Tiêu Dao và Vương Tiếu Thiên cũng đi xe đạp ra khỏi cổng trường, hai người bao giờ cũng rủ nhau cùng đi. Vương Tiếu Thiên không bao giờ hết chuyện. Từ trường về, cần phải đi qua trạm xe buýt đường 13.
Lại trông thấy cô ấy - Mỗi lần Tiêu Dao đi qua bến xe đều trong thấy cô bé mặc chiếc áo màu đen.
Trong ấn tượng của Tiêu Dao, ngoài màu đen cô bé không bao giờ mặc màu khác. Cô bé rất gầy, tóc để dài, buộc gọn bằng một dải lụa nhỏ cũng màu đen, đến là độc đáo dễ ưa.
- Nhìn gì đấy? – Vương Tiếu Thiên hỏi?
- À, xem, xem cái bảng hiệu!
Vương Tiếu Thiên không nói gì, chỉ cười vẻ bí hiểm, cái cười thật khó hiểu, giống như muốn nói: “Thật không ngờ cậu lại thế”. Cái cười của Tiếu Thiên làm cho Tiêu Dao phát hoảng.
- Cô ta ở lớp Mười 3, cũng họ Tiêu giống như cậu.
- Cũng họ Tiêu? – Tiêu Dao không tin.
- Cha mẹ cô ta cũng ở nước ngoài như cha mẹ cậu.
- Cũng ở nước ngoài? – Tiêu Dao lộ vẻ vui mừng - Ở nước nào?
- Giống như cậu học lớp Mười 4, cô ta học lớp Mười 3, cha mẹ cậu ở nước Anh, cha mẹ cô ta ở nước Pháp.
Vương Tiếu Thiên rất tài kéo những sự việc xa lơ xa lắc lại với nhau bằng cách dùng một loạt từ “cũng như”. Khi Tiêu Dao quay đầu nhìn lại thì cô bé đã lên xe rồi.
- Tiêu Dao, tớ hỏi cậu: kiss là động từ, danh từ hay là loại từ nào khác? – Vương Tiếu thiên vừa hỏi vừa nhếch miệng cười.
- Động từ! – Tiêu Dao đang để tâm trí ở chuyện khác trả lời đại đi.
- Sai! – Vương Tiếu Thiên lớn tiếng phủ định.
- Là danh từ.
- Sai! – Trình độ tiếng Anh của cậu như vậy đấy à?
- Thế là loại từ gì? Tớ không biết, cậu nói đi.
Vương Tiếu Thiên cười ha hả:
- Liên từ ạ!
Tiêu Dao kết luận: Vương Tiếu Thiên hỏi cái gì thì ngàn lần đừng có trả lời, nếu trả lời là rơi vào bẫy của cậu ta.
Nghĩ đến cô gái Tiêu Dao rất muốn tìm hiểu hơn nữa về hoàn cảnh của cô song lại ngại, chỉ hàm hồ hỏi qua miệng Tiếu Thiên.
- Cô ta làm gì?
- Làm lớp trưởng, không đúng à? Căng thẳng đến nỗi tiếng Trung Quốc cũng không biết nói.
- Đâu có, tớ… tớ - Tiêu Dao vội vàng giải thích nhưng càng giải thích càng rối mù, Vương Tiếu Thiên lại đùa nói:
- “Cẩn thận sinh bạc đầu”. “Đáng cười, ta đa tình, đầu sớm bạc!”
- Cô ta rất “quây hoa” (Dịu dàng và xinh đẹp) – Tiêu Dao nói.
- “Quây hoa”, nghĩa là gì?
Tiêu Dao nhìn Tiếu Thiên cố làm ra vẻ bí mật:
- Về nhà mà tra từ điển.
Vương Tiếu Thiên hỏi đột ngột:
- Muốn làm quen không?
- Tớ không phong lưu lãng mạn như cậu.
Vương Tiếu Thiên cười lớn. Cái cười làm cho Tiêu Dao phát tức, vì hình như cậu ta định nói: “Cậu giả dối, Tiêu Dao ơi”.
Tiêu Dao không dám nhìn bạn, Vương Tiếu Thiên nói tiếp:
- Cô ta chỉ cách một bức tường, rất dễ làm quen.
- Cậu nói gì? – Tiêu Dao buột miệng hỏi nhưng lập tức cảm thấy không ổn, song không thể thu lại được nữa. Vương Tiếu Thiên vội chộp ngay lấy “tẩy” của cậu ta:
- Thế là đúng rồi! Muốn làm quen thì nói ra!
Tiêu Dao bị bạn xoay cho dở khóc dở cười, làm ra vẻ lơ đãng nghe tiếng Tiếu Thiên tiếp tục nói:
- Chẳng hạn làm ra vẻ quên sách, sang lớp bên kia hỏi mượn sách cô ấy, một lần mượn một lần trả vị chi là hai lần. Lại giả vờ nhận lầm người, gọi cô ấy là “em”, khi cô ấy quay đầu lại thì cậu nói: “Xin lỗi nhé! Tôi nhận lầm người rồi, nhưng mà cô giống em gái tôi thật đấy…”
- Cách làm quen của cậu quê đến thế cơ à?
- Lại còn quê à? Thế thì cậu lấy trộm của cô ta một vật gì đó song phải là vật quan trọng mà cô ta rất thích, rồi khi cô ta cuống cuồng đi tìm thì đem trả, nói là nhặt được, vẫn đợi người đánh rơi và đã đợi hai ngày nay. Nhất định cô ấy sẽ cảm động.
- Làm thế có quá đáng không?
- Nếu vậy cậu dùng chiêu tuyệt cú mèo này: chẳng quân ba bảy hay mười một gì ráo, cậu tiến đến vỗ vai cô ta: “Em ơi! Anh đây chẳng có một trinh, Bao giờ đến lúc ta mình theo nhau!”
Vương Tiếu Thiên vừa nói vừa làm đủ điệu bộ, đổi cả giọng nói, theo đúng làn điệu mà biểu diễn, lấy làm đắc ý lắm, đến nỗi Tiêu Dao sợ bạn ngã nhào từ xe xuống. Tiêu Dao bật cười nói:
- Thế cậu “chài” Lưu Hạ bằng cách này đấy à?
- “Chài”? Sao ăn nói khó nghe thế? Lưu Hạ…
Vương Tiếu Thiên không giận một chút nào. Bạn rất ít khi nổi cáu bao giờ cũng cười, để lộ hai lúc đồng tiền nho nhỏ. Thảo nào các nữ sinh rất thích bạn.
Hễ nhắc tới Lưu Hạ, hễ nhìn thấy Lưu Hạ là bạn vui mừng liền. Vương Tiếu Thiên chọn bạn gái đơn giản: một là nói chuyện hợp được với nhau, hai là tốt nết, ba là xinh đẹp. Lưu Hạ là một thiếu nữ xinh xắn, cởi mở, không kiêu căng, không làm bộ, hễ nói chuyện với bạn bè là cảm nhận được sự chân thành. Một lần, Vương Tiếu Thiên vòng vo thử xem cảm giác của Tiêu Dao đối với Lưu Hạ để biết ấn tượng của các bạn nam khác đối với người bạn gái của mình ra sao. Tiêu Dao trả lời thẳng thắn không chút hàm hồ:
- Lưu Hạ thật tốt!
Vương Tiếu Thiên không hiểu:
- Hử?
Tiêu Dao giải thích:
- Bao giờ cũng vậy, Lưu Hạ muốn khóc thì khóc, muốn cười thì cười, mừng và giận hờn đều hiện trên nét mặt. Mọi ý nghĩ của bạn ấy dường như đều có thể tìm thấy đáp án trên nét mặt.
Tiếu Thiên nghe xong vui mừng vô kể, vui hơn khi chính mình được khen. Bạn chỉ muốn thứ gì mình thích và đang có đều được mọi người tán đồng song lại không muốn ai ai cũng có thứ đó.
Có điều, hình ảnh thực sự khiến Tiếu Thiên hồi hộp rung động hoặc có thể nói là “đổ gục”, lại chính là bóng dáng xinh đẹp của Lưu Hạ trong phòng đàn. Hôm ấy Tiếu Thiên đi qua phòng đàn, trong lúc vô ý ngẩng đầu lên bắt gặp Lưu Hạ đang tựa cửa sổ kéo đàn. Lưu Hạ mặc bộ váy áo màu trắng, một dải lụa trắng kết thành hình bướm rủ dài xuống đuôi tóc, hình dáng thật thanh nhã đáng yêu. Trong tiếng nhạc du dương uyển chuyển, hình dáng ấy chẳng khác gì vị thần âm nhạc của đất nước âm nhạc. Vương Tiếu Thiên ngây người ra nhìn. Lần đầu tiên bạn cảm thấy một vẻ đẹp, vẻ đẹp của thiếu nữ. Vẻ đẹp đó khiến Tiếu Thiên cảm động, sau đó Tiếu Thiên mới biết khúc nhạc Lưu Hạ đàn hôm ấy có tên là Lời cầu nguyện của thiếu nữ. Từ đó Tiếu Thiên nhớ kỹ khúc nhạc này. Tất nhiên những điều ấy Tiếu Thiên không hé lộ ra với ai, cũng không nói cho Lưu Hạ biết. Bạn cần phải giữ kín điều bí mật cùng cảm xúc ấy cho riêng mình.
Đến ngã tư, Tiêu Dao và Tiếu Thiên chia tay nhau bởi Tiêu Dao sực nhớ phải nhận một bưu kiện, bèn ngoặt xe đi tới bưu điện.
Người đến nhận bưu kiện ở bưu cục quốc tế không đông, Tiêu Dao đi thẳng vào. Chợt bạn phát hiện cô gái áo đen đang rời khỏi quầy, tim bạn đập thình thịch. Lúc ấy cô gái đã đi qua bên bạn. Tiêu Dao chú ý nhìn cái gói trong tay cô, quả đúng là bưu kiện từ nước ngoài gửi về, hẳn là mẹ cô ở Pháp gửi đồ về cho cô.
Tiêu Dao chăm chăm nhìn phía sau lưng cô, rồi tự thấy lạ cho mình:
- Mình làm sao thế nhỉ?
Từ đó Tiêu Dao càng chú ý để tâm đến cô, bất kể khi đến trường hay khi tan học, chỉ cần đi qua bến xe đó là Tiêu Dao cho xe đi chậm lại. Mỗi khi chuông báo giờ ra khỏi vừa vang lên, thế nào Tiêu Dao cũng ngẩng đầu nhìn ra cửa sổ, bởi học sinh lớp 3 muốn ra sân chơi phải đi qua cửa lớp 4. Cũng vì cô, Tiêu Dao hay sang lớp 3, song không mượn sách gì đó như gợi ý của Tiếu Thiên. Tiêu Dao chỉ muốn khoảng cách giữa bạn và cô gái gần lại.
Cô gái không đẹp song rất khiến người khác phải để ý. Trong một đám con gái, chỉ cần nhìn lướt qua là nhận được ra cô, Tiêu Dao cũng không rõ tại sao. Bây giờ đang thịnh dùng hai chữ “khí chất”, có lẽ chính là do khí chất của cô ấy. Tóm lại, mỗi khi Tiêu Dao đi tập thể dục buổi sáng, bạn thế nào cũng tìm ngay được cô ấy trong số rất nhiều nữ sinh của khối.
Dần dần, cô bé cũng phát hiện ra Tiêu Dao. Mặc dù hai người chưa hề nói chuyện với nhau nhưng hầu như đã đạt tới sự hiểu ngầm. Họ gật đầu với nhau để chào nhau và mỗi lần như thế Tiêu Dao lại nghĩ nếu có dịp nào đấy, thế nào bạn cũng nói chuyện với cô gái.
NẾN HỒNG CÙNG VỚI LÒNG SON.
Nôen là tết của các nước Phương Tây nhưng nay đã được “nhập khẩu” Thâm Quyến làm cho mọi người cảm thụ mạnh mẽ không khí của ngày Chúa giáng sinh đó. Rất nhiều cửa hàng bầy cây thông Nôen, ông già Nôen, các tủ kính đều có viết dòng chữ “Merry Christmas And Happy New Year!” bằng các kiểu chữ đặc biệt, trông tựa như tuyết đọng lại mà thành. Thường những nơi nào không có tuyết, bao giờ người ta cũng tìm hàng trăm cách để cảm thụ về tuyết. Rất nhiều cửa hàng lớn phát những tờ giấy báo tin bán giá ưu đãi cho khách hàng nhân dịp Nôen; trên đường phố có thể bắt gặp những đôi vợ chồng trẻ thân mật cùng bê chậu thông vui sướng trở về nhà; đầu đường còn có nhiều người chào hàng mặc quần áo ông già Nôen phân phát quà lưu niệm cho các bạn nhỏ… hầu như Nôen trở thành một ngày tốt đẹp đáng được ca ngợi và cảm ơn.
Những người bán hàng nhỏ bán những chiếc thiếp chúc mừng Nôen khiến khách hàng tầm tầm vừa ý. Học sinh nào có chút đầu óc kinh doanh và biết nguồn hàng cũng ngầm bán những tờ thiếp đó, chỉ trong vài hôm đã có trăm bạc trong tay. Thiếp Nôen hầu như năm nào cũng đổi mới, mỗi năm một đẹp hơn, người thành thạo vừa nhìn thấy đã biết ngay: “Loại thiếp này của năm ngoái, hết mốt rồi!”. Tất nhiên giá tiền mỗi năm một đắt. Bây giờ không như mấy năm trước, không mấy ai còn bình luận việc gửi thiếp qua lại cho nhau là nên hay không nên nữa, hầu như việc đó đã trở thành một cách thức giao tế rồi. Trước ngày lễ Nôen một hôm, phố lớn phố nhỏ treo đầy những thiếp thơm, thiếp có nhạc, thiếp có hình biến ảo, thiếp cho hình tập thể, trông mà rối mắt. Nhiều người bán hàng rong nhạy bén còn bày hàng trước cổng trường, tan học là nhiều học sinh xúm xít vây quanh.
Mẹ Lưu Hạ nói, đừng vội gửi thiếp đi, chờ người ta gửi đến rồi mình gửi lại cũng không muộn.
Cha Tiêu Dao thì nói, vô tích sự, gửi đi gửi lại, chỉ tổ tốn tiền của cha mẹ.
Hầu hết học sinh đều không cho người nhà biết, chỉ ngầm mua, ngầm gửi đi. Rõ ràng cùng một trường với nhau mà phải mất một hào tem để gửi bưu điện.Trên tấm thiếp, các bạn viết ngay ngắn và nghiêm trang những câu mà mình nghĩ nát ra mới xác định được, cố viết sao cho có ý thơ, có tính triết lý hoặc hài hước, sau đó viết những câu chúc mừng bằng tiếng Anh đại loại Merry Christmas And Happy New Year, Best Wishes For New Year. Không riêng gì thiếp mừng Nôen mà cả lịch treo, quà Nôen lúc này cũng biến dạng để bán được chạy.
Hàng năm, lịch treo nhà Vương Tiếu Thiên đến nỗi thành tai họa, bởi ba bạn là một quan chức. Tất cả những cuộc họp mặt bạn bè, thăm người thân, nhờ vả hoặc tiến hành công việc đều tổ chức trước hoặc sau ngày lễ Nôen. Ngoài những món quà rất đẹp ra, thế nào cũng phải có một cuốn lịch treo. Lịch treo nhiều quá, làm thế nào đây? Ba Tiếu Thiên tặng lại chú Mã lái xe một lúc đến mười cuốn lịch treo, bảo chú “phân phối lại”. Mẹ nói, để cho Tiếu Thiên tặng các thầy cô cũng được, chất ở trong nhà cũng bằng thừa. Bạn nói ngay:
- Đừng có dính đến con. Tặng thầy này mà không tặng thầy kia rồi thầy kia lại có ý kiến.
- Vậy con tặng tất cả các thầy cô đi.
- Làm vậy các thầy cô lại tưởng nhà mình buôn lịch.Vả chăng nếu có để các bạn con trông thấy, chúng nó tất cười con. Con không chịu “giải quyết hậu quả” kiểu ấy đâu.
Từ nhỏ đến lớn, Vương Tiếu Thiên rất ít khi tặng ai cái gì, nhất là thầy cô giáo. Bạn cho rằng người khác tặng quà cho thầy cô là điều có thể hiểu được, còn nếu Tiếu Thiên tặng thì sẽ gây hiểu lầm. Hơn nữa tặng phẩm trong nhà bạn đều là của người ta đem biếu, nay chuyển qua biếu lại thầy cô thì có phần thiếu tôn trọng, chẳng khác gì bọn buôn bán nước bọt, buôn bán trao tay! Không biết là hơn hết.
Lâm Hiểu Húc định tặng thầy Giang một tấm thiếp. Chọn đi chọn lại mãi, bạn mới chọn được tấm thiếp có hình cây nến đỏ. Bạn nhờ cô bán hàng gói hộ, cô bán hàng chọn một túi ni lông có hình trái tim hồng rồi bỏ tấm thiếp vào.
Lâm Hiểu Húc đỏ mặt:
- Tặng cho… tặng cho thầy giáo cơ mà!
- Tặng cho thầy giáo mới càng phải có ý thơ. Tấm thiếp đẹp như vầy phải đi đôi với cái túi đáng yêu này, nến hồng cùng với lòng son mà! Có thế mới tỏ lòng yêu quí trăm phần trăm chứ! Cô xem có đẹp không này – Cô bán hàng giơ cao tấm thiếp đã được gói ghém, quả nhiên đẹp hơn thật.
Hiểu Húc không biết vào đề viết như thế nào. Sau chữ “Thưa thầy” nên thêm bổ ngữ gì. Hiểu Húc nghĩ mãi nghĩ mãi, nghĩ đến rất nhiều hình dung từ, trong đó có cả chữ “thân yêu”, song đều thấy không thích hợp, không xác đáng, không đúng mức và chuẩn xác. Bạn viết tất cả những hình dung từ đó ra trên giấy rồi so sánh cân nhắc nhiều lần, cuối cùng bạn quyết định vẫn dùng từ “kính yêu”. Bạn cảm thấy chỉ có từ này mới biểu đạt được tình cảm của mình, thế là bạn viết ngay ngắn mấy chữ đó lên thiếp để tặng cho thầy giáo kính yêu của mình.
Trước và sau ngày Nôen, tấm bảng đen đặt trước cửa phòng báo tin viết kín tên học sinh có thư.
Cuối cùng Tiêu Dao đã nhìn thấy cô thiếu nữ ấy đến nhận thư; người nóng hẳn lên. Tiêu Dao đi theo cô gái. Thực ra trên tấm thiếp chúc mừng lễ Nôen, Tiêu Dao không viết gì nhiều, chỉ viết “Chúc Nôen vui vẻ, gắng học tập tiến bộ”, không gì đơn giản hơn nữa, đơn giản đến mức như một cốc nước trong. Tiêu Dao không biết nên viết những gì, viết câu này e “miệng còn hơi sữa”, viết câu kia lại e cô gái cho mình là bỡn cợt, thế là dứt khoát chỉ viết câu “đem đi bốn biển đều chuẩn”. Tiêu Dao nhìn thấy cô gái mở phong thư lấy tấm thiếp ra xem. Tim Tiêu Dao đập rộn lên…
Cô gái đã lên xe buýt, Tiêu Dao đạp xe đua nhìn lên xe nhìn thấy cô gái, mắt hai người chợt gặp nhau, cô cười nói với bạn , vẫy vẫy bàn tay có cầm tấm thiếp. Lần đầu tiên Tiêu Dao thấy cô cười. Trong ký ức của Tiêu Dao không có nụ cười của cô. Bạn thấy cô bé cười rất xinh, rất đáng yêu, nhưng chỉ chốc lát xe đã chạy xa không còn thấy bóng dáng đâu nữa. Tiêu Dao vẫn còn xúc động, nghĩ bụng, ngày mai phải nói chuyện với cô.
Tấm bảng đen ghi tên người có thư đặt trước cửa phòng báo tin hầu như ngày nào cũng có ba chữ “Tạ Hân Nhiên”, thường xuyên có mấy thư trong một ngày. Hân Nhiên có lúc cũng cảm thấy không cần thiết phải gửi qua gửi lại nữa, tuy vậy vẫn phải tiếp tục gửi. Cần gửi cho bạn cũ ở Thượng Hải, không gửi thì các bạn lại nghĩ mình cao ngạo; các thầy cô cũng phải gửi thiếp chúc mừng như cô Lan – cô giáo chủ nhiệm trước đây và cô Vân – cô giáo dạy được hơn nửa tháng hồi mới khai giảng rồi phải đi nằm viện, anh trai cũng phải gửi, đó là quy củ do Hân Nhiên đặt ra. Lại còn bạn ở lớp mười hai nữa… Thôi quyết định, mua luôn một lúc hai chục tấm thiếp, gửi đi cho từng người. Hân Nhiên bận mất một buổi tối, ngày hôm sau gửi luôn một lúc mười hai thiếp, còn lại là của người trong trường như Đường Diễm Diễm, Tô Lạp… Bạn chỉ sợ bỏ quên ai đó, song bạn cùng lớp thì không gửi cho ai cả. Bạn đã hẹn Lâm Hiểu Húc là không ai gửi cho ai, bạn thân với nhau mà gửi thiếp thì chẳng có ý nghĩa gì. Còn Tiêu Dao, có nên gửi không nghỉ? Hân Nhiên do dự, hẳn là mình không nên chủ động gửi. Chỉ có một trường hợp ngoại lệ là Tô Lạp, Tô Lạp ở lớp mười hai. Năm nào Hân Nhiên cũng gửi cho bạn ấy chẳng khác gì năm nào cũng gửi cho anh trai ở dưới quê. Hân Nhiên không giải thích nổi vì sao lai như thế, nhưng có một điểm này là có thể giải thích được. Ấy là vì không phải thích Tô Lạp rồi gửi thiếp mà vì… có lẽ vì cảm thấy không phải với Tô Lạp.
Chính vì không thích nên năm nào Hân Nhiên cũng gửi thiếp, không chút đắn đo.
NGÀN LẺ MỘT LẦN CÓ LỖI
Giờ nghỉ giữa giờ, Hân Nhiên cầm hai tấm thiếp chạy lên lầu sáu, đấy là lớp của khối Mười Hai. Một thiếp gửi Đường Diễm Diễm, một thiếp gửi cho Tô Lạp. Nội dung y như nhau: “Chúc bạn thi đỗ đại học”.
Đường Diễm Diễm nhận thiếp mở ra coi, dùng tiếng Thượng Hải khen: “Đẹp quá nhỉ?...” Khi thấy lời chúc trong thiếp của Hân Nhiên là “Chúc bạn thi đỗ đại học” thì Diễm Diễm không nói gì, gấp thiếp lại bỏ vào phong bì, khóe miệng vương nụ cười buồn.
- Diễm Diễm, khi nào bạn về Thượng Hải?
- ...
- Đến kỳ nghỉ đông à? Mình có thể tiễn bạn không?
- Hân Nhiên, mình… - Diễm Diễm ấp úng - Để sau hãy nói!
Hân Nhiên không gặng hỏi nữa, nói thêm:
- Tấm thiếp này gửi cho Tô Lạp, bạn gửi hộ mình nhé!
- Lại bắt mình gửi hộ à? Sao năm nào cũng bắt tớ phải nhận cái nhiệm vụ “gian nan nhưng vẻ vang” này thế? Năm học cuối cùng rồi, cậu tự đi gửi thôi.
- Ôi ôi! Bạn phải giúp thôi, van bạn đấy!
- Thế đền đáp gì nào?
- À, mời bạn ăn kem vậy!
- Ngày đông tháng giá, có các tiền tớ cũng chẳng thèm!
- Vậy mình mời bạn…
- Thôi được, không cần cậu mời, giúp cậu một lần nữa coi như chị gái đây “xông pha” vì cô em gái vậy! - Diễm Diễm nói – À này, một hôm Tô Lạp hỏi mình số điện thoại nhà cậu đấy!
- Bạn cho anh ấy biết rồi à?
- Chưa. Nhưng Tô Lạp thật tốt đấy, có điểm nào không xứng ý với cậu đâu nào? Tình cảm của người ta sâu nặng với cậu đến thế cơ mà! – Nói xong, Diễm Diễm cười khanh khách.
- Cút bạn đi!
Đúng lúc ấy Tô Lạp từ dưới gác đi lên. Diễm Diễm gọi to:
- Tô Lạp! Hân Nhiên gửi thiếp chúc Nôen đến cho bạn đây. Bạn ấy ngượng không trao tận tay cho bạn, nhờ mình làm người trung gian chuyển cho bạn đấy!
- My God! – Hân Nhiên kêu thầm, mặt đỏ bừng. Sao Diễm Diễm lại như thế được, chỉ muốn mắng cho một trận.
Diễm Diễm chuyển tấm thiếp cho Tô Lạp rồi bỏ chạy, để mặc Hân Nhiên đứng lại với Tô Lạp. Hân Nhiên luống cuống không biết giấu chân tay đi đâu, còn Tô Lạp thì tươi cười, mở phong bì ra:
- Cảm ơn Hân Nhiên nhé!
Hân Nhiên rất xúc động, lần đầu tiên bạn được nghe Tô Lạp nói lời cảm ơn, không đợi Hân Nhiên bình tĩnh lại, Tô Lạp nói thêm:
- Cũng cảm ơn Hân Nhiên cho mình mượn sách giáo khoa phổ thông cơ sở để học ôn!
Nghe nhắc đến “phổ thông cơ sở”, Hân Nhiên sa sầm mặt lại. Lúc ấy chuông vào lớp vang lên, Hân Nhiên buồn bã nói:
- Vào lớp rồi, tôi phải đi đây!
Hai năm trước, Hân Nhiên và Tô Lạp quen biết nhau. Lúc ấy Hân Nhiên từ nội địa chuyển tới Thâm Quyến vào học lớp tám phổ thông cơ sở. Bây giờ nhìn lại, hồi ấy Hân Nhiên còn là bé gái, bé gái dại dột chưa hiểu biết gì. Một lần, khối lớp Tám ra bể bơi học bơi, vừa đúng lúc khối lớp Mười sắp hết giờ học bơi. Động tác tập cuối cùng của lớp Mười là tập nhảy cầu nhào xuống nước, các học sinh lần lượt nhảy từng người một. Vãi nữ học sinh không dám nhảy, từ cầu thang bước từng bước một xuống. Có một nam học sinh cũng không dám nhảy, cũng theo cầu thang xuống nước như nữ sinh. Hân Nhiên trông thấy nói với một bạn gái đứng cạnh:
- Cậu kia thật chẳng nên trò trống gì, không biết có còn là con trai nữa không!
Câu ấy có lẽ bị bạn trai kia nghe thấy vì Hân Nhiên thấy bạn ấy trợn mắt nhìn mình một hồi. Cảm giác ấy thật khó chịu, chẳng khác gì phải chịu ướt cả đầu không được lau khô.
Tan giờ học bơi, Hân Nhiên quên khuấy chuyện đó đi. Từ bể bơi trở lại lớp đi đến cửa cầu thang tầng hai, Hân Nhiên gặp lại cậu học sinh nọ. Tóc cậu ta hãy còn ướt, mắt đỏ vằn lên như con bò trên trường đấu.
- Chỗ này so với bể bơi thì thế nào? – Ngón tay cái bạn ấy chỉ ra phía cửa sổ.
Hân Nhiên cúi xuống nhìn dưới sâu thấy cách đến bốn năm mét, cũng hơi ớn.
- Có dám nhảy xuống không? - Cậu ta nhướn mày lên.
- Sao lại không dám? Còn bạn? – Hân Nhiên tuy hoảng nhưng vẫn nói cứng.
Cả hai đều phải đưa vào bệnh viện. Cậu bạn kia hỏi:
- Sao bạn cũng dám nhảy?
- Thì bạn chẳng nhảy đó là gì?
- Tôi nhảy cho bạn thấy.
- Tôi cũng nhảy cho bạn thấy.
- Tôi có được thấy đâu!
- Còn tôi thì được thấy!
Sau đó, Hân Nhiên biết bạn kia tên là Tô Lạp, hơn nữa lại học cùng lớp với Đường Diễm Diễm. Chẳng bao lâu, Hân Nhiên nhận được thư của Tô Lạp. Hân Nhiên nhận được “bức thư tình” đầu tiên ở tuổi mười bốn, trong nỗi sợ hãi căng thẳng cũng có vài phần vui mừng. Tuổi mười bốn là tuổi được các nhà giáo dục cho là “tuổi nguy hiểm”. Ở độ tuổi này, tâm sinh lý đều có sự thay đổi rất lớn và các bạn rất cần sự giúp đỡ của người lớn. Còn phụ huynh thường hết sức chăm chút cho con lúc nhỏ nhưng đến lúc con bước sang tuổi thiếu niên thiếu nữ, tính cách sắp định hình thì họ lại thường lơ là đối với con cái.
Hân Nhiên muốn kể cho mẹ nghe những xao động trong lòng, mẹ thường không có thời gian hoặc không có lòng kiên nhẫn để nghe. Mẹ nghe một hồi rồi bỗng hỏi:
- Con kể đến đâu rồi nhỉ?
Hoặc bảo:
- Mau học bài đi! Mẹ thật không hiểu các con mới mười mấy tuổi đầu, không phải lo lắng cho cái ăn cái mặc, lẽ ra vô tư vô lự mới phải, làm sao cứ suốt ngày kêu ca “vắng vẻ, cô đơn” mãi không thôi? Thật là sướng mà chẳng biết sướng!
Sau mấy ngày đắn đo, Hân Nhiên quyết định đem câu chuyện trên kể với mẹ. Diễm Diễm can ngăn:
- Cậu điên đấy à? Những chuyện ấy không thể kể cho cha mẹ biết được!
Hân Nhiên không tin, không những kể cho mẹ nghe mà còn đưa cả thư của Tô Lạp cho mẹ xem nữa.
Mẹ liền đọc to lên những đoạn mà mẹ thấy là có “giá trị” nhất:
“… Tôi cảm thấy ý thích và tính tình của chúng ta đều rất gần gũi nhau, tôi mong được coi bạn là người bạn tri kỷ nhất của tôi, không biết bạn có bằng lòng coi tôi là người bạn thân nhất của bạn hay không?”…
Đọc đến đây mẹ phán “vui nhỉ”. Hân Nhiên sững người, cảm thấy như bị lột hết quần áo trước mặt mẹ. Bạn hối hận đã không tin lời Đường Diễm Diễm.
Mẹ đọc thư xong, tra hỏi cặn kẽ một lượt, chẳng khác nào mẹ tra hỏi bệnh tình bệnh nhân trong bệnh viện. Hân Nhiên chỉ một mực lắc đầu, mẹ nghi ngờ hỏi lại:
- Thật thế à?
Hân Nhiên bật khóc, mẹ gật đầu: mẹ tin vào nước mắt. Cuối cùng mẹ đã vừa lòng và kê đơn ngay lập tức:
- Trả thư lại cho nó!
Giọng nói của mẹ y như giọng chẩn đoán bệnh cho bệnh nhân, không cho phép bàn bạc g ì hết.
Được sự “giúp đỡ” của mẹ, Hân Nhiên viết một lá thư, cho vào phong bì dán kín lại rồi dán tem lên, ngay tối hôm ấy đem gửi. Tối ấy, Hân Nhiên nằm trên giường, không sao ngủ được. Cứ tưởng sau khi chuyện trò với mẹ thì vơi được tâm sự, ngờ đâu tâm sự càng nhiều thêm.
Hân Nhiên hối hận đã “công khai” thư với mẹ. Đặc biệt câu mẹ phán sau khi xem thư “vui nhỉ”, khiến lòng Hân Nhiên nguội lạnh. Mỗi em gái ở tuổi dậy thì đều có cảm giác thần bí đối với cuộc sống của các cô gái đã lớn, các em hy vọng ở bên cạnh có một người phụ nữ hiểu biết để có thể đầu gối chạm đầu gối, bốn mắt nhìn thẳng vào nhau mà trò chuyện về cuộc đời về tình yêu. Đó là cách trò chuyện tâm tình theo lối hiểu của các thiếu nữ. Ôm hy vọng đó Hân Nhiên lấy hết can đảm ra kể cho mẹ nghe, mong mẹ - một phụ nữ chín chắn giúp em giải đáp những thắc mắc bằng sự từng trải của chính mình. Nào ngờ mẹ là người đã được giáo dục qua bậc đại học, lại có cách giải quyết đơn giản đến vậy.
Hôm sau trời chưa sáng, Hân Nhiên đã chạy đến thùng thư chờ nhân viên bưu điện đến lấy thư thì xin lại lá thư kia. Nhưng người ấy nói thư bỏ tối qua đã được lấy đi rồi. Hân Nhiên suýt nữa ngã ngất trước thùng thư.
Tệ hại hơn nữa là mẹ còn dành thời giờ đến trường tìm thầy chủ nhiệm lớp Tô Lạp. Thế là thầy chủ nhiệm gọi Tô Lạp đi nói chuyện một buổi. Cũng may là ở trường trung học đặc khu này, quan niệm về chuyện đó của các thầy tương đối cởi mở, không làm to chuyện ra. Song các bạn trai thân với Tô Lạp thì căm ghét Hân Nhiên ra mặt. Ngẫu nhiên Hân Nhiên có gặp Tô Lạp trong sân trường thì Tô Lạp cũng rất lạnh nhạt.
Hân Nhiên biết mình đã phạm phải sai lầm không thể tha thứ. Sau khi xảy ra chuyện, Hân Nhiên nói với Diễm Diễm:
- Xem ra bạn nói rất đúng. Nếu biết trước như thế này thì mình đã không nói cho mẹ biết. Mình cứ tưởng nói chuyện này với người lớn thì… Thôi, những chuyện như thế thật không thể kể cho người lớn được.
Chẳng đúng là gì? Từ đó trở đi, hễ Hân Nhiên tham gia một hoạt động gì là mẹ đều tìm hiểu nguyên nhân hậu quả, thời gian từ mấy giờ đến mấy giờ, đi cùng với ai, lại còn cố gắng yêu cầu phải chứng thực. Mẹ còn ra quy định sau khi tan học, trước năm rưỡi chiều phải về tới nhà. Có điện thoại, mẹ cũng hỏi han cặn kẽ, làm cho các bạn nam không ai còn muốn gọi điện nữa. Hân Nhiên nhận được thư của bạn, mẹ cũng ra vào nhìn ngó khiến bạn không chịu nổi. Bạn ném thư cho mẹ bảo:
- Mẹ kiểm tra trước đi vậy!
Có một tối, Hân Nhiên tham gia triển lãm vẽ tranh và viết chữ nên về nhà muộn, mẹ lập tức cảnh giác hỏi:
- Con đi đâu thế? Có phải lại cùng thằng bé đó…
Mặt mẹ đầy vẻ nghi ngờ, trách móc. Hân Nhiên ngẩn người, không nói được câu nào, bật khóc tức tưởi.
Đáng giận hơn nữa là mẹ thường đem nội dung lá thư ấy ra làm đầu đề câu chuyện, dẫn lời lẽ trong thư ra mà châm biếm. Việc này khiến Hân Nhiên nghĩ tới hồi “đại cách mạng văn hóa”, người chỉnh người, “nắm tóc nhau”, bêu rếu nhau.
Đối với Tô Lạp, Hân Nhiên cảm thấy ngán lẻ một lần có lỗi. Từ đấy năm nào cũng vậy, hễ đến ngày Nôen, Hân Nhiên lại gửi thiếp chúc mừng cho bạn ấy.
Chuông tan học vừa vang lên, Hân Nhiên đã trông thấy Đường Diễm Diễm đứng ở cửa lớp chờ mình.
- Tìm mình có việc gì thế? Sắp thi hết học kỳ rồi, hẳn căng thẳng lắm nhỉ? – Trong tưởng tượng của Hân Nhiên, lớp Mười hai bài vở nhiều như biển.
- Hân Nhiên này, mình đến báo cho cậu một việc.
- Việc gì?
- Mình không định thi đại học đâu!
- Tại sao? – Hân Nhiên hết sức ngạc nhiên.
- Mình đang đợi chỉ tiêu. Năm nay công ty của ba mình lại được chỉ tiêu, có thể sẽ đến lượt gia đình mình. Nếu thi đại học, mình phải về Thượng Hải thi, thi được vào đại học thì hộ khẩu vĩnh viễn ở nội địa, sau có muốn chuyển về đây càng khó khăn hơn. Nếu mình bỏ không thi đại học thì khi ba mình có hộ khẩu, hộ khẩu của mình cũng có theo…
- Thế nếu lần này không đến lượt ba bạn thì sao? – Nghe xong lời “phân tích” của Đường Diễm Diễm, Hân Nhiên tỏ ra lo lắng.
Diễm Diễm liếc Hân Nhiên một cái rồi rất bình tĩnh đáp.
- Nếu như vậy thì tuân theo số trời!
- Bạn không thấy quyết định như thế là mạo hiểm à?
- Đúng, đúng là mạo hiểm, là đánh bạc. Nếu mình bỏ không thi đại học mà hộ khẩu cũng chẳng đến lượt thì đúng là mình “mất cả chì lẫn chài”.
- Diễm Diễm… - Giọng nói Hân Nhiên run run.
Diễm Diễm cố cười làm ra vẻ nhẹ nhõm, an ủi Hân Nhiên:
- Có điều, hộ khẩu lần này có nhiều phần chắc…
- Ba mẹ bạn có đồng ý không?
- Lúc đầu thì không đồng ý. Ba mẹ mình đều học xong đại học cả, ông bà cảm thấy học đại học mới đúng đắn, sau dần dần cũng thông. Bây giờ ba bảo việc này do mình tự quyết định, sau này đừng có hối hận rồi oán trách ông bà. Sau này dù tốt dù xấu thế nào mình đều tự cam chịu - Diễm Diễm thở dài.
- Cũng đừng trách ba mẹ bạn không đồng ý. Thượng Hải có phải như nơi khác đâu, bao nhiêu người muốn về Thượng Hải còn không được kia.
- Cho nên mình cứ do dự mãi. Hôm cậu tặng thiếp mừng cho mình, mình chưa nói cho cậu biết bởi lúc ấy mình chưa nghĩ xong.
- Bây giờ thì nghĩ xong rồi à? – Hân Nhiên nhớ lại vẻ mặt của Diễm Diễm hôm tặng thiếp chúc mừng Nôen cho bạn.
- Sinh viên nội địa còn chịu rửa bát ở Thâm Quyến kia. Hơn nữa bây giờ việc phân phối công tác cho nữ sinh viên là cả một vấn đề - Diễm Diễm không trả lời vào câu hỏi.
- Hà tất đã như vậy.
- Thế bài giảng địa lý của lớp cậu không nói gì hay sao? Thượng Hải đang lún, có khả năng bị nước biển nhấn chìm đấy! Ha ha!
Diễm Diễm thuộc loại người lạc quan, chuyện buồn đến mấy, cô cũng có thể “lấy cười đuổi khóc”, song Hân Nhiên nghe chuyện này lại cảm thấy nặng trĩu cả người.
- Diễm Diễm, bạn mà như thế thì đáng tiếc lắm. Thành tích học tập của bạn cao thế kia mà!
- Đáng tiếc – suy nghĩ giây lát, Diễm Diễm nhắc lại – Đáng tiếc, đúng là đáng tiếc thật.
- Có thể nào…
- Chẳng có cách nào hay hơn đâu. Hai ngàn năm trước, cụ Mạnh Tử đã bảo chúng ta: không thể cùng một lúc có cả cá lẫn tay gấu được.
- Thế theo bạn, hộ khẩu ở Thâm Quyến là tay gấu à?
- Đúng, theo mình, thẻ xanh ở Thâm Quyến có sức hấp dẫn hơn huy hiệu của trường đại học.
- Nếu là mình, mình sẽ không như thế.
- Bởi vì cậu còn chưa đến nước đó thôi.
- Không đâu, cứ kể bây giờ mình học lớp mười hai đi, mình cũng sẽ không quyết định như bạn – Hân Nhiên cất cao giọng nói.
Đường Diễm Diễm không tranh luận nữa, chỉ nói:
- Bầu trời của nữ giới không cao lắm đâu.
Không hiểu sao vô duyên cớ, Diễm Diễm nhắc lại lời của nữ sĩ Biêu Hồng (Nữ văn sĩ nổi tiếng Trung Quốc, 1911-1942) trên đây. Thế là có ý gì? Dù sao đã là học sinh lớp mười hai rồi, nói năng nên có suy nghĩ sâu sắc một chút chứ!
Sau khi chia tay Diễm Diễm, Hân Nhiên cảm thấy lòng nặng trĩu. Bạn thầm nhớ lại lời Diễm Diễm trong óc, cảm thấy sự nặng nề như phải gánh vác một việc gì to tát mà ở tuổi thiếu nữ, không nên bắt thế hệ các em gánh vác, song các em lại phải gánh vác. Hân Nhiên hơi lo sợ, bạn biết vấn đề đó tồn tại thực sự và nó đang ở trên lưng bạn. Bạn có thể hất nó đi không? Và khi nào thì hất được.
Lầm lũi trở về nhà, đúng lúc thang máy ở lầu nhà Hân Nhiên bị hỏng. Gia đình Hân Nhiên ở tầng mười tám, bạn phải từng bước leo cầu thang. Trên bực thang trống không vang lên bước chân nặng nề của bạn khiến lòng bạn tê tái. Tới tầng mười tám, bạn suýt bật khóc.
Mẹ đang nói chuyện với người bà con trong phòng khách. Người bà con này vừa từ Hồ Nam đến. Gọi là bà con nhưng xa lắc xa lơ đến mức Hân Nhiên không biết xưng hô như thế nào. Nghe mẹ nói thì hình như là em trai chồng em gái người em dâu của mẹ. Từ khi gia đình Hân Nhiên tới Thâm Quyến, quan hệ gia tộc trở nên năng qua lại mà cũng phức tạp hơn. Bất kể là đi công tác, đi chơi về không bao giờ về tay không. Thứ tốt được đem đi mà thứ chẳng tốt lắm cũng được đem đi nốt. Mẹ bảo nếu gia đình đi Mỹ thì có lẽ họ hàng đến thăm nên nhân lúc trẻ đi thử vận may, kiếm lấy ít tiền, thế là lo chạy một đơn khám bệnh ghi mắc bệnh viêm gan, cho nghỉ một năm ăn lương chữa bệnh để chạy tới Thâm Quyến, người này ở nội địa cũng có địa vị, đến Thâm Quyến thì có thể không cần sĩ diện nữa, chịu làm những việc “hèn hạ”, mục đích là kiếm nhiều tiền để trở về hưởng thụ.
Mẹ đang hướng dẫn cách mua bán: nhất định chỉ trả nửa giá. Quần áo nói giá hơn hai trăm thì hơn một trăm là chịu bán; tới góc Sa Đầu thì tránh cảnh sát như thế nào để mua được hàng của người Anh; nơi nào ở Thâm Quyến hàng rẻ nhất… Mẹ ra vẻ là một chuyên gia trong việc mua hàng. Người họ hàng há hốc mồm, nghe đến lịm người, chẳng khác gì được giáo chủ chân truyền.
- Thưa mẹ, con đã về! – Hân Nhiên nói song không chào người bà con nọ. Mẹ bảo Hân Nhiên chào bằng chú, theo thứ bậc là như vậy. Nhưng người này chỉ khoảng hai bảy, hai tám tuổi, Hân Nhiên thấy ngượng mồm khi phải gọi bằng chú. Bạn chỉ gật gật đầu coi như một lời chào.
- Hân Nhiên, sao thế con? - Mẹ nhìn qua để thấy ngay thần sắc Hân Nhiên có gì đó bất ổn.
Hân Nhiên run run mấp máy môi rồi nói nói:
- Đường Diễm Diễm không về Thượng Hải để thi đại học đâu.
- Nó làm sao?
- Bạn ấy bảo sắp có hộ khẩu rồi. Thẻ xanh của Thâm Quyến có sức hấp dẫn hơn huy hiệu trường đại học.
- Nói thế cũng đúng thôi - người họ hàng bắt chuyện – có một bài thơ viết rất hay: “Sống ở trên đời học đại số. Hà tất khổ sở học đại số. Học xong đại số có số dùng? Không học đại số mà “đại số”! Đấy, đạo lý đời nay như thế đó, giáo sư đại học kiếm tiền chẳng bằng được bà lão bán khoai lang!... Ở Thâm Quyến thì hay rồi, kiếm tiền dễ ợt, hà tất phải thi vào đại học, như thế gọi là “đường đời khó đi tiền là ngựa” mà!
Mẹ nghe mấy câu đó thấy phản cảm nhưng vì là họ hàng nên không tiện gạt phắt đi chỉ đặng hắng hai tiếng, người kia cũng biết điều, không nói gì nữa. Mẹ hỏi Hân Nhiên:
- Con nghĩ sao?
Hân Nhiên lắc đầu.
- Hân Nhiên, con chớ có nản chí như vậy đấy, con không được học theo Đường Diễm Diễm đấy! Nhất định con phải vào đại học. Hôm qua mẹ còn bảo với ba đến lớp Mười một thì đưa con về Thượng Hải học. Đương nhiên nếu thi đỗ đại học được ở đây thì tốt nhất… Chỉ trách ba con, nhường luôn chỉ tiêu cho người khác…
Hân Nhiên ra hàng hiên. Đứng trên hiên của tầng mười tám nhìn ra, Hân Nhiên có cảm giác “lên núi Thái Sơn thấy thiên hạ bé nhỏ”. “Thương trường quốc doanh”, “Nhà hát lớn”, “Hoàn vũ”… cùng nhiều tòa nhà khác đều nằm trong tầm mắt. Thâm Quyến là một thành phố đẹp nhưng thành phố này là của Hân Nhiên chăng? Hân Nhiên chợt nghĩ đến câu: “Mỗi người đều mang theo dấu ấn mà cuộc sống để lại cho mình để đi tìm kiếm cái mà mình cho là hạnh phúc”. Quyết định của Đường Diễm Diễm có lẽ là do dấu ấn cuộc đời xui khiến nên như vậy. Hân Nhiên không có quyền can thiệp vào đường đi của người khác. Còn phần mình, hạnh phúc mà mình tìm kiếm thì sao? Sự lựa chọn của Diễm Diễm có lẽ chỉ là một cú sốc đối với Hân Nhiên, cũng có thể là điều gợi ý của xã hội. Ấn tượng ban đầu là trực tiếp nhất đối với hai người có lẽ chẳng là gì cả…
Cảnh tượng trước mắt bắt đầu nhòa dần.
TRƯỞNG THÀNH THẬT KHÔNG DỄ
Nhật ký của Hiểu Húc
Ngày… tháng…
Sắp thi cuối học kỳ rồi, lòng lo ghê gớm. Lại phải thi, lại phải chia cao thấp, lại có rất nhiều bạn vây lấy bảng điểm mà bàn tán không thôi.
Về đến nhà cậu em trai bảo đến năm 1999, quả đất sẽ va chạm và nổ, loài người bị tiêu diệt trong phút chốc.
Mình đùa:
- Tin riêng của em đấy à?
Thấy mình không tin, nó cáu lên:
- Thật đấy. Lớp em hôm nay chỉ nói mỗi chuyện này. Người Nhật Bản còn ra một quyển sách chuyên dự báo. Ngày tận cùng của thế giới: 1999. Không tin,mai em mượn về cho mà xem.
Trời ơi, chỉ còn sống được có vài năm nữa thôi! Năm 1999 lại đúng vào tuổi xuân của mình. Nếu gặp tai họa ấy thì không may biết bao nhiêu.
Sắp chia thành hai khoa văn và lý rồi, có thể thoát khỏi môn vật lý đáng ghét, cả môn hóa nữa. Bây giờ thì hay rồi, ngày tận thế sắp tới. Thế thì còn học mà làm gì? Còn xây dựng kinh tế làm gì? Còn xây nhà lầu làm gì? Nói làm gì nữa? Mọi người chết hết, thế là xong!
Lại nghĩ, có phải một mình chết đâu! Tất cả đều chết! Lưu Hạ, Hân Nhiên, Tiêu Dao, cả lớp chết hết. Thầy Giang cũng sẽ chết… sợ thật!
Mẹ về, hai chị em kể chuyện đó cho mẹ nghe. Mẹ nhìn hai đứa:
- Tin của các con nhanh nhạy nhỉ? Tòa báo của mẹ vừa bác bỏ tin đồn, đều là chuyện giả dối bịa đặt cả. Chẳng qua là một màn kịch vui cho mọi người hú hồn một mẻ. Chẳng ai biết khi nào là ngày tận thế cả.
Đúng rồi, chỉ có thần mới biết. Mình rất mừng là chẳng ai biết khi nào là ngày tận thế!
- Các con không nhanh chóng ngồi vào bàn mà học bài đi. Thi cuối học kỳ đến nơi rồi!
- Thôi chết rồi!
Mình sực nhớ ra ngày mai còn một bài trắc nghiệm của môn Vật lý.
Nỗi lo lắng sau khi vui mừng quả là một tai nạn thật sự.
Ngày… tháng…
Điểm Vật lý được công bố. Bật đèn đỏ rồi. Thầy dạy Lý nói nếu bài trắc nghiệm lần này mà không qua được thì thi cuối năm khó mà qua được. Trời ơi! Trên tấm bảng đen nhỏ treo cuối lớp viết: “Còn mười lăm ngày nữa đến kỳ thi cuối năm!” lại có người ngày nào cũng réo số ngày, học theo lối đếm ngược trở lên của người ta, thật đáng sợ!
Điều đáng sợ hơn là càng ngày mình càng mất lòng tin, càng ngày càng không nắm vững được gì. Nhớ có lần thầy Giang nói: “Người thiếu lòng tin là người chẳng làm nên một việc gì”. Mình đúng là thiếu lòng tin, chỉ luôn gửi hy vọng vào ý trời. Mình thường búng tiền, lấy mặt sắp ngửa của đồng tiền để dự kiến điểm thi tốt hay xấu, dùng cách đếm lá cây lẻ hay chẵn để tính trước xem điểm nhiều hay ít.
Nản lòng vô cùng, Lưu Hạ hỏi thăm xem học ôn thế nào.
- Không ôn tập gì hết, liều một phen đấy! – Mình thuận miệng nói.
Nói vậy thôi. Nói xong lại tự hỏi đó có phải là tiếng mình không? Cảm thấy mình đâu có được phóng khoáng như vậy! Lưu Hạ nhìn mình hồi lâu rồi nhếch mép như cười:
- Nếu quả vậy thì trừ phi mặt trời mọc đằng tây!
Câu Lưu Hạ nói chứng minh rằng vừa nãy không phải chính mình nói vậy.
Chỉ cần còn thi đại học thì mặt trời sẽ mọc đằng tây. Mình lại phải học ôn. Một nửa vì mẹ mình, mình muốn cho ước mơ của bà thành sự thật. Mẹ mong chờ ở mình quá cao, mình thật không nỡ để cho mẹ phải thất vọng. Mẹ thường nói:
- Hiểu Húc với Hiểu Đậu này, các con nhất định phải làm cho mẹ được hởi dạ, để ba con ở dưới suối vàng cũng được hởi dạ.
Lẽ ra mẹ nên là một nữ danh sĩ như bà Lý Thanh Chiếu hoặc bà Chu Thục Chân. Hồi trẻ, mơ ước của mẹ là được trở thành một bà Quyri (Marie Curie, 1867-1934, nhà nữ vật lý học nổi tiếng người Ba Lan) trên văn đàn. Nhưng đáng tiếc mẹ lại lấy ba - một sinh viên xuất sắc của trường đại học Thanh Hoa, tài giỏi hơn mẹ, từ đấy mẹ “đi tới tiêu điều”. Cầm, kỳ, thư, họa (Cầm, kỳ, thư, họa: Các thú chơi nghệ thuật là đàn, cờ, vẽ chữ và vẽ tranh) trở thành gạo, củi, dầu, muối. Mộng trở thành nhà văn cũng theo đó trở thành bong bóng xà phòng. Có người nói phụ nữ coi gia đình là thế giới của mình, còn nam giới coi thế giới là nhà mình. Quả là như vậy, mình biết mẹ gửi gắm rất nhiều hi vọng ở hai chị em mình; nhất là sau khi ba qua đời, mẹ càng để tất cả tâm huyết vào hai chị em. Hễ nghĩ đến bài làm vật lý bị bật đèn đỏ, mình lại xấu hổ vô cùng.
Hôm nay Hân Nhiên an ủi mình:
- Cậu phải học cách tự đánh thông tư tưởng, chẳng hạn dùng tự kỷ ám thị để điều tiết tình cảm. Cứ nghĩ “mình không làm được thì vị tất người khác đã làm được” là lại có thể làm được đấy…
Cách ấy có hiệu quả không? Mình chỉ mong lần thi làm bài tốt hơn để giải thích lần không đủ điểm trung bình chỉ là lầm lỡ. Nhưng mình lại thiếu lòng tin, sợ rằng lần sau bài làm vẫn kém điểm.
Bên hàng xóm vang lên lời mẹ Bối bối đang trách mắng con bé, hẳn là vì điểm thi của nó không tốt chăng? Bối Bối khóc thảm thiết, con bé mới học lớp Hai, còn có hàng trăm ngàn lần kỳ thi đang đợi nó. Nghĩ đến đó mình thấy sợ. Thường ngày mình không muốn lớn, chỉ ước sao mãi mãi là con bé con. Nhưng hễ nghĩ tới Bối Bối mình cảm thấy lớn lên cũng có cái hay. Xấu tốt gì cũng sắp hết một học kỳ. Trưởng thành thật không dễ!
KHÔNG BIẾT ĐÃ CHẾT MẤT BAO NHIÊU TẾ BÀO NÃO
Những ngày tiếp theo đương nhiên là học ôn rất căng thẳng.
Người Nhật Bản khắc khổ học tập. Sự cạnh tranh quyết liệt trong học sinh Nhật đã nổi tiếng thế giới. Nhưng nếu so họ với học sinh Trung Quốc thì vẫn là chưa thấm vào đâu. Thời gian học sinh Nhật học tập ở nhà là một giờ rưỡi, còn thời gian học ở nhà của học sinh Trung Quốc là ba giờ rưỡi, lên tới phổ thông trung học, nhất là tới lớp Mười hai thì khỏi phải nói.
Có lẽ cái cách bắt buộc người ta học thành công nhất, hữu hiệu nhất trong lịch sử giáo dục có lẽ là thi.
Học sinh nào trong thời gian ôn thi cũng phải châm chỉ hơn thường ngày. Ai nghĩ ra được cách gì khiến cho hiện tượng trên đảo ngược lại thì hẳn sẽ đoạt giải “thúc đẩy tiến bộ của văn minh nhân loại”. Trong ngăn bàn nào là băng nhạc, Walkman, nào là máy tính, máy trò chơi đều thu hết về nhà, sách xem chơi cũng trả về cho chủ cũ. Không ai còn bàn tán về Lâm Chí Dĩnh cùng việc xây dựng một sân bay mới ở Hồng Kông nữa. Chỗ nào cũng thấy học sinh vùi đầu vào học. Không biết bạn nào đã chữa câu “Chỉ còn mười ngày nữa là thi” trên bảng đen treo cuối lớp thành “chỉ còn mười ngày nữa là được nghỉ đông”, khiến câu ấy có tính kích thích nhiều hơn. Thời gian này các thầy cũng ra nhiều bài tập hơn, bài trắc nghiệm cũng nhiều hơn. Lời nói của các thầy mâu thuẫn lẫn nhau.
- Học giả chân chính chưa bao giờ bỏ qua một chi tiết nhỏ - Thầy dạy Hóa nói.
- Không nên nhằm dính vào chi tiết. Phải có tầm nhìn xa trông rộng nắm vững được chỉnh thể - thầy dạy Sử nói.
Nghe ai đây?
Thầy dạy Địa bảo:
- Theo bài đăng trên báo, chim thủy tổ không phải là loài chim có sớm nhất, song sách Địa lý chưa sửa, vậy các em cứ theo lời tôi mà viết là chim thủy tổ.
Như thế là thế nào?
Thi là trò ú tim giữa “quan” chấm thi và người đi thi. Các anh chị đã thuộc đỉnh cao thứ nhất, vậy thì tôi “khảo” các anh chị về đỉnh cao thứ hai.
Thế không phải là làm khó dễ cho nhau ư?
Sáng hôm ấy, Lâm Hiểu Húc vừa vào đến lớp là hỏi:
- Lưu Hạ ơi, mấy đề này tối hôm qua cậu làm có lâu không?
Lâm Hiểu Húc chỉ tay vào vở Toán của Lưu Hạ đặt trên bàn. Bạn mất cả một buổi tối mới làm xong mấy đề toán đó, có nghĩa là đã hy sinh không biết bao nhiêu là tế bào não, đến mức bạn đâm hoài nghi cả IQ của mình.
- Thật không còn muốn nhớ lại nữa. Mất đúng ba giờ mười tám phút – Lưu Hạ dài thượt mặt ra than thở.
Lâm Hiểu Húc mỉm cười có phần sung sướng. Hóa ra ai cũng thế cả.
So ra, hồi học phổ thông trung học vui vẻ hơn nhiều, làm xong bài là có thể giở tạp chí ra đọc, nghe âm nhạc hoặc xem ti vi. Sau khi may mắn thi đỗ vào trường Số Chín, Lâm Hiểu Húc chịu một áp lực rất lớn. Buổi tối, chưa bao giờ được lên giường trước mười hai giờ. Đề bài làm ra mãi không dứt và bài làm phải nộp đè nặng đến mức bạn không kịp thở, thỉnh thoảng có muốn đọc báo chí và xem ti vi, nhưng vừa ngồi xuống xem thì lại có tiếng nhắc nhở trong tai: “Người khác đang miệt mài học bài đấy!”. Một mặt bị phim truyện lôi kéo, một mặt lại cảm thấy xem phim là phạm tội, phấp phỏng không yên, nhưng về phòng học tập lại không tập trung học được, cứ nghĩ tới bộ phim đang xem dở ấy. Gặp phải đề nào bí, Hiểu Húc lại bực mình: “Đề này bọn Trần Minh, Hân Nhiên làm nhoáng cái là xong, mình ngu thật!”. Có lúc vượt qua bao nhiêu khó khăn giải được một đề thì Hiểu Húc rất sung sướng: “Có lẽ nhiều cậu khác chưa giải được, mình khá đấy nhỉ!”. Hiểu Húc rất cố gắng song không muốn cho ai biết. Một lần nhà trường phát phiếu điều tra về tình hình học sinh, có mục là “thời gian em học ở nhà”. Mỗi ngày ít nhất bạn cũng học đến năm giờ nhưng bạn chỉ viết vào phiếu có ba giờ; mục “thời gian ngủ” cũng viết khoảng mười giờ. Bạn sợ người khác biết mình khắc khổ học tập như thế mà điểm vẫn không khá, sợ bạn cho là mình đần độn. Kết quả điều tra và tình hình thực tế cách nhau rất xa, bởi nhiều học sinh cũng có tâm lý như Hiểu Húc. Còn loại như Dư Phát, ở nhà rất ít khi cầm đến quyển sách thì ghi đến bốn giờ ở mục thời gian học tại nhà. Thầy giáo thấy khó hiểu:
- Học sinh bây giờ làm sao thế nhỉ? Người khắc khổ học tập thì không dám nhận là khắc khổ, còn người lười nhác thì lại nhận bừa là chăm chỉ.
Tối hôm qua, Hiểu Húc mất cả buổi tối mới làm xong bài, song không dám chắc là làm đúng nên bài học khác cũng không ôn tập được. Lòng phiền muộn, Hiểu Húc bèn đi ngủ. Nằm trên giường lại nghĩ đến mấy đề toán nên mặc dù mắt đã díp chặt lại mà Hiểu Húc vẫn không ngủ được, dường như ngủ là lười nhác vậy. Không được ngủ! Nghĩ thế rồi Hiểu Húc trở dậy tiếp tục học không vào. Sau bèn ngồi tại bàn, mắt đăm đăm nhìn sách song trong óc không nhớ gì hết. Làm như thế chỉ để tâm lý bớt nặng nề: Mình không ngủ, mình học rất khuya. Có điều, Hiểu Húc quên không tính đến hiệu quả.
- Hiểu Húc này, đáp án của hai đứa không giống nhau! – Lưu Hạ cầm vở của mình và của Hiểu Húc đối chiếu một lượt.
- Thế à?
- Ừ. Hỏi Trần Minh xem sao? – Lưu Hạ ngoảnh lại gọi - Trần Minh – bài toán hôm qua bạn giải thế nào?
Trần Minh tiện tay đưa vở của mình cho Lưu Hạ rồi ôn bài tiếp. Trần Minh rất coi trọng những kì thi, nhất là những lần thi cuối học kỳ. Bạn thừa nhận mình có tâm lý thích nổi, chỉ mong sao kỳ thi nào mình cũng đứng thứ nhất. Chỗ đứng và uy tín của Trần Minh ở trong lớp đều vì thành tích học tập mà có. Do cố gắng bền bỉ, luôn luôn học tốt nên Trần Minh học ôn rất thoải mái. Bạn luôn giữ nếp sống đâu ra đấy. Trong thời gian thi, Trần Minh không bao giờ thức đêm để học bởi biết làm thế chỉ phản tác dụng. Trần Minh cũng không muốn giảng giải bài tập cho các bạn, không phải vì tự tư mà vì có lúc giảng một lần rồi mà người hỏi vẫn không hiểu. Các bạn sẽ hỏi liên tiếp vì sao, căn cứ vào đâu, thế là phải giảng đến ba bốn bận, lại còn phải giở sách ra đối chiếu, so với bài làm mẫu v.v… Thi đến nơi rồi, một khắc thời gian là một khắc vàng!
Lưu Hạ so đáp án xong bảo Hiểu Húc:
- Cậu giải sai rồi. Đáp án của mình và Trần Minh như nhau.
Trong không khí khẩn trương như thế mà vẫn có người bình chân như vại.
- Tiêu Dao, cho mượn vở đại số để tớ chép nào! – Dư Phát mở miệng nói, không hề biết ngượng, chẳng khác gì hỏi mượn cái bút.
Vì sắp đến kỳ thi nên tin tức kéo nhau đổ về. “Chính thức” có, dân gian có, tuy biết chưa chắc chắn song cũng đủ làm cho học sinh xoay như chong chóng. Bài ôn tập chẳng khác nào toán quân đột kích trước ngày thi. Ai cũng thầm nắm chắc sẽ thi những gì. Có một số bài bình thường mươi bữa nửa tháng không ôn cũng chẳng có quan hệ gì lớn song nếu mấy tiết ôn cuối cùng mà không thấy thầy nhắc đến thì lại ngờ vực. Trong lúc ôn thi, mọi học sinh đều “mắt để sáu phương, tai nghe tám hướng”, chỉ sợ bỏ sót một câu nói của thầy, một đoạn nào trong sách được chỉ dẫn. Tin chính thức có tính quyết định song tin dân gian cũng lợi hại không kém. “Tư liệu” trên một mảnh giấy nhỏ được học sinh truyền tay nhau cũng khiến họ vui mừng khôn xiết.
Cô giáo dạy chính trị bước vào lớp. Sau lần Trần Minh dám chống lại cô, cô đối với lớp 4 không còn nhiệt tình như trước. Ai nấy đều trách Trần Minh, Còn Trần Minh, từ sau khi bắt gặp cô giáo dạy chính trị mặc cả hơn kém trong chợ rau, bạn thấy mình có lỗi với cô. Hôm đó Trần Minh có xúc động nhưng bạn không khi nào chịu xin lỗi cô. Tính khí Trần Minh là như vậy.
Hôm nay cả lớp chuẩn bị đón tiết ôn tập khá đầy đủ. Sách đặt bên trái, vở đặt bên phải, rồi ai cũng có đủ loại bút, nào bút phản quang, bút huỳnh quang, nào bút đỏ, bút xanh…, tóm lại đủ màu sắc tươi tắn, khác hẳn với bút khoanh trọng điểm phải học thường ngày. Có bạn đem luôn máy ghi âm nhỏ đến. Ai nấy đều có vẻ quyết tâm “làm lớn”.
Cô giáo rất hài lòng với cảnh chuẩn bị đó.
- Tiếp theo đây, chúng ta bắt đầu ôn tập – “Lệnh” vừa ban ra, mọi người cầm bút lên chuẩn bị ứng chiến.
- Loại hình đề mục lần này vẫn là: giải thích, lựa chọn danh từ, điền chỗ trống, trả lời ngắn gọn, bình luận v.v… Điều khác chút ít là lần này tăng phần bình luận lên, mỗi đề 10 điểm. Sau đây tôi nói về mục giải thích danh từ, danh từ gồm “vật ngang giá”, “tiền tệ”, “kinh tế hàng hóa” v.v… Ghi rõ chưa? Nếu ghi chưa rõ thì sau khi tan học, các em mượn vở của bạn mà soát lại. Tiếp theo là đề vấn đáp: “Tác dụng của quy luật giá trị trong kinh tế hàng hóa”. Đáp án của đề này từ trang tám, dòng bốn đếm từ dưới lên đến trang chín, dòng mười. Tôi bổ sung thêm một đoạn, bây giờ tôi viết lên bảng… Quan trọng nhất là đề bình luận dưới đây…
Cả lớp “ngựa chẳng ngơi chân”, mắt chăm chú dùng bút đánh dấu, còn luôn miệng nói: “Cô nói chậm thôi, đề nghị cô giảng lại lần nữa” hoặc “Cô nói nhanh một chút, sang đề sau ạ!” Yêu cầu luôn được nêu ra với tiết tấu khác nhau.
Chỉ nghiêm chỉnh ôn tập trên lớp là chưa đủ mà còn phải có kỹ xảo biết phân tích nghiên cứu đầy đủ ngữ điệu trong lời nói của thầy cô. Nếu nói thong thả đều đều thì nhìn chung không phải là đề trọng điểm; nếu ngữ điệu khi cao khi thấp, tiếng nói to hơn thì phải chú ý coi chừng, đấy thường là đề trọng điểm. Song những chỗ nào thật sự có giá trị, những chỗ mà học sinh muốn moi được “tư liệu” và thầy cô giáo dường như muốn lại dường như không muốn “bật mí” thì trái lại thầy cô chỉ dùng lời nhỏ nhẹ “tranh tối, tranh sáng” hàm hồ nhắc qua. Kỹ xảo này không phải chỉ ngày một ngày hai mà nắm được. Không có “thâm niên” mười năm thi đừng hòng luyện được bản lĩnh cao cường nghe hiểu tiếng “chiêng trống” đó.
Muốn giờ ôn tập trên lớp có tác dụng rèn luyện năng lực phán đoán, nhất định phải dùng quan điểm triết học “phân tích cụ thể một vấn đề cụ thể” những lời của thầy cô như “xem qua một lượt”, “nắm vững về cơ bản”, đặc biệt “phải xem kỹ” hay “nhớ kỹ trọng điểm”. Nếu làm như Lâm Hiểu Húc, đồng loạt đánh một dấu đỏ như nhau, không phân chính phụ thì chả trách cô cố nhồi vào óc đến đâu cũng không được điểm cao. Hân Nhiên thông minh hơn nhiều, mỗi mức trọng điểm của từng đề đều đánh dấu khác nhau, nhìn vào là thấy rõ, khi học thuộc lòng cũng biết chỗ nào cần chú ý hơn.
Chuyện của Đường Diễm Diễm là một cú sốc khá nặng đối với Hân Nhiên. Vì hộ khẩu ở Thâm Quyến mà bỏ cả thi đại học, Hân Nhiên thật đau lòng thay cho bạn. Hân Nhiên chỉ nghĩ đến việc phải học đại học, việc ba mẹ coi trọng đại học khiến Hân Nhiên nhận ra một lý lẽ: chỉ có học đại học thì mới có tiền đồ. Mỗi khi con của bạn bè họ hàng nhận được giấy gọi vào đại học, ba mẹ đều tấm tắc ngợi khen. Hân Nhiên chỉ mong mình cũng có ngày được như thế, cũng có ngày được đeo huy hiệu của một trường đại học nổi tiếng để ba mẹ được vui lòng. Ý nghĩ đó chưa bao giờ dao động ở Hân Nhiên và cũng chưa hề có dấu hiệu dao động. Điều Hân Nhiên không hiểu là ba mẹ Diễm Diễm đều là trí thức học qua bậc đại học, không hiểu với tâm trạng như thế nào mà ông bà lại chấp nhận quyết định của Diễm Diễm? Ôi những học sinh trung học không có hộ khẩu ở Thâm Quyến!
Bây giờ Hân Nhiên không dám khẳng định bất cứ việc gì, không dám bảo đảm một điều gì, chỉ riêng đợt thi cuối học kỳ này thì nhất định phải thi cho tốt mà thôi. Đó là điều bạn phải cố gắng.
- Hân Nhiên! Mình chưa tìm được đoạn “giá trị sử dụng của hàng hóa”. - Liễu thanh chưa kịp đánh dấu đề này thì cô giáo đã giảng sang đều sau, khiến bạn cuống lên nhổm người nhìn sang sách của Hân Nhiên.
Hân Nhiên bảo cho Liễu Thanh đánh dấu.
- Còn “hai chức năng cơ bản của tiền tệ” nữa? - Liễu Thanh lại hỏi.
Vì cô giáo đã lại giảng sang “trọng điểm cần nhớ kỹ” nên lần này Hân Nhiên đành nói:
- Hết giờ rồi mình sẽ bảo cho.
Học sinh viết lia lịa, đánh dấu lia lịa. Mục lớn thì I, II, III, mục nhỏ thì (1), (2), (3), nhỏ nữa thì 1, 2, 3,, nhỏ nhỏ nữa thì 1, 2, 3,. Nào là trọng điểm đặc biệt, nào trọng điểm cần nhớ kỹ, nào hiểu chung là được. Sau tiết ôn tập, ai nấy bã người ra như vừa qua một trận đánh. Nhưng nào đã hết! Còn “công việc khóa đuôi” nữa! Phải nói rằng công việc đoạn sau này mới càng “gian khổ”.
- Các em nghe đấy, những đề mục ấy đã đánh dấu xong rồi chứ? Về nhà học thuộc trọng điểm là có thể đạt 90 điểm rồi (Điểm ở Trung Quốc cho đến 100 điểm, bằng điểm 10 ở Việt Nam).
- Còn mười điểm kia thì ở đâu ạ? – Có bạn truy hỏi đến cùng.
- Mười điểm ấy là đề linh hoạt!
- Linh hoạt thế nào ạ? Xin cô cho thí dụ. Chẳng hạn… - “Chẳng hạn” là một từ nhiều nghĩa, thực ra là xin cô giáo “gà” cho.
- Thưa cô, đoạn này có phải là trọng điểm không ạ?
- Đề này em trả lời như thế có được không?
- Đề này có nhiều khả năng làm đề thi không ạ?
Những câu hỏi ngụ ý như thế vang lên khắp lớp, nếu cô giáo không chịu “bật mí” tí ti thì chớ hòng thoát ra khỏi lớp. Phải thi mãi, học sinh cũng ranh ma lên.
Cô giáo chính trị đã có vẻ cười dở khóc dở:
- Thế là các em chẳng khác gì bắt tôi nói đề thi rồi đấy!
- Tôi không quan tâm! – Cô giáo phát bực.
- Không thể nói thêm gì nữa đâu, nói nữa thì lộ đề - cô giáo vừa xua tay vừa bước đi.
- Cô ơi cô, đề thi lần này có hỏi sâu không ạ?
- Không sâu cũng chẳng nông. Trước kia đề thi in thủ công, ấn nặng tay thì sâu, đậm nét; ấn nhẹ tay thì nông, nhạt nét. Còn bây giờ in bằng máy tính nên không sâu cũng chẳng nông – cô giáo có cách trả lời hay tuyệt.
Dư Phát thấy “buông bắt” đề thi không ăn thua liền hỏi thẳng:
- Thưa cô, ai làm giám thị ạ?
Cả lớp nghe hỏi thế đều cười, biết Dư Phát có ý đồ “thả mèo”. Cô giáo bực mình đáp:
- Các em hãy cứ biết “khảo” cái việc thi của mình, thầy cô nào làm giám thị mà chẳng được?
- Để chúng em chuẩn bị về mặt tâm lý ạ.
- Nếu các em thích thầy cô nào làm giám thị thì chỉ chứng tỏ thầy cô đó thiếu tinh thần trách nhiệm mà thôi.
- Sao có thể thế được? Chúng em rất thích được cô coi thi đấy ạ! – Vương Tiếu Thiên cố ý mặt dầy mày dạn nói trêu khiến cô giáo tức muốn xỉu.
- Thôi các em chăm chỉ học thi đi. Toán, lý, hóa ôn tập mệt rồi thì lúc nào nghỉ ngơi đem sách chính trị ra mà học.
- Vâng ạ, vừa nãy thầy dạy Lý còn nói học Chính trị, Ngữ văn, Anh văn mệt rồi thì làm bài tập lý coi như nghỉ ngơi ạ - Lâm Hiểu Húc nói.
- Hẳn là các bạn bấy lâu nay không chịu học nên mới Rest! – Lưu Hạ nói – cô giáo quan tâm đến chúng ta đến thế là cùng.
Ngay sau đó, cả lớp đều được “nghỉ ngơi”.
Dư Phát bắt đầu hành động:
- Tiêu Dao, cho mình mượn cái vở ghi để đi phô tô.
Dư Phát biết những phần tử tích cực trong lớp đều soạn ra một đề cương ôn tập trước khi thi, mượn bạn nào dễ tính bản đề cương đó là khá ổn.
Không biết máy phô tô do ai chế ra nhỉ? Dư Phát muốn cảm ơn người đó lắm. Có được cái của này, đỡ được biết bao thì giờ chép lại vở ghi, chỉ tiếc là bài làm không thể đem nộp bản photo. Mỗi lần thi, bất kể nhỏ hay lớn, Dư Phát đều phải mất hàng mấy tiếng đồng hồ với cái máy photo, trước hết photo nguyên bản, sau đó thu nhỏ lại bằng bàn tay để đến lúc thi còn làm “động tác”.
Lúc nào nguy cấp, các bạn đều đi photo tư liệu và vở ghi. Không phải hoàn toàn để quay cóp mà là để tiết kiệm thời gian. Thời đại khoa học kỹ thuật, học sinh đâu phải là người đứng rìa. Đó phải chăng là điều có lợi do khoa học kỹ thuật tiến bộ nhanh mang lại cho học sinh?
Chỉ ít lâu sau, không khí học tập tăng lên rất nhiều. Chỗ nào cũng thấy học sinh cầm sách trong tay, chỗ nào cũng vang lên tiếng học bài của họ.
- Ôn đến đâu rồi?
- Bão hòa rồi, thêm một danh từ nữa cũng không có chỗ mà nhồi nhét.
- Như nhau cả thôi. Biết vậy là tớ yên tâm.
Học sinh đùa bỡn trêu chọc nhau để điều tiết không khí căng thẳng, trầm lắng.
Vương Tiếu Thiên nghĩ nếu sau này được làm thầy thì phải cải cách chế độ thi cử, hoặc phải bắt học sinh học thật nhiều để phát tiết nỗi hận hôm nay.
Tất nhiên bây giờ thì phải cẩn thận đối phó cái đã! “Khảo, khảo, khảo, pháp bảo của thầy cô! Điểm, điểm, điểm, bản mệnh học trò cần chiếm!” Bất kể kỳ thi nhỏ hay lớn thì học sinh đều phải ganh tài một phen. Ai chẳng muốn Pass? Ai chẳng muốn áp đảo số đông, cao hơn mọi người?
Nghỉ đông rồi, các bạn ai nấy đều như Tôn Ngộ Không thoát khỏi vòng kim cô, chỉ riêng mình chẳng thấy thanh thản tí nào. Đúng như thầy giáo dạy Lý dự đoán, mình không đủ điểm Lý.
Thầy bảo đầu học kỳ hai sẽ có một đợt thi. Ý thầy không nói ra là nghỉ đông mình phải ở nhà mà ôn bài cho tốt.
Trong lớp có nhiều bạn đi làm thuê trong kỳ nghỉ đông này, một phần vì tò mò, phần khác muốn kiểm tra năng lực của mình. Mình và Hân Nhiên đã hẹn nhau tìm việc trong kỳ nghỉ này. Hôm nay nói với mẹ, mẹ bảo: “Đừng có lắm trò, những nơi đó phức tạp lắm, vạn nhất nếu xảy ra chuyện gì thì…”
- Nhưng lớp con nhiều bạn đi làm lắm. Tập thể ghi tên, nhà trường liên hệ với nhà máy, không có vấn đề gì đâu”.
- Bây giờ xã hội loạn lắm, các cô thợ cũng lung tung, chung chạ với họ, vạn nhất bị họ làm cho hư hỏng thì sao nào?
- Mẹ, con lớn thế này rồi, sao có thể làm hư hỏng này nọ được? Con có suy nghĩ của con chứ!”
- Tuổi các con mới là tuổi hay sinh chuyện. Con cứ nên ở nhà thôi. Mẹ bảo con nhé, làm thuê thì thiếu gì dịp, còn cơ hội đi học thì chỉ có hạn thôi.
- Nhưng bọn Hân Nhiên cũng đi mẹ ạ.
- Đừng có nhưng, nhưng mãi thế. Chúng nó thi tốt, còn con? Về mặt học tập, con bì sao được với các bạn ấy?
Lại thế rồi! Ấy là mẹ còn là biên tập viên cơ đấy, phụ trách mục Chị gái tâm tình cơ đấy! Mẹ thì tâm tình thế nào được với người ta bởi mẹ có hiểu được tâm tình của ai đâu.
Mình bực mình chạy vào nhà trong, cánh cửa đóng “sầm” lại rất mạnh. Hẳn là mẹ lại tưởng mình làm nũng. Có điều, mình quả cũng oan. Thi không tốt không thể đổ lỗi hết cho mình được. Xem phòng mình đây này, trên bàn, giường ghế, sàn nhà, bậu cửa sổ… Chỗ nào cũng sách với sách, “chiếu tướng” chuẩn bị thi mấy hôm trước còn chưa kịp thu dọn đó!
Không biết mẹ vào buồng từ lúc nào:
- Hiểu Húc, mẹ không định trách con đâu, nhưng mà kết quả học tập như thế chưa nói không phải với ai khác mà trước nhất là không phải với ba con!
Ba, ba ở đâu? Mau về giúp con với!
Thôi, chẳng tìm việc làm nữa! Mình thôi đừng nhắc đến nữa, mà cũng chẳng còn mặt mũi nào nhắc đến. Kết quả học tập như thế, trước hết là không phải với mình. Thôi, hãy tận dụng kỳ nghỉ đông này mà cố sức một phen. Mong cả lớp cứ vui chơi trong kỳ nghỉ đông này đi, đừng có ôn tập gì cả. Không biết mình nghĩ như thế có tồi tệ không nhỉ? Mình hy vọng vào đầu học kỳ sau thi tốt.
CHỈ CÓ CHĂM CHỈ HỌC HÀNH MỚI LÀ THỰC
Chị hai của Liễu Thanh là Liễu Mi, lại về nước. Nếu lần trước về vui mừng hớn hở thì lần này lại âu sầu ủ rũ.
Liễu Mi mếu máo kể lại tình hình mấy tháng qua:
- Râu Quai Nón có mới nới cũ, lại kiếm một con khác, định ly dị con. Con nhất định không nghe, Râu Quai Nón không nói gì nữa, đưa luôn con kia về ở ngay trong nhà. Con uất quá, thế là sảy.
Liễu Mi càng nói càng đau lòng, khóc nức nở. Mẹ ngồi cạnh luôn miệng khuyên đừng khóc nhưng mẹ cũng không nín được, bật khóc lên. Bà cũng bực mình:
- Con không kiện nó à?
- Chẳng ăn thua gì đâu.
- Đồ chết giẫm, đúng là thằng Trần Thế Mỹ mũi lõ (Tên nhân vật phụ vợ nổi tiếng trong văn học cổ Trung Quốc).
…
- Thế sau này con tính thế nào?
Liễu Mi ngẩn ngơ lắc đầu.
Liễu Mi mơ tưởng ra nước ngoài ngay cả khi ngủ. Còn nhớ Xi mông có nói: “Khi các cô gái không có nghề nghiệp và tài hoa thì cơ hội duy nhất của họ là ái tình. Đối với cô gái trẻ không có sở trường gì ngoài sắc đẹp mà lại chăm chăm muốn ra nước ngoài thì không nghi ngờ gì nữa, hôn nhân với người nước ngoài là các cầu bắc ho cô gái ấy”.
Liễu Mi rất thích xem phim nước ngoài, thường nhiều lần ảo tưởng ra cảnh một người đàn ông mắt xanh cao lớn một tay dắt con tuấn mã lông trắng như tuyết, một tay ôm chặt eo nàng; nàng mặc váy áo trắng, mái tóc đen buông lơi, chân để trần; cả hai dạo bước trên bờ biển trong khung cảnh đầm ấm, lãng mạn. Liễu Mi theo cô bạn gái lấy Tây lần đầu tiên tới tửu lâu Nam Hải. Phòng buồng sang trọng hào hoa, tiệc rượu đầy món đắt tiền, phòng nhảy đèn màu nhấp nháy khiến Liễu Mi mở mắt ra. Cô bất giác cảm khái:
- Hai chục năm trước đây của mình chỉ là sống uổng!
Cô nhờ bạn giới thiệu cho một người nước ngoài, thế là làm quen với Râu Quai Nón. Họ vừa gặp đã yêu, sau đó trong một đêm thu thoáng đãng, trăng treo giữa trời, chàng đã mượn lời trong vở Rômeo và Juliet của Sếchxpia để ngỏ lời cầu hôn nàng:
- Thưa nàng, tôi xin mượn vầng trăng sáng trong đang tỏa ánh sáng lên những ngọn cây này mà thề rằng…
Liễu Mi sung sướng như điên. Cô chỉ biết truyền thuyết Trung Quốc cổ xưa kể về ông già ngồi dưới trăng là Nguyệt Lão xe tơ cho những mối duyên xa nhau hàng ngàn dặm cũng thành chứ không biết nhân vật Juliet đáp lại rằng:
- A!, chàng không nên chỉ trăng mà thề bởi trăng thay đổi bất thường, tháng nào cũng có khi tròn khi khuyết. Nếu chàng chỉ trăng mà thề thì có thể tình yêu của chàng cũng sẽ bất thường như trăng vậy.
Thế rồi họ làm lễ cưới, nhanh như tia chớp. Cha mẹ Liễu Mi lúc đầu không đồng ý, bảo rằng một người chưa biết tiếng nước ngoài như Liễu Mi mà ra nước ngoài thì chẳng bao lâu sẽ bị vứt bỏ. Lúc ấy Liễu Mi trả lời cha mẹ với vẻ kiêu căng:
- Sao ba mẹ lại nói tốt cho người còn đánh giá con thấp như vậy? Sao ba mẹ không nói ra đến nước ngoài, con sẽ cho anh ta rớt?
Ba mẹ trợn tròn mắt, không nói gì nữa, sau đó đành đồng ý với cuộc hôn nhân này, song không phải câu nói hùng hồn của Liễu Mi mà vì biết gia đình ông con rể Tây khá hiển hách. Khi Râu Quai Nón đặt năm ngàn tờ cổ phiếu phát triển vào tay cha mẹ Liễu Mi thì hai ông bà rạng rỡ cả mặt lẫn mày.
…
- Ba mẹ ơi, con ngủ chung giường với em Thanh mấy hôm nhé!
- Hai chị em ngủ chung không thoải mái, cứ để con Thanh ngủ ngoài phòng khách cũng được! - Mẹ bao giờ cũng thiên vị.
- Mẹ đừng để em nó mếch lòng, ngủ chật một chút cũng được - Liễu Mi nói.
Mẹ gật đầu, lấy từ tủ tường ra một bộ chăn đệm:
- Những thứ này đều mua sẵn cho con cả đấy. Thanh đâu, đem trải giường cho chị!
Liễu Thanh mang vào trải giường trong buồng.
- Liễu Mi này, dù sao con cũng không thể trở về nước được đâu!
- Con biết lắm chứ, con cũng không còn mặt mũi nào trở về được - lại một lần nữa nước mắt chảy vòng quanh mắt Liễu Mi.
- Liễu Mi! Mẹ đâu lại chẳng muốn con ở luôn cạnh mẹ, nhưng mà… Bây giờ cả họ hàng lẫn bè bạn đều biết con đã đi lấy chồng Tây, nếu con trở về thì mất thể diện lắm đấy. Mẹ chỉ muốn tốt cho con… - Mẹ đưa khăn tay lên thấm nước mắt, lại lấy một tờ khăn giấy lau nước mắt cho Liễu Mi – còn em gái con nữa, mẹ trong chờ ở con!
Liễu Mi chớp chớp, gắng ngăn nước mắt trào ra rồi cố gượng cười:
- Mẹ, mẹ đừng lo, con biết phải làm như thế nào. Sau này con sẽ đón em con sang bên đó.
Ở trong buồng Liễu Thanh nghe đến đây thì ngả đầu vào cánh cửa, lòng rộn lên bao ý nghĩ. Mẹ biết rõ hoàn cảnh chị đang khó khăn thế mà vẫn muốn chị trở lại Úc, lại còn muốn bạn cũng theo sang. Còn chị cũng kỳ, đã không còn mặt mũi nào trở về lại định đón em gái sang? Cả hai sao cùng muốn đi trên con đường trái ngược đó?
Đêm ấy chẳng ai ngủ được. Đèn trong phòng ba mẹ sáng suốt đêm. Liễu Mi và Liễu Thanh nằm chung giường, giường quá nhỏ, không còn chỗ để trở mình. Liễu Mi nằm im trên giường không động đậy khiến Liễu Thanh tưởng chị đã ngủ.
- Liễu Thanh! - Liễu Mi ngoảnh đầu lại gọi.
- Chị hai, chị chưa ngủ ư?
- Chị không ngủ được?
- Chị Hai, chị cũng đừng nghĩ ngợi cho đau lòng - Liễu Thanh trở mình ngoảnh mặt vào chị - Trước kia chẳng êm thấm lắm là gì?
Quả vậy, tất cả như một giấc mơ!
Hồi mới đặt chân lên nước Úc, phong cảnh xinh tươi, những tòa nhà chọc trời liền liền như vẩy cá, những buổi dạ hội sang trọng đắm say… Mọi thứ của nước Úc khiến Liễu Mi mở cờ trong bụng, khiến cô say đắm khôn cùng… Nhưng chẳng bao lâu, dần dần cô cảm thấy tù túng. Xa lạ và ngán ngẩm vô cùng!
Cụ của Râu Quai Nón là tù của nước Anh bị đi đày ở nước Úc nhưng đến ông nội thì gia đình đã bước vào xã hội thượng lưu. Cha và bạn thân Râu Quai Nón đều là thương nhân. Làm ăn không lớn lắm song họ có mối giao mật thiết với xã hội thượng lưu, nhất là Râu Quai Nón. Anh ta kết bạn với nhiều người danh giá, có địa vị, họ thượng định kỳ hoặc không định kỳ tổ chức những buổi sinh hoạt sa lông trong gia đình, trao đổi về thời sự, chính trị, kinh tế, văn hóa, nghệ thuật; phong tục dân tình các nơi cùng những tin tức lạ đó đây cũng thường là nội dung của những buổi trò chuyện vui vẻ đó. Đối với những chuyện ấy, một phụ nữ nội trợ như Liễu Mi chẳng hiểu biết chút nào, nên không cảm thấy hứng thú. Lại thêm tiếng Anh nửa mùa nên khi họ trò chuyện cô chỉ biết ngồi ngây ra, chân tay chẳng biết để đâu cho ổn. Thoạt đầu, người ta tưởng cô e lệ giữ phép lịch sự, sau mới biết cô kém cỏi, thiếu hiểu biết, thế là chẳng ai đếm xỉa đến cô nữa và khinh thường cô ra mặt. Thậm chí người làm trong nhà cô cũng không coi cô ra gì.
Chồng Liễu Mi thấy khó chịu, phiền lòng rồi cũng bỏ mặc cô. Từ sau ngày Liễu Mi về thăm nhà trở sang, cô thấy rõ anh ta lạnh nhạt và thô lỗ với mình nhưng cố gắng nín nhịn. Cuối cùng một ngày kia, từ trên ban công cô chợt phát hiện thấy trong xe của chồng có một cô gái tóc vàng mắt xanh. Liễu Mi làm ầm ĩ lên với chồng thế là anh ta đề nghị cô ly dị.
Cô sợ hết hồn. Ở nơi đất lạ người không quen này, chỉ có một mình thì sống sao nổi. Cô khóc bảo với chồng:
- Anh quên lời thề trước mặt trăng rồi à? Anh bảo mãi mãi không thay lòng cơ mà!...
- Trăng có lúc tròn lúc khuyết, tình yêu cũng cần không ngừng đổi mới! - Chồng cô đáp.
…
Bây giờ Liễu Mi như vừa tỉnh một cơn ác mộng.
Cuối cùng Liễu Mi đáp rành rọt từng chữ một:
- Chỉ tại lòng hư vinh làm hại chị để bây giờ chị phải chịu hậu quả. Hôn nhân không phải là trò đùa đâu em ạ.
Trăng lọt qua ô cửa sổ chiếu sáng khuôn mặt đầy nước mắt của Liễu Mi.
- Chị có căm thù anh ấy không?
- Căm thù? - Liễu Mi cười nhạt – Trong số những người ra nước ngoài, vô khối người còn thảm hại hơn chị. Nếu cần căm thù thì căm thù chính họ trước đã.
- Chị hai này, anh Cường lấy vợ rồi đấy.
- Ừ… chị thật có lỗi với anh ấy.
- Chị ơi! - Liễu Thanh chợt thấy thương chị.
- Gì cũng chẳng phải thật, chỉ có học hành chăm chỉ trong mấy năm là thật thôi! - Liễu Mi nói. Đấy có thể nói là một kinh nghiệm quí báu mà Liễu Mi rút ra được trong hơn hai chục năm sinh ra đời.
- Sau này chị định thế nào hả chị Hai?
- Nghĩ được thông suốt thì chị không buồn nữa. Chị trở về Úc là làm thủ tục ly hôn, sau đó tìm một việc làm, rửa bát bưng bê cũng được. Sau nữa thì tìm một lưu học sinh Trung Quốc. Người Trung Quốc vẫn đáng tin hơn.
Hai chị em không nói gì nữa, cùng nhìn ngắm trăng và mỗi người đều có cảm thụ riêng của mình.
Liễu Thanh cầm giáo trình huấn luyện do ETS chỉ định theo học lớp nâng cao tiếng Anh dành cho lưu học sinh ở các nước không nói tiếng Anh.
Trước đây, người Trung Quốc coi việc được ra nước ngoài như được lên cung trăng. Từ ngày cải cách mở cửa đến nay, ra nước ngoài học đã trở thành phong trào. Người đi ngày một đông, hầu như nơi nào có người ở là nơi đó có người Trung Quốc. Tên gọi hình dung làn sóng này cũng muôn màu muôn vẻ, nào “xâu chuỗi thế giới”, “về đội sản xuất bên Tây”, “mạ vàng” v.v… Bây giờ, phong trào ra nước ngoài đã từ các trường đại học lan xuống các trường trung học.
Đi nước ngoài đã không còn là mộng tưởng cá biệt của học sinh trung học trong điều kiện nhất định, rất nhiều người đã tính đến chuyện đó. Đương nhiên mỗi người có mục đích và nhận thức khác nhau về việc ra nước ngoài, chẳng khác gì một dàn hợp tấu, có âm cao âm thấp và có xen cả tạp âm.
Liễu Thanh là một âm dự bị của dàn hợp tấu đó. Bạn sẽ tấu lên nốt nhạc nào? Cảnh ngộ của chị gái khiến bạn không an tâm, hết nhảy từ âm này sang âm khác.
Lớp nâng cao tiếng Anh chuẩn bị thi TOEFL thuộc phân hiệu một trường đại học. Cửa trường dán mấy tờ yết thị thật to, thông báo về các lớp huấn luyện cấp tốc và lớp bổ túc. Liễu Thanh theo học lớp nâng cao chỉ riêng lệ phí ghi tên và học phí đã hơn ba trăm, thời gian học tập lại chỉ có hai mươi buổi. Mẹ dặn đi dặn lại:
- Cố mà học nhé, lần này là bỏ vốn cho cô đấy!
Liễu Thanh rụt rè hỏi người canh cổng rồi đi tìm lớp theo sự chỉ dẫn của người đó. Tới cửa lớp học, Liễu Thanh nắm chặt sách, bước vào. Điều khiến bạn kinh ngạc là trong lớp có đến nửa là học sinh trung học cùng độ tuổi với mình.
Mấy năm nay, độ tuổi thi TOEFL ngày càng giảm. Nhiều học sinh trung học tham gia thi khiến lớp TOEFL không còn là của sinh viên đại học nữa. Trong tình hình người làm việc tại chức “nhất thống thiên hạ”, điểm chuẩn của thi TOEFL là 677 điểm. Hai năm nay, học sinh trung học thi đạt 600 điểm trở lên đã không còn là chuyện hiếm. Trong trường trung học Số Chín đã có khối bạn đạt được.
Test of English as Foreign Language (thi tiếng Anh dành cho người không thuộc nước nói tiếng Anh) được viết tắt là TOEFL, người Trung Quốc phiên âm thành “thác phúc”. “Thác phúc” có thật sự mang phúc đến cho không nhỉ? Sau khi theo học, Liễu Thanh cứ nghĩ mãi về câu hỏi đó.
Tốc độ học ở lớp nâng cao rất nhanh, Liễu Thanh có cảm giác như vịt nghe sấm. Chưa kịp hiểu, đang còn suy nghĩ thì thầy giáo đã sang vấn đề khác rồi. Tất nhiên cũng vẫn nghe không hiểu, Liễu Thanh rất nản; nhưng nghĩ đến lời mẹ không nói gì khác, chỉ đặt mỗi việc ấy, Liễu Thanh đã cảm thấy rất không phải với hơn ba trăm tiền học rồi. Bạn cố gắng nghe song chẳng ăn thua thế là không còn tập trung nữa.
- Nếu mình mà đi được thì mình phải tự giặt lấy quần áo rồi! - Đột nhiên Liễu Thanh nghĩ tới chuyện đó. Bây giờ quần áo của bạn vẫn do mẹ giặt giúp, nếu ra nước ngoài thì Liễu Thanh phải tự giặt thôi.
- Này cậu đừng có ngó ngoáy cái đầu nữa, tớ không thấy gì cả! - Một bạn ngồi đằng sau nói.
Liễu Thanh ngoảnh lại, nhận ra đó là Tô Lạp, học lớp mười hai. Học sinh ở Thâm Quyến, đừng nói là khác khối, ngay cùng khối cùng trường cũng chưa chắc đã quen biết nhau.
- Bạn học lớp Mười hai phải không?
- Ừ!
- Tôi học lớp Mười, cùng lớp với Tiêu Dao.
- Thế cậu cũng biết Hân Nhiên chứ?
- Đương nhiên, cùng lớp mà!
Liễu Thanh quay đầu lên. Bọn Hân Nhiên đi làm thuê trong kỳ nghỉ đông. Bạn đã từng do dự: cả một lũ với nhau hẳn là đông vui lắm. Nghĩ thêm, lại chẳng có ý nghĩa gì. Vì một trăm đồng bọ mà mất đứt cả tháng trời, thật chẳng bõ bèn. Liễu Thanh còn lo sẽ gặp người cùng quê. Nhiều bạn học trước kia ở huyện Mai là quê hương Liễu Thanh tới Thâm Quyến làm thuê, mười mấy tuổi đầu đã rời nhà đi kiếm sống, kiếm cơm. Liễu Thanh cảm thấy các bạn “thảm” lắm, vạn nhất gặp bọn nó, Liễu Thanh biết ăn nói thế nào?
Sao Tô Lạp cũng tới đây học nhỉ? Bạn ấy đang học lớp Mười hai mà cũng muốn “về đội sản xuất bên Tây” sao? Liễu Thanh nghĩ thế rồi đưa mắt nhìn khắp lớp. Chợt bạn giật mình như phát hiện ra một châu lục mới:
- Trần Minh!
Trần Minh ngồi bàn trên cùng như chỗ ngồi của bạn trong lớp, rất cố gắng, rất chăm chú.
Trần Minh cũng theo học, cũng muốn ra nước ngoài?
Ngồi trong lớp này mà phát hiện ra nhiều bạn cùng trường là điều Diễm Thanh cảm thấy rất bất ngờ.
Tô Lạp, Trần Minh và Liễu Thanh. Thế là thế nào? Không hiểu, thật không hiểu nổi.
THẰNG NGỐC MUỐN THI VÀO THANH HOA
Ra khỏi lớp học tiếng Anh đã là năm giờ chiều. Mùa đông tối sớm, năm giờ đã bắt đầu tối. Trần Minh dắt chiếc xe đua, kẹp giáo trình vào chỗ để hàng sau yên xe, kéo cổ áo lên rồi ngồi lên xe.
Theo cách nhìn của Trần Minh kỳ nghỉ đông có nghĩa là sắp tới ngày Tết ồn ào và chán ngấy, cũng là sắp tới lúc bạn phải làm rất nhiều việc kín đáo để vượt lên trên cả lớp, mãi mãi vượt lên trên. Hồi nhỏ, Trần Minh rất thích và coi trọng ngày Tết nhưng bây giờ thì không thích nữa. Càng náo nhiệt, Trần Minh càng thấy ngán. Chưa bao giờ bạn nghĩ đến việc chơi công viên, xem chợ hoa trong dịp tết. Việc chơi bời hầu như không hề có sức thu hút bạn.
- Này em, có biết ai đến nhà không? - Vừa vào tới cửa, chị gái đã nói.
Trần Minh nhìn lên nhà trên:
- Cháu chào chú, chú về rồi đấy ạ?
Chú Út là người Trần Minh thích nhất trong gia đình và cũng thích gần gũi nhất, bởi vì chú Út đã từng “gặm” sách và đã đi rất nhiều nơi, không như cha mẹ bạn suốt đời quanh quẩn trong làng. Nếu không có việc xây dựng đặc khu, lại chẳng suốt đời ở lì xó quê? Mấy năm “cách mạng văn hóa”, chú Út sang huyện Anh Đức rồi ở yên luôn tại đấy, năm nay mới về đây ăn tết.
- A cháu Minh, lớn vổng lên rồi nhỉ? Thật là càng lớn càng điển trai. Chú vừa mới cùng ba nhắc đến cháu, thật đúng là vừa nhắc đến Tào Tháo là Tào Tháo đến liền!
- Chú ơi, chú về lúc nào thế?
- Vừa mới về tới. Cháu biết không, vé tàu xe mấy ngày nay khó mua lắm, chú phải mua giá chợ đen đấy. Còn cháu, cháu vừa đi đâu về đấy, nghỉ đông sao không ở nhà?
- Cháu theo học lớp TOEFL.
- “Thác phúc” ấy à? Lớp thi để ra nước ngoài ấy phải không?
- Vâng cũng gọi là như vậy.
- Cháu định ra nước ngoài à?
- Không đâu ạ. Nghỉ học nhàn rỗi, ở nhà chẳng có việc gì, cháu tính nên đi học thêm. Ở đấy dạy hay lắm ạ.
Trần Minh không thiết tha lắm với việc ra nước ngoài, nhất là mù quáng đua nhau ra nước ngoài. Bạn cảm thấy những người ấy dù có ra nước ngoài cũng không học hỏi được kiến thức. Sau khi phân tích tình thế hiện nay và phong trào ra nước ngoài, Trần Minh đã có chủ kiến của mình. Bạn theo học lớp TOEFL chỉ để nâng cao trình độ tiếng Anh. Bạn không thích giống như mọi người mà muốn trội hơn mọi người. Như thế thì phải học nhiều hơn. Học ở trường như ăn cơm tập thể, tan học không ăn thêm thì đói không chịu được. Huống hồ việc đóng hơn ba trăm học phí cho lớp TOEFL… đối với bạn chỉ là “chuyện vặt”.
- Chú ơi, thím và các em đều bình yên chứ ạ?
- Đều khỏe cả, chỉ riêng thằng em Quang của cháu là bê bối thôi. Nó học hành kém chết đi được, đâu có giỏi được bằng cháu. Đợt thi vừa rồi cháu lại đứng thứ nhất chứ?
Ba nói thêm:
- Chú cháu vui chuyện nhỉ! Chú có biết không, hàng ngày ở nhà cháu Minh nói với chúng tôi chưa được đến ba câu đấy!
Mọi người cùng cười, ông chú đắc ý nói:
- Đương nhiên rồi, cháu Minh là đứa cháu chú Út cưng nhất mà!
Chị gái cũng góp chuyện:
- Đã vậy thì chú đừng có đi nữa!
- Chú cũng tính như vậy đấy! Này Minh, chú hỏi nhé, sắp tới cháu sẽ thi vào khoa nào của trường Đại học Thâm Quyến? Này, khoa tài chính mậu dịch thơm lắm đấy nhé!...
- Cháu không thi vào Đại học Thâm Quyến!
- Không thi ư? Vậy cháu thi vào đại học nào?
- Đại học Thanh Hoa ạ.
- Chú khuyên cháu Minh giúp tôi đi! Nó bảo nó đi Đại học Thanh Hoa gì gì ấy, ở mãi Bắc Kinh kia! Tôi khuyên mà nó chẳng nghe – Ba nói với chú Út – Cháu chỉ nghe lời chú thôi. Chú xem thằng ngốc ấy đòi thi vào Thanh Hoa.
Chú Út cũng lấy làm lạ:
- Sao vô duyên cớ mà cháu lại định thi vào Thanh Hoa?
Trần Minh cảm thấy chẳng thể giải thích với cha và chú được, bèn chỉ lạnh nhạt đáp:
- Thanh Hoa là trường tốt ạ.
- Ngốc ơi là ngốc! Cháu thật là thông minh một đời, lú lẫn một chốc! Như chú năm xưa ấy, chỉ một phút hăng lên bỏ nhà đi Anh Đức, thế là “một phút sảy chân thiên cổ hận”, bây giờ muốn điều động về cũng có được đâu. Cháu chớ học chú đấy nhé, cháu lên Bắc Kinh thì sau này có muốn trở lại cũng khó lắm đấy. Bây giờ khó nhất là xin được điều về Thâm Quyến…
- Này Minh, con nghe rõ cả chưa? Chú con cũng khuyên như thế đấy nhé! – Ba lập tức phụ họa với chú - Hồi xưa tính chú cũng như con, nhất định đến huyện Anh Đức, người nhà khuyên chẳng chịu nghe, bây giờ mới hối hận. Con đừng có mà làm chuyện ngốc nghếch. Cô lớn con từ Hồng Kông gửi thư về nói cả nhà cô xin di cư sang Xirilanka, dặn con cố gắng học hành. Tài sản ở Hồng Kông cô con chưa bán hết đâu, ấy là vì để sau này đón con sang đấy.
Chú Út nhả bã chè trong miệng ra nói:
- Anh ạ, lần này em về đây không định lại đi nữa đâu. Em xin nghỉ dài hạn để lo chạy giấy điều động trở về đây. Em có mua nhiều thứ đặc sản của Anh Đức để biếu xén. Anh ạ, lần này thế nào anh cũng phải giúp em đấy! Anh chị sẽ bán đất cho chính phủ, có phải thế không nào? Có thể kèm thêm điều kiện là xin tăng họ khẩu được không ạ?
Chú Út thao thao nói về chuyện của mình. Trần Minh lập tức nghi ngờ có lẽ chẳng cần phải nói cho chú biết về chí hướng của mình. Đấy là chú Út từng chiếm một chỗ trong trái tim của mình sao? Bạn cười nhạt một tiếng toan lên gác.
- Đứng lại đã, Minh! – Chú gọi giật lại rồi đi tới vỗ vai bạn – Cháu cứ nghe chú đi, không sai được đâu! Đều là kinh nghiệm cả đấy, lẽ nào chú lại muốn hại cháu sao? Đừng có ngốc nghếch, để đến nước như chú đây mới hối hận thì đã muộn rồi. Tuổi trẻ chỉ ngại nhất là hăng lên nhất thời…
- Cháu phải lên gác ôn bài đây ạ! - Trần Minh bước thẳng lên gác, không ngoái đầu lại.
Ở dưới nhà, hai anh em vẫn còn đang trù tính tiếp:
- Chớ có để thằng Minh thi vào Thanh Hoa! Bây giờ người ta nói thế nào nhỉ? “Không ra nổi nước ngoài thì tới Hồng Kông, Đài Loan, không tới nổi Hồng Kông, Đài Loan thì đến Thâm Quyến”. Bao nhiêu người muốn đến còn chẳng đến nổi, thế mà đang ở Thâm Quyến lại muốn bỏ đi nơi khác! Học Thanh Hoa thì được cái gì? Thi vào Khoa tài chính mậu dịch trường Đại học Thâm Quyến sau này kiếm một chỗ thơm lại chẳng rất tốt hay sao?
- Tôi cũng nghĩ như thế, nhưng cháu nó không nghe…
Trần Minh không muốn nghe tiếp bèn khóa trái cửa lại, nhốt mình trong phòng.
Chim én, chim sẻ làm sao hiểu nổi cái chí của chim hồng chim hộc?
Thì ra mục đích chuyến về đây của chú Út là chạy giấy tờ điều động, đúng là chạy quanh một vòng rồi trở lại điểm xuất phát. Cuộc nói chuyện hôm nay đã triệt để xóa đi hình tượng của chú trong tâm trí Trần Minh. Bạn cảm thấy gia đình mình chẳng có một ai để trao đổi tâm tình, trên đời này chẳng có một ai hiểu được bạn…
Có thể đúng như chú nói, sau này mới hối hận nhưng bạn vẫn quyết ra đi. Thi vào Thanh Hoa là chí hướng của bạn. Việc gì đã quyết định rồi thì cứ thế mà làm bởi bạn là người đã nói là giữ đúng chữ tín, đã làm là làm tới cùng.
Rất ít người hiểu được Trần Minh. Khi một người được niềm tin nâng đỡ thì bất kể đường đi gian nan bao nhiêu, xa xôi bao nhiêu, thậm chí có thể có kết quả ngược lại khiến phải hối hận suốt đời thì người ấy vẫn cố chấp làm tới!
Có lẽ Trần Minh là người như thế. Nguyên nhân nào có gì khác đâu, chỉ tại bạn tin chắc như vậy. Bạn muốn dùng những sự thực mạnh mẽ để chứng minh cho mọi người thấy rằng bạn là người xuất chúng.
Bên ngoài vang lên tiếng pháo nổ, hẳn là nhà nào đã có người đi biển trở về, người nhà đón mừng người đó chăng? Dưới nhà có tiếng bàn tán xôn xao: ăn Tết như thế nào? Tối nay ăn món gì? Tất cả những chuyện đó thật không tương xứng chút nào với hùng tâm quyết chí đang trào dậy trong lòng Trần Minh. Nào là hộ khẩu Thâm Quyến, nào là sang định cư ở Siri Lanca hoặc ở Hồng Kông…, Trần Minh chẳng coi ra gì những chuyện đó. Rốt cuộc việc lựa chọn bất kỳ một con đường nào chỉ có thể có nghĩa là không thể có khả năng lựa chọn một con đường khác. Trần Minh muốn theo con đường mà mình tự chọn lấy.
Không ai hiểu được Trần Minh.
Ngồi trên ghế xoay cho quay một vòng, Trần Minh lại nhìn thấy hình Lôi Chấn Tử ở đằng sau cửa, một Lôi Chấn Tử có đôi cánh làm ra gió ra sấm. Bạn mỉm cười, thuận tay xé một tờ lịch để bàn gấp cẩn thận thành hình máy bay. Cánh máy bay được Trần Minh gấp sao cho chắc chắn mà không nặng nề, dài mà không kềnh càng. Bạn biết muốn cho máy bay bay cao bay xa thì mấu chốt là ở đôi cánh, một đôi cánh như của Lôi Chấn Tử. Hồi nhỏ bạn hay chơi gấp máy bay và bao giờ bạn cũng thắng vì máy bay của bạn bay cao bay xa hơn máy bay của người khác gấp. Bạn từ nhỏ đã hiểu thế nào là vươn cánh bay cao, còn bây giờ bạn cầm lấy chiếc máy bay bằng giấy ra chiều suy nghĩ rồi quay đầu máy bay nhằm vào mồm, hà một hơi: nghe nói làm như thế máy bay sẽ bay xa hơn. Bạn phóng máy bay ra ngoài cửa sổ, quả nhiên nó bay vút lên trời.
MUỐN TIỀN ĐẺ RA TIỀN
Năm nay thôn Cổ Thúy chia hoa hồng mười ngàn đồng theo đầu người để ăn Tết, như thế có thể nói thằng bé con ở thôn này cũng là “vạn phú” rồi. Trần Minh không cần dùng gì đến số tiền đó, chỉ lấy bốn trăm nộp học phí TOEFL, số còn lại đưa cả cho mẹ.
Dư Phát thì không thế. Trước hết bạn mua một bộ quần áo hết hai ngàn để “bao bì” cho mình, mời bạn “nhậu” của mình đến cửa hàng ăn nhậu mấy bận, rồi lại tiêu vớ vẩn hết mấy nghìn nữa, cuối cùng còn lại ba ngàn. Ba mẹ thả cửa cho Dư Phát về mặt tiền nong, tiêu gì, hay kiếm được từ đâu đều không hỏi đến. Một lần Dư Phát mở két lấy một ngàn đem tiêu ba mẹ không hề nhắc nhở. Không hiểu ông bà không biết hay là biết mà không coi chuyện đó vào đâu?
Dư Phát có tính toán riêng về mặt tiền nong, bạn biết tiêu tiền mà cũng biết kiếm tiền. Với ba ngàn còn lại này, bạn có suy nghĩ của mình. Phải làm cho tiền đẻ ra tiền. Dư Phát không bao giờ ngốc nghếch đi làm thuê như nhiều bạn trong lớp, mệt chết người mới kiếm được một vài trăm. Người gốc Thâm Quyến coi ra gì việc đi làm thuê và cũng không khi nào thèm làm. Trong nhà máy, người làm thuê dù nam hay nữ hầu hết cũng là người nơi khác đến hoặc từ nông thôn ra. Dư Phát tính dùng số tiền đó để buôn cổ phiếu.
Cổ phiếu mới thịnh lên ở Trung Quốc mấy năm nay. Cổ phiếu như “âm binh” vậy. Lúc đầu hầu như ai cũng nghĩ “bỏ một số tiền lớn ra mua những tờ giấy, có mà điên!”. Lúc ấy họ không biết cổ phiếu là gì, mua cổ phiếu chẳng khác gì muốn phá sản hoặc nhảy lầu vậy. Cho nên khi tờ cổ phiếu đầu tiên xuất hiện trên thị trường, ai cũng đều nhìn rồi sợ mà rút lui. Mấy năm sau, tất cả người Thâm Quyến như ăn phải bùa mê thuốc lú, ai nấy xoay tròn quanh chiếc gậy chỉ huy đó và cổ phiếu trở thành đầu đề nói chuyện chung, là món ăn không thể thiếu trên bàn ăn. Ai nấy bắt đầu tiếc rẻ: “Nếu hồi đầu mình mua lấy một vạn tờ thì đã trở thành tỉ phú từ lâu rồi”.
Dư Phát từng nghe câu chuyện nực cười như sau: Có một anh chàng đến Thâm Quyến, thấy cổ phiếu phát tài được. Lúc ấy cổ phiếu Phát triển mới hai chục một tờ, anh ta viết thư về nhà ở nội địa để người nhà gửi cho hai ngàn để mua cổ phiếu. Khi hai ngàn được gửi đến thì Phát triển đã là hai nhăm đồng một tờ. Anh chàng một mặt tiếc rẻ đã bỏ mất cơ hội, một mặt lại viết thư bảo người nhà gửi thêm năm trăm nữa. Tới khi nhận được tiền thì Phát triển đã lên giá ba chục một tờ rồi, chàng thanh niên cười dở mếu dở thở than sao cơ hội không đợi mình, khiến mình vô duyên với cổ phiếu!
Dư Phát không muốn làm “Khổng Minh vuốt đuôi” như thế nên phải quyết đoán ngay lúc gặp thời cơ. Chơi cổ phiếu phải ra tay trước là hơn, có thể chỉ trong một ngày đã kiếm được hàng ngàn hàng vạn.
Dư Phát định nhân lúc thị trường cổ phiếu đang lên này mua vào một ít. Chỉ cần không tham thì khả năng có lời sẽ lớn hơn khả năng lỗ vốn; nhược bằng lỗ vốn thì cũng chỉ lỗ trong vòng ba ngàn này, coi như ăn tiêu mất cũng xong.
Mặc dù thị trường cổ phiếu nhiều nguy hiểm nhưng dân chơi cổ phiếu vẫn cuồng nhiệt như thường. Người Trung Quốc làm việc gì cũng ào nhau ra rồi ào nhau xuống. Lúc này thị trường đang hồi cao trào, đang lên mạnh, phòng chứng khoán sôi động, đầy ứ người với người. Lúc này mà ở đó có gài một quả mìn định giờ thì dân chơi cổ phiếu chưa chắc đã chịu tản ra.
Người ta bảo công ty chứng khoán ở Thâm Quyến nhiều hơn ngân hàng, điều đó quả không ngoa. Có phố cứ cách vài ba chục mét là một công ty. Dư Phát đi quanh mấy nơi, nơi nào cũng có người đông đặc, điều đó chứng tỏ tình thế hiện thời rất tốt, đúng là nên mua vào. Dư Phát so sánh thật kỹ giá cả và lượng giao dịch trên màn hình điện tử, lập tức quyết định chọn một loại cổ phiếu rồi tới quầy điền vào tờ khai xin mua. Chưa tới mười phút, nhìn lên số hợp đồng của mình, Dư Phát đã thấy báo việc mua đã hoàn tất. Lúc này giá đã lên được 0,05 đồng, như thế nghĩa là chỉ trong nháy mắt, Dư Phát đã lời được mấy chục đồng. Bạn phấn khởi quá, chẳng muốn rời chân để được tiếp tục quan sát cục diện biến đổi.
Cổ phiếu có thể là tốt, có thể là xấu; có thể phát tài, có thể lỗ vốn, có thể khiến bạn mặt tươi như hoa mà cũng có thể khiến bạn mặt mày ủ rũ. Cổ phiếu là âm binh. Bạn không chế ngự được nó, còn nó lại chế ngự được bạn. Vì cổ phiếu mà biết bao thứ tình cảm phong phú nảy sinh: buồn bã, đau khổ, sung sướng, cuồng vui. Tất cả cùng một lúc và vào một góc này của Thâm Quyến, dường như để rèn luyện cho thần kinh suy nhược của người hiện đại. Chúng cũng không buông tha cho nhà trường và sự tác động của chúng đối với học sinh là điều không thể không khiến nhiều người lo lắng.
Chưa tới nghỉ đông, Vương Tiếu Thiên đã rủ Tiêu Dao:
- Nghỉ đông này chúng mình cùng nhau làm một số việc nhé!
- Được thôi, nhưng ba cậu có đồng ý không?
- Mình có chân khắc đi chứ! Không có vấn đề gì đâu!
Vừa nghỉ đông, Vương Tiếu Thiên đã giương cờ gióng trống, tuyên bố chắc nịch với ba mẹ là muốn lao động kiếm tiền để học, muốn thể nghiệm cuộc sống, muốn độc lập. Bạn nói cho ba mẹ biết tỉ mỉ kế hoạch đó, song trình bày chưa xong thì ba đã cắt ngang:
- Bậy nào, thế mà gọi độc lập à? Đem tiền nhà đi chén ở ngoài mà gọi là độc lập à? Mới tí tuổi đầu mà nói năng đã không biết trời cao đất dầy là gì. Học sinh như con ra ngoài buôn bán cái gì thì cũng đến phát khóc mà trở về. Không tin, con cứ thử xem! Xã hội phức tạp lắm, các con không hiểu biết gì cả đâu…
- Không phải buôn bán mà là lao động lấy tiền để học mà! – Vương Tiếu Thiên đính chính lại.
Ba nhìn Tiếu Thiên tỏ vẻ rất không bằng lòng. Khi ông càng muốn gần gũi con thì ông lại không có cách gì để gần gũi nó. Đầu óc nó luôn nảy ý tưởng mới có lúc đúng là chuyện viển vông. Hôm nay muốn tìm việc làm thêm, ngày mai lại muốn đi nước ngoài; buổi sáng còn muốn làm nhà thơ thì buổi chiều đã muốn làm nhà triết học! Con ông mua một cái “vòng xủng xoẻng” rồi đòi ông cũng chơi, bảo cái trò này bây giờ các ông bà già cũng thích chơi, để rèn luyện thân thể mà lại. Nhưng ông biết nếu ông cũng chơi thật thì con trai ông lại sẽ không thích. Người cha muốn gần gũi con trai, muốn hiểu nó thì cần phải có óc tưởng tượng gần như hoang đường, phải biết gắn liền những chuyện rời rạc đầu cua tai nheo lại với nhau, chẳng khác gì phải tin rằng quả có chuyện Giả Bảo Ngọc đậm yêu công chúa Xixin và muốn sống chung với Marilyn Monro vậy.
- Nghỉ đông này con cứ ở hẳn nhà cho ba!
- Ba, con trình bày với ba là tôn trọng ba: Nếu ba đồng ý thì cả nhà được vui, còn nếu ba không đồng ý thì con xin lỗi trước đây! - Thật ra việc ba không đồng ý là điều Vương Tiếu Thiên đã dự đoán trước rồi.
- Nếu con không chịu vâng lời thì mai sau đừng có dựa vào ba đấy!
Vương Tiếu Thiên ngẩn người ra. Lẽ nào giữa bạn và ba là mốt quan hệ giữa dựa và không dựa, lợi dụng và bị lợi dụng hay sao?
Ba vừa tốt nghiệp phổ thông trung học xong là gia nhập quân đội, phấn đấu mấy chục năm mới đổi lấy được địa vị ngày nay. Theo lý thì một ông bố như vậy lẽ ra thường nới tay song sự thật thì ngược hẳn lại. Ông sợ hễ Tiếu Thiên rời ông ra là sẽ sa vào con đường lầm lạc và dường như ông không hiểu được rằng chính vì chim công quá tự hào và yêu quí bộ cánh của mình nên mới không sao bay lên được! Tâm lý phổ biến “khổ đời cha, sướng đời con” khiến cha mẹ thà chịu khổ chứ không muốn để con cái cũng chịu khổ. Bởi thế mới sinh ra hiện tượng “ơn trạch nhà vua năm đời thì hết” và “giàu không quá ba đời”. Cha mẹ luôn lo lắng cho lớp trẻ, cho rằng thế hệ này thiếu tinh thần trách nhiệm và tinh thần chịu đựng khó khăn, nhưng khi con mình muốn làm thêm một công việc gì đó thì cha mẹ lại tìm hết cách ngăn cản! Thật là mâu thuẫn!
Thấy Vương Tiếu Thiên không nói gì, ba tưởng đã thuyết phục được bạn nên ra chiều đắc ý. Lúc ấy chuông điện thoại reo lên gọi cho Tiếu Thiên.
Điện thoại của Tiêu Dao, hỏi về kết quả cần ý kiến.
- Mọi việc cứ như thế! - Tiếu Thiên đáp.
Sáng sớm ngày hôm sau, cả hai lên đường.
- Ba cậu đồng ý rồi à? – Tiêu Dao hỏi.
- Ôi, thôi đừng nhắc nữa. Tớ đã hiểu ra được một điều là không thể bàn bạc được điều gì với các cụ. Cứ phải là tiền trảm hậu tấu nếu không thì tám chín phần mười là đi đứt. Cậu thì dễ quá, cha mẹ không ở cùng, núi cao thì vua ở xa, quản không nổi. Còn ông bà thì lại là những người hiểu biết.
- Cậu đúng là “đứng núi này trông núi nọ”. Giá đổi cho cậu, chắc cậu cũng không chịu nổi.
- Tuyệt đối không thế đâu! Nếu được đổi là cậu, trước hết mình phải ra nước ngoài. Còn cậu, sao vậy? Sao không ra nước ngoài?
Tiêu Dao chưa hề nói chuyện này với ai.
- Ở nước ngoài học thoải mái lắm nhé, một tuần học có năm ngày, mà môn học lại đơn giản, nghe nói sách giáo khoa phổ thông trung học của họ chỉ bằng trình độ phổ thông cơ sở của mình thôi. Còn chúng mình học khó quá, toán bậc tiểu học đã phức tạp lắm rồi.
- Chúng mình phải đi nhanh lên kẻo người nhà ra ngoài phố bắt gặp thì phiền phức lắm.
- Yes, sir! Đúng rồi. Tớ đạp xe theo cậu một hồi mà chẳng hiểu là đi đâu. Chúng mình đi đâu vậy?
- Đến công ty du lịch thành phố.
Công ty du lịch thành phố sắp chuyển địa điểm, có một số túi vải in địa chỉ cũ và một số huy hiệu “Thâm Quyến hoan nghênh bạn” cần thanh lý. Biết được tin này, Tiêu Dao lập tức đến xem “hàng”, cảm thấy hàng đẹp mà giá lại hời nên quyết định làm chuyến buôn bán này.
Khi hai người đến công ty du lịch thì họ đang chuyển nhà.
- Cô ơi, cô có nhận ra cháu không? Hôm trước cháu đến xem hàng, hôm nay cháu đến lấy hàng. Đây là bạn cháu – Tiêu Dao nói.
Người phụ nữ tươi cười nói:
- Nhớ chứ, nhớ chứ! Cô giữ hàng lại cho cháu đấy! Mấy hôm nay có khối người hỏi mua nhưng cô không bán. Đi theo cô!
- Cháu cảm ơn cô ạ!
Trong gian phòng nhỏ ở phía Bắc, người phụ nữ lôi ra hai thùng giấy, một to một nhỏ:
- Đây là một ngàn cái huy hiệu, năm hào một cái vị chi là năm trăm. Còn đây là một trăm cái túi, mỗi cái là một đồng…
- Hôm ấy thỏa thuận với cô là tám hào một cái cơ mà, sao mới vài hôm đã lên giá thế?
- Hôm ấy là giá hôm ấy, hôm nay là giá hôm nay. Vài hôm nay luôn có người hỏi mua, cháu không lấy thì để người khác lấy. Hôm qua có người còn trả một đồng hai kia! Riêng cái khóa kéo ở túi đã đáng tám hào rồi, cô lấy một đồng là còn chưa thu lại đủ vốn đâu. Nếu không nể các cháu là học sinh thì…
- Hôm ấy cô bảo chỉ tám hào thôi mà!
- Cái cậu này sao mà không biết điều thế? Không mua thì thôi!
Người phụ nữ toan bỏ đi thì Tiêu Dao nhìn Tiếu Thiên:
- Thôi một đồng thì một đồng vậy!
Những nếp chân chim ở đuôi mắt người đàn bà lập tức chụm lại:
- Thế mới phải chứ. Nói cho các cháu biết nhé, không sợ lỗ vốn đâu! Túi giấy mà còn hai đồng rưỡi kia! Đằng này lại là vải, các cháu không bán được bốn năm đồng thì chớ kể!
- Tất cả là sáu trăm đây ạ! - trả tiền xong, Tiêu Dao tốt bụng bảo người phụ nữ - Cô ạ, loại huy hiệu làm bằng chất phản quang thì nhất định là bán chạy. Chất liệu phản quang này có một nhà máy ở Thâm Quyến độc quyền làm ra, cô không chiếm lấy ưu thế này, mà định để cho người nội địa chiếm mất sao?
Người phụ nữ đột nhiên hỏi:
- Các cậu là học sinh trường nào?
- Dạ, học sinh trường trung học Số Chín ạ.
- Trường Trung học Số Chín? Trường các cậu cũng buôn à?
Không đợi Tiêu Dao và Tiếu Thiên đi xa, những lời khó nghe của người đàn bà đã đuổi theo chọc vào lưng họ:
- Học sinh bây giờ đứa nào cũng như con buôn, chẳng biết chúng là học trò hay là con buôn nữa! Chẳng nghe tin có một học sinh buôn cổ phiếu đó là gì?
Vương Tiếu Thiên và Tiêu Dao tay ôm thùng giấy, dở khóc dở cười.
- Bảy giờ sáng mai gặp nhau ở nhà ga nhé!
TIÊU TIỀN CỦA MÌNH CŨNG CÓ KHÁC
Sở dĩ quầy hàng của hai bạn đặt tại nhà ga là vì một nguyên nhân rất đơn giản. Ở đây người đông, hầu hết người nội địa đều từ đây tỏa vào Thâm Quyến. Người nội địa nào đến Thâm Quyến cũng muốn mang một vật kỷ niệm nào đó khi về vì thế họ là đối tượng “tấn công” của Tiêu Dao.
Quầy hàng ngoài huy hiệu “Thâm Quyến hoan nghênh bạn” và túi vải ra, còn có bán cả bản đồ và vài thứ khác nữa. Thực ra gọi quầy hàng không được xác đáng cho lắm bởi đó chỉ là một vài mảnh ván gỗ đặt trên thùng chở hàng đằng sau xe đạp. Xe của nhà Dư Phát, nhà họ mấy năm trước dùng loại xe ba gác này để bán hàng rong, nay xe đã được cho “về hưu” từ lâu. Tiêu Dao xin được của ông già sơn những vạch trắng và đỏ trên mặt đường cái một ít sơn, rồi cũng sơn thành những vạch trắng xen đỏ lên chiếc xe ba gác, tuy không đẹp lắm song cũng bắt mắt. Trên xe có vỏ hộp bánh trung thu làm hộp đựng tiền, hộp này do Tiếu Thiên mang từ nhà đi.
Họ bắt đầu “cơ nghiệp” của mình như vậy đó.
Tâm tình lần đầu tiên đi bán hàng không như có người viết là “vừa phấn khởi, vừa xấu hổ đến nỗi vã mồ hôi”. Hai bạn lần đầu tiên rao hàng cũng cảm thấy ngượng, lát sau thì quen, tiếng rao cất lên to hơn. Một đám người vây ngay lấy, thế là tíu tít nói giá, lấy hàng, thu tiền, trả lại tiền thừa, không làm gì có thời gian để nhấm nháp tâm tình nói trên. Một lát sau, lại chẳng còn một bóng người nào. Nhìn chung người xem thì nhiều, người mua thì ít.
Bất chợt có gặp một bạn quen hay bạn học cùng lớp thì họ cũng vui vẻ nán lại một lát để rao hộ hàng. Đến trưa. người ở lại trông hàng, người đi mua cơm hộp. Tiếu Thiên nói:
- Kiếm xong chuyến này tớ đãi cậu một chầu.
- Tớ không quên đâu!
Người đi nam về bắc, nói đủ thứ tiếng. Thâm Quyến tập hợp người của mọi miền đất nước. Tiêu Dao bao giờ cũng bắt mình phải tập phán đoán xem gốc gác và nghề nghiệp của du khách thông qua giọng nói, cách ăn mặc và hành vi của họ. Họ lật đi lật lại hàng để xem rồi bàn với nhau:
- Cái này mua về cho cái Lớn, cái Tí đeo chắc mấy em thích lắm đây.
- Này cậu chủ, thứ này bán bao nhiêu? - một khách đàn bà hỏi.
- Huy hiệu này bảy hào, túi vải một đồng ba!
- Trời ơi, sao đắt thế? Chỗ chúng tôi hai đồng là mua được khối thứ. Người Thâm Quyến tiêu hoang thật!
- Nếu bác muốn mua thì cháu lấy một đồng tám thôi.
- Một đồng tám cũng còn đắt.
Người đàn bà nói xong lại bàn với chồng một hồi:
- Nếu không thì mua lấy một thứ vậy.
Người chồng bảo:
- Thôi thôi, không mua nữa, đi thôi! – Nói xong người chồng kéo vợ đi. Đi mấy bước, người vợ quay lại.
- Thôi thì mua lấy một thứ, cái này mua làm kỉ niệm có ý nghĩa lắm! Về làng cho họ biết Thâm Quyến hoan nghênh mình đến đấy!
Cuối cùng họ quyết định mua. Người phụ nữ đã luống tuổi vạch chiếc áo lót trong cùng ra. Áo lót có khâu túi, miệng túi gài kim băng. Bà ta cẩn thận rút ra một tờ mười đồng mới cứng:
- Này cậu chủ, bán cho tôi hai cái huy hiệu, một cái túi vải.
Tiêu Dao cầm hai hộp huy hiệu bỏ vào trong túi:
- Bác ơi, bác cầm về cho các em chơi, coi như chúng cháu biếu bác.
Người đàn bà kinh ngạc:
- Cậu chủ này, thế là thế nào?
- Coi như chúng cháu tặng bác mà!
Hai vợ chồng người ấy hết lời cảm tạ rồi cầm túi đi.
- Tiếu Thiên, mấy thứ ấy trừ vào khoản thu của tớ nhé.
- Cậu đừng có tranh tất cả việc tốt về mình. Coi như mình cũng biếu họ, mỗi đứa chịu một nửa.
Bán đến bảy giờ tối, tổng cộng bán được 120 huy hiệu, 30 cái túi và 60 tờ bản đồ. Người ta ngày làm tám giờ, đôi bạn này ngày làm mười hai giờ! Khi họ kiểm lại hàng và đếm tiền thì niềm vui thỏa mãn - niềm thỏa mãn rất lớn đã xua tan nỗi mệt mỏi của họ.
- Bán được cả thảy chín trăm mười đồng tiền hàng, trừ vốn và bữa ăn trưa ra, lãi ròng là hai trăm rưỡi, mỗi đứa một nửa.
Lúc chia tiền, họ không có tiền lẻ, tiền lẻ bị người ta đổi hết rồi. Hai bạn không biết ở bến đỗ của những xe có yết bảng “chuẩn bị tiền lẻ, miễn thứ không trả lại tiền thừa” và quanh trạm điện thoại công cộng có những người chuyên chầu chực ở đó đổi tiền to ra tiền lẻ để lấy “thủ tục phí” theo phần trăm. Tiêu Dao nói:
- Cậu cầm lấy trăm ba.
- Được, tớ giữ tạm mười đồng này, mai trả lại cậu năm đồng. Đừng từ chối đấy, càng anh em càng phải sòng phẳng. Ngày thường cậu mời tớ uống nước không sao, nhưng lần này phải tuyệt đối chia cho đều.
Hai bạn đều hiểu tính nhau. Tiêu Dao thoải mái đáp:
- Được rồi, ngày mai đừng có quên trả tớ đấy nhé.
Vương Tiếu Thiên nhận tiền, lòng rất vui, tay chân múa cả lên. Tiêu Dao nói thêm:
- Này này, đừng quên năm hôm trước nói gì đấy nhé!
- Nói gì nhỉ? À, nhớ ra rồi, cậu bảo cậu đãi tớ một chầu!
- Gớm thật! Cậu định quỵt nợ à?
- Thôi, đừng đùa nữa, Tiêu Dao này, tớ nói thật đấy! Mang số tiền này vào quán, tớ thấy xót ruột lắm. Thật kỳ lạ, tiêu tiền của ba mẹ sao chẳng thấy xót tẹo nào, còn tiêu tiền do mình lao động kiếm được thì lại có cảm giác khác hẳn đi thế nhỉ?
Đúng thế, xem ra cái gì do mồ hôi nước mắt của mình kiếm ra thì mới quý. Đúng như truyện ngụ ngôn xưa kia kể rằng có một người cha khi sắp qua đời bảo con đi kiếm lấy một đồng. Người con lấy trộm tiền của cha đem nộp, nói đó là tiền của mình kiếm được. Người cha liền vứt đồng tiền đó vào lò lửa, anh con trai vẫn dửng dưng. Cuối cùng người con đi làm và được trả công một đồng bạc, người cha vẫn ném vào lửa, song lần này anh con nhào đến dập lửa để cứu lấy đồng tiền của mình.
- Số tiền này kiếm được không dễ dàng gì, tớ xót của không muốn tiêu đâu - tớ sẽ mang số tiền này về ép từng tờ dưới kính để làm kỉ niệm suốt đời, sau này còn kể khổ cho con cháu đời sau biết thế nào là sung sướng, giáo dục truyền thống cách mạng cho chúng, cho chúng thấy cha ông chúng năm xưa ra sao, cho chúng thấy chúng hiện giờ ra sao… Vương Tiếu Thiên nửa đùa nửa thực nói.
Đúng lúc này hai bạn thấy các “đồng nghiệp” của mình là những người bán hoa quả, bán đồ uống, xem số bán quẻ… chạy chí chết vượt qua cạnh họ, miệng kêu: “A Sir! (công an)”. Hai bạn chưa kịp định thần thì mấy nhân viên mặc đồng phục ngành thuế đã xộc tới trước mặt với khí thế khác thường, dáng điệu ấy có ý nói: “Mãi mới chộp được một đứa, phải trị cho nghiêm”. Lập tức, người Trung Quốc vốn thích xem náo nhiệt vây vòng trong vòng ngoài chiếc xe thùng của hai bạn. Trước số phận của hai học sinh trung học đó, họ quan tâm thì ít, thích chí thì nhiều.
Hai bạn đột nhiên hiểu ra tại sao các đồng nghiệp phải chạy tháo thân, hiểu ra cảnh ngộ của mình hiện nay.
LAO ĐỘNG KIẾM TIỀN ĂN HỌC ĐÂU CÓ DỄ
Hai bạn cùng một số người “quyết trừng trị bọn vi phạm luật pháp” cùng ngồi trong văn phòng của Sở công thương, chuẩn bị tiếp thu sự “giáo dục lại”.
Trong phòng có bọn bán rượu rởm, thuốc lá rởm, có bọn bán sách báo dâm ô v.v… Tiêu Dao và Vương Tiếu Thiên còn gặp mặt cả mấy đồng nghiệp “buôn bán trao tay” ở trên phố lúc nãy, mấy tay này cũng không kịp chạy và cũng bị bắt. Gặp mặt nhau, ai nấy ra dấu thân thiện.
Một ông to béo bán đồ chơi nửa cười nửa không cười ngâm: “Cùng là người trụy lạc chân trời!” Tiêu Dao vội chữa lại. “Cùng là người luân lạc chân trời” chứ!
Vương Tiếu Thiên và Tiêu Dao đứng tựa cửa, xúm xít xung quanh là những người chuẩn bị được xem một cảnh tượng ra trò. Trong đám này, có một số từ trên phố theo chân “truy kích” đến tận đây. Sở công thương không biết do người quái quỉ nào thiết kế, đúng là thiếu hẳn cái đức dành cho tám đời con cháu về sau. Bốn phía hầu như toàn lắp kính, không còn có cái gọi là cửa ra vào hay cửa sổ nữa. Người bị dẫn vào trong phòng trông thật giống đám gấu mèo bị nhốt trong vườn thú, mặt mũi chềnh ềnh hết cả ra, để mặc người đứng xem xung quanh tha hồ chỉ trỏ, bình luận về “những kẻ làm ăn phi pháp”. Dường như cán bộ phòng này muốn mọi người nhớ kỹ bộ mặt của bọn đó, để sau này không bị chúng lừa bịp nữa.
Tiêu Dao nghĩ: “Chẳng ai quen biết ai, muốn xem thì cứ việc xem”. Tuy nghĩ vậy nhưng lòng vẫn cảm thấy oan uổng, trán vẫn vã mồ hôi. Thì ra đi sớm về muộn chẳng ai tin là lao động kiếm tiền ăn học mà lại bảo là bán hàng bừa bãi, buôn bán thật thà, chẳng ai bảo kiếm tiền nhờ khó nhọc mà lại bảo là “đầu cơ trục lợi”.
Sáu bảy người mặc sắc phục từ trên cao nhìn xuống, ngồi ra vẻ đắc ý lắm, trong số đó có một người buông tuồng gác chân lên bàn, mặc sức thả khói. Có lẽ người này là “cấp trên”.
- Làm thế nào bây giờ? – Vương Tiếu Thiên hỏi Tiêu Dao.
- Xem thế nào đã! Tùy cơ ứng biến.
- Thật là lần đầu tiên được đặt chân vào Office này! – Vương Tiếu Thiên nhìn quanh, mấy lần dừng mắt nhìn thẳng vào những người mặc sắc phục, dường như muốn khắc sâu bộ dạng họ vào trong óc.
- Cậu còn muốn đến lần thứ hai nữa à?
- Cậu bảo họ sẽ làm gì chúng mình?
- Không biết.
- Tớ nghĩ cùng lắm là bắt để lại hai chục hộp huy hiệu này. May mà còn có hai chục hộp.
- Cậu mà cũng có tinh thần A.Q thế cơ à?
- Này này, hai đứa kia, nói gì thế nhỉ? – “Cấp trên” quát lên với Tiêu Dao - Cậu này, đúng, đứng ra phía kia! Còn cậu này, cậu mặc bộ đồ màu lam thì đứng qua bên này.
Tay cặp điếu thuốc, “Cấp trên” chỉ cho Tiêu Dao và Tiếu Thiên mỗi người một chỗ. Hai bạn ngoan ngoãn tách nhau ra.
- Có biết lần này Thâm Quyến vì sao không được bình bầu là “thành phố vệ sinh mười tốt” không?... Chính vì có bọn “ba không” như các người đấy!
- Đúng, đúng… Vâng, vâng ạ!... Hẳn thế, hẳn thế!
Xem chừng không ít người vào “cung” lần hai, thậm chí vào “cung” lần thứ ba nên rất khôn ranh, toàn chọn những gì dễ nghe để nói. Dần dần số người trong nhà kính ít đi, có người được về dưới hình thức tự động nộp phạt, có người được thả sau khi bị động nộp phạt…
Sau toán cuối cùng là đến lượt Tiêu Dao và Tiếu Thiên.
- Các cậu là học sinh à? Trường nào thế? – “Cấp trên” thả mình xuống ghế, ngẩng đầu lên, vẻ ngạo mạn chẳng khác gì ông chủ giàu có ở Thượng Hải xưa kia.
- Trường trung học Số Chín ạ!
- Ồ, trường trung học nổi tiếng cơ đấy! – “Cấp trên” ngó nghiêng đánh giá một hồi – Các cậu cũng định kiếm chác à?
- Lao động kiếm tiền đi học đấy ạ! - Cậu trả lời rất nghiêm túc.
- Cậu có hiểu luật công thương không? Các cậu kinh doanh trái phép, bày bán bừa bãi, ảnh hưởng đến bộ mặt thành phố, làm rối trị an! – “Cấp trên” miệng nói tay xỉa xói.
- Đề nghị ông bỏ tay xuống. Ông nên biết khi ông dùng ngón trỏ xỉa vào mặt người ta mà mắng nhiếc thì ba ngón tay kia chúng xỉa vào ông đấy! – Tiêu Dao nóng mặt lên, dùng luôn một câu bạn vừa nghe được trên ti vi.
- Gớm ghê nhỉ? – “Cấp trên” không biết nói sao, song cũng bỏ tay xuống – Bán hàng bao lâu rồi?
- Năm ngày.
- Khai năm ngày thì thực tế là năm tháng!
- Cứ tính theo cách của ông thì chúng tôi mới bán hàng có năm giờ thôi.
- Hừ! – “Cấp trên” cười nhạt - Nộp phạt một ngàn, tịch thu tất cả số hàng còn lại!
- Một ngàn? Ông đùa đấy à?
- Chúng ta đây thời gian rộng dài lắm, có thể hầu tiếp các cậu. Lúc nào nộp phạt, lúc ấy được về.
- Ông như thế là… bắt chẹt!
- Bắt chẹt! Đấy là chế độ. Có kiện lên chủ tịch thành phố cũng vậy mà thôi.
- Chúng tôi không có nhiều tiền đến thế!
- Bầy hàng bán mà không có tiền?
- Chúng tôi là học sinh!
Vương Tiếu Thiên như chợt nghĩ ra điều gì:
- Chúng tôi bây giờ quả thật không có tiền, nhưng tôi có thể gọi điện cho ba tôi mang tiền đến.
- ...
- Cho gọi nhờ điện thoại có được không ạ?
“Cấp trên” nhìn Tiếu Thiên, hồi lâu mới đáp:
- Gọi đi!
Vương Tiếu Thiên rất nhã nhặn tiến đến bàn làm việc. Thấy đôi chân to bè của “Cấp trên” vẫn gác lên bàn bên cạnh máy điện thoại trông rất chướng, Tiếu Thiên bèn nói:
- Ông có thể bỏ chân…
“Cấp trên” liếc mắt nhìn nhưng không thèm đếm xỉa, đôi chân bàn cuốc vẫn gác lên bàn.
- A lô, Sở công an đấy phải không? Tôi muốn gặp giám đốc Vương. A, chú là chú Triệu phải không? Cháu là Tiểu Vương đây? Sao ạ, ba cháu đang họp ạ?
Lúc này chưa nói mấy người mặc sắc phục, mà cả Tiêu Dao cũng giỏng tai lên nghe.
- Thế thì cháu thưa chuyện với chú vậy. Chuyện như thế này. Chúng cháu lao động kiếm tiền đi học… A, chú biết chuyện này rồi à? Đúng, đúng… chúng cháu bán huy hiệu… Việc tốt đấy à? Chú bảo tốt thì cũng chẳng ăn thua gì nữa rồi, chúng cháu đang bị bắt đây. Cái gì ạ? Không thể ư? Thật mà, bây giờ chúng cháu đang ở phòng công thương, họ bắt nộp phạt một ngàn đồng mới cho về… Cho nên, chú gọi cho cha cháu đến đón cháu… Gì cơ ạ? Không làm kinh động đến cha cháu ư? Chú đến giải quyết là xong ạ? Ôi, thế thì cảm ơn chú lắm, lúc nữa cháu sẽ mời nước chú… Vâng, vâng, cứ quyết định như thế nhé. Trước năm giờ chú đến ạ? Được, cháu đợi chú, chú đến nhanh nhanh lên nhé. Chúng cháu phải ngồi đây hai tiếng đồng hồ rồi… Vâng ạ, bye bye!
Khi Tiếu Thiên đặt ống nói xuống thì phát hiện vật trưng bày - tức đôi chân bàn cuốc đã không còn ở trên bàn nữa. Bạn ranh mãnh để lộ một thoáng cười không dễ nhận ra.
Bỗng “cấp trên” kêu lên:
- Anh cứ nghĩ mãi sao trông cậu quen thế nhỉ? Thì ra cậu là Tiểu Vương. Ba cậu lúc này có được khỏe không? Hẳn là ông bận lắm nhỉ?
- Cũng không đến nỗi nào!
- Có chí lắm, tự lao động kiếm tiền ăn học! Không như bọn nhóc hiện nay chỉ biết chìa tay vòi tiền bố mẹ - “Cấp trên” quay ngược thái độ đến 180 độ.
- Chúng tôi đâu có lao động kiếm tiền ăn học, mà là bày bán hàng bừa bãi cơ mà.
- Ồ, chuyện này, chuyện này… - “Cấp trên” có hơi bối rối song ông ta không khi nào chịu sa vào thế bí - Cậu chuyển câu chuyện tới đâu thế? Lao động kiếm tiền ăn học đâu có dễ!
- Thế vừa nãy ông…
- Thì hiểu lầm nhau một chút thôi mà! Bây giờ hai cậu về được rồi!
- Thế còn số hàng… và một ngàn đồng?
- Ồ, cùng là người một nhà cả, còn nói đến tiền làm gì nữa. Làm thế là coi nhau như người ngoài!
- Xem ra không ổn chăng? – Vương Tiếu Thiên giả bộ tiến thoái lưỡng nan, giọng nói thật tinh quái.
- Thôi thôi, về đi! Lát nữa thư ký Triệu đến thì để anh nói không có chuyện gì hết…
- Vậy… thế cũng được. Cảm ơn nhiều!
Nói xong Tiếu Thiên kéo Tiêu Dao đang đứng ngây người rồi ba chân bốn cẳng làm một cuộc “tháo chạy đại thắng lợi”!
- Thế là được giải phóng! - Vừa ra khỏi Phòng công thương, Tiếu Thiên liền ra sức hít thở một hơi dài - Thế là cuối cùng chúng mình lại được hít thở không khí tự do. Sinh mệnh quả đáng quí, tình yêu có giá cao, song so với tự do thì cả hai thứ ấy chẳng thấm tháp gì!
- Bây giờ ba cậu biết chuyện rồi, cậu không sợ về nhà bị mắng à?
- Yên tâm đi. Tớ chưa hề gọi điện thoại cho ba tớ, khi gọi đến con số cuối cùng, tớ cố tình ấn sai đi. Cậu có biết tớ gọi đến đâu không? Đến Hội liên hiệp phụ nữ! Tớ diễn kịch một mình. Đầu dây đằng kia nhắc mãi: “Xem lại đi, gọi nhầm rồi!”. Nếu tớ gọi cho ba tớ thì chết đứ đừ là các chắc! Thế nào, sáng mắt ra chưa? Tớ biết ngay là họ ăn đủ cái khoản ấy mà. Rồng đổi màu biến đổi màu sắc như thế nào, lần này cậu thấy rõ rồi nhé. Nếu không có chiêu ấy thì không nộp tiền cũng phải bị giam lỏng ở đấy mấy ngày.
- Tài trí thông minh của cậu hóa ra dùng hết cho chuyện ấy đấy! – Tiêu Dao nói có chút châm biếm.
- Người ta thông minh một đời, lú lẫn một chốc, còn tớ lú lẫn cả đời, thông minh một lúc đó thôi! - Tiếu Thiên tự giễu cợt.
- Cậu có ông bố oai như thế, đi khắp thiên hạ cũng không sợ.
Ngoài mặt cả hai vui mừng hớn hở nhưng trong lòng thì không vui được như thế. Họ đều không muốn dùng cách giải quyết vấn đề như thế, song ngoài cách đó ra, hai cậu học sinh trung học còn biết làm gì nữa.
Lúc chia tay, Vương Tiếu Thiên rút trong túi áo ra một bao Vạn Bảo Lộ. Không hiểu tại sao lại muốn hút thuốc mà chỉ cảm thấy lúc này cần một điếu thuốc để điều chỉnh tâm tình. Đủ thứ tình cảm rộn lên trong lòng Tiếu Thiên. Mấy hôm trước còn phản ứng quyết liệt với câu nói “Con không chịu nghe lời như thế thì sau này đừng có mong dựa vào ba” thì hôm nay Tiếu Thiên lại mừng là có một ông bố như vậy. Có điều bên cạnh tình cảm ấy là nỗi hụt hẫng, ngờ vực - những nỗi niềm làm lung lay niềm tin của bạn.
Muôn chim nhỏ đều hướng ra ngoài thế giới đại thiên rộng lớn song không phải tất cả đều có thể sống vui vẻ mãi ở bên ngoài thế giới đại thiên đó.
Trường phổ thông trung học Số Chín có tổ chức giới thiệu học sinh đi tìm việc làm trong kỳ nghỉ đông nhưng chỉ giới thiệu nữ sinh thôi vì các nhà máy chỉ cần nữ công nhân. Trong lớp có nhiều bạn ghi tên song Hân Nhiên không ghi tên. Nhà máy và nhà trường ký thỏa thuận với nhau là tiếp nhận cả loạt những “công nhân” làm việc trong kỳ nghỉ đông ấy, như vậy dễ quản lý mà cũng dễ coi sóc họ hơn. Hân Nhiên lại thích tới một nhà máy không có bạn cùng lớp và người quen, bởi vì bạn cho rằng có như thế mới thực sự hiểu được đời sống của các cô gái đi làm thuê, mới thực sự rèn luyện mình. Hân Nhiên trình bày ý đồ đó với thầy phụ trách, xin thầy viết riêng cho một giấy giới thiệu, không có giấy giới thiệu của nhà trường thì nhà máy không chịu nhận và cũng không dám nhận, nếu nhận người làm không hợp pháp, họ sẽ bị phạt tiền.
Mẹ không tán thành cách làm của Hân Nhiên:
- Mọi người cùng đến nhà máy làm việc thì còn có thể chăm sóc lẫn cho nhau. Bây giờ con đi có một mình, xảy ra chuyện gì thì sao?
- Mẹ ạ con muốn được nếm trải công việc đó. Tất cả cùng đi chẳng thú vị gì, như thế cũng chẳng khác gì ở trường vậy.
- Con không sợ có kẻ xấu à?
- Mẹ ơi, kẻ xấu không sợ con thì hay rồi!
- Chỉ được cái bẻm mép, không biết trời cao đất dầy là gì!
Hân Nhiên vốc một ít gạo đem ra hiên cho chim bồ câu. Mấy con bồ câu non tuy không còn yếu song đã lớn gần bằng mẹ chúng rồi.
- Mẹ ơi, sao mấy con non này lại sang chuồng khác thế? – Hân Nhiên hỏi khi nhìn thấy mấy con chim con đã ra ở riêng.
- À, sáng hôm qua mẹ chúng đuổi chúng đi đấy!
- Sao lại thế được? Hôm trước con định vuốt ve chúng còn bị con mẹ mổ vào tay cơ mà! Sao có mấy ngày mà con mẹ đã trở mặt không nhận con nữa thế?
- Lúc chúng nhỏ, con mẹ hết sức bảo vệ con, nhưng khi lớn thì mẹ chúng đuổi đi để chúng sinh sống độc lập, tự nếm trải lấy, như thế mới là thực sự yêu con!
- Thế thì phương pháp giáo dục của chim câu tiên tiến thật! – Hân Nhiên chuyển sang nói với mẹ - mẹ ơi, mẹ cũng phải học tập chim câu, không thể cứ che chở con bằng đôi cánh của mẹ mãi được.
Đang mải nhào bột mì, bây giờ mẹ mới hiểu ra vẻ tinh nghịch dưới cái vỏ nghiêm trang của Hân Nhiên:
- Hừ, nói một hồi thì ra cho mẹ vào bẫy, ranh con!
- Mẹ, thế mẹ đồng ý nhé? – Hân Nhiên vui vẻ hỏi.
Khi con cái đã lớn, chúng nên có một khoảng trời riêng, nên được tự bay liệng một mình. Cha mẹ không thể ôm chúng mãi mãi trong đôi cánh của mình, con cái cũng không mãi mãi nhờ dựa mãi vào bố mẹ.
Hân Nhiên cầm giấy giới thiệu của nhà trường đến nhà máy Bích Kỳ. Đây là một xí nghiệp do người Nhật bỏ vốn đầu tư, sản xuất, máy điện thoại có ghi lại tiếng nói: Hân Nhiên gặp người gác cổng rồi đi thẳng vào phòng làm việc của quản đốc phân xưởng.
- Xin lỗi, em là học sinh trường trung học Số Chín, muốn được làm việc trong kỳ nghỉ đông. Xin hỏi có phải em trình giấy ở đây không ạ?
- Đúng đấy! - Một cô gái rất nhanh nhẹn đón tiếp Hân Nhiên – Nhà máy chúng tôi cần làm gấp một lô hàng, nên thời gian rất gấp, có thể không nghỉ chủ nhật, cô có chịu khổ được không?
- Được ạ! – Hân Nhiên trịnh trọng gật đầu.
- Thế thì tốt, cô điền vào các mục trong tờ khai này.
Hân Nhiên đón lấy tờ giấy, đọc kỹ một lượt, điền các mục rồi đưa trả lại cho cô gái – Còn cần thủ tục gì nữa không ạ?
- Chữ em viết đẹp nhỉ! – Cô gái mỉm cười rồi đưa cho Hân Nhiên một tấm thẻ - Đủ rồi, em làm ở phân xưởng Một, đây là thẻ chấm công của em. Hàng ngày mỗi sáng đến làm ghi một lần giờ đến nhà máy, buổi chiều ghi một lần giờ ra về, nếu làm thêm giờ có thẻ làm thêm giờ. Xem thẻ thì tính ra được giờ làm hay nghỉ của công nhân. Buổi trưa ăn cơm của nhà máy. Thời gian làm việc là tám giờ, sáng từ tám giờ đến mười hai giờ; chiều từ một giờ đến năm giờ. Nhưng hồi này thường xuyên phải làm thêm, buổi tối làm thêm từ hai đến bốn giờ, không định trước được. Đến lúc đó sẽ có người báo cho em biết. Lương tháng là ba trăm nhân dân tệ, một trăm đô la Hồng Kông, tiền công làm thêm tính riêng. Sáng mai em bắt đầu đi làm, khi em đến sẽ có người bố trí công việc. Rõ ràng cả rồi chứ?
Nghe xong lời dặn dò, Hân Nhiên có cảm giác cô gái này rất giống nhân vật Tiểu Hồng trong truyện Hồng Lâu Mộng ở phương diện mồm mép liến thoắng. Bạn nhận tấm thẻ chấm công, miệng nói:
- Cảm ơn chị.
- Không phải khách sáo, cứ gọi tên tôi là Lý Nghệ, nhân viên phòng hành chính, đây là cán bộ trợ lý, kia là giám đốc.
Theo tay chỉ của Lý Nghệ, Hân Nhiên nhìn thấy một người đàn ông khoảng ba mươi tuổi đang gọi điện thoại.
- Ông ấy là ông chủ Nhật Bản hả chị?
Lý Nghệ cười:
- Không phải đâu. Ông ấy chỉ là Boss của chị thôi, còn ông chủ Nhật Bản là ông chủ lớn.
- Ông ấy làm việc ở đâu ạ?
- Ở Nhật Bản. Xí nghiệp này chỉ là một phân xưởng của ông ấy, một năm ông ấy sang Thâm Quyến một vài lần, ở lại một vài tuần. Thường ngày chẳng gặp được ông ấy nhưng có lúc lại có thể nói là ngày nào cũng gặp.
- Thế là thế nào ạ?
- Chị chỉ hé cho em biết thế thôi. Vừa hay ngày mai ông ấy tới kiểm tra hàng, tới lúc ấy em sẽ hiểu.
Ngày hôm sau Hân Nhiên dậy rất sớm. Bạn có ý cuốn tóc lên, như thế ra vẻ già dặn hơn. Từ xa bạn đã thấy một đoàn nữ công nhân mặc quần áo đồng phục của nhà máy Bích Kỳ nối nhau đi vào nhà máy. Hân Nhiên rất phấn khởi. Một cảm giác thân ái trào dâng, Hân Nhiên rảo chân và rất nhanh đã nhập vào dòng người đó. Một ông già gầy gò đứng ở lối vào, ra sức khom lưng chào, luôn miệng nói:
- Xin chào, cô vất vả quá!
Hân Nhiên ngạc nhiên quá, quay sang hỏi một nữ công nhân:
- Ông già kia là ai thế?
- Cô mới tới làm à?
- Vâng, hôm nay là ngày đầu tiên.
- Thảo nào phải hỏi. Ông ấy chính là ông chủ lớn của nhà máy này đấy!
- Thế ạ?
Hân Nhiên càng kinh ngạc hơn, không ngăn được quay đầu nhìn lại ông già gầy còm lần nữa. Ông ta vẫn đứng đấy ra sức khom lưng chào, hẳn là đã mệt lắm. Đường đường một ông chủ lớn đến thăm nhà máy mà lại hạ mình đến thế, thảo nào Lý Nghệ nói có thể ngày nào cũng gặp mặt ông ta. Hân Nhiên nghĩ tới sách chính trị em học có viết tư bản giàu lên là nhờ bóc lột giá trị thặng dư, còn nhà tư bản bóp nặn mồ hôi nước mắt của công nhân này lại có thủ đoạn riêng. Chỉ có mình ông ta mới biết ông ta có chân tình thành thực hay là vờ vịt giả dối, song có thể khẳng định không ai phản cảm với lối thăm hỏi lễ phép của ông ta. Nhật Bản tuy nhỏ nhưng khôn ngoan có hạng. Chỉ dùng mười mấy phút ngắn ngủi lúc công nhân vào làm là đã có thể làm ấm lòng tất cả công nhân toàn nhà máy. Hân Nhiên rất khâm phục chiêu này của ông chủ người Nhật.
Hân Nhiên được sắp đặt vào vị trí trung gian của dây chuyền sản xuất. Công việc thật đơn giản, chỉ cần cầm công cụ chuyên môn trên bàn làm việc của mình lắp một linh kiện nhỏ xíu theo quy định; lắp xong trả linh kiện trở lại băng dây chuyền, chuyển cho người kế tiếp. Thứ tự công việc của mỗi người khiến không ai có thể liên tưởng tới mối quan hệ giữa linh kiện với máy điện thoại có ghi lại tiếng nói.
Từ lâu Hân Nhiên đã được nghe tới danh từ “dây chuyền sản xuất”, nhưng cách sản xuất như thế nào thì lại không biết. Ngồi vào bàn công tác để thực hiện công việc, Hân Nhiên lập tức lĩnh hội được sự tính toán thông minh và thâm hiểm của người phương Tây.
Trước hết ngăn chặn được lười nhác và lơ đễnh. Theo cách sản xuất này, tốc độ chỉ được nhanh chứ không được chậm. Một người chậm làm ảnh hưởng đến cả tiến trình công việc của dây chuyền. Ai vụng về, ai không hết sức cố gắng, nhìn một cái là thấy ngay. Cũng không thể làm cẩu thả được, bởi chỉ cần sai lầm một khâu là cả dây chuyền phải làm lại. Sai của người nào, người ấy không thể chối cãi được. Ngoài ra cách làm việc này còn khiến cho công nhân không bao giờ học đươc những điều căn bản, dù có làm lâu đến mười năm thì hễ rời chỗ làm việc của mình là không biết gì nữa hết. Muốn “học lỏm” để ra mở xưởng khác là điều không bao giờ có thể thực hiện được.
Hân Nhiên là cô gái khéo chân khéo tay nên công việc đơn giản này thật dễ. Động tác của bạn rất nhanh nên có thời gian rảnh để nhìn ra xung quanh. Phân xưởng rất rộng và rất sạch. Mỗi một dây chuyền đều có người đi tới đi lui xem xét.
- Cô mới đến làm à? - Một cô thợ ngồi bàn đàng sau hỏi.
- Vâng.
- Cô còn ít tuổi lắm, học sinh à?
- Vâng.
- Đi làm thêm nhân kỳ nghỉ đông phải không?
- Vâng, làm chơi thôi! – Hân Nhiên cố ý đáp như vậy rồi hỏi - Những người đi tới đi lui kia làm gì thế hả chị?
- Trưởng dây đấy!
- À ra thế! – Hân Nhiên không lấy làm lạ nữa. Trưởng dây tức tổ trưởng một dây chuyền, tiếng Anh là line.
- Chân em tê dại, lưng cũng đau, mắt hoa lên, chỉ muốn đứng lên đi vài bước cho đỡ mỏi! – Công việc không nặng nhọc nhưng ngồi liền bốn giờ ở bàn thì rất mỏi mệt.
- Thế thì cô lấy cớ ra nhà vệ sinh đi! - Chị công nhân ngồi đàng sau lập tức truyền kinh nghiệm.
Lúc này, Lý Nghệ đi tới. Chị dặn mỗi tổ trưởng dây mấy câu gì đó rồi ở lại với dây chuyền sản xuất thiếu vắng trưởng dây của Hân Nhiên. Chị luôn tay chỉ vẽ cho công nhân, ai đi vệ sinh thì thế chân người đó một lát. Tất nhiên thỉnh thoảng lại mắng mỏ.
- Đi vệ sinh gì mà lâu thế, quá cả thời gian quy định. Hẳn lại còn nán lại tán gẫu chứ gì? Còn như thế nữa thì phạt đấy!
Vì có mặt chị nên không ai dám nói chuyện nữa. Tất cả cắm đầu làm việc khiến Hân Nhiên khen thầm uy lực của chị.
- Tất cả chú ý nhé. Lát nữa ông chủ Nhật Bản tới kiểm tra, mọi người hãy chú ý làm việc – Lý Nghệ nói.
Một lúc sau, ông chủ Nhật Bản, tức ông già còm nhom khom lưng chào ở lối vào ban sáng, với một đám người đi theo tới phân xưởng. Ông chủ lúc này lên mặt ông chủ, mặt lạnh như tiền, đi quanh phân xưởng một vòng, kiểm tra xem linh kiện đặt trên dây chuyền có ngay ngắn không, công cụ đặt trên mặt bàn có đúng vị trí hay không. Tất nhiên ông ta còn quan sát tình hình sản xuất chung của công nhân.
Sau khi ông chủ đi khỏi, tất cả các nữ công nhân đều thở phào, mấy trưởng dây không hẹn mà cùng nhìn Lý Nghệ, Lý Nghệ không phê bình song cũng không biểu dương, chỉ nói:
- Nửa giờ nữa là ăn cơm!
Hay nhỉ? Sao không nói nửa giờ nữa tan ca mà lại nói ăn cơm?
Một hồi chuông reo lên. Tất cả công việc đều ngừng, tất cả công nhân đứng lên. Hân Nhiên vẫy cánh tay cho tay được thư giãn. Chị công nhân ngồi đằng sau gọi Hân Nhiên đi ăn cơm. Thì ra vừa ra khỏi phân xưởng là vào luôn nhà ăn, thảo nào chỉ bảo “ăn cơm” mà không có khái niệm “tan ca”. Hân Nhiên theo các chị vào nhà ăn, thuộc ngay tên các chị ngồi trước và sau bàn làm việc của mình. Người ngồi trước là A Xuân người ngồi sau là Yến Muội. Thấy Hân Nhiên mới đến chưa quen, A Xuân lấy hộ cơm rồi dẫn Hân Nhiên tìm chỗ ngồi ăn.
- Sao lại ngồi cả về phía này thế hả chị? - Thấy người vào mỗi lúc một đông, các công nhân phải ngồi chen chúc, còn phía bên kia còn nhiều bàn trống, Hân Nhiên hỏi – Sao không sang ngồi mấy bàn kia ạ?
- Đừng nói to như thế em. Bàn đó dành cho trưởng dây, phía kia dành cho PE, không thể ngồi lẫn lộn.
- Ai quy định thế ạ?
- Chẳng ai quy định cả, song mọi người đều tuân thủ như vậy. Hiển nhiên A Xuân không có ý kiến gì về việc phân chia chỗ ngồi như thế, chị chỉ nhắc Hân Nhiên nói nhỏ mà thôi.
- Dây của chị em mình sao không có trưởng dây ạ?
- Trưởng dây trước đây bỏ việc rồi, nhưng rồi sẽ có trưởng dây ngay thôi – A Xuân nói xong cười với vẻ khó hiểu. Nụ cười ấy khiến Hân Nhiên vốn thông minh hiểu ngay ra được chuyện gì. A Xuân lại nói – Làm trưởng dây thì được ngồi sang bàn bên kia.
A Xuân lại nhiệt tình giới thiệu một số chức vụ trong nhà máy: QA là nhân viên kiểm tra chất lượng, QC là nhân viên khống chế chất lượng, PE là kỹ thuật viên v.v…
- Trưởng dây quản lý bọn chị, cô kia lại quản lý các trưởng dây, cô kia nữa là trợ lý cho anh kia, còn người kia…
Theo ngón tay của A Xuân, ánh mắt Hân Nhiên luôn chuyển chỗ. Khi chỉ đến Lý Nghệ, Hân Nhiên buột miệng chen ngang:
- Chị kia là Lý Nghệ là nhân viên hành chính, đúng không ạ? Hôm em mới tới được chị ấy đón tiếp.
- Đồ giòi bọ! - Yến Muội chửi.
Hân Nhiên giật mình. Đây là câu chửi khá nặng dành cho những người dìm người khác để mình được nổi trội, thích khoe mẽ, tự cho là mình đúng. Hân Nhiên không biết Yến Muội nói vậy để chỉ Lý Nghệ hay chỉ mình nên trong lòng không vui. Khi bạn định trao đổi ánh mắt với Yến Muội thì cô ta lảng nhìn chỗ khác.
A Xuân giải thích thêm:
- Cô ấy lúc đầu cùng đi tìm việc làm với chúng tôi.
Hân Nhiên lúc này biết chắc câu chửi của Yến Muội dành cho Lý Nghệ, lại còn biết Lý Nghệ, A Xuân và Yến Muội là người cùng làng, nhưng bây giờ Lý Nghệ đã nổi trội hơn hẳn.
- Ông chủ cũng biết chọn người giao việc lắm đấy! - Yến Muội liếc Lý Nghệ rồi nói.
Hân Nhiên nghĩ: Mâu thuẫn giữa hai chị này và Lý Nghệ khá sâu đây! Song Lý Nghệ rốt cuộc là người như thế nào? A Xuân, Yến Muội nữa, cũng là người như thế nào?
Các cô thợ vừa ăn vừa ríu rít nói chuyện. Trong thời gian làm việc họ không được phép nói chuyện nên trong một tiếng đồng hồ nghỉ trưa này họ phải nói cho thỏa. Thôi thì trời Nam, đất Bắc, chuyện gì cũng nói, nào là ở đâu hàng rẻ, hiệu uốn tóc nào đẹp, bạn trai nào…
Hân Nhiên không góp chuyện. Bạn không có thói quen vừa ăn vừa nói. Nếu nói chuyện thì mẹ lập tức sẽ xổ ra hàng mười thuật ngữ y học để chứng minh vừa ăn vừa nói không có lợi cho sức khỏe như thế nào. Mẹ là thầy thuốc mà lại, vả chăng Hân Nhiên cũng không biết góp chuyện gì.
Ăn cơm xong, A Xuân gọi Hân Nhiên đi về phòng ở của công nhân, Hân Nhiên còn muốn đi dạo nên cầm theo quyển sách học tiếng Anh đi loanh quanh trong phạm vi nhà máy, vừa đi vừa nhẩm ôn từ ngữ. Bước tới cổng thấy tấm bảng tuyên truyền trống trơn, Hân Nhiên tiện tay cầm bút viết lên bảng.
ĐƯỢC ĐỀ BẠT LÀM TRƯỞNG DÂY
- Này, làm gì đấy? Cô không biết rằng đây không phải chỗ viết bừa à? - một người đàn ông mặc âu phục vừa nói vừa tiến lại gần.
Hân Nhiên lúc này mới chợt nhớ ra đây không phải là trường mình mà là nhà máy. Thật là làm trưởng ban tuyên truyền của trường quen mất rồi, thấy chỗ nào cũng không nên để trắng. Hân Nhiên thấy có lỗi:
- Tôi xin lỗi vì không được biết. Tôi xóa ngay bây giờ.
- Lần đầu tiên tôi được thấy nét chữ đẹp đấy, chẳng khác gì chữ của nhà thư pháp.
Đấy không phải là lời nịnh khéo. Ai nhìn chữ Hân Nhiên viết cũng phải thích, phải khen mấy câu.
- Học sinh à? Lớp Mười hả? - Người kia đã nhìn thấy sách học tiếng Anh trên tay Hân Nhiên - nghỉ đông tranh thủ kiếm tiền hả? Công việc đã làm quen chưa?...
Hân Nhiên cắt ngang:
- Xin được cải chính một sai lầm của anh: tôi đến đây không phải để kiếm tiền mà là để rèn luyện bản thân.
Người kia bật cười:
- Thật đúng giọng học sinh, cô cậu nào cũng thế cả. Hồi tôi đi học cũng vậy, nghiêm chỉnh ra phết. Bây giờ thì sao? Hừ! – Nói xong, người ấy cười với vẻ tự giễu cợt.
- Cô tên là gì?
Hân Nhiên không đáp, người ấy bèn tự giới thiệu trước:
- Tôi là Hách Quân, quản đốc phân xưởng.
Nói xong, Hách Quân trao danh thiếp. Danh thiếp ghi chức vụ tùm lum, Hân Nhiên đếm nhẩm sơ qua đã có đến bảy thứ, không nén được cười thầm. Danh thiếp nào viết đến ba chức vụ hoặc học vị là Hân Nhiên đã thấy khó coi, huống hồ viết cả đống, khiến Hân Nhiên cảm thấy phô trương, buồn cười.
- Chức quan của anh nhiều nhỉ?
- Nhiều gì đâu, còn chưa viết đủ đâu!
Hân Nhiên bật cười thành tiếng:
- Tôi tên là Hân Nhiên, không chức tước gì ráo, học sinh trơn thôi.
Hách Quân nhìn lên tấm bảng đen:
- Cô làm giúp một kỳ báo đón xuân nhé. Tấm bảng tuyên truyền này bỏ không có đến cả tháng rồi, ngày thường cũng chẳng có gì đáng thông báo. Cô có thể làm tốt được không?
- Chẳng có vấn đề gì!
- Làm xong được tính thêm lương đấy!
- Thưa ông Hách, tôi lại phải sửa sai cho ông lần nữa…
Hách Quân tiếp lời:
- Là làm báo không phải để kiếm tiền mà là để rèn luyện chứ gì?
Kỳ báo Đón xuân do Hân Nhiên làm khuấy động không nhỏ đến cả nhà máy. Hết giờ làm là có từng tốp công nhân xúm lại xem. Đời sống trong nhà máy đơn điệu chóng chán, cho nên một chút gì đó mới lạ cũng nổi được sóng lăn tăn. Các cô thợ thích thú đoán mục đố chữ, đọc thơ và bình phẩm các đề báo. Hân Nhiên vui sướng lắm. Ai nấy hỏi thăm xem ai làm báo tường, A Xuân tự hào đáp:
- Một chị em của chúng tôi đấy!
Hân Nhiên nghe được câu ấy lấy làm bất ngờ. Đã lúc nào Hân Nhiên tự đứng vào hàng ngũ chị em đâu? Dù vậy bạn cũng rất vui: có người nhận mình là chị em rồi!
Ăn cơm trưa xong, Hân Nhiên theo A Xuân, Yến Muội về nhà ở của họ. Nhà ở hơi tối, A Xuân phải bật đèn, nhìn quanh phòng, Hân Nhiên thấy chừng hai mươi mét vuông mà có đến tám cái giường tầng cho mười sáu chị em ở, khá chật chội. Giường nào hầu như cũng có để một vali da rất đẹp và một xấp quần áo sạch.
- Chật lắm, em nhìn không quen phải không? – A Xuân kéo tay Hân Nhiên.
- Không đâu ạ! – Hân Nhiên vội phủ nhận. Bạn không muốn một chút tính ưu việt nào của mình trước mặt họ.
- Có một giường nằm là tốt lắm rồi. Bây giờ đi làm thuê, khó giải quyết nhất là chỗ ngủ.
- Các chị đi làm được bao lâu rồi?
- Không như nhau đâu. Ở đây chỉ chị A Xuân là dến sớm nhất, được đến sáu năm rồi!
- Sáu năm cơ à? Chị có nhớ nhà không?
- Có lúc rất muốn về thăm nhà. Nhà chị nghèo lắm, cả nhà mong chị kiếm được nhiều tiền, đỡ phần nào chi dùng trong gia đình. Chị có ba em cả trai lẫn gái và một người chị. Em trai còn đang học tiểu học. Các chị đi làm chỉ để kiếm được nhiều tiền.
- Đãi ngộ ở nhà máy này có khá không hả chị?
- Nhà máy của người Nhật Bản làm gì có nhiều tiền? Chẳng qua ở đây có chỗ ở, vả lại chị làm lâu năm rồi, làm chỗ mới không bằng làm chỗ quen thuộc – A Xuân vừa nói vừa đan áo.
Hân Nhiên thờ ơ lật giở quyển ảnh của A Xuân. Các cô thợ trong ảnh khác hẳn ngày thường. Họ mang quần áo đẹp nhất ra mặc, trang điểm xinh tươi, người đứng trước tòa nhà cao tầng, người chọn bối cảnh là chiếc xe con hoặc vườn hoa, ai nấy cười rạng rỡ. Những tấm ảnh này mang đến sự thỏa mãn cho các cô thợ và cũng là niềm an ủi cho người nhà họ.
Chợt Hân Nhiên bắt gặp một khuôn mặt đàn ông quen quen trong tập ảnh của A Xuân. Đúng rồi, đó là Hách Quân đã từng gặp mặt, Hách Quân với bảy tám chức vụ liệt kê trên danh thiếp! Ảnh của anh ta làm sao lại có ở trong tập ảnh của A Xuân? Hân Nhiên nghi hoặc liếc nhìn A Xuân song chị ấy vẫn đang thoăn thoắt đang áo, chiếc áo len kiểu đàn ông. Với một dấu hỏi trong đầu, Hân Nhiên lẳng lặng gập quyển ảnh lại.
Mấy ngày qua, Hân Nhiên sống rất chan hòa với các chị công nhân. Bạn đã đích thân cảm nhận được nỗi vui, buồn của các cô thợ làm thuê. Bạn cũng thực hiện xuất sắc công việc của mình, sản phẩm nào qua tay bạn đều đạt quy cách. Bạn không như một số thiếu nữ thành phố mà biết chịu đựng gian khổ, không lười nhác nên được nhiều người nhìn nhận với ánh mắt khác hẳn. Lý Nghệ từng nửa đùa nửa thật bảo Hân Nhiên:
- May mà em chỉ làm tạm thời, nếu không vị trí của chị ắt bị em giành mất!
Được người khen bao giờ cũng tốt. Hân Nhiên cho rằng ở trường là học sinh giỏi thì ở nhà máy cũng có thể là công nhân giỏi. Chỉ cần có đất dụng võ thì dù nhỏ, cũng có thể làm nên chuyện.
Dần dần Hân Nhiên đã thích ứng với không khí và quy luật của nhà máy. Trong giờ ăn cơm trưa, bạn cũng nói cười cùng các chị công nhân. Khi nói đến trưởng dây, hầu như tất cả các công nhân đều không ưa những người này.
- Chẳng có trưởng dây nào có quan hệ tốt với công nhân hết - Yến Muội nói.
- Tại sao thế hả chị?
Đang nói thì Lý Nghệ tới:
- Hân Nhiên, ăn xong cơm cô đến phòng làm việc gặp tôi một lát!
Lý Nghệ nhìn thẳng vào Hân Nhiên, không ngó ngàng gì đến A Xuân, Yến Muội.
Lý Nghệ vừa đi khỏi, A Xuân, Yến Muội vội hỏi:
- Hân Nhiên, sao thế? Em làm sai gì đó phải không? Hay là sản phẩm của em là sản phẩm loại hai?
Hân Nhiên đều lắc đầu. Cơm xong, bạn đi thẳng đến phòng làm việc.
- A, đến rồi à? Ngồi xuống đi! - Cử chỉ, cách nói năng của Lý Nghệ không giống các cô thợ. Hân Nhiên hơi căng thẳng, rụt rè ngồi xuống ghế.
- Tạ Hân Nhiên, em làm việc được bao lâu rồi nhỉ?
Lý Nghệ hỏi như vậy khiến Hân Nhiên càng cuống:
- Em, em làm sai điều gì phải không ạ?
Lý Nghệ cười:
- Chị muốn báo cho em một tin vui và một tin xấu, em muốn nghe tin nào trước?
- Em xin nghe tin xấu trước ạ.
- Em phải tăng thêm thời gian và cường độ làm việc hơn nữa.
- Tại sao ạ?
- Vậy thì hãy nghe tin vui đây: em được đề bạt làm trưởng dây!
- Em ấy à? – Hân Nhiên chỉ tay vào mình – Sao có thể được ạ?
- Sao lại không được? Theo chị nhìn nhận thì em rất tự tin. Thế nào, bây giờ không tự tin nữa sao?
Nếu ở trường được làm lớp trưởng hoặc trưởng ban gì đó thì Hân Nhiên rất tự tin. Còn ở nhà máy, dù chỉ là trưởng dây chuyền gồm hơn mười người thôi, bạn cũng không đủ tự tin được.
- Tạ Hân Nhiên, em đã làm được một tuần và làm rất tốt. QA nhất trí thông qua. Chúng tôi đã tiếng cử ai, là không phải bất kỳ ai cũng được mà phải qua thử thách, phải có bản lĩnh thực sự. Chị đã để ý đến em. Nhân đây cũng tặng em câu này: “Người lên chỗ cao, nước chảy chỗ trũng”.
- Cảm ơn chị! – Hân Nhiên nghĩ giây lát, nói - Ở đây nói chung làm việc từ ba tháng trở lên mới được đề bạt, còn em mới làm được một tuần…
- Đây là ngoại lệ, cũng chứng tỏ em làm việc rất xuất sắc. Chỉ là công nhân tạm thời, làm một tháng rồi nghỉ, không có em là một tổn thất nhỏ cho chúng tôi. Song trong thời gian ba tuần nữa, chúng tôi sẽ tìm người khác, xem ai có thể thích hợp…
- Em cảm thấy chị A Xuân rất được đấy! Chị ấy làm từng ấy năm trời, lại…
- A Xuân ư? A Xuân! – Lý Nghệ lặp lại cái tên rồi hỏi – Em cảm thấy chị ta thích hợp à? Không, chẳng qua là em thông cảm với chị ấy. Chị ấy đã làm sáu năm mà một chức trưởng dây cũng không được nhận. Em có cân nhắc đến năng lực làm việc của chị ta không?
Hân Nhiên thừa nhận tốc độ làm việc của A Xuân không nhanh, chất lượng cũng không cao, có lẽ vì tuổi hơi lớn. Hân Nhiên cũng thừa nhận có phần thông cảm với chị ấy, song bạn không thích kiểu nói năng của Lý Nghệ. Dù sao họ cũng là người cùng làng với nhau. Vả chăng A Xuân rất quan tâm tới Hân Nhiên, bạn không thể tranh chỗ của chị ấy.
- Hân Nhiên, chắc em cũng đã biết, và các cô ấy cũng kể cho em rằng tôi, A Xuân và Yến Muội cùng đi làm với nhau cùng một lượt. Chúng tôi cùng lớn lên với nhau, chẳng chuyện gì mà không nói cho nhau nghe, nhưng bây giờ thì sao? Chúng tôi không buồn chào hỏi nhau nữa. Vì sao vậy?
Hân Nhiên cũng thấy lạ với chuyện đó.
- Theo cách nhìn của họ, tôi đã nhoi lên, vin được cành cao, thậm chí họ cho rằng tôi không ngại trả giá để đạt mục đích đó. Còn theo cách nhìn của tôi thì các cô ấy không có chí tiến thủ.
Hân Nhiên ngây người nhìn Lý Nghệ.
- Đối với tôi vẫn chỉ một câu: “Người lên chỗ cao, nước chảy chỗ trũng”.
THÀNH ĐẠT CHO NGƯỜI MÀ KHÔNG PHẢI NHỜ NGƯỜI THÀNH ĐẠT CHO MÌNH
Khi Lý Nghệ tuyên bố với toàn thể nữ công nhân “Từ lúc này, Tạ Hân Nhiên là trưởng dây của dây này”, Hân Nhiên cảm thấy rõ rệt có những ánh mắt với thần sắc khác nhau hướng cả về mình. Không hiểu sao, bạn không dám nhìn lại. Bạn sợ phải nhìn thấy vẻ thất vọng ở A Xuân, vẻ tức giận ở Yến Muội chăng? Lý Nghệ đi rồi, Hân Nhiên chỉ nói:
- Xin các chị chăm chú làm việc!
Chỉ một buổi sáng mà số người làm ra nhà vệ sinh đặc biệt đông, số người bàn tán cũng rất nhiều và chẳng ai thèm ngó ngàng đến Hân Nhiên. Lúc đi ăn cơm, bạn bảo A Xuân:
- Chị em mình cùng đi nhé.
A Xuân lạnh nhạt đáp:
- Chúng ta không ngồi cùng bàn nữa rồi.
Yến Muội bảo thẳng với Hân Nhiên:
- Cô thì tư cách gì mà làm trưởng dây? Chúng tôi làm đến mấy năm trời, còn cô? Cô có biết vì sao được đề bạt làm trưởng dây không? Vì Lý Nghệ đấy – Lý Nghệ ghen ghét, không muốn cho A Xuân được làm trưởng dây, cô ta luôn chèn ép chị ấy! – Nói xong Yến Muội tức giận bỏ đi.
Hân Nhiên cô đơn lê bước chân vào nhà ăn. Bạn nhìn thấy các trưởng dây khác đang gọi mình. A, thế là phải ngồi sang bên ấy ăn cơm rồi.
- Sao thế Hân Nhiên? Có người bắt nạt à? - Một người hỏi.
- Không đâu ạ! – Hân Nhiên uể oải gẩy cơm.
- Họ thế cả đấy, mềm nắn rắn buông. Em phải cho họ biết tay mới được.
Hân Nhiên không còn lòng dạ nào nghe những kinh nghiệm ấy, mắt luôn hướng về dãy bàn mà mình đã từng ngồi ăn, không hiểu được vì sao một chức cỏn con như trưởng dây cũng khiến cho mình bị bỏ rơi đến vậy. Tại sao Lý Nghệ lại đề bạt mình làm trưởng dây? Vì ghen tức với A Xuân nên mới chọn mình, đúng như lời Yến Muội nói? Mình đóng vai trò gì giữa ba người là Lý Nghệ, A Xuân và Yến Muội? Lại còn nhân vật Hách Quân nữa, anh ta và A Xuân…
Tình hình buổi chiều càng tồi tệ. Cả dãy đi vệ sinh tập thể. Hân Nhiên cuống lên:
- Không được, từng người một đi thôi!
Chẳng ai thèm tuân theo.
- Chúng tôi đau bụng…
Họ kéo nhau đi, để lại cả một dãy bàn làm việc trống không. Hân Nhiên suýt khóc. Đây là sự chống đối của cả một tập thể.
Đúng lúc ấy Lý Nghệ đến. Vừa thấy quang cảnh đó, chị ta hiểu ngay ra chuyện gì, liền chạy thẳng tới nhà vệ sinh, quả nhiên thấy các cô thợ mượn cớ đi vệ sinh để ra ngoài tán gẫu. Các cô thấy Lý Nghệ thì như chuột thấy mèo, lập tức chuồn ngay về làm việc.
- Tôi biết các cô không phục Tạ Hân Nhiên làm trưởng dây – Lý Nghệ bắt đầu lên lớp – nhưng trong số các cô, ai có được chất lượng và số lượng sản phẩm hơn cô ấy nào? Không có chứ gì, không có thì phải phục tùng thôi. Lần sau mà tôi còn bắt gặp tình hình này thì các cô bị trừ lương đấy!
Lý Nghệ đi quanh xem xét dây chuyền một lượt rồi đến bàn làm việc của A Xuân:
- Cô thử nhìn linh kiện của mình đi. Tôi nghĩ tôi nhắm mắt cũng lắp được tốt hơn cô. Tôi biết, cô lớn tuổi rồi, tâm cũng để vào nhiều chuyện buông thả khác. Nếu đã như vậy, theo tôi, cô nên về quê lấy chồng còn hơn.
Lý Nghệ nói xong bỏ đi. Hân Nhiên nghe mấy lời nói ấy cũng hoảng. Còn A Xuân thì khóc òa. Tiếng khóc ấy dường như muốn đè dí Hân Nhiên xuống. Hân Nhiên đến bên A Xuân, định an ủi vài câu:
- Chị A Xuân, đừng khóc nữa!
- Cút đi, mày cút đi cho tao nhờ! – A Xuân trút nỗi hận lên Hân Nhiên.
Hân Nhiên sợ đờ người. Tại sao Lý Nghệ nói năng độc địa thế thì A Xuân chịu đựng được còn mình có ý tốt an ủi thì lại bị mắng mỏ?
Vì chuyện này mà công việc của cả một dây chuyền không đúng quy cách, Lý Nghệ gọi Hân Nhiên ra ngoài:
- Vừa nãy quản đốc gọi chị ra phê bình một chặp, bây giờ chị phải phê bình em. Em làm sao thế? Trưởng dây để làm gì? Phải làm lại toàn bộ.
- ...
- Họ không phục em chứ gì?
Hân Nhiên gật đầu.
- Chuyện bình thường thôi. Chị chưa thấy trưởng dây nào lại có quan hệ tốt với các thành viên trong dây.
- ?
- Ghen tị. Người Trung Quốc là thế đấy. Mình cao hơn, có năng lực hơn họ thì thế nào cũng có người bàn tán này nọ, nhưng nếu mình vượt trội hẳn họ thì họ đành phục và muốn được như mình.
Nửa hiểu nửa không, Hân Nhiên nhìn Lý Nghệ - cô nhân viên hành chính sống theo câu danh ngôn chí lý “người lên chỗ cao, nước chảy chỗ trũng”.
- Thôi về đi, về mà làm lại đi. Lúc cần em cũng phải chỉnh họ đấy!
Hân Nhiên trở về phân xưởng, những dây chuyền khác đã tan ca, chỉ có dây của mình là hãy còn ngồi ở bàn làm việc. Họ phải làm lại. Nữ công nhân hết lời oán thán, hình như Hân Nhiên phải chịu mọi trách nhiệm.
Một ngày làm trưởng dây khiến cho Hân Nhiên vốn tự tin cũng chịu không nổi oan uổng đó. Bạn cảm thấy mình cũng phát tiết nỗi oán hận, bực bội của mình nhưng không biết trút chúng cho chị em công nhân hay Lý Nghệ. Nghĩ tới nghĩ lui rồi Hân Nhiên đành gắng gượng gạt những tình cảm đó sang một bên, trấn tĩnh nói:
- Tối nay dây chúng ta phải làm lại. Nếu làm nhanh, trong một giờ là xong; nếu làm theo hiệu suất ban sáng thì bốn giờ cũng chẳng xong được. Em thì không sao, có thể bồi tiếp thế nào cũng được.
Các nữ công nhân lạnh lùng như cũ.
- Em không biết chửi mắng, bởi thứ nhất em đã là thợ làm thuê, em biết mùi vị bị người ta chửi là thế nào; thứ hai em ít tuổi hơn các chị, em thấy ngượng khi cất tiếng chửi mắng lắm. Mong các chị nể em và cũng là nể sĩ diện của các chị một chút.
Nói đến đây, Hân Nhiên chỉ chực khóc, chỉ muốn khóc cho thật thỏa thuê nhưng bạn cắn răng cố nuốt nước mắt.
Nữ công nhân nghe Hân Nhiên nói có phần kinh ngạc rồi sau đó ai nấy bình tâm làm công việc của mình. Lần làm lại này hết có một giờ rưỡi.
Chỉnh lý công việc của dây chuyền xong, Hân Nhiên lê tấm thân mệt nhọc rời khỏi nhà máy. Cách cổng không xa, bạn thấy A Xuân đang đứng với quản đốc phân xưởng, Hân Nhiên vội vàng tránh sau tường rào, chợt nghe A Xuân nói:
- Anh định chạy làng à? Anh là kẻ lòng lang dạ sói, tôi liều chết với anh phen này.
Hách Quân đẩy chị ra:
- Cô bình tĩnh lại đi!
Rồi Hách Quân sửa lại quần áo:
- Lúc đầu cô tự nguyện đấy thôi. Để được làm trưởng dây, cô tự đem thân đến tìm tôi. Bây giờ không được làm, cô định ăn vạ à?
- Anh… đồ thô bỉ!
Hân Nhiên nhìn hai người, nửa hiểu nửa không hiểu.
Ngày hôm sau, kỷ luật trong dây hơn hôm trước nhiều, không biết có phải vì mấy câu Hân Nhiên nói hôm qua hay không. Bạn đi lại quanh dây chuyền, lúc chỉ vẽ cho người này, lúc giúp đỡ cho người khác. Bạn phát hiện thần sắc A Xuân có phần hoảng hốt, bèn nói:
- Để em đỡ chị một lát.
A Xuân lạnh lùng nhìn Hân Nhiên, lặng im không nói. Lúc ấy Hách Quân bước đến:
- Cô Hân Nhiên, ông chủ đợi cô tại Office, cô đến đấy đi.
- Gọi tôi ư? – Hân Nhiên lấy làm lạ, không đoán được là ông già Nhật Bản ấy tìm cô có việc gì.
- Đúng, gọi cô đấy! Cô đi thôi! Tôi bảo cô Lý Nghệ đến làm thay cô.
Hách Quân nói xong là đi liền, không thèm nhìn A Xuân lấy một cái. A Xuân cũng không để lộ chút gì dấu vết giây mơ rễ má với anh ta.
Ra khỏi phân xưởng, đi xuyên nhà nhiều hành lang, Hân Nhiên mới tới được phòng làm việc của ông chủ. Bỗng chợt nhớ cả tên họ ông chủ là gì cũng chẳng biết, Hân Nhiên vội quay lại. Lý Nghệ cho biết, ông chủ tên là Xuyên Điền Nhất Lang, rồi nói thêm:
- Hân Nhiên, em “bắt mắt” ghê nhỉ. Chị làm ở đây đã sáu bảy năm mà có được ông chủ gặp riêng lần nào đâu!
Hân Nhiên nhoẻn cười, tự nhủ không biết ông chủ gọi là tốt hay xấu. Đến cửa, Hân Nhiên gõ nhẹ:
- Thưa ngài Xuyên Điền, ngài cho gọi ạ?
- A, tiểu thư là Tạ Hân Nhiên đấy à? – Ông chủ nhìn đánh giá – Xin mời ngồi!
Hân Nhiên không quen được người khác gọi là “tiểu thư”, bèn nói:
- Ngài nói tiếng Trung Quốc thạo quá!
- Đâu có, tàm tạm thôi!
- Thưa ngài tìm tôi có việc gì ạ?
- Chuyện như thế này. Tôi nhìn thấy trên bảng tuyên truyền có dòng thư pháp viết rất đẹp. Khi được biết là tiểu thư Tạ Hân Nhiên viết thì tôi rất phục. Cô theo học vị danh gia nào thế?
- Danh gia ư? Thưa không phải, chẳng qua từ nhỏ cháu thích thư pháp, lại được cha rất coi trọng nên thường xuyên khuyến khích. Hồi học tiểu học, mỗi ngày cháu học một tiết thư pháp, có vậy thôi ạ.
- Thế là tự học mà thành tài rồi.
Hân Nhiên ngượng ngùng:
- Chữ cháu không đẹp đâu ạ.
- Cô khiêm tốn quá. Nghe giới thiệu thì cô chỉ là một học sinh trung học, đến nhà máy làm thêm trong kỳ nghỉ đông. Tôi rất vui khi được làm quen với cô. Còn tôi thì say mê sưu tầm chữ viết và tranh vẽ. Lần này mời cô đến là muốn nhờ cô viết cho một bức chữ.
Nói xong, Xuyên Điền Nhất Lang chỉ vào đám giấy bút.
- Tôi muốn viết mấy chữ “Trí nhân nhi bất trí ư nhân” (Thành đạt cho người mà không phải nhờ người thành đạt cho mình).
- Câu này của Tôn Vũ!
- Đúng. Nước Nhật chúng tôi rất tôn dùng Binh pháp Tôn Tử. Bản thân tôi cũng sùng bái ông, song người Trung Quốc thì hầu như không coi trọng ông lắm và số người hiểu biết về ông không có bao nhiêu.
Hân Nhiên cười nhẹ rồi nói:
- Thưa ngài, nếu đem so thì cháu thích câu “Thượng hạ đồng dục giả, thắng” (Trên dưới cùng chung ham muốn thì thắng) của Tôn Vũ hơn.
- Hay lắm! Cô cũng có đọc Tôn Tử à?
- Dạ, sách giáo khoa văn học của chúng cháu có dạy đấy – Hân Nhiên chỉ nói sơ qua như thế rồi vung bút viết mấy chữ đại tự.
Xuyên Điền Nhất Lang luôn miệng khen và nhắc lại:
- Tôi rất vui được làm quen với cô.
- Cảm ơn ngài, cháu cũng rất vui được làm quen với ngài.
HỌ CỦA ANH NÊN LÀ HOẠI
Sau khi được ông chủ “tiếp kiến”, Hân Nhiên “danh giá” lên rất nhiều. Không nói bọn Lý Nghệ, ngay cả lứa quản đốc phân xưởng như Hách Quân cũng nhìn bạn với ánh mắt khác. Hân Nhiên thì tự giễu mình chẳng khác gì lũ cáo mượn oai hùm.
Vì phải làm gấp hàng, tối nay phải làm thêm, cả nhân viên hành chính lẫn quản đốc cũng phải có mặt. Mãi tới chín giờ tối mới xong, ai nấy đứng lên. Lúc này một cuộc giây chì từ trong túi Yến Muội rơi ra. Lý Nghệ trông thấy, Hân Nhiên cũng trông thấy.
Hách Quân tiến đến phía Yến Muội nhưng Hân Nhiên nhanh chân đến trước bảo Yến Muội:
- Chị Yến Muội, sao chị cứ để riêng dây chì ra như thế, dễ quên lắm!
Nói xong Hân Nhiên bước thẳng tới nhặt cuộn dây chì lên, đặt lên dây chuyền:
- Chị xem đấy, lại quên lần nữa!
Yến Muội đỏ bừng mặt, ngây người ra nhìn Hân Nhiên. Mọi người cũng nhìn Hân Nhiên, nhưng bạn cố ý nói nhẹ nhàng:
- Chị Yến Muội lo để lẫn dây chì với các cái khác nên mới đặt riêng ra trên dây chuyền đấy mà.
Yến Muội nhìn Hân Nhiên với vẻ cảm ơn, còn Hân Nhiên thì như chẳng hay biết gì, chỉ nói:
- Thôi các chị thu dọn thôi.
Các cô thợ bắt đầu ra về, Yến Muội cũng đi lẫn vào đám người đó. Hân Nhiên thở phào. Trong phân xưởng chỉ còn lại Lý Nghệ và Hân Nhiên.
- Hân Nhiên này, em cảm thấy thế nào? – Lý Nghệ hỏi, mép nhếch một nụ cười.
- Chị bảo gì cơ ạ? Em không hiểu.
- Đừng giả vờ nữa, Yến Muội ăn cắp, sao em lại đánh tháo cho cô ta?
Lý Nghệ ghê gớm thật, Hân Nhiên không dám nhìn chị ta.
- May mà cô ta bị phát hiện ở ngay đây, chỉ cần không ai mách là ổn. Nếu bị phát hiện ở cổng thì cô chẳng kể làm gì, đến giám đốc cũng không thể bênh vực được.
- Em nghĩ chắc chị ấy vô ý thật đấy. Chị Lý Nghệ ơi, chị cho qua chuyện này đi nhé, chị đừng mách với người khác nhé, được không chị?
- Cô coi Lý Nghệ tôi đây là thứ người gì? – Lý Nghệ bỏ đi thẳng.
Hôm sau, Hách Quân gọi Hân Nhiên lên phòng làm việc của anh ta. Hân Nhiên tưởng là chuyện Yến Muội nên đi tới. Hách Quân mặc một chiếc áo len, Hân Nhiên thấy màu áo quen quen, sực nhớ ra đó là cái áo do A Xuân đan. Hách Quân cười hì hì:
- Cô đóng cửa lại đi, tôi muốn trao đổi với em một chuyện.
Hân Nhiên lập tức lùi ra ngoài cửa, khinh bỉ nói:
- Thế thì anh đi tìm chị A xuân mà bàn.
Từ sau khi Hân Nhiên đi làm, mẹ luôn dặn dò “đề phòng kẻ xấu, cẩn thận giữ gìn”. Mỗi lần mẹ nhắc nhở, Hân Nhiên lại đáp:
- Mẹ ạ, tai con nghe đến thành kén rồi đây này.
Bạn biết mẹ chỉ muốn tốt cho mình, mẹ sợ bạn nhẹ dạ cả tin. Bây giờ xem ra mẹ đúng là liệu việc như thần. Trong hơn mười ngày ngắn ngủi, tư cách của Hách Quân như thế nào, Hân Nhiên đã thấy rõ. Đối với cô thợ nào anh ta cũng cợt nhả như bọn háo sắc. Lại còn chuyện của anh ta với chị A Xuân…
Chị A Xuân gần đây sắc diện kém lắm, mặt nhợt nhạt, tinh thần hoảng hốt. Cuối cùng một buổi chiều A Xuân đột ngột ngã ngất. Hân Nhiên cuống cả chân tay, mấy trưởng dây khác vội vàng đi gọi Lý Nghệ để đưa A Xuân vào bệnh viện. Một lát sau, cô y tá bước ra lạnh lùng nói:
- Cô ta có thai rồi!
Hân Nhiên ngồi phịch xuống ghế băng trong bệnh viện, trong óc lập tức hiện lên hình bóng Hách Quân, nhớ lại cuộc tranh cãi giữa Hách Quân và A Xuân hôm nào. Hân Nhiên đã hiểu ra.
Trở về nhà máy, Hân Nhiên thấy các chị thợ trong dây chuyền vẫn bận rộn như chẳng có gì xảy ra. Bạn đến bên Yến Muội, nói khẽ:
- Tan ca xong em và chị đến bệnh viện nhé!
Yến Muội rưng rưng nước mắt gật đầu.
Tan ca, Hân Nhiên trước hết lên văn phòng. Hách Quân đang ngậm điếu thuốc lá, Hân Nhiên báo tin:
- Chị A Xuân phải vào bệnh viện rồi!
Hách Quân nhìn Hân Nhiên rất lâu rồi nhả mấy chữ:
- Cô ta tự chuốc lấy!
- Anh hèn hạ lắm!
- Cô không có tư cách xỉ vả tôi. Cô còn phải cám ơn tôi. Nếu tôi không bảo cô ra báo thì ngài Xuyên Điền có gọi cô lên gặp không? Cô cũng sẽ mãi mãi làm một cô thợ bình thường trong dây chuyền sản xuất mà thôi.
- Cảm ơn anh ư? Tôi coi thường anh thì có!
- Hừ! – Hách Quân cười nhạt – Đã xem vở Lôi vũ chưa? Lỗ Thị Bình được người ta đánh giá rất cao, sự thực thì bà ta rất ti tiện, nếu không thì đã chẳng có với Chu Thác Viên đến hai dứa con mà không phải một đứa. Điều đó chứng tỏ lúc ấy bà ta tự nguyện đấy chứ. Chỉ khi nhà họ Chu đuổi bà ta đi, cắt đứt con đường sống thì bà ta mới nghĩ đến tự tử. Loại đàn bà như thế mà không ti tiện à?
- Chúng tôi có học một thành ngữ, đó là “mặt trơ như thớt”. Trước đây tôi không hiểu nghĩa thế nào và không biết dùng trong trường hợp nào. Hôm nay anh đã dạy tôi. Đó là bản tính của riêng anh chăng?
Hân Nhiên nói xong quay ngoắt đi luôn. Đến cửa, bạn còn quay lại nói:
- Anh tên là gì nhỉ? Hách Quân à? Cả hai chữ đều sai. Thứ nhất, sai về họ, họ của anh nên là Hoại (xấu xa, phá hoại); thứ hai, tên cũng sai. Anh tên là Quân (quân tử), nhưng anh nào có phải là người?
Cửa “sầm” một tiếng đóng sập lại. Ra tới cổng, Hân Nhiên thấy Yến Muội đang đợi. Yến Muội chỉ nói:
- Hân Nhiên, cảm ơn em.
Khi hai người đến bệnh viện thì mới thấy chị em trong dây đều có mặt. Môi A Xuân trắng bệch, tóc rối bù xõa cả xuống mặt. Thấy Hân Nhiên, A Xuân mệt nhọc giơ tay ra. Hân Nhiên vội đón lấy bàn tay ấy. A Xuân cố rặn một nụ cười như mếu, tóc chị xõa trên mặt được Hân Nhiên vén lại cho. Rồi bạn nói với A Xuân:
- Mọi việc rồi sẽ tốt thôi chị ạ.
Các nữ công nhân rất cố gắng làm việc, không ai nói chuyện, không ai làm sai, cũng không ai ra nhà vệ sinh. Một lần nữa Hân Nhiên lại được ủng hộ. Ai bảo không có trưởng dây nào có quan hệ tốt với thợ? Chẳng có đây là gì?
Hân Nhiên mỉm cười, nhưng nỗi niềm sâu kín trong đó thì khó có thể nói ra bằng lời.
Lý Nghệ lại tìm đến Hân Nhiên:
- Buổi chiều tan ca xong, chị đợi em ở quán cà phê đối diện kia nhé.
Hân Nhiên đến nơi hẹn thấy Lý Nghệ trang điểm rất đúng mốt.
- Chị tìm em có việc gì?
Lý Nghệ không vội trả lời ngay, gọi hai cốc bia. Người phục vụ đem lại, đặt được một cốc trước mặt Lý Nghệ một cốc trước mặt Hân Nhiên.
- Em không uống bia. Con gái ngoan không uống bia!
Lý Nghệ cười:
- Đúng là trẻ con…
Rồi Lý Nghệ uống một mình.
- Hân Nhiên, hôm nay là Tết ông Táo, chị mời em cho có bạn!
Ô thật à, đã Tết ông Táo rồi, lú lẫn quên cả ngày tháng trôi, Hân Nhiên nghĩ.
- Chị không có bạn nên mới mời em.
- Chị không coi em là trẻ con mà coi em là bạn, coi em ngang lứa với chị à?
- Đúng thế. Ở Thâm Quyến chị không có ai là người ruột thịt, bạn bè thì lảng tránh chị, chị… Em là học sinh, giữa chị em mình không có xung đột, cũng không có quan hệ lợi dụng và bị lợi dụng. Em rất thuần khiết, trong sáng, cho nên… Có chuyện gì chị cũng muốn nói với em.
Lý Nghệ đã uống đến mấy cốc, có vẻ say.
- Chị nên đi thăm chị A Xuân! – Hân Nhiên lại nghĩ sang chuyện khác – Các chị dù sao cũng là người cùng làng.
- Hừ, cùng làng? Cô ta đúng là mình làm mình chịu!
Giọng điệu này rất giống Hách Quân nên Hân Nhiên rất phản cảm.
- Cô ấy có thai đến cả hai lần!
Nhớ lại chuyện Lôi Vũ mà Hách Quân kể, Hân Nhiên kêu lên:
- Trời ơi!
Lý Nghệ liếc mắt nhìn:
- Đối với em thì việc này là lần đầu tiên em được thấy chứ chị thấy từ lâu nên đã quen rồi, gặp chuyện lạ mãi thì không thấy lạ nữa.
- Nhưng em vẫn thấy chị nên đi thăm chị ấy.
- Họ chẳng hoan nghênh chị đâu. Ghen tị mà! Chị làm việc gì cũng xuất sắc hơn họ thế là họ ghen ghét… Chị không có bạn thân, có lúc cảm thấy hiu quạnh lắm. Chị cứ sống như thế, ngày này sang ngày khác… - Nói xong Lý Nghệ lại làm cốc nữa.
Không ngờ loại người như Lý Nghệ mà cũng ai oán cho cuộc đời.
- Chị đừng uống nữa, chị say mất rồi!
- Chị ấy à, chị chưa say đâu! – Lý Nghệ ngật ngưỡng mái đầu mấy cái rồi nói. Hồi ở quê, ba chị em rất thân nhau, thân đến mức con chấy cắn đôi. Bây giờ, không biết làm sao trở nên như thế… Chị bây giờ gọi được là đắc ý song lại cảm thấy như mình mất cái gì.
- Chị cảm thấy mất mát cái gì ạ?
Lý Nghệ không trả lời vào câu hỏi, chỉ xoay xoay cốc rượu trên tay:
- Hân Nhiên, hôm nay hẹn em đến đây để tạm biệt em.
- Chị đi nơi khác à?
- Đúng thế. Một xí nghiệp hợp doanh khác chọn chị, mời chị làm quản đốc. Ngày mai là chị chuyển đi.
- Chị nhảy vọt à?
- Ừ. Người len chỗ cao nước chảy chỗ trũng mà! - Mỗi khi nói câu này, hai mắt Lý Nghệ nhìn thẳng vào đối phương, đầy vẻ thách thức.
- Chị ơi, chỉ nên nói “người lên chỗ cao” mà không cần nói “nước chảy chỗ trũng”.
Hân Nhiên biết tại sao mỗi khi nghe Lý Nghệ nói câu này là cảm thấy khó chịu, bởi vì Lý Nghệ nói mà không thực sự hiểu hàm nghĩa của câu đó. Người thích leo cao là điều không có gì đáng chê trách, song hà tất phải khinh bỉ nước chảy chỗ trũng? Mỗi người đều có quyền lựa chọn con đường đi cho mình.
LƯU LUYẾN NGÀY RỜI NHÀ MÁY
Hôm nay là ba mươi Tết, cũng là ngày đi làm cuối cùng. Nữ công nhân bình thường vẫn như mọi ngày. Quả là họ đã quen, thấy mãi lạ không còn thấy lạ đúng như Lý Nghệ nói đối với chuyện A Xuân. Nhưng Hân Nhiên thì không thể thế được. Khi nhìn thấy chỗ ngồi của A Xuân bỏ trống cùng đôi mắt hốt hoảng của Yến Muội, Hân Nhiên cảm thấy đau lòng.
A Xuân vắng mặt, Hân Nhiên thế chỗ đó như tuần lễ đầu tiên. Chị công nhân ngồi đằng trước chuyển linh kiện qua dây chuyền xuống cho bạn, bạn làm xong công việc quy định lại chuyển xuống cho người ngồi dưới, trong lúc này tâm tình của Hân Nhiên không còn giống với tuần đầu nữa.
Ba giờ chiều, giám đốc tuyên bố nghỉ làm. Các cô thợ bận rộn cả năm nhảy lên hoan hô. Ai nấy rời khỏi chỗ làm. Lúc này Hân Nhiên cũng đứng lên cúi mình chào họ.
- Chúc các chị một năm mới vui vẻ.
Đám thợ cũng tươi cười vây quanh:
- Các chị cũng chúc em vui vẻ… Chúc em mãi mãi được mọi người yêu mến!
- Trả lương rồi! – Có ai đó kêu gọi ngoài cửa, đám thợ sung sướng ùa ra.
Đoàn người đến phòng tài vụ. Vì là nghỉ Tết nên trưởng phòng tài vụ tự mình phát lương cho công nhân để tỏ ý cảm ơn. Ông chủ Xuyên Điền cũng đứng cảm tạ, cảm tạ mọi người đã làm việc cho ông, làm thêm ca, làm gấp hàng và kiếm tiền cho ông. Tiền được đựng trong bao đỏ, cuối năm nên bao căng phồng hơn. Các nữ công nhân xếp hàng một ký tên, lĩnh tiền. Đến lượt Hân Nhiên, không hiểu tại sao, lòng thương cảm ở bạn lại lớn hơn niềm hưng phấn.
- A, Tạ Hân Nhiên! Nghe nói cháu làm việc tốt lắm, nào ký tên đi!
Trưởng phòng tài vụ là một bà béo đã đứng tuổi.
- Cháu muốn hỏi một chút, chị A Xuân trong dây chuyền của cháu có lương không ạ?
- Chỉ có một nửa lương, cô ấy nghỉ nhiều quá.
- Bác ơi, khi nào chị ấy ra viện, bác giúp chị ấy làm trưởng dây nhé!
- E rằng không được, cô ta để xảy ra chuyện đó, không ai chịu phục đâu!
- Dạ.
- Sao cháu không tiếp tục đi làm?
- Cháu sắp vào học kỳ hai, phải ôn bài ạ.
- Làm thêm mấy ngày nữa thì được thưởng cho sự chuyên cần của trưởng dây. Năm chục đấy.
Hân Nhiên cười:
- Theo cách nhìn của cháu thì phân số quan trọng hơn tiền ạ.
- Đúng lắm – Cháu là học sinh, suýt nữa thì bác quên. Học tập đứng hàng đầu mà.
Không nói bác trưởng phòng quên khuấy mà bản thân Hân Nhiên hầu như cũng quên khuấy tư cách số một của mình là học sinh và là một học sinh giỏi.
Hân Nhiên ký tên “Tạ Hân Nhiên” ngay ngắn trong sổ lương rồi nhận tiền, cảm thấy bao tiền khá nặng. Ra khỏi đám đông, Hân Nhiên thấy ông chủ Xuyên Điều đang nhìn mình rồi chìa tay ra đón trước:
- Cảm ơn cô, vất vả quá!
- Chúc ngài năm mới vui vẻ! – Hân Nhiên cũng giơ tay ra. Đây là cái bắt tay bình đẳng. Hân Nhiên cảm thấy mình đã là người lớn và được người khác tôn trọng.
Hân Nhiên lưu luyến chào tạm biệt các chị công nhân. Lúc ra khỏi nhà máy Bích Kỳ, mỗi bước đi Hân Nhiên ngoảnh lại nhìn đến ba lần, nước mắt đầm đìa. Bạn không hiểu tại sao mình lại khóc. Lẽ nào do lưu luyến nhà máy? Không đúng, nhà máy so làm sao được với trường Số Chín? Lưu luyến với các chị công nhân chăng? Cũng không đúng. Giữa họ và mình đã từng thân thiện và cũng từng chống đối nhau; nếu ở lâu, kết quả e rằng cũng chẳng hơn gì Lý Nghệ. Lưu luyến những ngày sống ở đó? Càng không đúng. Ba tuần lễ là những ngày tháng nặng nề nhất trong cuộc đời mười sáu tuổi của Hân Nhiên, nặng đến mức trái tim non trẻ không chịu đựng nổi.
Đã chẳng phải vì cái gì hết thì sao lại khóc? Hân Nhiên tự mình cũng không hiểu được, có thể vì mấy ngày gần đây bị ức chế nhiều quá chăng.
Lý Nghệ, A Xuân, Yến Muội rồi đây sẽ ra sao? Nào ai biết. Chuyện của họ còn chưa hết còn đoạn đời làm thợ đánh thuê của Hân Nhiên thì đã kết thúc.
Giã từ nhé, cuộc đời làm thợ của ta!
Giã từ nhé, các bạn công nhân của ta!
Giã từ nhé, Bích Kỳ!
Vẫy vẫy tay, tiến lên phía trước.
“Nếu cuộc đời không buông tha thì chỉ sau khi khóc xong mới cảm thấy nhẹ nhõm hồn nhiên hơn nhiều”. - Một nhà văn đã nói như vậy.
KỲ NGHỈ ĐÔNG NÀY KHÔNG NHẸ NHÕM
Hồi tốt nghiệp phổ thông cơ sở, các bạn từng hẹn nhau vào dịp tết hàng năm sẽ tới thăm cô giáo Lan một lần. Năm nay là năm đầu tiên, Hân Nhiên hy vọng các bạn đến đủ.
Trên đường phố, không khí Tết rất đậm đặc. Bất kể hiệu lớn quầy bé, nhà nào trước cửa cũng bày hai chậu quất. Những chiếc lá xanh biếc, những trái quất đỏ mọng, đầu cành còn treo những gói nhỏ màu đỏ, dường như vẫy gọi người đi đường đến với chúng. Các ông chủ đúng là “ra cửa ắt đại cát” (Chữ quất và các là đồng âm nên người Trung Quốc dùng quất tượng trưng cho cát lợi, may mắn). Xôm trò nhất là đoàn người mua hàng từ Hồng Kông đến. Những phụ nữ lo việc nội trợ kéo nhau từng đoàn, mỗi ngày vài ba lượt vượt qua sông Thâm Quyến để chở hàng về. Giá cả giữa bờ nam bờ bắc chênh lệch nhau khá lớn.
A Quỳnh mở cửa hiệu đối diện với một hiệu sách chuyên bán đồ dùng của phụ nữ như xu chiêng, áo bơi, túi xách mỹ phẩm. Sau khi không đỗ vào phổ thông trung học cô trở thành người buôn bán cá thể. Đến nay tiền gửi ngân hàng của cô đã lên tới hàng vạn từ lâu.
Quỳnh đang bận rộn bên quầy hàng, xem ra hàng bán rất chạy. Cô đưa một loạt sản phẩm của hãng Rose cho đám khách là nữ công nhân làm thuê xem và giảng giải: giữ mãi vẻ thanh xuân như thế nào, phân biệt tính chất da như thế nào, làm mặt nạ bằng kem như thế nào. Hân Nhiên đứng quay lưng lại quầy hàng nên Quỳnh không chú ý. Quỳnh đang cố vun cho việc mua bán đó hoàn thành.
- Cứ xem tôi đây này, năm nay hai bốn tuổi nhưng ai cũng bảo chỉ chừng mười tám. Đó chính là nhờ công hiệu của Chúa Hoa.
Kết quả tuyên truyền là đám nữ công nhân tự nguyện móc hầu bao và mãn nguyện ra về.
- Tiểu thư, mua gì nào? - Quỳnh đứng đằng sau Hân Nhiên lên tiếng, rõ ra giọng người buôn bán.
Hân Nhiên quay người lại.
- Quỳnh!
Quỳnh cũng mười sáu tuổi, song không còn một chút dáng vẻ nào của tuổi học trò. Cô mặc chiếc áo cổ rất trễ, loại áo mà nữ sinh trong trường dù thế nào cũng không dám mặc. Tóc uốn ốp vào đầu theo mốt được phổ biến nhất, môi tô son đỏ chót. Kiểu cách ăn mặc làm Quỳnh già dặn hơn tuổi thực sự nhiều. Quỳnh thay đổi mau thật. Trước đây Quỳnh thường cùng các bạn trong lớp vừa mút kem vừa ngắm nghía thèm thuồng quần áo trong các cửa hàng thời trang. Quỳnh thường vui đến mấy ngày vì mua được thứ hàng xịn dởm với giá mười mấy đồng.
- Sao bạn lại nhớ mà đến đây? - Quỳnh hỏi với vẻ vừa ngạc nhiên vừa mừng rỡ.
- Được nghỉ đông nên đến thăm bạn.
- Ôi, thật là hiếm có!
Nghe Quỳnh nói vậy, Hân Nhiên cảm thấy ngượng bèn nói với vẻ xin lỗi:
- Quỳnh ơi, lâu quá rồi, đáng lẽ mình phải đến thăm cậu, nhưng…
- Thôi khỏi, mình nói vui thôi mà! Cậu hôm nay đến đây chỉ đến thăm mình, có vậy thôi sao?
- Mình đến hẹn lớp cũ cùng đến chúc tết cô giáo Lan.
Quỳnh mừng rỡ kêu lên:
- Hay quá! Hân Nhiên, mình đang buồn lắm đây!
- Quỳnh ạ, còn nhiều bạn khác nữa nhưng mình không biết địa chỉ…
- Giao việc ấy cho mình. Đúng rồi, hôm nay là sinh nhật Tiểu Địch, đến nhà nó thế nào cũng sẽ gặp rất nhiều người học cùng lớp trước kia - Quỳnh xòe bàn tay ra bẻ từng ngón - Thạch Lý và cha bạn ấy sang Thái Lan rồi, còn cậu Ba nhà ở rất gần nhà mình, để mình đi báo…
Lại có mấy người khách đến mua hàng.
- Mua túi xách phải không ạ? - Quỳnh tươi hẳn lên – Hàng mới về cả đấy.
Mấy cô khách so sánh, nói cười.
- Hàng Đài Loan đấy, năm nay thịnh mốt này! - Quỳnh vừa mời chào khách xong là sầm mặt xuống hỏi Hân Nhiên – Cậu đã nghe tin chưa? Bạch Linh tự tử rồi.
- Thật chứ! Nhưng Bạch Linh chẳng để lại gì cả. Cả nhật ký, bài làm văn, thư từ, đốt hết. Hôm ấy chúng mình đi thăm nó… Thật ra các cậu nên đến thăm nó mới phải. Nó rất thân với các cậu mà! - Quỳnh phân biệt rất rõ “các cậu” và “chúng mình”.
Hân Nhiên giấu mặt vào sau cổ áo bẻ rất to.
- Nghe nói, Bạch Linh đã thấy rõ cuộc đời trần tục, lại có người bảo nó tự tử theo Tam Mao. Tam Mao chết rồi nên nó cũng đi theo. Lại có người bảo nó thi trượt vào trường trọng điểm nên quẫn chí.
Mắt Hân Nhiên nhìn chăm chăm vào một điểm vẻ đờ đẫn.
Mấy cô khách hàng chọn được túi xách:
- Cô chủ ơi, cảm ơn nhé. Cô giữ lại giùm cho ba cái này, chúng tôi sẽ bảo bọn Jane đến mua.
- Được ạ! - Quỳnh lại tươi mặt lên tiễn khách – Mong các chị chiếu cố giùm cho!
Quỳnh quả là một tay cừ trên thương trường:
- Hân Nhiên, cậu có cần gì không? Mình chỉ lấy nửa giá thôi.
Song Hân Nhiên lại hỏi:
- Còn ai nữa? Các bạn thế nào?
- Thôi, cứ đến nhà Tiểu Địch. Có thể cậu không nhận ra con bé đó đâu!
- Gì mà quá thế?
- Thật đấy, nó đi phẫu thuật làm mắt hai mí. Bây giờ trông nó xinh lắm!
- Thế à?
- Còn cậu Ba nữa. Hắn vừa học trường cán bộ cao đẳng, vừa theo lớp ban đêm, đã nhận mấy chứng chỉ tốt nghiệp rồi đấy.
- Giỏi quá nhỉ! - Từ nãy đến giờ, đây là tin khiến Hân Nhiên vui nhất.
- Còn Quảng Sa Sa đi Hải Nam rồi.
- Sao Quỳnh biết nhiều thế? – Trong nỗi ngạc nhiên của Hân Nhiên có xen đôi chút ghen tỵ.
- Đương nhiên phải biết chứ! - Quỳnh cười nhạt – Các cậu có bạn học phổ thông trung học, sau này còn có bạn là sinh viên, còn chúng tớ chỉ học đến phổ thông cơ sở, tất nhiên làm sao quên được chúng nó?
Hân Nhiên hơi ngượng, Quỳnh lại hỏi:
- Cậu hiện giờ thế nào? Đang bận gì thế?
- Bận gì ư? Chẳng bận gì cả, chỉ có học thôi. Ngày nào cũng thế. Lên lớp về nhà, về nhà lên lớp.
- Cậu học những gì vậy?
- Gì cũng học.
- Thế có học buôn bán cổ phiếu, buôn nhà lầu đất đai không?
- Ồ, đương nhiên không học mấy thứ đó rồi.
- Không học mấy thứ đó, sao gọi là gì cũng học? Thế là gì cũng chưa học mới đúng. Các cậu vẫn học nào Trung Quốc có mấy con sông chảy trong đất liền, mấy con sông đổ ra biển, sông dài bao nhiêu, đúng không nào? - Quỳnh mỉm cười.
Hân Nhiên chẳng biết nói gì.
- Nếu chúng mình mà cũng như các cậu, sống cái lối một đường thẳng đi qua hai điểm ấy à thì có mà sầu rũ ra được. Các cậu kiên nhẫn thật đấy, không cảm thấy ngán ngẩm à? - Quỳnh lại cười.
- À, thì có ngán… một chút… nhưng không đến nỗi buồn hiu quạnh – Hân Nhiên đáp, hai phần câu không ăn nhập gì với nhau.
Quỳnh bật cười ha hả, đưa tay lên chùi nước mắt:
- Ha ha, các cậu vui thật, ha ha!
- Có lúc bọn mình cũng xem báo, xem ti vi, nghe âm nhạc gì gì nữa. A đúng rồi, bọn mình còn đi thực tập nữa chứ!
Quỳnh càng cười rũ ra. Quỳnh cười rất to, không còn là cách cười của nữ sinh trong trường. Tiếng cười của Quỳnh khiến người qua đường phải ngoái cổ lại nhìn.
Hân Nhiên ngơ ngác:
- Như thế là buồn cười lắm à?
- Mình không cười các cậu - Quỳnh thôi không cười nữa – chúng mình và các cậu thật là người của hai thế giới. Nhưng mà tớ cũng phát thèm được như các cậu đấy!
- Nói như thế thì Quỳnh hối hận à? Còn lưu luyến với trường học à?
Có vẻ trầm tư nghĩ một lát rồi mới bình tĩnh nói:
- Không hối hận đâu. Mình có nhớ quãng đời học sinh nhưng không lưu luyến. – Hân Nhiên im lặng, không ngờ Quỳnh cũng biết lựa chọn giữa hai từ “nhớ nhung” và “lưu luyến”. Quỳnh hỏi nhỏ:
- Bạn thấy mình rất tầm thường, rất trống rỗng phải không?
- Không đâu! – Hân Nhiên ngạc nhiên ngước mắt lên – không đâu!
Quỳnh nhoẻn miệng cười:
- Thật ra từ sáng tới tối “phấn đấu” đi “phấn đấu” lại cũng tầm thường thật, vô nghĩa thật. Con người ta nên sống cho thoải mái, tự tại, làm những gì mà mình muốn làm. Mình biết đi học là tốt, nâng cao được kiến thức nhưng mình cảm thấy để tuổi xuân là cái quý nhất và ngắn ngủi nhất trong một đời người mòn mỏi cùng với những quyển sách dầy cộp là một sự lãng phí!
Rồi Quỳnh nói thêm:
- Cũng có lúc quả thật thấy trống rỗng đấy!
Khi hai người rời khỏi cửa hiệu, trời âm u như sắp mưa. Khắp nơi là không khí âm u của mùa đông phương Nam. Mấy cô gái diện rất mốt đi qua bên họ, Quỳnh lần nào cũng ngoảnh đầu lại nhìn.
- Mầu bóng mắt cô ấy phối hợp rất hay, xanh, xám, pha thêm nâu…
- Thân hình rất chuẩn.
Quỳnh lẩm bẩm một mình. Họ đi rất chậm, trong một lúc không biết nói chuyện gì.
- Cậu còn chưa biết Lạc Lạc học trường nào đâu nhỉ? - Quỳnh liếc mắt nhìn Hân Nhiên, giọng hỏi tỏ rõ mối hoài nghi về quan hệ giữa Hân Nhiên và Lạc Lạc – mình có thể mách cho cậu biết.
Hân Nhiên dừng chân, do dự giây lát rồi lắc đầu.
Mùa hè năm tốt nghiệp phổ thông cơ sở rất nóng nực. Mục dự báo thời tiết trên đài truyền hình Hồng Kông thích to chuyện đã dùng mấy chữ “nóng dữ dội”, song hai bàn tay Lạc Lạc thì lạnh giá, mắt vằn đỏ. Lạc Lạc thi trượt vào trường trung học phổ thông Số Chín. Vì Lạc Lạc vừa từ nội địa chuyển đến, hồi học trung học cơ sở thì học một trường trọng điểm như trường trung học Số Chín, đến trung học phổ thông đành thi vào một trường trung học bình thường.
- Thế là hết, … hết thật rồi. Mình chết mất, đời mình thế là xong… - Lạc Lạc hai tay ôm lấy mặt khóc ròng.
- Lạc Lạc, đừng đau buồn quá như thế, đường còn dài mà! Làm sao có thể nói là hết được? Không, chưa hết đâu! – Hân Nhiên an ủi Lạc Lạc, nói những câu tự đáy lòng mình – mình sẽ viết thư cho bạn, cứ nói cho mình biết bạn học trường nào, được không?
- Thế nào, cậu còn muốn biết cho vui à? Cậu thấy mình xấu hổ mình mất mặt còn chưa đủ sao? Cậu muốn chính mắt thấy mình sượng mặt chứ gì? - Lạc Lạc nổi giận.
- Lạc Lạc… - Hân Nhiên ngạc nhiên, chỉ nói được có thế.
Rất lâu sau Lạc Lạc mới bình tĩnh lại, đưa bàn tay lạnh giá ra kéo Hân Nhiên:
- Xin lỗi Hân Nhiên nhé! Mình chỉ có thể như thế!
Hân Nhiên đành gật đầu tỏ ý hiểu nỗi khổ tâm của bạn. Lúc này hay nhất là im lặng.
Khi Hân Nhiên và Quỳnh đến nhà Tiểu Địch, trời bắt đầu mưa to.
Ở phòng khách có hơn chục người, toàn là những người thi trượt vào trường trung học Số Chín hoặc các trường trung học phổ thông khác.
Thấy Hân Nhiên bước vào, ai nấy lộ vẻ kinh ngạc rồi cũng tỏ ý hoan nghênh theo phép lịch sự thông thường, nhưng sau đó thì quay sang hát hoặc nói chuyện với nhau.
- Trương Nghệ Mưu chia tay với Củng Lợi rồi.
- Lần này hoa hậu Hồng Kông không đẹp, chỉ bằng một nửa Lý Gia Hân.
- Ở đằng La Hồ mới mở một viện thẩm mỹ sửa sang sắc đẹp, nghe nói có cách làm ngực cao lên đấy!
Họ không thèm để ý đến Hân Nhiên, chỉ hào hứng bàn tán với nhau về những đầu đề mà họ thích. Hân Nhiên ngồi trơ khấc ở góc nhà gần cửa sổ mà nhìn họ cười, nghe họ kháo chuyện như ngươi chưa từng quen biết. Quỳnh nhận ngay ra điều đó vì Hân Nhiên là do cô dẫn đến. Cô không thể để Hân Nhiên lạc lõng được.
- Các bạn có biết Hân Nhiên đến đây vì việc gì không nào?
Hân Nhiên giật mình. Ánh mắt mọi người dồn cả vào bạn, đến lượt bạn ra mắt rồi. Hân Nhiên đứng lên nói:
- Mình đến để rủ các bạn cùng tới chúc Tết cô Lan.
Không có tiếng đáp lại. Làm thế nào đây? Không thể để rã đám chuyện này. Hân Nhiên làm ra bộ vui mừng hơn:
- Chúng mình sẽ tặng cô giáo thứ gì được nhỉ?
- Chúng tớ không đi! - Hầu như dị khẩu đồng thanh.
- Hồi tốt nghiệp phổ thông cơ sở chẳng hẹn với nhau như thế là gì? Sao bây giờ lại thay đổi thế? Cô Lan tốt với chúng ta như thế cơ mà!
- Tại sao không đi nhỉ? Cô Lan cũng là cô giáo của bọn mình, nhưng để chúng mình tự đi thăm cô giáo thôi! - Một bạn nam học trường cao đẳng cán bộ nói – Đi chung chẳng hay, không nói chuyện chung với nhau được.
“Chủ xị” là Tiểu Địch nói:
- Thực ra cũng chẳng có gì. Chỉ vì bọn Hân Nhiên học trường Số Chín nên ít liên hệ với chúng mình thôi. Chủ yếu vì các bạn ấy bận học. Mình không cho rằng cứ phải học đại học mới tiến thủ được. Đây có phải là nội địa đâu! Mọi con đường đều dẫn tới Rome cả mà!
- Vậy cậu đi nhé! – Hân Nhiên hy vọng.
- Không được rồi. Hôm ấy mình cùng ba mẹ tham dự một cuộc họp mặt salon - Sợ Hân Nhiên hiểu lầm, Tiểu Địch bổ sung – Cơ hội hiếm có, họp mặt toàn người có tên tuổi cả.
Sau đó Tiểu Địch quay trở lại với chủ đề câu chuyện của mình.
Hân Nhiên tì trán vào khung kính trên cửa sổ. Bên ngoài, mưa quất rào rào vào khung kính như muốn rửa sạch mọi vết bụi. Vốn nhẩm tính các bạn học cũ xa nhau mỗi người mỗi nơi sẽ nhất trí tán thành, ngờ đâu lại xảy ra cảnh tượng này. Cách bức nhau sâu đến thế kia ư?
Một bàn tay đặt lên vai Hân Nhiên, bạn quay lại:
- Ơ Lạc Lạc!
- Tạ Hân Nhiên! - Lạc Lạc gọi cả tên họ đầy đủ của Hân Nhiên; cách gọi đó chứng tỏ quan hệ giữa hai người với nhau không còn thân mật như trước.
- Bây giờ bạn ra sao rồi?
- Còn ra sao gì nữa? Vào học trường phổ thông bình thường bao giờ cũng cảm thấy không phải với mọi người, việc gì cũng phải để ý, đừng để người ta nhìn không thuận mắt. Mình đâu có được như Dư Phát là có được ông bố lắm tiền, bỏ tiền mua một chỗ học. Mình… - Lạc Lạc không bất bình và phẫn nộ, chỉ buồn bã mà thôi.
Hân Nhiên cảm thấy trận mưa rào cuối đông này như đang xối xả tạt vào tim mình. Bạn buồn thay cho Lạc Lạc. Điểm thi của bạn chỉ thiếu nửa điểm nên không vào được trường Số Chín. Điểm của Dư Phát còn thiếu cả gang mới tới điểm chuẩn, vậy mà trường Số Chín lại dành một chỗ cho cậu ta. Uy lực đồng tiền lớn biết bao! Hân Nhiên lâu nay vẫn cho rằng những ai thích tiền đều tầm thường hết chỗ nói, nhưng bây giờ Hân Nhiên cũng hơi thừa nhận rồi.
Hân Nhiên toan kể cho Lạc Lạc nghe những nỗi vui buồn đắng cay ở trường Số Chín nhưng lại sợ Lạc Lạc hiểu lầm, cho rằng bạn khoe khoang nên lại ngậm miệng không nói.
Lúc này Tiểu Địch bắt đầu cắt bánh ga tô mừng sinh nhật. Lạc Lạc kéo Hân Nhiên cùng ngồi một góc phòng. Tiểu Địch đưa bánh đến.
- Tạ Hân Nhiên, nói cho cậu biết nhé. Cậu có đến nhà cô Lan thì chớ hỏi thăm về con trai cô ấy nhé. Nó cũng thi trượt vào trường trọng điểm.
- Mình có nghe rồi.
- Còn nhớ thầy Đường không? Thầy chuyển nghề rồi, chuyên buôn cổ phiếu đấy. Hôm nọ ở phòng chứng khoán, mình thấy thầy Đường comle mới cứng, tay cầm điện thoại di động, oai phải biết!
- Thế ư?
- Cậu còn nhớ Bạch Linh không? Chết rồi. Những Lớp trưởng đại nhân, Bí thư chi đoàn đại nhân, thường ngày hát véo von những là đoàn kết thân ái, giúp đỡ nhau, thế mà chẳng một ai đến thăm nó. Chỉ được cái rỗng tuếch!
Co người trong tấm áo khoác màu đỏ sẫm cổ to, Hân Nhiên cảm thấy mặt nóng bừng như rát lửa, xấu hổ cho điều không thông tin tức của mình.
May mà các bạn kia không nhận ra, Tiểu Địch lại nhiệt tình mời một miếng bánh nữa. Hân Nhiên rụt rè hỏi Lạc Lạc ngồi bên cạnh:
- Cậu đi không?
- Mình đi một lần rồi, lần này không đi nữa. Đến đấy gặp toàn bọn lớp mình nhưng bây giờ đều học trường trọng điểm cả, mình lại cảm thấy ngán ngẩm. Vả chăng sắp vào học rồi, mình phải học ôn…
Từ nãy đến giờ toàn nghe Lạc Lạc nói những câu buồn bã, Hân Nhiên cũng cảm thấy nao nao. Vốn dĩ Lạc Lạc đâu đến nỗi thế, song Hân Nhiên không dám nói gì, chỉ sợ trong lúc vô ý có thể có câu nào đó làm thương tổn đến trái tim yếu ớt của Lạc Lạc chăng?
- Hân Nhiên ạ, mình với các cậu bây giờ khác nhau rồi, mình cũng không giống các bạn khác cùng trường mình nữa. Tỉ lệ lên lớp của trường Số Chín là bao nhiêu? Trường mình là bao nhiêu? Thầy giáo ngữ văn ở trường mình vốn dạy ở Bắc Kinh đấy, thầy rất có trình độ nhưng thầy bảo thầy về trường chúng mình là sai lầm. Thầy tuyên bố: “Các em có gặp tôi giữa đường thì đừng chào tôi là thầy nữa nhé, tôi xấu hổ thay cho các em”. Thử nhìn học sinh trường mình mà xem, nào yêu đương, đi nhảy ở vũ trường, nào buôn cổ phiếu, tạp nham đủ thứ… Có nhiều chuyện cậu không tưởng tượng nổi đâu…
Cảm thấy có giọt nước rơi xuống môi, Hân Nhiên nếm thử thấy mằn mặn - Lạc Lạc, mình tin rằng ba năm nữa, chúng mình sẽ gặp nhau ở trường đại học. Thật đấy!
Lạc Lạc cảm động ngẩng lên nhìn Hân Nhiên. Lúc này mà còn hỏi thăm về trường của Lạc Lạc thì thật là thừa.
Hân Nhiên và mấy bạn nữa đến chúc Tết cô giáo Lan. Người đến đều học ở trường trọng điểm. Cô Lan nói mấy hôm trước bọn Quỳnh cũng đến. Một lớp mà chia thành hai đợt đến chúc Tết cô. Cô Lan còn hỏi tại sao không thấy Trần Minh đến. Cô chỉ nhớ nhiều đến Trần Minh. Ra khỏi nhà cô, mấy người liền chia tay nhau ngay.
Kỳ nghỉ đông này Hân Nhiên cảm thấy không thoải mái. Chỉ có một việc ngoại lệ, ấy là Hân Nhiên lấy danh nghĩa của mẹ gửi hai trăm đồng kiếm được do làm thuê, gửi cho cha mẹ người vợ trước của ba và cho anh con riêng của ba. Hân Nhiên chỉ giữ lại số tiền bằng đô la Hồng Kông để trả lệ phí giáo dục cho học kỳ sau vì không có hộ khẩu ở Thâm Quyến, Hân Nhiên phải nộp nhiều hơn các bạn khác năm trăm đồng.
Đấy là một chuyện vui duy nhất trong kỳ nghỉ đông này.
Hân Nhiên đang thờ ơ đi trên đường thì hè đường bên kia thoáng một bóng người. Trực giác mách bảo khiến Hân Nhiên xúc động. Bạn đứng sững lại. Phải Tiêu Dao không? Hân Nhiên không dám xác định, bèn chạy ngược lại trên hè. Một lát sau nhìn kỹ, quả nhiên là Tiêu Dao.
- Tiêu Dao!
Tiêu Dao cũng nhìn thấy bạn. Đứng bên kia đường, Tiêu Dao gọi to:
- Tạ Hân Nhiên! - Gọi xong toan bước qua đường.
Hân Nhiên là người quen đầu tiên gặp trên đường trở về nhà sau chuyến đi du lịch, cho nên Tiêu Dao vô cùng mừng rỡ, hình như sự xuất hiện của Hân Nhiên cũng có nghĩa là Tiêu Dao đã về đến nhà.
Dịp nghỉ đông này Tiêu Dao đến Đôn Hoàng, nơi bạn mong ước từ lâu. Mộng đẹp nay đã thành sự thật, tâm tình đâu chỉ có xúc động mà thôi. Từ bất kỳ một thành phố phồn hoa nào đi đến Đôn Hoàng đều rất xa. Có lẽ chính vì đường xa như thế mà Đôn Hoàng có sức hấp dẫn rất mạnh. Ở đấy Tiêu Dao được xem nền văn hóa cổ đại xán lạn của Trung Quốc, cảm thụ được sự lâu đời của lịch sử. Không nghi ngờ gì nữa những cảm thụ làm Tiêu Dao già dặn lên nhiều. Do thời gian cấp bách, Tiêu Dao không dừng lâu được ở đấy mà về ngay. Tầu hỏa rất đông, Tiêu Dao phải mua vé đứng. Suốt đường về hầu như Tiêu Dao phải đứng, song bạn không cảm thấy khổ mà tự giác tự rèn luyện mình. Đối với lứa tuổi thiếu niên, có lẽ đó cũng là một bài học, cho nên có thể nói ở tuổi niên thiếu, ý nghĩa của du lịch không chỉ ở chỗ tham quan.
Hai người đứng nhìn nhau cách một lòng đường, cả hai đều cảm thấy mình và bạn đều lớn lên rất nhiều. Tuổi thiếu niên cần thời gian để trưởng thành song điều cần hơn nữa là có dịp tiếp xúc với xã hội.
Tiêu Dao chạy qua đường:
- Hân Nhiên, sao lại vừa khéo thế nhỉ?
- Mình vừa từ nhà cô giáo chủ nhiệm hồi phổ thông cơ sở về đến đây.
- Mình cũng vừa từ Đôn Hoàng về đến đây.
- Đôn Hoàng ư? - Hân Nhiên mở to mắt. Sự ngạc nhiên ấy khiến Tiêu Dao lấy làm hãnh diện.
Hân Nhiên rất hâm mộ Đôn Hoàng song nhận ra rằng nơi mình rất muốn đến, việc mình rất muốn làm đều không phải dễ dàng thực hiện được. Có lẽ cuộc đời mình rồi cũng như thế chăng?
