Cái đầm ma - George Sand

[quykiemtu]

Chương 16

Cô bé Marie

Cuối cùng sáng chủ nhật, sau khi xem lễ mi xa, bà mẹ vợ hỏi anh là từ sau buổi nói chuyện với bà ở vườn quả, anh đã nhận được gì ở cô bạn tốt chưa.
- Chưa có gì cả. - Anh trả lời. - Con chưa nói chuyện với cô ấy.
- Nếu anh không nói chuyện với nó, thì làm thế nào để thuyết phục nó được?
- Con chỉ mới nói chuyện với cô ấy có mỗi một lần. Đó là hồi chúng con cùng ở Fourche; còn từ đó đến nay con chẳng nói với cô ấy một lời nào cả. Sự khước từ của cô ấy đã gây ra cho con biết bao nhiêu buồn phiền, nên con nghĩ thà không phải nghe cô ấy nói lại với con là cô ấy không yêu con, thì còn hơn.
- Thế thì này, con ạ, bây giờ phải nói với nó đi; bố vợ anh cho phép anh làm việc ấy đấy.
Thôi nào, quyết định đi! Mẹ bảo anh thế, và nếu.cần, mẹ muốn thế; vì anh không thể cứ ở trong tình trạng nghi ngờ ấy được nữa.
Germain vâng lời. Anh đến nhà mẹ Guillette, đầu cúi thấp và vẻ mặt nặng trĩu ưu tư. Cô bé Marie chỉ có một mình ở góc bếp, mải suy nghĩ nên không nghe thấy Germain đi đến. Khi nhìn thấy anh trước mặt mình, cô giật nảy mình trên cái ghế tựa, mặt đỏ bừng,.
- Cô bé Marie này, - anh vừa nói vừa ngồi xuống bên cô, - anh đến đây là làm phiền em và quấy rầy em, anh biết rõ thế; nhưng ông cụ và bà cụ nhà anh (nói theo lệ thường, chỉ những người chủ gia đình) cứ muốn là anh phải nói với em và hỏi em làm vợ. Em thì em không muốn thế, anh đã biết.
- Anh Germain này, - cô bé Marie trả lời, -vậ y là anh nhất quyết yêu em ư?
- Điều đó làm em bực mình, anh biết thế, nhưng đó không phải lỗi của anh: nếu em có thể thay đổi ý kiến, anh sẽ vui lòng quá và chắc chắn là anh không xứng đáng được như thế. Nào, hãy nhìn anh đi, Marie, anh xấu ghê lắm, phải không?
- Không, anh Germain ạ, - cô vừa trả lời vừa mỉm cười, - anh còn đẹp hơn em.
- Em đừng giễu cợt; hãy nhìn anh một cách độ lượng; anh chưa thiếu một sợi tóc nào, một cái răng nào. Mắt anh nói với em rằng anh yêu em. Em cứ nhìn vào mắt anh mà xem, điều đó có viết trong ấy đấy, và bất cứ cô gái nào cũng đọc được thứ chữ viết ấy.
Marie nhìn vào trong mắt Germain với một niềm tin vững chắc, hồn nhiên; rồi đột nhiên cô quay mặt đi, rồi run bần bật.
- Ôi! Trời ơi! Anh làm em sợ, - Germain nói, - em nhìn anh như thể anh là gã chủ trại Ormeaux vậy. Anh xin em đừng có sợ anh, vì điều đó làm anh quá đau khổ. Anh là anh sẽ không nói với em những điều xấu xa đâu. Anh sẽ không hôn em nếu em không muốn, và khi nào em muốn đuổi anh đi, em chỉ cần chỉ cho anh cái cửa ra. Nào, anh có cần phải ra để cho em hết run không?
Marie chìa bàn tay cho anh thợ cày, nhưng không quay mặt lại, đầu cô vẫn ngả về phía lò sưởi, và không nói một lời.
- Anh hiểu, - Germain nói, - em thương hại anh vì em tốt bụng mà; em bực mình vì đã làm anh khổ, nhưng không phải vì vậy mà có thể yêu anh được, phải không?.- Tại sao anh cứ nói với em những điều đó, hả anh Germain? - Cuối cùng cô bé Marie trả lời. - Vậy ra anh muốn làm em phải khóc ư?
- Cô bé tội nghiệp, em tốt bụng, anh biết; nhưng em không yêu anh, và em giấu mặt em đi vì em sợ anh nhìn thấy vẻ khó chịu và nỗi ghê tởm của em. Còn anh! Chỉ nắm tay em thôi, anh cũng chẳng dám! Trong rừng, khi con anh ngủ, và cả em cũng ngủ, suýt nữa thì anh đã hôn em thật nhẹ nhàng. Nhưng anh thà xấu hổ đến chết đi được còn hơn đòi hỏi em điều đó, và trong đêm hôm đó, anh đã đau đớn như một người bị chết dần chết mòn vậy. Kể từ dạo đó, đêm nào anh cũng mơ thấy em. Ôi! Anh đã hôn em bằng thích, Marie ạ! Nhưng em thì, trong thời gian đó, em ngủ mà chẳng mơ thấy gì cả. Còn bây giờ, em có biết anh đang nghĩ gì không? Anh đang nghĩ là nếu em quay lại nhìn anh với những con mắt của anh nhìn em, và nếu em xích mặt em lại gần mặt anh, thì anh tưởng anh có thể lăn ra chết vì sung sướng được. Còn em, em đang nghĩ là nếu điều ấy xảy ra với em, thì em có thể chết được vì giận dữ và xấu hổ!
Germain cứ nói như trong một giấc mơ mà không nghe thấy mình nói gì. Cô bé Marie vẫn run, nhưng vì anh còn run nhiều hơn nên anh cũng chẳng nhận ra nữa. Đột nhiên cô quay người lại; mặt đầm đìa nước mắt và nhìn anh có vẻ trách móc. Anh thợ cày tội nghiệp nghĩ chắc đây là đòn cuối cùng nên không đợi nghe bản án, anh đứng dậy định bỏ đi, nhưng cô gái đã giữ anh lại, vòng tay ôm lấy anh, và giấu đầu vào ngực anh.
- Ôi! Anh Germain, - cô vừa nói vừa thổn thức, - vậy ra anh không đoán được là em yêu anh ư?
Có lẽ Germain sẽ hóa điên mất nếu con trai anh đang đi tìm bố không phi nước đại, trên một cái gậy, vào ngôi nhà tranh, với đứa em gái trên lưng, tay cầm một cành liễu giỏ đang vụt lên con tuấn mã tưởng tượng ấy, và không gọi cho anh tỉnh lại. Anh bế thằng bé lên, rồi đặt nó vào hai tay vợ chưa cưới của mình.
- Này, - anh nói với cô, - khi yêu anh, em đã làm cho nhiều người được sung sướng đấy!.

[quykiemtu]

Chương 17

Đám cưới vùng quê

Đến đây là hết câu chuyện về Germain đúng như anh, người thợ cày giỏi, chính anh, đã kể cho tôi nghe! Tôi xin lỗi bạn, bạn đọc thân mến ạ, là đã không dịch được hay hơn; vì cần phải có một bản dịch thật sự cho thứ ngôn ngữ cổ xưa và hồn nhiên của những dân quê vùng tôi ca ngợi (như cách nói xưa kia). Nhưng đó còn là một thú vui, khi được nghe thứ tiếng Pháp đậm đà vẫn đang ngự trị ở tỉnh lẻ cổ xưa miền trung nước Pháp là đất Berry ấy. Đó là cái xứ được bảo tồn nhất, còn có thể tìm thấy được vào giờ này. Một vài tục lệ thật là lạ lùng, thật là thú vị, khiến tôi hy vọng có thể làm cho bạn vui thêm một lúc nữa, bạn đọc thân mến ạ, nếu bạn cho phép tôi kể lại tỉ mỉ một đám cưới ở vùng quê, chẳng hạn như đám cưới Ger-main mà tôi đã vui sướng được tham dự.
Đó là mùa đông, vào khoảng lễ hội giả trang, thời kỳ thích hợp trong năm ở quê tôi để làm lễ cưới. Vào mùa hè, người ta không có mấy thời gian, mà những công việc của một trang trại không thể hoãn lại tới ba ngày, chưa kể đến những ngày phụ thêm, dành để làm tiêu tan một cách vất vả cả cơn say tinh thần lẫn cơn say thể chất do một lễ hội để lại. Tôi đang ngồi dưới cái hòm rộng của một bếp lò sưởi cổ kính, thì chợt một loạt tiếng súng ngắn, những tiếng chó sủa và những tiếng đinh tai của kèn túi báo hiệu là cô dâu chú rể đang đi đến gần. Chẳng mấy lúc, bố và mẹ Maurice, Germain và cô bé Marie, theo sau là vợ chồng Jacques, những bà con thân thích của hai họ, và cha đỡ đầu, mẹ đỡ đầu của cô dâu chú rể cùng bước vào sân.
Cô bé Marie còn chưa nhận được những quà cưới, gọi là chế phục, chỉ mới mặc mấy thứ đẹp nhất trong đống quần áo cũ khiêm nhường của cô: một áo dài bằng dạ thô màu sẫm, một khăn trùm trắng, có hình cành lá cây to màu sắc sặc sỡ, một áo choàng đỏ rất thịnh hành hồi đó, và một cái mũ bằng mu-xơ-lin trắng toát. Trông cô tươi cười, không hề kiêu căng, mặc dù có nhiều lý do để kiêu căng. Germain thì trịnh trọng và cảm động đi cạnh cô. Nếu là một cô gái khác thì có lẽ đã làm ra vẻ quan trọng và đắc thắng; vì ở mọi đẳng cấp, một cô gái được người ta lấy làm vợ vì đôi mắt đẹp của mình cũng là một điều đáng kể. Người ta thấy rõ là cô đang mê say chồng mình, và không rỗi hơi để ý đến dư luận của những người khác. Cô vẫn giữ được vẻ kiên quyết mà lại khiêm nhường của mình; cô thật hoàn toàn chân thành và đầy thiện ý; không có gì xấc xược trong thành công của cô, không có gì cá nhân trong niềm tin của cô về sức mạnh của mình. Tôi chưa bao giờ thấy có cô dâu nào đáng yêu đến thế: khi mấy người bạn gái hỏi cô là cô có hài lòng không, cô đã trả lời rành rọt như thế này: "Chà! Dĩ nhiên rồi, mình chẳng có gì phàn nàn về Chúa lòng lành cả." Bác Maurice đại diện cho mọi người phát biểu; như thường lệ, bác nói lời chúc mừng và mời mọc. Đầu tiên bác buộc vào hòm lò sưởi một cành nguyệt quế có trang điểm bằng những dải băng: cái đó gọi là tống thư, nghĩa là giấy báo hỷ; rồi bác phân phối cho mỗi khách mời một cây thánh giá nhỏ, được làm bằng một mẩu băng hồng xuyên qua một mẩu băng xanh lam; màu hồng cho cô dâu, màu xanh lam cho chú rể; các khách mời, cả nam và nữ, phải giữ phù hiệu ấy để vào ngày cưới người thì cài vào mũ bà xơ, người thì cài vào khuyết áo của mình. Coi như đó là thư gia nhập, hoặc thẻ vào cửa.
Thế rồi bác Maurice đọc lời chúc mừng. Bác mời ông chủ nhà và tất cả hội của ông, nghĩa là tất cả con cái, họ hàng, bạn bè và đầy tớ, đến dự lễ cưới, ăn tiệc, vui chơi, nhảy nhót và tham dự tất cả các tiết mục sau đó.
Mặc dù khách khứa được mời rộng rãi, hết nhà nọ đến nhà kia trong toàn xứ đạo, nhưng theo phép lịch sự, rất kín đáo trong nông dân, thì chỉ hai người trong mỗi nhà được đến dự là một người trong cặp vợ chồng chủ gia đình và một người trong số con cái của họ.
Mời mọc xong, cô dâu chú rể và bố mẹ họ cùng đến ăn bữa chiều ở trại lĩnh canh.
Cô bé Marie lại trông ba con cừu trên đất xã, và Germain lại làm đất như chưa có gì xảy ra.
Vào hôm trước ngày được ấn định cho lễ cưới của họ, khoảng hai giờ chiều thì đội nhạc tới, gồm có người thổi kèn túi và người chơi đàn vi-en với những nhạc cụ của họ được trang điểm bằng những dải băng bay lất phất; họ chơi một hành khúc theo một nhịp điệu hơi chậm cho những bàn chân không phải ở địa phương, nhưng lại hoàn toàn khớp với tính chất đất đai màu mỡ và đường sá nhấp nhô của vùng này. Bọn thanh niên và trẻ con nổ một loạt súng ngắn, báo hiệu bắt đầu buổi lễ. Người ta tụ tập đông dần, rồi nhảy nhót trên thảm cỏ trước nhà để gây không khí vui vẻ. Lúc chập tối, người ta bắt tay vào những công việc sửa soạn lạ lùng, rồi chia thành hai đoàn, và khi trời đã tối hẳn thì người ta tiến hành nghi lễ đồ chế phục.
Nghi lễ này diễn ra ở nhà cô dâu, ngôi nhà tranh của mẹ Guillette. Mẹ Guillette kéo theo mình cô con gái, mười hai cô mục đồng trẻ đẹp, là bạn và bà con của cô dâu, hai hoặc ba bà đã có tuổi, là những bà hàng xóm nói giỏi, đối đáp nhanh và bảo vệ một cách cứng rắn các tục lệ cũ. Rồi mẹ lại chọn lấy mười hai nhà quán quân khỏe mạnh, cũng trong đám bạn bè và bà con của mình; cuối cùng là ông thợ gai già của xứ đạo, nếu được người hoạt bát và nói giỏi thì càng tốt.
Trong vùng quê chúng tôi ông thợ nghiền gai hoặc ông thợ chải len (hai nghề thường hợp nhất làm một) đóng vai trò của bagvalan, ông thợ may trong làng, ở Bretagne. ông là người của tất cả các buổi lễ long trọng, hiếu hoặc hỷ, vì căn bản ông là người uyên bác và nói giỏi, nên trong những trường hợp ấy ông luôn chăm lo phát biểu, để hoàn tất một số thủ tục một cách xứng đáng. Những người làm các nghề đi rong, không chăm sóc được gia đình mình, lại thường len lỏi được vào lòng các gia đình khác, và trở thành bẻm mép, vui nhộn, kể chuyện giỏi và biết hát. Bác thợ nghiền gai, được dùng từ thời xa xưa, và một viên chức làng quê khác, mà lát nữa chúng tôi sẽ nói đến, là bác phu đào huyệt, luôn luôn là những bậc tài trí vững vàng của địa phương. Họ đã từng nói nhiều chuyện về ma hiện hình, và biết quá rõ các trò ma quỷ có thể làm được, nên họ chẳng sợ chúng mấy.
Các phu đào huyệt, các thợ làm gai và các hồn ma, tất cả bọn họ thường thi hành các xảo thuật của họ, đặc biệt là về ban đêm. Ban đêm cũng là khi bác thợ làm gai kể lại những câu chuyện truyền thuyết thảm thương. Mong bạn đọc cho phép tôi đi ra ngoài đề một chút...
Khi gai đã đến độ, nghĩa là đã được ngâm trong dòng nước chảy đủ rồi, và đã được phơi dở dang trên bờ, thì người ta đem về sân nhà;.người ta đặt gai đứng thành từng bó, thân cây xoạc ra ở phía dưới, còn đầu thì buộc thành từng cục, thế là tối đến trông đã hơi giống những con ma bé nhỏ, trắng toát, đứng trên những đôi chân mảnh khảnh, và bước đi không một tiếng động dọc theo các bức tường.
Vào cuối tháng chín, khi đêm vẫn còn ấm áp, dưới ánh trăng mờ người ta bắt đầu nghiền gai. Ban ngày gai đã được hấp trong lò; tối đến người ta lấy ra để nghiền lúc gai còn nóng. Để làm công việc này người ta dùng một thứ giá, trên có một đòn bẩy bằng gỗ, khi rơi xuống các cái rãnh thì băm cây gai ra mà không cắt nó đứt hẳn. Thế là ban đêm, trong vùng đồng quê, người ta nghe thấy ba tiếng đập nhanh, khô khốc và nhát gừng. Rồi im lặng: đó là lúc cánh tay người thợ rút nắm gai ra để nghiền một đoạn khác theo chiều dài của cây gai. Và ba tiếng đập lại tiếp tục; đó là lúc cánh tay kia tác động lên đòn bẩy, và cứ luôn luôn thế, cho đến tận lúc mặt trăng bị những tia sáng đầu tiên của vầng đông che khuất. Vì công việc đó chỉ kéo dài vài ngày trong năm, lũ chó chưa quen nên luôn sủa lên những tiếng kêu than, vang khắp bốn phương trời.
Đó là thời điểm ở đồng quê có những tiếng động lạ tai và bí hiểm. Đàn sếu di trú bay qua các vùng mà ban ngày mắt thường khó nhận ra chúng. Ban đêm thì chỉ nghe thấy tiếng chúng thôi; và những tiếng khàn khàn và rền rĩ ấy, mất hút trong các đám mây, nghe giống như tiếng gọi và lời chào vĩnh biệt của những linh hồn bị đày đọa, đang cố tìm đường lên trời, mà một định mệnh không cưỡng lại được, cứ buộc phải bay là là gần mặt đất, xung quanh nhà ở của con người; vì những con chim di trú đó có những nỗi bất trắc lạ thường và những nỗi lo âu bí hiểm, trong quá trình vượt không gian của chúng.
Đôi khi chúng bị mất gió, đó là lúc các làn gió nhẹ thất thường chống đối lại nhau, hoặc nối tiếp nhau ở những vùng cao. Thế là lúc đó, biết bao nhiêu lời nguyền rủa man dại, hoặc biết bao nhiêu câu hỏi lo ngại đã được trao đổi, bằng một ngôn ngữ xa lạ, giữa những khách hành hương có cánh ấy?
Trong đêm tối vang động, đôi khi người ta nghe thấy những tiếng la ó buồn thảm ấy quay cuồng khá lâu trên các mái nhà; và vì không thể nhìn thấy gì, người ta cảm thấy, mặc dù không.muốn, một thứ sợ hãi và một nỗi khó chịu cảm thông, cho đến tận lúc cái đám mây nức nở ấy biến mất trong không gian bao la.
Còn những tiếng động khác nữa mà chỉ riêng thời điểm này trong năm mới có, và chủ yếu trong các vườn quả. Người ta chưa hái quả, và hàng nghìn thứ tiếng nổ lạ tai, làm cho cây cối giống như những động vật vậy. Một cành cây rít lên kèn kẹt, khi nó bị cong xuống dưới một trọng lượng đột nhiên đạt tới độ phát triển cuối cùng của nó; hoặc là một quả táo rời khỏi cành và rơi xuống chân bạn, làm thành một tiếng đục, trên nền đất ẩm. Hoặc bạn nghe thấy tiếng một sinh vật, mà bạn không nhìn thấy, vừa chạy trốn vừa va quệt vào cành cây và ngọn cỏ: đó là con chó của người nông dân, kẻ rình rập tò mò, lo sợ, vừa hỗn láo lại vừa nhút nhát ấy, nó luồn lọt khắp nơi, nó chẳng bao giờ ngủ, nó luôn luôn tìm kiếm, chẳng hiểu tìm cái gì, nó núp trong bụi rậm để rình bạn và chạy trốn khi nghe thấy tiếng quả táo rơi, vì tưởng bạn ném một hòn đá vào nó.
Suốt những đêm đó, những đêm mây mù xám xịt, bác thợ làm gai kể những chuyện phiêu lưu kỳ lạ về những ma trơi và thỏ trắng, về những linh hồn tội lỗi, và về những tên phù thủy biến thành chó sói, về dạ hội phù thủy ở ngã tư đường cái, và về những con cú tiên tri ngoài nghĩa địa.
Tôi nhớ đã qua những giờ đầu tiên của ban đêm như thế, xung quanh những cỗ máy nghiền đang hoạt động, và tiếng máy chạy ngắt quãng câu chuyện của bác thợ làm gai ở chỗ khủng khiếp nhất, khiến chúng tôi rùng mình, và lạnh toát cả người. Và thường cũng có khi bác vừa nghiền vừa nói tiếp; và có đến bốn năm tiếng bị mất:
chắc là những tiếng đáng sợ mà chúng tôi không dám bảo bác nhắc lại, và vì thiếu mấy tiếng đó nên câu chuyện bác kể vốn đã rất bí mật và thảm đạm, lại càng bí mật và khủng khiếp.
Các cô hầu phí công báo cho chúng tôi là đã khuya lắm rồi, không nên ở ngoài trời nữa, là giờ ngủ của chúng tôi đã điểm từ lâu: ngay chính các cô cũng chết thèm, muốn được nghe nữa; và sau đó chúng tôi đã băng qua xóm để về nhà với bao nỗi khiếp sợ! Cái cổng nhà thờ sao mà có vẻ sâu đến thế, và bóng các cây cổ thụ sao mà có vẻ dày và đen đến thế! Còn cái nghĩa địa người ta không nhìn đến nó, người ta nhắm mắt lại khi đi cạnh nó..Nhưng bác thợ làm gai cũng không phải chỉ thích làm cho người ta sợ hơn người giữ kho đồ thờ; bác cũng thích làm người ta cười; khi cần bác cũng biết giễu cợt và có tình cảm, như khi cần ca ngợi lễ cưới, chính bác là người thu thập và giữ lại trong trí nhớ của mình những bài hát cổ nhất, và truyền đạt lại cho những người sinh sau. Vậy chính bác sẽ là người đóng vai một nhân vật và sẽ biểu diễn trong nghi lễ trình đồ chế phục, trong đám cưới cô bé Marie.

[quykiemtu]

Chương 18

Bộ chế phục

Khi tất cả mọi người đã tề tựu ở trong nhà thì người ta đi đóng tất cả các cửa ra vào và cửa sổ lại một cách hết sức cẩn thận; người ta còn chặn cả cửa sổ con ở tầng áp mái; người ta lấy những tấm ván, những cái mễ, những gốc cây và những cái bàn, chặn ngang tất cả các lối ra, như thể sửa soạn để chống lại một cuộc vây hãm vậy; và trong cái nội thất được gia cố ấy, có một không khí im lặng, chờ đợi khá trịnh trọng, cho đến tận lúc người ta nghe thấy xa xa có những tiếng hát, tiếng cười và tiếng các nhạc cụ thôn dã. Đó là đoàn chú rể, Germain đi đầu, theo sau là những người bạn hăng hái nhất của anh, rồi đến bác phu đào huyệt, các bà con, bạn bè và đầy tớ, tạo thành một đoàn tùy tùng vui vẻ và vững vàng.
Song càng đến gần nhà thì họ càng đi chậm lại, bàn tính với nhau rồi im lặng. Các cô gái bị nhốt trong nhà đã dành lại cho mình một số khe nhỏ ở các cửa sổ, qua đó họ nhìn thấy người ta đi đến và triển khai theo trật tự chiến đấu. Trời.mưa bụi và lạnh làm cho tình huống thêm vẻ thú vị, trong khi một ngọn lửa lớn tý tách trong lòng lò sưởi ngôi nhà. Marie chỉ muốn rút ngắn bớt cuộc bao vây nhất định sẽ kéo dài theo ước lệ này; cô không thích để chồng sắp cưới của mình phải chịu rét cóng như thế, nhưng trong trường hợp này, không những cô không có quyền phát biểu, mà còn phải chia sẻ công khai những trò nghịch ngợm độc ác cùng các bạn mình.
Khi hai trận tuyến đã đối mặt với nhau như vậy thì một loạt tiếng súng nổ từ bên ngoài, làm cho tất cả chó quanh đấy sủa ầm lên. Lũ chó trong nhà vừa sủa vừa xô ra cửa, vì chúng tưởng là có một cuộc tấn công thực sự, còn bọn trẻ con thì, mặc dù mẹ chúng đã cố sức dỗ dành, nhưng vô ích, chúng vẫn òa khóc và run sợ. Tất cả cảnh đó được diễn rất khéo khiến một người lạ có thể tưởng là thật, và có lẽ sẽ tự đặt mình vào thế phòng ngự để chống lại một toán cướp.
Đó là lúc bác phu đào huyệt, là nhà thơ hát rong và nhà hùng biện của chú rể, ra đứng trước cửa ngôi nhà, rồi bằng một giọng thiểu não, mở đầu cuộc đối thoại sau đây với bác thợ làm gai đang đứng ở cửa sổ tầng áp mái, ngay bên trên cửa ra vào:
PHU đàO HUYệT Than ôi! Hỡi những người tốt bụng, hỡi các giáo dân cùng xứ đạo thân thiết của tôi, xin hãy vì Chúa, mở cửa cho tôi vào.
Thợ làm gai Thế ngươi là ai, và tại sao ngươi dám tự tiện gọi chúng ta là các giáo dân cùng xứ đạo thân thiết của ngươi? Chúng ta không quen biết ngươi.
Phu đào huyệt Chúng tôi là những người lương thiện đang rất khốn khổ. Đừng sợ chúng tôi, các bạn ơi!
Hãy cho chúng tôi vào trú ẩn. Trời đang mưa đá, những đôi chân khốn khổ của chúng tôi đã bị lạnh cóng, và chúng tôi đi từ rất xa đến đây, nên guốc bị nứt toác cả.
Thợ làm gai Nếu guốc của ngươi bị nứt toác, ngươi có thể tìm dưới đất, chắc chắn ngươi sẽ thấy một cọng liễu giỏ để làm lưỡi cung (lưỡi sắt nhỏ, hình cánh cung, người ta thường đóng lên guốc bị nứt cho chắc).
Phu đào huyệt Lưỡi cung bằng liễu giỏ sao mà chắc được.
Các người cứ chế giễu chúng tôi, hỡi các người.tốt bụng, các người nên mở cửa cho chúng tôi vào thì hơn. Người ta thấy một ngọn lửa đẹp đang sáng rực trong nhà; chắc chắn là các người đã nướng thịt, và mọi người trong nhà đều được vui cả trái tim lẫn cái bụng. Vậy xin hãy mở cửa cho những kẻ hành hương khốn khổ, họ sẽ chết trước cửa nhà các người, nếu các người không nhủ lòng thương họ.
Thợ làm gai à! à! Các ngươi là khách hành hương ư?
Sao chẳng nói ngay? Thế các ngươi hành hương ở đâu về vậy, làm ơn cho chúng tôi được biết.
Phu đào huyệt Chúng tôi sẽ nói điều đó sau khi các người đã mở cửa, vì chúng tôi từ rất xa đến đây, xa đến nỗi các người khó mà có thể tin được.
Thợ làm gai Mở cửa cho các ngươi ư? Tất nhiên rồi!
Nhưng chúng ta không thể tin các ngươi. Xem nào: có phải các ngươi từ Saint-Sylvain de Pouligny đến không?
Phu đào huyệt Chúng tôi đã ở Saint-Sylvain de Pouligny, nhưng chúng tôi còn ở xa hơn thế nhiều.
Thợ làm gai Ngươi nói dối, ngay đến Sainte-Solange, ngươi cũng chưa bao giờ đi đến.
Phu đào huyệt Chúng tôi đã ở xa hơn thế, vì vào giờ này chúng tôi đến từ Saint-Jacques-de-Compostelle.
Thợ làm gai Ngươi kể chuyện bậy bạ gì vậy? Chúng ta không biết đến cái xứ đạo đó. Chúng ta thấy rõ các ngươi là những kẻ bất hảo, những kẻ cướp, những kẻ chẳng ra gì và những kẻ dối trá. Các ngươi hãy đi xa hơn nữa mà ca ngợi những chuyện tầm phào của các ngươi; chúng ta phải cảnh giác, và dứt khoát các ngươi sẽ không được vào trong này đâu.
Phu đào huyệt Than ôi! Tội nghiệp quá, hãy thương chúng tôi! Chúng tôi không phải là những kẻ hành hương, các người đã đoán đúng; mà chúng tôi là những kẻ săn trộm khốn khổ, đang bị bọn lính canh đuổi bắt. Ngay cả bọn hiến binh cũng đang ở sau lưng chúng tôi, và nếu các người không giấu chúng tôi vào vựa cỏ khô của các người, thì chúng tôi sẽ bị bắt và cho vào tù ngay..Thợ làm gai Thế lần này thì ai sẽ chứng thực rằng các ngươi đúng là những người như các ngươi nói?
Vì chẳng gì thì cũng đã có một lần nói dối, mà các ngươi không chối cãi được.
Phu đào huyệt Nếu người chịu mở cửa cho chúng tôi vào thì chúng tôi sẽ cho người xem một vật săn tuyệt vời mà chúng tôi đã giết được.
Thợ làm gai Cho xem ngay đi, vì chúng ta nghi lắm.
Phu đào huyệt Vậy thì xin hãy mở cửa lớn, hoặc một cửa sổ, để chúng tôi chuyển con vật vào.
Thợ làm gai ồ! Không đời nào! Ai lại dại thế! Ta đang nhìn các ngươi qua một lỗ nhỏ đấy! Mà trong số các ngươi, ta chẳng thấy thợ săn, vật săn gì cả.
Đến đây thì một chàng chăn bò, người thấp béo và khỏe như một lực sĩ, không biết đã đứng ở đâu, tách ra khỏi đoàn, rồi giơ về phía cửa sổ tầng áp mái một con ngỗng đã vặt lông xuyên vào một cái xiên sắt to, có trang điểm bằng những bó rơm và dải băng.
- Được đấy! - Bác thợ làm gai kêu lên, sau khi đã thận trọng thò một tay ra ngoài để sờ vào món thịt quay. - Đây chẳng phải là một con chim cút hoặc một con gà gô; chẳng phải là một con thỏ rừng hoặc một con thỏ nhà; đây là một vật gì như là một con ngỗng hoặc một con gà tây.
Các ngươi quả là những tay thợ săn cừ! Và vật săn này đã không làm các ngươi phải chạy mấy tý. Đi khỏi đây đi, thật kỳ cục quá! Chúng ta chẳng lạ gì tất cả những trò dối trá của các ngươi, và các ngươi có thể về nhà mà nấu bữa ăn tối.
Các ngươi đừng hòng ăn của chúng ta.
Phu đào huyệt ối, trời ơi! Chúng tôi sẽ đi đâu để nấu chín vật săn của chúng tôi đây? Quả là ít quá, mà chúng tôi thì đông thế này; mà vả lại chúng tôi có nhà cửa đâu mà về. Vào giờ này nhà nào cũng đã đóng cửa, ai cũng đã đi ngủ; chỉ có các người đang làm lễ cưới trong nhà và lòng dạ các người phải sắt đá lắm, các người mới để chúng tôi phải đợi ở ngoài thế này. Một lần nữa, hỡi các người trung hậu, xin hãy mở cửa cho chúng tôi vào; chúng tôi sẽ chẳng làm cho các người phải tốnkém gì đâu. Các người thấy rõ là chúng tôi có mang theo món thịt quay; chỉ một ít chỗ trong nhà, một ít lửa để quay cho nó chín, rồi chúng tôi sẽ vui vẻ ra đi.
Thợ làm gai Thế các ngươi tưởng nhà chúng ta thừa chỗ và củi không mất tiền mua hay sao?
Phu đào huyệt Đây chúng tôi đã có một bó rơm nhỏ để nhóm lửa, chúng tôi bằng lòng thế vậy; chỉ xin cho phép chúng tôi được đặt cái xiên ngang qua lò sưởi của các người thôi.
Thợ làm gai Dứt khoát không được; các ngươi làm chúng ta phát tởm, chứ không thương hại chút nào.
Theo ta thì các ngươi đang say, chứ chẳng cần gì hết, và các ngươi chỉ muốn vào nhà chúng ta để lấy trộm lửa thôi.
Phu đào huyệt Vì các người không muốn nghe theo lẽ phải, chúng tôi đành phải dùng sức mạnh để vào nhà các người vậy.
Thợ làm gai Cứ làm thử, nếu các ngươi muốn thế. Chúng ta được bao bọc kín, nên không sợ gì các ngươi.
Và vì các ngươi hỗn láo, chúng ta sẽ không trả lời thêm nữa đâu.
Nói xong, bác thợ làm gai đóng mạnh cánh cửa tầng áp mái và lại xuống phòng dưới bằng một cái thang. Rồi bác nắm tay cô dâu và bọn thanh niên, cả nam lẫn nữ, cũng nhập vào với họ, tất cả mọi người bắt đầu nhảy và reo hò vui vẻ, trong khi các bà mẹ cất tiếng hát với một giọng the thé, rồi phá lên cười ầm ỹ để tỏ vẻ khinh miệt và thách thức những kẻ bên ngoài đang cố xông vào.
Những kẻ bao vây, về phần mình, cũng làm dữ: họ nhả đạn súng ngắn lên các cửa ra vào, làm cho lũ chó lại sủa, họ đập mạnh vào tường, lay các cánh cửa sổ, kêu lên những tiếng khủng khiếp; rốt cuộc đó là một cảnh ồn ào, không nghe thấy tiếng nói của nhau, một đám bụi và khói, không nhìn thấy mặt nhau.
Tuy nhiên cuộc tấn công đó chỉ là giả vờ; chưa đến lúc có thể vi phạm nghi thức. Nếu trong khi lảng vảng, người ta tìm được một lối đi, không có ai canh giữ, một cửa mở nào đó, thì người ta có thể tìm cách đột nhập, và lúc đó nếu anh chàng mang cái xiên đặt được món thịt quay của mình vào lửa, thì việc chiếm lĩnh bếp lò được.công nhận, tấn hài kịch kết thúc và chú rể là người chiến thắng.
Nhưng các lối ra vào ngôi nhà thường không nhiều lắm, nên người ta không thể chểnh mảng việc đề phòng theo thường lệ, và không ai được phép dùng bạo lực trước giờ phút ấn định cho cuộc chiến.
Khi mọi người nhảy nhót, reo hò mãi đã thấy mệt thì bác thợ làm gai nghĩ là đã đến lúc đầu hàng. Bác lại leo lên cửa con tầng áp mái, thận trọng mở ra, rồi phá lên cười để chào những kẻ bao vây đang thất vọng.
- Thế nào, các chàng trai, - bác nói, - nom các chàng tiu nghỉu quá đi thôi! Các ngươi cứ nghĩ là không gì dễ hơn là đi vào đây, và các ngươi đã thấy là chúng ta phòng thủ cũng tốt đấy chứ. Nhưng chúng ta cũng chỉ bắt đầu thương hại các ngươi khi các ngươi chịu chấp nhận những điều kiện của chúng ta thôi.
Phu đào huyệt Nói đi, hỡi những người trung hậu; hãy nói phải làm gì để được đến gần bếp lò của các người.
Thợ làm gai Phải hát, các bạn ạ, nhưng hát một bài mà chúng tôi không biết và cũng không đáp lại được bằng một bài hát hay hơn.
- Chẳng nghĩa lý gì! - Bác phu đào huyệt trả lời, rồi cất tiếng hát bằng một giọng mạnh mẽ:
Xuân về đã sáu tháng qua...
- Cỏ non, chân bước, thật là vui thay. -Bác thợ làm gai đáp lại bằng một giọng hơi khàn khàn nhưng dữ dội: - Tội nghiệp các ngươi giễu cợt chúng ta hay sao mà đi hát một bài cổ như thế? Các ngươi thấy rõ là chúng ta đã chặn các ngươi ở ngay câu đầu tiên rồi đấy nhé!
Đó là con gái vương công...
- Hẳn là cô muốn lấy chồng vậy thôi. -Bác thợ làm gai đáp lại. - Chuyển, chuyển ngay sang bài khác đi! Chúng ta đã hơi quá quen thuộc bài này rồi.
Phu đào huyệt Các người muốn nghe bài này không?
Từ thành phố Nantes về đây...
Thợ làm gai - Sao mình mệt thế, xem này, lạ chưa!
Bài này là từ thời bà tôi đấy. Cho nghe một bài khác đi!
Phu đào huyệt Hôm rồi, ta đã dạo chơi...
Thợ làm gai.- Dọc khu rừng đó, tuyệt vời lắm thay!
Lại một bài thật ngớ ngẩn! Các cháu chúng ta cũng không buồn đáp lại ngươi! Sao! Đó là tất cả những bài ngươi biết ư?
Phu đào huyệt ồ! Chúng tôi sẽ còn đọc nhiều, cho đến tận khi, cuối cùng người sẽ chẳng còn gì để nói lại được nữa.
Phải mất đến một tiếng đồng hồ đấu khẩu như vậy. Vì hai người đàn ông này là hai người giỏi nhất vùng về bài hát, và danh mục bài hát của họ có vẻ như chẳng bao giờ cạn, nên trò này có thể sẽ kéo dài đến hết đêm, nhất là bác thợ làm gai còn hơi ranh mãnh, cho hát một số bài vè thành mười, hai mươi, hoặc ba mươi đoạn, nhưng bác im lặng, giả vờ như mình thua. Thế là bên trận tuyến chú rể, người ta đã chiến thắng và người ta cứ tưởng là lần này phe đối thủ sẽ im hơi lặng tiếng; nhưng đến giữa đoạn cuối, người ta lại nghe thấy giọng đinh tai và ngạt mũi của ông thợ làm gai già, rống lên những câu cuối cùng; sau đó ông kêu lên: "Các con không cần phải đọc cả một bài dài đến thế cho mệt xác!
Chúng ta đã thuộc kỹ quá rồi!" Tuy nhiên cũng có một đôi lần bác thợ làm gai nhăn mặt lại, cau mày rồi có vẻ thất vọng, quay nhìn về phía các mẹ đang chăm chú. Bác phu đào huyệt hát một bài gì đó cũ quá, đến nỗi đối thủ của bác đã quên mất, hoặc có lẽ chưa từng biết đến nữa; nhưng ngay lập tức, các mẹ già, bằng một giọng mũi, chua như giấm đã hát tiếp ngay được điệp khúc chiến thắng; thế là bác phu đào huyệt, bị người ta đòi phải đầu hàng, phải chuyển sang thử những câu khác ngay.
Muốn biết cuối cùng bên nào sẽ thắng thì còn phải đợi rất lâu. Phe cô dâu bèn tuyên bố sẽ gia ơn tha cho phe kia, với điều kiện là phải tặng cô một món quà xứng đáng với cô.
Thế là bắt đầu bài hát về chế phục, theo một điệu trang trọng như một bài hát nhà thờ vậy.
Đám đàn ông ở bên ngoài đọc đồng thanh, giọng trầm bổng:
Mở ra, hãy mở cửa ra, Marie, em bé thật là xinh xinh, Quà đẹp, chúng anh đệ trình, Em ơi, hãy để chúng anh vào nhà.
Từ bên trong các bà đáp lại bằng một giọng kim ảo não:.Cha buồn, mẹ cũng chẳng vui, Em đâu nỡ để các người lo thay:
Đêm hôm, mà mở cửa này!
Đám đàn ông đọc lại đoạn đầu, đến tận câu thứ ba, nhưng câu này đổi lại như sau:
Khăn đẹp, chúng anh đệ trình.
Nhưng, thay mặt cô dâu, các bà vẫn đáp lại như lần đầu.
Trong ít nhất hai mươi đoạn thay đổi, đám đàn ông liệt kê tất cả những món quà trong bộ chế phục, luôn đưa một đồ vật mới vào trong câu thơ cuối cùng: một devanteau (áo choàng) đẹp, một số dải băng đẹp, một áo dạ, hàng đăng ten, một cây thánh giá bằng vàng, rồi cả một trăm đanh ghim để bổ sung cho đủ bộ chế phục của cô dâu. ấy thế mà các mẹ không chuyển biến, vẫn cứ khước từ; và sau cùng các chàng trai quyết định nói đến việc đệ trình với họ một anh chồng xinh trai, nên họ vừa đáp lại, vừa nói với cô dâu, và cùng hát với đám đàn ông:
Mở ra, hãy mở cửa ra, Marie, em bé thật là xinh xinh, Chồng em đẹp đẽ, nhiệt tình Đón em, hãy để bọn mình vào đi.

[quykiemtu]

Chương 19

Lễ cưới

Ngay lập tức, bác thợ làm gai rút cái chốt gỗ bên trong cánh cửa ra vào: vào thời kỳ này, đó vẫn là thứ khóa duy nhất được biết đến trong phần lớn các nhà ở thôn xóm chúng tôi. Đoàn chú rể ùa vào trong nhà cô dâu nhưng không phải không cần chiến đấu; vì các chàng trai trấn thủ trong nhà, và ngay cả bác thợ làm gai và các mẹ già lắm mồm, đã lao ngay vào việc canh giữ bếp lò. Anh chàng mang cái xiên, với sự ủng hộ của những người cùng phe, phải làm thế nào để đặt được món thịt quay vào lòng lò. Đây là một cuộc chiến thực sự, mặc dù người ta kiêng không đánh vào nhau và không tỏ ra tức giận.
Nhưng người ta xô đẩy nhau và ép nhau quá chặt, và vì người ta vẫn còn quá nhiều tự ái trong cuộc thử thách sức mạnh cơ bắp này, nên kết quả có thể nghiêm trọng hơn người ta thấy, qua những tiếng cười và tiếng hát. ông thợ làm gai già tội nghiệp vật lộn như một con sư tử, bị dính sát vào tường và ép chặt trong đám.đông, đến nỗi không thở được nữa. Nhiều nhà quán quân bị ngã lộn nhào xuống đất, rồi bị người ta vô tình giẫm lên người, nhiều bàn tay bám vào cái xiên bị chảy máu. Những trò đó thật nguy hiểm, và thời gian gần đây đã xảy ra những tai nạn khá nghiêm trọng, nên nông dân vùng chúng tôi đã quyết tâm bỏ xó lễ hội trình chế phục. Theo tôi nghĩ, lễ hội này đã diễn ra lần cuối cùng trong đám cưới của Franấ oise Meillant, mà cũng chỉ có chiến đấu vờ vịt, gọi là thôi.
Trong đám cưới Germain thì cuộc chiến đấu vẫn còn khả hăng say. Đây là một vấn đề danh dự đối với bên này hoặc bên kia, trong việc chiếm lĩnh hoặc bảo vệ bếp lò nhà mẹ Guillette. Cái xiên to bằng sắt đã bị xoắn lại như một cái đanh ốc, dưới những nắm tay mạnh mẽ giành giật nó.
Một phát súng ngắn đã châm lửa vào một đám hình nộm gai dự trữ, đặt trên một cái phên trên trần nhà. Sự cố đó đã đánh lạc hướng mọi người và trong khi một số người vội vàng đi dập tắt cái mầm mống đám cháy ấy, thì bác phu đào huyệt đã leo lên vựa lúa mà không ai biết, rồi tụt xuống theo ống khói lò sưởi và nắm lấy cái xiên, đúng lúc anh chàng chăn bò canh giữ nó, bên cạnh lòng lò, đang giơ cao nó lên trên đầu mình để người ta khỏi giật mất. Một thời gian trước đợt xung phong, các mẹ đã cẩn thận tắt lửa, vì sợ nhỡ có ai vật lộn gần đó, có thể ngã vào và bị bỏng. Vậy là bác phu đào huyệt thỏa thuận với chàng chăn bò, chiếm được chiến lợi phẩm chẳng khó khăn gì, rồi ném cho nó nằm ngang trên giá củi. Thế là xong! Không ai được phép đụng vào nó nữa. Bác nhảy ra giữa căn phòng rồi châm lửa đốt chỗ rơm bọc quanh cái xiên còn sót lại, giả vờ như mình quay thịt, vì con ngỗng đã bị đứt thành nhiều mảnh rải rác khắp sàn nhà. Lúc đó có nhiều tiếng cười và nhiều câu tranh luận khoác lác. Họ chỉ cho nhau xem những vết đòn trên người mình và vì thường là do bàn tay một người bạn, nên chẳng ai ca cẩm hay đôi co gì. Bác thợ làm gai, người bị dẹt đi đến một nửa, vừa lấy tay cọ vào vùng thắt lưng mình, vừa nói là mình chẳng để ý đến điều đó lắm, nhưng bác lại phản kháng mưu mô của lão phu đào huyệt, bảo nếu bác không sống dở chết dở thế này, thì lão đừng hòng chiếm được bếp lò dễ đến thế. Các mẹ quét dọn nền đá lát và mọi thứ lại gọn gàng, ngăn nắp. Bàn được phủ đầy những bình rượu vang mới. Sau khi mọi.người đã chạm cốc với nhau và hoàn hồn rồi, chú rể được dẫn ra giữa phòng và được trang bị một chiếc đũa, phải gánh chịu một cuộc thử thách mới.
Trong thời gian mọi người đang chiến đấu, cô dâu và ba cô bạn của mình đã được mẹ đẻ, mẹ đỡ đầu và các bà dì che giấu, đặt ngồi lên một cái ghế dài, trong một góc khuất của căn phòng, rồi trùm lên người họ một tấm dạ to màu trắng. Người ta đã chọn ba cô bạn cùng tầm vóc với Marie, và cho họ đội những chiếc mũ bà xơ cao như nhau, thành thử khi tấm dạ trùm lên đầu họ và bọc kín người họ đến tận dưới bàn chân, thì không tài nào phân biệt được ai với ai nữa.
Chú rể chỉ được dùng đầu đũa chạm vào người nào mình cho là vợ mình. Anh có một số thời gian để xem xét, nhưng chỉ bằng mắt thôi, và các mẹ ngồi ở hai bên giám sát chặt chẽ, để khỏi có sự gian trá. Nếu anh nhầm thì suốt buổi tối anh sẽ không được nhảy với vợ mình, mà chỉ được nhảy với cô gái mình đã chọn nhầm.
Germain, đứng giữa những con ma trùm chung một tấm vải liệm đó, rất sợ mình nhầm; và vì điều này đã từng xảy ra với nhiều người khác, nên người ta luôn luôn thận trọng, cẩn thận có ý thức. Tim anh đập mạnh. Cô bé Marie cố thở mạnh và làm tấm dạ sẽ lay động, nhưng các đối thủ ranh mãnh của cô cũng làm như vậy, lấy ngón tay đẩy tấm dạ, và có bao nhiêu cô gái bị trùm kín, thì có bấy nhiêu dấu hiệu bí mật.
Những cái mũ vuông giữ cho tấm khăn trùm được bằng phẳng, khiến người ta không thể nào thấy được hình dáng một cái trán nào nổi lên nhờ những nếp gấp của nó cả.
Sau mười phút ngập ngừng, Germain nhắm mắt lại, cầu trời phù hộ rồi giơ đũa chỉ hú họa.
Thế mà lại chạm vào đúng trán cô bé Marie, khiến cô vừa hất tấm dạ ra, vừa reo chiến thắng.
Thế là anh được phép hôn cô, rồi nhấc bổng cô lên trong đôi tay vạm vỡ của mình, anh mang cô vào giữa phòng và cùng cô khai mạc buổi khiêu vũ kéo dài đến tận hai giờ sáng. Lúc đó, người ta chia tay nhau để sẽ họp lại vào tám giờ. Vì có một số thanh niên đến từ các vùng xung quanh, và không đủ giường cho tất cả mọi người, nên mỗi cô gái trong làng được mời đến dự đám cưới phải nhận về nhà mình hai hoặc ba cô bạn, còn bọn con trai thì đến nằm la liệt trên rơm cỏ tầng áp mái của trại lĩnh canh. Hẳn bạn cũng.nghĩ là ở đó, họ chẳng ngủ mấy tý, vì họ chỉ tìm cách trêu chọc nhau, đùa cợt nhau, và kể cho nhau nghe những chuyện điên rồ. Trong các đám cưới bao giờ cũng có ba đêm thức trắng mà người ta không hề hối tiếc.
Đến giờ đã định để khởi hành, sau khi đã ăn xúp sữa có cho nhiều hạt tiêu, coi như một món khai vị, vì cỗ cưới được hứa hẹn là khá thịnh soạn, người ta lại tụ tập ngoài sân trại. Xứ đạo chúng tôi đã bị bãi bỏ, chúng tôi phải đi khỏi nhà nửa dặm để dự lễ cưới ở nhà thờ. Trời đẹp, mát mẻ, nhưng đường sá hư hỏng nhiều, mỗi người phải kiếm một con ngựa, và mỗi người đàn ông cho một bạn nữ, trẻ hoặc già, ngồi trên lưng ngựa, đằng sau mình. Germain khởi hành trên lưng con Xám đã được kỳ cọ cẩn thận, bịt móng sắt mới và trang điểm bằng những dải băng; nó giậm chân xuống đất và phì hơi nóng ra đằng mũi. Anh đến tìm vợ sắp cưới ở ngôi nhà tranh; cùng đến với anh là cậu em vợ Jacques, ngồi trên lưng con Xám già, và cho mẹ Guillette tốt bụng lên ngồi sau lưng mình; còn Germain thì trở lại sân trại để đón cô vợ bé nhỏ yêu quý của mình với dáng vẻ một người chiến thắng. Rồi đoàn người cưỡi ngựa vui vẻ lên đường, được một lũ trẻ con đi bộ hộ tống; chúng vừa chạy vừa bắn những phát súng ngắn, làm cho lũ ngựa lại chồm lên. Mẹ Maurice thì đã ngồi lên một cái xe bò nhỏ cùng ba đứa con của Germain và ba nhạc công vi-ô-lông. Họ đi đầu với tiếng đàn của họ.
Cu-Pierre xinh quá khiến bà nó rất hãnh diện.
Nhưng thằng bé hiếu động không chịu ngồi lâu cạnh bà. Đến một lúc dừng lại giữa đường, để tiến vào một đoạn khó đi, nó chạy trốn, rồi đến van xin bố nó cho nó được ngồi trước mặt bố, trên lưng con Xám.
- Không được! - Germain trả lời. - Làm thế thì người ta tha hồ mà đùa cợt nhảm nhí! Không làm thế được,.
- Em chẳng cần để ý xem những người ở Saint-Chartier sẽ nói gì, - cô bé Marie nói. - Cho nó lên đi, anh Germain, em xin anh đấy: em còn tự hào về nó hơn là về bộ đồ cưới của em.
Germain nhượng bộ, rồi bộ ba tuyệt vời đó lại nhảy vọt vào hàng ngũ với bước phi nước đại của con Xám.
Và sự thực là những người ở Saint-Chartier, mặc dù rất hay chế giễu, và cũng hơi thích trêu ghẹo, ở quãng tiếp xúc với các xứ đạo xung quanh, cũng không hề buồn cười khi thấy một.chú rể đẹp đến thế, một cô dâu xinh đến thế và một đứa bé mà đến một bà hoàng hậu cũng phải thèm. Cu-Pierre mặc một bộ áo lễ bằng da màu lam, một gi-lê đỏ thật đỏm dáng và cũng thật ngắn, chỉ xuống quá dưới cằm một chút. Bác thợ may trong làng đã khoét nách khá hẹp, khiến nó không đưa hai cánh tay bé nhỏ của nó lại gần nhau được. Nhưng nó vẫn hãnh diện lắm! Nó đội một cái mũ tròn có dây đeo màu đen và vàng, và một cái lông công hiên ngang vươn khỏi một túm lông gà Nhật. Một bó hoa to hơn đầu nó trùm kín vai nó, và những dải băng lất phất đến tận bàn chân nó.
Bác thợ làm gai, đồng thời cũng là thợ cạo và làm tóc giả trong vùng, đã cắt tóc cho nó theo hình tròn, bằng cách úp lên đầu nó một cái đĩa sâu lòng, rồi cắt bỏ tất cả những gì thò ra ngoài, đó là phương pháp chắc chắn để bảo đảm được nhát kéo chính xác. †n mặc lố lăng như vậy, tất nhiên đứa bé tội nghiệp không nên thơ bằng khi nó còn để mớ tóc dài phất phơ trước gió, với tấm da cừu theo kiểu thánh Jean-Baptiste; nhưng nó chẳng hề nghĩ thế, vì tất cả mọi người đều ngưỡng mộ nó, bảo trông nó giống như một người đàn ông nhỏ. Vẻ đẹp của nó chiến thắng tất cả mọi thứ, mà thật thế, còn có cái gì mà vẻ đẹp không gì sánh được của tuổi thơ, lại không chiến thắng cơ chứ?
Con em Solange của nó thì lần đầu tiên trong đời được đội một cái mũ bà xơ, thay cho cái mũ trùm mà các bé gái thường đội đến tận hai, ba tuổi. Và cái mũ bà xơ thật lạ! Vừa cao hơn, vừa rộng hơn tất cả người con bé tội nghiệp. Vì thế, nó thấy mình đẹp quá! Nó chẳng dám quay đầu, và người cứ ngay đơ, nghĩ rằng người ta tưởng mình là cô dâu.
Còn về thằng cu Sylvain, nó vẫn mặc nguyên áo dài mà ngủ trên đầu gối bà nó, nó chẳng nghi ngờ gì mấy để phải tìm hiểu đám cưới là cái gì.
Germain nhìn các con mình, lòng đầy yêu thương, rồi khi đến tòa thị chính, anh bảo cô dâu:
- Này, Marie, anh đến đây, hài lòng hơn cái hôm anh đưa em từ rừng Chanteloube về nhà, hôm đó anh cứ nghĩ là em sẽ chẳng bao giờ yêu anh; anh đã đỡ em trên tay để đặt em xuống đất như bây giờ; nhưng anh cứ nghĩ rằng chúng ta sẽ chẳng bao giờ còn được ngồi trên lưng con Xám tốt bụng, tội nghiệp với đứa bé này trên đầu gối chúng ta nữa. Này, anh yêu em lắm, anh.yêu lũ nhỏ tội nghiệp này lắm, anh rất sung sướng thấy em yêu anh và yêu chúng nó, và thấy bố mẹ anh yêu em. Hôm nay đây anh còn yêu mẹ em và các bạn anh, và tất cả mọi người lắm, nên anh muốn có ba hoặc bốn trái tim để yêu được đầy đủ như thế. Thật vậy, chỉ một trái tim thôi thì ít quá, làm sao chứa đựng được ngần ấy tình thân ái và niềm thỏa mãn! Anh thấy lòng mình như quặn đau là vì thế.
Trước cửa tòa thị chính và nhà thờ, có một đám đông tụ tập để xem mặt cô dâu xinh đẹp.
Sao chúng mình lại không nói đến quần áo của cô ấy nhỉ? Nó thật hợp với người cô ấy! Cái mũ bà xơ bằng mu-xơ-lin màu sáng, chỗ nào cũng thêu, lại có cả tua với đăng ten. ở thời đó, các cô gái quê không được phép để mọi người nhìn thấy tóc của mình, dù chỉ là một sợi; và mặc dù các cô che giấu dưới mũ bà xơ của mình, những món tóc rực rỡ cuộn trong những dải băng bằng sợi trắng để đỡ cái mũ, ngay đến bây giờ, nếu để cho đàn ông nhìn thấy mái đầu trần của mình, vẫn sẽ còn là một hành vi thiếu đứng đắn và đáng xấu hổ. Song bây giờ họ đã dám tự cho phép mình để lại trên trán, một dải băng nhỏ mỏng mảnh, khiến họ đẹp thêm nhiều. Nhưng tôi vẫn thấy tiếc kiểu đầu cổ điển thời tôi: những hàng đăng ten trắng sát vào da ấy mang một phong cách trinh bạch cổ xưa có vẻ long trọng hơn, và khi một khuôn mặt được làm đẹp theo cách đó thì đó là một thứ sắc đẹp có một vẻ đáng yêu và uy nghi hồn nhiên, không sao diễn tả được.
Cô bé Marie vẫn còn để kiểu đầu ấy, và trán cô thật quá trong trắng, khiến màu trắng của quần áo cũng không làm nó tối đi được. Mặc dù suốt đêm cô chưa hề chợp mắt, nhưng không khí buổi sáng và nhất là niềm vui bên trong của một tâm hồn trong vắt như bầu trời, lại thêm một chút lửa lòng thầm kín, bị tính e lệ của tuổi thiếu niên kìm bớt, đã đưa lên hai má cô một ánh sáng êm dịu như cánh hoa đào, trước những tia nắng đầu tiên của tháng tư vậy.
Cái khăn choàng màu trắng của cô chỉ để cho người ta thấy được những đường nét tinh tế của một cái cổ tròn, như cổ một con chim ngói; bộ quần áo mặc nhà bằng dạ mỏng màu lục, làm nổi rõ thân hình nhỏ nhắn của cô, nó có vẻ hoàn hảo, nhưng sẽ còn lớn và phát triển thêm, vì cô chưa đủ mười bảy tuổi. Cô mang một áo choàng bằng lụa màu tím hồng, có cả cái vạt mà các cô.gái quê đã có cái sai lầm là bỏ đi, trong khi nó đem lại biết bao vẻ trang nhã và khiêm nhường cho bộ ngực.
Vào lúc tặng quà, theo tục lệ Germain đặt treizain, nghĩa là mười ba đồng bạc, vào tay cô dâu. Anh xỏ vào ngón tay cô một cái nhẫn bạc, hình dáng không thay đổi từ hàng thế kỷ, nhưng nay đã được thay thế bằng nhẫn cưới vàng. Khi ra khỏi nhà thờ, Marie bảo anh rất khẽ:
- Có đúng là cái nhẫn mà em mong ước không? Hả anh Germain, cái nhẫn em đã hỏi anh ấy mà?
- Đúng, em ạ, - anh trả lời, - đúng là cái nhẫn mà Catherine của anh đã đeo ở tay, khi cô ấy mất. Cùng là một cái nhẫn cho hai lần cưới vợ của anh.
- Em xin cảm ơn anh. - Người vợ trẻ nói bằng một giọng nghiêm chỉnh và tự tin. - Em sẽ chết cùng với nó, và nếu em chết trước anh, thì anh sẽ giữ nó lại cho đám cưới của con bé So-lange của anh.
Người ta lại lên ngựa và trở về trại rất nhanh.
Cỗ cưới thật là sang và xen với khiêu vũ và ca hát, kéo dài đến tận nửa đêm. Các ông già không hề rời khỏi bàn ăn, trong suốt mười bốn tiếng đồng hồ. Bác phu đào huyệt làm bếp, và bác làm bếp rất giỏi. Bác đã nổi tiếng về làm bếp, và giữa mỗi đợt phục vụ, bác lại rời khỏi bếp lò để đến nhảy và hát cùng mọi người. Chẳng có ai muốn bỏ về. Người ta chỉ tỉnh lại vào sáng sớm hôm sau. Lúc đó, trong khi mọi người im lặng và chệch choạng, đi về các ngôi nhà tranh của họ, thì Germain, tự hào và sảng khoái, ra buộc các con bò của mình. Anh thấy hài lòng được có một mình. Anh quỳ xuống luống cày mà anh lại sắp bừa vỡ ra, rồi đọc bài kinh cầu nguyện buổi sáng, trong lòng dào dạt tình cảm, nhiều đến nỗi hai giọt nước mắt đã chảy xuống đôi má anh..

Hết