Trên con hẻm dẫn vào nhà giáo sư Vũ Thịnh, một chiều đông trời hanh và lạnh. Những chiếc lá rụng vàng được gió hong khô nằm ngổn ngang xếp lên nhau. Quang cảnh ấy làm cho con hẻm đã vắng lặng lại vắng thêm, hun hút sâu vào tận bờ rào nhà giáo sư Vũ Thịnh.
Đó là buổi chiều lần đầu tiên Vũ Hải về sớm. Bên chiếc bàn con kê sát mấy chậu cảnh, hai bố con ông Thịnh ngồi uống trà thanh thản dưới vòm cây phượng vĩ đã rụng hết lá. Vũ Hải rót một chén nước đang bốc khói, đặt vào chiếc tách nhỏ hai tay nâng lên mời bố:
- Khi nào bố đi?
- Còn chờ hộ chiếu. Công trình tổng kết ảnh hưởng của chất độc acridin orange lên việc hình thành bào thai chuột của các anh đến đâu rồi?
- Chúng con đã viết tổng kết. Con mới nhận thêm mấy bài báo của các tác gi Anh ở đại học Oxford về vấn đề này. Còn một công trình rất cần cho công trình này là điều tra sự tồn lưu của chất độc hóa học ở trong đất, các anh bên quân đội đang làm. Kết quả bước đầu thấy nồng độ dioxin ở một số vùng rừng núi Tây Nguyên ở mức báo động.
- Bố biết. Bố có nhận được báo cáo tình hình ung thư gan tiên phát ở Kontum.
Ông Vũ Thịnh ngừng mắt trên tờ tạp chí, ngước nhìn con mình. Thực tình, ông muốn làm một việc gì đó liên quan đến nghề nghiệp để dìu dắt con. Khi Hải còn là sinh viên, buổi tối ông thường giúp con hệ thống lại các triệu chứng của các bệnh đã học. Hải thuộc lòng các triệu chứng. Còn những phần về sinh lý bệnh, giải phẫu bệnh, những vấn đề liên quan đến c chế gây bệnh, Hải phải nắm sau khi học xong các triệu chứng lâm sàng. Nhưng Hải không đi chuyên khoa hồi sức cấp cứu và nội khoa như ông. Hải đi chuyên khoa sản. Trên gốc cây chung, bố con ông ở hai nhánh khác nhau, ít liên quan đến nhau nên những buổi luận bàn về y học giữa bố con ông trở nên hiếm hoi.
Lần này, ông Thịnh đi dự một hội nghị quốc tế về tình hình ung thư gan tiên phát ở các nước Đông Nam Á. Các công trình nghiên cứu về đề tài này đều đề cập đến nguyên nhân do chất độc hóa học. Tuy nhiên, một công trình tổng thể cấp nhà nước gồm nhiều lĩnh vực mà chất độc ảnh hưởng như sản khoa, nội khoa, môi sinh còn thiếu đồng bộ, ít tính thuyết phục. Ông Thịnh uống thêm một hớp nước chậm rãi nói:
- Ta chưa làm mạnh được vấn đề này, buộc phía Mỹ nhìn nhận trên cơ sở pháp lý vì những nghiên cứu của ta phần lớn mới chỉ dừng lại ở cơ sở thống kê. Vì thế, công trình của các anh bên quân đội là rất cần thiết.
- Con cũng nghĩ vậy. Vũ Hải trả lời bố.
Ông Vũ Thịnh âu yếm nhìn con, xuống giọng:
- Còn điều này, bố muốn nói với con. Bác Tú Vân vừa điện cho bố. Lẽ ra, bệnh viện đề bạt con làm trưởng khoa sản I. Nhưng trong đợt thăm dò vừa qua, con ít phiếu hơn bác sĩ Luận. Đành rằng việc thăm dò chỉ để tham khảo nhưng Ban Giám đốc bên đó thấy đưa con lên lúc này không lợi. Con đừng buồn, cứ yên tâm công tác, chờ một dịp khác, con ạ.
Vũ Hải lắc đầu:
- Con chẳng buồn, chẳng màng cái chức trưởng khoa làm gì. Bố thấy đấy, đây là một khoa phòng chuyên môn chứ không phải bầu tổ trưởng công đoàn. Con chỉ buồn cho ngành ta vẫn mang tư duy rất cũ trong quản lý. Ở cơ sở, khoa, phòng hay bệnh viện, cần có cán bộ giỏi. Cán bộ y tế cần có trí tuệ, chứ không phải sống lâu lên lão làng, bố ạ...
- Bố hiểu, ví dụ như cương vị hiện nay của bố cũng vậy. Bố là giáo sư trong khi đó giám đốc bệnh viện chưa là phó giáo sư. Giao ban nhiều hôm còn phán sai. Cho nên, bố chỉ dặn con, mình làm khoa học, không nên buồn với việc họ có đề bạt mình hay không.
- Vâng, con cũng nghĩ như thế. Vũ Hải đáp lời bố.
Có tiếng xe gắn máy ngoài cổng. Tiếng còi tin tin vang lên cắt ngang câu chuyện của bố con ông. Vũ Hải đứng dậy xin phép bố:
- Thưa bố, chiều nay bố ăn cơm một mình, con có người mời.
- Con về sớm và nhớ không được uống nhiều bia.
- Vâng ạ.
Chiếc xe Dream II màu mận chín bóng loáng và người đàn ông béo mập để ria mép đang chờ Hải trước cổng. Vừa trông thấy Hải, người đó đã mừng rỡ lên tiếng:
- Em đến đúng giờ. Bọn em buôn bán bao giờ cũng tác phong công nghiệp. Giờ nào việc ấy. Uống rượu là uống rượu, làm việc là làm việc, thưa bác sĩ.
Gã cười hề hề đưa hai tay múp míp bắt tay Hải. Hai người phóng đi khỏi con hẻm, để lại một làn khói trắng và âm thanh chát chúa tan dần vào không gian. Ra đến ngã tư người đàn ông cho xe chạy chậm dần, ngoảnh lại nói:
- Bác cho phép em đưa bác ra ngoại ô. Thành phố như khăn mùi xoa ấy, đi đâu người ta cũng biết. Rách việc.
- Tùy anh, tối nay tôi nhận lời đi với anh, có thể đến chân trời, góc biển nào cũng được.
- Ô kê, xin bác cho em đưa bác sang bên kia cầu!
Chiếc xe hòa vào dòng xe máy nổ đều đều, chạy lên cầu. Dưới kia, con sông đỏ quạch màu đất, lặng lẽ trôi dưới nắng chiều nhợt nhạt. Những chiếc thuyền ngược xuôi, lạc lõng trước mênh mông của dòng sông. Gió ngược chiều thổi thốc vào mặt hai người. Cái lạnh len qua tai, qua cổ, thấm dần vào toàn thân, Vũ Hải rùng mình đưa tay trùm chiếc mũ vải phất phơ sau gáy.
Xe rẽ khỏi đường quốc lộ vào một con đường lát gạch. Những lũy tre xanh tần ngần đung đưa trong gió. Khuất vào trong, nhà ngói tường gạch san sát. Xe dừng lại trước một cổng cao có hai cánh to bằng gỗ cũ kỹ, chắc nịch đang đóng kín. Gã béo mập gõ lên cánh cửa ba tiếng. Không có tiếng người trả lời, chỉ có mấy con chó trong nhà chồm lên sủa vang. Một lúc sau, một con mắt đen hiện ra trước vòng tròn nhỏ ở trên cửa. Người ngoài không biết được ai ở trong, còn người trong thì nhìn quá rõ người ngoài. Nhận ra người quen, cánh cửa cót két mở tạo nên những âm thanh nặng nề, buồn tẻ. Chủ nhà đưa tay xua đàn chó, con nào con nấy to cao béo tròn cụp đuôi chạy tận vào nhà trong. Gã béo mập dắt xe, gật đầu chào chủ nhà, nở một nụ cười ra dáng kẻ cả:
- Dạo này làm ăn thế nào, chú mày?
- Dạ thưa anh Hai, lai rai ạ. Chủ nhà đáp và khóa chặt cửa bằng một chốt gỗ to bằng bắp tay. Hải đi theo gã qua một chiếc sân rộng lát gạch Bát Tràng mà năm tháng đã làm cho nhiều viên gạch hoen ố, biến màu, trở thành màu mốc loang lổ dưới mỗi bước chân đi. Phía sát với tường rào, chiếc bể cạn với hòn non bộ đã rêu xanh, cành si lòa xòa tỏa bóng xuống mặt nước trong xanh với vài con cá vàng đang lượn. Chủ nhà mời khách vào phòng khách trong khi mình dắt chiếc xe vào cất phía sau. Phòng khách chiếm trọn một gian của ngôi nhà ba gian. Phía trên có tủ thờ, được che bằng một tấm nhiễu, ngăn cách bài vị hưng án với bộ tràng kỷ phía trước. Gã béo mập sốt ruột nói với chủ nhà:
- Thôi, làm việc, lễ nghĩa mất thì giờ bỏ mẹ!
- Thế ông đây là...? Chủ nhà lấm lét nhìn Hải, dò hỏi.
- Là ân nhân của ta, chú không việc gì phải hỏi. Không lẽ tao đưa công an đến đây với chú mày. Dớ dẩn bỏ mẹ.
Gã béo mập bắt đầu nổi cáu.
- Là em hỏi cho biết! Chủ nhà vẫn nhũn nhặn. Mời hai bác ra phía sau.
Ngôi nhà ba gian phía trước như một bức bình phong cổ kính, nhã nhặn theo kiến trúc Á Đông, che chắn cho một dãy nhà một tầng kiến trúc theo kiểu tân thời phía sau. Hành lang ở giữa lát bằng đá hoa Trung Quốc màu nhàn nhạt, trơn bóng, soi rõ những người đang đi. Hai bên là hai dãy buồng, mỗi buồng không lớn lắm, trên tường có những bóng đèn đủ nhìn rõ mặt người giấu sau những chùm hoa được trang trí kín đáo và đẹp. Mỗi buồng lại ngăn ra thành hai, một phòng chính có kê một chiếc bàn bằng kính năm ly màu đen, hai chiếc ghế đệm màu huyết dụ. Thông với phòng chính là một căn phòng nhỏ hơn, trong có kê một chiếc giường đôi trải drap trắng, thoang thoảng mùi nước hoa. Trong nữa là toilet, vừa đủ cho một vòi sen và chỗ vệ sinh.
Gã béo mập kéo ghế mời Vũ Hải ngồi, ghế đối diện dành cho mình. Gã cười hô hố, để lộ những chiếc răng phía trước to những hạt ngô đã ngả màu vàng do hút quá nhiều thuốc.
- Mời ân nhân tự nhiên. Đây là vương quốc riêng của giới ăn chơi chúng em. An toàn tuyệt đối. Khỏi lo chi hết. Tất cả đều được tiền bủa ra lo lót.
Một cô tiếp viên còn trẻ, tóc xõa ngang vai, mặt trái xoan có đánh một lớp phấn phơn phớt hồng, nở nụ cười lẳng lơ mời khách:
- Em chào hai anh. Đây là menu. Còn đây là album tiếp viên. Ba trang đầu thì có mặt ở đây, còn các em ở các trang sau, nếu quý anh cần, chỉ mười lăm phút sau là có.
Gã béo mập đưa cho Vũ Hải chiếc đĩa trong có hai chiếc khăn bọc nilon còn hơi nóng. Hải lấy ra một cái, bóc lớp nilon, lấy chiếc khăn nhỏ thơm nức nước hoa lau qua lớp bụi trên mặt, trên cổ, khoan khoái và hồi hộp như sắp bước vào tiên cảnh bồng lai đầy hấp dẫn. Vẫn tiếng gã béo mập:
- Em mời bác chọn tiếp viên.
Hải tặc lưỡi:
- Moa thì ai cũng được cả nhưng lẹ lên, tôi hơi mỏi, ngồi ê sau lưng ông cả giờ rồi còn gì.
Cô tiếp viên nhanh nhảu:
- Thế em chọn hộ anh vậy. Cô Hằng nhá. Mười bảy tuổi, đảm bảo còn gin.
Gã béo mập dẩu môi, hỏi lại:
- Cái gì. Gin? Hừ, cô lừa con nít đấy chứ.
Cô tiếp viên cúi mặt, bẽn lẽn cười trước những câu chào mời gian dối của mình. Gã béo mập đã ăn nằm ở đây không biết bao nhiêu lần, thiếu đường chuyển hộ khẩu về đây. Gã ra lệnh:
- Cho một thùng Tiger, một đĩa heo rừng. Hai em tiếp viên xinh và trẻ, em nào cũng được. Nhanh lên, lề mề bỏ mẹ.
Cô tiếp viên dạ ran và biến ra ngoài. Gã béo mập bóc ba số, chìa một điếu mời Vũ Hải.
- Thưa bác, em có điều này muốn thưa với bác...
- Nói đi, tôi với ông có gì mà thưa với gửi... Hải đưa hai tay che ngọn lửa châm thuốc. - Mà ông chưa giới thiệu tên ông với tôi đâu nhé.
- Dạ, em là Tư, chỗ làm ăn gọi là Tư Mập. Bác cho phép em mới bộc bạch. Chả là, tài năng như bác cả thành phố đều biết, sao bác không mở phòng mạch? Phí đi chứ. Bác có một vốn liếng mà không thằng nào có được.
- Ấy, nhiều người cũng bảo tôi như vậy. Ông khốt nhà tôi, ông không chịu. Ông ấy thề với ông Hippocrate không mở phòng mạch và ông bắt tôi cũng phải làm như vậy.
- Rõ mấy ông già phong kiến. Bác cứ làm đi, em có bà chị vợ trước là nữ hộ sinh. Thứ thiệt, có hạng đấy bác ạ. Bọn em lại có một căn nhà mặt tiền đang cho một hiệu may thuê. Chỗ ấy mà cải tạo làm nhà bảo sanh thì tuyệt.
Hải gật đầu dáng nghĩ ngợi. Cửa mở rất nhẹ, hai cô gái bước vào, chạy đến ôm Tư Mập và Vũ Hải. Cũng phải thừa nhận, từ cách ăn mặc, trang điểm đến cỡ người, tuổi tác, nhà hàng thật khéo chọn. Hai cô chắc chưa đầy hai mươi, má căng hồng, môi đánh hơi nhạt, cặp đùi thon thả, trắng trẻo trong chiếc váy màu tím than cụt ngủn. Cô ngồi bên Vũ Hải tự xưng là Phượng, mười tám tuổi. Cô ngồi với gã Tư Mập tự xưng là Ái, Thúy Ái, cũng mười tám tuổi. Hai cô thay nhau cho đá vào cốc. Tiếng mở bia bôm bốp, sủi trắng tràn ra ngoài cốc. Hai cô cầm ly lên. Cô Phượng mời:
- Thưa hai anh, trước lúc vào cuộc vui, em xin có ý kiến. Chúng ta làm lễ cưới tập thể. Em cưới anh. - Cô quay lại hỏi Vũ Hải: - Anh tên gì?
Vũ Hải đáp:
- Hải.
- Em cưới anh Hải. Còn Ái, mày hỏi tên chồng mày đi chứ!
- Cứ gọi anh là Tư mập.
Ái ôm Tư mập, hôn đánh chụt một cái lên má, hôn đắm đuối lên môi, nồng nàn như cặp tình nhân trong phim truyện.
- Em xin tuyên bố, từ giờ phút này chúng ta là vợ chồng. Vợ phải chăm sóc chồng, chồng phải âu yếm vợ. Vợ chồng mấy tiếng đồng hồ là quyền các anh. Nào mời hai anh, trăm phần trăm!
Cuộc vui kéo dài đến khi Hải say mèm phải nằm trên giường mụ mị không biết gì nữa. Tư Mập và Thúy Ái sang phòng khác để lại căn phòng tự do cho “vợ chồng Hải”. Phượng vẫn tỉnh, cởi quần áo ngoài cho Hải, lấy khăn mặt thấm nước nóng lau lên mặt, lên cổ, lên khắp người. Phượng đặt sấp Hải xuống, đưa bàn tay thon nhỏ xoa nhẹ lên tấm lưng nhầy mỡ. Hải mơ màng trong tiếng đấm lưng thùm thụp của làn da khác giới đang trườn lên khắp thân thể bằng động tác massage thuần thục. Mấy phút sau tỉnh lại, Hải ôm tấm thân trắng trẻo, đẹp đẽ, thơm tho không mảnh quần áo của Phượng vào lòng. Phượng đưa cặp vú căng nóng, trắng hồng vào miệng Hải.
Hải thoáng nghĩ đến Hồng. Sao Hồng không có những cử chỉ chiều chuộng như vậy. Hồng không hiểu gì về tâm sinh lý, tình yêu đồng nghĩa với tình dục. Hải nhắm mắt lại...
Tư Mập đưa Vũ Hải về nhà lúc ấy đã khuya. Dừng lại trước cánh cổng nhà, Tư mập còn ghé vào sát tai anh:
- Bác cứ suy nghĩ về điều em nói. Đây, cacvisit của em đây, có gì bác cứ phôn cho em.
Vũ Hải mở cổng, chiếc xích sắt cọ vào hai cánh cửa tạo thành những âm thanh khô và nặng. Đêm đã về khuya, bầu trời cao đầy sao lấp lánh, Hải lầm lũi một mình bước vào nhà khi giáo sư Vũ Thịnh đã ngủ từ lâu.
Nắng mùa đông ấm áp rắc vàng lối đi, vườn cây trong bệnh viện. Mặt trời lửng lơ ngoài phía sông Hồng như một người khách thân tình đi xa trở lại sau những ngày mưa. Gió cũng thổi từ phía ấy, mang theo một chút lạnh phơn phớt, đủ làm cho má các cô gái hồng thêm.
Thảo ngồi bên chồng, trên ghế đá trước vườn hoa bệnh viện mắt hướng ra phía cổng ra vào. Người vẫn chen nhau vào ra trong chiếc cổng phụ bên cạnh chiếc cổng lớn đang nặng nề khép lại. Xa hơn ở phía ngoài, một xã hội gồm trăm thứ dịch vụ cho nhu cầu của người bệnh. Chồng Thảo đã đi lại được, đỡ đau, đêm ngủ đầy giấc. Đó là dấu hiệu tiến triển tốt lành làm Thảo quên đi những ngày đêm vất vả, ăn ngủ có khi ngoài hành lang bệnh viện, có khi ghé lưng trong phòng trực hộ lý với chị Tấm.
Chiều qua Thảo đã gặp chị Tấm. Chị xách xô đựng thức ăn thừa của nhà ăn bệnh viện về nuôi lợn. Thấy Thảo không vui, mặt xị ra, chị đã đoán được chuyện:
- Có gì mà như bánh đa nhúng nước thế vậy?
Thảo gượng cười:
- Lại cháy túi rồi chị ạ.
- Nghe nói mày mới xin được giấy miễn giảm cho chồng?
- Vâng, còn em ở đây nữa chứ. Em cũng phải ăn, chứ may miệng lại à?
- Thì mày cứ về nhà tao. Tao ăn gì mày ăn nấy. Tao có để cho mày chết đói đâu mà sợ?
- Anh chị đang còn các cháu, em đến một bữa thì được, chứ cứ lì ngày này sang ngày khác coi sao tiện?
Tấm bực bội:
- Vớ vẩn, thôi tao đi về, không nói nữa. Mai tao mang cơm đi, chị em mình ăn trưa. Tối đến nhà tao. Thằng chồng mày đã có bệnh viện.
Thảo đem câu chuyện ấy nói với chồng. Người đàn ông bệnh hoạn, yếu ớt, đang nhờ vả vợ từng đồng cứ nhìn chằm chằm vào khuôn mặt hốc hác thiếu ăn, thiếu ngủ của vợ không nói được câu gì. Nghĩ ngợi một hồi lâu Thảo nói rất khẽ, vừa để chồng nghe:
- Em nghe nói ở đây nhiều công việc. Hôm qua ra mua cháo cho anh, nghe mấy bà bán hàng bảo vậy. Hay em đi tìm một việc gì làm, ít ra cũng đủ trang trải cơm cháo cho em?
Bút vẫn đăm đăm nhìn vợ. Trong ánh mắt đầy lo toan của cô, anh đọc được những thương cảm sâu xa, sự hy sinh thầm lặng. Nhưng anh bất lực, bất lực hoàn toàn, buông xuôi mọi việc cho cô định đoạt.
- Em tìm một việc gì làm, anh đồng ý nhé. Sáng em đi, tối lại về với anh.
Bút ái ngại:
- Biết có việc gì không?
- Có việc gì làm ra tiền là em làm, bất kể, miễn là có chút nhét vào dạ dày cho đến ngày anh ra viện.
Buổi chiều cô ra cổng, đến quán bán cháo xế cổng bệnh viện. Quán lụp xụp căng một tấm nilon lớn có những sọc xanh trắng che mưa. Những chiếc ghế nhựa thấp màu xanh màu đỏ như trong nhà trẻ, đặt quanh một chiếc bàn trải nilon đã cũ trên bày những chồng bát, một ống đựng đũa, thìa, lọ ớt, lọ nước mắm, lọ tăm. Tất cả được che bằng một chiếc khăn lau màu trắng đã ngả màu cháo lòng. Con gà luộc màu vàng bóng nhẫy nằm nghếch mỏ trên một chiếc đĩa. Bộ lòng gà và hai chân đặt trên một chiếc đĩa khác bên cạnh.
Chủ quán là một phụ nữ đã có tuổi, khuôn mặt bị mỡ dồn lại dưới cổ tạo thành những ngấn màu trắng nhờn nhợt. Bà chít khăn mỏ quạ, ngang lưng thắt chiếc tạp dề màu xanh công nhân đã cũ, nhàu nát lốm đốm những vết màu nâu sậm lại trên nền xanh đã bạc. Ngón tay bà trông ngắn ngủn như những chiếc dùi trống.
Ngồi quanh bàn bên nồi cháo đang bốc khói và mùi hành thơm phức, mấy gã xe ôm ế khách đang ngồi uống rượu với chiếc đầu gà chặt mỏng bên một đĩa rau răm. Những chiếc lá xanh nhọn chìa ra như ngòi bút. Mặt anh nào anh nấy trông còm nhom, tóp lại, da sạm đen, đầu đội mũ cối nhất loạt. Ăn mặc lố nhố, một binh chủng xe ôm mà đủ kiểu áo quần. Phần lớn áo rét đã cũ, có anh lại mặc áo bộ đội trong có chiếc áo len thò cổ cao đến tận cằm. Họ cười nói thoải mái như thế giới này chỉ ta là nhất, không có ai trong trời đất này nữa.
- Đ... mẹ, sáng nay ra ngõ gặp gái. Cả ngày chỉ được một cuốc, đéo đủ tiền xăng. - Tiếng gã mặc chiếc áo lông Đức cũ dóng lên sau một ly rượu trắng trăm phần trăm. - Thằng Sứt thế mà may. Hai cuốc đường xa. Mày mà không nôn ra chầu rượu chiều nay, tao khai trừ ra khỏi hội.
- Ông anh và các đại ca yên chí. Lá lành đùm lá rách. Thằng em tuy nghèo nhưng cũng đủ bao các đại ca một bữa... Người có cái môi trên bị sứt đã được vá lại lên tiếng.
- Đây nói cho các chú biết, làm ăn cũng là cái vận. Hên xui là nhờ trời. Các chú không đùm bọc lấy nhau thì có ngày mạt vận không ai giúp. - Tiếng một người lớn tuổi nhất trong bọn họ. - à, thằng Cún, mày có cái bugi nào cho tao mượn một cái.
- Xong ngay, thằng em sẽ tự tay thay vào cho quan bác.
Bữa rượu của cánh xe ôm đang xôm thì Thảo bước vào. Trông thấy cô, bà chủ quán đã cất cái giọng the thé mời chào:
- Nào, cô em ăn cái gì nào? Cháo hả?
Nhìn thấy cánh đàn ông mặt anh nào anh nấy đã bầm lên vì rượu, ăn nói đã bắt đầu bạt mạng, Thảo chờn, định quay về. Mấy gã xe ôm lên tiếng trước:
- Cô em, vào đây. Uống với các anh một chút cho ấm bụng!
- Được đấy chứ. Chỉ tội hơi gầy và mặt như trấu cắn. Gã môi sứt lên tiếng.
- Đưa về, vỗ béo, quần áo lụa là, tóc phi dê, xem có hơn đứt cái bọn môi son má phấn không.
Một đứa đứng dậy, tiến sát đến bên Thảo, xí xớn:
- Cô em đẹp lắm, em ngồi xuống đây anh bao em một chầu.
Thảo cũng không vừa:
- Vô duyên. Anh về mà bao vợ anh, đây không cần!
Bà chủ quán thấy bất ổn với đám xe ôm vô chính phủ, đứng lên vẫy tay gọi Thảo:
- Vào đây em. Các chú không được ăn nói sỗ sàng.
- Xin lỗi bà. - Gã tên Cún đớp lên miệng bà khi bà nói chưa xong. - Làm hoa cho người ta hái, làm gái cho người ta trêu. - Gã sừng sộ, mặt vênh lên trông dữ tợn, cổ chằng chịt những tia máu dọc ngang. - Đây cứ trêu đấy, sợ đéo gì đứa nào?
Bà chủ quán đứng dậy xăn tay áo lên, mặt đanh lại, nói như dao chém thớt:
- Chú bước ra khỏi hàng tôi, bước, bước ngay đi. Xin lỗi, ngữ chú không đáng xách dép cho nó.
Gã sứt môi đấu dịu:
- Thôi bà chị. Còn mày nữa, rượu đang vui, thiếu gì chỗ trăng hoa mà mày xía vào đây?
- Đây cứ trêu, đây thách đứa nào làm gì. Báu lắm đấy. Đây cứ ngồi đéo sợ.
Bà chủ quán chỉ tay vào một gã, nói như ra lệnh:
- Mày cút khỏi quán bà. Cút đi!
Cún chồm lên, phanh áo ngực, ném cả ly rượu vào mặt bà. Nhanh như cắt, bà né sang một bên, ly rượu đụng bờ tường vỡ tung tóe, mảnh văng khắp nơi. Bà chủ quán mặt hầm hầm, phục phịch cái thân nặng nề như cái thùng phi, chúi người chộp lấy Cún, miệng há hốc, kêu thất thanh:
- Ôi làng nước ơi, ôi công an ơi, ôi phường khóm ơi, cứu tôi với... Ôi cứu tôi với làng nước ơi!
Gã lớn tuổi nhất trong bọn đỡ lấy tay bà, tên Cún chúi xuống làm chiếc bàn chao qua đảo lại, suýt đổ. Gã lấy giọng bình tĩnh:
- Em xin bà chị. Nó dại, em sẽ dạy nó sau. Alê, tất cả cút!
Cả bọn lục tục rút lui, bà chủ quán hai tay chống nạnh phân bua với mấy người bên cạnh:
- Đồ mất dạy, ăn chịu, uống chịu mà còn làm loạn.
Thảo đứng nhìn và chứng kiến toàn bộ vở kịch, lòng ngậm ngùi trước những cảnh đời ngang trái, trớ trêu diễn ra ngày một. Tự nhiên Thảo thấy rùng mình. Bà chủ quán bận bịu với mấy gã xe ôm, quên khuấy mất Thảo đang nép mình bên cột điện. Bà hớt hải:
- Chị xin lỗi em, cái quân mất dạy. Còn nhìn mặt nhau hàng ngày mà lếu láo.
Thảo sẽ sàng ngồi xuống chiếc ghế, lặng nhìn đôi mắt còn ngầu lên vì giận dữ của bà. Cô cúi đầu, một tay chống chằm, miên man với những ý nghĩ vớ vẩn bị khuấy đục lên vì bọn người kia.
- Kìa, mua cháo không mang cặp lồng?
Thảo giật mình ngẩng mặt lên, đôi mắt đượm buồn ánh lên lời khẩn cầu:
- Hôm qua em nghe bác nói có chỗ nhận người làm.
- Ừ, khối chỗ ra đấy. Để tao tìm xem, chỗ nào tử tế, làm ban ngày, buổi tối còn về với chồng.
- Em đội ơn bác!
- Ơn với chả huệ. Bà bước ra khỏi quán vẫy tay gọi một người chạy xe ôm đang ghếch chân lên chiếc Milsk màu đỏ dính đầy bùn đất.
- Chú Hớn, chú Hớn vào đây chị nhờ tí!
Người đàn ông đội chiếc mũ cối đã sờn, mặc bộ quân phục màu cỏ úa bạc phếch, cổ quấn một chiếc khăn len to xụ, ria mép lởm chởm như bàn chải, trông như một anh chàng nghiện bước lại. Gã đi đôi dép tông đã mòn gót, chân cẳng mốc thếch. Gã ôm chiếc mũ cối trước bụng, người hi cúi gập xuống:
- Bà chị gọi em?
- Đây là chú Hớn, chỗ quen biết tin cậy của chị. Cô Thảo đang nuôi chồng trong bệnh viện, muốn có công việc gì làm ban ngày, chú lo được không?
- Khỏi lo, bà chị mặc em. Gã nói từng tiếng một, cầm chiếc mũ cối đội lên đầu. Rét quá, chị cho em ly rượu. - Gã ngồi xuống chiếc ghế bên cạnh Thảo, đưa gói thuốc Mai rút ra ngậm một điếu, bật lửa hút. - Làm thì cũng nhiều nơi đấy nhưng mà thời buổi này, sông sâu biết đâu mà dò. Tốt, chưa chắc cô đã đãi tôi ly rượu. Mà có chuyện gì thì lại nhè thằng Hớn ròm này mà chửi.
Thảo nở nụ cười nửa miệng:
- Anh cứ yên tâm đi, em đã ba mươi tuổi đầu rồi, còn non dại gì nữa.
- Ấy, sồn sồn thế mới chết em ạ. Trông em cũng sạch sẽ, đi làm ít bữa có da có thịt, lại chả khối thằng mê à?
- Mê cái gì thứ em. Anh cứ giới thiệu đi. Được em ở, không em lại đi, lo gì?
- Chiều mai bốn giờ cô ra đây. Gã nói xong, đảo mắt nhìn quanh, vội vã chạy ra phía một người đàn bà bế con đang tìm xe ôm.
Chiều buông một màu tím sẫm. Thảo đứng dậy, cám ơn bà chủ quán rồi bước ra ngoài.
Hàng sấu già đứng thu mình bên bờ hồ thỉnh thong lại thả xuống những chiếc lá vàng. Lá rơi nghiêng, chao một vòng trong không trung rồi mới nhẹ nhàng đậu xuống vỉa hè. Chung quanh bờ hồ những luống hoa đã khoe màu hồng tím bên những chiếc lá non ướt đẫm hơi sương. Buổi sáng êm ả, những người có tuổi ra đây tập Thái cực quyền, tập dưỡng sinh, thức dậy bầu không khí nhộn nhịp của mặt hồ sau một đêm yên tĩnh. Mặt nước trong veo, những con cá ngoi lên thở tạo thành những con sóng nhỏ li ti gợn mãi vào bờ.
Đối diện với bờ hồ, một ngôi nhà ba tầng mới xây nằm gọn dưới vòm me, hai bên là hai biệt thự với vườn cây bao quanh. Tư Mập đang lễ mễ treo chiếc bảng có dòng chữ đỏ trên nền trắng viết bằng sơn nắn nót: “Bác sĩ Vũ Hải - Chuyên khoa sản - Giấy phép hành nghề số...”. Treo xong, Tư Mập hể hả đưa tay nhìn đồng hồ, cười mãn nguyện, châm thuốc hút. Trước cửa ra vào phòng khách, hai người phụ nữ có tuổi ăn mặc sang trọng áo dài nhung, dây chuyền vàng trễ trước ngực, người mặc áo nhung tím sẫm, tóc uốn cao là bà Hoàng Cúc. Người mặc áo dài màu mận chín là bà Hoàng Yến, chị bà Hoàng Cúc, người hùn vốn sửa sang ngôi nhà này. Hai bà móng tay đỏ chót, má hồng, môi đỏ, thơm lừng mùi nước hoa đắt tiền của Pháp. Trên tường, một bức tranh phong cảnh vườn hoa tulip bên những hàng cây cổ thụ tỏa ra một vầng ánh sáng dịu nhờ ánh đèn bên trong, trông những bông hoa như nở dưới ánh mặt trời. Trên tường phía đối diện là một bảng chữ viết bằng nhũ vàng, khung viền bằng loại gỗ đắt tiền làm nổi lên hàng chữ “Bác sĩ Vũ Hải - Chuyên khoa sản - Tu nghiệp tại Paris - Phó chủ nhiệm khoa sản bệnh viện phụ sản - Khám thai, đỡ đẻ, chữa phụ khoa, điều hòa kinh nguyệt. Có xét nghiệm và siêu âm kèm theo. - Nữ hộ sinh quốc gia Hoàng Cúc, ba mươi năm kinh nghiệm. - Hân hạnh được đón tiếp”. Bà Hoàng Yến lên tiếng:
- Quái, con Huệ sao chưa tới, trễ mẹ nó giờ làm rồi còn gì!
Rồi bà tiếp:
- Cái anh chàng Hải, cô tính toán với hắn ổn chưa. Phải thật là sòng phẳng kẻo sau này khách đông là rách việc đấy nhé.
- Rồi, bà chị cứ yên tâm. Sáu tháng đầu hắn nhận ba vé, làm việc mỗi ngày một giờ vào buổi chiều. Ca khó, cấp cứu điện thoại tới, tùy theo nặng nhẹ, hắn hưởng bốn mươi phần trăm ngoài giờ.
- Cần thì làm giấy. Tụi bác sĩ giỏi bây giờ nhiều thằng kẹo lắm.
- Khỏi lo, em có mẹo. - Bà Cúc ghé tai chị, thì thầm. - Cho vào bẫy, trói cu cậu lại, thế là xong.
- Mẹo gì với chúng nó bây giờ. Tiền là Tiên là Phật cô ạ.
- Hì... hì... Tiền. Chị nói dễ. Tiền chúng nó thừa mứa. Cái thằng Hải ấy cũng sĩ lắm. Tiền đâu mua được hắn. Phải tình chị ạ.
- Liệu có xong không? Hay là tiền mất tật mang.
Hai người lại xì xầm với nhau. Bà Hoàng Yến đánh đét một cái vào đùi.
- Cao mưu. Sau này cần thiết ta nâng lên thành bệnh viện tư.
- Hẳn rồi, chứ ai điên bỏ mấy trăm cây xây biệt thự này. Chị coi trên lầu em thiết kế phòng độc lập, sau này khách xộp nằm trên ấy. Dưới này mấy phòng cho khách bình dân thôi. Em tính hết cả rồi bà chị ạ.
Hai người đàn bà đắc chí cười híp cả mắt, đấm vào lưng nhau thùm thụp. Bên ngoài có tiếng còi xe máy. Hai thanh niên mặc complet cà-vạt chỉnh tề bước vào, cúi đầu chào:
- Con chào mẹ, con chào dì. Anh Hải chưa tới hả mẹ?
Hai cô gái mặc áo dài, khoác ngoài một chiếc áo len màu hồng nhạt, một cô cầm trên tay bó hoa layơn, cô kia tay cầm túi yên lặng theo sau.
- Sao chúng mày lề mề thế. Đủ đồ nhắm chưa? Uống một chút lấy hên, còn ăn trưa nhà hàng, tao đã đặt cả rồi.
- Thưa cô, con mua loại Macten này có được không ạ?
- Thế còn rượu cho đàn bà đâu?
- Đã có chai vang đây.
Bên ngoài lại bim bim tiếng còi xe gắn máy. Giọng Tư Mập ồm ồm, trong nhà nghe rất rõ:
- Dạ, rước hai bác sĩ vào.
Người phụ nữ tóc cắt tém kiểu demigarcon, gò má cao, miệng rộng, dáng dấp nhanh nhẹn là Bích Ngọc, chuyên khoa siêu âm và người thanh niên dong dỏng cao, để ria mép là Hạp, chuyên khoa sinh hóa - huyết học. Họ được mời đến làm việc trong êkip với bác sĩ Hải, tạo thanh thế chuyên môn để cạnh tranh với một số trung tâm chẩn đoán do các giáo sư kỳ cựu đứng tên.
Mọi người đang bàn việc làm ăn rôm rả thì Vũ Hải đến. Hải trong bộ complet màu xám bằng dạ đắt tiền, áo sơ mi trắng, cà vạt nâu thẫm, duyên dáng bước thong thả bên Tư Mập vào nhà.
Hoàng Cúc bước ra, tươi cười đón Vũ Hải:
- Sếp đến đúng giờ thật. Đúng dân Tây.
- Bounjour tout le monde, chào mọi người nhé! Hải xin lỗi bắt tay từng người.
Dừng lại trước hai cô gái trẻ gọi bà Hoàng Cúc bằng cô, Tư Mập kề kề xuýt xoa giới thiệu:
- Giới thiệu với sếp đây là cháu Bích Hạnh, cháu gọi chị Cúc bằng cô, đang học đại học quản trị kinh doanh. Còn đây là Mỹ Hà, cháu gọi em bằng cậu, đang chơi vilolon cho dàn nhạc dân tộc thành phố.
Hải khẽ nghiêng mình, chào điệu đà như một quý tộc thường thấy trong các bữa tiệc ở châu Âu.
Hải lướt nhìn qua phòng khách, bước vào phòng khám bệnh, phòng sinh và những phòng còn lại, hài lòng với nụ cười nửa miệng, nói với Tư Mập và bà Hoàng Cúc:
- Y hệt như phòng mạch của bạn tôi bên Paris, có khi còn hơn.
- Kinh tế thị trường mà bác sĩ. Mình làm bài bản là mình thắng. Tôi rất tin tưởng ở bác sĩ. Bà Hoàng Cúc đáp lại.
Bích Hạnh còn trẻ, tầm hai mươi trở lại, khuôn mặt trái xoan, mái tóc ốp gọn xuống cổ làm khuôn mặt cô trở nên bụ bẫm. Vóc người tầm thước, chiếc áo dài màu xanh ngọc ôm thân hình thon thả, cân đối, Bích Hạnh là cô gái đẹp. Cô nói năng rất tự nhiên, cầm một ly nước đặt trên một chiếc đĩa sứ đến bên Vũ Hải:
- Dạ em mời bác sĩ.
Vũ Hải sững lại trước vẻ mặt trẻ trung của Bích Hạnh. Nhưng anh là người từng trải trong tình trường nên không vồ vập trước phái đẹp. Hải cười đáp lễ:
- Cảm ơn, cô cho tôi xin!
Hoàng Cúc thoáng thấy cô cháu mình đang trò chuyện với Vũ Hải, lấy làm bằng lòng, nói vọng sang:
- Cháu Hạnh đấy anh Hải ạ. Con ông anh cả tôi.
- Dạ, tôi có biết. Vũ Hải nhũn nhặn đáp. Quay sang phía mọi người, Hải lên tiếng:
- Ta bắt đầu được chứ ạ.
- Phần thắp hương bàn thờ xin phép ông bà, tôi đã làm hồi sáng. Bây giờ xin bác sĩ thắp cho mấy cây hương khấn xin ông Thần tài, ông Địa.
Bên góc nhà, trên một chiếc trang nhỏ, ông Địa chít khăn đỏ ngồi hở bụng, đang cười. Một tay phì phèo điếu thuốc ba số đang cháy dở. Bên cạnh là ông Thần tài, nghiêm trang, thâm thúy của người nhiều mưu mẹo. Ở giữa có một ngọn đèn hắt ánh sáng đỏ quạch ra xung quanh. Đĩa trái cây nho, táo, xoài đầy ắp đặt phía trước ông Địa và ông Thần tài. Tất cả đều trang trọng. Bà Hoàng Cúc thắp hương, quỳ xuống trước trang thờ khấn vái rì rầm, lạy ba lạy rồi trao một cây hương cho Vũ Hải:
- Bác sĩ khấn đi!
Hải đứng hơi cúi đầu, chắp hai tay cầm cây hương trước ngực vái ba vái. Khói hương tỏa vào không gian. Tiếng nói, tiếng cười, tiếng nhạc phát ra từ chiếc tivi với những cô đào mặc váy ngắn chấp chới trong ánh đèn của một băng nhạc hải ngoại tạo thành một âm thanh hỗn loạn, chát chúa.
Hoàng Cúc trao cho Vũ Hải chai rượu Macten, ý nhị nhìn sang cô cháu Bích Hạnh đang đứng cạnh đó, hất hàm giục:
- Kìa, cháu bưng khay cho bác sĩ rót rượu ra ly. Vừa nói bà vừa đá lông nheo sang phía Vũ Hải, giọng ỡm ờ:
- Còn gin đấy, chưa khui đâu nhé. Chỉ có bác sĩ mới được khui thôi đấy, vinh dự nhé!
Vũ Hải rót rượu ra những ly nhỏ, màu rượu vàng óng, sóng sánh trên một chiếc khay bạc sáng loáng. Bích Hạnh nở nụ cười rất duyên, mời:
- Mời bác sĩ Hải, mời chú Tư, mời cô, mời các anh chị.
Vũ Hải từ chối, nhận khay rượu từ tay Bích Hạnh, đến trước mặt bà Hoàng Cúc:
- Xin lỗi, the lady first. Mời chị Cúc, mời cô Hạnh, mời các cô, mời anh Tư.
Hoàng Cúc nguýt yêu Vũ Hải:
- Này, liệu mà thay đổi cách xưng hô đi nhé. Đến lúc mà đưa nhau đến xin làm cháu tôi là không được đâu đấy nhé!
Bích Hạnh đỏ mặt, lúng túng quay đi, giấu mặt sau lưng cô bạn, dáng vẻ e thẹn. Mọi người uống xong ly rượu, Bích Hạnh mới tìm được lời khống chế.
- Em chả dám. Em đâu biết làm thơ!
Vũ Hải nhũn nhặn:
- Nhưng anh lại vừa muốn có người đọc thơ cho nghe, có người lo buôn bán giùm mình thì sao nào?
- Bác sĩ không được tham. Em không chịu làm bà Hồ Xuân Hương đâu nhé.
Có chút men rượu, mọi người phấn chấn tranh nhau nói. Đầu tiên là Tư Mập:
- Nói thật với chị Cúc, với bác Hải, tôi mong muốn phòng mạch của bác Hải ra đời từ lâu rồi kia. Xin lỗi, mình cũng phục vụ nhân dân, đưa tài năng cống hiến cho quốc gia, tại sao lại không. Anh nào chẳng muốn ôtô, nhà lầu. Tư bản cũng thích tiền, mà xã hội cũng thích tiền, làm thằng đàn ông không ai lại không mê tiền và gái, phải không ạ. Chứ mà, ông cụ nhà bác Hải ông ấy bôn quá. Nói vô phép khi mở phòng mạch này, bác đã trình cụ chưa ạ?
Hải uống cạn ly rượu, cười:
- Ô hay, việc gì tôi phải xin. Tôi cả một đống tuổi trên đầu rồi chứ trẻ nhỏ gì nữa. Cụ có biết, mà chắc chắn là biết, tôi cũng sẽ hỏi: “Bố có nuôi nổi con nữa không, bố có tiếp tục bao cấp cho con thì con đóng cửa phòng mạch”. Dĩ nhiên là không chứ gì. Lương cụ chưa được một vé một tháng, lại nay từ thiện người này, mai từ thiện người kia. Tôi ấy à, tôi sẽ làm giàu bằng đầu óc của tôi!
Bà Hoàng Cúc cười ngặt nghẽo, tưởng như chưa bao giờ được cười thoải mái như vậy. Chảy cả nước mắt, bà phải lấy khăn lau và hỉ mũi một cách mất lịch sự, không cần biết trước mặt mình là ai. Bà rùng mình, lắc đầu mãi mà vẫn không nhịn được cười.
- Trời ơi, lần đầu tôi mới nghe bác sĩ nói hay vậy. Tôi nghe cậu Tư nói hơn nửa năm rồi, cái phòng mạch này mang bầu tới nửa năm mới đẻ. Dẫu sao cũng quý rồi, đẻ được mà không thua chị kém em là tôi mừng rồi.
Tiếng huyên náo ồn ã ra cả ngoài đường. Ngoài hành lang, những chiếc xe Dream cáu cạnh xếp hàng bên nhau, phô bày sự sang trọng của những người trong nhà. Ở phía bên kia đường một chiếc xe gắn máy chạy chầm chậm rồi băng đường dừng lại trước phòng mạch của bác sĩ Hải. Người ấy cẩn thận cho xe lên hè, bỏ chiếc khẩu trang che mũi như chiếc tã trẻ em màu trắng ra khỏi miệng, cất luôn chiếc mũ đang đội trên đầu, săm soi bước đến trước cửa. Đó là Thu Hồng. Cô đưa tay xốc lại chiếc túi xách nhỏ đeo trên vai, đưa tay ấn chuông.
Tiếng chuông đột ngột vang lên xé tan không khí đang như vỡ chợ trong nhà. Bà Hoàng Cúc bước ra:
- Xin lỗi cô đến khám bệnh. Hay lắm, hôm nay chúng tôi khai trương. Mời cô vào. Hôm nay chúng tôi miễn phí!
Bà Hoàng Cúc ngạc nhiên nhìn Thu Hồng từ đầu đến chân y như Hồng là một vật thể rất lạ lùng mà bà có vinh dự lần đầu tiên biết đến. Giọng bà kéo dài:
- Dạ vâng... Bác sĩ Hải có đây. Bà nói vọng vào trong nhà. Bác sĩ Hải, bác sĩ Hải... có khách...!
Hải mặt đỏ gay, áo vét vắt lên ghế, vội vàng bước ra. Nhận ra Thu Hồng, Hải lúng túng:
- Em... à, Hồng. Có việc gì vậy?
Hồng nhìn Vũ Hải rất lâu rồi ngập ngừng lên tiếng:
- Anh cho em hỏi, anh đã trao đổi với bố anh về việc anh mở phòng mạch chưa?
Hải lắc đầu:
- Cụ điện thoại cho em, bảo em phải đến đây gặp anh.
Hải sửng sốt:
- Để làm gì?
- Để trao đổi với anh... anh chưa nên mở phòng mạch!
Hải gằn giọng, cười:
- Ha, ha, trao đổi! Không việc gì tôi phải trao đổi với cụ khốt cả. Tôi độc lập với bố tôi. Cô cứ báo cho ông già tôi biết. Báo đi.
Xong câu nói, Hải định bước vào nhà thì Thu Hồng níu áo lại:
- Không đơn giản thế đâu, anh Hải ạ. Anh có thể mở phòng mạch hay làm bất cứ một việc gì anh muốn, ít ra anh phải trao đổi với bố anh. Anh có chịu trách nhiệm với những việc mình làm không?
- Cảm ơn, cô đến đây không phải để dạy khôn tôi đâu. Xin lỗi, thằng Hải này đã sống nửa đời người, có sạn trong đầu rồi nhé. Hải giận dữ, kéo lệch chiếc cravat sang một bên. Tốt nhất là cô về đi. Về đi...!
Giọng Hải gắt lên nghe dữ tợn, đầu tóc rũ xuống, mồ hôi nhễ nhại. Thu Hồng đứng sững người, những giọt nước mắt bắt đầu lăn trên gò má đỏ ửng. Cô lấy hết can đảm bước sát tới trước mặt Vũ Hải, giọng đanh lại:
- Em không dám dạy khôn anh. Về lý anh có quyền mở phòng mạch. Pháp luật cho phép. Nhưng hợp tác với ai kia. Anh không hiểu những người trong ngôi nhà kia bằng em. Cho nên...
Hải chuếnh choáng men lại quá giận dữ với những lời Thu Hồng vừa nói, đưa tay tát mạnh lên má Thu Hồng. Thu Hồng lảo đảo nghiêng người như đổ xuống. Cô lấy lại được thăng bằng, chìa nốt má bên kia trước mặt Vũ Hải.
- Anh tát nốt má này đi...!
Bà Hoàng Cúc nghe tiếng ồn, mở cửa bước ra. Vũ Hải hơi ngượng. Thu Hồng nhìn Hoàng Cúc và Vũ Hải đầy khinh bỉ. Cô cố giữ để khỏi bất nhã trước hai người, lạnh lùng chào:
- Thôi, chào bà, chào anh. Anh cứ nghĩ ngợi những điều bố anh nói đi. Chưa muộn đâu.
Thu Hồng nổ máy, cho xe chạy, Vũ Hải chữa thẹn với bà Hoàng Cúc:
- Láo. Ranh con mà láo. Nó bảo tôi không được mở phòng mạch.
Bà Hoàng Cúc được thể mỉa mai:
- Trông mặt tôi đã ghét. Thơ với phú. Mà cũng tại bác sĩ nữa. Thiếu gì đám mà cứ dây vào cái của nợ ấy.
Bích Hạnh đứng tần ngần trước cửa. Cô bước tới bên cạnh Vũ Hải, nhỏ nhẹ:
- Thôi vào đi anh...!
Bà Hoàng Cúc giục mọi người:
- Mời các vị sang nhà hàng dùng cơm trưa. Mười hai giờ rồi còn gì.
Những chiếc Dream rần rần nổ máy. Bích Hạnh ngồi sau lưng Vũ Hải, áp sát má vào lưng áo sơ mi của Hải.
Đèn cao áp sáng trưng ánh vàng trên con đường dẫn vào thành phố. Về đêm, trong giá lạnh của những ngày cuối đông, người ta ngại ra đường, phố xá dường như thưa người hơn.
Thảo ngồi trên chiếc xích lô đã cũ kỹ. Loại xe ấy bây giờ phần lớn đã phế bỏ, thay bằng loại xe tươm tất hơn, có đệm ngồi lót bằng lớp chemie giả da, mui xe có tua vàng lóng lánh. Ở ngoại ô, vài gã xế lô nghèo vẫn dùng nó chở hàng, thỉnh thoảng mới chở khách. Gã chạy xe cho Thảo còn trẻ, râu quai nón, đội mũ cối, cúi rạp người xuống, vừa đạp xe vừa tán chuyện với Thảo:
- Chứ em về đâu mà đêm nào tầm này mới về? Sao không ở quách trong nhà hàng cho tiện!
Thảo không đáp, đưa tay sửa lại cổ áo cho đỡ lạnh. Gã xích lô vẫn lẻo nhẻo:
- Em thấy không, hôm nào anh cũng đưa em về. Giá thì bèo. Dưới đó về có ba ngàn bạc. Anh là anh cho nợ, hôm nào đòi một thể.
Thảo quay người lại, bốp chát:
- Anh nhắm không đi được để tôi đi xe khác. Xích lô cả đống. Tôi không ưa thứ tán tỉnh nhạt như nước ốc!
Gã xích lô dịu giọng, thủ thỉ:
- Là nói với em vậy. Anh đây cũng hết lòng ưu ái với em. Rồi đột nhiên lên giọng. Mai em cứ đi với người khác xem ba ngàn hay bảy ngàn.
Thảo dư sức biết gã lấy ít tiền hơn người khác. Người khác phải năm, sáu ngàn. Thảo nói cho bõ tức, bõ ghét cái thói mè nheo. Mấy cha xích lô, chữ nghĩa thì không, quê một cục mà cứ ưa tán tỉnh. Dân có học ai chạy xích lô?
Thấy Thảo lặng thinh, gã lấn tới:
- Cho nợ đến trước Tết thôi đấy!
Gã cười hì hì, rướn sức đạp vèo vèo, chiếc xích lô đảo qua đảo lại, suýt đâm vào một chiếc xe gắn máy đi ngược chiều. Thảo hốt hoảng:
- Anh làm cái trò gì thế. Thôi cho tôi xuống đi. Xuống đi!
- À, anh tốc hành để đưa em về với chồng em. Có em trên xe anh cảm thấy như đang chở một khối bông. Nó cứ nhẹ tênh. Thôi cảm phiền. Lỗi cũng vì em xinh đẹp nữa đấy.
Gã đạp chậm lại, dừng lại ngã tư nơi giao nhau giữa đường sắt và đường bộ. Thảo thường xuống xe ở đó rồi đi bộ về bệnh viện.
Về đêm, khách ăn thích ngồi xì xúp nơi mấy hàng phở ven đường. Khói bốc lên từ những thùng nước phở, mùi béo ngậy, mùi gia vị quyện vào nhau thành một hương vị mà có đi qua, có bịt mắt lại mà người ta vẫn biết đó là hàng phở. Thảo lách qua những chiếc bàn nhỏ dã chiến, đêm đêm vắng bóng công an, mấy chủ quán vẫn kê thêm bên vỉa hè cho khách ngồi.Tạt vào hàng bánh bao, Thảo mua hai cái cho chồng và cho mình để hai vợ chồng ăn cho vui.
Đêm nay Thảo về hơi trễ vì vì chầu bia cuối cùng trong ngày mãi hơn tám giờ tối khách mới chịu ra về. Đó là lần về trễ nhất. Còn thông thường cỡ bảy tám giờ là cô có mặt bên chồng rồi. Thảo không làm buổi tối. Vì thế, cứ sáu giờ là cô nằng nặc đòi về, mặc cho chủ quán nhiều lần năn nỉ.
Bút thấy vợ về muộn đã ra tận cổng đón. Đồng hồ treo tường trong cổng gác đã vang lên tiếng nhạc dạo rồi thong thả điểm mười tiếng. Anh bảo vệ cũng sốt ruột thay cho Bút, gọi với:
- Vào đây làm chén nước đã. Mọi hôm tầm này là cô ấy về rồi. Sao hôm nay trễ thế nhỉ?
Bút chau mày:
- Nói thật với anh, cũng vì túng bấn mà tôi phải cho cô ấy đi làm. Chứ những chỗ ấy, tôi hãi lắm.
Anh gác cổng tắc lưỡi:
- Thời buổi này đâu cũng thế. Khôn sống, mống chết. Do mình cả ấy chứ.
Bút buồn rầu:
- Đành vậy. Đôi khi mình vững, hoàn cảnh nó đưa đẩy biết làm sao được!
Nhác thấy bóng Thảo lướt qua, anh thường trực gọi tướng lên:
- Này, trả cho đây này. Cô muốn để thằng Bút nó xỉu à?
- Ôi, hai anh. Em đâu dám.
Cô bước hẳn vào trong trạm gác, đặt hai chiếc bánh lên bàn, niềm nở:
- Mời hai anh ăn đi, bánh còn nóng đấy.
Bút cũng giục:
- Thôi mời bác, ta ăn đi.
Hai người đàn ông vừa ăn vừa gật đầu, tấm tắc khen ngon. Bút nhìn vợ rồi đột ngột nhìn ra ngoài đường. Hình như có điều gì đó không bình thường trên khuôn mặt hơi có da có thịt của người vợ trẻ. Thảo bắt gặp cặp mắt sắc, lạnh của chồng, vội vã nhìn đi chỗ khác, rót nước ra đầy hai ly:
- Nhanh lên rồi còn về. Khuya rồi!
Bút cười nhưng không được tươi:
- Em đi thêm một lúc nữa rồi về luôn thể.
Tho cúi xuống vai chồng, âu yếm:
- Em có chút việc bận. Hôm nay mới muộn một hôm là một. Thế mà cũng lẫy.
Bút ngừng nhai, miệng đầy bánh, âm thanh phát ra bị méo đi:
- Ai lẫy?
Hai vợ chồng chia tay người thường trực lúc ấy đã mười một giờ.
Bệnh viện về đêm vắng lặng. Thường Thảo vẫn trải chiếc chiếu con trên sàn nhà trong buồng bệnh của Bút. Phòng bệnh chưa đầy mười tám mét vuông, vừa kê đủ bốn chiếc giường bốn góc. Đầu mỗi giường là một tủ nhỏ đựng đồ dùng của người bệnh. Loại phòng đó tương đối rộng rãi, mấy người bệnh cũng diện điều trị ung thư gan tiên phát được giáo sư Vũ Thịnh quan tâm, thuộc diện bệnh nhân tình nguyện thực hiện phương pháp điều trị mới trong công trình nghiên cứu của giáo sư.
Thảo lom khom dùng giẻ lau nhà, chép miệng nói khẽ với Bút:
- Tiền đâu mà họ tiêu như nước. Bia uống cứ gọi rồi đổ đi. Thức ăn bỏ thừa mứa. Mấy con lợn sau chuồng nhà bà chủ cứ núc na núc ních.
Thảo trải xong chiếu, chưa kịp ngả lưng đã nghe tiếng mở cửa rất khẽ, một bóng người mặc blouse trắng bước vào vỗ nhẹ lên cô:
- Mày sang bên tao mà ngủ. Hôm nay tao trực. Đi đâu mà biến dạng cả ngày thế, con ranh?
Bút lúc ấy chưa ngủ, nhận ra tiếng của Tấm:
- Chị Tấm đấy à. Thôi để nhà em ngủ đây cũng được.
- Được là thế nào. Giọng Tấm hơi gắt. Tao trực thì nó mới ngủ được. Sang đây!
Tấm kéo Thảo xồng xộc, tiện tay cúi xuống cuốn chiếc chiếu, khẽ khàng với Bút:
- Thôi chú ngủ đi.
Hai chị em nằm trên chiếc giường một, úp mặt vào nhau. Tấm ngửi thấy mùi rượu nồng nặc từ miệng Thảo. Chị lấy tay dí vào trán Thảo:
- Mày uống rượu?
- Đâu. - Tho chối.
- Lại còn không. Sặc mùi rượu.
Thấy không thể dối Tấm, Thảo khai thật:
- Chiều em có uống tí bia. Mấy ông khách cứ ép, em chối mãi mà không được. Thành ra...
Tấm nằm ngửa vắt tay lên trán, không nói gì thêm. Thảo nằm một chút đã cất tiếng ngáy đều đều. Tấm ngồi dậy lấy chăn đắp kín ngực cho Thảo rồi rót nước sôi trong phích cho vào ấm trà. Chị nhìn Thảo ngủ ngon lành, trong lòng dấy lên một niềm thương cảm không bờ bến. Biết Thảo uống rượu, uống bia lúc đầu chị té tát mắng cho một trận. Ấy là chị thương Thảo, chị không muốn việc uống rượu, uống bia mãi rồi sẽ thành thói quen để rồi rơi vào những cạm bẫy tiếp theo. Nhưng chị đã kìm lại được. Bản thân chị biết Thảo làm việc cho một quán nhậu là điều không nên. Lành ít, dữ nhiều. Nhưng rồi chị tặc lưỡi, mình đã giúp được gì cho nó đâu. Mình chưa lo nổi mình. Hơn ba mươi năm làm hộ lý chị đã gặp bao cảnh thương tâm. Lúc đầu trái tim chị quặn lên đau nỗi đau thật sự như người bệnh phải chịu. Chị nhớ lại lần đầu tiên chị gặp một thằng bé bị chết vì bệnh uốn ván. Bà mẹ cháu lăn xuống đường, vật vã níu chặt lấy chân người hộ lý đang khiêng cháu xuống nhà xác. Nhưng rồi những cảnh chết chóc trở nên chuyện thường tình ở bệnh viện. Cảm xúc của chị trước thương đau của người khác ít đi, vơi đi. Khi gặp Thảo lên chăm sóc chồng, chồng Thảo chưa phải diện thập tử nhất sinh nhưng Tấm có mối cảm thương như những ngày mới bước vào nghề. Cái thân phận nghèo hèn nhưng lại hết lòng với chồng của Thảo làm Tấm mủi lòng, cảm động. Thiếu gì người có thân nhân, thậm chí sắp lìa đời đã dửng dưng quăng tiền ra nhờ Tấm chăm sóc. Còn Thảo, Thảo vừa nuôi chồng vừa kiếm sống. Đồng tiền kiếm được ở nơi nhà hàng, quán nhậu, nhiều khi phải trả giá.
Thảo quờ tay không thấy Tấm nằm bên cạnh, giật mình tỉnh dậy. Cô nhìn sang vầng sáng của ngọn đèn, Tấm ngồi một mình bên chiếc bàn con, không biết Tấm đang nghĩ gì, bèn giục:
- Thôi, ngủ đi chị. Em mệt quá.
Tấm nói như ra lệnh:
- Thảo, mày dậy tao bảo!
- Có gì thì mai - Thảo dụi mắt - ngủ cái đã!
- Dậy tao bảo ! Tấm giật giọng.
Thảo miễn cưỡng ngồi dậy, che miệng ngáp, uể oải ngồi xuống chiếc ghế đối diện với Tấm.
- Chị bảo em?
- Phải, tao hỏi thật, chỗ chị em. Tao thấy từ hai tuần nay, mày làm được đồng tiền tao mừng. Nhưng tao hỏi, mà mày phải nói thật, ngoài tiền công, mày có tiền gì nữa không...?
Thảo chợt hiểu, vỗ vai kéo Tấm sang bên giường:
- Rõ u già lẩn thẩn. Thằng nào mà sờ được vào em? Thôi, ngủ đi bà già, em mệt lắm!
- Thế tại sao mày uống bia?
- Ô, khách mời thì uống, mình có xin họ đâu? Mời mà em chối, chối không được thì uống. Em cũng phải giữ cái thân em nữa chứ chị!
- Thế nó cho mày uống bia, nó có làm gì mày không?
- Không.
Tấm đứng dậy túm lấy áo Thảo:
- Mày nhìn thẳng vào mặt con này đi, trả lời tao có hay không?
Thảo quay mặt không dám nhìn vào đôi mắt giận dữ của Tấm, úp mặt vào vai chị, nức nở:
- Chị ơi, sao chị lại nghi ngờ em như vậy. Em trả lời không, chị không tin. Trả lời có chị cũng không tin vì chị biết em không phải hạng đốn mạt. Chị ơi em khổ tâm quá...!
Mãi sau hai chị em mới nằm lại trên giường ngủ. Thảo kể cho Tấm nghe về những ánh mắt khác lạ của Bút hồi hôm. Không nói ra nhưng chắc Bút có chung tâm trạng như Tấm. Tâm trạng buồn và lo lắng cho Thảo. Có hôm, cầm tờ bạc của vợ, giục buổi sáng phải ra bồi dưỡng tô phở, Bút đã ngần ngại không dám ăn, cuối cùng đồng bạc vẫn còn nguyên trong túi. Những đêm nằm trên sàn nhà cạnh giường của Bút, có hôm Bút lẻn xuống bên Thảo. Tưởng Thảo ngủ thiếp, Bút hôn lên má, lên tóc Thảo rồi nói một mình: “Vì anh mà em vất vả...!” Tấm thì thào vào tai Thảo:
- Tao thương mày, tao mới nói vậy. Thằng Bút nó cũng thương nhưng nó không nói gì vì nó chịu ơn mày. Mày có theo trai nó cũng không nói gì, em ạ.
- Vâng, em biết chị cũng lo, nhà em cũng lo. Nhưng tuần sau nhà em ra viện rồi, sáu tháng sau mới quay lại. Em mừng là nhà em đã khỏe. Em nói thật với chị cũng may có bác Thịnh. Chứ mất nhiều tiền mà cứu được nhà em, làm gì em cũng liều!
Tấm ngẫm nghĩ một lúc rồi buột miệng:
- Ít người nghĩ được như mày. Thôi đi ngủ, mai mày còn phải đi làm sớm.
Hai chị em ôm nhau thiếp đi, để mặc những giọt mưa tí tách gõ đều đều trên mái ngói.
Cuộc kiểm thảo tử vong tiến hành vào chiều thứ bảy. Cả ngày hôm đó giáo sư Vũ Thịnh đi vắng, giao lại cho phó giáo sư Trịnh Kha chủ trì. Trưởng kíp trực, bác sĩ Thái Bá Nhuận đọc biên bản kiểm thảo.
Nét mặt Nhuận bì ra, xạm lại, khuôn mặt ủ rũ khác với vẻ chải chuốt, điệu bộ thường ngày. Nhuận tốt nghiệp đại học y khoa ở một trường miền núi, con một đồng chí trên Bộ, trước công tác ở tỉnh sau được chuyển về thành phố. Lớn lên trong một gia đình quyền quý, từ thời đi học, Nhuận ỷ lại có bố mình quen biết ông hiệu trưởng, các thầy ở trường cũng có ý nâng đỡ, Nhuận tốt nghiệp với điểm số khá cao. Thực chất lại không như phản ảnh của học bạ. Nhuận thích trưng diện, phô trương và chính bề ngoài hào hoa ấy đã làm cho nhiều người nhầm lẫn. Bố Nhuận chuyển công tác, Nhuận tốt nghiệp xong cũng về theo và xin được vào bệnh viện lớn. Việc Nhuận vào làm việc ở khoa cấp cứu hồi sức lúc đầu cũng gặp nhiều khó khăn. Người phản đối đầu tiên là giáo sư Vũ Thịnh. Trước lúc có quyết định nhận việc, ông trưởng phòng tổ chức bệnh viện đã đi trước mấy nước cờ ngoại giao: Đưa Nhuận đến thăm giáo sư Thịnh, phó giáo sư Kha, các bác sĩ chủ chốt trong khoa. Nhuận khéo ăn nói, mỗi lần đến thăm đều có chút quà nhỏ cho từng người nên nhanh chóng chiếm được cảm tình của một số bác sĩ trong khoa. Riêng với giáo sư Vũ Thịnh thì không, ông trả lời thẳng thừng ông trưởng phòng tổ chức:
- Quan điểm của tôi khác. Vào hồi sức cấp cứu trước hết phải giỏi, tốt nhất là lấy sinh viên nội trú. Tôi cũng biết bố anh Nhuận, bố anh Nhuận điện thoại cho tôi trình bày trường hợp này. Tôi rất khó xử và trả lời cái đó bên giám đốc và tổ chức quyết định.
Ông trưởng phòng tổ chức nở nụ cười rất tươi:
- Thưa anh, về tiêu chuẩn học lực tôi xin đảm bảo. Đây, mời anh xem học bạ. Anh Nhuận liên tục sáu năm tiên tiến và giỏi ở trường.
Giáo sư Thịnh vẫn lắc đầu:
- Tôi không tin vào những tờ giấy. Bằng cấp thời buổi này nhốn nháo lắm. Thậm chí có tiền là có bằng. Tôi đang đề nghị mấy anh tổ chức trên Bộ nhận người phải tổ chức thi tuyển. Con ông trung ương hay con ông đạp xích lô tôi không cần biết, miễn là có năng lực làm việc.
- Ấy đấy, tôi cũng nghĩ như anh. Tôi trên đe dưới búa. Không trình bày với anh để anh thông cảm nhận trường hợp này thì đồng chí giám đốc sẽ ăn nói thế nào với bố anh Nhuận. Mà anh nhận anh Nhuận, tôi cũng thấy anh chưa thỏa mãn.
- Tôi biết rất rõ trình độ của bác sĩ ở miền núi. Tất nhiên tôi không chê các đồng nghiệp ở trên đó. Rất nhiều anh chủ chốt trên đó cũng đều qua lò của bệnh viện chúng ta. Điều kiện trường ốc, phòng thí nghiệm, thông tin đều kém xa dưới xuôi. Chất lượng yếu là điều có thể hiểu được.
Ông trưởng phòng tổ chức đã nắm được chỗ yếu của giáo sư Vũ Thịnh, hướng câu chuyện cuối cùng đi đến một sự khẳng định. Ông nói:
- Xin anh trường hợp này thôi. Kẹt quá, anh thông cảm.
Thế đấy, sự có mặt của bác sĩ Nhuận ở đây đã trải qua những khúc mắc, cần có sự lèo lái của ông trưởng phòng tổ chức. Một vài năm đầu, Nhuận chí thú làm ăn, chịu khó học hỏi nên mọi việc suôn sẻ. Trong năm đầu, tối nào Nhuận cũng tới bệnh viện xem xét các bác sĩ đi trước xử trí những trường hợp khó. Từ khi được cấp giấy phép hành nghề, Nhuận lo cho phòng mạch riêng ở nhà thì mọi việc trở nên chểnh mảng. Đã thế Nhuận rất khéo dụ bệnh nhân về nhà mình để điều trị tư.
Đọc xong bản kiểm điểm tử vong của bệnh nhân Hồ Ngọc Đại, Nhuận thở phào nhẹ nhõm, chờ ý kiến phát biểu của các bác sĩ và kết luận của phó giáo sư Trịnh Kha. Buổi tối hôm trước và những ngày trước đó, Nhuận đã thăm viếng, xã giao với tí “quà vặt” cho các bác sĩ trong khoa. Vì thế các ý kiến phát biểu có chiều bảo vệ cho Nhuận. Một ý kiến phát biểu:
- Trường hợp này tử vong do urê huyết cao dẫn đến hôn mê. Lẽ ra phải cho chạy thận nhân tạo. Khoa ta chỉ có ba máy trong đó có một máy bị hỏng, hai máy khác đang bận. Bác sĩ Nhuận rơi vào trường hợp bất khả kháng.
Các ý kiến khác góp ý tương tự. Phó giáo sư Trịnh Kha đứng dậy định nói lời kết thúc thì từ hàng ghế sau, một cánh tay đưa lên xin nói. Đó là nữ bác sĩ Kim Ngân, sinh viên nội trú chuyên khoa nội được giữ lại giảng dạy bên trường đại học. Phó giáo sư Trịnh Kha khoát tay, mời cô đứng dậy.
- Thưa thầy, thưa các anh chị, em chỉ tham dự với tư cách quan sát vì em không phải biên chế của khoa. Nhưng em xin phép được hỏi, khi được biết chắc chắn là bệnh nhân vô niệu tại sao lại cho một lượng đường glucoza và huyết thanh mặn nhiều đến vậy?
Nhuận nguýt một tiếng rõ dài, dẩu môi, chế giễu:
- Thưa nữ bác sĩ Kim Ngân. Bệnh nhân suy kiệt, đằng nào cũng chết. Không ăn được, không đặt sông dạ dày được, vậy bác sĩ nỡ để bệnh nhân nằm chờ chết?
Cả phòng giao ban im lặng. Một bác sĩ tóc hoa râm, đeo kính từ nãy vẫn chăm chú đọc báo bỗng đưa tay phát biểu:
- Báo cáo anh Kha, ý kiến của bác sĩ Kim Ngân đáng để chúng ta suy nghĩ. Vô niệu do thận mất khả năng đào thải đồng nghĩa với tử vong. Cho vào một lượng dịch truyền quá nhiều khác nào một con sông bị chặn lại, nước ngập lên, làm cho các cơ quan bị ngập nước. Việc đó càng làm cho tình trạng tử vong nhanh hơn.
Phó giáo sư Kha trầm ngâm:
- Hoàn toàn như vậy. Trường hợp này tử vong là do ngộ độc nước của các cơ quan khi thận không bài tiết được nước tiểu.
Bác sĩ Nhuận vẫn chưa chấp nhận thiếu sót của mình:
- Thưa thầy, bệnh nhân này cầm chắc tử vong trong tay, cho nên không truyền đường, bệnh nhân sẽ chết vì suy kiệt.
- Điều đó đúng. - Phó giáo sư Kha khẳng định. - Nhưng đó là cái chết dần dà chứ không nhanh chóng như việc cùng một lần cho vào cơ thể bệnh nhân đến ba lít dung dịch.
Rồi ông hạ giọng:
- Có nhiều trường hợp chúng ta biết không thể cứu được. Nhưng chúng ta cũng không cho phép mình xử trí để bệnh nhân nhanh tử vong. Phương châm của chúng ta là còn nước còn tát!
Nhuận đứng phắt dậy:
- Nhưng không còn nước, chúng ta lấy gì mà tát, thưa thầy?
- Chúng ta lấy lương tâm mình ra mà tát, cứu chữa đến cùng những người bệnh mà ta biết chắc sẽ chết chính là chúng ta làm yên lòng những người bệnh khác.
Giọng phó giáo sư Kha run lên, lặp bặp. Ông nặng nề ngồi xuống, mắt đờ đẫn trong cơn xúc động. Nhuận cúi mặt không dám nhìn lên ghế chủ tọa của phó giáo sư Kha.
Khi mọi người đã về, Nhuận còn nấn ná với quyển sổ tử vong. Phó giáo sư Kha lúc ấy đã bình tâm, khuyên giải người đồng nghiệp trẻ của mình:
- Làm thầy thuốc cốt ở cái tâm. Cái tâm không còn hay là cái tâm bệnh hoạn thì nên ra làm nghề khác.
Nhuận ỡm ờ:
- Thưa thầy, có lẽ đúng vậy.
- Thế nên anh cũng phải xem lại mình. Thời gian đầu về đây anh chịu khó học hỏi, chăm chỉ, ai cũng mừng. Tôi với anh Thịnh yên tâm khi người ta không còn dị nghị với anh, một bác sĩ từ miền núi về. Gần đây anh lo quá nhiều với phòng mạch của mình. Tôi biết anh còn kéo cả bệnh nhân đến khám ngoài phòng khám về phòng mạch của mình.
- Dạ không. - Nhuận chối. - Dạ không có chuyện ấy đâu ạ.
Phó giáo sư Kha đeo kính, lấy trong cặp của mình ra chiếc cacvisit đưa cho Nhuận.
- Có phải của anh không, người bệnh này đã tốn khá nhiều tiền nơi phòng mạch của anh. Hôm qua họ đến bệnh viện nhờ tôi khám lại.
Nhuận tái mặt, cúi đầu xuống, tay cầm chiếc cacvisit run lẩy bẩy. Phó giáo sư Kha xuống giọng:
- Thôi anh về đi. Làm gì cũng phải nhớ đến ông cụ. Ba anh là người đáng trọng.
Ngoài hành lang, bệnh nhân đứng nhìn những con cóc chậm rãi phun nước lên chiếc bể nhỏ trong vườn hoa. Phó giáo sư Kha chậm rãi dắt xe đạp qua con đường lát sỏi đi về phía cổng bệnh viện. Nhuận ngồi trên xe Dream chầm chậm chạy theo sau.
