Pie Đệ Nhất - Aleksey Nicolaievich Tolstoy

[ngudoc]

Chương 10

Hôm đó thiên hạ chen chúc nhau trước quán rượu, người nọ bíu lấy người kia nghển cổ dòm qua cửa sổ.

Ngoài sân, trên thềm, không tài nào lách được một lối đi. Người ta thấy nhan nhản những áo nẹp của bọn xtreletz: cái thì đỏ, cái thì xanh lá cây, cái thì màu vỏ quýt Đám đông nhốn nháo, đè lên nhau: "Cái gì thế hả? Ai đấy? Tại sao thế?". Bên trong quán rượu, trong căn buồng sạch sẽ nọ, bọn xtreletz đang ngồi cùng bọn chủ hiệu buôn to. Hơi người thở ra đọng lại thành những dòng nước nhỏ chảy trên ô kính cửa sổ. Bọn xtreletz đã vực vào quán rượu một người đàn ông bị đánh nhừ tử. Người đó nằm lịm trên hình hắn béo tốt, mớ tóc hoa râm bết máu họng, mũi, má đầy thương tích.

Bọn xtreletz trỏ vào người đó, hét lên:

- Rồi đây, không lâu đâu, chúng sẽ làm như vậy với các ông.

- Các ông mê ngủ à? Nhưng bọn ở xloboda Kukui, chúng không mê ngủ đâu…

- Nầy anh em, tụi Đức lại đánh người của chúng ta hả?

- May mà chúng tôi đi qua, bênh hắn… không có chúng tôi thì hẳn chúng đã nện hắn đến chết rồi…

- Thời mồ ma Sa hoàng, có ai thấy những chuyện như thế nầy đâu? Có ai để cho tụi ngoại quốc bắt nạt người mình đâu?

Opsey Rezov lính xtreletz của trung đoàn Pyzov đang tìm cách làm cho bè bạn hắn nguôi giận; hắn chào bọn lái buôn sụ và nói:

- Thưa các vị thương gia tai mắt, chúng tôi đến với các vị. Chúng tôi không còn biết đem vợ con đi đâu nữa. Thật là cảnh khổ sở cùng cực… Gần hai năm nay, người ta không trả lương cho chúng tôi. Bọn đại tá bắt chúng tôi làm những công việc hết sức nặng nhọc. Làm thế nào mà sống được? Và sống bằng gì? Người ta không cho phép chúng tôi buôn bán trong thành phố. Ở ngoại ô thì chật chội… Bọn người Đức đã nắm hết mọi thứ trong tay. Giờ đây, chúng đã mua rấm trước tất cả đay và gai rồi. Lũ quỷ què ấy mua da rồi mang về xloboda Kukui thuộc lấy; làm lấy. Phụ nữ chẳng ai thèm mua giầy của người mình, do những thợ thủ công ở ngoại ô làm; họ đòi giầy của người Đức làm kia. Cuộc sống trở nên không sao chịu nổi nữa rồi. Nếu các vị không bênh vực đám xtreletz chúng tôi thì các vị nên nhớ rằng, các nhà buôn như các vị rồi đây cũng sẽ chết. Bè lũ Narytskin rút cuộc đã nắm được Ngân khố trong tay… Bọn chúng tham lam vô độ. Các vị hãy chờ đấy, rồi đây sưu thuế sẽ nặng đến mức các vị chỉ còn có chết thôi. Hãy chờ đón những điều còn tệ hại hơn thế nữa. Viên đại thần Matveev bị đi đày bây giờ đang trên đường trở về… lòng đầy căm thù. Lão sẽ ăn gỏi Moskva cho mà xem.

Những tiếng rên rỉ của kẻ bị đòn nhừ tử nghe thật khủng khiếp. Những lời nói của gã xtreletz nghe cũng rùng rợn, khó hiểu. Bọn nhà buôn đưa mắt nhìn nhau.

Họ khó tin được rằng cái anh chàng bán hàng tội nghiệp kia đã bị bọn người Đức ở Kukui đánh đập tàn nhẫn. Việc nầy xem ra có điều mờ ám. Vậy mà bọn xtreletz nói đúng. Hiện giờ đời sống khó khăn thật. Mỗi năm sự nghèo khổ lại tăng lên, mỗi năm lại thêm thấp thỏm lo âu. Mỗi khi có một sắc chỉ mới: "Sa hoàng đã truyền, các vị đại thần đã quyết định", là lại có một tai hoạ mới: Nộp tiền mau, đem tiền mà vứt vào vực thẳm. Kêu với ai? Mà ai bênh vực mình? Bọn quý tộc quyền thế? Chúng chỉ biết rõ mỗi một việc là thu tiền về cho Ngân khố. Nhưng bằng cách nào và đào đâu ra tiền? Cái đó chúng không cần biết. Cởi áo lót của anh ta, đưa đây. Thật cứ như thể Moskva bị địch chiếm đóng vậy.

Một gã lái buôn vung bàn tay đeo đầy nhẫn bạc, lách vào trong vòng người xúm quanh kẻ bị đánh.

- Chúng tôi đây, tức là nhà Vorobiev. - hắn nói, - chúng tôi đem tơ sống đến hội chợ Arkhagensk. Thế nhưng bọn người Đức đã đồng tình bảo nhau không mua lấy một xu tơ của tôi. Và tên bang trưởng của chúng, tức là lão người Đức Vunfiux, nói vào mặt chúng tôi: "Chúng ta sẽ làm cho bọn nhà buôn ở Moskva phải chịu roi vọt vì công nợ và trong tương lai, chúng ta sẽ buộc họ - nghĩa là chính chúng sẽ buộc chúng ta, những nhà buôn ở Moskva - chỉ còn buôn ủng gai được mà thôi".

Tiếng ồn ào nổi lên khắp căn nhà gỗ. Bọn xtreletz hét lên: "Đấy, chúng tôi đã bảo mà. Chẳng bao lâu nữa rồi đến ủng gai cũng không còn?" Anh chàng lái buôn trẻ tuổi Bordan Zigulin nhảy vào giữa vòng người, bộ tóc quăn xoã sợi:

- Tôi ở Bạch Hải về, - hắn hăng hái nói, - Tôi đến đây để mua mỡ hải cẩu. Thế nhưng tôi đi không lại về không, mấy cỗ xe rỗng tuếch. Hai tên ngoại quốc Maxlin và Bierkovov đã mua trước của miền duyên hải tất cả mỡ hải cẩu trong mười năm. Và tất cả dân miền duyên hải đều là con nợ của chúng. Bọn chúng mua mỡ của dân với giá tiền chỉ bằng một phần tư giá thị trường và cấm họ bán mỡ cho người khác. Dân chúng đang sống trong cảnh khổ cực; họ không ra biển đi săn nữa, tan tác mỗi người một nơi. Hiện nay người ta cấm người Nga chúng ta đi lên miền Bắc.

Bọn xtreletz xắn tay áo lên, lại lớn tiếng hò hét.

Opsey Rezov cầm gươm gõ mạnh, nghiến răng rít lên:

- Thời cơ đến, chúng ta sẽ thanh toán tụi đại tá! Xong rồi mới đến lượt bọn quý tộc… Chúng ta sẽ kéo chuông báo động khắp thành Moskva. Tất cả ngoại ô đều theo chúng ta. Nhưng các vị thương gia, các vị hãy ủng hộ chúng tôi! Nào, các anh em, khiêng hắn lên, chúng ta đi nào…

Bọn xtreletz nắm lấy gã bị đòn, gã nầy cất tiếng la om lên đầu lắc lư:

- Trời ôi, người ta giết tôi… ôi… ôi.

Đẩy mọi người lùi lại, họ kéo gã ra khỏi quán rượu, đi đến Hồng trường để cho công chúng trông thấy.

Bọn nhà buôn phân vân ở lại trong quán.

Hỏng, hỏng bét! Làm gì bây giờ? Liên kết với bọn xtreletz ư? Chúng là những đứa khố rách áo ôm, chúng chẳng có gì mà mất cả… Không liên kết với chúng chăng? Bọn quý tộc sẽ ăn thịt họ ngay.

[ngudoc]

Chương 11

Lần đó, sau giờ đọc kinh buổi chiều, Alexaska bị một trận đòn tàn nhẫn: nó phải cực nhọc mới lê được về tầng nhà dưới cùng. Nghiến răng, không thốt nửa lời, nó kéo chăn lên đắp kín người. Alioska mang một ít cháo hoà sữa lại cho nó ăn trên bếp lò. Alioska thương hại nó vô cùng: "Chao ôi, anh bạn tội nghiệp, người ta hành hạ cậu tệ quá!"

Alexaska nằm lì suốt hai mươi bốn tiếng đồng hồ ở chỗ ấm áp nhất, ngay cạnh ống khói bếp lò. Nó thấy trong người dễ chịu, lại mở miệng nói:

- Một ông bố như thế, phải đem ra mà đánh róc xác cho chết đi, cái đồ quái vật độc ác ấy! Alioska, cậu lấy trộm ít dầu thắp đèn cho tớ, chai dầu để ở phía sau những tranh thánh ấy! Tớ sẽ bôi dầu lên hai mông đít. Sáng mai vết thương ở mông sẽ khô, ta sẽ chuồn thẳng… Tớ sẽ không trở về nhà nữa, thà chết đường chết chợ còn hơn.

Suốt đêm, bên ngoài bức tường dựng bằng những súc gỗ tròn, trời nổi bão dữ dội, tiếng ma quỷ hú lên từng hồi trong ống khói bếp lò. Đứa con gái chị nấu bếp khóc thút thít. Alioska nằm mơ thấy mẹ nó đứng giữa căn nhà gỗ ám khói, khóc sướt mướt mà mắt vẫn mở trừng, luôn luôn đưa tay lên ôm lấy đầu, miệng than vãn không ngớt… Trong giấc mơ, lòng Alioska se lại.

Trời vừa hửng sáng, Alexaska đã huých khuỷu tay vào người Alioska gọi "Thôi, không ngủ nữa, dậy đi cậu". Hai đứa trẻ vừa gãi, vừa cẩn thận xỏ chân vào ủng. Tìm thấy nửa chiếc bánh mì to chúng vớ luôn lấy, huýt sáo gọi cho chó khỏi sủa rồi mở phía dưới cổng lọt ra đường. Buổi sáng hôm ấy yên tĩnh, bầu trời âm u, ẩm ướt. Băng nhũ đọng ở gờ mái nhà rơi lộp bộp. Phố xá lát bằng gỗ tròn ngoằn ngoèo, tối om. Xa xa phía bên kia cái thành phố toàn nhà bằng gỗ, ánh bình minh toả ra, gần gũi, thành từng vệt dài đỏ như tiết, ẩn hiện trong sương mù.

Trong các phố, bọn người canh đêm đang uể oải dẹp những hàng rào chắn đặt ban đêm để đề phòng bọn vô lại trộm cướp. Bọn ăn mày, bọn người tàn tật, bọn dỡ người đang vừa đi vừa chửi bới lẫn nhau. Họ ra đi thật sớm để chiếm chỗ trên thềm các nhà thờ. Trong phố Vozvizenka đầy phân súc vật, người ta đang dẫn bầy súc vật sống om sòm ra sông Neglinnaia cho chúng uống nước.

Hai chú bé đi tới tháp tròn ở cửa ô Boroviskie cùng một lúc với bầy súc vật. Một gã ngự lâm pháo thủ người Đức, mặc áo khoác lông cừu, ngủ gà ngủ gật trước những khẩu đại bác bằng gang. "Ở đây, đi đứng phải thận trọng, Sa hoàng không xa đâu", Alexaska nói.

Men theo bờ sông dốc, đầy những đống rác rưởi tro tàn của con sông Neglinnaia, chúng đi tới cầu Ivecski rồi sang cầu. Giờ thì trời đã sáng bạch. Phía trên thành phố, những đám mây xám đang lững lờ trôi. Một cái hào sâu chạy theo dọc tường điện Kreml. Những chiếc cọc mục nát nổi lềnh bềnh đâu đó, tàn tích của những chiếc cối xay gió mới bị phá huỷ. Trên bờ hào sừng sững mấy chiếc giá treo cổ, mỗi giá là hai cái cột trên đặt một thanh xà ngang. Ở một giá xử giảo lủng lẳng một người đàn ông dài thườn thượt, chân đi ủng gai, tay bị trói giật cánh khuỷu. Cái mặt cúi gập xuống ngực đã bị quạ rỉa. "Kìa, lại hai người nữa, - Alexaska nói, dưới đáy hào, ngổn ngang xác chết tuyết vùi gần kín. - Bọn kẻ cướp đấy, cậu xem người ta trừng trị chúng như thế nào!"

Quảng trường vắng ngắt, từ chỗ nhà thờ nhỏ Ivecskaia cho đến nhà thờ lớn thánh Bazil quét vôi trắng toát với những nóc tròn màu lam, dựng trên một nền nhà cũng màu lam. Vệt xe trượt tuyết lượn ngoằn ngoèo trên quảng trường cho đến tận cửa ô Xpaskie. Dựng trên cửa ô là con chim ưng bằng vàng đứng dạng hai chân; một đàn quạ đen nghịt bay lượn kêu ầm ĩ hoảng loạn như chúng thường kêu về mùa xuân. Khi kim đồng hồ chỉ tám giờ trên cái mặt đồng hồ đen, chuông đồng hồ nổi lên một điệu nhạc nước ngoài. Alioska vội vàng bỏ mũi lông ra và làm dấu thánh giá mắt nhìn vào tháp. Ở đây, nó thấy sợ.

- Nầy Alexaska, chuồn đi thôi, họ có thể trông thấy bọn mình.

- Đi với tớ, cậu không phải sợ gì cả, ngốc ạ.

Chúng đi qua quảng trường. Ở phía bên kia, những cửa hiệu và quán hàng ghép bằng ván, những cửa hàng nhỏ quay chiếu vỏ gai, dựng xít vào nhau. Đám nhà buôn mở khoá cửa, bày hàng lên trên những con sào. Trong dãy những cửa hàng bánh mì, khói từ bếp lò bốc lên nghi ngút, toả ra mùi bánh nướng thơm phức. Từ khắp các ngõ hẻm lân cận, dân chúng ùn ùn kéo đến.

Dù có người nện vào gáy Alexaska hay nguyền rủa nó, nó cũng mặc, miễn sao chỗ nào nó cũng gí được mũi vào một tí. Len lỏi trong đám người đông đúc, nó đến tận các cửa hiệu, bắt chuyện với nhà buôn, hỏi han giá cả, bông phèng. Alioska miệng há hốc, phải chặt vật lắm mới đi theo được nó. Trông thấy một bà to béo, mặc áo khoác dạ, đầu đội mũ lông cáo chùm lên chiếc khăn quàng, Alexaska bèn kéo lê chân, toàn thân run rẩy, lắp bắp nói:

- Bẩm bà… à… à… cao quý, xin… in… in bà làm… àm… phúc… úc cho một đứa trẻ mồ… ồ ồ… côi… ôi… khốn… ốn… khổ… ổ đang chết… ết… đo… ói…

Mụ lái buôn goá chồng, vén váy, móc ví đeo ở bụng lấy ra hai đồng nửa kopeik cho Alexaska rồi nghiêm mặt làm dấu. Hai chú bé liền chạy đi mua bánh chả và uống rượu mật ong hoà gia vị nóng hổi.

- Tớ đã bảo cậu mà, đi với tớ, không có sợ gì cả mà! - Alexaska nói.

Người vẫn ùn ùn kéo đến. Có người đến để nhìn thiên hạ và hóng chuyện người ta bàn tán, kẻ thì đến để trưng quần áo mới và lại có những kể đến để hễ có gì sơ hở là khoắng ngay một mẻ. Trong một ngõ hẻm, tóc vụn rải rác trên tuyết như một bức thảm dạ, đám thợ cạo bập kéo lách cách gọi khách. Một gã thợ cạo để khách hàng ngồi lên một súc gỗ cắm xuống tuyết rồi chụp lên đầu khách một cái nồi đất, lấy kéo cắt chỗ tóc thò ra khỏi miệng nồi. Ồn ào nhất là dãy hàng tạp hoá. Ô đây, những mụ đàn bà lắm lời, gào lên như có đám cháy trong khi mua bán kim, chỉ, khuy, mọi thứ lặt vặt Alioska sợ lạc nên tay không rời thắt lưng Alexaska.

Khi chúng trở lại quảng trường thì có một người đàn ông chạy qua, miệng kêu cái gì không rõ. Một đám người dầy đặc từ phố Vavacka tiến lại, tiếng hú, tiếng còi nhức óc. Bọn xtreletz giơ thẳng tay lên, khiêng người bị đánh. Giọng đầy nước mắt, họ quay về các ngả hét to lên:

- Hỡi các đạo chính thống! Các bạn hãy nhìn xem chúng hành hạ người bán hàng nầy như thế nào…

Người ta đặt kẻ bị thương vào một chiếc xe trượt tuyết đã tháo ngựa. Gã xtreletz Opsey Rezov trèo lên xe, rồi lặp lại cái luận điệu cũ của gã - Gã nói - Bọn Đức điên cuồng như lũ chó dại đã đánh đập gần chết một người buôn bán hiền lành và bọn quý tộc quyền thế sắp sửa dâng cả thành phố Moskva cho bọn ngoại quốc muốn làm gì thì làm!

Alexaska và Alioska len lỏi đến tận chỗ chiếc xe. Alioska ngồi thụp xuống, bỗng nhận ra ngay người bị đánh là bác bán hàng béo có cặp mắt ti hí, đội mũ lông thỏ rừng đã bán cho nó hai cái bánh chả ở quảng trường Lubianka Hắn sặc sụa mùi rượu vodka và rên rỉ mãi đã mệt nhoài. Hắn nằm nghiêng người, úp mặt vào rơm, khẽ lải nhải:

- Ôi, ôi, hãy vì Chúa để cho tôi đi, đừng giữ tôi ở đây!

Opsey Rezov làm dấu thánh giá, rồi hướng về phía các nhà thờ và đám cử toạ, nghiêng mình chào. Trong đám đông có tiếng bọn xtreletz xì xào. Cơn phẫn nộ mỗi lúc một tăng. Bỗng có tiếng hô: "Họ kia rồi, họ kia rồi".

Từ cửa ô Xpaskie, trên vết đường do xe trượt tuyết để lại, hay kỵ sĩ phi ngựa tới. Người thứ nhất mặc áo dài của quân xtreletz màu đỏ quýt, đầu đội mũ lông lệch xuống mang tai một cách ngang tàng. Thanh gươm cong nạm kim cương đập vào chiếc chăn nhung trùm mông ngựa. Không hề kìm ngựa chậm lại, người đó bỏ dây cương mặc ngựa lao vào đám đông. Nhiều người hoảng sợ, giơ tay nắm dây cương giữ ngựa lại. Người kỵ sĩ quay phắt đầu lại, để lộ hàm răng thưa vàng khè. Người đó trán rộng, mắt sâu và râu cứng. Đó là Yararui, biệt hiệu của dân Moskva đặt cho lão vương hầu Ivan Andreevich Khovanski, một tên tổng trấn, dòng dõi quý tộc quyền thế lâu đời và kẻ thù bất cộng đái thiên với họ Narytskin dòng dõi tầm thường. Thấy lão mặc áo dài của trung đoàn họ, đám xtreletz kêu lên:

- Đức ông đứng về phe chúng ta, Ivan Andreevich đứng về phe chúng ta.

Rồi họ chạy vội về phía lão.

Người kỵ sĩ thứ hai tới chậm hơn là Vaxili Vaxilievich Golixyn. Hắn vừa vỗ về cổ ngựa vừa hỏi:

- Hỡi các đạo hữu chính thống, anh em làm loạn à? Ai đã làm gì thiệt hại đến anh em? Và về vấn đề gì? Nói đi, chúng ta suốt ngày suốt đêm chỉ nghĩ đến lợi ích của dân thôi. Ở trên kia. Sa hoàng đã trông thấy các anh em, nhưng vì Sa hoàng còn nhỏ nên ngài sợ và phái chúng ta ra xem sự thể ra sao.

Đám đông mồm há hốc, ngắm nghía chiếc áo khoác bằng gấm của hắn - với giá tiền chiếc áo khoác nầy, người ta có thể mua được nửa thành phố Moskva họ ngắm nghía những chiếc nhẫn có nạm ngọc đeo trên mấy ngón tay đang vuốt ve con ngựa. Mấy chiếc nhẫn lóe ra muôn vàn ánh sáng. Đám đông lùi lại không trả lời. Vaxili Vaxilievich cười, thúc ngựa tiến lên đứng song song sát bên ngựa Khovanski.

Bọn xtreletz kêu với Vaxili Vaxilievich:

- Đức ông hãy giao bọn đại tá cho chúng tôi. Chúng tôi sẽ đem chúng ra xử lấy: treo đầu chúng trên đỉnh một tháp chuông. Những vị quý tộc quyền thế ở trên ấy nghĩ gì? Tại sao họ lại buộc chúng tôi phải chấp nhận một đứa bé con, cái thằng nhãi nhép của nhà Narytskin làm Sa hoàng?

Khovanski đưa mép bao tay vuốt bộ ria hoa râm của lão. Lão giơ tay lên. Mọi người im lặng.

- Hỡi quân xtreletz! - Lão nhổm người trên yên ngựa. Mặt đỏ tía tai, lão cất cái giọng ồ ồ cố nói thật to để cho những người đứng xa nhất cũng nghe rõ - Hỡi quân xtreletz, bây giờ chính bản thân các ngươi đã thấy được cái ách không sao chịu nổi mà bọn quý tộc quyền thế đè lên đầu lên cổ các ngươi. Bây giờ bọn chúng đã chọn, có Chúa biết được, một Sa hoàng như thế nào. Không phải ta đã tôn Sa hoàng đó lên ngôi. Rồi đây các ngươi sẽ thấy: không những chúng sẽ không trả lương cho các ngươi mà còn chẳng cho các ngươi có gì mà ăn nữa. Rồi các ngươi sẽ phải làm như tụi nông nô. Rồi con cháu các ngươi sẽ suốt đời làm nông nô cho nhà Narytskin. Hơn thế nữa… chúng sẽ bán các ngươi, chúng sẽ bán tất cả chúng ta cho bọn ngoại quốc… Chúng sẽ phá huỷ Moskva và đạo Chính thống… Sức mạnh của người Nga xưa kia, nay đâu rồi, hở các bạn?

Nghe đến đấy, đám đông gào thét một cách kinh khủng đến nỗi Alioska đâm hoảng: "Thôi chết rồi, họ sắp sửa dẫm bọn mình chết bẹp mất!". Alexaska Melsikov nhảy từ chiếc xe nầy sang chiếc xe khác, đút hai ngón tay vào miệng huýt sáo. Người ta chỉ nghe thấy tiếng nói của Yararui đang gân cổ gào lên:

- Hỡi quân xtreletz, hãy tiến lên! Chúng ta hãy qua sông đến chỗ các trung đoàn đóng quân bên đó rồi ta sẽ bàn tính sau.

[ngudoc]

Chương 12

Trên quảng trường chỉ còn lại chiếc xe trượt tuyết đã tháo ngựa. Alioska và Alexaska. Người bán bánh bị đòn nhổm dậy, hé cặp mắt sưng vù nhìn quanh rồi xỉ mũi một hồi lâu.

- Bác ơi, - Alexaska vừa nói với bác bán bánh, vừa nháy mắt với Alioska, - chúng cháu xin dẫn bác về đến tận nhà, chúng cháu thương bác quá.

Người bán bánh vẫn chưa hoàn hồn. Hai đứa bé dìu hắn, hắn loạng choạng bước đi miệng lẩm bẩm.

Bỗng hắn đẩy bọn trẻ ra rồi quát: "Đứng lại!". Hắn hăm doạ ai không rõ, đôi ủng dạ to sù dậm thình thịch.

Cả bọn qua sông đi về phía cửa ô Serpukhovskie. Dọc đường bác bán bánh nói cho lũ trẻ biết tên mình là Feka Zaiatz. Nhà hắn ở ngoại thành, không lấy gì làm to. Trên mảnh đất rào kín của hắn mọc độc một cây to trên có nhiều tổ quạ nhưng cái cổng ra vào và cái nhà gỗ thì mới làm. Zaiatz vui mừng khi trông thấy nơi ăn chốn ở của mình. "Kia rồi, những chiếc bánh chả bé nhỏ và những chiếc bánh sừng bò của ta kia rồi, những chiếc bánh nướng nhân mật ong xinh xẻo của ta, chúng sẽ cứu ta". Một người đàn bà mặt rỗ, mắt chột, ra mở cái cửa con. Zaiatz đẩy mụ ra, Alexaska và Alioska lỏn theo sau hắn. Zaiatz định đuổi chúng đi: "Chúng mầy đi đâu? Vào làm gì?".

Nhưng rồi hắn khoát tay tỏ vẻ mặc kệ và bước vào nhà. Hắn ngồi xuống một cái bục trên rải chiếu mới dệt bằng vỏ gai, và bắt đầu chú ý xem xét thân hình mình. Quần áo hắn rách bươm. Hắn lắc đầu lia lịa rồi khóc ròng:

- Chúng nó đánh tôi nhừ tử, - hắn nói với người đàn bà chột. - Đứa nào đánh, và vì cớ gì tôi cũng không nhớ. Đưa quần áo đây cho tôi thay!

Bỗng hắn hét lên, tay đập đen đét xuống bục:

- Đi đốt lò tắm hơi đi, tao bảo mầy đấy, con chó cái chột kia!

Người đàn bà sụt sịt đi ra. Hai thằng bé nép vào cái bếp lò chiếm nửa căn nhà gỗ, Zaiatz nói:

- Nầy các cháu đã cứu bác. Bây giờ các cháu muốn xin gì bác cũng được! Người bác đau như giần. Chúng nó đánh bác gẫy xương sườn rồi. Bây giờ bác làm thế nào mà mang được cái mẹt bán bánh nướng nữa? Chao ôi! Thật là tai vạ… Vậy mà vẫn phải làm, vẫn phải tiếp tục đi bán hàng…

Alexaska một lần nữa lại đưa mắt nháy Alioska:

- Chúng cháu không cần lấy thưởng, - nó nói, - nhưng bác cho chúng cháu ngủ lại nhà bác đêm nay.

Khi Zaiatz tập tễnh đi vào buồng tắm hơi, hai đứa bé trèo lên cái ổ trên lò.

- Ngày mai, chúng mình sẽ đi bán bánh chả thay lão ta, - Alexaska thì thầm - Tớ đã bảo cậu là đi với tớ cậu không việc gì mà sợ cả mà.

Sáng sớm tinh sương, người đàn bà chột đem bỏ lò nướng đủ loại bánh chả; có loại bánh ngọt nhân củ cải, đậu hột hay nấm muối, có những loại bánh mặn nhân thịt thỏ rừng, thịt bò hay nhồi mì. Feka Zaiatz nằm rên rỉ trên bục, mình đắp cái áo lông. Hắn không sao cử động chân tay được. Alexaska quét nhà, chạy ra sân xách nước, vác củi vào, đổ tro, đổ nước rửa bát. Nó làm mọi việc nhanh như chớp, vừa làm vừa bông đùa; theo lời nó bảo, Alioska cho gia súc của Zaiatz uống nước.

- Mầy tháo vát đấy, - Zaiatz rền rĩ - chà, tao cũng muốn để mầy mang bánh chả ra chợ bán, nhưng bán được bao nhiêu mầy sẽ cuỗm rồi chuồn thẳng, mầy sẽ ăn cắp của tao mất thôi! Chú mầy láu cá lắm.

Alexaska liền hôn chiếc thánh giá đeo ở cổ là kỷ niệm ngày lễ rửa tội rồi thề rằng nó sẽ không ăn cắp chỗ tiền ấy. Nó tháo ở tường ra một bức tranh vẽ bốn mươi vị thánh rồi ghé miệng hôn. Đến thế thì Zaiatz cũng đành phải tin nó. Người đàn bà bày hai trăm cái bánh chả lên hai cái mẹt, trên phủ một mảnh vải cũ. Alexaska và Alioska mỗi đứa đeo một cái tạp dề, nhét đôi bao tay vào thắt lưng rồi mang mẹt bánh ra đi.

- Ai mua bánh chả nhân mật ong nóng sốt, nửa xu một đôi không? Bánh chả vừa mới ở lò ra ngày hôm nay đây, - Alexaska cất tiếng rao lanh lảnh, mắt nhìn người qua đường. - Ai mua bánh chả nào, ai mua nào, lại đây mua bánh chả đi!

Trông thấy một toán xtreletz đang dừng chân nghỉ, nó nhón chân nhảy một điệu múa, miệng rao to: "Ai mua bánh chả lại đây mà mua! Bánh chả của Sa hoàng, của các vị đại thần đây. Ở điện Kreml tôi đã bán nhiều rồi nhưng họ giã tôi một trận nên thân, nhà Narytskin đã ăn bánh nầy và đã bị té re".

Bọn xtreletz cười rộ tranh nhau mua bánh. Alioska cũng ba hoa rao hàng. Hai đứa đi chưa tới sông đã phải quay về lấy mẻ bánh khác.

- Chính Chúa đã run rủi các cháu đến đây, - Zaiatz ngạc nhiên nói.

[ngudoc]

Chương 13

Đã hơn hai tuần nay, Mikhail Tyktov lang thang trong thành phố Moskva, không có việc làm mà cũng chẳng có tiền. Hôm trước, ở quảng trường Lubianka, bọn thơ lại đã chế giễu hắn. Họ đã không cho hắn một tấc đất, một tên nông nô nào. Lão vương hầu Romodanovski đã chửi mắng hắn tàn nhẫn làm cho hắn xấu hổ chín cả người. Lão truyền cho hắn năm sau phải trở lại nhưng phải cưỡi ngựa tốt mà đến cho đúng phép.

Mikhail rời quảng trường Lubianka đến một quán rượu để ngủ trọ đêm. Dọc đường, hắn gặp anh hắn và người anh lại nhiếc móc sự nhục nhã của hắn rồi lấy lại con ngựa thiến nhưng quên không lấy lại thanh gươm cùng chiếc đai đeo gươm bằng lụa kẻ sọc trên có đính những miếng bạc của ông cha họ để lại.

Ngay tối hôm đó, Mikhail chếnh choáng rượu vodka ngâm tỏi, gán phăng cả gươm lẫn đai cho người chủ quán.

Có hai gã người Moskva, láu lỉnh, bám chặt lấy Mikhail: một gã tự xưng là con nhà buôn, còn gã kia nói mình là thơ lại: kỳ thực chúng chỉ là những kẻ suốt ngày la cà nơi trà đình tửu điếm, chúng thi nhau tán dương tài ba của Mikhail, hôn lên môi hắn, hứa hẹn với hắn mọi thứ vui thú. Mikhail ăn chơi với bọn chúng liền một tuần. Chúng kéo xuống cái hầm nhỏ của một tên Hy Lạp rồi cùng nhau hút thuốc lá nhồi trong sừng bò cái đổ đầy nước; bọn chúng hút cho đến lúc gay tê mê chẳng còn biết trời đất gì nữa: đủ mọi thứ hiện tượng ma quái, hình ảnh khoái trá, rùng rợn hiện lên trước mắt chúng…

Chúng lại dẫn hắn đến những nhà tắm mà Sa hoàng cho dựng ở bờ sông Moskva để dân chúng dùng; bọn chúng đến đó cốt không phải để tắm hơi nước mà để nhìn và phá lên cười khi có đàn bà trần truồng từ đám hơi nước mù mịt đi ra phòng thay quần áo công cộng tay cầm cái chổi con tết bằng cành phong để che người. Cái đó đối với Mikhail cũng có vẻ huyền ảo như khi hắn say trong làn khói thuốc lá.

Chúng lại định kéo hắn đến nhà một mụ cô đầu. Nhưng Mikhail hãy còn rất trẻ, sợ không dám đụng đến quả cấm. Hắn nhớ lại cha hắn, sau giờ đọc kinh chiều, thường lấy ngón tay gạt bấc nến, mở một cuốn sách cổ bọc da có móc cài bằng đồng, giở đến trang góc nhầy mỡ, rồi đọc lên những lời nói về đàn bà. "Đàn bà là gì? Một màng lưới cám dỗ để quyến rũ đàn ông. Mặt mày sáng sủa, nó hết nháy cặp mắt to lại uốn éo bộ đùi khêu gợi và nhóm một ngọn lửa ma quỷ nóng ran khắp tứ chi. Đàn bà là gì? Là sào huyệt của rắn độc, là một bệnh hoạn, là cái chảo của Ma vương, là một cơn thịnh nộ không mục đích, một sự cám dỗ xảo quyệt, một sự vuốt ve của quỷ…". Như vậy thì làm sao mà chẳng khiếp sợ!

Một hôm, chúng lại dẫn hắn vào một quán rượu ở cửa ô Pokrovskoi. Cả bọn vừa ngồi xuống thì từ phía sau cái chiếu dệt bằng vỏ gai dùng làm màn che, một người con gái béo lùn, đầu bù tóc rối nhảy ra: cặp lông mày ả tô đen xì từ chân mũi ra tận thái dương, hai con mắt ả tròn xoe, tai dài, má tím bầm, dính nhoe nhoét nước củ cải đỏ. Ả vứt bỏ cái chăn làm bằng nhiều miếng vải sặc sỡ quấn quanh người, rồi trần truồng, núng nính, trắng hếu, ả nhảy múa trước mặt Mikhail, chìa tay nầy rồi tay kia ra mời Mikhail - đôi bàn tay đầy nhẫn và vòng đồng kêu loong coong.

Thân hình trần truồng, ghê tởm của ả làm Mikhail kinh sợ, trông ả như quỷ cái… Người ả toả ra mùi mồ hôi nồng nặc, hơi thở sặc sụa mùi rượu vodka… Bỗng Mikhail đứng phắt dậy, tóc dựng người trên đầu, hắn thét lên một tiếng man rợ, giơ tay toan đánh người con gái rồi đâm bổ ra ngoài.

Ánh tà dương màu vàng mùa xuân đang nhạt dần ở tít đầu con đường phố yên tĩnh. Không khí làm người ta ngây ngất như men rượu. Lớp băng mỏng phủ trên những vũng nước vỡ răng rắc dưới gót ủng. Đằng sau ngọn tháp màu chàm của pháo đài, trên đỉnh có cắm một lá cờ con bằng sắt, vầng trăng đỏ như đồng điếu nhô lên từ phía sau cái nóc tháp nhọn hoắc và chiếu thẳng vào mặt Mikhail. Hắn hoảng sợ… Hai hàm răng lập cập, hắn cảm thấy ngực lạnh toát. Cửa quán rượu kẹt mở và trên thềm, người con gái lúc nãy hiện ra như một cái bóng trắng lốp, giương mắt ngơ ngác hỏi: "Sợ gì vậy, quay lại đây, mình".

Khiếp sợ đến phát điên lên được, Mikhail chạy trốn.

Chẳng bao lâu hắn hết nhẵn tiền. Hai gã kia bỏ hắn, Mikhail luyến tiếc nhớ lại tất cả những thứ hắn đã ăn, đã uống tất cả những cái hắn đã nhìn thấy mà không đụng chạm tới, đi lang thang hết nhà nầy qua nhà khác.

Trở về nhà với bố ở nông thôn, thì hắn chẳng dám nghĩ đến. Sau cùng hắn nhớ đến người bạn cùng lứa tuổi, Xtiovka Odoievski, con người bố đỡ đầu của hắn, và đến gõ cửa nhà anh ta. Bọn gia nhân - đứa nào trông cũng như kẻ cướp - tiếp hắn chẳng niềm nở chút nào. Một đứa bợp lấy chiếc mũ lông của hắn, quát lên: "Làm sao bước lên thềm mà lại không bỏ mũ ra là thế nào?". Tuy nhiên, hậm họe xong chúng cũng để cho hắn vào. Trong phòng đợi rộng rãi, ấm áp, ghế phủ da thú, một gã thiếu niên đẹp như tranh, mình mặc áo lót lụa, chân đi ủng ngắn da dê tuyệt đẹp, ra tiếp hắn. Hắn vừa trân tráo nhìn Mikhail vừa hỏi với một giọng ngọt ngào:

- Anh đến gặp đức ông có việc gì?

- Anh nói với Xtepan Xemionyts rằng có người bạn Mitska Tyktov xin kính chào.

- Để tôi trình với đức ông! - gã thiếu niên đáp lại, giọng như hát, rồi hất mớ tóc quăn óng ả như tơ, đi ra với một dáng điệu uể oải. Mikhail phải ngồi đợi. Nghèo thì phải nhũn vậy. Gã thiếu niên trở ra giơ tay vẫy khách mời vào. Mikhail bước vào căn phòng trần xây cuốn. Hắn hoảng sợ, giơ tay làm dấu thánh giá lia lịa, mắt nhìn về góc phòng có treo tranh liệt thánh sau một bức màn gấm thêu ren bằng kim tuyến. Hắn đưa mắt liếc quanh. "À ra bọn nhà giàu sống như thế nầy đây. Xa hoa biết là nhường nào. Tường căng toàn nhung. Trên sàn trải những tấm thảm to nhỏ, sặc sỡ. Mấy chiếc ghế dài đều có vỏ nhung bọc ngoài. Trên bậu cửa sổ có phủ khăn đính ngọc trai quý. Kê sát tường là mấy chiếc hòm và tủ phủ lụa và nhung". Xưa nay, Mikhail chưa hề dám tơ tưởng có được một chiếc áo khoác hay một chiếc áo choàng may bằng bất cứ thứ hàng nào trong những loại vỏ bọc đó. Đối diện với mấy khuôn cửa sổ là một cái tháp nhỏ bằng gỗ bên trong để một chiếc đồng hồ quả lắc và trên có bày một con voi bằng đồng đỏ.

- A, chào Mitsa! - Xtiovka Odoievski đứng ờ ngưỡng cửa nói. Mikhail lại gần hẳn và cúi rạp đầu chào, mấy ngón tay phải chạm xuống thảm. Xtiovka gật đầu đáp lại. Tuy nhiên, hắn chìa bàn tay ướt nhơm nhớp ra để Mikhail bắt, như đối xử với con một nhà quý tộc chứ không phải như với một kẻ nông nô.

- Mời anh ngồi, hôm nay anh là khách của tôi.

Nói xong, hắn ngồi xuống trước, vung vẩy cái gậy cầm tay; Mikhail ngồi xuống sau. Đầu Xtiovka cạo trọc lốc đội một cái mũ tròn có dát ngọc. Trán hắn dô không có lông mày, mi mắt mọng đỏ, mũi hơi lệch, cái cằm nhỏ lún phún, lông tơ. "Chỉ khẽ búng một cái là thằng nhãi ranh nầy gẫy ngay xương sống, ấy thế mà nó giàu quá thể", Mikhail tự nhủ thầm. Giọng khúm núm đúng với kẻ nghèo hèn, Mikhail kể lể những nỗi đắng cay của hắn và cảnh khốn cùng đã đầu độc quãng đời thanh niên của hắn.

- Xtepan Xemionyts, hãy vì Chúa, chỉ bảo cho tôi, kẻ tôi đòi của anh, tôi đi đâu bây giờ được? Tôi chỉ có cách là đi tu hay mang gậy ra chặn đường ăn cướp mà thôi.

Nghe đến đó, Xtiovka ngửa phắt đầu tựa vào tường, cặp mắt lồi mờ đi. Nhưng Mikhail không động cựa, làm như thể chỉ vì ngu dốt mà nói đến gậy gộc.

- Xtepan Xemionyts, tôi không sao chịu nổi cảnh khốn quẫn đáng nguyền rủa nầy nữa.

Cả hai người ngồi yên lặng một lúc. Mikhail khẽ thở dài một cách lễ phép. Một nụ cười gằn nở trên môi, Xtiovka lấy đầu gậy vạch theo hình một con quái vật có cánh dệt trên tấm thảm.

- Mitsa, anh muốn tôi khuyên bảo gì? Đối với kẻ ranh mãnh thì có vô số cách nhưng đối với những kẻ ngu dại chỉ có bị gậy, tù đày mà thôi. Đây nầy, như Volotka Tsemodanov chẳng hạn, hắn kiện nhau với lão láng giềng và được kiện, lấy của lão ta hai cái làng màu mỡ. Leonti Puxtoroxlev thì vừa đây cũng nhờ kiện cáo mà cướp được của nhà Sizov ở Moskva cả một dinh cơ.

- Tôi cũng cơ nghe thấy nói đến và rất lấy làm ngạc nhiên về những việc đó. Nhưng làm thế nào để được kiện? Đâu có phải chuyện dễ!

- Anh chọn lấy một làng nào đó rồi cứ vu khống bừa tên chủ đất. Ai cũng làm thế cả.

- Vu khống nghĩa là thế nào?

- Thế nầy nầy: bỏ một kopeik ra mua giấy và mực của gã viết thuê rồi thảo một bức thư tố giác…

- Nhưng vu khống người ta cái gì? Tố giác người ta cái gì?

- Anh ngây thơ quá, hãy còn trẻ con lắm, Mitsa ạ. Đây nầy, Liovka Puxtoroxlev chẳng hạn, hắn đến nhà lão Sizov để ăn mừng sinh nhật của lão. Hắn uống rượu thì ít mà chú ý nghe thì nhiều và nếu cần thì cũng gật gù tỏ vẻ tán thành. Thế rồi lão Sizov đang ngồi ăn bỗng buột mồm nói: "Cầu Chúa ban sức khỏe cho Sa hoàng Fedor Alekseevich cao cả của chúng ta vì họ đồn Người sẽ băng hà trước khi hết tuần chay. Họ nói rằng đêm qua ở điện Kreml có một con gà mái đã gáy gở…" Puxtoroxlev không để lỡ cơ hội. Hắn đứng phắt lên quát: "Lời nói và việc làm!" Thế là họ tóm hết cả khách lẫn lão chủ nhà mà hôm đó là ngày sinh nhật, điệu cả bọn về Bộ mật vụ. Puxtoroxlev khai: "Sizov đã nói thế nầy thế nọ, những lời xúc phạm đến Sa hoàng của chúng ta". Họ đã vặn người cả hai cánh tay Sizov ra đằng sau rồi buột dây thừng kéo tít lên trên cột nhục hình. Chỉ vì một con gà mái gáy gở, người ta đã dựng lên cả một chuyện tày đình. Vì có công với Sa hoàng, Puxtoroxlev được cấp chỗ đất đai của Sizov còn Sizov thì bị đi đầy chung thân ở Siberi. Đấy bọn khôn ngoan làm ăn như vậy đấy… - Xtiovka người cặp mắt lờ đờ như mắt cá nhìn Mikhail không chớp - Volotka Tsemodanov lại còn hành động đơn giản hơn thế nữa: hắn đã tố giác lão láng giềng nói rằng lão nầy định ám sát hắn trong sân nhà hắn; hắn có hứa cho bọn thơ lại về hùa với hắn một phần ba số của cải sẽ cướp đoạt được. Lão láng giềng phải đem dâng chỗ của cải cuối cùng của mình mới thoát được thân trong vụ kiện đó, và lấy thế làm may mắn lắm rồi.

Mikhail suy nghĩ và cuối cùng nói, tay mân mê chiếc mũ lông:

- Kiếm cớ để thưa kiện người ta thì tôi không có kinh nghiệm, Xtepan Xemionyts ạ.

- Nếu anh có kinh nghiệm thì tôi đã chẳng phải dạy anh (Xtiovka cất tiếng cười một cách bỉ ổi đến nỗi Mikhail trông thấy hàm răng chuột sâu rỗng của hắn, co rúm người lại). Muốn kiện người ta, phải có kinh nghiệm… Nếu không chính mình lại có thể bị treo lên cột nhục hình như chơi… Như thế nầy, Mitsa ạ: đừng có đụng vào người có quyền thế, cứ nhằm kẻ yếu mà đánh. Như anh chẳng hạn, anh đã đến gặp tôi mà không sợ…

- Xtepan Xemionyts anh nói gì, sao - không sợ… là thế nào…

- Anh im đi. Anh phải biết cách ngồi im mà nghe… Tôi trò chuyện nhã nhặn với anh. Nhưng anh có biết ở chỗ khác thì sao không? Anh cứ thử tướng tượng là tôi đang ngồi buồn không biết làm gì. Tôi vỗ tay ra hiệu… Bọn gia nhân của tôi chạy đến… Tôi bảo chúng: chúng mầy làm trò cho tao vui đi… Chúng sẽ nắm ngay lấy đôi bàn tay trắng muốt của anh, kéo anh ra ngoài sân, rồi vờn với anh như mèo vờn chuột - Hắn lại cười, chỉ riêng có cái miệng hắn cười, còn cặp mắt vẫn đờ đẫn như mắt người chết. - Anh đừng sợ, từ sáng đến giờ được cái may là tôi đang thích bỡn cợt.

Mikhail thận trọng đứng dậy xin phép ra về.

Xtiovka lấy đầu gậy chọc vào người hắn bắt hắn ngồi xuống.

Xtepan Xemionyst, xin anh thứ lỗi cho tôi nếu tôi có nói điều gì sơ suất…

- Ngươi chẳng có điều gì sơ suất cả, nhưng về cấp bậc, địa vị, dòng dõi mà nói, nhà ngươi táo tợn quá đấy - Xtiovka đáp lại, vẻ mặt nghiêm nghị lạnh như tiền. - Nhưng thôi, Chúa sẽ tha thứ cho ngươi. Lần sau, hãy đợi ta ở phòng đợi và nếu người ta mời ngươi vào phòng khách, ngươi phải từ chối, nhất định không vào. Nếu ta ép ngươi ngồi, ngươi cứ đứng. Và ngươi không được cúi rạp xuống chào ta mà phải phủ phục xuống chân ta.

Hai lỗ mũi Mikhail phập phồng, tuy nhiên hắn tự trấn tĩnh được và khúm núm cảm ơn những lời dạy bảo. Xtiovka ngáp và đưa tay lên miệng làm dấu thánh giá.

- Xét ra cần phải giúp đỡ ngươi trong tình cảnh khốn quẫn, cái đó cần. Ta đang có điều lo nghĩ… ít ra thì ngươi cũng biết giữ mồm giữ miệng đấy chứ? Được, tốt lắm, ta thấy ngươi là một gã thông minh đấy. Ngồi dịch lại gần đây. (Hắn gõ đầu gậy xuống sàn; Mikhail vội vàng ngồi sát lại gần hắn. Xtiovka chăm chú nhìn Mikhail.

- Ngươi trọ ở đâu? Trong một quán rượu à? Đến nhà ta mà ngủ. Ta sẽ cho ngươi một cái áo một cái áo choàng, một quần chẽn, một đôi ủng lịch sự, còn những quần áo của ngươi thì hây tạm thời gác nó lại để vào một chỗ. Vấn đề đặt ra là làm vừa lòng một bà quý tộc.

Mặt Mikhail bỗng đỏ như gấc:

- Về cái khoản ấy à?

- Chính là về cái khoản đó. Phải mua vui cho quỷ. Ngươi sẽ vơ đầy túi mà chẳng khó nhọc gì… Có một bà quý tộc quyền thế, tiền của như nước nhưng ma quỷ nhập vào người… Ngươi đã hiểu chưa, Mitska? Nếu ngươi nghe theo ta thì ngươi sẽ giàu sang… Bằng không ta sẽ cho ném ngươi vào chuồng gấu, xương của ngươi cũng chẳng còn.

Xtiovka hất người ống tay áo có đính ngọc trai quý, vỗ hai bàn tay vào nhau. Gã thiếu niên trâng tráo lúc nãy bước vào:

- Feotist dẫn cậu ấm đây đến buồng tắm hơi, lấy cho cậu ấy quần lành áo tốt rồi đưa cậu ấy về buồng ta ăn bữa trưa.

[ngudoc]

Chương 14

Công chúa Sofia đi lễ nhà thờ về, trong người rất mỏi mệt. Công chúa đã đứng dự hai khoá lễ tuần chay, chỉ ăn có bánh mì đen và ít bắp cải muối chua. Công chúa ngồi xuống chiếc ghế bành mang từ nước ngoài về xưa kia vua cha vẫn dùng và đặt lên đầu gối chiếc bánh thánh bọc trong chiếc khăn thêu nhỏ. Theo lệnh của Sofia, chiếc ghế bành vừa mới được đem từ điện Hữu Giác về đây. Được biết việc nầy, hoàng hậu Natalia, người quả phụ của Sa hoàng đã kêu lên: "Rồi chẳng bao lâu nữa, công chúa truyền lệnh mang ngai vàng về buồng mình cho mà xem!". Mặc, hoàng hậu Natalia nổi giận thì cứ việc tha hồ mà nổi giận. Mặt trời tháng ba rọi những tia ấm áp sặc sỡ qua những ô kính màu nhỏ của hai khuôn cửa sổ. Căn buồng - một căn buồng của con gái - thật giản dị, sạch sẽ, gọn gàng và toả ra một mùi cỏ khô thơm thơm. Mấy bức tường trắng toát như buồng một tu sĩ, cái lò sưởi chung quanh lát gạch men vuông trên có rải chỗ nằm, đang nóng hừng hực.

Tất cả đồ đạc trong phòng, cái bàn, mấy cái ghế dài đều phủ vải thô. Mặt đồng hồ quả lắc trên có vẽ hoa hồng đang chậm chạp quay. Cái tủ sách con có màn che phủ kín bên ngoài: đang tuần chay, không phải lúc đọc sách giải trí.

Sofia đặt đôi chân xỏ hài dạ lên trên một chiếc bục con; cặp mắt lim dim, công chúa đưa đẩy người, dở thức dở ngủ. Mùa xuân đã đến, tội lỗi đang lảng vảng trên trái đất, nó khoan khoái lọt vào căn phòng cô gái…

Mà lại vào tuần chay mới chết chứ! Lẽ ra phải kéo rèm cửa sổ, dập tắt những tia sáng sặc sỡ kia đi, nhưng Sofia chẳng buồn đứng dậy và cũng chẳng buồn gọi người hầu gái. Những lời cầu nguyện của bài kinh cổ kính hãy còn vang trong ký ức nhưng tai Sofia đã thấp thỏm ngóng chờ. Hình như có tiếng sàn nhà cót két, có phải nguồn ánh sáng của cuộc đời ta đang đến đấy không, chao ôi, có phải tội lỗi đang bước vào đấy không…

"Vậy thì ta sẽ cầu nguyện để Chúa tha tội cho… Ta sẽ đi bộ viếng các thánh đường để ăn năn sám hối. Nhưng tội lỗi ơi cứ vào đi". Căn phòng yên ắng như ngủ thiếp, chỉ nghe thấy tiếng tích tắc đều của chiếc quả lắc… Biết bao nước mắt đã nhỏ ra nơi đây. Biết bao lần Sofia vật vã giữa mấy bức tường nầy. Kêu khóc, cắn nát ngón tay, cũng vậy thôi; năm tháng vẫn trôi qua, tuổi thanh xuân cứ tàn dần. Đã mang danh là con gái của Sa hoàng thì ngươi phải đời đời chịu cái kiếp làm người trinh nữ, cái kiếp trùm khăn đen… Từ căn phòng xử nữ của công chúa chỉ có một con đường thoát: nó dẫn thẳng đến tu viện. Biết bao nhiêu công chúa đã kêu khóc trong căn phòng nầy, ban đêm, mặt áp vào gối để tiếng khóc tuyệt vọng khỏi lọt ra ngoài hay đã vò đầu rứt tóc. Nào có ai nghe thấy họ, trông thấy họ. Biết bao nhiêu công chúa, quận chúa đó đã sống một cuộc đời không chồng, không con và đã yên nghỉ dưới những phiến đá lát của tu viện. Tên tuổi những con người đáng thương ấy đã bị người đời lãng quên. Nhưng có một nàng công chúa đã nếm mùi hạnh phúc - đã thoát khỏi cái cảnh giam cầm của mình như một con chim điên dại.

Nàng đã nói với trái tim mình: Ta cho phép mi yêu Và không phải là yêu một người chồng tầm thường đi ủng thô, tay cầm roi. Không, chính là chàng Vaxili Vaxilievich đẹp trai, nguồn ánh sáng của mắt nàng, người yêu ăn nói dịu dàng của nàng, người tình lễ phép nhưng nóng nảy của nàng. Chà, tội lỗi, tội lỗi!

Để bánh thánh đấy, Sofia rũ nhẹ hai bàn tay như xua đuổi tội lỗi đi, nhưng rồi nhắm mắt lại, mỉm cười với những tia nắng ấm áp từ cửa sổ rọi vào, mỉm cười với những hình ảnh hiện lên nóng bỏng…