế. Chưa kịp vệ sinh cá nhân, Lê Đại nhận được tin dữ từ nhà.

Vợ anh chết vì tai nạn giao thông trên đường đi công tác.


Chú thích:
(1) 308 là số hiệu sư đoàn Quân tiên phong.

[ngudoc]

Chương 7

Lê Đại ra quân, về một cơ quan kinh tế, anh được về nhà, sống với vợ hằng ngày.

Không còn được thoải mái với người tình như trước, Thuỵ Miên liền nghĩ ra cách đối phó trong những trường hợp thời gian gặp nhau cực ngắn. Bây giờ chỉ có thể đùng lối đánh đu kích, đặc công.

Họ vẫn lén lút gặp nhau, thường là viện cớ công việc bất chấp nguy hiểm, cứ lao vào nhau như hai kẻ nghiện ngập. Sự vụng trộm lúc này lại càng như một liều thuốc kích thích đặc biệt.

Chính lúc ấy, cả hai đều không ngờ được rằng, tai hoạ lại đến từ một phía khác hẳn…

Đường đến một khu du lịch sinh thái tư nhân. Cánh đồng hai bên đường vàng rực lúa chín. Mấy lồng chim ngói bên lề đường chờ khách. Mùa thu, chim ngói, cơm mới. Thuỵ Miên bảo người tình, lúc về sẽ mua mấy con làm món chim hầm gạo nếp. Người đàn bà ngây ngất bay lượn trên mầu vàng mơ ấy. Mấy câu thơ, không biết của ai thốt ra từ cái miệng xinh xinh của chị:

Lúa đã chín rồi!

Ngày ngày nóng bức.

Hẹn đến ngày mai

Ta đi ta gặt.

Tình ta cũng chín rồi!

Trái tim ta nóng bức

Mong anh, anh yêu ơi!

Anh là người đến gặt!

Anh ngoái đầu lại:

- Anh gặt rồi đấy thôi.

- Anh gặt nữa đi, gặt mãi nhé!

Cả hai đều thấy rạo rực. Anh nôn nóng tăng ga vọt lên, không để ý đến cái ổ gà sâu hoắm trước mặt.

Chưa kịp xử lý, chiếc xe lệch tay lái, loạng choạng, lao ra vệ đường, rơi thẳng xuống ta luy âm.

***

Từ xa, anh cảnh sát giao thông trẻ đã nhìn thấy chiếc @ phóng rất nhanh, đang lạng lách qua tất cả các xe khác trước mặt nó. Bất chấp đèn đỏ, nó vẫn cắt ngang được mấy chiếc xe máy đang sang đường rồi vọt mất. Nhìn hút theo, anh lẩm bẩm: "Vẫn thằng ấy". Cái số xe ấy làm sao mà quên được. Anh gọi đến trạm cửa ngõ ra ngoại thành, yêu cầu bằng mọi cách chặn chiếc xe @ biển kiểm soát 9981 lại, đồng thời báo cáo về đồn. "Mày không thể thoát được, nếu qua ngoại thành theo đường này". Chưa đến năm phút sau anh nghe báo về chiếc xe đã bị giữ lại. "Tôi đến ngay!" "Mày chạy đâu thoát khỏi tay tao?"

Anh rẽ đám đông, tiến vào chỗ người và xe đang bị giữ. Trông mặt mũi họ, rõ ràng hai bên đang căng thẳng, to tiếng.

- Lại gặp nhau, đúng là quả đất tròn phải không?

Nhìn thấy người cảnh sát trẻ, Cường trấn tĩnh, nói ngay:

- Tôi có lỗi, nhưng anh thông cảm cho. Tôi có tin dữ. Mẹ tôi bị tai nạn giao thông ở cây số 13.

Nhìn mặt, anh biết gã không nói dối. Không trả lời anh gọi đi:

- Chúng tôi ở đội cảnh sát giao thông số 3 Thành phố. Các anh đang xử lý một vụ tai nạn giao thông ở cây số 13 phải không? Cho biết nạn nhân tên là gì?

Anh la quay sang Cường: - Mẹ anh tên là gì? Thôi được anh đứa giấy tờ xe máy đây, rồi đi cho kịp… Cẩn thận đấy.

Lê Cường rẽ đám đông hiếu kỳ, đến chỗ đặt thì thể mẹ mình. Nó nhận ngay ra người đàn ông ở gần đó, mặt mũi nhăn nhó vì đau đớn đang được buộc ga-ro cầm máu là ai. Nó ném vào mặt người ấy cái nhìn căm ghét: "Tại ông mà mẹ tôi chết đấy. Sao không chết luôn đi cho xong chuyện".

Đại không kịp về nhìn mặt vợ lần cuối. Anh vĩnh viễn không biết vì sao vợ mình bị tai nạn, bị tai nạn cùng ai. Người ấy là thế nào với vợ mình. Cũng vĩnh viễn không biết chuyện con mình đã từng chứng kiến chuyện gì giữa vợ mình và người này nhiều năm trước.

Thuỵ Miên trong tâm trí anh, mãi mãi vẫn là người vợ hiền thảo, chiều chồng nhất mực.

Kiều Linh xin người yêu được để tang mẹ mình.

- Thế là anh có vợ rồi à? - Cường hỏi lại, giọng vừa ngạc nhiên vừa gay gắt.

Kiều Linh thủ thỉ, nũng nịu:

- Thì mẹ anh đã chứng kiến cảnh chúng mình… hôm ấy.

Cường gân cổ nói bừa:

- Thế thì làm sao? Anh làm tình với khối đứa rồi!

- Em…

Nó định nói "chắc cũng thế", nhưng chợt dừng lại. Nó nhớ đến tấm vải trải giường ở khách sạn Chiều tím hôm ấy.

- Thì chắc là như thế rồi! Nhưng… đã có lần nào anh làm tình với ai trong nhà anh, trong phòng anh, trên giường anh, bị mẹ anh bắt gặp chưa?

Nó nói bừa, cốt cho xong chuyện, không cần biết câu chuyện sẽ dẫn đến đâu:

- Khối lần!

- Cũng còn trinh tiết như em à?

- Đương nhiên!

- Rồi anh cũng bỏ họ à?

- Bỏ chứ rước về làm gì?

- Thế cũng định bỏ em chắc?

Cường ngồi im. Kiều Linh ôm lấy người yêu, âu yếm dỗ dành:

- Không bỏ được em như thế đâu.

- Vì sao?

- Vì em xinh đẹp hơn hẳn những đứa anh đã gặp này. Em sẽ là một người vợ ngoan ngoãn của anh này. Học vi tính xong, bố anh sẽ xin cho em làm văn thư, thư ký, hay một chân văn phòng nào đấy. Em sẽ học tiếng Anh. Anh biết rồi, nhan sắc như em thì khối tay giám đốc nhận làm thư ký. Mà em báo cho anh tin này nhé!

- Tin gì?

- Anh chuẩn bị lễ cưới đi là vừa, sắp làm bố đến nơi rồi đấy.

Cường giật bắn người như bị điện giật:

- Đùa kiểu gì thế? Sao em lại đùa chuyện này được? Chắc gì là con anh?

- Này, em thì tát cho một cái bây giờ! - Cô đanh mặt lại khi nói câu ấy. Nhưng lại lập tức làm lành - Anh quên là khoa học kỹ thuật thời nay, ngay lập tức sẽ xác định được anh có phải là bố cái thai trong người em không à?

Cường đần mặt ra. Mẹ chưa chôn cất, đã lại có chuyện rắc rối này.

Không thể chờ đợi mãi ở Cường, mà cái thai trong bụng thì cứ lớn dần. Kiều Linh đành phải đi nước cờ chót. Cô đến gặp ông bà Lê Hoè, trình bày thẳng thắn sự việc. Ông Hoè ngẩn người ra, còn bà vợ thì lồng lên, mỉa mai tra hỏi. Nhưng vẻ cứng cỏi của Kiều Linh khi cô bảo sẵn sàng nhờ khoa học can thiệp làm hai người chùng hẳn xuống. Cô hẹn hôm sau trở lại.

Ông bà đã tính nát nước ra rồi. Cháu mình mới sắp tốt nghiệp. Nó vốn lông bông, lang bang. Lúc nào cũng như chó *** lông nhông ngoài đường. Mẹ không dạy được con. Lại còn nuông chiều vô lối. Nếu cưới thì cũng chỉ ba bẩy hai mốt ngày là bỏ nhau thôi. Nó không hề có một tí ý thức về chuyện vợ con. Mà cười thế nào được khi mẹ nó vừa nằm xuống? Nếu cháu mình mà chín chắn thì bảo còn có thể cho con bé đi nạo thai, chờ cho nó học xong, kiếm cho con bé kia một công việc nào đấy! Nhưng con tính ấy xa vời quá, không làm sao ghép vào bài toán này được. Mà nếu cưới rồi, nó lại dở quẻ ra thì còn chết nữa. Thà chết bây giờ, còn hơn lúc ấy mới chết. Tính tới tính lui, hai ông bà quyết định dùng phương án đền bù thiệt hại.

Cô gái nhìn thẳng vào mắt ông rành rẽ:

- Cháu nghe ông nói ạ!

Nó nhìn ông, yên tâm hơn. Bởi ông nhìn nó, không mấy ác cảm.

- Ý cháu thế nào, cháu phải nói ra chứ?

Nó trả lời ngay, như đã sắp sẵn tất cả trong đầu:

- Cháu đã làm tất cả để trở thành vợ anh ấy. Nhưng anh ấy lại chỉ chơi bời cho vui, nên chuyện không thành. Cháu xin gia đình chu cấp cho cháu một số tiền để cháu làm mấy việc, chắc bác biết là việc gì rồi ạ! Cháu phải nói thẳng ra điều này. Đời con gái của cháu thế là mất rồi. Phải có một sự đền bù thoả đáng…

- Cụ thể là bao nhiêu?

Lân đầu tiên, ông Hoè phải nói chuyện giá cả như ở chợ, nên lắp bắp như nói lắp. Cô bé thì không hề ngập ngừng:

- Gia đình cho cháu một trăm triệu.

Ông Hoè còn đang đờ người ra vì con số nó ra giá, thì nó đã nói tiếp, đẩy ông vào cái thế chỉ còn biết chấp nhận:

- Đối với tài sản, và nhất là với uy tín gia đình ta, thì như thế chắc chả có ý nghĩa gì!

Đầu óc ông Hoè bỗng tỉnh táo khác thường. Nếu không kiên quyết với vợ thì, lúc con bé ra giá như thế, chắc chắn bà Phụng phải nhảy dựng lên cho mà xem.

Đanh đá lắm thì đá đanh nhiều. Ông hỏi tiếp:

- Cách thức giao nhận tiền?

Ông cũng không ngờ mình lại có được một câu hỏi thực tế đến như vậy. Không cần suy nghĩ, nó trả lời ngay:

- Thưa bác, tiền phải đóng thành cọc, còn nguyên dây buộc, niêm phong có chữ ký của nhân viên đóng gói ngân hàng, mà chỉ là tiền một trăm hoặc năm mươi thôi. Hai bên làm giấy cam kết đã giải quyết sòng phẳng, không kiện cáo gì. Mỗi bên giữ một bản.

Ba ngày sau, mọi việc diễn ra theo đứng kịch bản như thế.

***

Sau cuộc họp thường vụ, bí thư Đảng uỷ Nguyễn Văn Hải tính nước phải chuẩn bị lực lượng. Hôm nay, lực lượng của ông được mời đến một cuộc nhậu.

Họ ngồi quanh mâm thịt chó bẩy món tú ụ. Ở thời thực phẩm, lương thực phải mua bằng tem phiếu thì bất kể một miếng thịt gì ngoài thịt quốc doanh, mà quốc doanh thì chỉ cung cấp thịt lợn cho các loại bia, cho nên bất cứ thứ thịt gì đều đắt, đều hiếm, đều quý, đều thèm đối với cả mắt, mũi, lưỡi và dạ dày. Vì thế một mâm thịt chó thế này vào thời buổi ấy là một đại đại tiệc. Mùi thịt chó, không biết bao nhiêu năm rồi chưa biết, quyện với mùi rau húng quế. Chai rượu Làng Vân nút lá chuối khô được mở ra, rót đầy sáu cái chén. Mùi rượu cay nồng, thơm lừng xộc vào mũi, gọi dạ dày co bóp.

Hải ngồi chĩnh chện trên một cái ghế có đệm. Chỉ có ông là ngồi như thế. Do đặc điểm cơ thể nên ông không thể ngồi xếp bằng tròn được. Khi ông đến, chủ nhà lập tức mang ra đặt ở vị trí trung tâm, và chỉ có vị trí ấy mới có chỗ dựa lưng.

Đột nhiên ông đứng dậy.

- Anh đi rửa tay cái nhá.

Ông chống tay xuống chiếu, nặng nể thu một chân về. Sau khi nhắc được một chân lên, ông lại thu nốt chân kia. Hai người ngồi hai bên, cùng lúc đỡ ông đứng dậy. Năm người ngồi xung quanh chiếu, đành rung đùi ra ý không sốt ruột, không thèm ăn. Nhưng một người lại nhón một củ hành chấm muối ót. Một người nhai củ sả. Một người nhặt ngọn húng quế chấm mắm tôm. Một người bẻ mảnh bánh đa nhai rau ráu. Chỉ có một người hình như đang quan tâm đến một điều gì khác ngoài mâm thịt chó đầy tú ụ này. Anh ta khẽ lắc lắc đầu, nói hai tiếng bâng quơ: "Quái lạ!".

Ai cũng biết, khi mọi người đã yên vị, rượu đã rót ra, thì y như rằng ông đứng dậy đi rửa tay. Sao không rửa tay trước mà lại rửa tay đúng vào lúc ấy. Mà ông ta thì bẩn chết đi được. Làm gì vệ sinh đến mức ấy? Mà quái lạ, nhìn kỹ, thấy tay ông ta vẫn khô nguyên là nghĩa làm sao? Là nghĩ thế, là bụng hỏi dạ, chứ bố thằng nào dám mở mồm ra. Đến ngay cả sự thắc mắc hiện trên nét mặt cũng còn không dám nữa là.

Kia rồi. Ông ta đã trở lại chỗ của riêng mình, loay hoay thu chân ngồi xuống, trong khi hai người hai bên, chân quỳ, chân gập sau đít, đỡ ông ngồi.

- Nào các chú, ta nâng cốc chúc mọi việc như ý.

Ông gọi đến cho ăn không phải là để anh em chén thừ chén tạc, chén chú chén anh, mà là vì công việc Cho nên ông không chức sức khoẻ, mà là chúc công việc như ý. Việc gỉ thế? Thì cứ ăn đi đã. Vừa ăn, vừa nghe ông chỉ thị…

Nhưng mới được mấy lần gắp, ông đã đặt đũa xuống. Bắt đầu rồi đây.

Các chú cố gắng tim hiểu thật kỹ, theo dõi thật kỹ, thật sát sao, xem đối tượng ăn ở ra sao. Tác phong sinh hoạt thế nào? Phải để ý đến cả quần áo, tóc tai, lời ăn tiếng nói hằng ngày. Câu nói nào đáng chú ý thì phải ghi lại, ghi rõ cả giờ phút nó nói, nói chỗ nào, có ai nghe thấy, trong hoàn cảnh nào. Công việc đối tượng làm thì có kết quả đấy, nhưng cách quản lý, điều hành ấy như thế nào? Có đúng với đường lối, phương châm của Đảng không? Có theo đúng đường lối giai cấp của Đảng không? Phải phát hiện ra. Phải suy nghĩ. Nâng lên thành quan điểm, lập trường càng tốt. Tôi sẽ đánh giá trình độ giác ngộ của các chú qua việc này. Để làm gì thì biết cả rồi, không phải giải thích.

Khi ông nói, cả năm người đều ngừng ngay việc ăn uống tầm thường lại, để tiếp thư những lời dặn dò. Có người còn lấy bút ra ghi vào sổ tay. Ai đang gắp thì thu đũa về. Ai đã gắp vào bát thì để đấy. Ai đang nhai thì ngậm miệng, kín đáo nhai trệu trạo rồi nuốt vội. Một người vừa mới bỏ miếng thịt vào miệng, chưa kịp nhai, vội đưa bát lên miệng, nhè ra.

Tất cả im phăng phắc nghe ông chỉ thị. Chỉ còn tiếng con nhặng xanh vo vo đánh hơi thấy mùi mắm tôm sà vào.

Ông nói xong, bảo mọi người:

- Thôi các chú ăn đi rồi còn về. Nhớ kỹ đấy nhé.

Mọi người lại ăn tiếp. Nhưng vì cùng một lúc ngừng, giờ lại cũng ăn tiếp nên năm sáu đôi đũa cùng đưa xuống mâm, tua tủa như gương, như giáo, như bát xà mâu, nhất tề xỉa vào kẻ thù. Có hai đôi, tức là hai cánh tay đan chéo vào nhau. Một trong hai người phải rút tay về nhường cho người kia.

Ông thì không cần phải gắp gì, mà bát vẫn đầy thức ăn - những miếng ngon nhất. Hai người thân tín ngồi hai bên. Một là phó bí thư thường trực, chuyên trách công tác Đảng, hai là trưởng phòng Tổ chức cán bộ - thường vụ Đảng uỷ có vinh dự chăm sóc lãnh đạo. Trong bát ông đã có một miếng gan, một miếng dồi. Trưởng phòng Tổ chức gắp miếng thịt hấp lên, có vẻ chưa vừa ý lại đặt xuống. Nếu là gắp cho mình thì xấu quá. Nhưng gắp cho bí thư đảng uỷ cơ mà. Vì thế có gắp lên đặt xuống cũng chả sao. Miếng sau nạc hơn. Được! Nhưng vẫn đeo dính một tí da. Không ngần ngại, anh lấy tay dứt ra phần da ngoan cố không chịu ly thân khỏi phần nạc, rồi mới đưa lên bát ông.

Người ta chỉ có thể gắp miệng dồi, miếng gan, chứ không ai lại cứ thế chan canh cho ông, mà lúc này ông lại muốn làm một muôi xáo măng. Thế là, tay phải vẫn cầm đũa, ông đứa ra cầm muôi. Lóng ngóng thế nào để đầu đũa vừa chấm mắm tôm quệt vào tay áo. Bực mình, ông đặt cả bát, đũa xuống, lấy giấy lau mồm rồi lau áo.

Một mẩu giấy mỏng tách ra, dính vào mũi nên ông không thể biết. Ông không biết, nhưng ai cũng biết. Ai cũng buồn cười, nhưng không ai dám cười. Trưởng phòng Tổ chức nhắc: "Trên mặt anh có mảnh giấy". Anh ta không nói đúng vị trí mảnh giấy dính là cái mũi.

Bởi nói thế, nghe rất buồn cười. Vì thế, khi ông đưa lay lên mặt, vẫn không làm cho mảnh giấy rời ra. Thấy thế mọi người đều muốn cười mà không dám cười. Cái mặt muốn cười mà không dám cười trông mới buồn cười chứ. Ông lại đưa tay lên rờ rẫm mặt. Vẫn không được.

Cả mâm chăm chú theo dõi. Sợ mọi người không giữ được sẽ cười thật, trưởng phòng Tổ chức lấy hết can đảm đưa tay lên, nhón lấy mảnh giấy trên mũi ông xuống, đưa ra trước mặt ông, như báo cáo: "Nó đây ạ! Chính nó là thủ phạm bám vào mặt thủ trưởng đây ạ!"

Ông là người cao tuổi nhất nhà máy, như cha mẹ mình ở nhà, lại là bí thư Đảng uỷ, việc chăm sóc ông là phải đạo. Ai chả muốn làm như thế? Nhưng không phải ai cũng được làm như thế.

Sau trận rượu thịt chó này, còn một trận tiết canh ngan, bún ngan nữa. Đại thể mục đích yêu cầu cũng như thế? Ông điểm xem đã phát hiện, đã tìm hiểu được những ai…

Trong bữa thịt chó, đã có một người nói một câu bâng quơ, không đầu, không đũa: "Quái lạ!" Đấy là một tay tháo vát, nhanh nhẹn, hoạt bát. Tay ấy nói câu ấy vào lúc ông bí thư đi rửa tay. Nhưng không ai biết anh ta là cái gì? Nên cũng chẳng ai bắt chuyện hay hưởng ứng. Lần này, khi thấy ông co chân đứng dậy đi rửa tay. Anh ta cũng kín đáo chuẩn bị tư thế đứng dậy. Ông ta vừa đi khuất khỏi cánh cửa, anh ta cũng lập tức bật dậy buông lại một câu dặn với mọi người: "Em ra ngoài một tí". Anh ta theo ông vào khu vệ sinh, nấp vào một chỗ ghé đầu nhìn. Thấy ông bí thư rút từ trong túi quần ra một cái chai nhỏ, ngửa cổ đưa lên miệng. Cục yết hầu trên cái cổ to như cổ trâu đưa lên hạ xuống để nuốt, rồi cái chai lại đưa lên miệng lần nữa. Đoạn ông xoáy nắp lọ bỏ vào túi quần. Anh chàng láu cá ba chân bốn cẳng biến về chỗ ngồi của mình. Vừa kịp đặt đít xuống chiếu thì ông ta hiện ra sau cánh cửa.

Không một ai biết anh ta vừa đi đâu, vừa làm gì. Cũng không một ai biết bí mật của việc đi rửa tay của ông. Sau này, khi ông bị buộc phải nghỉ hưu, bí mật ấy rưới bị anh chàng kia tiết lọ. Thì ra, bố ấy ra sau uống rượu thuốc ngâm cao hổ cốt. Uống vụng một mình. Thảo nào cái thứ rượu Làng Vân, bố ấy chỉ nhắp qua loa gọi là.

***

Vì Trần Kiên là trưởng phân xưởng Cơ khí Động lực nên việc xét kết nạp Đảng của anh được đưa ra cuộc họp Ban chấp hành mở rộng vào chiều thứ bảy.

Hôm nay bí thư ăn mặc rất chỉnh tề. Lại thắt cả cravát nữa. Chỉ có điều, nó lại được đưa ra ngoài áo len cộc tay. Và giầy đen, quần sẫm mầu lại đi tất trắng. Ông quán triệt:

- Các đồng chí hãy lấy tinh thần Đảng viên trong công tác xây dựng Đảng, chân thành góp ý kiến, nhận xét ưu khuyết điểm của quần chúng Trần Kiên, để đưa ra kết luận cuối cùng, xem có xứng đáng đứng trong hàng ngũ những người Cộng sản không?

Lập tức mấy cánh tay giơ lên:

- Tôi thấy anh Trần Kiên làm việc cũng được đấy. Nhưng tác phong sinh hoạt thì phải xem lại. Tóc tai gì mà trùm kín gáy. Đảng viên không thể để tóc đít vịt như thế?

- Đành rằng kêt quả thi đua ở phân xưởng anh ta là cao so với toàn nhà máy, nhưng để đạt được thành tích ấy, anh Kiên đã sử dụng một lối quản lý tư bản chủ nghĩa. Công nhân không được tôn trọng như những người làm chủ tập thể. Không động viên công nhân, chỉ ra lệnh như một ông chủ. Hết đe doạ trừ lương lại đe doạ cắt thưởng. Thử hỏi, nhà máy này của ai, của giai cấp công nhân chúng ta hay của riêng anh ta?

- Tôi thì tôi đặc biệt ghét lác phong sinh hoạt tiểu tư sản. Gớm, đi làm mà cứ như đi dự đám cưới ấy. Giở nghỉ, anh em công nhân thì chơi tú lơ khơ hoặc trò chuyện thân mật trong tinh cảm giai cấp. Chỉ riêng anh ta cứ chúi mũi vào quyển sách. Cái bệnh sách vở sinh ra từ đấy chứ đâu.

- Đúng đấy. Tôi thấy anh này hay cầm một tài liệu gì đấy. Những lúc có một mình, tôi bắt gặp anh la xì là, xì lồ tiếng gì lạ lắm. Hỏi thì anh ta bảo đang luyện tiếng Mỹ. Chết thôi! Học tiếng của kẻ thù để làm gì hả các đồng chí? Để biệt kích nó nhảy xuống đây, người nhái nó theo đường sông vào đây thì làm thông ngôn cho nó à? Dẫn đường cho nó à? Các cụ ta đã dạy rồi: Yêu ai yêu cả đường đi, ghét ai ghét cả tông chi họ hàng. Sao lại học tiếng nói của kẻ thù hả trời? Trong khi tất cả chúng ta học tiếng Nga, tiếng của Lênin, của quê hương Cách mạng tháng Mười thì anh ta lại học tiếng của kẻ thù? Đấy lập trường địch ta của anh ta thế đấy! Lập trường giai cấp của ta thế đấy các đồng chí ạ!

Các đồng chí chúng ta thường hát bài gì? Vì nhân dân quên mình này, Không cho chúng nó thoát này. Còn anh này á? Toàn những bài nhạc vàng vọt, rền rĩ…"Đêm dài qua dưới mưa rơi, em mong chờ anh tới…" rồi "Cây thuỳ dương buồn…". Thanh niên thời đại Hồ Chí Minh sao lại ẻo lả, uỷ mị như thế được?

Phải như tùng bách trước gió, chứ sao lại như liễu rủ ven sông? Thời buổi chiến tranh ác liệt thế này mà cứ anh anh, em em như thế sao được? Tất cả những tình cảm riêng tư đều phải nén xuống, nhường chỗ cho những tình cảm cách mạng, chiến đấu. Một quần chúng như thế không biết chứng ta phải giáo dục bao lâu mới gột rửa được những thói xấu cố hữu của giai cấp tiểu tư sản.

Đồng chí bí thư đã nói rồi, tôi xin nhắc lại cũng không thừa. Thành tích ở phân xưởng Cơ khí Động lực là của chung mọi người. Cách mạng là sự nghiệp của quần chúng. Nếu có đóng góp một tí nào thì đó chỉ là kết quả tính xốp nổi của giai cấp tiểu tư sản mà thôi.

Phe bí thư phát biểu dồn dập, tới tấp như một trận tiến công liên tục, nổi dậy đều khắp. Việc chuẩn bị lý luận, tập hợp lực lượng của bí thư Đảng uỷ mang lại kết quả không ngờ: phe giám đốc không nổ được một phát súng nào đáp lại. Với thế áp đảo ấy, kể ra cho bỏ phiếu hở cũng chắc ăn rồi. Nhưng vốn tính thận trọng và để tỏ ra khách quan ông nói:

- Chúng ta không bao giờ quên được lời dạy của Bác Hồ, người sáng lập ra Đảng ta: "Phải giữ gìn sự đoàn kết của Đảng như gìn giữ con ngươi của tròng mắt mình", các đồng chí ạ! Vì thế để đảm bảo đoàn kết nội bộ và dân chủ, chúng ta sẽ bỏ phiếu kín!

Hòm phiếu được mang ra. Đó là một chiếc hộp phấn thạch cao 100 viên rỗng, dán lại. Phiếu được đóng dấu đảng uỷ đỏ chót, phát đến tay từng người.

Bí thư Đảng uỷ Hải phấn chấn ra mặt. Các bắp thịt trên mặt ông nổi lên đầy đặn, đỏ lựng. Khí sắc của con người được rượu cao hổ cốt đổ vào họng hằng ngày. Trong khi chờ kết quả bỏ phiếu, bí thư Đoàn cầm trịch cho mọi người hát: "Kết đoàn, chúng ta là sức mạnh, kết đoàn, chúng ta là thép gang…". Mọi người vừa hát, vừa vỗ tay theo nhịp hành khúc.

Bỗng nhiên, Trưởng phòng Tổ chức đến bên bí thư Đảng uỷ, dúi vào tay ông một mảnh giấy nhỏ gấp tư.

Ông mở ra đọc.

Mắt bỗng sầm lại.

Mặt đang đỏ lựng mà tái dại ngay như miếng thịt trâu ôi chợ chiều.

Kết quả bỏ phiếu được công bố. 18/5 người đồng ý kết nạp Trần Kiên. Chỉ tại ông quá chủ quan. Chỉ tại ông ra cái điều dân chủ với công khai. Nếu cứ giơ tay biểu quyết thì sẽ có những đứa nể mặt ông, hãi ông mà phản đối đấy. Hoá ra mình dại. Mà mấy người thân tín của ông nữa. Công lao bồi dưỡng chúng nó thế là công toi. Thế nghĩa là một trong năm đứa có mặt trong bữa rượu đã phản bội ông. Thế mà lúc nãy, trước khi bỏ phiếu, cả năm đứa đều phát biểu phê phán Trần Kiên đủ điều. Tức là một trong năm đứa đã bỏ phiếu tán thành. Gớm thật! Quân xanh vỏ đỏ lòng! Đứa nào? Ông sẽ tìm kỳ ra cho mà xem.

Nhưng, cũng tại mình cơ. Sao lại chủ quan khinh địch như thế nhỉ? Muối mặt một tí, cứ giơ tay biểu quyết có phải ăn chắc không. Trong số các cán bộ chủ chốt, sẽ không có mấy thằng đủ can đảm làm trái ý mình đâu. Và cả cái thằng chó chết nào đấy trong số năm đứa thân tín, tin cậy cũng không dám phản mình".

Ngay sau cuộc họp thường vụ Đảng uỷ nhà máy lần trước, Quận uỷ đã nắm được tình hình. Quận uỷ nhận ra ngay vấn đề mất đoàn kết nội bộ ở đây. Vì thế, nhân Hoè về phổ biến nghị quyết đã tranh thủ ý kiến ông. Sau đó, ông đã về tận đây gặp gỡ tìm hiểu cặn kẽ sự việc. Quận uỷ cũng đã cử phái viên về dự cuộc họp ban chấp hành mở rộng này.

Sự việc được báo cáo lên trên. Hải bị Ban kiểm tra Quận uỷ gọi lên kiểm điểm. Dù không bị kỷ luật, vì xét quá trình công tác, nhưng ông bị kết luận: Không đảm bảo sự lãnh đạo lành mạnh đúng đắn của Đảng, gây bè phái, chia rẽ, làm mất đoàn kết nội bộ. Bị nghỉ hưu trước thời hạn.

Kết nạp xong, Kiên được đề bạt phó giám đốc nhà máy. Sau đó, nhà máy hoạt động theo mô hình công ty.

Khi giám đốc được đề bạt phó giám đốc Sở, anh được lên thay, và theo quy định mới, anh được bầu kiêm luôn chức bí thư Đảng uỷ công ty.

[ngudoc]

Chương 8

Thời gian công tác ở Nga cho cơ quan, Đại đã tranh thủ thiết lập được một đầu cầu cho công ty tương lai của mình. Nguyễn Bình, chính là đầu cầu ấy. Về Việt Nam, anh làm thủ tục đăng ký kinh doanh Công ty cổ phần mang tên Sao Việt. Hai anh em bàn nhau mãi. Cái tân ấy là để nhớ một thời cùng mang ngôi sao Quân kỳ trên mũ, trên cầu vải. Anh đăng báo tuyển nhân viên văn phòng, thư ký, kẽ toán. Đại kéo mấy anh em trong các đơn vị mà anh từng quen biết ra làm với mình. Trong đó có chủ nhiệm hậu cần quân khu người: đã phải thanh toán tiền mua trâu cho anh theo giá thị trường năm nào. Anh cảm thấy yên tâm hơn, tin cậy hơn ở những người đồng ngũ ấy. Công ty Sao Việt sẽ gom hàng bên mình đánh sang Nga. Bên ấy Bình đã lập xong chi nhánh, làm các thủ tục hành chính để có thể hoạt động hợp pháp, sẽ chọn những mặt hàng ăn được đánh về. Những công-ten-nơ chạy đi, chạy lại, nhịp nhàng như con thoi. Cũng lạ, làm ăn thời kỳ này sao mà ngon thế. Số vốn anh em góp, cứ nhảy tung tưng theo cấp số nhân. Chẳng mấy chốc công ty đã mua được ô tô riêng. Trước, trụ sở chỉ có một phòng giao dịch, nằm sâu trong ngõ, giờ đã là ba phòng, trong một toà nhà ba tầng, ở ngay mặt phố nhà binh, không kể kho tập kết hàng.

Anh thấy hài lòng với công việc, đi về đã thấy vui vui như ngày nào, mỗi khi về phép.

Buổi trưa, văn phòng tổ chức nấu ăn. Chợ gần, bếp gas, nồi cơm điện, rau cỏ, thịt cá, người bán làm sẵn cả rồi. Chỉ việc rửa sạch sẽ, nổi lửa lên, đã thấy mùi thơm ngào ngạt. Chỉ cần bốn mươi phút đổ lại, đã được bữa cơm ba món, với bát canh ngon lành.

Hôm nào nóng bức anh bảo: "Làm bữa bún cạnh thịt nấu chua nhé!". Thế là anh em, chú cháu xi xụp vừa ngon, vừa rẻ, vừa sạch sẽ. Biết giám đốc thích ăn bún kiểu ấy, thỉnh thoảng các nhân viên lại làm, mặc dù anh không bảo. Vốn tính kỷ luật của người lính, Đại bao giờ cũng đến trước giờ làm việc đúng 15 phút, để giao việc cho nhân viên đầu giờ, trước khi đi giải quyết những việc giao dịch ở đâu đó. Hôm nào, đến công ty anh cũng có một tách cà phê nóng đặt sẵn trên bàn. Hình như nghe tiếng giầy lên, ai đó mới nhấc từ bát nước sôi cách thuỷ mang ra.

Ai làm việc này đây?

Một cô gái đứng dậy:

- Thưa, cháu ạ!

- Sao biết chú thích cà phê đen mà pha?

- Hôm mấy chú cháu đi uống giải khát, chú gọi cà phê đen. Cháu thấy chú uống rất ngon lành, nên cháu pha, để chú uống đầu giờ cho tỉnh táo giải quyết công việc cho tốt.

- Cảm ơn cháu. Thế ai mua hộp tầng đựng công văn giấy tờ này?

- Cháu mua ạ!

- Sao cháu dám tự tiện mua?

Cháu thấy có nhiều loại công văn, giấy tờ, nếu để chồng lên, dù đã được cho vào từng cặp ba dây riêng, vẫn không tiện bằng để trong từng ngăn thế nây, dễ lấy hơn, nên cháu mua.

- Thế nếu chú không cho thanh toán thì sao?

- Cháu nghĩ là nó cần thiết nên cứ mua đã, nếu không được thanh toán, thì chú cứ coi như cháu mua tặng văn phòng, để phục vụ cho công việc. Không sao đâu ạ cũng không nhiều tiền lắm đâu ạ!

- Chú nói thế thôi. Nếu ai cũng có ý thức vun vén cho công ty như thế thì tốt lắm. Tiếng Anh của cháu thế nào?

- Thưa cũng tạm dùng được trong giao dịch văn phòng ạ! Cháu đang theo học chương trình C đấy ạ!

- Được thế thì tốt! Cháu cố gắng làm cho tốt công việc được giao. Gái có công, chồng chẳng phụ. Chết thật! Chú xin lỗi, đấy là ca dao tục ngữ gì đấy, thuận mồm thì chú nói thôi, không có ý gì đâu nhớ!

- Cháu cũng chỉ xem đấy như một lời động viên của giám đốc với nhân viên thôi ạ!

Hai chú cháu cùng cười, như để xí xoá câu nói không đúng đối tượng của Đại.

***

Thảo Tần đi dạy về. Vợ chồng chị ở với bố mẹ chồng tại nhà C khu lắp ghép năm tầng Giảng Văn.

Vừa về đến đầu hồi dãy nhà mình chị đã thấy người đứng chật sân chở trẻ con giữa hai dãy nhà A và B.

Người đứng chật tất cả hành lang các tầng dãy nhà A. Tất cả các cửa sổ, các chuồng cọp mặt sau dãy nhà B từ tầng một đến tầng năm, nhìn sang dãy nhà A đều đen kịt những đầu người là đầu người.

Mọi người đều dồn mắt vào một vật từ tầng năm nhà A, lủng lẳng trên một sợi dây, lúc xoay ngang, lúc xoay dọc, thả từ từ xuống đất. Tất cả mọi người đều nín thở, hồi hộp theo dõi với tất cả sự lo lắng, cảm thương và oán giận, nguyền rủa. Cùng một lúc mà có mấy trạng thái tình cảm như thế ở mọi người là một điều cực kỳ phi lý. Nhưng đó là tình cảm thật của tất cả những người đang có mặt ở đấy, của tất cả những người sau đó mới biết chuyện qua báo chí, qua truyền miệng. Tần cũng phải dừng lại, bởi mọi người đứng nghẽn mất lối đi. Cũng còn vì tò mò chị dán mắt vào cái vật đang từ tù thả từ tầng năm xuống. Xung quanh chị, mỗi người nói một câu.

- Nó mà đứt dây nhỉ?

- Nó mà tuột dây nhỉ?

Không ai dám nói hết câu. Bởi nghe ghê quá, kinh khủng quá. Không dám nói ra. Không nỡ nói ra. Nó nhẫn tâm. Không thể tưởng tượng được sẽ như thế nào nếu nó tuột dây, đứt dây. Rồi Tần cũng không thể không nói:

- Sao liều thế không biết?

- Có ai học được chữ ngờ đâu? - Bà tóc đã điểm bạc đứng bên cạnh hưởng ứng.

- Nhà ấy toàn đàn bà con gái thôi. Sao lại táo gan thế nhỉ?

- Chịu thật đấy. Trần đời chưa thấy bao giờ!

- Cầu mong cho ông cụ không làm sao! - Chị tóc ngắn như thạo tin giải thích.

- Nhà ấy có anh con rể. đâu làm kỹ sư xây dựng, kiến trúc, hay cơ khí gì đấy. Chắc người ấy quyết định việc này.

- Mà cũng chả còn cách gì khác.

Bà mặc áo cánh, dáng chừng ở nông thôn ra trông cháu, phũ mồm chửi:

- Mả cha nhà nó chứ! Sao chứng nó ngu thế nhỉ!

- Cơ mà bác chửi ai đã chứ? - Anh thanh niên, áng chừng cũng là cán bộ ngạc nhiên quay lại hỏi:

- Chửi mấy thằng xây dựng!

- Ấy chết. Cháu cũng là dân xây dựng đây. Sao bác lại chửi chúng cháu? Phải chửi mấy thằng thiết kế chứ? Mấy thằng vẽ kiểu chứ bác.

- Ừ thì bác chửi mấy thằng ấy vậy.

- Nhưng bác bảo chúng nó ngu là ngu ở chỗ nào?

Đối thoại thế, cãi vã thế, nhưng không ai nhìn ai.

Kể cả những đôi trai gái vụng trộm đang hú hí trong buồng thấy chuyện lạ cũng nhìn ra. Kể cả người đang nấu nướng, giặt rũ cũng ngừng tay. Tất cả đều chú mục, lo lắng, hồi hộp. Hồi hộp đến nín thở, đến đứng tim, theo dõi cái vật vẫn cứ lủng lẳng, vẫn cứ lúc xoay ngang, lúc xoay dọc, bởi trên đoạn đường khốn nạn chưa đầy hai chục mét từ tầng năm xuống tầng một, nó hết va vào tường lại chạm vào hành lang. Rồi lại mắc lại ở mấy cái ăng ten nhà ai. Đến lúc đó, lại phải có người chạy xuống lấy gậy, đấy cho nó ra xa. Nó lại xoay, nó lại quay ngang, quay ngửa. Nó lại va đến "uỳnh" vào tường nhà, làm cho mọi người lại đau đớn thót tim lại, chân tay rụng rời.

Mãi rồi nó cũng xuống được tầng bốn, rồi tầng ba. Nhưng đến tầng hai, thì nó đụng vào một vật bằng sắt nhô ra khỏi hành lang. Đấy là một công trình đầy tính sáng tạo của người nghèo yêu thiên nhiên, yêu cây cảnh, hoa lá. Chủ nhân căn hộ này đã thiết kế một cái giá chạy dài suốt căn hộ. Cái giá này được gá treo vào thành hành lang, đua ra ngoài không gian chừng 35 - 40cm, có thành cao 20cm để khỏi rơi. Trên công trình ấy chủ nhà đặt những chậu cây cảnh, mấy khóm hoa cho vui mắt, ngày ngày tưới tắm cho vui đời. Lẽ ra, người nhà của cái vật đang lủng lang, lơ lửng kia phải cầm sẵn mấy cái gậy, do mấy người khoẻ chực sẵn ở đấy Khi nó xuống gần đến đấy thì phải cùng đẩy ra.

Nhưng vì đây là lần duy nhất làm nên không có kinh nghiệm, không lường hết được. Mà dây thả lúc ấy xuống hơi nhanh. Thế là thả trúng vào giá sắt đặt cây cảnh.

Giá sắt này, được thiết kế đủ chịu được mấy cái chậu thôi giờ phải chịu tải trọng gấp năm mười lần như thế nên bửa ra. Trước khi bửa ra, nó đã đè nát đám cây hoa, làm vỡ bảy tám cái chậu mà nó đè phải. Mảnh sành, sứ, đất, cây lá cứ thế rơi ào ào xuống phía dưới.

Nghe tiếng kêu của những người đứng xem, trên tầng năm tuy biết có sự cố. Nhà có cây thì bật ra hai tiếng hét trái ngược nhau. Bà chủ nhà thì hét lên:

- Giời ơi! Phá hỏng hết nhà người ta rồi. Đền đi nhớ!

Ông chủ nhà thì quát vợ.

- Bà có im cái mồm đi không? Người ta đang nẫu ruột nát gan ra, ai mà lường hết được?

Mấy người từ tầng năm vội lao theo cầu thang chạy xuống. Nhưng chỗ nào cũng chật cứng những người là người, nên mãi mời xuống đến nơi.

Bà già ban nãy mắng ai đó ngu, vẫn dán mắt theo dõi, nói với anh làm nghề xây dựng:

- Tôi bảo chúng nó ngu vì không biết nghe các cụ ta dậy. Thế mà cũng học là học cái gì cơ chứ?

- Thế các cụ ta dạy gì ạ?

- Các cụ đã tính toán hết cả rồi. Làm gì cũng phải biết lo xa. May quần phòng khi cả dạ. Làm cửa phòng khi bưng mâm. Ngày xưa quần một ống hay hai ống, đều rộng rãi, chứ không bó chít lấy mông, lấy đùi như bây giờ. Có thế, đến lúc chửa mới vừa chứ! Đâu có quần, váy riêng lúc chửa. Còn làm nhà thì phải tính lúc nhà có đám. Đám cưới, đám giỗ, khách khứa đông đúc, người ra kẻ vào, hai người bưng hai mâm cỗ ra vào không chạm nhau. Người mình, ai cũng sợ chết đường chết chợ. Ốm đau sầu não đâu cũng cố mà về nhà, chết giữa nhà mình, quanh con cháu mình, bà con hàng xóm mình. Chúng nó làm nhà thế này, làm sao mà đưa áo quan vào, áo quan ra được. Nghe bà hàng xóm bảo, ông cụ kia, nhất quyết không chịu đi bệnh viện, vì biết mình không qua khỏi "Tao chết ở nhà tao. Chúng mày muốn làm thế nào thì làm" "Nhưng mà… " "Thì phá cửa ra. Mấy ngày trước khi đi, ông cụ đã quyết như thế! Không nhẽ con cháu khiêng bố ra liệm ở chiếu nghỉ cầu thang. Anh con rể đành lắp một cái palăng xích để thả quan tài bố vợ xuống thế này.

***

Nhu cầu về nhà ở ngày một cao. Quỹ nhà của thành phố không thể nào đáp ứng nổi. Nhà của nhà nước cho thuê với giá như cho không, không tài nào đủ để sửa chữa những ngôi nhà đã xuống cấp nhanh chóng. Chỉ trừ trường hợp có nguy cơ sụp đổ mới phải sửa chữa, mà cũng chỉ sửa chữa đối phó thôi. Có những khu nhà khung gỗ, sàn gỗ, lợp ngói, tính chỉ sử dụng mười mười lăm năm. Giờ đã trên ba mười năm rồi.

Những khu lắp ghép xây hơn hai chục năm trước, cố làm cho nhanh, thật tiết kiệm diện tích, tiết kiệm nguyên vật liệu, trần thấp lè tè, có hơn khu nhà xây là có công trình phụ riêng, theo kiểu căn hộ khép kín, giờ mới bộc lộ những bất cập, bất tiện, như cảnh trên. Và cũng đã xuống cấp thảm hại, giờ thì khác rồi. Nhà đã có thể xây được vài chục tầng rồi. Bây giờ thành phố chủ trương, một là xây những khu cao tầng (trên mười tầng) để tiết kiệm quỹ đất, với kết cấu khung bê tông, diện tích các căn hộ tương đối rộng, so với các căn hộ lắp ghép trước thì gấp rưỡi, gấp đôi, thậm chí gấp ba, bốn lần. Vì nó không chỉ dành cho các căn hộ tái định cư, từ những khu giải phóng mặt bằng, lấy diện tích xây dựng các công trình công cộng, công trình giao thông v.v… mà còn để bán cho người có thu nhập cao. Hai là cấp đất cho cán bộ tự xây nhà ở. Những người được cấp đất sẽ phải đóng một số tiền để đền bù hoa lợi và xây dựng cơ sở hạ tầng. Số tiền phải đóng, so với giá trị chuyển nhượng của nó trên thị trường ngầm, chỉ có ý nghĩa tượng trưng. Trước kia, cán bộ thì được ở nhà xây, nhà lắp ghép, nhân viên thì ở nhà cấp bốn lợp ngói, dột quá thì phủ một lớp giấy dầu lên. Đang ở đấy mà đước đề bạt là được lên nhà xây, nhà lắp ghép. Bây giờ dân ở nhà cấp bốn được xây nhà. Thế là dăm ba chục thước vuông, lấn trước, lấn sau, đầu hồi thì lấn được cả ba phía. Làm cái nhà cao ngất ngưởng. Các vị cán bộ ở nhà xây, nhà lắp ghép giờ mới thấy thất cách, liền chạy đất để làm nhà. Nhà xây, nhà lắp ghép bây giờ chỉ còn cho thuê hoặc bán lại cho những cặp vợ chồng trẻ mới lập gia đình, chưa có điều kiện mua đất làm nhà mới.

Gia đình cán bộ như Trần Kiên mà vẫn còn ở nhà lắp ghép là lạ lắm.

Thế là những cuộc chạy xin cấp đất bắt đầu. Tuỳ vị thế cơ quan xin đất, tuỳ mối quan hệ với các cơ quan chức năng, giúp thành phố quản lý quỹ đất. Nếu quan hệ với chính quan chức thành phố thì tốt quá rồi. Nhưng nếu không biết đường, lại phớt lờ các cơ quan chức năng thì cũng xôi hỏng bỏng không. Nhưng xét cho cùng thì lại tuỳ thuộc vào thủ tục đầu tiên - tiền đâu?

Ngay cả các cơ quan trung ương cũng xin được. Cơ quan nào cũng xin được, nếu tìm đứng địa chỉ và biết lễ độ khi làm thủ tục đầu tiên ấy. Nói không ngoa, bất kỳ cơ quan cán bộ nào cũng xin được, không kể anh ta đang ở nhà do nhà nước cấp, miễn là có tiền đóng góp.

Ai không có, thì đã có người đóng giúp, để rồi họ mua luôn suất của ta, trả cho ta số tiền chênh lệch gấp nhiều lần số tiền phải đền bù. Cả thành phố nháo nhào lo chạy đất. Cơn sốt đất bắt đầu nóng dần lên. Nóng lên từng ngày. Đi đâu cũng thấy nói chuyện đất. Chuyện bản đồ quy hoạch đất.

Văn phòng kiến trúc sư trưởng làm chức năng quy hạch ấy.

***

Hàng xóm không ai biết, vì sao dạo này nhà Vũ Sán hay có khách thế. Vẫn biết, đã là công chức mà lại ở văn phòng Kiến trúc sư Trưởng thành phố thì việc người ta đến tận nhà cậy nhờ việc nào việc nọ là chuyện bình thường. Nhưng nhiều đến mức phải chờ ngoài đường, phải đứng đi ở đầu phố, chờ cho không còn khách mới vào là chuyện không bình thường. Thế nghĩa là chủ nhà không thê tiếp hai người khách khác nhau cùng một lúc. Nhưng dù hai người cùng đi với nhau thành "đoàn" cho vui, mà vì một lẽ tế nhị chỉ hai người biết với nhau lại là chuyện khác nữa.

Tiếng gõ cửa ngập ngừng, Sán nói dòng ra:

- Mời vào! Mời anh chị ngồi chơi. Thế có việc gì, liệu tôi có giúp được không mà không đến cơ quan, phải đến tận nhà thế này?

- Dạ, thưa anh, chả là em định mua một miếng đất nên phiền anh cho biết chỗ ấy quy hoạch của thành phố thế nào?

- Đúng đấy, mua đất mà không nắm được quy hoạch là vô cùng nguy hiểm. Phải chỗ nằm trong chỉ giới quy hoạch, nay mai nhà nước xây dựng, hay mở đường là… trắng tay. Ờ thì có đền bù, nhưng anh chị biết rồi, chuyện đền bù chỉ có ý nghĩa tượng trưng thôi, cho nó phải phép ấy mà, vì thế phải biết chính xác, phải xem cẩn thận.

- Vâng, chúng em cũng biết thế? Có người vừa mua xong, đùng một cái, thành phố công bố quy hoạch, thế là…coi như mất trắng.

Trong khi người bán, do biết được quy hoạch, bán vội đi bán rẻ đi một tí, không dền dứ, không tiếc rẻ nữa, thế là thắng to. Người này lại lấy tiền bán được, tìm mua chỗ khác. Lại nhờ biết được vùng này sẽ mở đường, nhưng không biết con đường sẽ mở đến đâu, tim đường là chỗ nào, lòng đường đến đâu, lề đường đến đâu. Khi nắm chắc rồi, anh ta mới mua một cái nhà cấp bốn, xập xệ như nhà chị Dậu ấy, bỏ không từ lâu rồi. Đến lúc công bố quy hoạch, chỗ ấy trở thành mặt đường. Nhà có mặt tiền ngay mặt đường, thì bằng hốt tiền mặt rồi còn gì. Thần tài đến gõ cửa rồi còn gì.

- Thế anh chị định xem ở quận nào, đường nào, phố nào?

Chúng em xem ở đường Trần Hưng Đạo và đường Lê Thánh Tông, cũng ở gần ngay đấy, cùng một phường ạ!

- Tức là hai địa điểm khác nhau, hai mảnh đất, hai cái nhà khác nhau. Phải nói cho rõ ra. Dù anh chị là hai vợ chồng, hay cùng đi với nhau cho vui, thì ta cứ phải xác định rõ là sẽ xem mấy điểm quy hoạch. Ta tính là tinh điểm quy hoạch cần xem mà nói với nhau. Dù một người xem, mà xem tới ba điểm quy hoạch thì cũng cứ phải tính là ba đơn vị để thanh toán với nhau. Luật chơi nó như thế!

- Chúng em cứ ngỡ… chúng em cứ tưởng… nên chúng em chỉ chuẩn bị… cho một lần xem.

- Ai bảo anh chị thế? Thế một lần anh chị đến xem, xem cho cả anh em họ hàng, nội ngoại, bạn bè xa gần, chúng tôi cũng tính là một à? Cũng phục vụ hết à? Nếu thế thì sẽ lập tức nẩy sinh ra dịch vụ đi xem quy hoạch để lấy tiền. Ngon ơi Thôi, nói ngắn gọn, anh chị xem hai điểm hay một điểm?

- Chúng em xem hai điểm nhưng… chỉ chuẩn bị cho một địa điểm.

- Thế thì về chuẩn bị cho đầy đủ đã rồi hãy quay lại! Thế nhớ, anh chị có thấy ngoài ngõ có bao nhiêu khách chờ tôi tiếp không? Đấy, thế thì khẩn trương lên, kẻo người khác lại mua đúng mảnh đất anh chị định mua cũng nên.

Một vị khách khác:

- Thưa anh, em là Hùng - Người nói đứa danh thiếp ra - bạn với anh Trung - bạn anh. Anh Trung đã có lời với anh, nên hôm nay em đến…

- Gớm lằng nhằng quá, làm sao mà nhớ được, điện thoại gọi suốt ngày suốt đêm. Thôi, cậu có việc gì cứ nói ngay, giúp nhau được gì, tôi giúp ngay.

- Thưa anh, em muốn được anh cho xem bản đồ quy hoạch quận Lâm Du ạ!

- Có đấy, quận này là trọng điểm xây dựng phát triển sang phía đông thành phố ta đấy. Giá đất ở đấy rồi sẽ vọt lên cho mà xem. Sao lắm người muốn xem bản đồ quy hoạch Quận này thế không biết! Này, nhưng mà cậu muốn xem bản đồ nào?

- Dạ, thưa anh, bản đồ… bản đồ quy hoạch ạ!

- Thì hẳn là thế! Nhưng bản đồ quy hoạch nào chứ? Có hai bản đồ quy hoạch, quy hoạch tổng thể và quy hoạch chi tiết. Quy hoạch tổng thể thì chỉ có thể xem đại thể, đại khái thôi, phải có hàng chục héc ta thì mới cần đến nó. Còn bản đồ quy hoạch chi tiết thì tỷ lệ đây, biết được đến từng mét vuông cơ. Lợi hại vô cùng là lợi hại. Ăn nhau là ở cái cụ thể, chứ cái tổng thể thì để cho các đại gia vốn liếng cả chục triệu đô la. Đúng không?

- Vâng! Đúng thế ạ!

- Thế là cậu biết luật chơi rồi. Đây, giá xem quy hoạch chi tiết đây. Một lần cho một địa điểm đấy. Hai địa điểm thì nhân đôi.

- Đến thế kia hả anh?

- Ơ cái cậu này! Trên mặt trăng rơi xuống đấy à? Mà cậu nên biết là, bây giờ người ta đã có bản đồ quy hoạch mặt trăng rồi đấy nhớ. Người ta đã bắt đầu chia bán đất trên mặt trăng rồi đấy nhớ! Người ta đã có câu lạc bộ những người ngoài hành tinh đấy nhớ! Báo ta đang hẳn hoi. Thử hỏi, nếu cậu biết được quy hoạch, cậu trúng một mảnh đất - bởi người ta cần là cần đất, chứ nhà thì đập đi, để làm gì - cậu mà trúng một mảnh đất ấy à? Không phải hàng trăm triệu mà hàng ngàn triệu đấy Lẽ ra khi ấy, cậu phải trả tôi theo tỉ lệ, chứ không phải mỗi lần xem một điểm tôi chỉ lấy cậu có từng ấy đâu. Mà này, cậu có vẻ do dự thì phải. Thế cậu không biết một mình tôi thì không xong à? Trên tôi không có ai à? Trên người trên tôi không có ai à? Không ai biết người giữ bản đồ quy hoạch khi chưa công bố là cầm trong tay cẩm nang mua bán nhà đất à? Tôi làm sao ăn được một mình. Nó móc họng tôi ra ngay. Cậu hiểu chưa? Thế cho nên… Thôi nhé, chưa thông thì về thảo luận lại với vợ, bao giờ thuận vợ thuận chồng hãy đến. Mà nói thật nhớ, để cho đàn bà nhúng vào chuyện nhà đất là chỉ có rách việc thôi đấy.

Người thanh niên làm như đã hiểu ra:

- Em xin vâng.

***

Cái thông tin mà bà Phụng đánh hơi được qua một người bạn, hoá ra là thật.

Hôm nay đi làm về, không biết có gì vui mà ông Hoè có vẻ phấn khởi tệ? Ông đi thẳng vào phòng ăn.

Bà Phụng đang ngồi nhặt rau muống, không ngẩng lên, chỉ chào lấy lệ? Ông Hoè đến sát chỗ vợ ngồi, giọng vừa bí mật, vừa mừng rỡ:

- Bà này, cái chuyện bà nói hôm họp gia đình ấy, thành chính thức rồi đấy.

Đã không mừng vui hưởng ứng thì chớ, bà Phụng còn giội cho ông một gáo nước lạnh:

- Tin thời sự của ông, tôi biết tỏng từ lâu rồi!

Ông Hoè chưng hửng, nhưng cũng hỏi vớt vát:

- Thế bà định xoay xoả thế nào?

Không ngờ bà Phụng đã không trả lời thì chớ, lại hỏi:

- Tôi cũng định hỏi ông câu ấy đấy?

Không biết trả lời ra sao, ông đành thú nhận sự bất lực của mình:

- Thôi bà bàn với thằng Đại xem thế nào. Cộng các tiêu chuẩn, chế độ chính sách. Tôi và bà được hưởng cũng chỉ được một phần nào thôi…

Nói xong, ông xách cặp sang phòng ngủ. Ông không hề biết chuyện bà đã mua được toàn bộ nhà ông Huy ở tầng trên? Ông Huy đã đưa ngay chìa khoá cho bà sau khi nhận tiền, viết giấy chuyển nhượng. Bà đã họ dọn dẹp, quét tước sạch sẽ. Rồi đóng cửa lại. Như không có gì xảy ra. Chì mấy chiếc khoá bà mới thay vào chứng tỏ quyền sở hữu đã sang tay bà. Bây giờ chuyện hoá giá nhà mới đến. Phương thức chuyển nhượng thế nào? Không cần biết. Tính toán cụ thể thế nào? Không cần biết. Bà ung dung ngồi chờ. Nhà nước đã bán cho người nhà nước mua thì cũng phải tính toán làm sao để cho người ta mua được chứ. Nghĩ thế, bà cứ việc ung dung ngồi chờ. Chờ hoá giá nhà, nhưng việc hoá giá nhà với bà, không phải là điều quan trọng nhất.

Nhớ lần hai mẹ con vào nhà ông Huy, điều thấp thỏm không yên là ông Huy sẽ nêu vấn đề ấy ra. Nhưng ông ấy đã không nêu ra. Làm sao biết mà nêu ra được?

Đấy là vấn đề đất. Phần đất xung quanh ngôi nhà ấy, lẽ ra ông Huy phải được một nửa, thì ông Huy lại không hề ý thức được quyền lợi của mình. Đành rằng đất không có quyền sở hữu, mà chỉ có quyền sử dụng, nhưng đất lại đi liến với nhà. Không phải chỉ là đất ngôi nhà ấy chiếm, mà còn là đất xung quanh. Ăn nhau là ở đất xưng quanh ấy chứ. Nhưng khi ông Huy bán nhà cho bà thì đất vẫn chỉ là đất, cho ban ngày chó ỉa, ban đêm lũ mèo hoang đông đực gào lên. Vào thời điểm ấy, người ta còn gọi cho không đất. Người ta mời nhau đến làm nhà ở gần cho vui. Vì thế trong suy nghĩ của ông Huy, không mảy may có gì dính dáng đến đất. Chỉ chậm lại mấy tháng thôi, khi thị trường đất bắt đầu nóng lên thì thế nào ông Huy cũng biết. Thật ra chỉ cần ông ấy nhạy bén hơn một tí, mẫn cảm thời cuộc hơn một tí, đánh hơi thính như bà Phụng thì… Đó là kết quả những cuộc "buôn dưa lê" qua điện thoại của bà Phụng đấy. Còn tiến mua nhà ông Huy? Lê Đại xuất của công ty anh ra cho mẹ vay. Với anh, đấy là chuyện vặt.

Khi làm thủ tức giấy tờ nhà đất, việc đo đạc, kê khai rất rắc rối lôi thôi. Hàng chục mục phải điền vào, ông Hoè cứ hoa cả mắt. Cứ rối tinh rối mù cả lên, nhầm lẫn lung tưng, phải khai lại. Khai đến lần thứ hai mà vẫn không đúng. Ông Hoè gọi con gái về làm giúp.

Nhưng vẫn sai. Lần này sai ở một mực rất cơ bản. Chả là ông Hoè không cộng phần diện tích trên gác vào phần nhà mình.

Sau khi quy đổi các tiêu chuẩn thâm niên công tác, các loại huân chương của cả ông và bà ra tiền, khi áp vào khung giá nhà, đất, trừ đi, ông bà Hoè, Phụng vẫn phải nộp một khoản tiền không nhỏ. Bà Phụng gọi anh con rể về hỏi xem làm thế nào bây giờ. Bà cũng thấy bí.

Không nhẽ lại vay con trai một lần nữa? Đại lại đang trong Sài Gòn, cũng chưa ra ngay được. Tuy không phải nộp ngay, nhưng bà cũng sốt ruột sốt gan. Kiên bảo mẹ: "Về cái khoản này, con dốt lắm, chả có ý kiến gì giúp mẹ đâu. Mẹ đợi bác Đại về thôi. Bác ấy thì cả mưu thầy lẫn mẹo thợ đều giỏi.

Đại về bà Phụng mừng như chết đuối vớ được cọc. Đại làm ra bộ vô tâm, dửng dưng:

- Con không có tiền cho bà vay nữa đâu. Tiền con là tiền kinh doanh, nó vào vào, ra ra, không nằm chết lâu một chỗ được.

Thấy bà mẹ không nói gì, chỉ thở đài thườn thượt, anh vội cười:

- Con nói thật đấy! Con thì không cho bà vay được mà cũng chả có ai cho bà vay đâu. Nhưng có những người sẵn sàng mang tiền đến tận nhà cho bà sử dụng đấy. Bà có bằng lòng không?

Bà Phụng nhìn con nghi ngờ. Ngày vợ chết, Đại không về kịp. Lúc ấy nhà tang lễ chưa có dịch vụ bảo quản trong nhà lạnh nên không thể đợi anh được. Anh sống trong bàng hoàng ngơ ngẩn nhiều ngày. Đời người lính, sống bên vợ con có được là bao? Mãi sau này khi chuyển ngành, anh mới được sống hằng ngày bên người vợ lúc nào cũng yêu chiều mình. Nhưng đấy cũng là thời kỳ anh bận rộn nhất cho công việc. Do phải tìm hiểu môi trường công tác mới, công việc mới, lại mày mò đọc học thêm; lại gấp rút chuẩn bị cho bước làm ăn mới của mình nên Đại cũng không quan tâm lắm đến công việc của vợ. Thì chị vẫn ngày ngày đi làm, sáng sớm đi chợ. Chiều về thì mẹ chồng đã chuẩn bị những việc lặt vặt cho việc nấu nướng. Chị chỉ việc nổi lửa lên một lúc đã có mâm cơm ngon lành cho cả nhà rồi. Tối Đại còn có nhiều việc phải đi, chứ Miên thì chả mấy khi đi đâu! Thật ra mọi chuyện chính là ở buổi trưa, ở bữa ăn trưa và do đặc điếm của công việc nên chị và người tình có thể đi được trong cả giờ hành chính. Đại không mảy may nghi ngờ gì vợ. Anh cũng không mảy may biết chuyện của vợ. Có lẽ ngoài thằng con trai, không một ai biết chuyện cụ thể giữa hai người. Ở cơ quan, cũng có người đoán già, đoán non, nhưng không có gì cụ thể. Vì thế với Đại chỉ là một niềm tiếc thương người vợ yêu mà số phận không cho sống mãi bên mình. Người lính cũng không có tâm lý u buồn lâu. Công việc của một công ty mới thành lập, với tất cả mọi người và cả anh nữa đều mới mẻ. Phải xây dựng một nền nếp làm việc có hiệu quả. Những mối quan hệ làm ăn trong và ngoài nước đều đòi hỏi những thủ tục hành chính rườm rà, với những hợp đồng kinh tế chặt chẽ. Nó hút mất rất nhiều thời gian, công sức của Đại. Nó cuốn anh vào dòng xoáy của công việc. Các cộng sự anh chọn, làm việc ăn với anh. Các nhân viên làm việc rất khá. Tất cả đều làm anh phấn chấn. Chuyến đi công tác Sài Gòn kiểm tra công việc của văn phòng đại diện làm anh hài lòng.

Tâm trạng ấy làm anh vui vui. Chính vì thế, anh mới trêu mẹ. Nhưng thấy bà lo lắng bần thần, anh phải hoá giải ngay. Ta đăng báo rao vặt bà ạ. Ai mua được thì làm bản cam kết rồi ứng trước một phần tiền để mình giải quyết công việc của mình.

Trong vòng già nửa tháng sau khi Đại cho rao vặt trên mục nhà đất, có mấy đối tác đến xem đất. Vì mảnh đất lớn và đẹp nên toàn những đại gia xem. Một công ty của người Việt đang làm ăn bên Nga, cũng là chỗ quen biết Đại, với số vốn tích luỹ được trong nhiều năm, muốn đầu tư vào chính mảnh đất nghèo khó, xuất phát điếm cách làm ăn buôn bán cò con của mình để làm ăn lớn. Công ty liên doanh nước ngoài BCN đã có trụ sở chính ở thành phố Hồ Chí Mình, có chi nhánh ở Thanh Hoa. Sau khi cắm chắc chân, họ muốn xây dựng một trụ sở ở ngoài này, còn to hơn trong kia, để mở rộng hoạt động ra các tỉnh phía Bắc. Mảnh đất của ông Hoè bà Phụng đủ to cho một trụ sở lớn. Mang tiếng là ở trong xóm, nhưng tất cả các loại xe siêu trường, siêu trọng đều vào được. Số nhà này của xóm Trúc lại chỉ cách đại lộ Nguyễn Huệ hơn 30m, khoảng cách vừa đẹp, vừa lịch sự cho một toà nhà sẽ mang tính thẩm mỹ cao. Xóm này lại thông ra một con phố khác, nghĩa là không cụt nhưng không phải là đường xe cộ qua lại nên đỡ hẳn náo nhiệt ồn ào mà vẫn thuận tiện cho việc giao dịch. Công ty bảo hiểm nhân thọ 100% vốn nước ngoài HMN cũng đến xem. Các đối tác đều chấp nhận điều kiện mà chủ nhà đưa ra. Cứ làm thu tục mua bán chính thức. Giao trước một số tiền để người bán hoàn tất việc hoá giá nhà, cấp sổ đỏ, xây hoặc mua nhà khác. Khi nào chủ nhà dọn đi, giao nhà thì người mua sẽ giao nốt số tiền còn lại. Khi nói đến giá cho một mét vuông đất, bà Phụng còn ỡm ở nước đôi. Theo mặt bằng giá đất bây giờ, ông cứ trả đi. Có mấy đối tác kia. Chứng tôi sẽ mời các vị đến. Coi như một cuộc đấu giá, vị nào trả cao hơn chúng tôi sẽ bán.

Bà Phụng được hoá giá theo "giá cung cấp", "giá nội bộ", nhưng khi chuyển nhượng lại thì bà cho đấu giá theo cơ chế thị trường.

Bà Phụng tưởng đứng tim khi người thứ nhất ra giá. Thì bà cũng có biết cơn sốt đất lên từng ngày. Bà cũng có nghe nói giá một mét vuông đất bây giờ hàng cây vàng. Nhưng giá mỗi khu mỗi khác. Cũng là mặt đường nhưng đường một chiều giá khác, đường hai chiều giá khác. Diện tích càng rộng càng rộng tiền. Mặt tiền càng rộng, càng rộng tiền. Đường càng to, càng to tiền; những mảnh đất có vài trăm mét ở ngay khu trung tâm thành phố thế này hiếm lắm. Lại không phải đền bù cho ai, không phải làm cái gọi là giải phóng mặt bằng, mà mỗi một nhà là một lô cốt cố thủ, mà chủ nhân quyết tử thủ, một tấc không đi, một ly không rời, nếu không thoả mãn được lòng tham. Đằng này người mua chỉ phải thương lượng với người bán. Xong là xong. Gọn gàng bao nhiêu! Các đối tác đều đánh giá được tình hình nên đều thể hiện quyết tâm của mình. Đại ngồi cạnh mẹ. Hai mẹ con đã bàn nát nước ra rồi. Nhưng những thông tin nhà đất biến động nhảy nhót. Chả biết thế nào mà đặt giá. Vi vậy cứ chơi nước đôi như thế.

Khi nghe người thứ nhất ra giá, hai mẹ con đưa mắt nhìn nhau. Không biết nên thế nào bây giờ. Cái giá này trong ý nghĩ, có nằm mơ cũng không thấy. Rõ là người mua quyết mua bằng được. Nhưng biết đâu… Bà Phụng chưa hết choáng, nên không biết nói gì thì Đại đã quay sang hai đối tác khác:

- Vì ta coi đây là một cuộc đấu giá, nén xin hỏi hai vị đây xem có đưa ra giá của mình không? Nếu không thì gia đình chúng tôi sẽ ghi nhận giá này, chúng tôi sẽ hỏi ý gia đình. Còn ông bố tôi và một vài thành viên khác. Hai mươi bốn tiếng sau. Đúng giờ này ngày mai chúng tôi sẽ trả lời chính thức.

Một trong hai người khách còn lại phá tan sự im lặng bằng việc trả thêm hai chỉ nữa cho một mét vuông.

Người thứ ba trả ngay thêm ba chỉ nữa. Người thứ nhất, chính là Công ty HMN trả hẳn năm chỉ nữa là chẵn một cây so với giá lần đầu đưa ra. Hai người kia đứng dậy, chỉ chào không bắt tay Đại, về ngay.

Suốt những ngày sau đó, bà Phụng cứ như mơ ngủ. Không lẽ lại có đống vàng ấy thật. Cả đời chả biết đến một chỉ vàng. Đến ngày cưới, theo tiêu chuẩn cũng chỉ được mua một cái nhẫn vàng tây nửa chỉ, chứ nào có biết cái nhẫn vàng ta nó thế nào đâu.

Bây giờ là vàng ta, vàng ba con chín. Không phải là một cái nhẫn nửa chỉ hay một chỉ mà là mười cái, trăm cái, mấy trăm cái, cả ngàn cái, mấy ngàn cái. Một đống vàng thật trời ạ. Chính ông Hoè cũng không tưởng tượng ra được số vàng ấy. Ông hỏi con trai, thế đổi ra tiền thì được bao nhiêu? Khi nghe con trai trả lời, ông hỏi lại: "Anh có tính nhầm không đấy?". Làm gì với số tiền này? Bà Phụng bàn với ông Hoè sẽ mua một căn nhà ba tầng để ở. Cho vợ chồng Kiên, Tần một số để mua nhà hay mua đi xây nhà thì tuỳ. Dứt khoát không ở khu lắp ghép chuồng chim ấy nữa. (Bà rùng mình khi nhớ đến câu chuyện Tần kể một nhà phải ròng dây đứa quan tài xuống). Hãy biết thế đã. Còn thì gửi Ngân hàng Ngoại thương hay góp cổ phần cho Công ty Sao Việt làm vốn mở mang kinh doanh…

Tối ấy ông Hoè ghi vào sổ công tác: "Mình vẫn không thể nào tin được một số tiền lớn như thế lại thuộc sở hữu của nhà mình. Lương cả đời mình, cả đời vợ chồng con cái cộng lại cũng không sao bằng được.

Không thể nào chính sách lại sai? Nhưng tự dưng lại được một số tiến lớn đến thế thì nghĩa làm sao? Đến ông trời cũng không thể nào cho không như thế? Còn những ai được như mình? Những ai được nhiều hơn mình? Mình thấy thế nào ấy. Nó có cái gì bất nhẫn khi nhớ đến nhiều người đồng đội đã ngã xuống. Ngay cả với những người bây giờ và không bao giờ có nhà cửa. Mà không biết là phục hay hoạ đây?"

Ông Hoè không hể mừng - chỉ có bà Phụng là mừng. Mừng như bắt được của. Mà đúng là bắt được của rồi còn gì. Như đào được hũ vàng. Nhưng người ta bảo đào được vàng là độc lắm. Nhưng mình có đào được đâu? Có làm gì bất chính đâu mà? Còn ông Hoè, không thể nào giải thích được nên bị dằn vặt. Với ông, đồng lương như thế là đủ. Những lần đi phổ biến nghị quyết đều được bồi dưỡng ra bồi dưỡng. Ông lại chả tiêu pha gì. Tự nhiên được một đống tiền thế này? Để làm gì cơ chứ? Những câu hỏi cứ xoắn lấy ông không rời. Chả câu hỏi nào trả lời được. Thế là nó cứ quấn vào, bện vào thành một mớ bòng bong, không tài nào gỡ ra được, thành thử trông mặt ông lúc nào cũng khổ sở. Người ta được tiền thì mừng, thì vui, ông thì khổ sở như đấy là một khối thuốc nổ đã lắp sắn ngòi trong nhà mình. Không biết nổ lúc nào?

[ngudoc]

Chương 9

Hết giờ làm việc, mọi người trong phòng đã về hết. Có tiếng rụt rè gõ cửa. Rõ là kiểu gõ cửa của phụ nữ. Sán nói dóng ra:
- Xin mời!
Nếu không phải là phụ nữ thì anh ta đã sẵng giọng "Cứ vào". Một cô gái hăm nhăm, hăm bảy gì đó, mặt mũi nhẹ nhõm, ưa nhìn, riêng cái miệng rất tươi, phô hàm trăng trắng muốt đều đặn, váy bó, ngắn trên đầu gối, áo phông Thái mầu đen có bông hướng dương to ôm chặt bộ ngực nở. Cô gái khẽ kháng mở cửa, vừa đu cho mình lọt vào, khẽ quay người nhẹ nhàng khép cửa. Động tác chậm, có phần rình ràng, như để cho chủ nhà từ xa kịp ngắm mình từ đầu đến chân. Sán không biết rằng, khi cô quay lưng lại phía anh ta để khép cửa, cô đã lấy mình che, để chủ nhà không nhìn thấy mình làm một động tác khác.
- Em chào anh! Em là Hồng Nguyệt bên công ty BCD. Gớm, gặp anh khó thế. Lúc nào cũng khách - Cô tươi cười trong mỗi câu, mỗi tiếng.
- Có việc gì thế, cô Nguyệt? - Chủ nhà cũng tươi cười hỏi lại.
- Thì có cần anh, em mới đến vào giờ này chứ! Mấy năm trước, em đã gặp một lần, lúc anh còn ở dưới quận. Nhanh thật…
Hồi ấy, cái mặt gầy đen, hai gò má cao, lưỡng quyền cao, trông Sán như gã thợ rèn, suốt ngày bên bếp lò. Bây giờ, trông đầy đặn hơn, đỡ đen hơn.
- Anh chả thay đổi gì cả. Vẫn là người đàn ông phong độ, cường tráng.
- Cô cứ khen thế! Sắp già đến nơi rồi!
Cô gái chăm chăm nhìn lên đầu anh, như chợt phát hiện ra điều gì:
- Chết thật! Đầu anh có tóc bạc rồi kia à? - Vừa nói, cô vừa đứng lên, bước nhanh đến bên anh, lùa bàn tay búp măng vào mớ tóc thấp thoáng sợi bạc ấy, cầy xới tung lên - Cũng nhiều sợi bạc đấy anh ạ! Em nhổ cho nhớ!
Khủyu tay cô tì lên vai, mà có cảm giác như cả thân thể cô đang đè nặng lên người Sán. Hai tay cô cứ vần vò cái đầu, giờ đã rối bù lên như tổ quạ.
Mà cũng chả cần đến thế!
Khi người phụ nữ chủ động cầm tay anh, hay cố tình chạm vào cơ thể anh, thì đó là tín hiệu báo rằng, họ sẵn sàng mời anh ăn thân mật, và sau đó sẵn sàng mời anh… ngủ thân mật nữa cơ. Đằng này, những cử chỉ, động tác ấy thì khác nào "mời anh xơi miếng cơm lam, của em cô gái áo chàm". Chỉ hơi xoay người trên chiếc ghế quay, mặt Sán đã vùi vào bộ ngực đẫy đà của cô gái. Cô cúi hẳn người xuống cho anh ta đỡ phải nghển cổ lên. Sán đang định bật cái nịt vú rất chặt lên, lại vội đấy cô ra:
- Để anh cài cửa đã!
Cô gái cười khúc khích, ra ý bảo anh trẻ con to xác cứ yên trí hành động đi, không phải lo:
- Em cài cửa rồi!
Sán háu ăn như đứa trẻ nhà quê cai sữa muộn, đón mẹ về chợ, lật ngay yếm mẹ lên tù đầu ngõ, tợp mấy cái cho đỡ nhớ đã. Tay anh ta lần xuống thì Nguyệt dỗ dành:
- Chịu khó nhịn lúc nữa. Ta đi đâu cho thoải mái. Tội gì anh!
Anh ta đứng lên, ôm riết tấm thân hôi hổi, chặt đến nỗi xương cô kêu răng rắc, sau đó là một cái hôn dài. rồi mới chịu rời nhau. Họ cùng vuốt lại áo quần, tươi cười trước kẻ sau rời khỏi phòng làm việc.
Cơ quan vắng tanh. Sán quay lại:
- Đi đâu em?
- Em theo anh, góc bể chân trời nào cũng đi!
Sán chạy xe chầm chậm. Cô gái vè vè bám theo.
Họ đổ bộ vào một nhà nghỉ. Sán vừa cẩn thận chốt cửa lập túc bế thốc cô lên giường. Anh ta chẳng lạ gì những cô ca ve. Nhưng đấy là chuyện đực cái đơn thuần. Xong việc là quên ngay. Còn đây là một con người xã hội, có một vị trí xã hội hẳn hoi, nhan sắc hẳn hoi. Nó không chỉ là chuyện sinh lý đơn thuần, mà còn là chuyện tâm lý, có thể trò chuyện như hai con người xã hội, dù biết người kia đang lợi dụng mình.
Anh nhớ lần gặp Hồng Nguyệt mấy năm trước, khi cô đến làm thủ tục thuê văn phòng trụ sở công ty. Lần ấy, cô ta trẻ trung, bén lẽn, lễ phép trình hồ sơ, giấy tờ làm thủ tục hành chính cần thiết. Sau khi đưa xong giấy tờ, cô ta đưa bằng cả hai tay một chiếc phong bì:
- Công ty cháu có chút quà biếu chú!
Bây giờ, vẫn là một cô gái - vì chưa lấy chồng - nhưng thật ra đã là một người thiếu phụ thạo việc, lõi đời. Đã biết dùng vốn tự có cho công việc. Hiển nhiên là để giải quyết công việc, công ty phải chi phí giao dịch, chi phí ngoại giao. Việc lớn chi phí nhiều, việc nhỏ chi phí ít. Luật chơi nó như thế. Kẻ nào không biết luật chơi sẽ bị loại. Còn những kẻ nhân danh bất cứ điều gì, với bất kỳ lý do gì, trong bất kỳ hoàn cảnh nào không thừa nhận luật chơi này, mặc dù chính hắn cũng tham gia luật chơi ấy, được hưởng lớn từ luật chơi ấy, một cách tàn bạo nhất, khốn nạn nhất, thì đó là những kẻ đê tiện nhất, vô lương tâm nhất, vô liêm sỉ nhất.
Hồng Nguyệt, tất nhiên đã nhận của công ty mình một khoản kinh phí cần thiết. Nếu có một cách gì đó để không phải dùng tới nó thì, dĩ nhiên cô ta được hưởng.
Hợp lý hơn, phổ biến hơn là chỉ dùng một phần kinh phí đó. Cái phần đó lớn bằng ngần nào là tuỳ thuộc vào mối tương tác giữa người nhận và người đứa, miễn là phải đạt được yêu cầu của người cấp kinh phí.
Vụ này lớn lắm. Cô cần được văn phòng Kiến trúc sư Trưởng thành phố giới thiệu một địa điểm nào đấy trong mênh mông đất Thanh Hoa này, thuê làm nhà xưởng sản xuất trong năm mười năm. Những việc tiếp theo lại là chuyện khác, với các điểu kiện khác, với những chi phí khác. Bây giờ, cần có trong tay một địa điểm về báo cáo với sếp đã.
Sau khi đã no chầy nẩy nước, Sán nằm thở dốc.
Nguyệt nhận xét:
- Xem ra ông anh cũng hăng hái lắm, em không ngờ đấy. Chắc bà chị phó chủ tịch Quận mải mê phấn đấu không chăm sóc chuyện chăn gối, nên ông anh mới máu chiến thế phải không?
Sán gật gật đầu thoả mãn:
- Chuyện, l… lạ, cá tươi mà!
Nguyệt tát yêu vào má Sán:
- Này, em biết mặt vợ anh rồi, cũng xinh đấy chứ?
- Không nhắc đến người ấy ở đây.
Ngày hôm sau Nguyệt đến điểm hẹn. Sán dẫn cô đi thực địa. Biết mặt ngang mũi dọc mảnh đất rồi, họ lại đưa nhau vào nhà nghỉ để… làm việc. Sau cái hôn riết trước lúc chia tay, cô nhét vào túi anh chiếc phong bì đựng một tập đô la. Sán vờ làm mặt giận:
- Ơ hay, anh lấy của em làm gì?
- Không phải của em mà là của công ty. Chuyện anh em mình là chuyện tình cảm, vô giá. Em muốn bù đắp cho anh những gì mà chị ấy không làm được.
Sán không thể biết rằng, đó chỉ là một nửa số tiền cô nhận từ công ty.
Bây giờ nhiều quan chức cao cấp giầu lên nhờ nằm trong bộ máy liên quan đến nhà đất; nhiều công chức phất lên nhờ mua được đất bạn bè nhượng lại. Những mảnh đất chó ỉa, đến lúc công bố quy hoạch mở đường, nghiễm nhiên trở thành mặt phố, làm chủ sở hữu nó phất lên như diều, nhất là các quan chức cấp thành phố, cấp đầu ngành, phó ngành, các trưởng phó phòng, các chuyên viên.
Các vị thuê thiết kế, mô phỏng các toà biệt thự của người Pháp xây dựng từ đầu thế kỷ XIX, nhưng hiện đại hơn ở kết cấu, ở trang thiết bị nội thất, ở tiện nghi sử dụng. Cũng mái ngói Tây đấy, nhưng thật ra là mái bê tông. Ngói chỉ dán bên ngoài, vừa tạo dáng, vừa tạo mầu sắc nên vừa đẹp, vừa bền, vừa sang trọng. Thợ không còn phải tỉ mẩn, luồn từng sợi dây thép vào rốn mỗi viên ngói, buộc chặt nó xuống li tô, phòng khi gió giật tốc mái. Cũng không còn lo ngói vỡ phải thay, mấy năm lại phải đảo một lần, cũng chả còn phải lo dột từ nóc dột xuống. Mặc dù bây giờ, chả có mấy nhà cơ quan không dột từ nóc dột xuống.
Cả thành phố lên cơn sốt. Bắt đầu là sốt đất. Tiếp đến là sốt xây dựng. Rồi phản ứng dây chuyền sang sốt sắt thép, sốt xi măng, sốt gạch ngói, sốt giá thì công.
Cả thành phố lên đồng. Nửa dân thành phố Thanh Hoa này nhập đồng.
Những ngôi nhà ngất ngưởng cao, ngất ngưởng đẹp. Đẹp như cung điện trong chuyện cổ tích, mọc nhanh như thần thoại. Thanh Hoa có những đường phố, biệt thự nối biệt thự, đẹp mê hồn, tối đến sáng trưng là họ đã ở, hoặc cho người nước ngoài thuê. Nếu còn tối om là chủ nhân của chúng vẫn có nơi ở, xây để sẵn đấy thôi. Không phải chỉ của quan chức Thành phố này mà còn của các quan chức tỉnh khác, đợi hạ cánh an toàn sẽ về. Nhiều vị không chỉ có một ngôi biệt thự đâu. Không chỉ có một trang trại đâu. Còn những lô đất ở đâu đó nữa. Bởi lẽ, đầu tư vào đất là lãi nhất trong giai đoạn này.
Quận Lâm Du cũng chạy được một khu đất cho mình. Danh nghĩa là để xây dựng một quần thể gồm nhà văn hoá, trung tâm thể dục thể thao với nhà thì đấu bể bơi ngoài trời, sân bóng đá mi ni và các khu phụ trợ. Cuối cùng, chỉ có nhà văn hoá là xong. Phần còn lại thật ra chỉ là dự án. Không có kinh phí, không gọi được chủ đầu tư, không đơn vị nào, cá nhân nào góp vốn… Đề nghị thành phố cho chuyển mục đích sử dụng.
Lý do thật chính đáng. Không chê vào đâu được. Thành phố OK liền. Nói thì nhanh, thì đơn giản thế. Nhưng cuộc đời thì không quá phức tạp, nhưng cũng không quá đơn giản đâu. Đừng có mà giàu trí… tưởng bở.
Công việc này thuộc phó chủ tịch quận phụ trách xây dựng và quy hoạch đô thị.
Trong số nữ quan chức cao cấp quận và thành phố Thanh Hoa thì Thanh Diệu vợ Vũ Sán được khen là hoa khôi… Trẻ nhất đã là một điểm nổi bật. Nhưng một người vừa trẻ, vừa xinh, vừa có duyên mà làm đến phó chủ tịch Uỷ ban nhân dân quận là hiếm hoi.
Nhìn gương mặt xinh xắn đáng yêu của cô, không ít không muốn nhìn lại. Những buổi họp, dù cấp nào, cô đi dự cũng thế. Ngay lập tức, cô trở thành khối nam châm hút một nhóm người đứng xung quanh. Nói chuyện với một phụ nữ vừa xinh, vừa có duyên là điều thú vị với bất kỳ ai kể cả người cùng giới. Đã có lần, nhiều người cùng nghe một chị đã có tuổi nói với các chị khác: "Con Diệu nó đến kìa, ra với nó đi, kẻo cánh nam giới lại xúm xít lại bây giờ. Vì thế, chưa ai thấy cô đứng với một người khác giới, trừ một lần phỏng vấn truyền hình. Hình như mọi người đều ngầm thoả thuận, không cho bất kỳ một người đàn ông nào trò chuyện riêng với cô, cho dù người ấy có là bí thư Thành uỷ đi nữa. Rằng ở những chỗ ấy, cô phải là tài sản chung của mọi người, để ai cũng được ngắm cô một tí, chào hỏi cô một câu.
Cô là bông hoa lạ giữa chốn quan trường.
Người ta yêu quý cô, trước hết, bởi công việc cô đảm trách hoàn thành tốt, rồi mới đến vẻ duyên dáng.
Nếu chỉ có cái thứ hai, chưa chừng đã bị dè bỉu: "Cô này lên bằng vốn tự có, chứ giỏi giang gì".
Mấy năm trước, khi còn làm trưởng phòng Tài chính Quận, nhiều anh chị lớn tuổi đã bảo: "Con bé này còn lên!" Bây giờ, làm phó chủ tịch phụ trách xây dựng và quản lý đô thị, chưa được nửa nhiệm kỳ, người ta lại bảo: "Cô này còn lên nữa!"
Lâm Du là quận mới được thành lập từ một huyện ven nội Thanh Hoa nên tốc độ sốt đất, sốt xây dựng cao hơn hẳn các quận khác. Chính sách đối với quận có nhiều ưu đãi hơn so với huyện. Đường sá sẽ phải trải nhựa hay bê tông chứ không thể để đường đất, đường đá thế này. Điện chiếu sáng sẽ làm bừng lên mọi con đường. Đất ở đất canh tác, bỗng chốc được giá. Dân nội thành cũ đổ về mua đất làm nhà nghỉ cuối tuần. Khu đất còn lại, thành phố đã đồng ý cho chuyển đổi mục đích sử dụng. Nhưng làm gì đây là chuyện phải bàn.
Chưa có ý kiến chính thức, chưa có ai trong ban lãnh đạo Quận phát ngôn một câu gì. Nhưng trong suy nghĩ của mọi người đều có chung một lời giải đáp: chia cho cán bộ làm nhà. Còn trong câu chuyện hằng ngày thì nó là đề tài nóng bỏng trên cửa miệng mọi người.
Không phải chỉ trong giới công chức Quận này mà còn là của thành phố, và cả Trung ương nữa.
Điện thoại đến cho chị chỉ thế này thôi: "Cô Diệu ơi (hoặc đồng chí phó chủ tịch ơi!), chuyện phân đất còn lại của khu văn hoá thế nào, đến đâu rồi?" Chỉ bâng quơ thế thôi, chỉ là một lời hỏi thăm, nhưng chị phải hiểu, đó là một… lời nhắn gửi, một đề nghị, một yêu cầu tuỳ theo mối quan hệ, địa vị của người gọi mà chị phải có một thái độ ứng xử cho phải phép.
Thanh Diệu họp với các trưởng phòng chức năng do chị phụ trách để nghe họ tham mưu. Trưởng phòng Xây dựng phát biểu rất hăng hái:
- Cả nước xây dựng, cả thành phố xây dựng, nhà nhà xây dựng, người người xây dựng, không lẽ quận ta ngồi nhìn?
Trưởng phòng Đăng ký kinh doanh:
- Đây là cơ hội ngàn năm có một. Chúng ta phải tranh thủ để cải thiện điểu kiện nhà ở cho các cán bộ chủ chốt của quận.
Trưởng phòng Tài chính:
- Thành phố cấp đất cho Quận ta rồi. sử dụng thế nào là việc của ta.
Diệu báo cáo với chủ tịch. Chủ tịch bảo chị sang báo cáo với bí thư Quận uỷ xin chủ trương đã. Diệu do dự. Bản thân mình phải có chính kiến đã chứ. Nếu anh ấy hỏi: "Thế ý kiến bên chính quyền thế nào" thì nói sao? Chị do dự còn bởi bấy lâu nay, Diệu vẫn cố tránh những cuộc làm việc tay đôi với bí thư Quận uỷ.
Diệu phải giải quyết hàng loạt thủ tục hành chính đối với các cơ quan chức năng thành phố và mấy quan chức thành phố. Trong cơ chế xin- cho này, không ai cho không ai cái gì, dù đó là cờ thưởng hay tấm huân chương niên hạn cho đơn vị, nữa là xin đất. Chưa bao giờ câu tục ngữ tấc đất tấc vàng lại đứng như bây giờ. Cho nên xin - cho đất, lắm chuyện hay bậc nhất. Việc gì cũng cần thời gian, công sức và "kinh phí", mà đều không có chứng từ hợp pháp, kể cả chứng từ viết tay, để bôi trơn bộ máy hành chính. Việc gì cũng cần có mối quan hệ thân quen. Nhưng nhiều khi vì thân quen mà đâm ra khó vì càng quen càng lèn cho đau, hoặc ngược lại, vì quen nên lại ngại không dám ra giá, thế là cứ dền dứ mới khổ. Nhận "kinh phí" của người quen thì ngại, mà không nhận thì tiếc, việc gì cũng cần sự có mặt của Diệu, Chị viết thư tay, xưng em với tất cả những người hơn tuổi, ở thành phố đã đành, ở cả Quận chị, dù cấp bậc dưới chị, có khi chỉ là chuyên viên, thậm chí họ là cấp dưới của mình, miễn là họ hơn tuổi chị. Nghĩa là chị vẫn giữ nguyên cách xưng hô, như hồi còn là một chuyên viên của phòng Tài chính. Chị gọi điện, trước khi cán bộ của mình cầm thư tay đến. Việc lớn, việc trọng, việc nóng thì chị đến tận nơi. Đàng hoàng, tự tin, chị gõ cửa. Không to không mạnh như nam giới, những cũng không rụt rè như các cô gái phải đến chốn công đường. Chủ nhà chưa quen biết, đều có cảm tình ngay khi chị xuất hiện trước cửa, với lời chào như đã thân quen. Đọc tấm danh thiếp chị đưa, nghe chị trình bày nội dung công việc rõ ràng, mạch lạc, nhìn mắt chị cười như hoa, nhìn miệng chị cười thơm như quả chín đầu mùa, ai cũng thấy phải tận tình giải quyết thật nhanh cõng việc để tỏ ra mình rất thiện ý. Với những người từng quen biết, vừa nói xong câu cuối cùng, chị đứng dậy, hơi ngả người về phía chủ nhà, tay phải đặt lên tay chủ nhà: "Anh (hay chị, hoặc bạn) cố gắng giúp em (mình) sớm nhé. Cơ quan có chút quà gọi là…". Tay phải vẫn còn nắm tay chủ nhà, tay trái đã đặt chiếc phong bì trước mặt họ, lại cầm quyển sổ của họ, hay chính công văn, giấy tờ của mình, ý tứ đặt lên che chiếc phong bì kia. Đến lúc ấy, chị mới thẳng người lên.
- Từ đây, có việc gì, anh cứ gọi cho anh…- chị chỉ người cán bộ đi cùng - hộ em. Cám ơn anh nhiều".
Nếu phòng có nhân viên khác làm việc, hoặc với những ai gặp lần đầu, chị chỉ làm những động tác cắn thiết như vừa tả, vẫn nói những câu cần nói, trừ câu "cơ quan có chút quà…".
***
Văn phòng Kiến trúc sư Trưởng thành phố Thanh Hoa.
Giờ làm sáng, mới 11 giờ.
Giờ làm chiều, mới 4 giờ, các nhân viên đã sửa soạn đồ mừng. Các nữ nhân viên đánh lại môi, kẻ lại mắt, thoa chút phấn lên má, thay đôi dép siêu nhẹ đi trong phòng bằng đôi dép cao gót mũi nhọn như tên lửa sắp rời bệ phóng. Họ kéo nhau đi ăn mừng nhà mới thủ trưởng, hoặc anh bạn, cô bạn cùng phòng, nhưng có vợ hay chồng giữ một chức vụ kha khá bên cơ quan khác, hoặc chỉ là cán bộ bình thường không chức tước gì, của một cơ quan mà thiên hạ vẫn gọi chệch đi là hải tặc, thì với rất nhiều người trong họ cũng không oan. Và rất nhiều cơ quan khác, chẳng dinh dáng gì đến kinh tế.
Chiến dịch chạy đất ở thành phố này đã đổi đời bao nhiêu người ở phòng Quy hoạch này.
Hai cô bạn thân to nhỏ:.
- Mày định mừng sếp cái gì đây?
- Tao chưa biết mừng gì?
- Thì phong bì thôi!
- Bao nhiêu?
- Tuỳ tiền biện lễ, chứ biết bao nhiêu cho vừa!
- Thôi tao với mày thống nhất năm trăm nhé! Mạt hạng rồi đấy chị ạ, ngượng thật!
- Chả việc gì phải ngượng.
- Ngượng chứ! Phong bì người ta phải gấp ba bốn thế này.
- Bì thế nào được với người ta!
Những người khác, không ai hỏi nhau những việc thế này. Họ lặng lẽ làm theo kiểu của họ, vì mục đích yêu cầu của họ, chỉ họ biết phải "đi" bao nhiêu. Tối hôm trước Hạnh Ngân phó trưởng phòng này nói với chồng:
- Anh cho em chai rượu, mai mừng nhà mới sếp.
- Trong tủ rượu ấy, thích chai nào thì mang đi mà mừng. Nhà này, rượu chỉ biếu chứ có uống đâu mà giữ.
- Em chả biết chọn chai nào cả.
- Em ngớ ngẩn quá! Thì phải nói xem mừng ai, mừng kiểu gì, hiếu hỉ hay tạ ơn, hay nhờ vả. Mỗi kiểu tương ứng với một loại. Nói loại, không phải là loại rượu ta hay rượu Tây hoặc rượu thuốc, mà là loại tiền. Rượu nào tiền ấy… Làm công chức thời nay không hiểu điều ấy thì hỏng việc.
Chị vợ gắt:
- Ai chả biết mà anh phải giảng giải, cứ như giảng cho con gái mới đi làm ấy. Em chỉ cần biết trong tủ rượu của anh, chai nào quý nhất, giá bao nhiêu, thế là đủ.
- Được rồi, nhưng thủ trưởng em thích nhóm rượu nào?
- Lại còn nhóm rượu nữa cơ à?
- Chứ sao? Có hai nhóm: rượu Tây và rượu Trung Quốc!
- Hình như lão thích rượu Trung Quốc.
- Sao em biết?
- Thì đã có lần hắn khoe, có người biếu hắn chai Mao Đài.
- Được rồi! Đây em mang chai này đi. Nhưng phải giải thích cho hắn biết, chứ không biết chữ Trung Quốc như thằng cha cơ quan anh, đi mua một loạt áo phông có chữ Trung Quốc về biếu các cô cùng phòng, chúng nó cười phá lên - "Chúng mày cười gì? Bất lịch sự. Tao mua tận Bắc Kinh mang về, của một đồng, công một nén, không cảm ơn lại còn cười. Cười cái gì?" - "Thì chúng em cảm ơn sếp rồi thôi. Nhưng nói thật; chúng em không mặc đâu" "Vì sao, nói ngay, không tao đập chết ăn thịt bây giờ". Cả bọn thấy sếp vừa tức vừa đùa, tức là tức thật, nhưng phải kèm đùa cho nó đỡ ngượng. Một cô, cố mắm môi mắm lợi lại để nhịn cười: "Báo cáo sếp, ba chữ này có nghĩa là mỳ ăn liền ạ! Còn đây là tên của thứ mì ăn liền ấy!" Cả phòng cười chảy nước mắt. Sếp chữa ngượng " Thôi, tao xin lại, để mang về quê cho bọn trẻ. Lần sau đi tao đền". Bọn ranh vẫn không tha: Biết bao giờ đến lần sau hả sếp, thôi trưa nay, sếp dẫn chúng em đi khao, mừng về nhà an toàn, không bị con HIV nào nó bám theo là được rồi!".
- Gớm, ở cơ quan, chắc anh cũng thích buôn dưa lê lắm nhỉ! Thế tóm lại đây là rượu gì? Giá bao nhiêu?
- Em giảng cho sếp em nghe. Trung Quốc có ba loại rượu nổi tiếng hơn cả, xếp theo thứ tự như sau: Nhất là "Ngũ lương dịch", tức là thứ nước tinh chất của năm loại lương thực quý. Thứ hai mới đến Mao Đài, thứ ba là "Kiếm Nam Xuân". Đây là chai "Ngũ lương dịch".
- Bao nhiêu tiền?
- Bây giờ vô giá.
- Tức là em không phải thanh toán chứ gì?
- Anh chồng lừ mắt:
- Chai rượu này tính ra tiền Việt cũng cỡ hai triệu rưỡi!
Chị hí hửng mang đi, yên tâm là món quà này vừa độc chiêu, vừa có giá. Chị không biết, mà làm sao biết được anh Sán cũng phó trưởng phòng như chị lại mang đi một cái phong bì, mỏng thôi, trong ấy có những tờ giấy cũng mỏng thôi, mà nếu lấy ra, giơ lên rồi thả cho nó rơi xuống, thì nó sẽ rơi đúng y sì câu thơ nổi tiếng của Trần Đăng Khoa: "Tiếng rơi rất mỏng như là rơi nghiêng".
Chỉ có điều, một bên là chiếc lá đa Côn Sơn, một bên là những đồng đô la Mỹ.
Bởi, đây thực chất là một cuộc chạy đua vào chức trưởng phòng.
Trưởng phòng là một anh sắp về hưu. Cả hai vận động viên ma ra tông phó trưởng phòng cứ cho là khả năng lên trưởng phòng ngang nhau. Cùng là đảng viên này, cùng có bằng đại học đúng chuyên ngành này. Chọn ai là chuyện chạy đua ngầm. Nhưng nói chạy đua cũng còn chưa cụ thể, phải nói toẹt ra, thực chất là một cuộc đấu giá. Nhưng đấu giá còn biết nó ra giá sàn bao nhiêu, nếu mình trên tiền nó thì mình thắng. Đằng này là đấu giá ngầm mới khó. Thế là những dịp như thế này, khánh thành nhà mới này, tết nguyên đán này, sinh nhật này… Đấy là lệ thường, là thông lệ. Sếp trưởng phòng Quy hoạch còn thân mật mời cả phòng vào nhiều dịp khác nữa: Mừng thượng thọ mẹ này, giỗ bố này, đám cưới bạc này, ăn đầy cữ cháu này, sinh nhật cháu đích tôn này, đi công tác nước ngoài về này, con vào đại học này, "rửa xe" ô tô mới tậu này… Những cuộc này, các anh em khác trong phòng thì đại loại cũng như hai cô bạn thân kể trên. Còn với Ngân và Sán thì phải đấu giá thôi. Thời buổi nó thế. Luật chơi nó thế. Đố ai làm khác được?
Hai phó trưởng phòng thì nhau chạy ngầm. Chưa qua ngày lễ trọng này đã đến ngày lễ trọng kia. Mười mấy ngày trong năm chứ ít gì. Nhưng ngoài những ngày lễ trọng, còn có bao ngày cũng phải lễ lạt gì mà cũng ra vấn đề. Ví dụ, con sếp vào đại học. Hôm nay hơn chục anh em trong phòng quây quần trong ngôi nhà năm tầng khang trang chỉ mới trông đã thích mắt. Chủ đón khách vào nhà. Tiết mục mừng nhà mới xong, mọi người vào mâm. Hồng Vĩnh, một tay thanh niên đẹp trai, rõ là người thông minh, láu lỉnh hỏi bà chủ:
- Chị ơi, em hỏi khí không phải, sao nhà mình vẫn dùng máy điều hoà là nghĩa làm sao?
Vợ sếp cũng là cán bộ công chức như ai - ngơ ngơ một tí rồi hỏi lại:
- Thế chả dùng điều hoà thì dùng gì? Bao nhiêu quạt bàn, quạt cây, quạt tường chị đem cho nhà quê hết rồi.
Các cán bộ phòng, không hiểu thằng cha láu lỉnh hỏi thế là nghĩa làm sao. Một người, ra cái điều liền chị, mắng:
- Nhà thế này chả dừng điều hoà thì dùng quạt mo chắc hả cái thằng… Bờm kia?
Đến lúc ấy, cái tay bị gọi là thằng Bờm, mắt tỉnh bơ mới ngơ ngơ nói:
- Thì em cứ tưởng, các cụ ta ngày xưa, nói câu gì chả đứng nén mới hỏi vậy.
Cái bậc liền chị kia hỏi dồn:
- Thế các cụ bảo gì mà mày bảo sai với chả đúng?
Nó thủng thẳng:
- Các cụ bảo: Đẻ con khôn mát… người rười rượi, đẻ con dại thảm hại cả… người! Thế nên em tưởng sếp bà có con vào đại học thì không cần điều hoà cũng mát lắm rồi.
Vấn đề là ở chỗ khi đọc đến tiếng "mát" anh ta ngừng lại một tí, rồi đến tiếng "cả" cũng lại ngừng một chữ như ngần ngừ, rồi Bờm mới đọc tiếp tiếng "người", nên ai cũng nhận ra, thế vào tiếng "người", ấy lẽ ra phải là tiếng khác cơ, rất tục cơ, nên mọi người đều cười.
Một chị mắng yêu "thằng phải gió". Thật ra công tử con sếp đã phải làm lại toàn bộ học bạ phổ thông trung học để du học tự tức đại học Ôxtrâylia. Bởi con sếp học kém tất cả các môn, trừ giáo dục thể chất và đã trót nghiện hút, chích choác rồi. Bây giờ phải tách ra khỏi đám bạn xấu để cách ly. Làm lại học bạ, không có nghĩa là anh phải đến từng giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm xin một điểm trung bình khác, một lời phê khác, chữ ký khác. Có người lo trọn gói cho anh, kể cả chữ ký giám hiệu, dấu đỏ đàng hoàng. Đây là một việc làm nhân đạo thay đổi môi trường xã hội và giáo dục. Ai cũng sẵn lòng giúp đỡ.
Trong khoảng trên dưới một năm, cái tủ rượu nhà Ngân hết nhẵn, chủ yếu chạy vào tủ rượu nhà sếp trưởng phòng. Còn két sắt đựng các loại tiền và kim loại quý của nhà anh Sán vơi đi bao nhiêu, ta không thể biết. Cho đến lúc kiến trúc sư trưởng ra quyết định bổ nhiệm trưởng phòng, mọi người mới ngã ngửa. Ai thắng trong cuộc đấu giá chức trưởng phòng quy hoạch trên?
Chịu chứ gì! Thưa, chị Ngân ạ! Ai bảo vô lý? Nếu có sốt ruột thì xin hãy sốt ruột một cách bình tĩnh để cán bộ tổ chức giải thích.
Một là, quy trình đề bạt cán bộ ở đâu thực hiện hoàn toàn đúng theo quy chế dân chủ cơ sở. Nghĩa là có lấy phiếu thăm dò. Cứ cho là phiếu hai bên ngang nhau đi, thì tiếng nói ngoài lá phiếu của trưởng phòng, giới thiệu người kế nhiệm mình, dứt khoát phải có trọng lượng hơn, hơn gấp mấy lần lá phiếu của một cán bộ khác trong phòng. Nếu vậy, thì chắc là cán cân đã nghiêng về Sán.
Nhưng việc đề bạt cán bộ vào bất kỳ một phòng nào, chưa nói đó là cái phòng vô cùng quan trọng trong thời buổi cả thành phố, cả đất nước là một công trường xây dựng khổng lồ, thì hiển nhiên phải phụ thuộc vào nhiều nhân tố khác nữa. Trước hết là trưởng phòng Tổ chức. Không ai biết, đối với các vị ấy, chị Ngân - đã hết rượu rồi - sẽ chạy đua bằng cái gì? Bao nhiêu cho mỗi lần đến nhà các vị trên? Chị còn nghĩ ra được một, à không, hai dịp nữa mà anh chàng Sán chỉ vì không thông minh bằng nên không thể nghĩ ra. Ấy là ngày khai trường của các cháu và một ngày nữa cũng của các cháu - ngày quốc tế thiếu nhi.
Hôm ấy, chị đến một lúc, nói mấy câu:
- Cháu ngoại bác, vào năm học mới, em cho cháu bộ sách giáo khoa và tập vở viết. Có chút việc bận, xin phép hai bác em về.
Chủ nhà xuýt xoa:
- Gớm, chu đáo quá. Cháu cảm ơn cô đi!
Khách về, con bé mới học lớp hai, mấy ngày nữa mới lên lớp ba, giở đống sách vở ra xem, chợt kêu lên:
- Bà ơi bà, có cái phong bì này, cháu giở ra nhớ?
- Đưa bà xem nào.
Bà giở ra, một xếp lá đa mầu xanh lá mạ, đặc trưng của tiền Mỹ.
Ngoài những chai rượu lấy của chồng, không thanh toán, chị Ngân cũng có một quỹ đen riêng, mà đợt này chị mới huy động đến nó. Một cô bạn thân có hỏi, tổng cộng hết bao nhiêu, chị chỉ cười cười:
- Của thiên trả địa, thu hồi vốn cũng nhanh thôi mà.
Còn khi đọc quyết định cho cả phòng nghe thì mọi người được thủ trưởng giải thích thế này: - Cả chị Ngân và anh Sán có khả năng làm trưởng phòng, thậm chí anh Sán có điểm mạnh hơn, vì là nam giới nên khả năng xốc vác cao hơn. Nhưng… đây còn là là… chính sách cán bộ nữ.
Thật, không gì vô tổ chức bằng công tác tổ chức của cơ quan này.

[ngudoc]

Chương 10

Căn hộ ba tầng ông bà Hoè mua ở trong một ngõ hẹp, ô tô không vào được. Thế lại yên tĩnh. Không có vườn như nhà cũ. Các nhà đều dạng nhà ống. Tường nhà nọ áp sát tường nhà kia. Tầng một làm phòng khách, chỗ để xe, giữa là cầu thang, phía trong cầu thang là phòng ăn, nhà bếp. Mỗi tầng có hai buồng.

Tầng hai là ông và bà. Những bà thường ở tầng một, nhiều khi ngủ cũng ở đấy. Tầng ba là cha con Đại. Mỗi người một buồng. Vừa xinh.

Phòng nào cũng có máy thu hình. Bà Phụng thường ngồi ở phòng khách, xem ti vi, đọc báo, và nhìn người qua lại, ngắm cảnh làm ăn buôn bán. Không biết từ bao giờ con ngõ nhỏ này trở thành một cái chợ nhỏ, có đủ khoai, đậu, gạo, thịt cá, rau cỏ. Một cô gái thường dựa nhờ xe đạp vào tường nhà bà, ngồi ghé nhờ dưới mái hắt bán gạo. Ngày nào cũng ngồi, cũng chào hỏi, lâu dần thành quen. Một hôm trời mưa, gạo không bán được bao nhiêu, cô phiền bà, gửi lại, hôm sau lại đạp xe ra bán nốt. Bà nhớ, thời mình còn là cô mậu dịch viên cửa hàng lương thực, suốt ngày loay hoay đóng gói, bán hàng. Đóng gói mất nhiều thời gian hơn là bán. Bởi phải đóng nhiều loại túi lẻ mà to nhất chỉ là mười cân, cho đến một cân. Gạo cũng thế, mà mì cũng thế. Khi thì gạo nếp (ngày tết) khi thì gạo nở, khi thì gạo dính, rồi thì tấm, bo bo, bột mì, mì sợi… Bây giờ cả thúng gạo, hạt nào hạt ấy nhỏ mình, thon đầu, nõn nà, thơm tho, ngon mắt. Người ta ví các cô gái xinh xắn như những hạt gạo mỏng mày hay hạt là vì thế. Bà Phụng xúc bàn tay vào thúng gạo. Mát rười rượi. Vốc nắm gạo lên, hạt nào hạt ấy trơn bóng, đều tăm tắp đuổi nhau chạy qua kẽ tay buồn buồn. Xoè bàn tay nhìn, vẫn sạch bong, nghe cả mùi nắng gió, mùi phù sa, mùi lúa lên đòng trong mùi gạo mới thoang thoảng. Không thấy một hạt tấm, hạt gạo nửa hay hạt thóc sót. Ngày xưa đi đong gạo, thấy hạt thóc sót bà lại nhặt đưa lên miệng, cắn một đầu cho trấu lách ra, bỏ hạt gạo vào thúng.

Bây giờ đố có tìm thấy. Bà thương quý hạt gạo, bà thương cô bé nông thôn vất vả, ngày nào cũng phải kẽo kẹt đạp xe mấy chục cây số, không bán hết lại kẽo kẹt đạp về. Bà vẫn mua gạo cô. Nhưng bây giờ gạo ăn chả hết bao nhiêu, người ta ăn thức ăn là chính. Chỉ một hai lưng cơm tẻ, cho ruột đỡ nhớ là được rồi. Một hôm bà chủ động bảo cô gái:

- Bà cho cháu gửi hàng đấy.

Cô gái nhìn bà rưng rưng:

- Thế thì cháu đội ơn bà quá! Cháu sẽ chở ra nhiều nhiều gửi bà, để bán dần, rồi còn tìm thêm cái gì bán, kiếm đồng rau đồng quà cho cháu ở nhà.

Không hiểu sao hôm nay không thấy cô gái ra. Người mua quen lại đến. Bà bán hộ được mấy chục cân.

Hôm sau, hôm sau nữa, cô gái vẫn chưa ra. Chỗ gạo gửi, bà đã bán hết nhẵn. Thì ra cô bị cảm. Khổ thân.

Cầm tiền bà đưa, cô cảm ơn rối rít:

- Cháu biết lấy gì đền ơn bà đấy?

Mấy hôm sau, bà bảo cô:

- Bà bán hàng cho cháu được đấy - Bà không để lộ cho nó biết, ngày xưa bà cũng từng bán gạo mậu dịch - nhưng người Nhà nước, ăn lương Nhà nước thời ấy khác chứ - Này bà hỏi thật nhớ. Những lúc vắng khách, cháu cứ để bà trông hàng, bán hàng. Còn cháu thì giúp bà dọn dẹp, lau chùi nhà cửa… có được không? Bà sẽ bồi dưỡng tử tế.

Cô bé mừng quá:

- Thế thì cháu đội ơn bà suốt đời. Cháu không lấy tiền của bà đâu. Bà giúp cháu thế này, coi cháu như con cái trong nhà rồi còn gì.

- Không, bà sẽ bồi dưỡng mỗi lần mười, thôi mười lăm ngàn nhớ…

- Cháu đội ơn bà!

Bà lên gác, lôi ra một mớ quần áo của con dâu:

- Đến đây cháu thay quần áo đi đường bụi bặm ra, mặc quần áo này vào. Thay ngay đi, để bà dẫn đi các phòng. Cháu xuống đóng cửa vào đã.

Bà dẫn cô gái lên từng phòng, dặn dò tỉ mỉ, từng li từng tí.

Cô gái vâng dạ luôn miệng:

- Cháu làm được mà, bà không phải lo. Nếu không vừa ý, bà cứ việc tống cháu ra khỏi nhà.

***

Ông Hoè ngạc nhiên thấy cô bé xuất hiện trong nhà, lại làm những việc như con cháu mình vậy. Tất nhiên ông cũng nghe nói, bây giờ, đi ở cũng là một nghề như bao nghề khác. Phân công lao động mà, chuyên môn hoá mà. Không có nghề ngỗng chuyên môn gì thì phải làm thế để kiếm sống, để cho người có chuyên môn đành nhiều thời gian vào việc của mình. Như thế sẽ tạo ra nhiều của cải cho xã hội hơn. Bảo không có nghề mới phải làm công việc này, cũng chả hẳn như thế. Thời kinh tế thị trường thì đâu cũng là một nghề, cũng đòi hỏi phải có một số kỹ năng nhất định, một số phẩm chất nhất định. Không thì không làm được đâu ở các nước phát triển thì đó là một trong muôn ngàn nghề dịch vụ. Lương trả, so với thu nhập ở Việt Nam rất cao. Chả thế nước ta đã xuất khẩu lao động sang Hàn Quốc, Đài Loan, Malaysia… làm nghề giúp việc gia đình, chăm sóc người già, người độc thân, người đau yếu ở bệnh viện.

- Ngồi xuống đây ông hỏi chuyện đã. Tên cháu là gì?

- Ông cứ gọi cháu là Ôsin cũng được.

- Không, ông không gọi thế. Cháu giúp ông bà thế này là quý lắm. Mọi khi ông vẫn tự làm đấy chứ. Nào nói cho ông nghe, cháu tên là gì? Quê ở đâu?

Cô gái tên là Dự - tên một thứ gạo ngon lắm đây.

Quê ông trước đây cũng có thứ thóc này Tự nhiên ông chạnh lòng. Từ ngày mẹ thằng Hồi mất ông cũng ít về quê. Trừ ngày giỗ bố mẹ, bên ông anh cả làm. Giỗ vợ, ông chỉ thắp nhang không. Cô gái có chồng, một đứa con gái hơn hai tuổi. Ruộng ít, vườn tược chả có, vợ chồng chỉ làm một lèo là xong hết việc đồng áng, thành ra quanh năm cứ là nông nhàn. Thế nên mới phải chạy chợ thêm. Gì thì gì, cũng phải cố bằng anh, bằng em chứ, mà phải cố trông lên, chứ ai lại trông xuống hả ông? Thời cả làng nghe loa công cộng qua rồi. Thời chỉ nghe đài cũng đã qua rồi, mà thời tivi đen trắng lại cũng qua rồi. Chuyện sang hàng xóm xem nhờ tivi mầu cũng không còn nữa.

- Đấy là một màn chèo có một không hai ở làng cháu đấy ông ạ.

- Thì mà kể cho ông nghe xem thế nào mà bảo chèo với tuồng.

Qua câu chuyện kể của cô bé, có thể hình dung sự việc diễn ra thế này.

… Tiếng là xem nhờ đấy. Nhưng cũng phải có đi có lại. Nhà ấy có đứa con đi xuất khẩu lao động nên có tivi sớm nhất làng. Sang xem, cũng được, chả rộng hẹp gì Xem một lúc rồi về hay xem cả buổi đến hết chương trình cũng không sao. Nhưng mà tiền điện này - Điện ắc quy chứ đã làm gì có điện lưới - Lại cứ phải ngồi trông máy, điều chỉnh khi hình nó nhảy nhót, hay méo sẹo, tiếng to tiếng nhỏ v.v… Bán vé, hay không bán vé?

Thu tiền cũng khó coi, hàng xóm láng giếng nó mang tiếng ra. Thôi thì thế này, người lớn thì xem không, miễn phí. Còn trẻ con thì cứ mỗi tối mang theo một hòn gạch kê đất làm ghế ngồi. Ngày nắng ráo đã vậy, ngày mưa không ngồi bệt xuống sân được. Nhất cử lưỡng tiện. Gạch mới cũng được, mà gạch cũ cũng xong. Chỉ không được mang gạch vỡ thôi. Vợ chồng nhà Dự hồi mới lấy nhau, bảo trẻ con thì không phải, mà bảo người lớn thì cũng chưa lọt tai. Trẻ con thì nó đi nhặt trộm gạch của mấy nhà đang xây của hợp tác xã còn được, chứ vợ chồng Dự, không thể làm thế được.

Chồng thích xem đã đành, vợ cũng mê, còn mê hơn chồng cơ. Vợ chồng lại mới cưới, chả nhẽ cứ vác mặt đi xem chạc? Không biết làm thế nào, đành đứng ngoài bờ dậu, xem từ xa vậy. Xem từ xa chỉ thấy nhoang nhoáng, người như con kiến, chả rõ hình thù gì. Thì coi như nghe tivi vậy. Đấy là phương tiện nghe nhìn cơ mà. Không nhìn thì nghe vậy.

Chỉ có chủ nhà là… bở. Khách xem vừa đứng dậy phủi đất quần, cả nhà đã túa ra nhặt gạch. Ngày thứ bẩy, chủ nhật, có phim, kịch hay cải lương, chèo phải được ba bốn chục gạch, có lần đến hơn năm chục. Đống gạch sau nhà cứ cao dần lên, gạch mới, gạch cũ lẫn lộn. Cứ đà này chả mất năm xây được lầu son gác tía.

Mấy nhà đang xây, cứ thấy đống gạch nhà mình vơi dần. Đánh dấu, thấy mất dấu. Rình mãi mới bắt gặp mấy đứa trẻ con, mỗi đứa một viên chạy thục mạng. Cả nhà co cẳng đuổi theo. Bọn con trai nhanh chân chạy thoát cả.

Mỗi đứa con gái bị bắt tại trận với cả tang vật. Con bé tỏ ra rất gan trước đòn doạ nạt, quát tháo của gia chủ. Chỉ đến khi con bé nhà chủ, học cùng lớp ra nhận dạng với câu này "Đằng ấy là sao đỏ Nhi đồng tháng 8 mà lại thế à?" nó mới chịu khai.

Hai nhà kia, nghe thông tin nhà này bắt được kẻ trộm gạch thì sang ngay. Khi biết rõ gạch nhà mình mất vì đâu nó mọc chân chạy về đâu, bèn bàn nhau tổ chức lực lượng.

Ba nhà sẽ chia thành ba mũi tấn công; đứng ở ba điểm thẳng hàng trên đường làng, qua hàng dậu rách, trước sân nhà kia.

- Ta phải chọn những người to mồm nhất, biết chửi thành bài hẳn hoi đấy.

- Khoan đã… Mỗi nhà cắt cử hai người chuyên lo việc chửi. Người này chửi xong thì người kia thay ca.

- Lại phải có người túc trực, tiếp nước uống tử tế. Lại phải có gậy bảo vệ, phòng khi nó suỵt chó ra. Cũng lại phải có người liên lạc, chạy đi chạy lại, báo cáo về Trung tâm chỉ huy.

- Ấy này, mỗi nhà phải khiêng một cái bàn ra, đứng lên đấy chửi thì mới có khí thế, tiếng chửi mới vang xa được, dù nó có đóng chặt cửa buồng vẫn phải nghe.

- Tôi có sáng kiến này. Để cho tiếng chửi to hơn, ta lấy mấy cái mo cau làm loa như hồi đầu kháng chiến ấy, như thế bài chửi hoành tráng hơn các bác ạ.

- Tôi có ý kiến thế này! Làm gì cũng phải có tổ chức, có lãnh đạo, không có thì hỏng, gậy ông lại đập lưng ông mất. Ba mũi chửi, nhưng không phải cùng chửi một lúc được. Không khéo, nó thì chẳng nghe thấy gì, mà lại hoá ra mình chửi lẫn nhau đấy. Vì thế phải chửi lần lượt. Theo phân công hẳn hoi. Tuỳ tình hình cụ thể, nhưng tôi dự kiến, trận chửi này phải kéo dài từ một giờ đến một giờ rưỡi đồng hồ mới kết thúc.

- Không, phải hai giờ, hai giờ rưỡi là ít.

- Thôi được. Tuỳ lực lượng của ta. Chuẩn bị tốt thế này, coi như đã thành công một nửa rồi. Đề nghị bác Toán tổng chỉ huy, mọi người nhất trí không?

- Tán thành!

- Đồng ý!

Chưa bao giờ làng Dự có một trận chửi ác như thế, độc như thế, ngoa ngoắt như thế, bài bản như thế.

Do đặc điểm nghề nghiệp, trình độ chính trị, kiến thức, văn hoá, vốn từ ngữ, khả năng diễn đạt, chất giọng và âm lượng, phát âm, giới tính, tuổi tác và sức khoẻ của những người chửi khác nhau, mà dân làng được nghe sáu bài chửi, của sáu tác giả, rất khác nhau.

Tuy vậy theo lý thuyết nhóm của toán học hiện đại thì tựu trung chỉ có ba trường phái chửi sau đây.

Trường phái thứ nhất:

- Này, dỏng tai lên mà nghe đây. Đống gạch kia trong sân nhà mày là thứ của phi nghĩa, bất nhân. Ai cũng phải đổ mồ hôi, sôi nước mắt để đào đất, đóng gạch, phơi nắng, chạy mưa, đốt lò nung chán chê mê mỏi mới được mấy vạn gạch. Ngày nào vợ chồng bà cũng phải mồ hôi trên chảy mồ hôi dưới, mồ hôi trán dán mồ hôi l… (phát âm đầy đủ cả từ này) suốt từ tinh mơ đến tối mịt, rã rời tay chân, đêm nằm không còn thiết làm gì nữa. Mấy tháng trời như thế mới được lò gạch. Thế mà nhà mày ăn không ăn hỏng của bà. Đấy là hình thức bóc lột trá hình. Đấy là làm giầu bất chính. Mày không thấy ngượng với bàn dân thiên hạ à?

Tạm gọi là trường phái chửi lên án.

Trường phái thứ hai:

- Lịch sử làng ta, xã ta, huyện ta, tỉnh ta, nước ta, nói rộng ra lịch sử thế giới cổ đại, trung đại, cận đại và đương đại, chưa thấy ai ném đá dấu tay mượn tay trẻ con làm giầu như thế? Thử hỏi nhà mày có còn nghĩ đến địa vị, uy tín, danh dự gia đình không? Có biết hàng xóm láng giềng nghĩ về nhà mình thế nào không? Con cháu nhà mày ra đường có còn dám vui chơi bạn bè không? Mày có thấy như thế là làm bại hoại thanh danh, làm hỏng cả thế hệ trẻ, tương lai của đất nước, vì đã biến những đứa trẻ thích xem truyền hình của Đảng và Chính phủ thành những kẻ ăn cắp vặt không?

Đó là trường phái chửi phân tích.

Trường phái thứ ba:

- Này, trẻ già, trai gái, đàn ông, đàn bà, thằng lớn, con bé, đứa chống gậy, đứa chưa nứt mắt, mọc răng, cả họ hàng bàng sang gốc tính nhà mày, hãy dỏng tai lên mà nghe. Bà truyền đời báo danh cho mà biết. Mày lấy gạch nhà bà, thì đứa già chết sớm, con gái chết già, đứa trẻ học dốt, đứa dốt lưu ban, đứa buôn lỗ đằng buôn, trồng đỗ không quả, trồng quả không lên mầm, bưng mâm mâm đổ, cúng giỗ cỗ thiu. Mày lấy gạch của bà, xây nhà nhà đổ, xây mồ mồ vỡ, xây chuồng lợn lợn chết, làm chuồng trâu, trâu long mồm lở móng, làm chuồng gà, gà mắc địch cúm gia cầm. Nói tóm lại là không dừng được vào việc gì đau. Mày hãy thủng lỗ tai, dài con mắt ra mà nghe. Bà chửi thế thôi, bà nghỉ lấy sức, mai lại chửi tiếp cho biết tay.

Chính thức xếp đấy vào trường phái chửi nguyền rủa.

Để ý sẽ thấy đa số trong ba trường phái trên là thuộc phái… yếu. Vậy là ngẫu nhiên nó chứng minh cho nguyên lý này. Trong những cuộc khẩu chiến thì phái yếu thường tỏ rõ ưu thế hơn, mạnh hơn phái mạnh. Hệ quả là phái mạnh chớ dại gì nhảy vào cuộc khẩu chiến với phái yếu. Nếu đã chót lao vào rồi thì phải nhanh chóng rút ra để chuẩn bị cho một cuộc chiến khác bằng tay, chân, nhất là chân, đủ thứ chân.

Sáng hôm sau, theo ý kiến ông Toán, Tổng chỉ huy, cả ba trường phái chửi ngồi lại rút kinh nghiệm, củng cố tổ chức, chuẩn bị một chiến dịch chửi mới, thì…

Dù người đã dậy nấu cơm chuẩn bị ra đồng, hay đang buộc hàng lên xe đạp, xe thồ đi chợ xa, hoặc những người đêm qua đánh bạc khuya, còn đang ngon giấc, lũ trẻ dạy sớm học bài. Cả những người đang… giã gạo thình thịch, xay lúa ù ù, cả người nặng lẫn người nhẹ tai đều nghe rõ mồn một, tiếng cùng cục từ trên trời cao vọng xuống, từ đất thẳm vọng lên. Tiếp theo là tiếng thanh niên đếm: "một, hai, ba, bốn… Một, hai, ba, bốn" như hô đồng diễn thể dục. Cả làng con đang ngơ ngác, chưa hiểu làm sao người nhà trời lại tập thể dục sớm thế, thì lại nghe tiếng đằng hắng. Rồi một giọng đàn bà, đích thị đàn bà cất lên:

- A lố! a lồ! Chúng mày nghe đây…!

Ôi giời ôi! Ba chiếc loa công suất lớn, buộc chặt vào lưng chừng ba cây cau cao vút, chĩa ra ba hướng khác nhau. Ba hướng ấy là ba xóm, có trụ sở đồn trú của ba trường phái chửi hôm qua.

- Này chúng mày nghe đây. Hôm qua chúng mày cắt đặt nhau, thay phiên nhau chửi bà. Bà không thèm chấp. Thì miệng chửi, tai nghe. Hưởng ứng phong trào cả nước, cả tỉnh, cả huyện, cả xã nhà thi đua công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hôm nay bà dùng phương tiện thông tin chinh quy, hiện đại nhất tỉnh nhà, chửi chúng mày một trận cho bõ túc, để cả làng ta nghe, làng trên, xóm dưới cùng nghe, cả trời cao, đất dầy cùng nghe, cả người sống trong làng, người nằm dưới âm ti địa ngục cũng phải nhỏm dậy mà nghe. Bà không ăn không ăn hỏng của ai, bà không tơ hào ngọn rau, hạt lúa của ai. Bọn trẻ con nhặt đâu hòn gạch, kê đất ngồi xem ti vi nhà bà rồi vứt đấy, cắp đít về, để cho bà phải dọn dẹp, chứ ai xui bẩy gì…

Nếu Công an xã không được cấp báo, không can thiệp kịp thời, thì không biết cuộc chiến chửi ấy sẽ tiếp diễn thế nào…

Trong khi cô gái kể, ông Hoè cứ cười suốt. Ông hỏi:

- Thế kết cục câu chuyện ra sao?

Cô gái cũng cười:

- Ở nhà quê, chửi nhau là thường ông ạ. Nhưng đấy là trận chửi nhau vui nhất, quy mô lớn nhất ở vùng cháu. Mà đã chửi nhau rồi, coi như xong, hoà cả làng.

Ai phân xử? Chả ai đúng, chả ai sai. Cái nhà có ti vi từ đó không thu gạch của trẻ con nữa. Nhưng họ chuyển hình thức kinh doanh. Mua đầu videô về, thuê phim chưởng về chiếu, cả bộ vài chực tập. Đã xem tập một không thể bỏ được tập hai: Thu tiền đàng hoàng nhớ.

Cả người lớn lẫn trẻ con. Người lớn năm trăm, trẻ con hai trăm. Năng nhặt chặt bị mà ông. Thế cũng ối tiền đấy Thôi ông đọc sách đi. Cháu kể thế thôi, để còn dọn đẹp. Hôm khác ông cháu mình lại trò chuyện.

Cô gái quê chất phác, tươi tắn, lại hay vui chuyện, hay kể về làng cô. Ông Hoè cũng vui lây bất giác ông thấy mình sống lại thuở còn ở quê với người vợ tao khang.

Một lần trò chuyện, ông Hoè hỏi Dự về gia đình, cô kể:

- Bố cháu làm công tác vận tải nông thôn ông ạ. Còn chồng cháu thì làm giám đốc Trung tâm triệt sản gia súc.

Ông Hoè chỉ đoán già đoán non, chứ cũng chưa biết cụ thể họ làm gì, nên hỏi lại, thì cô gái giải thích:

- Ở nông thôn, công việc vận tải có hai việc, một là xe thồ, hai là xe bò đuôi. Hàng nặng như đá hộc thì chở xe bò. Hàng cồng kềnh, cao lênh khênh hay dài ngoằng ngoằng cũng chở xe bò. Còn ít, gọn thì xe thồ.

- Thế còn chồng cháu?

Chồng cháu làm nghề hoạn lợn, thiến gà, chó, mèo ấy mà, ngoài ra còn một nghề phụ nữa, chỉ rung đùi thôi cũng kiếm được mớ rau, cho vợ con.

- Thế sao không gọi thẳng ra là hoạn lợn, chó, gà, mèo mà lại…

Cô gái cười hồn nhiên, phô hàm răng đều đặn:

- Thì phải nói thế cho nó sang, cho nó oai chứ ông. Thiên hạ ai chả thế, chứ riêng gì nhà cháu? Nếu có làm danh thiếp thì đề thế chả hơn à ông?

- Thế làm gì mà chồng mày chỉ rung đùi cũng ra tiền?

- Nhà cháu có cái máy khâu cũ, vẫn khâu vá nhì nhằng mà ông.

Con bé nói chuyện đến là vui, lại hóm nữa chứ. Nói chuyện với nó, ông thấy mình như trẻ lại, hiểu thêm nhiều điều. Nông dân như con bé này cũng lắm cái hay thật. Lâu lâu không trò chuyện với nó, ông lại nhớ. Bởi một tuần nó mới giúp nhà ông một lần. Tuy nhà có hai người, nhưng bà ở tầng một, ông ở tầng hai. Ông chả xuống, mà bà cũng chẳng lên. Coi như chỉ có một mình. Đọc sách báo mãi cũng chán… Thông tin phải được phân tích, trao đổi, phải được dừng vào việc gì.

Nếu không sẽ là thông tin chết. Công việc của ông trước đây là nghiên cứu nghị quyết, đọc sách báo, lấy thực tế để mở rộng, đi sâu, minh hoạ cho nghị quyết. Đi phổ biến, đi truyền đạt thì cũng chỉ là làm thông tin một chiều, không có thông tin phản hồi. Không mấy khi đối thoại, càng không trò chuyện cởi mở thân tình và vui như nói chuyện với cô gạt này. Vui thật, thích thật.

Lâu dần, Dự trở thành người nhà lúc nào không biết. Cô vẫn chở gạo từ quê ra. Bà Phụng vẫn ngồi đó nhìn cô bán gạo cho vui. Khi vắng khách, cô dọn dẹp lau chùi nhà cửa thì bà trông hàng, bán giúp. Cô gái nông dân, gửi trong cõi sâu thẳm quá khứ ông bóng dáng người vợ tần tảo, chân lấm, tay bùn với những bước đi gằn của người đàn bà vất vả…

Ông đang nằm sấp trên giường, bởi tự nhiên bụng lâm râm đau. Cô bé đang lau sàn, đến gần giường lo lắng hỏi.

- Ông làm sao thế?

- Ông đau bụng.

Đang quay mặt vào trong tường, ông quay ra. Nó ngừng tay lau. Trong tư thế ngồi lau, từ trên giường, ông nhìn rõ cặp vú chắc trong cổ áo khoét rộng của con dâu ông mà bà Phụng cho nó.

- Cháu đấm lưng cho ông một lúc được không?

Nó nhanh nhảu:

- Để cháu rửa tay đã.

Nó bắt đầu đấm bằng tay phải, bởi hai chân vẫn để thõng ngoài vai giường, nên phải vặn người lại mới đấm được Thấy thế ông bảo:.

- Cháu cho hai chân lên giường, thì mới đấm bằng cả hai tay được. Thế, thêm cứ đấm mạnh vào, giữa sống lưng ấy. Ông dễ chịu lắm.

Mà quả thật, ông thấy khoan khoái cả người. Mùi đàn bà đánh thức khứu giác ông. Khứu giác lại bảo thị giác phải quay đầu lại nhìn. Đường nét cơ thể người thiếu phụ một con chập chờn trước mắt ông. Những tưởng công việc, sách vở làm ông quên hết, phút chốc bản năng đàn ông trong cõi sâu kín, tưởng như đã chết bất ngờ trỗi dậy đòi hỏi.

- Thôi thôi, đừng đấm nữa. Cháu lấy hai nắm tay ấn thật khoẻ vào lưng ông ấy, thế, thế, ấn nữa vào. Thế đỡ đau hơn… Thôi, hay là cháu ngồi hẳn lên lưng ông ấy phải có cái gì thật nặng đè mới đỡ đau.

Cô gái ngây thơ và tin cậy, không biết rằng, thật ra ông chỉ muốn cơ thể ông được tiếp xúc với cô, càng nhiều càng tốt. Cô hỏi một câu ngây ngô:

- Nhỡ cháu làm bẹp ruột ông thì sao?

Vừa lúc ấy Đại về. Đi qua phòng bố, nhìn vào, thấy thế khẽ mỉm cười đi lên phòng mình. Ông Hoè nghe tiếng giầy, nhìn ra, đỏ mặt ngồi dậy.