|
|
01-01-2010, 06:30 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
hồi 40
Tiên Chẩn láºp kế lừa Äắc Thần
Tấn, Sở giao binh tại Thà nh Bộc
Triệu Thôi phụng mệnh Tấn Văn công đến thăm bệnh Ngụy Thù Bấy giá» Ngụy Thù còn vết thÆ°Æ¡ng nặng ở ngá»±c, vẫn nằm trên giÆ°á»ng, chÆ°a trở dáºy được, nghe báo có quan đến thăm, liá»n há»i ngÆ°á»i nhà rằng :
- Cả thảy có mấy ngÆ°á»i đến ?
NgÆ°á»i nhà nói :
- Chỉ có một mình quan tư mã là Triệu Thôi.
Ngụy Thù nói :
- Hắn định đến dò xem ta có sống được hay không, nếu bệnh không sống được thì tất đem ta ra để trị tội đây.
Nói xong, liá»n sai ngÆ°á»i nhà lấy lụa bó kÃn ngá»±c lại, để ra tiếp kiến Triệu Thôi. NgÆ°á»i nhà nói - TÆ°á»›ng quân Ä‘au nặng lắng, không nên cá» Ä‘á»™ng vá»™i.
Ngụy Thù quát to nên rằng :
Bệnh ta không đến ná»—i chết, các ngÆ°á»i chá»› nói cà n !
Nói xong, liá»n đứng dáºy, mÅ© áo chỉnh tá», ra tiếp kiến Triệu Thôi Triệu Thôi há»i:
Nghe nói tÆ°á»›ng quân bị thÆ°Æ¡ng nặng lắm, chúa công có sai tôi đến há»i thăm.
Ngụy Thù nói :
- Bởi có quân mệnh, nên tôi phải miễn cưỡng ra đây. Tôi cũng tự biết tội mình là đáng chết, nhưng may mà chúa công ân xá cho thì cái thân sống thừa nà y xin hết sức để báo đáp.
Ngụy Thù lại nhảy lên mấy lần, để tồ cho Triệu Thôi biết là sức mình còn mạnh.
Triệu Thôi nói :
- TÆ°á»›ng quân cứ yên lòng mà chăm thuốc men cho chóng khá»i, rồi tôi xin tâu lại vá»›i chúa công.
Triệu Thôi vỠtâu với Tấn Văn công rằng :
- Ngụy Thù dẫu bị thương, nhưng gân sức còn mạnh lắm. Vả lại vẫn biết giữ phép là m tôi. nếu chúa công tha cho y thì sau nà y tất cũng dùng được việc.
Tấn Văn công nói :
- Nếu tha mà không trái vá»›i pháp luáºt thì ta có muốn giết là m gì !
Äược má»™t lúc, Tuân Lâm Phủ Ä‘Æ°a Äiên Thiệt đến, Tấn Văn công mắng rằng :
- Vì cớ gì nhà ngươi dám đốt nhà Hi Phụ Cơ ? .
Äiên Thiệt nói :
-Giá»›i Tá» Thôi cắt thịt đùi để dâng chúa công mà cÅ©ng bị chết cháy, huống chi là Hi Phụ CÆ¡ chi dâng có má»™t bữa cÆ¡m ! Tôi đốt nhà Hi Phụ CÆ¡ nhÆ° váºy, là muốn cho Hi Phụ CÆ¡ được phối hưởng ở Ä‘á»n thá» Giá»›i Tá» Thôi đó thôi !
Tấn Văn công nổi giáºn, nói :
Giới TỠThôi chết cháy, có phải là lỗi tại ta đâu .
Nói xong, bèn ngảnh lại há»i Triệu Thôi rằng :
Äiên Thiệt dám là m việc trái phép đốt nhà Hi Phụ CÆ¡, thì nên bắt tá»™i gì ?
Triệu Thôi nói :
- Cứ theo pháp luáºt thì đáng tá»™i chết.
Tấn Văn công truyá»n Ä‘em Äiên Thiệt ra chém, để là m lá»… tế Hỉ Phụ CÆ¡, rồi bêu đầu ở cá»a bắc, yết thị rằng :
, Từ nay ai là m trái phép thì nom và o đây !"
Tấn Văn công lại há»i Triệu Thôi rằng :
- Ngụy Thù cùng Ä‘i vá»›i Äiên Thiệt mà không biết can ngăn nay nên bắt tá»™i gì ?
Triệu Thôi nói :
- Nên cách chức Ngụy Thù, vả bắt phải láºp công chuá»™c tá»™i.
Tấn Văn công bèn cách chức Ngụy Thù, cho Chu Chi Kiá»u thay và o.
Các tÆ°á»›ng sÄ© thấy váºy, Ä‘á»u bảo nhau rằng :
- Ngụy Thù và Äiên Hiện có công tòng vong khó nhá»c trong mÆ°á»i chÃn năm trá»i, nay là m trái phép mà cÅ©ng ngÆ°á»i thì bị giết, ngÆ°á»i thì bị cách chức, huống chi là kẻ khác ? Thế má»›i tháºt là phép nÆ°á»›c không riêng ai cả, chúng ta nên cẩn tháºn má»›i được !
Lại nói chuyện Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng Ä‘i đánh Tống, chiếm được đất Mân ấp, Ä‘ang Ä‘em quân vây đất Hoà i DÆ°Æ¡ng, định là m cho nÆ°á»›c Tống khốn quẫn phải xin hà ng, bá»—ng nghe báo có sá» thần nÆ°á»›c Vệ là Tôn Viêm đến cáo cấp. Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng triệu và o há»i, Tôn Viêm báo cho Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng biết chuyện nÆ°á»›c Tấn đã chiếm mất đất NgÅ© Lá»™c, vua nÆ°á»›c Vệ phải chạy ra ở đất TÆ°Æ¡ng NgÆ°u, và nếu nÆ°á»›c Sở không Ä‘em quân đến cứu thì thảnh Sở Khau cÅ©ng khó lòng mà giữ nổi. Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng liá»n chia quân ra là m hai đạo, cho Thà nh Äắc Thần cùng các vua chÆ° hầu ở lại vây Tống, còn mình thì Ä‘em quân Ä‘i cứu Vệ Các vua chÆ° hầu cÅ©ng Ä‘á»u lo trong nÆ°á»›c có biến, cáo từ vá» cả, má»—i ngÆ°á»i cho má»™t viên đại tÆ°á»›ng ở lại : tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Trần là Viên Tuyển, tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sái là công tá» An, tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Trịnh là Thạch Quỳ, tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Hứa là Bách Trù, Ä‘á»u phải theo lệnh tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sở là Thà nh Äắc Thần cả.
Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng Ä‘i đến ná»a Ä‘Æ°á»ng, nghe tin quân Tấn đã kéo sang đánh Tà o, toan sang cứu Tà o thì lại nghe tin quân Tấn đã phá vỡ nÆ°á»›c Tà o, vua Tà o đã bị bắt rồi. Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng giáºt mình sợ hãi mà nói rằng :
- NÆ°á»›c Tấn dùng quân sao mà thần tốc nhÆ° váºy ?
Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng liá»n đóng quân lại ở Thân Thà nh, sai ngÆ°á»i sang đất Cốc gá»i công tá» Ung và Dịch Nha vá», rồi Ä‘em đất Cốc giao trả nÆ°á»›c Tá», mà cùng vá»›i Tá» giảng hòa ; lại sai ngÆ°á»i sang Tống, rút quân của Thà nh đắc Thần vá», và báo Thà nh Äắc Thần rằng :
- Vua nÆ°á»›c Tấn lÆ°u lạc ở các nÆ°á»›c ngoà i mÆ°á»i chÃn năm trá»i, nay tuổi ngoại sáu mÆ°Æ¡i má»›i vá» là m vua nÆ°á»›c Tấn, từng trải gian hiểm, am hiểu tình dân, chẳng qua cÅ©ng là lòng trá»i xui khiến, để là m cho nÆ°á»›c Tấn được cÆ°á»ng thịnh, ta khó lòng mà địch nổi, chi bằng ta hãy chịu nhÆ°á»ng.
Thà nh Äắc Thần cáºy tà i, nghe Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng nói lấy là m căm tức bảo các tÆ°á»›ng chÆ° hầu rằng :
- Quân ta chẳng bao lâu nữa thì phá vỡ kinh thà nh nước Tống, can gì mà bỠ!
Äấu Việt Tiêu cÅ©ng cho là phải. Thà nh Äắc Thần sai Äấu Việt Tiêu đến nói vá»›i Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng rằng :
- Xin chá» lại Ãt lâu để phá vỡ nÆ°á»›c Tống, bấy giá» sẽ rút quân trở vá» nhược bằng có gặp quân Tấn thì xin cố hết sức để thắng ; nếu đánh không được xin chịu tá»™i chết.
Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng sai ngÆ°á»i gá»i Tá» Văn đến mả há»i rằng :
- Ta cho ngÆ°á»i triệu Thà nh Äắc Thần vá», mà Thà nh Äắc Thần cố ý xin đánh, nhà ngÆ°Æ¡i nghÄ© thế nà o ?
TỠVăn nói :
- NÆ°á»›c Tấn Ä‘em quân cứu Tống là muốn là m bá chủ, nhÆ°ng Tấn là m bá chủ thì nÆ°á»›c Sở không lợi. Nay chỉ có Sở là đối địch nổi vá»›i Tấn, nếu Sở nhÆ°á»ng Tấn thì Tấn là bá chủ. Vả Tà o và Vệ xÆ°a nay vẫn giao hiếu vá»›i ta, thấy ta nhÆ°á»ng Tấn, thì rồi tất cÅ©ng theo Tấn. Bây giá» chúa công hãy cho Thà nh Äắc Thần đóng quân ở đấy để khiến Tà o và Vệ Ä‘á»u được vững lòng, chẳng cÅ©ng nên lắm ru ! NhÆ°ng chúa công
nên dặn Thà nh Äắc Thần phải cẩn tháºn, chá»› nên khinh thÆ°á»ng mà đánh nhau vá»›i Tấn ; nếu bất đắc dÄ© thì cùng Tấn giảng hòa để chia nhau nam bắc, còn không đến ná»—i mất thể diện.
Sở Thảnh vÆ°Æ¡ng theo lá»i, dặn Äấu Việt Tiêu vá» bảo Thà nh Äắc Thần rằng :
- Chá»› có khinh thÆ°á»ng mả đánh nhau vá»›i Tấn, nếu có thể giảng hòa thì nên giảng hòa.
Thà nh Äắc Thần được Äấu Việt Tiêu truyá»n lại lá»i dặn, mừng thầm Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng không bắt rút quân ngay, liá»n ngà y đêm đánh Tống rất gấp. Tống Thà nh công lúc trÆ°á»›c thấy công tôn Cá» vá» nói rằng vua Tấn sắp Ä‘em quân Ä‘i đánh Tà o và Vệ để giải vây cho Tống, liá»n cố sức chống giữ Sau thấy Thà nh Äắc Thần đánh gấp lắm, cÅ©ng có ý lo sợ Quan đại phu là Môn Dân Ban nói vá»›i Trung Thà nh công rằng :
Vua Tấn chỉ biết Ä‘em quân Ä‘i đánh Tà o và Vệ để cứu Tống, mà không biết rằng quân Sở vẫn đánh Tống gấp nhÆ° thế nà y. Tôi xin liá»u chết trèo qua thà nh ra mà đến nói vá»›i vua Tấn.
Tống Thà nh công nói :
- Mình cầu ngÆ°á»i ta đến hai lần, mà chi nói miệng không thì sao cho phải !
Nói xong cho ngÆ°á»i kê biên những Ä‘á»— bảo ngá»c trong kho, là m thà nh sổ sách để Ä‘em dâng Tấn Văn công, hẹn khi nà o lui được quân Sở rồi thì chiếu theo sổ sách mà đệ nạp. Môn Doãn Ban xin cho má»™t ngÆ°á»i nữa Ä‘i theo. Thà nh công cho Hoa Tú Lão cùng Ä‘i. Hai ngÆ°á»i từ biệt Tống hầu, rồi trèo qua thà nh lên ra, tìm đến đại dinh Tấn Văn
công Môn Dân Ban và Hoa Tú Lão và o yết kiến Tấn Văn công, khóc mà nói rằng :
công tôi sai chúng tôi Ä‘em ná»™p quyển sổ có biên những lá»… váºt nhá» má»n nà y Ä‘á» dâng quý quốc, xin quý quốc thÆ°Æ¡ng tình mà đến cứu cho.
Tấn Văn công bảo Tiên Chẩn rằng :
- Việc nÆ°á»›c Tống gấp lắm, nếu không Ä‘i cứu thì còn chi là Tống, mà nếu Ä‘i cứu thì tất phải đánh nhau vá»›i Sở. Ngà y trÆ°á»›c KhÆ°á»›c Cá»±c đã bà n vá»›i ta rằng : "Tất phải hợp sức vá»›i Tá» và Tần thì má»›i kiá»m chế nổi Sở. Nay Sở giảng hòa vá»›i Tá», trả lại đất Cốc cho Tá», còn Tần thì lại không có hiá»m khÃch gì vá»›i Sở cả, ta biết là m thế nà o ?
Tiên Chẩn nói :
- Tôi có một kế, khiến cho TỠvà Tần tự khắc phải đem quân đánh Sở
Tấn Văn công mừng lắm, há»i :
- Nhà ngÆ°Æ¡i có kế gì mà thần diệu nhÆ° váºy ?
Tiên Chẩn nói :
- NÆ°á»›c Tống lá»… ta, kể cÅ©ng là háºu, nhÆ°ng ta nháºn lá»… rồi má»›i Ä‘i cứu thì sao gá»i là nghÄ©a ? Chi bằng ta từ chối Ä‘i và bảo Tống Ä‘em những đồ lá»… váºt ấy mà chia biếu Tá» và Tần, để Tế và Tần nói há»™ vá»›i nÆ°á»›c Sở. Khi Tá» và Tần sai sứ đến nói vá»›i Sở mả Sở không theo, bấy giá» tất nhiên Tá» và Tần phải sinh lòng hiá»m khÃch vá»›i Sở.
Tấn Văn công nói :
Giả sá» Tá» và Tần nói mà Sở nghe thì tất Tá» và Tần phải bắt Tống thần phục Sở, ta còn Ãch gì ?
Tiên Chẩn nói :
- Tôi lại có má»™t kế, khiến cho Sở không theo lá»i Tá» và Tần được.
Tấn Văn công nói :
- Kế gì ?
Tiên Chẩn nói : .
- Sở yêu Tà o và Vệ mà ghét Tống. Nay ta đã Ä‘uổi vua nÆ°á»›c Vệ, bắt vua nÆ°á»›c Tà o thì đất Ä‘ai hai nÆ°á»›c ấy Ä‘á»u ở trong tay ta. Mà hai nÆ°á»›c ấy lại tiếp giáp vá»›i Tống, váºy nếu ta Ä‘em đất Ä‘ai hai nÆ°á»›c ấy mà cho Tống thì Sở lại cà ng ghét Tống lắm ; Tá» và Tần nói há»™, chắc Sở CÅ©ng không nghe nà o ! Khi bấy giá» Tá» và Tần thÆ°Æ¡ng Tống mà giáºn Sở, tà i nà o không phải kết liên vá»›i nÆ°á»›c Tấn ta.
Tấn Văn công vá»— tay khen phải, rồi bảo Môn Doãn Ban kê biên các thứ bảo ngá»c, là m thà nh hai quyển sổ để Ä‘em biếu Tá» và Tần, sai Môn Doãn Ban Ä‘i sứ Tần, Hoa Tú Lão Ä‘i sứ Tá», lại dặn hai ngÆ°á»i cách thÆ°Æ¡ng thuyết vá»›i Tần và Tá» sao cho khẩn thiết.
Hoa Tú Lão đến nÆ°á»›c Tá», nói vá»›i Tá» Chiêu công rằng :
- Tấn và Sở nay Ä‘ang kình địch vá»›i nhau, cái nạn binh Ä‘ao ấy tất phải nhá» quý quốc má»›i phân giải được. Nếu quý quốc có lòng giúp cho nÆ°á»›c tôi giữ gìn được xã tắc thì là không những không dám tiếc các thứ bảo ngá»c của tiên triá»u mà từ nay trở Ä‘i, xin má»—i năm má»™t lần cống hiến, không bao giá» dám thôi.
Tá» Chiêu công há»i rằng :
Hiện bây giỠvua Sở đóng ở đâu ?
Hoa Tú Lão nói :
- Vua Sở cúng muốn giải vây cho nÆ°á»›c tôi, đã rút quân vỠđóng ở Thân thà nh rồi, chỉ vì quan lệnh Doãn nÆ°á»›c Sở là Thà nh đắc Thần má»›i lên cầm quyá»n chÃnh, muốn láºp công mà không chịu rút quân.
TỠChiêu công nói :
- Vua Sở ngà y trÆ°á»›c lấy đất Cốc của ta, nay lại giao trả mà cùng ta giảng hòa, váºy thì vua Sở cÅ©ng không có ý tham muốn ; còn Thà nh Äắc Thần không chịu rút quân, để ta sai sứ đến nói giúp cho.
Tá» Chiêu công liá»n sai Thôi Yến sang nÆ°á»›c Tống để nói vá»›i Thà nh Äắc Thần.
Môn Dân Ban đến nÆ°á»›c Tần, công nói vá»›i Tần Mục công nhÆ° lá»i Hoa Tú Lão. Tần Mục công công sai công tá» Chà đến nói vá»›i Thà nh đắc Thần.
Môn Dân Ban và Hoa Tú Lão lại trở vỠđại dinh Tấn Văn công.
Tấn Văn công bảo Môn Dân Ban và Hoa Tú Lão rằng :
- Ta đã diệt được nước Tà o và nước Vệ, bao nhiêu những ruộng đất tiếp giáp nước Tấn, ta xin để biếu nước Tống.
Nói xong, liá»n sai Hồ Yến Ä‘Æ°a Môn Doãn Ban Ä‘i nháºn lấy ruá»™ng ở đất nÆ°á»›c Vệ, và TÆ° Thần Ä‘Æ°a Hoa Tú Lão Ä‘i nháºn lấy ruá»™ng ở đất nÆ°á»›c Tà o. Các quan trấn thủ nÆ°á»›c Tà o và nÆ°á»›c Vệ Ä‘á»u bị Ä‘uổi cả. Thôi Yến (sứ nÆ°á»›c Tá») và công tá» Chà (sứ nÆ°á»›c Tần) Ä‘ang thÆ°Æ¡ng thuyết vá»›i Thà nh Äắc Thần xin cho nÆ°á»›c Tống được giảng hòa, bá»—ng thấy các quan trấn thủ nÆ°á»›c Tà o và nÆ°á»›c Vệ kéo nhau đến nói vá»›i Thà nh Äắc thần rằng :
Quan đại phu nÆ°á»›c Tống là Môn Doãn Ban và Hoa Tú Lão cáºy thế nÆ°á»›c Tấn Ä‘em quân sang chiếm lấy ruá»™ng đất của nÆ°á»›c chúng tôi.
Thà nh Äắc Thần nổi giáºn, bảo Thôi Yến và công tá» Chà rằng :
- NgÆ°á»i nÆ°á»›c Tống ức hiếp nÆ°á»›c Tà o và nÆ°á»›c Vệ nhÆ° váºy, sao các ngà i lại xin cho nÆ°á»›c Tống giảng hòa, việc ấy tôi không dám vâng mệnh.
Thôi Yến và công tá» Chà chán quá, tức khắc cáo lui vá». Tấn Văn công nghe tin Thà nh Äắc Thần không theo lá»i Thôi Yến và công tá» ChÃ, liá»n sai ngÆ°á»i đón Ä‘Æ°á»ng má»i Thôi Yến và công tá» Chà vá» chốn đại dinh rồi bà y tiệc để thết đãi mà phân trần rằng :
- Thà nh Äắc Thần kiêu ngạo vô lá»…, nay sắp sá»a giao chiến vá»›i nÆ°á»›c Tấn tôi, xin hai quý quốc Ä‘em quân đến giúp cho.
Thôi Yến và công tá» Chà nháºn lá»i, rồi cáo từ vá» nÆ°á»›c. Thà nh Äắc Thần há»p các tÆ°á»›ng sÄ© lại mà thá» rằng :
- Nếu ta không lấy lại được nước Tà o và nước Vệ thì dẫu chết cũng không chịu lui quân.
TÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sở là Uyển Xuân nói vá»›i Thà nh Äắc Thần rằng :
- Tôi có một kế khiến không phái đánh mà tự khắc lấy lại được nước Tà o và nước Vệ.
Thà nh Äắc Thần há»i :
- Nhà ngươi có kế gì ?
Uyển Xuân nói :
NÆ°á»›c Tấn Ä‘uổi vua Vệ, bắt vua Tà o, Ä‘á»u là vì nÆ°á»›c Tống cả ;
nay nguyên soái nên sai sứ đến nói vá»›i vua Tấn xin giảng hòa : há»… nÆ°á»›c Tấn trả lại đất nÆ°á»›c Tà o và nÆ°á»›c Vệ thì ta cÅ©ng giải vây cho nÆ°á»›c Tống. Hai bên cùng rút quân trở vá», chẳng cÅ©ng hay lắm ru !
Thà nh Äắc Thần nói :
- Giả sỠnước Tấn không nghe thì là m thế nà o ?
Uyển Xuân nói :
- Nguyên soái nên bảo rõ cho ngÆ°á»i nÆ°á»›c Tống biết rà ng ta sắp thÆ°Æ¡ng thuyết để giảng hòa vá»›i Tấn mà giải vây cho Tống, vì nÆ°á»›c Tống Ä‘ang mong được giải vây, khác nà o nhÆ° má»™t kẻ bị treo ngược mà mong ngÆ°á»i đến cởi ; nếu vua Tấn không nghe lá»i thì chẳng những hai nÆ°á»›c Tà o và Vệ oán Tấn, mà Tống cÅ©ng oán Tấn nữa. Bấy giá» ta há»p ba nÆ°á»›c oán Tấn mà đánh Tấn thì ta tất phải được.
Thà nh Äắc Thần nói :
Nay ai là ngÆ°á»i dám sang thÆ°Æ¡ng thuyết vá»›i quân Tấn ?
Uyển Xuân nói :
- Nếu nguyên soái sai tôi thì tôi xin vâng mệnh.
Thà nh Äắc Thần liá»n hoãn binh không đánh Tống vá»™i, rồi sai Uyển Xuân sang thÆ°Æ¡ng thuyết vá»›i Tấn Văn công. Uyển Xuân đến đại dinh quân Tấn, và o nói vá»›i Tấn Văn công rằng :
Kẻ ngoại thần của nhà vua lâu Thà nh Äắc Thần có lá»i kÃnh tá» vá»›i nhà vua rằng : Tà o và Vệ đối vá»›i nÆ°á»›c Sở tôi, khác nà o nhÆ° Tống đối vá»›i quý quốc Nếu quý quốc trả lại đất cho Tà o và Vệ thì nÆ°á»›c tôi cÅ©ng xin giải vây cho Tống, hai bên cùng giảng hòa vá»›i nhau để dân chúng khá»i phải lầm than khổ sở.
Uyển Xuân nói chÆ°a dứt lá»i thì Há»’ Yến đứng ở bên cạnh, hầm hầm giáºn mà mắng rằng :
- Thà nh Äắc Thần nói vô lý quá ? Äịnh bá» má»™t nÆ°á»›c Tống chÆ°a lấy được mà đòi hai nÆ°á»›c (Tà o và Vệ) của tấn đã lấy được rồi, thì sao cho phải !
Tiên Chẩn vội và ng giẫm và o chân HỒ Yến để là m hiệu, và nói với Uyển Xuân rằng :
- Kể ra thì tá»™i nÆ°á»›c Tà o và nÆ°á»›c Vệ cá»™ng không đến ná»—i đáng phải tuyệt diệt, chúa công tôi vẫn muốn bảo toà n cho. Xin hãy tạm nghi lại ở háºu dinh, để chúa công tôi thÆ°Æ¡ng nghị xem nên thế nà o cho phải.
Loan Chi liá»n Ä‘Æ°a Uyển Xuân và o nghỉ ở háºu dinh. Há»’ Yến há»i Tiên Chẩn rằng :
Nguyên soái định nghe lá»i Uyển Xuân hay sao ?
Tiên Chẩn nói :
- Lá»i xin của Uyển Xuân không nên nghe mà cÅ©ng không nên không nghe.
HỒ Yến nói :
Tại sao thế ?
Tiên Chẩn nói :
- Uyển Xuân đến đây là bởi mÆ°u kế của Thà nh Äắc Thần, muốn mua Æ¡n vá»›i Tống mà đổ oán cho nÆ°á»›c Tấn ta đó. Ta không nghe thì Tà o, Vệ và Tống Ä‘á»u oán ta cả, mà ta nghe thì nÆ°á»›c Sở được Æ¡n, chi bằng ta giảng hòa riêng vá»›i Tà o và Vệ, để chia rẽ cánh ấy ra lại bắt giam Uyển Xuân, là m cho Thà nh Äắc Thần phải tức giáºn mà đem
quân sang đánh ta, tá»± khắc giải vây được cho nÆ°á»›c Tống. Nếu không dùng kế ấy thì tôi e rằng Thà nh Äắc Thần giảng hòa riêng vá»›i Tống, tất nhiên Tống lại vá» bè vá»›i Sở mà bá» ta.
Tấn Văn công nói với Tiên Chẩn rằng :
- Nguyên soái nghĩ phải lắm ! Nhưng ngà y trước ta có chịu ơn vua Sở, mà nay lại bắt giam sứ thần nước Sở thì còn ra thế nà o ?
Loan Chi nói :
- Sở ăn cÆ°á»›p nÆ°á»›c nhá», khinh rẻ nÆ°á»›c lá»›n, đó là má»™t Ä‘iá»u sỉ nhục cho trung nguyên. Nay chúa công không muốn là m bá chủ thì thôi, nếu muốn là m bá chủ thì đó cÅ©ng là điá»u sỉ nhục của chúa công. Việc gì mà phải băn khoăn vì má»™t cái Æ¡n riêng nhá» má»n !
Tấn Văn công khen phải, liá»n sai Loan Chi bắt giam Uyển Xuân ở đất NgÅ© Lá»™c, giao cho quan trấn thủ ở đấy là KhÆ°á»›c BỘ DÆ°Æ¡ng phải coi giữ cẩn tháºn. Còn bao nhiêu những ngÆ°á»i theo hầu Uyển Xuân Ä‘á»u Ä‘uổi vá» cả, để chúng truyá»n lại cho Thà nh Äắc Thần biết rằng : Uyển Xuân vô lá»… đã bị nÆ°á»›c Tấn bắt giam rồi, đợi khi nà o bắt được lệnh doãn, sẽ giết má»™t thể.
Các ngÆ°á»i theo hầu Uyển Xuân Ä‘á»u len lét cúi đầu chạy vá». Tấn Văn công bắt giam Uyển Xuân rồi, lại sai ngÆ°á»i bảo Tà o Cung công rằng :
- Chúa công tôi không phải là vì má»™t Ä‘iếu hiá»m nhá» ngà y xÆ°a mà bẻ lá»—i nhà vua đâu, chẳng qua chỉ vì nhà vua thần phục nÆ°á»›c Sở đó mà thôi. Nay nhà vua sai ngÆ°á»i Ä‘Æ°a thÆ° sang tuyệt giao vá»›i Sở thì chúa công tôi tức khắc trả lại nÆ°á»›c Tà o cho nhà vua.
Tà o Cung công nóng lòng được tha, liá»n viết ngay má»™t bức thÆ° Ä‘Æ°a sang cho Thà nh Äắc Thần. ThÆ° rằng :
-Tôi sợ rằng xã tắc nước tôi sụp đổ. nhân dân khó tránh cái nạn chết chóc cho nên bất đắc dĩ phải thần phục nước Tấn, mà không thể phụng sự quý quốc được nữa ; nếu quý quốc trừ được nước Tấn, để gia yên cho nước tôi, thì có đâu nước tôi lại dám hai lòng .
Tấn Văn công lại sai ngÆ°á»i đến đất TÆ°Æ¡ng NgÆ°u, hứa vá»›i Vệ Thà nh công nếu tuyệt giao vá»›i Sở thì trả lại nÆ°á»›c Vệ cho. Vệ Thà nh công mừng lắm. Quan đại phu nÆ°á»›c Vệ là Ninh Du can rằng :
ÄÓ là cái kế phản gián của nÆ°á»›c Tấn, chúa công chá»› nên theo.
Vệ Thà nh công không nghe lá»i Ninh Du, liá»n Ä‘Æ°a thÆ° cho Thà nh Äắc Thần, đại ý chừng nói nhÆ° Tà o Cung công. Thà nh Äắc Thần nghe tin Uyển Xuân bị bắt, thì gà o thét mắng chá»i ầm ý lên, nói rằng :
- Trùng NhÄ© ? Mảy là má»™t thằng lão tặc, trá»i đánh không chết !
Khi trước trốn sang nước ta, khác nà o như con cá nằm trên mặt thớt, nay vỠlà m vua, lại dám bắt giam sứ thần nước ta, để phen nà y ta thân hà nh đến nói rõ cho mà y biết.
Thà nh Äắc Thần Ä‘ang hầm hầm nổi giáºn, bá»—ng có quân báo rằng :
Nước Tà o và nước Vệ có thư đệ trình nguyên soái.
Thà nh Äắc Thần nghÄ© thầm rằng :
Tà o và Vệ Ä‘ang lúc khốn khổ nà y, còn có việc gì mà đưa thÆ° cho ta nữa ; hay là có do thám được tình hình nÆ°á»›c Tấn mà định bảo riêng ta Ä‘iá»u gì chăng, ấy là trá»i giúp cho ta được thà nh công đó.
Nói xong, mở thư ra xem, mới biết là thư Tà o và Vệ tuyệt giao với Sở lại cà ng căm tức vô cùng, bèn quát to lên rằng :
- Hai bức thÆ° nà y chÃnh là đứa lão tặc kia bắt ngÆ°á»i ta phải viết đây ! Thằng lão tặc ! Thằng lão tặc ! Bây giá», không phải là mà y thì là ta, nhất định trong hai ngÆ°á»i phải có má»™t ngÆ°á»i chết !
Äấu Việt Tiêu nói : .
Äại vÆ°Æ¡ng đã có dặn nguyên soái không nên đánh nhau vá»›i Tấn, nếu nguyên soái muốn đánh, phải tâu vá»›i đại vÆ°Æ¡ng má»›i được.
Vả Tá» và Tần căm tức nguyên soái không nghe lá»i giải vây cho Tống, tất nhiên ngà y nay Ä‘em quân giúp Tấn, váºy thì nÆ°á»›c ta dẫu có Trần, Sái, Trịnh và Hứa giúp và o, nhÆ°ng địch lại vá»›i Tá» và Tần sao nổi ?
Nguyên soái nên tâu với đại vương, xin thêm quân rồi sẽ đi đánh.
Thà nh Äắc Thần nói :
Nhà ngươi đi hộ ta, nên phải nhanh chóng mới được !
Äấu Việt Tiêu phụng mệnh Thà nh Äắc Thần đến đất Thân ấp nói vá»›i Sở thà nh vÆ°Æ¡ng xin thêm quân. Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng nổi giáºn, nói :
- Ta đã dặn rằng chá»› nên khinh thÆ°á»ng đánh nhau vá»›i Tấn, nay Thà nh Äắc Thần lại cố xin ra đánh, phá»ng có chắc được hay không ?
Äấu Việt Tiêu nói :
- Thà nh Äắc Thần đã có nói : nếu đánh không được, xin chịu tá»™i chết.
Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng vẫn không bằng lòng, chỉ sai Äấu Nghi Thân Ä‘em bốn nghìn quân giúp Thà nh Äắc Thần mà thôi.
Con Thà nh Äắc Thần là Thà nh Äại Tâm cÅ©ng xin Ä‘em quân Ä‘i đánh, Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng thuáºn cho. Äấu Nghi Thân cùng vá»›i Äấu Việt Tiêu Ä‘em quân đến nÆ°á»›c Tống. Thà nh đắc Thần trông thấy quân Ãt, lại cà ng tức giáºn nói rằng :
Dẫu không thêm quân, ta lại không thắng Tấn được à ?
Nói xong, há»p quân bốn nÆ°á»›c chÆ° hầu cùng Ä‘i đánh Tấn. Tấn Văn công há»p các tÆ°á»›ng lại để thÆ°Æ¡ng nghị. Tiên Chẩn nói :
NÆ°á»›c Sở từ khi đánh Tá» vây Tống đến nay, quân sÄ© Ä‘á»u đã má»i mệt cả, ta nên Ä‘em quân đánh ngay, chá»› để mất cÆ¡ há»™i ấy.
HỒ Yến nói :
- Ngà y trÆ°á»›c chúa công ở trÆ°á»›c mặt vua Sở, đâu có hẹn má»™t câu rằng : "Ngà y khác gặp nhau ở trung Nguyên thì xin tránh quân Sở ba xá" nếu nay Ä‘em quân ra đánh, chẳng hóa ra thất tÃn vá»›i Sở lắm ru !
Các tÆ°á»›ng nghe lá»i Há»’ Yến Ä‘á»u không bằng lòng mà nói rằng :
- Chúa công ta là vua má»™t nÆ°á»›c, mà phải rút quân tránh má»™t viên tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sở thì nhục biết dÆ°á»ng nà o ! Không nên ! Không nên !
HỒ Yến nói :
Cái Æ¡n của vua nÆ°á»›c Sở, ta không nên quên, nay ta rút quân tránh Ä‘i, thế nghÄ©a là tránh nÆ°á»›c Sở, chứ không phải tránh Thà nh Äắc Thần.
Các tướng lại nói :
Nếu ta lui mà quân Sở đuổi theo thì là m thế nà o ?
HỒ Yến nói :
- Nếu ta lui mà quân Sở đuổi theo thì trái tại quân Sở, bấy giỠta sẽ đánh.
Tấn Văn công nói :
- HỒ Yến nói phải lắm ?
Tấn Văn công truyá»n lui quân ra ngoà i ba xá, đóng ở đất Thà nh Lá»™c. Tá» Hiếu công sai ngÆ°á»i con Quyết à Trá»ng là Quắc Quy Phủ là m chánh tÆ°á»›ng ; Thôi Yến là m phó tÆ°á»›ng ; Tần Mục công cÅ©ng sai ngÆ°á»i con thứ là công tá» Mẫn là m chánh tÆ°á»›ng, Kiến BÃnh là m phó tÆ°á»›ng, cùng Ä‘em quân sang đất Thà nh Bá»™c để giúp Tấn đánh Sở. Tống
Thà nh công thấy quân Sở giải vây rồi, cũng sai quan tư mã là công tôn Cố sang tạ ơn Tấn Văn công và giúp việc đánh Sở.
Quân Sở thấy quân Tấn lui ra ngoà i ba xá, Ä‘á»u có ý mừng rỡ.
Äấu Bá»™t nói :
- Vua Tấn đã chịu rút quân tránh chúng ta thì cÅ©ng vẻ vang cho ta lắm rồi, chi bằng ta nhân thế mà thu quân vá», dẫu không công cÅ©ng được khá»i tá»™i Thà nh Äắc Thần nói :
- Ta đã xin thêm quân, nếu không đánh má»™t tráºn, còn ra thế nà o ! Nay quân Tấn lui vá» là có ý nhát sợ, ta nên mau mau Ä‘uổi theo má»›i được.
Các tướng nước Tấn nói với Tiên Chẩn rằng :
- Quân Sở ngắm xem địa thế để láºp đồn trại, lả có ý muốn thủ hiểm, ta nên Ä‘em quân đánh ngay.
Tiên Chẩn nói :
- Thà nh Äắc Thần đến đây là muốn cùng quân ta giao chiến, chứ không phải muốn thủ hiểm đâu.
Tấn Văn công cÅ©ng có ý nghi ngá», không muốn đánh nhau vá»›i Sở
HỒ Yến nói ?
Sự thế ngà y nay, ta đánh Sở mà thắng thì là m được bá chủ chư hầu. Nếu đánh không thắng thì ta rút quân vỠmà giữ thế thủ, nước Sở cũng chẳng là m gì ta nổi.
Tấn Văn công cÅ©ng chÆ°a kiên quyết, đêm hôm ấy nằm má»™ng thấy hình nhÆ° trong khi mình còn Ä‘i trốn, Ä‘ang ở nÆ°á»›c Sở, cùng vá»›i vua nÆ°á»›c Sở đùa bỡn đánh tay nhau, nhÆ°ng yếu sức bị thua, ngã ngá»a xuống dÆ°á»›i đất ; vua Sở nằm đè lên trên mình, đánh và o đầu chảy cả óc rồi hút lấy óc, đến lúc tỉnh dáºy, lấy là m sợ lắm. Bấy giá» Há»’ Yến cùng ngủ ở trong mà n, Tấn Văn công gá»i dáºy, kể chuyện cho nghe và bảo rằng :
- Cứ nhÆ° cái má»™ng nà y thì ta đánh Sở không được, ta bị Sở hút lấy óc, chắc là điá»m xấu.
Há»’ Yến nghe nói, liá»n chúc mừng rằng :
ÄÓ là cái Ä‘iá»m rất tốt ! Chúa công tất đánh được quân Sở.
Tấn Văn công nói :
- Sao lại bảo là rất tốt ?
HỒ Yến nói :
- Chúa công nằm ngá»a thì được ánh sáng mặt trá»i chiếu và o ; vua Sở nằm trên mình, nghÄ©a là phục xuống đất mà chịu tá»™i. óc là má»™t váºt má»m nhÅ©n, vua Sở hút óc chúa công, nghÄ©a là phải má»m nhÅ©n mà thần phục chúa công đó, xem thế thì tất chúa công đánh được quân Sở.
Tấn Văn công nghe nói, không nghi ngá» gì nữa. Trá»i vừa sáng,
quân lại và o báo rằng nÆ°á»›c Sở cho ngÆ°á»i đến hạ chiến thÆ°. Tấn Văn công mở xem. ThÆ° rằng :
Quân Sở tôi muốn cùng vá»›i quân Tấn là m trò, xin nhà vua ở trên xe mà xem. Thà nh Äắc Thần nay cÅ©ng được ghé mắt má»™t chút
HỒ Yến nói :
- Chinh chiến là má»™t việc quan hệ mà dám nói là là m trò, kẻ kia không cẩn trá»ng nhÆ° váºy thì tà i nà o mà khá»i thua.
Tấn Văn công sai Loan Chi viết thư đáp lại. Thư rằng :
Tôi còn nhá»› Æ¡n vua nÆ°á»›c Sở, bởi váºy phải rút quân lui ba xá, không dám cùng vá»›i nguyên soái đối địch ; nay nguyên soái muốn xem quân hai bên, có đâu tôi lại không vâng lá»i. Sáng ngà y mai xin ra tiếp kiến.
Sứ nÆ°á»›c Sở vá» rồi, Tiên Chẩn Ä‘iểm duyệt quân sÄ© cả thảy hÆ¡n năm vạn ngÆ°á»i, ấy là chÆ°a kể đến quân Tá» và quân Tần đến giúp. Tấn Văn công trèo lên gò cao đứng xem trông thấy quân sÄ© tiến thoái rất có thứ tá»± bằng lòng mà khen rằng :
ÄÓ là theo phép của KhÆ°á»›c Cốc ngà y xÆ°a. NhÆ° thế có thể đối địch vá»›i quân Sở được.
Nói xong, liá»n sai đốn cây ở trên rừng xuống để là m các thứ chiến cụ. Tiên Chẩn truyá»n lệnh cho các hà ng tÆ°á»›ng sÄ© : Há»’ Mao và Há»’ Yến Ä‘em toán thượng quân, cùng vá»›i phó tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tần là Kiến BÃnh tiến và o tả Ä‘á»™i quân Sở, giao chiến vá»›i Äấu Nghi Thân ; Loan Chi và TÆ° Thần Ä‘em toán hạ quân, cùng vá»›i phó tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tá» là Thôi Yến, tiến và o hữu Ä‘á»™i quân Sở, giao chiến vá»›i Äấu Bá»™t. Tiên Chẩn đã dặn bảo các tÆ°á»›ng đủ các mÆ°u kế ; còn mình thì cùng vá»›i KhÆ°á»›c Tần và Kỳ Mãn Ä‘em toán trung quân để đối địch vá»›i Thà nh Äắc Thần. Tiên Chẩn lại sai Thân Lâm Phủ và SÄ© Há»™i, má»—i ngÆ°á»i Ä‘em năm nghìn quân, chia là m hai cánh để phòng khi tiếp ứng ; lại sai Quốc Quý Phủ (chánh tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tá») và công tá» Mẫu (chánh tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tấn) Ä‘em quân Ä‘i phục sẵn ở phÃa sau quân Sở, để đợi khi quân Sở thua chạy thì xông và o mà chiếm cứ lấy đồn trại. Bấy giá» Ngụy Thù đã khá»i vết thÆ°Æ¡ng ở ngá»±c rồi, tình nguyện xin là m tiên phong.
Tiên Chẩn nói :
Tôi đã sẵn có ý định nhá» lão tÆ°á»›ng quân má»™t việc : Từ đây Ä‘i vá» phÃa nam, đến đất Không Tang, là chá»— tiếp giáp vá»›i nÆ°á»›c Sở, lão tÆ°á»›ng quân nên Ä‘em quân phục sẵn ở đấy, đợi khi quân Sở thua chạy trở vá» thì đổ ra mà bắt.
Ngụy Thù mừng rỡ, vâng mệnh Ä‘i ngay. Bá»n Triệu Thôi cùng vá»›i các quan văn vÅ© theo Tấn Vãn công lên đứng ở trên núi để xem tráºn. Tấn Văn công lại sai Chu Chi Kiểu sá»a soạn thuyá»n bè sẵn Ở sông Nam Hà để đợi khi lấy được các xe lÆ°Æ¡ng thá»±c của nÆ°á»›c Sở thì váºn tải Ä‘em vá».
Sáng sá»›m hôm sau, quân Tấn cùng vá»›i quân Sở Ä‘á»u bà y tráºn ở dÆ°á»›i chân núi Hữu Sản. Loan Chi nghe tin hữu Ä‘á»™i nÆ°á»›c Sở dùng quân Trần và quân Sái là m tiên phong, thì mừng thầm mà nói :
- Khi trÆ°á»›c nguyên soái đã máºt bảo ta rằng quân Trần và quân Sái nhút nhát mà dá»… loạn ; ta đánh tan quân .Trần và quân Sái thì tá»± khắc hữu Ä‘á»™i nÆ°á»›c Sở phải thua.
Loan Chi sai Kiến BÃnh ra đánh. Viên Tuyển nÆ°á»›c Trần và công tá» An nÆ°á»›c Sái tranh nhau láºp công, xin vá»›i Äấu Bá»™t để ra nghênh chiến. ChÆ°a kịp nghênh chiến thì bá»—ng thấy quân Tấn kéo lui, Viên Tuyển và công tá» An giục quân Ä‘uổi theo. Äuổi được má»™t quãng, nghe có pháo nổ, quân mai phục của TÆ° Thần đổ ra đón đánh. Ngá»±a kéo xe của quân TÆ° Thần Ä‘á»u Ä‘á»™i lốt da hổ cả. Ngá»±a nÆ°á»›c Sở trông thấy, ngỡ là hổ tháºt, sợ hãi lồng chạy, xông cả và o hữu Ä‘á»™i quân Sở, không gì có thể kìm hãm được nữa, thà nh ra quân Sở bị chết hại không biết bao nhiêu mà kể.
Loan Chi liá»n sai quân sÄ©, giả là m quân Trần, cầm cá» hiệu nÆ°á»›c Trần và nÆ°á»›c Sái chạy đến phi báo vá»›i Thà nh Äắc Thần, nói hữu Ä‘á»™i quân Sở đã thắng tráºn rồi, nên mu mau tiến binh, để Ä‘uổi quân Tấn. Thà nh Äắc Thần đứng trên xe trông thấy quân Tấn chạy toán loạn, cát bụi bay mù cả trá»i, không biết đó là kế của quân Tấn, mừng mà nói rằng :
Toán hạ quân của Tấn đã thua tháºt rồi !
Thà nh đắc Thần bèn truyá»n lệnh cho tả Ä‘á»™i tiến binh. Äấu Nghi Thân trông thấy lá cỠđại của quân Tấn bay phấp phá»›i, liá»n xông lại đánh Há»– Yến Ä‘em quân ra nghênh chiến. Äánh được mấy hợp, bá»—ng thấy đằng sau quân Tấn đại loạn, Há»’ Yến vá»™i và ng bá» chạy ; lá cỠđại cÅ©ng thấy rút lui vá» phÃa sau. Äấu Nghi Thân ngỡ là quân Tấn tan vỡ, vá»™i và ng giục tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Trịnh và tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Hứa, cùng nhau Ä‘uổi theo. Äuổi được má»™t quãng, bá»—ng nghe tiếng trống vang lừng, Tiên Chẩn và KhÆ°á»›c Tần Ä‘em quân đổ ra đánh chặn ngang, cắt đứt quân Sở ra là m hai Ä‘oạn. Há»’ Mao, Há»’ Yến Ä‘ang chạy, cÅ©ng quay lại, hai bên đánh thốc và o. Quân Trịnh và quân Hứa sợ hãi bá» chạy, Äấu Nghi Thân không sao cản lại được nữa, lại gặp tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tá» là Thôi Yến Ä‘em quân đến đánh, Äấu Nghi Thân bá» cả khà giá»›i, lẩn mình trong đám bá»™ binh trÆ°á»n và o trong núi mà trốn.
Nguyên toán hạ quân của nÆ°á»›c Tấn giả cách thua chạy, cát bụi mù trá»i, là vì Loan Chi đâ cho đốn các cây ở trên núi buá»™c và o sau xe mà kéo lê Ä‘i, Há»’ Mao lại sai cho dá»±ng cá»™t cỠđại lên xe rồi kéo mà chạy, cố là m ra vẻ loạn quân, đó Ä‘á»u là mÆ°u Tiên Chẩn đã định sẵn từ trÆ°á»›c để lừa quân Sở. Thà nh Äắc Thần chÆ°a biết là trúng kế, vẫn tưởng tả Ä‘á»™i và hữu Ä‘á»™i Ä‘á»u thắng tráºn cả, lại sai con trai là Thà nh Äại Tâm Ä‘em quân ra tiếp chiến. Kỳ Man khi trÆ°á»›c vâng mệnh Tiên Chẩn, chỉ giữ vững tráºn thế, không chịu Ä‘em quân ra đánh, bấy giá» thấy quân Sở nổi trống ra tráºn, Kỳ Man không thể nhịn được, sai ngÆ°á»i Ä‘i dò xem tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sở là ai. Quân sÄ© vá» báo rằng :
- TÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sở má»›i mÆ°á»i lăm tuổi.
Kỳ Man nói :
Má»™t đứa trẻ con nhÆ° váºy còn có võ nghệ gì ! Ta quyết Ä‘em quân bắt sống.
Nói xong, tức khắc truyá»n nổi trống Ä‘em quân tráºn, cùng vá»›i Thà nh Äại Tâm giao chiến, đánh nhau hÆ¡n hai mÆ°Æ¡i hợp, chÆ°a phân được thua. Äấu Việt Tiêu trông thấy Thà nh Äại Tâm đánh mãi không được, liá»n đứng ở trên xe, giÆ°Æ¡ng cung bắn má»™t phát tên, trúng ngay và o dải mÅ© Kỳ Man. Kỳ Man giáºt mình kinh sợ, vá»™i và ng lui vá»,
nhÆ°ng e náo Ä‘á»™ng đại quân, phải vòng quanh ra phÃa sau tráºn mà trốn chạy. Äấu Việt Tiêu quát to lên rằng :
Viên tướng thua chạy ấy không cần đuổi là m chi, phải mau mau đánh và o trong quân để bắt lấy nguyên soái nước Tấn là Tiên Chẩn !
|
01-01-2010, 06:32 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
hồi 41
Thà nh Äắc Thần rút gÆ°Æ¡m tá»± tá»
Tấn Văn công phụng mệnh. đăng đà n
TÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sở là Äấu Việt Tiêu cùng vá»›i Thà nh Äại Tâm không Ä‘uổi theo Kỳ Man, liá»n tiến binh xông và o đại quân nÆ°á»›c Tấn.
Bá»—ng có hai toán quân Tấn đến tiếp ứng : Tuân Lâm Phủ đón đánh Äấu Việt Tiêu, Tiên Miệt đón đánh Thà nh Äại Tâm. Thà nh đắc Thần cầm cá» vẫy quân tiến và o, hăng hái mà reo rầm lên, nói :
Ngà y nay quyết không để cho quân Tấn còn một mống nà o sống sót !
Nói chÆ°a dứt lá»i thì bá»—ng thấy Tiên Chẩn kéo đại binh đến, bấy giá» Thà nh Äắc Thần má»›i biết là tả Ä‘á»™i vả hữu Ä‘á»™i quân SỠđã tan vỡ cả rồi, toan thu quân trở lại, nhÆ°ng không kịp nữa, bị quân Tấn vây kÃn cả xung quanh. Thà nh Äại Tâm ra sức phá vỡ vòng vây, Thà nh Äại Tâm không thấy Äấu Việt Tiêu đâu cả, lại quay và o tìm ; chẳng
ngá» Äấu Việt Tiêu Ä‘ang xung Ä‘á»™t ở trong đám quân Tấn để tìm cứu cha con Thà nh Äắc Thần, khi gặp được Thà nh Äại Tâm, má»›i biết là Thà nh Äắc Thần đã ra khá»i, liá»n cùng phá vòng vây chạy trốn.
Tấn Văn công đứng ở trên núi, thấy quân Tấn đã toà n thắng, sai ngÆ°á»i bảo Tiên Chẩn hạ lệnh cho quân sÄ© chỉ Ä‘uổi quân Sở ra khá»i địa giá»›i nÆ°á»›c Tống và nÆ°á»›c Vệ là được, không nên Ä‘uổi nữa, và cÅ©ng không được giết hại nhiá»u ngÆ°á»i, để đến ná»—i tổn thÆ°Æ¡ng tình hòa hiếu hai nÆ°á»›c và phụ Æ¡n vua nÆ°á»›c Sở ngà y trÆ°á»›c. Tiên Chẩn truyá»n thu quân vá», không Ä‘uổi theo quân Sở nữa ; còn Kỳ Man khi trÆ°á»›c dám trái lệnh ra đánh cÅ©ng truyá»n bắt giam để trị tá»™i.
Trần, Sái, Trịnh và Hứa thấy hao binh tổn tÆ°á»›ng nhiá»u lắm Ä‘á»u bá» trốn vá» nÆ°á»›c cả. Thà nh Äắc Thần cùng vá»›i Thà nh Äại Tâm và Äấu Việt Tiêu ra khá»i vòng vây, Ä‘em nhau vá» bản trại. Bá»—ng gặp quân sÄ© bảo rằng :
- Äồn trại của ta, đã trông thấy cá» hiệu Tá» và Tấn cắm đặc cả rồi !
Nguyên Quốc Quy Phủ (tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tá») và công tá» Mẫn (tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tấn) nhân khi quân Sở bị vây, và o chiếm cứ lấy đồn trại của quân Sở, bao nhiêu lÆ°Æ¡ng thá»±c thu hết cả. Thà nh Äắc Thần không dám Ä‘i qua, phải quặt ra đằng sau núi,men theo sông NhÆ° Thủy mà đi Äấu Nghi Thân và Äấu Bá»™t cÅ©ng Ä‘em tà n quân chạy theo. Äi đến đất Không Tang, bá»—ng nghe mấy tiếng pháo nổ, có má»™t toán quân chặn ngang Ä‘Æ°á»ng, trên lá cá» tÆ°á»›ng Ä‘á» má»™t chữ "Ngụy".
Nguyên xÆ°a Ngụy Thù khi ở nÆ°á»›c Sở, đã từng má»™t mình đánh nổi con mạc thú, ngÆ°á»i nÆ°á»›c Sở ai cÅ©ng phục là thần dÅ©ng, bấy giá» quân Sở trông thấy Ngụy Thù Ä‘á»u kinh sợ chẳng còn hồn vÃa nà o cả.
Äấu Việt Tiêu bảo Thà nh Äại Tâm phò tá lấy nguyên soái là Thà nh Äắc Thần, rồi má»™t mình cố sức, xông lại đánh nhau vá»›i Ngụy Thù.
Äấu Nghi Thân và Äấu Bá»™t bất đắc dÄ© cÅ©ng phải xông và o đánh giúp. Ba tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sở cùng nhau đánh vá»›i Ngụy Thù mà không địch nổi.
Bá»—ng có má»™t ngÆ°á»i phi ngá»±a ở phÃa bắc Ä‘i đến, quát to lên mà bảo Ngụy Thù rằng :
- Nguyên soái vâng mệnh chúa công truyá»n phải bãi chiến, tha cho các tÆ°á»›ng bên Sở được sống mà vá» nÆ°á»›c, để báo lại cái Æ¡n vua Sở biết trá»ng đãi ta trong khi còn Ä‘i trốn ?
Ngụy Thù nghe lệnh, liá»n dừng tay không đánh nữa, lại bảo quân sÄ© đứng tránh ra hai bên, để cho các tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Sở chạy được thoát. Bá»n Thà nh Äắc Thần cắm đầu Ä‘i thẳng. Äi đến đất Liên Cốc, Thà nh Äắc Thần Ä‘iểm duyệt tÆ°á»›ng sÄ© thấy chết hại rất nhiá»u, thì than van khóc lóc mà nói rằng :
- Ta muốn lảm cho nổi uy danh nÆ°á»›c Sở, chẳng ngá» lại mắc phải mÆ°u nÆ°á»›c Tấn, đến ná»—i thua quân, tháºt là tá»™i đáng chết lắm !
Nói xong, liá»n cùng vá»›i Äấu Nghi Thân và Äấu Bá»™t Ä‘á»u ở lại đất Liên Cốc, mà sai con là Thà nh Äại Tâm đến Thân Thà nh yết kiến Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng để xin chịu tá»™i chết. Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng nổi giáºn mà mắng rằng :
- Cha mà y khi trước đã có nói : "Nếu không đánh được quân Tấn thì xin chịu tội chết", nay còn kêu ca gì nữa ?
Thà nh Äại Tâm sụp lạy mà nói rằng :
- Cha tôi biết tá»™i đã nhiá»u, toan liá»u mình tá»± tá», nhÆ°ng tôi cố ngăn lại, muốn để đại vÆ°Æ¡ng trị tá»™i, khiến cho phép nÆ°á»›c được nghiêm minh.
Sở Thà nh vương nói :
- Phép nÆ°á»›c Sở xÆ°a nay, ai đánh giặc bị thua, cÅ©ng phải chết cả, các tÆ°á»›ng nên liệu mà tá»± xá», chá»› để là m bẩn lưỡi gÆ°Æ¡m của ta.
Thà nh Äại Tâm thấy Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng không có ý thÆ°Æ¡ng xót, thì khóc lóc mà lui ra, trở vá» báo cho Thà nh Äắc Thần biết. Thà nh Äắc Thần than rằng :
- Giả sỠvua Sở có tha cho ta, thì ta cũng chẳng còn mặt mũi nà o mà trông thấy phụ lão ở đất Thân và đất Tức nữa ?
Nói xong, liá»n ngảnh mặt vá» phÃa bắc lạy hai lạy, rồi tuốt gÆ°Æ¡m ra tá»± vẫn mà chết.
Vi Giả nghe tin Thà nh đắc Thần bị thua, há»i cha là Vi Lô Thần rằng :
- Nghe nói quan lệnh doãn bị thua, chẳng hay có thực hay không ?
Vi Lã Thần nói :
- Thực đấy ?
vi Giả nói :
- Chẳng hay đại vương xỠtrà ra thế nà o ?
Vi Lã Thần nói :
Thà nh Äắc Thần và các tÆ°á»›ng Ä‘á»u xin chịu tá»™i chết, đại vÆ°Æ¡ng chẳng Ä‘á»™ng lòng thÆ°Æ¡ng.
Vi Giả nói :
- Thà nh Äắc Thần là ngÆ°á»i ngang ngạnh mà kiêu ngạo, không thể nắm quyá»n hà nh má»™t mình được, nhÆ°ng nếu được má»™t ngÆ°á»i trà mÆ°u giúp và o, thì có thể láºp công. Nay dẫu bị thua nhÆ°ng ngà y khác báo thù được nÆ°á»›c Tấn, tất là Thà nh Äắc Thần, phụ thân nên can đại vÆ°Æ¡ng để mà giữ ngÆ°á»i ấy lại.
Vi Lã Thần nói :
- Nay đại vÆ°Æ¡ng Ä‘ang tức giáºn, nói cÅ©ng vô Ãch.
Vi Giả nói :
- Phụ thân không nhá»› lá»i nói của ngÆ°á»i thầy đồng ở Phạm ấp tên là Quáºt Tá»± hay sao ?
Vi Lã Thần nói :
Con thá» thuáºt lại cho cha nghe.
Vi Giả nói :
Quáºt Tá»± là ngÆ°á»i tà i xem tÆ°á»›ng lắm. Lúc đại vÆ°Æ¡ng ta còn là m thái tá», Quáºt Tá»± có nói : "- Äại vÆ°Æ¡ng cùng vá»›i Thà nh Äắc Thần và Äấu Nghi Thân, ba ngÆ°á»i nà y sau Ä‘á»u bất đắc kỳ tá». Äại vÆ°Æ¡ng nhá»› lá»i ấy, khi lên là m vua, ban cho Thần Äắc Thà nh và Äấu Nghi Thân má»—i ngÆ°á»i má»™t cái miá»…n tá» bà i, cất để là m cho lá»i nói của Quáºt Tá»±
không ứng nghiệm được nữa. Vì đại vÆ°Æ¡ng Ä‘ang khi tức giáºn, nên không nhá»› ra, nếu phụ thân nhắc đến thì thế nà o đại vÆ°Æ¡ng cÅ©ng tha tá»™i cho hai ngÆ°á»i ấy.
Vỉ Lã Thần tức khắc và o tâu với Sở Thà nh vương rằng :
Thà nh Äắc Thần tá»™i dẫu đáng chết, nhÆ°ng khi trÆ°á»›c đây được đại vÆ°Æ¡ng ban cho má»™t cái miá»…n tá» bà i, vì váºy, tôi thiết tưởng đại vÆ°Æ¡ng cÅ©ng nên xá tá»™i cho y.
Sở Thà nh vương ngạc nhiên mà rằng :
- Phải chăng là câu chuyện của Quáºt Tá»± ngà y trÆ°á»›c ? Nếu nhà ngÆ°Æ¡i không nhắc, thì ta quên hẳn Ä‘i mất !
Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng sai quan đại phu là Phan Uổng cùng vá»›i Thà nh Äại Tâm tức khắc truyá»n mệnh cho các tÆ°á»›ng Ä‘á»u khá»i tá»™i chết Khi Phan Uổng và Thà nh Äại Tâm Ä‘i đến Liên Các thì Thà nh Äắc Thần chết đâm ná»a ngà y rồi. Äấu Nghi Thân đã thắt cổ treo lên xà nhà , nhÆ°ng thân thể to lá»›n, đứt dây rÆ¡i xuống lại vừa gặp có lệnh miá»…n tỠđến, thà nh ra khá»i chết. Äấu Bá»™t thì còn có ý chá» chôn cất xong Thà nh Äắc Thần và Äấu Nghi Thân, rồi má»›i tá»± tá», bởi váºy cÅ©ng khá»i chết. Thà nh Äại Tâm ở lại Liên Cốc để khâm liệm cho cha, còn bá»n Äấu Nghi Thân, Äấu Bá»™t và Äấu Việt Tiêu thì theo Phan Uổng vá» Thân Thà nh và o lạy tạ Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng. Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng thấy nói
Thà nh Äắc Thần đã tá»± tá» rồi, thì thÆ°Æ¡ng xót vô cùng, rồi truyá»n thu quân trở vá» kinh đô nÆ°á»›c Sở, cho Vi Lã Thần lên là m lệnh doãn, truất Äấu Nghi Thân ra trấn thủ ThÆ°Æ¡ng ấp, và Äấu Bá»™t ra trấn thủ ở TÆ°Æ¡ng thà nh.
Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng lại nghÄ© thÆ°Æ¡ng Thà nh Äắc Thần, cho con là Thà nh Äại Tâm và Thà nh Gia Ä‘á»u là m quan đại phu. Quan nguyên lệnh doãn nÆ°á»›c Sở là Tá» Văn, bấy giỠđã trà sÄ© vỠở nhà , nghe tin Thà nh Äắc Thần bị thua, thở dà i mà than rằng :
Quả nhÆ° lá»i nói của Vi Giả ngà y trÆ°á»›c ! Kiến thức của ta, lại không bằng má»™t đứa trẻ con, chẳng cÅ©ng xấu hổ lắm ru !
Nói xong, há»™c máu mấy thăng, nằm gục xuống giÆ°á»ng không dáºy được nữa, rồi gá»i con là Äấu Ban đến mà dặn rằng :
Cha gần đến lúc chết, dặn lại con má»™t câu nà y : chú con là Äấu Việt Tiêu, từ khi má»›i sinh ra, đã có hình dáng nhÆ° con hùm con gấu, tiếng kêu nhÆ° giống sà i lang, đó là cái tÆ°á»›ng diệt tá»™c ; bấy giá» ta đây nói vá»›i ông mà y không nên nuôi, ông mà y không nghe. Nay Vỉ Lã Thần chắc là không thá», Äấu Bá»™t và Äấu Nghi Thân cÅ©ng khó lòng
mà được toà n tÃnh mệnh, sau nà y là m lệnh doãn nÆ°á»›c Sở, không phải là mà y thì tất là Việt Tiêu, Việt Tiêu là ngÆ°á»i tà n ác, được cầm quyá»n hà nh, tất sinh lòng phản nghịch, dòng dõi há» Äấu ta không khéo thì đến ná»—i tuyệt tá»±. Khi ta đã chết rồi, nếu Việt Tiêu lên là m lệnh doãn thì mà y nên trốn Ä‘i, kẻo mắc phải tai vạ đấy !
Äấu Ban sụp lạy xin vâng lá»i dạy. Tá» Văn nói xong thì chết.
Chẳng được bao lâu, Vi Lã Thần cÅ©ng chết. Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng nghÄ© đến cái công Tá» Văn bèn cho Äấu Ban lên là m lệnh doãn, lại Ä‘em Äấu Việt Tiêu là m quan tÆ° mã và Vi Giả là m quan công chÃnh.
Tấn Văn công từ khi đánh được Thà nh Äắc Thần, tiến quân và o đóng ở trong đồn trại quân Sở. Quân Sở bá» lại lÆ°Æ¡ng thá»±c nhiá»u lắm, quân Tấn lấy ra để ăn, lại nói đùa vá»›i nhau rằng :
- Thế nà y má»›i tháºt là ngÆ°á»i nÆ°á»›c Sở má»i ta đến ở, lại thết đãi ta đấy !
Các tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tá» và nÆ°á»›c Tần Ä‘á»u và o chúc mừng Tấn Văn công Tấn Văn công từ tạ không dám nháºn lá»i chúc mừng mà nét mặt lại sắc buồn rầu. Các tÆ°á»›ng nói :
- Nhà vua đánh được giặc mà sao lại có ý không vui ?
Tấn Văn công nói :
- Thà nh Äắc Thần vốn là ngÆ°á»i không chịu thua ai, ta dẫu thắng tráºn, phá»ng đã chắc gì, bởi váºy ta có ý lo sợ.
Bá»n Quắc Quy Phủ (tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tá») và công tá» Mẫn (tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tần) Ä‘á»u cáo từ xin vá». Tấn Văn công Ä‘em má»™t ná»a những đồ lấy được của nÆ°á»›c Sở, Ä‘Æ°a tặng nÆ°á»›c Tá» và nÆ°á»›c Tần. TÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tắng là công tôn Cá» cÅ©ng cáo từ vá» nÆ°á»›c. Tiên Chẩn cho áp giải Kỳ Man đến trÆ°á»›c mặt Tấn Văn công rồi kể tá»™i trái lệnh, gây mối nguy hại cho ba quân.
Tấn Văn công nói :
- Nhà ngươi trái lệnh nguyên soái như thế, nếu không có thượng quân và hạ quân đã đánh được quân Sở từ trước thì còn chống lại sao nổi ?
Tấn Văn công sai quan tư mã là Triệu Thôi định tội rồi chém đầu Kỳ Man để hiệu lệnh cho các quân sĩ :
- Từ nay trở đi, ai dám trái lệnh quan nguyên soái thì trông gương và o đãy !"
Quân sÄ© thấy váºy, cà ng biết sợ uy. Tấn Văn công đóng ở Hữu Sẵn ba ngà y, rồi thu quân vá» nÆ°á»›c. Äi đến sông Nam Hà quân sÄ© báo rằng :
DÆ°á»›i sông chÆ°a thấy sá»a soạn thuyá»n bè gì cả.
Tấn Văn công sai ngÆ°á»i triệu Chu Chi Kiá»u vốn là tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Quắc, khi trÆ°á»›c đầu hà ng, vá» là m tôi nÆ°á»›c Tấn. Äến lúc Tấn Văn công đánh Sở, Chu Chi Kiá»u theo Ä‘i, vẫn có ý muốn láºp công ; nhÆ°ng Tấn Văn công lại sai Ä‘i sá»a soạn thuyá»n bè chá»±c sẵn ở sông Nam Hà , để đợi đánh xong quân Sở thì vỠđấy. Bởi váºy Chu Chi Kiá»u không bằng
lòng, nhân lại vừa tiếp được tin vợ ở nhà ốm nặng, Chu Chi Kiá»u bèn nghÄ© rằng quân Tấn đánh nhau vá»›i Sở, tất còn lâu ngà y, liá»n lẻn vá» thăm vợ, ai ngá» má»›i được sáu ngà y Tấn Văn công đã đánh xong quân Sở thu quân trở vá» rồi.
Tấn Văn công không thấy Chu Chi Kiá»u, tức thì nổi giáºn, sai quân Ä‘i bắt thuyá»n của dân. Tiên Chẩn nói :
- Dân ở xứ Nam Hà nà y, nghe tin ta đánh được quân Sở, ai không sợ hãi, nếu ta sai quân sÄ© Ä‘i bắt thuyá»n, tất nhiên há» bá» mà trốn cả, chi bằng ta hạ lệnh thuê thuyá»n là tiện hÆ¡n cả.
Tấn Văn công khen phải, rồi sai quân sÄ© Ä‘i thuê thuyá»n. Äược má»™t lúc, thuyá»n đâu kéo đến, không biết bao nhiêu mà kể để Ä‘Æ°a đại binh qua sông. Tấn Văn công bảo Triệu Thôi rằng :
- Ta đã báo thù được nước Tà o và nước Vệ rồi, chỉ còn nước Trịnh là chưa báo được, nên nghĩ thế nà o ?
Triệu Thồi nói :
- Chúa công kéo quân qua nước Trịnh thì tự khắc nước Trịnh phải xin thần phục.
Tấn Vãn công nghe lá»i. Äi trong mấy ngà y nữa, bá»—ng gặp má»™t Ä‘oà n xe ngá»±a, rÆ°á»›c má»™t vị quý nhân từ phÃa đông kéo đến. TÆ°á»›ng Ä‘i tiá»n Ä‘á»™i của quân Tấn là Loan Chi ngăn lại mà há»i rằng :
Quân nà o ?
vị quý nhân ấy đáp rằng :
Ta đây là vÆ°Æ¡ng tá» Hồ, là m quan khanh sÄ© nhà Chu, Thiên tá» nhà Chu nghe tin vua Tấn đánh được quân Sở, để giữ yên Trung quốc, muốn thân hà nh đến khao thưởng quân sÄ©, váºy có sai ta Ä‘i báo trÆ°á»›c cho biết.
Loan Chi tức khắc đưa vương tỠHỔ lại yết kiến Tấn Văn công.
Tấn Văn công há»i các tÆ°á»›ng rằng :
- Nay thiên tá» muốn thân hà nh đến để khao thÆ°á»ng quân ta, váºy ở nÆ¡i Ä‘Æ°á»ng sá lá»… nghi nên thế nà o ?
Triệu Thôi nói :
- Từ đây sang Hà nh Ung cÅ©ng gần, ở đấy có má»™t nÆ¡i gá»i là Tiá»…n Thổ đất phẳng mà rá»™ng, ta nên nháºt dạ khởi công để dá»±ng lên hà nh cung nhà vua ở đấy rồi chúa công Ä‘em các vua chÆ° hầu Ä‘i đón thiên tỠđến ngá»± tại đấy, để cùng nhau là m lá»… triá»u kiến, cho khá»i trái đạo vua tôi.
Tấn Văn công liá»n hẹn vá»›i vÆ°Æ¡ng tá» Hổ, định đến ngà y mồng má»™t tháng năm thì đón thiên tá» sang đất Tiá»…n Thổ. VÆ°Æ¡ng tá» Há»” cáo từ trở vá» . Äại binh nÆ°á»›c Tấn thẳng Ä‘Æ°á»ng keo sang Hà nh Ung. Äi được má»™t quãng lại gặp má»™t Ä‘oà n xe ngá»±a Ä‘i đầu là sứ thần nÆ°á»›c Trịnh, tên là Tá» Nhân Cá»u. Nguyên Trịnh Văn công sợ quân Tấn đến há»i tá»™i, má»›i sai Tá» Nhân Cá»u Ä‘i xin giảng hòa. Tấn Văn công nổi giáºn, nói :
- NÆ°á»›c Trịnh nghe tin quân Sở thua, rồi má»›i chịu xin giảng hòa thì không phải là thá»±c lòng, chá» khi ta nếu kiến thiên tá» xong, bấy giá» sẽ Ä‘em quân đến táºn dÆ°á»›i thà nh để nói chuyện.
Triệu Thôi nói :
- Từ khi ta cá» binh đến nay, Ä‘uổi vua Vệ, bắt vua Tà o, lại phá được quân Sở, uy danh đã lừng lẫy lắm rồi nếu lại còn đánh nÆ°á»›c Trịnh nữa, thì quân sÄ© mệt nhá»c quá, xin chúa công cứ cho giảng hòa, nếu nÆ°á»›c Trịnh còn có lòng khác thì ta nghỉ quân mấy tháng, rồi sẽ sang đánh, cÅ©ng chÆ°a lấy gì là m cháºm.
Tấn Văn công bèn cho nÆ°á»›c Trịnh giảng hòa Äại binh kéo đến Hà nh Ung. Má»™t mặt Văn công sai Há»– Mao và hồ Yến Ä‘em quân bản bá»™ đến đất Tiá»…n Thổ để dá»±ng hà nh cung, má»™t mặt sai Loan Chi và o kinh thà nh nÆ°á»›c Trịnh để cùng vá»›i Trịnh Văn công há»™i thá» Trịnh Văn công lại thân hà nh đến Hà nh Ung để tạ Æ¡n Tấn Văn công đã cho giảng hòa. Tấn Văn công cùng vá»›i Trịnh Văn công nói chuyện rất là vui vẻ Trong khi nói chuyện, Tấn Văn công khen Thà nh Äắc Thần nÆ°á»›c Sở là ngÆ°á»i vÅ© dÅ©ng. Trịnh Văn công nói :
Thà nh Äắc Thần nay đã tá»± tỠở đất Liên Cốc rồi !
Tấn Văn công. thở dà i thương tiếc. Khi Trịnh Văn công lui ra rồi, Tấn Văn công nói riêng với các tướng rằng :
Ngà y nay ta được nÆ°á»›c Trịnh thần phục, cÅ©ng chẳng lấy gì là m mừng, chi mừng rằng nÆ°á»›c Sở đã mất Thà nh Äắc Thần mà thôi.
Thà nh đắc Thần đã chết rồi, thì những ngÆ°á»i khác, ta chẳng lo ngại gì nữa, các ngÆ°á»i có thể nằm yên được !
Há»’ Mao và Há»– Yến ra sức hÆ¡n má»™t tháng trá»i, má»›i dá»±ng xong vÆ°Æ¡ng cung, Tấn Văn công truyá»n hịch Ä‘i các nÆ°á»›c chÆ° hầu, hẹn đến mồng má»™t tháng năm phải có đủ mặt ở đất Tiá»…n Thổ. Lúc bấy giá», Trung Thà nh công (VÆ°Æ¡ng thần) Tá» Chiêu công (Phan) là những nÆ°á»›c giao hiếu từ trÆ°á»›c, Trịnh Văn công (Tiệp) là má»™t nÆ°á»›c má»›i quy phụ lÃ
những nÆ°á»›c đầu tiên đến dá»± há»™i. Còn nhÆ° Lá»– Hi công (Thân) Trần Mục công (Khoản), Sái Trang công (Giáp Ngá») Ä‘á»u là vá» cánh nÆ°á»›c Sở, nhÆ°ng sợ uy nÆ°á»›c Tấn, cÅ©ng phải đến dá»± há»™i. Châu và Cá» là nÆ°á»›c nhá», chẳng kể là m chi, chỉ có Hứa Hi công (Nghiệp) thần phục nÆ°á»›c Sở đã lâu không muốn theo Tấn ; Tần Mục công (Nhâm Hiếu) dẫu có giao hiếu vá»›i Tấn, nhÆ°ng xÆ°a nay chÆ°a dá»± há»™i vá»›i trung quốc bao giá», váºy cÅ©ng ngần ngại không đến. Vệ Thà nh công (Trịnh), trÆ°á»›c tránh ra TÆ°Æ¡ng NgÆ°u , Tà o Cung công (Tượng) hiện còn giam ở NgÅ© Lá»™c, Tấn Văn công đã hẹn trả lại nÆ°á»›c cho, nhÆ°ng chÆ°a nói rõ, bởi váºy cÅ©ng không được dá»± há»™i. Vệ Thà nh công nghe Tấn Văn công sắp há»p chÆ° hầu, bèn bảo Ninh Du rằng :
Vua Tấn hội chư hầu mà không nói gì đến nước Vệ ta, thế thì nước Tấn còn căm tức ta lắm, có lẽ ta phải trốn đi nước khác.
Ninh Du nói :
- Nay chúa công chỉ nghÄ© má»™t Ä‘Æ°á»ng trốn Ä‘i mà thôi thì sau nà y ai là ngÆ°á»i giúp cho chúa công được trở vá» nÆ°á»›c, chi bằng chúa công nhÆ°á»ng ngôi cho Thúc VÅ©, lại sai Nguyên Huyến Ä‘Æ°a Thúc VÅ© đến Tiá»…n Thổ để xin dá»± há»™i. Nếu lòng trá»i còn tá»±a nÆ°á»›c Vệ mà Thúc VÅ© được dá»± há»™i thì Thúc VÅ© được giữ ngôi nÆ°á»›c Vệ, cÅ©ng nhÆ° chúa công
giữ ngôi chứ sao. Huống chi Thúc VÅ© vốn là ngÆ°á»i hiếu hữu, tất chẳng nỡ mà trả lại ngôi cho chúa công.
Vệ Thà nh công dẫu trong lòng không muốn, nhÆ°ng đã đến nÆ°á»›c ấy cÅ©ng không là m thế nà o được, liá»n sai Tôn Viêm phụng mệnh nhÆ°á»ng ngôi cho Thúc VÅ©, theo nhÆ° lá»i của Ninh Du. Tôn Viêm phụng mệnh Ä‘i sang Sở Khâu để nói vá»›i Thúc VÅ©, Vệ Thà nh công lại há»i Ninh Du rằng :
Nay ta nên trốn sang nước nà o ?
Ninh Du còn ngần ngừ chÆ°a trả lá»i. Vệ Thà nh công nói :
- CÓ nên sang nước Sở không ?
Ninh Du nói :
- NÆ°á»›c Sở nay Ä‘ang là má»™t nÆ°á»›c cừu địch vá»›i nÆ°á»›c Tấn. Và khi trÆ°á»›c ta đây Ä‘Æ°a thÆ° tuyệt giao vá»›i Sở, bây giá» còn sang là m gì, chi bằng ta sang nÆ°á»›c Trần. NÆ°á»›c Trần sắp sá»a thần phục nÆ°á»›c Tấn, ta lại có thể nhá» nÆ°á»›c Trần mà giao thiệp vá»›i nÆ°á»›c Tấn được.
Vệ Thà nh công nói :
ÄÆ°a thÆ° tuyệt giao, không phải tá»± ý ta, Ä‘iá»u ấy hẳn nÆ°á»›c Sở cÅ©ng biết. Vả nÆ°á»›c Tấn và nÆ°á»›c Sở sau nà y đối đãi vá»›i nhau nhÆ° thế nà o cÅ©ng chÆ°a biết được, Thúc VÅ© theo Tấn mà ta theo Sở thì có phải lại giữ được cả hai bên không ?
Vệ Thà nh công bèn Ä‘i sang Sở. Những ngÆ°á»i nÆ°á»›c Sở ở biên giá»›i trông thấy Vệ Thà nh công, Ä‘á»u Ä‘uổi theo mà mắng nhiếc. Vệ Thà nh công bất đắc dÄ© lại phải quay sang nÆ°á»›c Trần, và phục Ninh Du là ngÆ°á»i cao kiến.
Tôn Viêm phụng mệnh Vệ Thà nh công đến báo Thúc Vũ. Thúc Vũ nói :
- Tôi xin quyá»n giữ lấy nÆ°á»›c mà thôi, dẫu chúa công nhÆ°á»ng ngôi, lẽ đâu tôi dám nháºn. .
Nói xong, liá»n cùng vá»›i Nguyên Huyá»n đến đất Tiá»…n Thổ để há»™i vá»›i các nÆ°á»›c chÆ° hầu, rồi lại sai Tôn Viêm vá» nói lại cho Vệ Thà nh công biết rằng khi sang đến Tiá»…n Thổ thì thế nà o cÅ©ng vì Vệ Thà nh công mà xin Tấn phục quốc cho. Nguyên Huyá»n nói :
- Chúa công ta rất đa nghi, ta không sai con theo sang thì sao cho chúa công tin được ?
Nguyên Huyá»n liá»n sai con là Nguyên Dốc Ä‘i theo Tôn Viêm.
Công tá» Chuyên Khuyển bảo riêng vá»›i Nguyên Huyá»n rằng :
- Chúa công chắc hẳn không trở vỠđược, sao nhà ngÆ°Æ¡i không Ä‘em việc chúa công nhÆ°á»ng ngôi mà công bố cho ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c biết rồi tôn láºp Thúc VÅ© lên là m vua, nhà ngÆ°Æ¡i là m tÆ°á»›ng ? Tất nhiên vua Tấn cÅ©ng bằng lòng, bấy giá» nhà ngÆ°Æ¡i nhá» uy nÆ°á»›c Tấn thì sẽ cùng Thúc VÅ© cùng cầm quyá»n chÃnh nÆ°á»›c Vệ chả hÆ¡n Æ° ?
Nguyên Huyá»n nói :
Thúc Vũ còn có lòng với anh, nữa là ta lại dám quên vua hay sao ? Ta đi chuyến nà y, quyết nói với vua nước Tấn để xin trả lại nước cho chúa công.
Công tá» Chuyên Khuyển nÃn lặng lui ra, nhÆ°ng lại sợ khi Vệ Thà nh công đã phục quốc rồi mà Nguyên Huyá»n tiết lá»™ lá»i nói của mình ra thì tất Vệ Thà nh công bắt tá»™i, má»›i láºp kế lẻn sang nÆ°á»›c Trần, máºt báo vá»›i Vệ Thà nh công, lại nói dối là Nguyên Huyá»n đã láºp Thúc VÅ© lên là m vua, và nhá» uy nÆ°á»›c Tấn bảo há»™. Vệ Thà nh công tin là chuyện thá»±c, liá»n bảo Tôn Viêm. Tôn Viêm nói :
- Việc ấy tôi không được biết. Nay Nguyên Dốc hiện Ä‘ang ở đây, cha hắn có mÆ°u gì thì hắn tất biết, sao chúa công không gá»i mà há»i xem ?
Vệ Thà nh công lại há»i Nguyên Dốc. Nguyên Dốc nói :
Việc ấy chắc hẳn không có.
Ninh Du cũng nói rằng :
- Nếu Nguyên Huyá»n có lòng bất trung thì sao lại chịu sai con đến ở đây, xin chúa công chá»› nghi ngá».
Công tỠChuyên Khuyển lại nói với Vệ Thà nh công rằng :
Nguyên Huyến láºp mÆ°u là m phản chúa công kể đã lâu ngà y, nay cho con sang ở đây, chÃnh là muốn dò xem tình hình chúa công ra sao để phòng bị. Nếu Nguyên Huyá»n định xin vá»›i vua Tấn trả lại nÆ°á»›c cho chúa công thì tất Thúc VÅ© không dám dá»± há»™i, nhược bằng Thúc VÅ© dám công nhiên dá»± há»™i thá» tháºt là chà định chiếm ngôi, chúa công nên xét kỹ.
Vệ Thà nh công máºt sai ngÆ°á»i sang đất Tiá»…n Thổ để dò xemn tình hình Thúc VÅ© ra là m sao.
Xa giá Chu Tương vương ngự sang Tiễn Thổ. Tấn Văn công đem chư hầu ra đón Ở ngoà i ba mươi dặm rồi rước vỠchốn vương cung.
ChÆ° hầu là m lá»… triá»u kiến xong, Tấn Văn công Ä‘em các phẩm váºt lấy được của nÆ°á»›c Sở ra dâng ná»™p. Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng bằng lòng, nói :
- Từ khi Tá» Hoà n công tạ thế rồi, nÆ°á»›c Sở lại cáºy sức mạnh, xâm phạm các nÆ°á»›c Trung quốc, nay được thúc phụ Ä‘em quân đánh Sở để giữ yên nhà Chu ta, Ä‘iá»u đó chẳng những má»™t mình ta Ä‘á»™i Æ¡n, dẫu tiên vÆ°Æ¡ng nhà Chu ta thủa xÆ°a cÅ©ng Ä‘á»™i Æ¡n nhiá»u lắm.
Ngà y hôm sau, Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng sách phong Tấn Văn công là m phÆ°Æ¡ng bá. Tấn Văn công láºp má»™t cái Ä‘Ã n ở bên cạnh vÆ°Æ¡ng cung, để há»™i thá» vá»›i chÆ° hầu. Äến hôm khai há»™i, Tấn Văn công lên Ä‘Ã n trÆ°á»›c chÆ° hầu lục tục theo sau. Nguyên Huyá»n hôm trÆ°á»›c Ä‘Æ°a thúc VÅ© và o yết kiến Tấn Văn công, hôm ấy Thúc VÅ© quyá»n nháºn nghi vua nÆ°á»›c Vệ, cÅ©ng được đứng phụ ở cuối tá» Æ°á»›c thÆ°.
VÆ°Æ¡ng tá» Há»” tuyên Ä‘á»c lá»i thế rằng :
Phà m các nÆ°á»›c đồng minh ta, nên cùng má»™t lòng giữ nhà Chu, chá»› tà n hại lẫn nhau, ká»… nà o trái lá»i thá» thì quá»· thần tru diệt .
Các vua chư hầu đồng thanh nói :
- Xin phụng mệnh !
Thá» xong Tấn Văn công muốn Ä‘em Thúc VÅ© và o tiểu kiến Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng và láºp là m vua nÆ°á»›c Vệ để thay Vệ Thà nh công. Thúc vÅ© ứa nÆ°á»›c mắt mà từ chối vá»›i Tấn Văn công rằng :
Ngà y xÆ°a Tá» Hoà n công há»™i chÆ° hầu ở đất Ninh Mặc, thế tá» Hoa nÆ°á»›c Trịnh là con mà là m phản cha, Tá» Hoà n công còn Ä‘em lá»i trách mắng ; nay chúa công Ä‘ang noi theo sá»± nghiệp của Tá» Hoà n công thủa trÆ°á»›c, mà lại muốn cho Thúc VÅ© nà y là em mà là m phản anh hay sao ? Nếu chúa công có lòng thÆ°Æ¡ng đến tôi thì xin trả ngôi
vua nước Vệ cho anh tôi, anh tôi sẽ dốc một lòng thần phục quý quốc.
Nguyên Huyá»n cÅ©ng sụp lạy mà xin cho Vệ Thà nh công. Tấn Văn công thấy váºy, má»›i gáºt đầu thuáºn cho.
|
01-01-2010, 06:33 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
hồi 42
TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng thiết triá»u ở Hà DÆ°Æ¡ng
Nguyên Huyá»n khiếu oan cho Thúc VÅ©
Chu Tương vương thân hà nh đến Tiễn Thổ úy lạo Tấn Văn công, rồi lại trở vỠnhà Chu. Các vua chư hầu cũng cáo từ vỠnước cả.
Vệ Thà nh công từ khi nghe lá»i Chuyên Khuyển nói, có ý nghi ngá», má»›i sai ngÆ°á»i đến đất Tiá»…n Thổ để dò xem tình hình Thúc VÅ© ra sao. Bấy giá» thấy Nguyên Huyá»n Ä‘Æ°a Thúc VÅ© và o dá»± há»™i vá»›i các vua chÆ° hầu, chÆ°a kịp xét kỹ vá»™i và ng vá» phi báo cho Vệ Thà nh công biết. Vệ Thà nh công nổi giáºn nói :
- Nếu váºy thì Thúc VÅ© tá»± láºp là m vua nÆ°á»›c Vệ rồi. Nguyên Huyá»n là đứa phản tặc, tham cầu phú quý, phù láºp Thúc VÅ© lên là m vua ; lại sai con đến ở đây để dò xét tình hình ta, khi nà o ta lại dung tha cho cha con nó.
Con Nguyên Huyến là Nguyên Dốc toan tìm lá»i phân giải. Vệ Thà nh công chém má»™t nhát, Nguyên Dốc chết ngay. Những ngÆ°á»i theo hầu Nguyên Dốc vá»™i và ng trốn vá» báo tin cho Nguyên Huyá»n biết. Nguyên Huyá»n nói :
- Con ta sống chết chẳng qua cÅ©ng là tại số, chúa công dẫu phụ lòng Nguyên Huyá»n nà y, nhÆ°ng Nguyên Huyá»n nà y có đâu dám phụ lòng Thúc VÅ© !
Tư mã Man bảo Nguyên Huyến rằng :
- Chúa công đã có lòng nghi thì nhà ngÆ°á»i há chẳng nên từ chức bá» vá», để tá» lòng tnmg thà nh của mình ru !
Nguyên Huyá»n thở dà i mà than rằng :
Nếu tôi từ chức .bỠvỠthì ai cùng Thúc Vũ giữ nước nà y ? Con ta bị giết là một việc riêng, lẽ nà o ta vì một việc riêng mà không nghĩ đến nước hay sao ?
Nói xong, liá»n bảo Thúc VÅ© viết thÆ° xin Tấn Văn công trả lại ngôi vua cho Vệ Thà nh công.
Tấn Văn công sau khi đã phụng mệnh thiên tá» lên là m bá chủ, liá»n thu quân vá» nÆ°á»›c. Dân nÆ°á»›c Tấn, già trẻ lá»›n bé tranh nhau Ä‘i đón, tÆ°ng bừng nô nức. Tấn Văn công vỠđến triá»u, bà n việc ban thưởng các công thần, lấy Há»’ Yến là m công đầu, thứ nhì Tiên Chẩn.
Các tÆ°á»›ng Ä‘á»u nói rằng :
- Tráºn Thà nh Bá»™c, ta phá được quân Sở, Ä‘á»u nhá» công Tiên Chẩn cả, nay lại lấy Há»– Yến là m công đầu là cá»› là m sao ?
Tấn Văn công nói :
- Vá» việc Thà nh Bá»™c, Tiên Chẩn bảo ta rằng : "Nên đánh ngay quân Sở, chá»› có bá» mất dịp hay" mà Há»’ Yến bảo ta rằng : "Nên lui tránh quân Sở, chá»› bá» mất Ä‘iá»u tÃn nghÄ©a" Äánh được quân giặc, chẳng qua là cái công má»™t thá»i ; giữ được Ä‘iá»u tÃn nghÄ©a, má»›i tháºt là cái lợi muôn Ä‘á»i, thế thì Há»’ Yến ở trên Tiên Chẩn là phải.
Các tÆ°á»›ng Ä‘á»u tâm phục cả. Há»” Yến lại tâu rằng :
Tuân Tức ngà y xÆ°a chết vì cái nạn Há» Tá» và Trác Tá», tháºt là má»™t kẻ trung thần đáng nêu gÆ°Æ¡ng, xin chúa công bổ dụng con cháu, để khÃch lệ các bá» tôi khác.
Tấn Văn công nghe lá»i, liá»n triệu con trai Tuân Tức là Tuân Lâm Phủ, bổ là m chức quan đại phu. Chu Chi Kiá»u Ä‘ang ở nhà vá»›i vợ con, nghe tin Tấn Văn công sắp đến, vá»™i và ng đón Ä‘Æ°á»ng để yết kiến.
Tấn Văn công truyá»n giam lại má»™t chá»—. Khi ban thưởng công thần xong, Tân Văn công liá»n sai quan tÆ° mã là Triệu Thôi nghị tá»™i Chu Chi Kiá»u. Chu Chi Kiá»u kêu van vì cá»› vợ ốm. Tấn Văn công nói :
- Kẻ bỠtôi đã hết lòng thỠvua thì dẫu thân mình cũng chẳng dám tiếc, huống chi là vợ con !
Nói xong, truyá»n Ä‘em ra chém.
Tấn Văn công từ khi Ä‘em quân Ä‘i đánh Sở, lần thứ nhất chém Äiên Thiệt, lần thứ hai chém Kỳ Man, đến bây giá» lại chém Chu Chi Kiá»u, ba ngÆ°á»i ấy Ä‘á»u là báºc danh tÆ°á»›ng mà là m việc trái phép cả, bởi váºy các tÆ°á»›ng sÄ© ai cÅ©ng sợ uy theo lệnh. Má»™t hôm, Tấn Văn công ngá»± triá»u Ä‘ang cùng vá»›i Há» Yến bà n việc nÆ°á»›c Tà o và nÆ°á»›c Vệ, bá»—ng tiếp được thÆ° của nÆ°á»›c Vệ gá»i đến, Tấn Văn công nói :
- ÄÓ tất là thÆ° của Thúc VÅ© xin há»™ cho anh.
Nói đoạn mở thư ra xem. Thư rằng :
Chúa công không nỡ diệt nÆ°á»›c Vệ và đã hứa lá»i tha cho vua nÆ°á»›c Vệ tôi. NgÆ°á»i nÆ°á»›c Vệ tôi ai cÅ©ng nghển cố trông chở việc là m cao nghÄ©a của chúa công. Váºy xin chúa công sá»›m liệu cho
Trần Mục công cÅ©ng sai sứ đến nÆ°á»›c Tấn, xin lá»—i há»™ cho Vệ Thà nh công. Tấn Văn công viết thÆ° hồi đáp, thuáºn cho Vệ Thà nh công vá» nÆ°á»›c ; lại hạ lệnh cho KhÆ°á»›c BỘ DÆ°Æ¡ng chá»› Ä‘em quân ngăn trở.
Thúc VÅ© được tin Tấn Văn công tha cho Vệ Thà nh công vá» nÆ°á»›c, vá»™i và ng sai ngÆ°á»i sang nÆ°á»›c Trần để đón Vệ Thà nh công. Trần Mục công cÅ©ng sai ngÆ°á»i khuyên Vệ Thà nh công vá» nÆ°á»›c. Công tá» Chuyên Khuyển bảo Vệ Thà nh công rằng :
- Thúc VÅ© là m vua nÆ°á»›c Vệ đã lâu, được ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c ai cÅ©ng quy phụ, và nÆ°á»›c ngoà i giao hảo, nay dẫu cho ngÆ°á»i sang đón, chúa công cÅ©ng chá»› nên tin vá»™i.
Vệ Thà nh công nói :
- Ta cũng lấy là m lo lắm !
Nói xong, liá»n sai Ninh Du đến Sở Khâu trÆ°á»›c để dò xét tình hình. Ninh Du đến Sở Khâu, vừa gặp lúc Thúc VÅ© Ä‘ang bà n việc ở trong triá»u. Ninh Du và o triá»u, thấy Thúc VÅ© không đặt chá»— ngồi ở chÃnh giữa Ä‘iện mà chỉ ngồi ở trái đông, lại trở mặt vá» hÆ°á»›ng tây.
Thúc vÅ© trông thấy Ninh Du, vá»™i và ng chạy ra đón và o, tiếp đãi rất lá»… phép. Ninh Du giả cách há»i rằng :
- Ngà i đã quyá»n ngá»± ngôi vua, mà lại ngồi ở bên trái thì sao cho trá»ng thể thống ?
Thúc Vũ nói :
- Ngôi chÃnh ở giữa là chá»— anh tôi ngá»± xÆ°a nay, tôi ngồi Ở gian bên cạnh, cÅ©ng còn có ý sợ hãi, khi nà o lại dám ngá»± ở gian giữa.
Ninh Du nói :
- Bây. giỠtôi mới biết rõ lòng ngà i ?
Thúc Vũ nói :
Tôi vẫn ngà y đêm mong nhá»› anh tôi lắm, đại phu nên khuyên anh tôi mau mau vá» triá»u, để cho tôi được yên lòng. .
Ninh Du má»›i Ä‘Ãnh Æ°á»›c, hẹn đến ngà y mùng má»™t tháng sáu thì Ä‘Æ°a. Vệ Thà nh công vá» nÆ°á»›c. Ninh Du cáo từ lui ra, và nghe ngóng ý kiến của má»i ngÆ°á»i thì thấy nói các quan trong triá»u Ä‘á»u xúm nhau bà n luáºn, chỉ sợ vua cÅ© lại vá» thì tất nhiên trị tá»™i những kẻ ở nhà , bởi váºy ai cÅ©ng lấy là m lo ngại. Ninh Du bèn nói vá»›i các quan rằng :
- Tôi phụng mệnh vua cÅ© đến đây để truyá»n . bảo cho các quan biết rằng khi vua cÅ© vá» nÆ°á»›c, quyết không bắt tá»™i ai cả ; nếu cắc quan không tin thì tôi xin cùng vá»›i các quan cùng thá».
Các quan Ä‘á»u nói :
Nếu cùng thỠvới nhau thì còn nghi ngại gì nữa !
Ninh Du liá»n cùng vá»›i các quan thá». Cắc quan Ä‘á»u bằng lòng cả.
Thúc VÅ© lại sai quan đại phu là TrÆ°á»ng lÆ°Æ¡ng chuyên giữ quốc môn, và dặn rằng phà m những ngÆ°á»i của Vệ Thà nh công thì bất cứ lúc nà o, cÅ©ng mở cá»a cho và o ngay. Ninh Du vá» nói vá»›i Vệ Thà nh công rằng :
Thúc VÅ© tháºt lòng đợi chúa công vá». chứ không có ý là m phản.
Vệ Thà nh công cÅ©ng có lòng tin. Khốn ná»—i Chuyên Khuyển khi trÆ°á»›c đây Ä‘em lá»i gièm pha Thúc VÅ©, sợ khi lá»™ việc ra thì bi tá»™i, nên lại nói vá»›i Vệ Thà nh công rằng :
- Tôi chỉ e Thúc VÅ© cùngvá»›i Ninh Du Æ°á»›c định nhau để là m hại chúa công, chi bằng chúa công cứ nhân lúc bất ngá», vá» trÆ°á»›c ngà y hẹn thì má»›i có thể vẹn toà n được.
Vệ Thà nh công theo lá»i, truyá»n sắp sá»a xa giá để vá» nÆ°á»›c Vệ. Chuyên Khuyển xin là m tiến khu. Vệ Thà nh công cho Ä‘i. Ninh Du nói :
- Tôi đã hẹn ngà y vá»›i ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c rồi, nay chúa công vá» trÆ°á»›c ngà y hẹn thì ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c tất có lòng nghi hoặc.
Chuyên Khuyển quát to lên rằng :
- Ninh Du không muốn cho chúa công chóng vỠlà chủ ý thế nà o ?
Ninh Du không dám can ngăn nữa, chỉ xin vá»›i Vệ Thà nh công cho Ä‘i trÆ°á»›c để hiểu dụ ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c, khiến má»i ngÆ°á»i được yên lòng Vệ Thà nh công nói :
- Nhà ngÆ°Æ¡i hiểu dụ cho ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c biết rằng nay ta vá»™i vá» là có lòng nhá»› nÆ°á»›c, chứ không vì cá»› gì khác.
Ninh Du đi rồi, Chuyên Khuyển lại nói với Vệ Thà nh công rằng :
Ninh Du xin vỠtrước, cũng đáng nghi lắm, chúa công phải đi mau mới được.
Vệ Thà nh công truyá»n cho quân sÄ© Ä‘i mau. Ninh Du vỠđến quốc môn, TrÆ°á»ng DÆ°Æ¡ng há»i biết là ngÆ°á»i của Vệ Thà nh công tức khắc mở cá»a cho và o. Ninh Du nói :
Chúa công sắp vỠđến nơi ?
TrÆ°á»ng DÆ°Æ¡ng nói :
- Sao chÆ°a đến hẹn mà chúa công đã vá» ngay nhÆ° váºy ? Nhà ngÆ°Æ¡i và o thà nh báo tin cho Thúc VÅ© biết, để tôi Ä‘i đón chúa công.
Ninh Du vừa má»›i quay mình Ä‘i khá»i thì Chuyên Khuyển đã đến nÆ¡i rồi. Chuyên Khuyển nói :
Chúa công đang đi sau
TrÆ°á»ng DÆ°Æ¡ng vá»™i và ng Ä‘em quân Ä‘i đón. Chuyên Khuyển tiến thẳng và o trong thà nh. Bấy giá» Thúc VÅ© Ä‘ang đốc thúc quân sÄ© quét dá»n cung thất, rồi ngồi gá»™i đầu ở giữa sân, thấy Ninh Du và o báo tin vệ Thà nh công vá», ná»a sợ ná»a mừng, vừa toan há»i vì cá»› gì mà vá» trÆ°á»›c ngà y hẹn, thì lại nghe có tiếng xe ngá»±a rầm rầm, tưởng là Vệ Thà nh công đã vá», tóc còn chÆ°a ráo, vá»™i và ng lấy tay vén lên, chạy ra đón,
chẳng ngá» lại là Chuyên Khuyển. Chuyên Khuyển sợ để Thúc VÅ© sống thì sau nà y anh em há»i nhau, lại tá» rõ tá»™i mình ra, liá»n giÆ°Æ¡ng cung bắn má»™t phát, trúng ngay và o bụng Thúc VÅ©. Thúc VÅ© ngã gục xuống.
Ninh Du vợi và ng chạy lại để cứu thì đã không kịp rồi.
Nguyên Huyá»n nghe tin Thúc VÅ© bị giết, thì giáºt mình kinh sợ và chá»i rằng :
- Äứa hôn quân vô đạo ! Mà y giết oan má»™t ngÆ°á»i vô tá»™i, trá»i nà o có dung mà y, phen nà y ta quyết sang kêu vá»›i vua Tấn, thá» xem mà y có ngồi yên được hay không ?
Nguyên Huyá»n lăn khóc má»™t lúc, rồi bá» trốn sang nÆ°á»›c Tấn. Vệ Thà nh công vỠđến quốc môn, Trùng DÆ°Æ¡ng đón. Vệ Thà nh công há»i chuyện. TrÆ°á»ng DÆ°Æ¡ng nói :
Thúc Vũ có dặn tôi rằng chúa công muốn vỠlúc nà o cũng cứ để cho và o, không được ngăn trở.
Vệ Thà nh công thở dà i mà than rằng :
- Em ta quả không có ý gì khác cả.
Khi và o đến trong thà nh, trông thấy Ninh Du nước mắt dà n dụa chạy lại nói rằng :
Thúc VÅ© Ä‘ang gá»™i đầu, nghe tin chúa công vá», vá»™i và ng mừng rỡ lấy tay vén tóc, chạy ra để đón, ai ngá» Chuyên Khuyển bắn chết, khiến cho tôi thất tÃn vá»›i ngÆ°á»i trong nÆ°á»›c, xin chúa công xét cho.
Vệ Thà nh công hổ thẹn đáp rằng :
Ta đã biết Thúc Vũ oan rồi.
Nói xong, liá»n tiến thẳng và o trong cung. Các quan nghe tin lục tục ra đón, kẻ trÆ°á»›c ngÆ°á»i sau, không được Ä‘á»u nhau. Ninh Du Ä‘Æ°a Vệ Thà nh công đến xem thi thể Thúc VÅ© : hai mắt Thúc VÅ© còn mở trừng trừng nhÆ° ngÆ°á»i sống váºy. Vệ Thà nh công ôm đầu Thúc Vú để kê lên trên đùi, rồi khóc òa lên rằng :
- Em Æ¡i ? Vì em mà anh được vá», nay vì anh mà em phải chết, Ä‘au lòng anh lắm ! .
Bỗng hai mắt Thúc Vũ sáng quắc lên, rồi dần dần nhắm lại.
Ninh Du nói :
Không giết Chuyên Khuyển thì sao cho thá»a linh hồn Thúc VÅ©
Vệ Thà nh công tức khắc sai ngÆ°á»i bắt Chuyên Khuyển. Bấy giá» Chuyên Khuyển toan Ä‘i trốn, nhÆ°ng bị Ninh Du sai ngÆ°á»i bắt ngay được Ä‘em vá» ná»™p Vệ Thà nh công. Chuyên Khuyển nói rằng :
- Tôi giết Thúc Vũ cũng là vì chúa công !
Vệ Thà nh công nổi giáºn, nói :
- Mà y cố tình gièm pha em ta, lại tá»± tiện giết ngÆ°á»i vô tá»™i, nay còn toan đổ lá»—i cho ta hay sao !
Nói xong, truyá»n Ä‘em ra chém, lại truyá»n lấy lá»… quốc quân háºu táng cho Thúc VÅ©. NgÆ°á»i nÆ°á»›c Vệ khi trÆ°á»›c nghe tin Thúc VÅ© bị giết, Ä‘á»u huyên náo cả lên, nay thấy Vệ Thà nh công chém Chuyên Khuyển và háºu táng cho Thúc VÅ©, trong nÆ°á»›c má»›i được yên ổn.
Quan đại phu nÆ°á»›c Vệ là Nguyên Huyá»n trốn sang nÆ°á»›c Tấn, và o yết kiến Tấn Văn công, sụp lạy ở dÆ°á»›i đất thuáºn lại câu chuyện Vệ Thà nh công nghi ngá» Thúc VÅ© mà sai Chuyên Khuyển bắn chết Thúc VÅ©, Nguyên Huyá»n vừa nói vừa khóc. Tấn Văn công Ä‘á»™ng lòng thÆ°Æ¡ng xót, Ä‘em lá»i an ủi Nguyên Huyá»n, má»i ra nghỉ ở nhà công
quán rồi há»p triá»u thần lại để thÆ°Æ¡ng nghị. Tấn Văn công há»i các quan rằng :
Ta nhá» sức các ngÆ°Æ¡i, đánh má»™t tráºn mà thắng quân Sở, lại phụng mệnh thiên tá», há»™i chÆ° hầu ở đất Tiá»…n Thổ, sát nghiệp bá chủ chẳng kém gì Tá» Hoà n công thủa xÆ°a, nhÆ°ng nÆ°á»›c Tần không dá»± há»™i, nÆ°á»›c Hứa không và o triá»u, nÆ°á»›c Trịnh dẫu há»™i thá» mà vẫn có lòng nghi hoặc, nay vua Vệ vá» nÆ°á»›c mà dám tá»± tiện giết em là má»™t ngÆ°á»i đã dá»± há»™i vá»›i ta, nếu ta không Ä‘em quân Ä‘i đánh thì sao cho thu phục được chÆ° hầu, váºy chúng ta phải định kế nhÆ° thế nà o ?
Tiên Chẩn nói :
NÆ°á»›c nà o là m Ä‘iá»u trái phép thì bá chủ có quyá»n Ä‘em quân há»i tá»™i. Tôi xin sẵn sà ng binh mã để chá» lệnh.
HỒ Yến nói :
Là m bá chủ muốn thu phục được chÆ° hầu, tất phải nhá» uy linh của thiên tá», nay thiên tỠđã thân hà nh đến khao thưởng chúa công, mà chúa công thì chÆ°a và o triá»u kiến thiên tá», váºy thì lấy gì cho ngÆ°á»i ta phục, chi bằng chúa công hiệu triệu chÆ° hầu và o triá»u kiến thiên tá», nÆ°á»›c nà o không đến thì ta sẽ kể tá»™i tiết mạn thiên tá» mà đem quân Ä‘i đánh.
Triệu Thôi nói :
- Tá» Phạm (tên tá»± Há»– Yến) nói phải lắm ! NhÆ°ng tôi e rằng việc và o triá»u kiến thiên tá» khó lòng mà là m xong sá»›m được
Tấn Văn công nói :
-Tại sao mà khó lòng?
Triệu Thôi nói :
- ChÆ° hầu đã lâu nay không và o triá»u kiến thiên tá», bây giá» chúa công Ä‘em quân và o chốn kinh sÆ° thì tất thiên tá» có lòng nghi ngại mà kiếm cách để từ tạ, chi bằng ta đại há»™i chÆ° hầu ở đất ôn ấp rồi má»i thiên tỠđến đấy để ta được triá»u kiến thì tiện được nhiá»u Ä‘iá»u lắm : má»™t là vua tôi không ngá» vá»±c nhau ; hai là chÆ° hầu không phải
Ä‘i xa khó nhá»c ; ba là ở đấy đã sẵn có cung thất của vÆ°Æ¡ng tá» Äái là m ngà y trÆ°á»›c, không phải tốn công xây dá»±ng nữa.
Tấn Văn công nói :
Là m thế nà o mà đem được thiên tỠđến đấy ?
Triệu Thôi nói :
- Nay thiên tỠđang muốn là m thân với nước Tấn ta, xin chúa công cho tôi và o sứ nhà Chu mà nói vỠviệc ấy.
Tấn Văn cồng bằng lòng, liá»n sai Triệu Thôi và o nhà Chu liệu.
Thôi tâu với Chu Tương vương rằng .
Chúa công tôi cảm cái Æ¡n thiên tá» thân hà nh khao thưởng và phong chức phÆ°Æ¡ng bá, cho nên muốn Ä‘em chÆ° hầu đến kinh sÆ° để là m lá»… triá»u kiến, váºy cúi xin thiên tá» soi xét
chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng nÃn lặng, truyá»n cho Triệu Thôi hãy ra nghỉ ở công quán, và gá»i vÆ°Æ¡ng tá» Há»” và o để thÆ°Æ¡ng nghị. Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng bảo vÆ°Æ¡ng tá» Há»” rằng :
Tấn hầu xin Ä‘em quân đến kinh sÆ° để là m lá»… triá»u kiến, sá»± thể rất là bất trắc, trẫm muốn từ chối thì nên là m thế nà o ?
Vương tỠHỔ nói :
Xin nhà vua cho tôi được phép đến tiếp kiến sứ thần nÆ°á»›c Tấn, để dò xét tình ý, nếu từ chối được thì tôi sẽ kiếm lá»i mà từ chối.
VÆ°Æ¡ng tá» Há»” đến tiếp kiến Triệu Thôi. Triệu Thôi nói đến việc Tấn Văn công xin và o triá»u. VÆ°Æ¡ng tá» Há»” nói :
Tấn hầu muốn xuất lÄ©nh các nÆ°á»›c để và o triá»u kiến thiên tá», đó là má»™t việc rất hay, chỉ ngặt má»™t Ä‘iá»u là các nÆ°á»›c há»p mặt ở kinh sÆ° thì ngá»±a xe, lÃnh tráng, ra và o tấp náºp, dân nhà Chu lạ mắt, Ä‘em lòng nghi ky mà sinh ra Ä‘iá»u ná» tiếng kia, lại tránh ra phụ lòng Tấn hầu, cho nên tôi nghÄ© rằng việc nà y nên thôi Ä‘i là hÆ¡n.
Triệu Thôi nói :
- Chúa công tôi thá»±c lòng nhá»› mến thiên tá», ngà y tôi ra Ä‘i, đã truyá»n hịch các nÆ°á»›c, Æ°á»›c định há»p nhau cả ở ôn ấp ; nếu nay thôi Ä‘i thì chẳng hóa ra chuyện đùa bỡn hay sao ?
Vương tỠHỔ nói :
Váºy thì nên là m thế nà o ?
Triệu Thôi nói :
Tôi nghĩ có một kế, nhưng không dám nói ra.
Vương tỠHỔ nói :
Ngà i có kế gì hay, tôi xin theo ý.
Triệu Thôi nói :
Äá»i xÆ°a thiên tá» có lá»… Ä‘i tuần thú, để xem tục dân. Nay thiên tá» mượn tiếng Ä‘i tuần thú, ngá»± ra đất Hà DÆ°Æ¡ng (tức là ôn ấp) nhân đó chúa công tôi Ä‘em chÆ° hầu đến là m lá»… triá»u kiến, nhÆ° thế thì giữ được cái thể tôn nghiêm của thiên tá» mà khá»i phụ tấm lòng thà nh của chúa công tôi. Tôi nghÄ© nhÆ° váºy, không biết nên chăng ?
Vương tỠHỔ nói :
Ngà i bà n kế ấy tháºt là tiện cả đôi Ä‘Æ°á»ng, để tôi xin tâu lại vá»›i thiên tá».
VÆ°Æ¡ng tá» Há»” và o triá»u, Ä‘em lá»i nói của Triệu Thôi tâu lại vá»›i Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng. Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng mừng lắm, hẹn đến ngà y 1 tháng mÆ°á»i thì ngá»± Hà DÆ°Æ¡ng. Triệu Thôi vá» nói lại vá»›i Tấn Văn công Tấn Văn công bá cáo cho chÆ° hầu biết. Äến hôm ấy, Tá» Chiêu công (Phan), Tống Thà nh công (VÆ°Æ¡ng Thần), Lá»— Hi công (Thân), Sái Trang công (Giáp Ngá»), Tần Mục công (Nhâm Hiếu), và Trịnh Văn cõng (Tiệp) Ä‘á»u lục tục đến cả. Tần Mục công nói vá»›i Tấn Văn công rằng :
Ngà y trÆ°á»›c quý quốc chÆ° hầu Ở Tiá»…n Thổ, nÆ°á»›c tôi còn ngại Ä‘Æ°á»ng xa đến cháºm nên không dá»± há»™i. Ngà y nay nÆ°á»›c tôi xin Ä‘i theo phÃa sau chÆ° hầu.
Tấn Văn công nháºn lá»i. Bấy giá» Trần Mục công (Khoản) má»›i mất, con là Sóc má»›i lên nối ngôi, tức là Trần Cung công. Trần Cung công sợ, uy nÆ°á»›c Tấn, cÅ©ng để tang mà đến dá»± há»™i. Các nÆ°á»›c nhá» nhÆ° nÆ°á»›c Châu và nÆ°á»›c Cá» Ä‘á»u cÅ©ng đến dá»± há»™i cả. Vệ Thà nh công tá»± biết mình có tá»™i, đã toan không Ä‘i, Ninh Du can rằng :
Nếu ta không đi thì lại cà ng thêm tội, tất nhiên nước Tấn đem quân đến đánh.
Vệ Thà nh công bất đắc dÄ© phải Ä‘i. Ninh Du, Hà m Trang Tá» và Si Vinh ba ngÆ°á»i cùng Ä‘i theo. Khi Vệ Thà nh công Ä‘i đến ôn ấp, thì Tấn Văn công không cho và o yết kiến, lại phái má»™t toán quân bắt mà giam lại. Các nÆ°á»›c há»p tại ôn ấp, cả thảy có mÆ°á»i nÆ°á»›c là :
1 Tấn 6. Tần
2. Tá»… 7. Trinh
3. Tống 8. Trần
4. LỖ 9. Châu
5. Sái 10. Cá»
Chỉ có nÆ°á»›c Hứa là má»™t má»±c thủ hiểm, không chịu theo lệnh Tấn Văn công. Äúng ngà y 1 tháng mÆ°á»i thì Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng ngá»± đến. Tấn Văn công Ä‘em chÆ° hầu Ä‘i đón, rá»—i là m lá»… triá»u kiến, mÅ© áo cân Ä‘ai, trông rất nghiêm chỉnh. Khi triá»u kiến xong, Tấn Văn công Ä‘em sá»± tình Thúc VÅ© nÆ°á»›c Vệ bị oan tâu vá»›i Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng, và xin sai vÆ°Æ¡ng tá» Há»” cùng xá» cái án ấy. Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng thuáºn cho, rồi sai ngÆ°á»i gá»i Vệ Thà nh công. Vệ Thà nh công mặc áo tù mà đến. Quan đại phu nÆ°á»›c Vệ là Nguyên Huyá»n cÅ©ng đến. VÆ°Æ¡ng tá» Há»” nói vá»›i Tấn Văn công rằng :
- Chẳng lẽ hai vua tôi lại đối tụng nhau, xin cho ngÆ°á»i khác và o thay .
Nói xong, truyá»n cho Vệ Thà nh công lui xuống nhà dÆ°á»›i. Ninh Du theo liá»n bên cạnh Vệ Thà nh công không rá»i má»™t bÆ°á»›c. hà m Trang tá» thay Vệ Thà nh công và o đối tụng vá»›i Nguyên Huyá»n. SÄ© Vinh được quyá»n là m trị ngục quan để đối chứng việc ấy, Nguyên Huyá»n miệng nói trÆ¡n nhÆ° nÆ°á»›c chảy, kể hết đầu Ä‘uôi từ khi Vệ Thà nh công trốn ở đất TÆ°Æ¡ng NgÆ°u, dặn lại Thúc VÅ© giữ nÆ°á»›c nhÆ° thế nà o, vá» sau vì thế nà o mà giết chết Nguyên Dốc và Thúc VÅ©. Hà m Trang Tá» nói :
ÄÓ là tại Chuyên Khuyển Ä‘em lá»i gièm pha, khiến chúa công lầm nghe, không can dá»± gì đến chúa công cả.
Nguyên Huyá»n nói :
- Chuyên Khuyển lúc trÆ°á»›c có nói vá»›i tôi xin láºp Thúc VÅ©, nếu tôi nghe lá»i thì khi nà o chúa công lại được trá» vá» ; chỉ vì tôi nghÄ© đến cái lòng yêu anh của Thúc VÅ©. mà cá»± tuyệt Chuyên Khuyển. Ai ngá» Chuyên Khuyển láºp kế báo thù, nhÆ°ng nếu chúa công không có lòng nghi kỵ Thúc VÅ© thì Chuyên Khuyển gièm pha thế nà o nổi ? Tôi sai con tôi là Nguyên Dốc theo hầu chúa công, để tá» bà y tâm tÃch, ấy chÃnh là do lòng tốt của tôi, thế mà tá»± chiên vô cá»›, con tôi không có tá»™i gì, chúa công cÅ©ng giết Ä‘i ; cứ suy việc giết con tôi là Nguyên Dốc thì cÅ©ng đủ biết chúa công có ý định giết Thúc VÅ© rồi.
Sĩ Vinh bẻ lại rằng :
- Nhà ngươi vì việc con mình bị giết mà đem lòng thú oán, chứ không phải vì Thúc Vũ
Nguyên Huyá»n nói :
- Tôi vẫn thÆ°á»ng nói : giết con là oán riêng, giữ nÆ°á»›c là việc lá»›n, có đâu tôi dám vì oán riêng mà bá» việc lá»›n. Ngà y trÆ°á»›c Thúc VÅ© dâng thÆ° xin vá»›i vua Tấn phục quốc cho anh thì bức thÆ° ấy chÃnh tay tôi là m, nếu tôi Ä‘em lòng thù oán, khi nà o tôi chịu nhÆ° thế. Việc giết Nguyên Dốc, trÆ°á»›c tôi cÅ©ng cho là má»™t sá»± nghe lầm, tất có ngà y phải hối mà nghÄ© lại, ngỠđâu lại Ä‘i lụy đến Thúc VÅ© ngà y nay !
Sĩ Vinh nói :
Thúc Vũ không có ý cướp ngôi, chúa công ta cũng đã xét tình rồi. Chẳng may bị Chuyên Khuyển giết, đó không phải là tự ý chúa công
Nguyên Huyá»n nói :
- Chúa công đã biết Thúc VÅ© không có ý cÆ°á»›p ngôi, và những lá»i Chuyên Khuyển nói toà n là bịa đặt cả, thì sao không trị tá»™i Chuyên Khuyển, mà lại nghe lá»i hắn ; trÆ°á»›c thì hẹn Ä‘em quân vá» nÆ°á»›c, mà khi vá» nÆ°á»›c lại cho hắn là m tiá»n khu, rõ rà ng là muốn mượn tay Chuyên Khuyển để giết Thúc VÅ©, sao lại bảo rằng không biết ?
Hà m Trang Tá» cúi đầu, không cãi được má»™t câu nà o. SÄ© Vinh lại bẻ Nguyên Huyá»n rằng :
Thúc Vũ dẫu bi oan khổ, nhưng Thúc Vũ là bỠtôi, chúa công là vua, xưa nay bỠtôi bị vua giết oan, biết bao nhiêu mà kể cho xiết !
Và chúa công đã giết Chuyên Khuyển, và là m lá»… háºu táng cho Thúc VÅ© thế là thưởng phạt phân minh lắm rồi, còn tá»™i gì nữa !
Nguyên Huyá»n nói :
Ngà y xÆ°a, Kiệt giết oan Long Bà ng, thì vua Thang cá» binh đánh Kiệt ; Trụ giết oan Tỉ Can, thì VÅ© vÆ°Æ¡ng cá» binh đánh Trụ: Vua Thang và VÅ© vÆ°Æ¡ng Ä‘á»u là bá» tôi của Kiệt, Trụ cả, thế mà mắt trông thấy ngÆ°á»i trung lÆ°Æ¡ng. bị oan khổ, cÅ©ng phải cá» binh để giết kẻ hung tà n. Huống chi Thúc VÅ© cùng vá»›i chúa công là tình anh em, Thúc VÅ©
lại có công giữ nÆ°á»›c, không phải nhÆ° Long Bà ng và Tỉ Can mà thôi ; mà chúa công chẳng qua là chÆ° hầu, còn ở dÆ°á»›i quyá»n thiên tá» và phÆ°Æ¡ng bá, chÆ°a phải là thiên tá» nhÆ° Kiệt và Trụ, sao lại cho là vô tá»™i được?
SÄ© Vinh nghẹn lá»i, không cãi sao được nữa, lại nói lảng rằng :
- Chúa công dẫu trái nữa, nhÆ°ng nhà ngÆ°Æ¡i là bá» tôi, nếu đã má»™t lòng táºn trung vá»›i chúa công thì sao khi chúa công vá» nÆ°á»›c nhà ngÆ°Æ¡i không ra triá»u kiến mà lại bá» trốn, là nghÄ©a thế nà o ?
Nguyên Huyá»n nói :
- Tôi cùng Thúc VÅ© giữ nÆ°á»›c, tháºt là vâng mệnh chúa công. Chúa công đã không bao dung được Thúc VÅ©, thì khi nà o lại có lòng bao dung tôi ? Tôi trốn Ä‘i, không phải là sợ chết tham sống mà chỉ muốn bà y tá» cái oan khổ nà y cho Thúc vÅ©
Tấn Văn công nghe nói, ngảnh lại bảo vương tỠHỔ rằng :
- Xem SÄ© Vinh và Nguyên Huyá»n qua lại bấy nhiêu lá»i thì rõ Nguyên Huyá»n là ngÆ°á»i thẳng thắn. Vua nÆ°á»›c Vệ là bá» tôi của thiên tá», tôi không dám trị tá»™i, nay hãy xin trị tá»™i những kẻ vá» bè cánh vá»›i vua nÆ°á»›c Vệ.
Nói xong, liá»n sai Ä‘em chém tất cả những kẻ vây cánh của Vệ Thà nh công VÆ°Æ¡ng tá» Há»” nói :
- Tôi nghe nói Ninh Du là má»™t quan đại phu có đức ở nÆ°á»›c Vệ, mà trong việc nà y Ninh Du cÅ©ng hết lá»i khuyên bảo, nhÆ°ng vua nÆ°á»›c Vệ không nghe. Vả việc nà y không can dá»± gì đến Ninh Du, váºy không nên bắt y chịu tá»™i. Còn SÄ© Vinh được quyá»n chức tá»™i ngục, mà xét Ä‘oán không minh thì nên trị tá»™i trÆ°á»›c nhất, Hà m Trang Tá» biết là trái lẽ, không cãi câu nà o, cÅ©ng nên giảm tá»™i cho.
Tấn Văn công theo lá»i, truyá»n chém đầu SĨ Vinh, chặt chân Hà m Trang Tá», còn Ninh Du thì tha không há»i đến. Tấn Văn công cùng vÆ°Æ¡ng tá» Há»” Ä‘em những lá»i nói của bên nguyên và bên bị và o tâu vá»›i Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng và xin trị tá»™i Vệ Thà nh công. Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng nói :
- Thúc phụ xá» Ä‘oán tháºt là công minh, nhÆ°ng trẫm e rằng vì bá» tôi mà giết vua thì sao cho phải đạo. Trẫm nói váºy tháºt không có tÆ° tình gì vá»›i vua Vệ đâu !
Tấn Văn công sợ hãi, sụp lạy mà xin lỗi rằng :
Kẻ hạ thần không nghÄ© đến Ä‘iá»u ấy thiên tỠđã dạy nhÆ° váºy thì nên giải vua Vệ vá» kinh sÆ° để tùy lượng trên xá» Ä‘oán.
Tấn Văn công truyá»n cho quân sÄ© giữ Vệ Thà nh công để giải vá» kinh sÆ° ; lại má»™t mặt cho Nguyên Huyá»n trở vá» nÆ°á»›c Vệ mà láºp vua khác Nguyên Huyá»n vỠđến nÆ°á»›c Vệ, cùng các quan triá»u thần thÆ°Æ¡ng nghị nói dối là Vệ Thà nh công đã bị tá»™i chết rồi, nay phụng mệnh thiên tá» vá» láºp vua khác. Các quan triá»u thần Ä‘á»u cá» em ruá»™t Thúc VÅ© là công tá» ThÃch, tên tá»± là Tá» Hà . Công tá» ThÃch vốn là ngÆ°á»i nhân háºu. Nguyên Huyá»n nói :
Láºp công tá» ThÃch là phải lắm, anh chết thì em nối.
Nói xong, liá»n tôn công thá» ThÃch lên nối ngôi, Nguyên Huyá»n là m tể tÆ°á»›ng. Từ bấy giá» nÆ°á»›c Vệ má»›i hÆ¡i được yên ổn.
|
01-01-2010, 06:34 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
hồi 43
Ninh Du láºp kế cứu vua Vệ
Chúc Vũ thương thuyết lui quân Tần .
Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng nháºn lá»… tiá»…u kiến xong thì lên Ä‘Æ°á»ng trở vá» Lạc DÆ°Æ¡ng. ChÆ° hầu tiá»…n Ä‘Æ°a TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng ra đến ngoà i cõi Hà DÆ°Æ¡ng. Tiên Miệt lÄ©nh mệnh chÆ° hầu giải Vệ Thà nh công vá» kinh sÆ°.
Bấy giỠVệ Thà nh công có bệnh đau, Tấn Văn công sai thầy thuốc là Y Diễn đi theo, mượn tiếng chữa bệnh cho Vệ Thà nh công, kỳ thực là để đánh thuốc độc cho Vệ Thà nh công chết đi. Lại bắt Y Diễn phải là m xong việc, nếu không sẽ phải tội chết. Tấn Văn công lại dặn riêng Tiên Miệt phải cùng với Y Diễn lưu ý vỠviệc ấy. Chu Tương vương vỠrồi, Tấn Văn công bảo các vua chư hầu rằng :
Tôi phụng mệnh thiên tá», được giữ quyá»n chinh phạt. Nay ngÆ°á»i nÆ°á»›c Hứa má»™t lòng theo Sở, không thần phục nhà Chu ; thiên tá» ngá»± ra đất nà y, chÆ° hầu Ä‘á»u phải đến triá»u kiến cả, thế mà nÆ°á»›c Hứa ở gần đây, lại là m ra nhÆ° không nghe thấy gì cả, khinh nhá»n đến thế là cùng, váºy tôi xin cùng vá»›i các vua chÆ° hầu đến há»i tá»™i nÆ°á»›c Hứa.
Các vua chÆ° hầu Ä‘á»u xin vâng mệnh. Tấn Văn công cùng vá»›i tám nÆ°á»›c chÆ° hầu là : Tá», Tống, Lá»—, Sái, Trần, Tần, Cá» và Châu Ä‘em quân tiến sang nÆ°á»›c Hứa. Chỉ có Trịnh Văn công nguyên có thân tình vá»›i nÆ°á»›c Sở, mà vì sợ uy nÆ°á»›c Tấn, cho nên trÆ°á»›c đây phải đến dá»± há»™i, nhÆ°ng nay thấy Tấn Văn công đối đãi vá»›i Tà o và Vệ má»™t cách thái quá thì có ý không bằng lòng, nghÄ© thầm rằng :
Khi vua Tấn còn đi trốn, nước ta đây thất lễ với hắn, chắc hắn cũng không quên được cái thù ấy, xem như hắn đối đãi với vua Tà o và vua Vệ thì biết. Chi bằng ta cứ tư thông với sở, phòng khi hoạn nạn, ta có chỗ mà lui chân.
Quan thượng thư nước Trịnh là Thúc Thiêm thấy Trịnh Văn công trù trừ, có ý muốn phản bội nước Tấn, thì can rằng :
- Vua Tấn đã cho ta giảng hòa, đó là má»™t Ä‘iá»u may cho ta, chúa công chá»› nên nÆ°á»›c đôi, nếu nÆ°á»›c đôi thi tất có tai vạ.
Trịnh Văn công không nghe, cho ngÆ°á»i phao tin rằng trong nÆ°á»›c có bệnh dịch, rồi lấy cá»› là phải vá» là m lá»… kỳ an mà cáo tứ Tấn Văn công để vá» trÆ°á»›c ; lại sai ngÆ°á»i sang báo tin vá»›i Sở rằng :
- Vua Tấn ghét nước Hứa thần phục quý quốc, sắp đem quân chư hầu đến đánh ; nước tôi sợ uy quý quốc, không dám đem quân đi theo Các nước, xin nói để quý quốc biết.
NgÆ°á»á»‰ nÆ°á»›c Hứa nghe tin các nÆ°á»›c đến đánh, cÅ©ng sai ngÆ°á»i cáo cấp vá»›i Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng. Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng nói :
- Quân ta mới thua, không nên sinh sự với Tấn vội, đợi khi nà o nước Tấn chán việc chinh chiến, bấy giỠta sẽ cùng Tấn Giảng hòa.
Thế là Sở không Ä‘em quân cứu Hứa. ChÆ° hầu Ä‘em quân vây chặt đất DÄ©nh DÆ°Æ¡ng (kinh thà nh nÆ°á»›c Hứa). Bấy giá» Tà o Cung công vẫn bị giam ở trong thà nh Nghi Lá»™c, chá» má»›i không thấy lệnh tha của Tấn Văn công, muốn tìm má»™t ngÆ°á»i có tà i ăn nói để sang kêu vá»›i Tấn Văn công. CÓ má»™t viên quan nhá» là Hầu Nhu xin Ä‘i, và xin mang theo nhiá»u lá»… váºt quý giá: Tà o Cung công cho Ä‘i.
Hầu Nhu nghe tin các nÆ°á»›c há»p Ở nÆ°á»›c Hứa, má»›i Ä‘i tắt đến đất DÄ©nh DÆ°Æ¡ng, xin và o yết kiến Tấn Văn công. Lúc bấy giá» Tấn Văn công nhân khi hà nh quân nhá»c mệt, bị bệnh cảm hà n, đêm nằm má»™ng thấy má»™t con ma Ä‘á»™i mÅ© mặc áo; kêu vá»›i Tấn Văn công xin cho bữa ăn. Tấn Văn công quát to lên má»™t tiếng thì con ma ấy lui ra. Từ đó
bệnh Tấn Văn công má»—i ngà y má»™t nặng, chỉ nằm mà không dáºy được, định triệu quan thãi bốc là Quách Yến và o để bói má»™t quẻ. Hầu Nhu biết váºy, má»›i Ä‘em má»™t xe và ng lụa Ä‘Æ°a cho Quách Yến, và kể hết sá»± tình nhá» Quách Yến mượn lá»i quá»· thần mà xin há»™ cho Tà o. Quách Yến nháºn lá»i, khi và o yết kiến Tấn Văn công, bói được quẻ "thiên
trạch. Tấn Văn công há»i :
Quẻ nà y tốt xấu thếnà o ?
Quách Yến nói :
- Cứ như quẻ nà y thì tất có những vị quỷ thần không ai cúng tế, mà đến kêu với chúa công xin tha tội cho.
Tấn Văn công nói :
- Việc cúng tế quá»· thần, ta không ngăn cấm bao giá». Vả quá»· thần còn có tá»™i gì mà phải xin tha ?
Quách Yến nói : .
- Cứ nhÆ° tôi thiển nghÄ© thì hoặc giả là nÆ°á»›c Tà o chăng ? Chúa công đã ngá» lá»i phục hÆ°ng nÆ°á»›c Tà o và nÆ°á»›c Vệ, nay nÆ°á»›c Vệ đã được phục quốc rồi, mà nÆ°á»›c Tà o chÆ°a được phục quốc, váºy nên nên tổ nÆ°á»›c Tà o báo má»™ng mà kêu vá»›i chúa công đấy.
Tấn Văn công nghe nói, bá»—ng thấy trong ngÆ°á»i khoan khoái bệnh nhẹ Ä‘i đến ná»a. bèn sai ngÆ°á»i Ä‘i NgÅ© Lá»™c truyá»n lệnh cho TÀo Cung công được trở vá» nÆ°á»›c Tà o, và những ruá»™ng đất của nÆ°á»›c TÀo đã Ä‘em cho nÆ°á»›c Tống, Ä‘á»u trả lại cả. Tà o Cung công mừng rỡ khôn xiết. láºp tức đến thẳng đất DÄ©nh DÆ°Æ¡ng để tạ Æ¡n Tấn Văn công, rồi cùng vá»›i các nÆ°á»›c chÆ° hầu vây nÆ°á»›c Hứa. Tấn Văn công dần dần khá»i bệnh.
Hứa Hi công thấy nÆ°á»›c Sở không Ä‘em quân đến cứu, má»›i mở cá»a thánh xin hà ng. Tấn Văn công cùng các vua chÆ° hầu Ä‘á»u rút quân vá» nÆ°á»›c.
Trong khi từ biệt, Tần Mục công ước với Tấn Văn công rằng :
- Ngà y sau có việc chiến tranh gì thì Tấn Tần hai nước phải giúp đỡ lẫn nhau.
Tấn Văn công vỠđến ná»a Ä‘Æ°á»ng, nghe tin Trịnh Văn công sai sứ tÆ° thông vá»›i Sở tức thì nồi giáºn, toan Ä‘em quân Ä‘i đánh. Triệu Thôi can rằng :
- Chúa công nhá»c mệt má»›i khá»i, vả quân các nÆ°á»›c chÆ° hầu Ä‘á»u rút vá» cả, chi bằng ta hãy nghỉ yên trong má»™t năm, rồi sẽ liệu kế đánh Trịnh sau.
Tấn Vân công truyá»n rút quân vá».
Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng vỠđến kinh sÆ°, truyá»n cho quan thái tuế nghị tá»™i Vệ Thà nh công, rồi giam và o tù thất. Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng muốn bảo toà n cho Vệ Thà nh công, chỉ vì sợ trái ý Tấn Văn công, má»›i phải giam lại má»™t chá»—, nhÆ°ng kỳ thá»±c thì vẫn có lòng khoản đãi. Ninh Du lúc nà o cÅ©ng theo liá»n Vệ Thà nh công, chẳng rá»i má»™t bÆ°á»›c. Phà m các thức ăn uống, Ninh Du Ä‘á»u nếm trÆ°á»›c tất cả, rồi má»›i dâng lên Vệ Thà nh công Tiên Miệt đã nhiá»u lần giục Y Diá»…n đầu Ä‘á»™c Vệ Thà nh công, nhÆ°ng Ninh Du phòng bị rất cẩn tháºn, nên Y Diá»…n không là m gì nổi.
Bắt đắc dĩ Y Diễn phải đem thực tình nói với Ninh Du rằng :
- Vua Tấn là ngÆ°á»i quyết Ä‘oán, có tá»™i tất giết, có oán tất báo ; tôi đến đây là phụng mệnh vua Tấn đầu Ä‘á»™c vua Vệ, mà là m không được thì tÃnh mệnh tôi cÅ©ng khó lòng bảo toà n, váºy thì nhà ngÆ°Æ¡i nên là m ngÆ¡, để cho tôi khá»i chết.
Ninh Du ghé tai bảo thầm Y Diễn rằng :
- Nhà ngÆ°Æ¡i đã nói hết chân tình vá»›i ta thì ta cÅ©ng xin bà n mÆ°u há»™ nhà ngÆ°Æ¡i. Vua Tấn nay đã già rồi, hay tin việc ma quá»·, má»›i rồi vua Tà o được tha, cÅ©ng chỉ vì má»™t câu nói của ngÆ°á»i thầy bói ; nay nhà ngÆ°Æ¡i hãy cho thuốc Ä‘á»™c nhẹ liá»u Ä‘i, để dâng chúa công ta, rồi giả thác vá» việc quá»· thần thì vua Tấn không trị tá»™i.
Y Diá»…n hiểu ý lui ra. Ninh Du giả cách phụng mệnh Vệ Thà nh công đến xin rượu thuốc của Y Diá»…n vỠđể chữa bệnh, rồi nhân tiện Ä‘Æ°a cho Y Diá»…n má»™t hòm bảo ngá»c. Y Diá»…n bảo Tiên Miệt rằng :
Vua Vệ đã đến ngà y táºn số ?
Nói xong, liá»n hòa thuốc Ä‘á»™c và o bình rượu để Ä‘em dâng Vệ Thà nh công nhÆ°ng cho liá»u lượng rất nhẹ, lại pha thêm những thứ thuốc khác để cho lẫn sắc Ä‘i. Ninh Du xin nếm trÆ°á»›c. Y Diá»…n giả cách không cho, rồi đổ và o miệng, cố ép phải uống ngay. Vệ Thà nh công má»›i uống được mấy há»›p thì Y Diá»…n trợn mắt, ngã lăn xuống giữa sân,
miệng há»™c máu tÆ°Æ¡i ra, bất tỉnh nhân sá»±. Bình rượu rÆ¡i vỡ, thuốc Ä‘á»™c lênh láng cả dÆ°á»›i đất. Ninh Du giả cách giáºt mình kinh ngạc, sai ngÆ°á»i vá»±c Y Diá»…n dáºy. Hồi lâu Y Diá»…n má»›i tỉnh lại. Ninh Du há»i :
- Tại sao váºy ?
Y Diễn nói :
Lúc tôi Ä‘ang đổ rượu thuốc, bá»—ng thấy má»™t vị thần nhân mình cao hÆ¡n má»™t trượng, đầu to nhÆ° cái há»™c, ở trên trá»i xuống, bÆ°á»›c và o trong nhà , tá»± xÆ°ng là ÄÆ°á»ng Thúc (tiên tổ nÆ°á»›c Tấn) đến cứu vua Vệ, rồi cầm cái dùi đồng Ä‘áºp vỡ bình rượu thuốc, là m cho tôi chẳng còn hồn vÃa nà o nữa !
Vệ Thà nh công cÅ©ng nói mình thấy thần xuống nhÆ° lá»i Y Diá»…n.
Ninh Du giả cách nổi giáºn nói :
Thế ra mà y dùng thuốc độc để hại chúa công ta, nếu không được thần nhân đến cứu thì còn gì nữa ! Ta cùng với mà y, quyết không cùng sống.
Nói xong, liá»n xông lại đánh Y Diá»…n. Các ngÆ°á»i xung quanh Ä‘á»u khuyên can Ninh Du. Tiên Miệt nghe tin, cÅ©ng vá»™i và ng chạy đến, bảo Ninh Du rằng :
Vua Vệ đã được thần nhân giúp, tất nhiên hưởng lộc còn lâu dà i, để tôi sẽ nói lại với chúa công.
Vệ Thà nh công dẫu có uống phải thuốc Ä‘á»™c, nhÆ°ng thuốc là m rất nhẹ, bởi váºy chỉ ốm qua loa rồi lại khá»i ngay. Tiên Miệt cùng vá»›i Y Diá»…n vá» nÆ°á»›c Tấn, Ä‘em việc ấy nói vá»›i Tấn Văn công. Tấn Văn công tin là chuyện thá»±c, liá»n tha Y Diá»…n mà không trị tá»™i. Lá»— Hi công nguyên là thân thuá»™c vá»›i Vệ, nghe tin Y Diá»…n dâng thuốc Ä‘á»™c mà Vệ
Thà nh công không chết, Tấn Văn công lại không trị tá»™i Y Diá»…n, má»›i há»i Tang Tôn Thần rằng :
- Vua Vệ có thể vỠnước được không ?
Tang Tôn Thần nói :
- VỠđược
Lỗ Hi công nói :
Tại sao mà biết ?
Tang Tôn Thần nói :
Vua Tấn trị tá»™i vua Vệ, không dùng hà nh pháp mà lại sai Y Diá»…n đánh thuốc Ä‘á»™c. Y Diá»…n là m không xong việc mà vua Tấn không dám giết Y Diá»…n, thế là vẫn sợ cái tiếng giết vua Vệ. Vua Vệ đã không chết lần nà y thì lẽ nà o lại chết già đá»i ở đất nhà Chu được ! Nay chúa công là m Æ¡n xin vua Tấn tha cho vua Vệ thì khi vua Vệ được vá» nÆ°á»›c rồi, tất cà ng thêm thân tình vá»›i nÆ°á»›c Lá»– ta. Các nÆ°á»›c chÆ° hầu, ai mà không phải phục cái cao nghÄ©a ấy.
Lá»– Hi công bằng lòng, liá»n sai Tang Tồn Thần Ä‘em mÆ°á»i đôi bạch bÃch và o dâng Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng để xin há»™ cho vua Vệ. Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng nói :
- Việc ấy là tự ý Tấn hầu, nếu Tấn hầu bằng lòng thì trẫm có ghét gì Vệ hầu.
Tang Tôn Thần nói :
- Chúa công tôi cũng muốn sai tôi sang nói với Tấn hầu, nhưng nếu không bẩm mệnh thiên tỠtrước thì tôi không dám đi.
Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng nháºn ngá»c bạch bÃch, tá» là có ý thuáºn cho.
Tang Tôn Thần lại sang nÆ°á»›c Tấn, và o yết kiến Tấn Văn công, cÅ©ng dâng mÆ°á»i đôi bạch Mạch và nói vá»›i Tấn Văn công rằng :
Chúa công tôi vá»›i Vệ hầu là tình thân thuá»™c, Vệ hầu có tá»™i thì chúa công tôi không được yến lòng. Nay nhà vua đã tha tá»™i cho Tà o hầu, váºy chúa công tồi cÅ©ng xin Ä‘em lá»… má»n nà y mà chuá»™c tá»™i cho Vệ
Tấn Văn công nói :
Vệ hầu hiện nay ở kinh sÆ° nhà Chu, việc nà y phải bẩm mệnh thiên tá», chứ ta không dám tá»± chuyên
Tang Tồn Thần nồi:
Nhà vua thay quyá»n thiên tỠđể ra hiệu lệnh cho chÆ° hầu nếu nhà vua bằng lòng tha tá»™i cho Vệ hầu thì CÓ khác gì mệnh lệnh của thiên tá» .
Tiên Miệt nói với Tấn Văn công rằng :
- Chúa cồng vì nước Lỗ mà tha cho vua Vệ thì hai nước Lỗ, Vệ cùng thần phục chúa công, còn gì hay hơn nữa.
Tấn Văn công thuáºn cho, liá»n sai Tiên Miệt cùng vá»›i Tang Tôn Thần sang tâu vá»›i Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng, rồi tha cho Vệ Thà nh công vá» . Bấy giá» Nguyên Huyá»n đã láºp công tá» Hà lên là m vua nÆ°á»›c Vệ; sá»a sang thà nh quách, canh giữ rất nghiêm máºt. Vệ Thà nh công sợ khi mình vá» nÆ°á»›c, tất nhiên Nguyên Huyá»n không cho và o, má»›i bà n mÆ°u vá»›i Ninh Du.
Ninh Du nói :
Tôi nghe Chu Chuyên, Dã Cáºn khi trÆ°á»›c có công phù láºp công tá» Hà , mà xin là m quan khanh không được, bởi váºy trong lòng oán giáºn, nay ta nên kết giao vá»›i hai ngÆ°á»i ấy để là m ná»™i ứng. Tôi có quen thân vá»›i má»™t ngÆ°á»i, tên gá»i Không Äạt ; ngÆ°á»i ấy có tà i kinh luân, cÅ©ng có quen biết Chu Chuyên và Dã Cáºn, bây giá» nếu bảo Không Äạt
vâng mệnh chúa công hẹn cho Chu Chuyên và Dã Cáºn là m chức công khanh, để sai hai ngÆ°á»i ấy giết Nguyên Huyá»n, thì chẳng còn sợ ai nữa !
Vệ Thà nh công nói :
Nhà ngươi vì ta mà mưu việc ấy, nếu thà nh việc, ta có tiếc gì một chức công khanh.
Ninh Du liá»n sai ngÆ°á»i tâm phúc phao tin là Vệ thà nh công đã được tha tá»™i, nhÆ°ng không mặt mÅ©i nà o mà vá» nÆ°á»›c, vì váºy sắp sá»a Ä‘i tránh nữa ở nÆ°á»›c Sở ; rồi Ä‘em tá» thủ thÆ° của Vệ Thà nh công Ä‘Æ°a cho Không Äạt để là m tin và bảo Khổng Äạt mạt kết vá»›i Chu Chuyên và Dã Cáºn. Chu Chuyên và Dã Cáºn bà n nhau rằng :
- Nguyên Huyá»n đêm nà o cÅ©ng Ä‘i tuần ở trên mặt thà nh nếu ta phục binh mà giết chết Ä‘i, rồi kéo và o trong cung, giết nốt công tá» Hà , rồi đón chúa công, nhÆ° thế tức là hai ta có công to lắm !
Nói xong, hai ngÆ°á»i Ä‘á»u cho quân phục sẵn để đến đêm thì khởi sá»± Äêm hôm ấy Nguyên Huyá»n Ä‘i tuần tá»›i cá»a đông, trông thấy Chu Chuyên và Dã Cáºn Ä‘i đến, bèn giáºt mình kinh sợ mà há»i rằng :
- Hai ngà i đến đây có việc gì ?
Chu Chuyên nói :
Tôi nghe ngÆ°á»i ngoà i đồn rằng vua cÅ© ta đã vá» nÆ°á»›c, sắp sá»a tá»›i đây, đại phu lại không biết hay sao ?
Nguyên Huyến ngạc nhiên mà nói rằng :
-Tin đồn ấy từ đâu lại? .
Dã Cáºn nói :
Tôi nghe Ninh Du có cho ngÆ°á»i và o thà nh, Æ°á»›c vá»›i các quan triá»u thần Ä‘i đón, đại phu tÃnh thế nà o ?
Nguyên Huyến nói :
- ÄÓ là lá»i nói báºy, ta chá»› nên tin. Và ngôi vua đã nhất định rồi, lẽ nà o lại còn đón vua cÅ© ?
Chu Chuyên nói :
- Äại phu tay cầm quyá»n nÆ°á»›c, nên phải trông xa muôn dặm, việc lá»›n nhÆ° thế mà không biết ngÆ°á»i ta còn dùng ngà i là m gì
Dã Cáºn bèn nắm lấy hai tay Nguyên Huyá»n. Nguyên Huyến vùng vằng chống cá»± lại. Chu Chuyên cầm dao, quát to má»™t tiếng, chém và o đầu Nguyên Huyá»n. Phục binh bốn mặt đổ đến. Những quân sÄ© Ä‘i theo Nguyên Huyá»n Ä‘á»u bá» chạy tán loạn. Chu Chuyên và Dã Cáºn Ä‘em quân Ä‘i diá»…u ở ngoà i Ä‘Æ°á»ng, reo rầm lên rằng :
- Vua Vệ đã Ä‘em quân Tá» và quân Sở vá», đóng tại ngoà i thà nh rồi ! Nhân dân trong nÆ°á»›c, đâu ở yên đấy, không được náo Ä‘á»™ng.
Bấy giá» dân trong thà nh nhà nhà đá»u đóng cá»a tháºt chặt, không ai dám ra ; các quan triá»u thần cÅ©ng ná»a tin ná»a ngá», chÆ°a hiểu sá»± thể ra sao cả, chỉ khoanh tay ngồi yên, để nghe ngóng tin tức.
Chu Chuyên và Dã Cáºn kéo và o trong cung. Tá» ThÃch (tức là Tá» Hà ) Ä‘ang cùng vá»›i em là Tá» Nghi uống rượu. Tá» Nghi nghe nói mặt ngoà i có biến, liá»n rút gÆ°Æ¡m cầm ta Ä‘i ra cá»a cung, bị Chu Chuyên. giết chết. Chu Chuyên lại và o tìm cồng tá» ThÃch, nhÆ°ng không thấy đâu cả. Bấy giá» trong cung náo Ä‘á»™ng cả lên ; đến sáng, má»›i biết công tá» ThÃch đã đâm đầu xuống giếng mà chết rồi. Chu Chuyên và Dã Cáºn Ä‘em thủ thÆ° của Vệ Thà nh công tuyên yết ở chốn triá»u Ä‘Æ°á»ng, rồi cùng các quan Ä‘i đón Vệ Thà nh công vá» nÆ°á»›c, chá»n ngà y và o tế ở nhà Thái miếu. Vệ Thà nh công theo lá»i Æ°á»›c cÅ© phong Chu Chuyên và Dã Cáºn là m chức thượng khanh cho và o là m bồi tế. Äầu trống canh năm ngà y hôm ấy, Chu Chuyên mÅ© áo lên xe và o tế, vừa và o đến cá»a miếu, tá»± nhiên hai mắt trợn ngược, rồi quát to lên rằng :
- Chu Chuyên ! Mà y là đồ chó má, tham chức công khanh mà hại ta ? Cha con ta má»™t lòng vì nÆ°á»›c, nay phải ngáºm oan ở dÆ°á»›i suối và ng để cho mà y được mÅ© áo xênh xang, mà y sÆ°á»›ng nhỉ ? Ta chỉ bắt mà y Ä‘e~m đến ná»™p Thúc VÅ© và công tá» ThÃch, xem mà y nói ra là m sao ? Ta chÃnh là quan đại phu Nguyên Huyá»n đây ?
Nói xong, há»™c máu mồm ra, mà chết tÆ°Æ¡i ở trong xe. Dã Cáºn đến sau trông thấy, giáºt mình kinh sợ, vá»™i và ng cởi bá» mÅ© áo ra, giả cách bị bệnh cảm hà n mà trở vá». Vệ Thà nh công đến nhà Thái miếu, phải cho Ninh Du cùng Khổng Äạt và o bổi tế thay Chu Chuyên và Dã Cáºn: Khi Vệ Thà nh công vá» triá»u thì đã tiếp được thÆ° của Dã Cáºn xin từ chức. Vệ thà nh công thấy Chu Chuyên chết lạ nhÆ° váºy, nên cÅ©ng không ép Dã Cáºn nữa, liá»n cho từ chức. ChÆ°a được má»™t tháng thì Dã Cáºn cÅ©ng ốm mà chết. Vệ Thà nh công nghÄ© Ninh Du có công bảo giá toan dùng là m thượng khanh. Ninh Du nhÆ°á»ng cho Khổng Äạt. Vệ Thảnh công liá»n cho Khổng Äạt lảm thượng khanh, Ninh Du là m á khanh. Khổng Äạt bà n mÆ°u vá»›i Vệ Thà nh công, Ä‘em việc công tá» ThÃch chết, đổ lá»—i cho Chu Chuyên và Dã Cáºn, rồi sai sứ đến tạ Æ¡n Tấn Văn công. NÆ°á»›c Tấn cÅ©ng xếp việc ấy lại, không há»i đến nữa.
NÆ°á»›c Tấn nghỉ quân đã được hÆ¡n má»™t năm, Tấn Văn công há»p các quan triá»u thần lại mà há»i rằng :
- NgÆ°á»i nÆ°á»›c Trịnh ngà y trÆ°á»›c vô lá»… mà ta chÆ°a báo thù được, nay nÆ°á»›c Trịnh lại bá» ta mà theo sở, ta muốn há»p chÆ° hầu để cùng Ä‘i há»i tá»™i nÆ°á»›c Trịnh, các ngÆ°Æ¡i nghÄ© thế nà o ?
Tiên Chẩn nói :
Các nÆ°á»›c đã Ä‘á»™ng binh nhiá»u lần, nay vì cá»› nÆ°á»›c Trịnh mà lại hiệu triệu chÆ° hầu má»™t lần nữa, thì không phái là cách giữ yên Trung quốc Huống chi nÆ°á»›c ta quân hùng tÆ°á»›ng mạnh, cần gì phải mượn đến quân chÆ° hầu.
Tấn Văn công nói :
Khi trước vua Tấn từ biệt ta có ước với ta rằng : sau nà y hai nước có việc chiến tranh, tất phải giúp đỡ lẫn nhau.
Tiên Chẩn nói :
- NÆ°á»›c Trịnh ở má»™t nÆ¡i trá»ng yếu ở trung quốc, bởi váºy Tá» Hoà n công ngà y xÆ°a, muốn là m bá chủ, tất phải tranh lấy nÆ°á»›c trịnh ; nay ta Æ°á»›c vá»›i nÆ°á»›c Tần cùng đánh thì Tần tất tranh mất, chi bằng ta chi dùng quân nÆ°á»›c nhà mà thôi.
Tấn Văn công nói :
Äất nÆ°á»›c Trịnh tiếp giáp vá»›i địa giá»›i nÆ°á»›c Tấn ta mà xa nÆ°á»›c Tần thì nÆ°á»›c Tần còn lợi vá» ná»—i gì !
Nói xong, liá»n sai ngÆ°á»i sang Æ°á»›c vá»›i nÆ°á»›c Tần, hẹn đến thượng tuần tháng chÃn thì gặp nhau ở nÆ°á»›c Trịnh. Khi Tấn Văn công cá» binh Ä‘i đánh Trịnh, có cho công tá» Lan Ä‘i theo. Công tá» Lan nguyên là thứ đệ của Trịnh Văn công, năm trÆ°á»›c trên sang nÆ°á»›c Tấn, là m quan đại phu ; đến lúc Tấn Văn công lên ngôi, công tá» Lan hầu hạ tay chân, má»™t lòng trung cẩn, bởi váºy Tấn Văn công có lòng yêu Lần nà y cho công tá» lan Ä‘i theo, là muốn dùng công tá» Lan là m hÆ°á»›ng đạo. Công tá» Lan chối từ, nói :
- NgÆ°á»i quân tá» dẫu ở nÆ°á»›c ngoà i cÅ©ng không dám quên nÆ°á»›c cÅ© của cha mẹ mình. Nay chúa công sang đánh nÆ°á»›c Trịnh, tôi không dám dá»± biết việc ấy.
Tấn Văn công khen rằng :
Nhà ngÆ°Æ¡i tháºt là má»™t ngÆ°á»i không bá»™i phản !
Nói xong, liá»n lÆ°u công tá» Lan ở Äông đô, từ bấy giá» có ý nâng đỡ cho công tá» Lan lên là m vua nÆ°á»›c Trịnh. quân Tấn đã và o địa giá»›i nÆ°á»›c Trịnh, thì Tần Mục công cÅ©ng Ä‘em quân đến, hai bên hợp quân đánh phá các đồn ải và thẳng tiến đến sông Khúc Vị. Quân Tấn đóng ở đất Hà m Lăng, vá» phÃa tây thà nh nÆ°á»›c Trịnh. Quân Tần đóng
ở đất DÄ© Nam, vá» phÃa đông thà nh nÆ°á»›c Trịnh. Quân Tấn và quân Tần ngà y đêm vây kÃn bốn mặt. Trịnh Văn công sợ hãi, không biết là m thế nà o. Äại phu là Thúc Thiêm nói vá»›i Trịnh Văn công rằng :
- Tần Tấn hợp sức nhau thì thế mạnh lắm, ta không thể chống nổi, những nếu được má»™t ngÆ°á»i có tà i biện bác nói vá»›i vua Tần, khiến cho nÆ°á»›c Tần lui quân, thì nÆ°á»›c Tấn thế cô, ta chẳng sợ gì nữa !
Trịnh Văn công nói :
- Ai có thể ra nói với vua Tần được ?
Thúc Thiêm nói :
Dáºt Chi Há»– có thể dùng được.
Trịnh Văn công liá»n sai Dáºt Chi Hồ. Dáºt Chi Há»’ nói :
Việc ấy tôi không thể Ä‘Æ°Æ¡ng nổi, tôi xin cá» má»™t ngÆ°á»i để thay tôi. NgÆ°á»i ấy có tà i ứng đối, lôi cuốn ngÆ°á»i ta nhÆ° dòng sông, nhÆ°ng nay đã già rồi, nếu chúa công phong chức cho, khiến ra nói vá»›i vua Tần, thì chắc là vua Tần phải nghe.
Trịnh Văn công há»i :
NgÆ°á»i nà o váºy ?
Dáºt Chi Há»’ nói :
NgÆ°á»i ấy ở đất Khảo Thà nh, tên gá»i Chúc VÅ©, năm nay đã ngoại bảy mÆ°Æ¡i tuổi, ba Ä‘á»i vẫn là m chức ngá»± chÃnh, xin chúa công trá»ng đãi mà sai Ä‘i thì tất được việc.
Trịnh Văn công liá»n triệu Chúc VÅ© và o triá»u. Khi Chúc VÅ© và o, thì tóc bạc, lÆ°ng còng, chân Ä‘i lẩy bẩy, các quan trông thấy, ai cÅ©ng phải cÆ°á»i thầm. Chúc VÅ© sụp lạy Trịnh Văn công mà nói rằng :
Chẳng hay chúa công triệu lão thần có việc gì ?
Trịnh Văn cồng nói :
- Dáºt Chi Há»’ nói nhà ngÆ°Æ¡i có tà i biện bác hÆ¡n ngÆ°á»i, ta muốn phiá»n nhà ngÆ°Æ¡i ra nói vá»›i vua Tần ; nếu vua Tần chịu lui quân thì ta sẽ trá»ng dụng nhà ngÆ°Æ¡i.
Chúc Vũ sụp lạy hai lạy mà chối từ rằng :
- Tôi sức hèn tà i má»n, Ä‘ang lúc trai trẻ còn chẳng là m nên việc gì nay đã già yếu, gân sức má»i mệt, Ä‘á»™ng cất tiếng nói thì lại ho hen, váºy tôi nói vá»›i vua Tần sao được ?
Trịnh Văn công nói :
- Äể cho nhà ngÆ°Æ¡i già mà không được dùng, ấy là cái lá»—i của ta đó ? Nay ta phong cho nhà ngÆ°Æ¡i là m chức á khanh. nhà ngÆ°Æ¡i cố Ä‘i giúp ta.
Dáºt Chi Há»’ đứng bên cạnh, lại nói thêm và o rằng :
- Äại trượng phu già mà không đắc dụng, chẳng qua cÅ©ng là số mệnh. Nay chúa công đã biết đến tiên sinh mà dùng, tiên sinh cbá»› lên từ chối.
Chúc VÅ© má»›i nháºn lá»i. Bấy giá» quân Tần và quân Tấn vây trịnh gấp lắm ; đêm hôm ấy, Chúc VÅ© sai kẻ tráng sÄ© dòng dây trên thà nh xuống cá»a đông, rồi Ä‘i thẳng đến dinh quân Tần. Quân Tần
không cho và o. Chúc VÅ© đứng ngoà i cá»a dinh khóc rầm lên. Quân Tần bắt Ä‘em và o ná»™p Tần Mục công. Tần Mục công há»i :
- Nhà ngÆ°Æ¡i là ngÆ°á»i ở đâu ?
Chúc Vũ nói : .
- Lão thần là quan đại phu nÆ°á»›c Trịnh, tên gá»i Chúc VÅ©.
Tần Mục công nói :
-Vì việc gì mà nhà ngươi khóc?
Chúc Vũ nói :
Tôi khóc là vì nước Trịnh sắp mất. .
Tần Mục công nói : .
NÆ°á»›c Trịnh sắp mất, sao nhà ngÆ°Æ¡i lại đến khóc ở cá»a dinh ta ?
Chúc Vũ nói : .
Lão thần khóc nước Trịnh, và khóc Cả nước Tần nhân thể . Nước Trịnh mất chẳng đáng tiếc, chỉ đáng tiếc cho nước Tần !
Tần Mục công nổi giáºn mà mắng rằng :
NÆ°á»›c ta có Ä‘iá»u gì đáng tiếc ? Nhà ngÆ°Æ¡i nói không hợp lý thì ta chém đầu đó.
Chúc Vũ nét mặt không sợ hãi gì cả, ung dung đáp rằng :
Tần Tấn hợp sức mà đánh Trịnh thì Trịnh tất phải mất, không đợi nói nữa ! Trịnh mất mà có Ãch được cho Tần, thì kẻ hạ thần côn dám nói gì, nhÆ°ng chẳng những không Ãch mà lại còn có hại thì sao nhà vua lại chịu nhá»c quân tốn của, để giúp việc cho ngÆ°á»i khác nhÆ°váºy?
Tần Mục công nói :
- Chẳng những không Ãch mà lại có hại là nghÄ©a thế nà o ?
Chúc Vũ nói :
- NÆ°á»›c Trịnh ở phÃa đông nÆ°á»›c Tấn, nÆ°á»›c Tần ở phÃa tây nÆ°á»›c Tấn, đông tây cách nhau, kể hà ng nghìn dặm. NÆ°á»›c Tần có thể vượt qua nÆ°á»›c Tấn, nÆ°á»›c Chu mà chiếm được nÆ°á»›c Trịnh hay không ? NÆ°á»›c Trịnh mất thì địa giá»›i nÆ°á»›c Trịnh thuá»™c vá» nÆ°á»›c Tấn, chứ nÆ°á»›c Tần có được gì ? Tần Tấn giáp giá»›i vá»›i nhau, thế lá»±c vẫn ngang nhau, nếu nÆ°á»›c Tấn má»—i ngà y má»™t cÆ°á»ng thịnh thì nÆ°á»›c Tần tất má»—i ngà y má»™t suy yếu Mở đất cho ngÆ°á»i ta mà là m cho nÆ°á»›c mình suy yếu Ä‘i, tôi thiết tưởng báºc trà giả có đâu lại là m nhÆ° thế ! Vả Tấn Huệ công ngà y xÆ°a hẹn biếu nhà vua năm thà nh, khi đã vá» nÆ°á»›c rồi thì lại bá»™i Æ°á»›c, Ä‘iá»u đó nhà vua cÅ©ng đã biết ; nhà vua là m Æ¡n cho Tấn đã mấy Ä‘á»i, mà có thấy Tấn giả Æ¡n chút nà o không ? Vua Tấn từ khi vá» nÆ°á»›c,
luyện binh tuyển tÆ°á»›ng, chỉ chăm vá» việc Ä‘i chiếm đất nÆ°á»›c ngoà i, ngà y nay mở đất ở phÃa đông, đã là m mất nÆ°á»›c Trịnh rồi, ngà y khác muốn mở đất ở phÃa tây thì cái tai vạ ấy tất phải đến nÆ°á»›c Tần chịu.
Chúa công lại không rõ việc nÆ°á»›c Ngu và nÆ°á»›c Quắc ngà y xÆ°a hay sao ? NÆ°á»›c Tấn mượn Ä‘Æ°á»ng nÆ°á»›c Ngu để diệt nÆ°á»›c Quắc khi đã diệt được Quắc rồi thì lại quay vá» mà đánh Ngu. Vua Ngu dại dá»™t mà giúp Tấn, đến ná»—i mất nÆ°á»›c, Ä‘iá»u ấy không có gì là đáng tin cáºy, mà nÆ°á»›c Tấn láºp kế để dáng chúa công, thì cái kế ấy lại khó mà lÆ°á»ng được ? Chúa công là báºc trà giả mà mắc mÆ°u Tấn nhÆ° thế, cho nên tôi bảo là không những vô Ãch mà còn có hại, và sở dÄ© tôi khóc ở đây cÅ©ng là vì thế
Tần Mục công lắng nghe hồi lâu, đổi hẳn sắc mặt, chốc chốc lại gáºt đầu rồi nói rằng :
-đại phu nói phải lắm!
Bách Lý HỠnói với Tần Mục công rằng :
- Chúc Vũ là một biện sĩ, chỉ muốn cho ta bất hòa với Tấn . đó thôi chúa công chớ nên nghe
Chúc Vũ nói :
- Nếu chúa công giải vây cho nÆ°á»›c tôi thì nÆ°á»›c tôi xin láºp Ä‘iá»u Æ°á»›c, bá» Sở để hà ng Tần ; khi nà o nÆ°á»›c Tần có việc ở phÃa đông thì nÆ°á»›c tôi xin cung cấp váºt dụng nhÆ° là má»™t phủ ngoà i của nÆ°á»›c Tần váºy
Tần Mục công bằng lòng lắm, liá»n cùng vá»›i Chúc VÅ© láºp Ä‘iá»u Æ°á»›c lại sai Ká»· Tá», Phùng Tôn và DÆ°Æ¡ng Tôn ba tÆ°á»›ng đóng quân lại, để giữ há»™ cho nÆ°á»›c Trịnh, rồi không cáo từ vá»›i vua Tấn mà bà máºt rút quân vá». CÓ quân thám tá» báo tin cho Tấn Văn công. Tấn Văn công nổi giáºn. Há»’ Yến ở bên cạnh, nói vá»›i Tấn Văn công, xin Ä‘em quân Ä‘uổi theo để đánh quân Tần.
|
01-01-2010, 06:35 PM
|
|
|
Tham gia: Aug 2009
Bà i gởi: 588
Thá»i gian online: 4 ngà y 2 giá» 30 phút
Thanks: 520
Thanked 225 Times in 138 Posts
|
|
Äông Chu Liệt Quốc
Tác giả: Phùng Mộng Long
Bản dịch: Äá»— Mục - Nhà xuất bản văn há»c
hồi 44
Thúc Thiêm lâm hình cãi vua Tấn
Huyá»n Cao giả mệnh khao quân Tần
Tần Mục công giảng hòa riêng vá»›i nÆ°á»›c Trịnh, kết láºp Ä‘iá»u Æ°á»›c, rồi rút quân vá». Tấn Văn công nổi giáºn. Há»– Yến nói rằng :
Quân Tần dẫu Ä‘i, nhÆ°ng cÅ©ng chÆ°a xa, tôi xin Ä‘em quân Ä‘i Ä‘uổi đánh Quân Tần đã có lòng vá» thì tất không có chà muốn đánh, tôi chắc rằng chỉ má»™t tráºn là đủ phá được quân Tần ; ta đã phá được quân Tần thì quân Trịnh sẽ mất vÃa, không đợi đánh mà tá»± khắc phải hà ng.
Tấn Văn công nói :
- Không nên ! Ngà y xưa ta nhỠsức vua Tần mà được phục quốc, nếu không có vua Tần thì sao ta được thế nà y ? Thà nh đắc Thần vồ lễ với ta, mà ta còn lui quân ba xá để trả ơn nước Sở, huống chi là vua Tần ! Vả không có quân Tần, ta cũng vây nổi nước Trịnh, chứ có lo gì !
Nói xong, liá»n chia quân mấy mặt, cứ việc vây thà nh nÆ°á»›c Trịnh. Trịnh Văn công lại bảo Chúc VÅ© rằng :
Tần chịu lui quân là nhỠsức nhà ngươi, nhưng quân Tấn chưa lui thì biết là m thế nà o ?
Chúc Vũ nói :
Tôi nghe nói vua Tấn yêu công tá» Lan lắm, nay ta sai ngÆ°á»i đón công tá» Lan vá» mà giáng hòa thì tất thế nà o vua Tấn cÅ©ng thuáºn cho
Trịnh Văn công nói :
- việc nà y lại phải nhỠđến lão đại phu đi giúp cho mới được.
Thạch Thân Phủ nói với Trịnh Văn công rằng :
- Chúc VÅ© nhá»c lắm rồi, để tôi xin Ä‘i thay.
Nói xong, liá»n Ä‘em lá»… váºt đến dinh Tấn Văn công, xin và o yết kiến. Tấn Văn công cho và o. Thạch Thân Phủ sụp lạy dâng lá»… váºt nói vá»›i Tấn Văn công rằng :
Chúa công tôi vì cá»› ở gần nÆ°á»›c Sở, váºy nên không dám ra mặt chống cá»± vá»›i Sở, nhÆ°ng kỳ thá»±c vẫn thần phục nhà vua. Nay. nhà vua Ä‘em quân đến đánh, chúa công tôi biết tá»™i đã nhiá»u, sai tôi Ä‘em những bảo váºt của cha ông để lại đến dâng nhà vua để tạ tá»™i. Chúa công tôi có ngÆ°á»i em là công tá» Lan, lâu nay được hầu hạ nhà vua, xin nhà vua vì tình công tá» Lan mà cho nÆ°á»›c tôi được giáng hòa ; xin nhà vua cho công tá» Lan vá» giám sát quyá»n chÃnh nÆ°á»›c Trịnh, công Tá» Lan ngà y ngà y có mặt, nÆ°á»›c tôi đâu dám đổi lòng.
Tấn Văn cồng nói :
NÆ°á»›c ngÆ°Æ¡i láºp kế khiến cho Tần lui quân là có ý khinh ta má»™t mình không hạ nổi nÆ°á»›c Trịnh ; nay lại xin giảng hòa, chẳng qua là muốn dùng kế hoãn binh để đợi quân Sở đến cứu viện đó thôi. Nay muốn cho ta lui quân thì tất phải theo ta hai Ä‘iá»u.
Thạch Thân Phủ nới :
- Hai Ä‘iá»u ấy là gì, xin nhà vua dạy cho.
Tấn Văn công nói :
- Má»™t là phải láºp công tá» Lan là m thế tá» ; hai là phải Ä‘em Thúc Thiêm sang ná»™p ta, có nhÆ° thế má»›i tá» rõ tấm lòng thà nh thá»±c của Trịnh hầu được.
Thạch Thân Phủ vỠnói với Trịnh Văn công. Trịnh Văn công nói :
Ta chÆ°a có con trai, mà công tá» Lan thì ngà y xÆ°a có ứng và o má»™ng triệu, nay láºp là m thế tá» cÅ©ng có thể được ; còn Thúc Thiêm là bá» tôi tay chân của ta, ta bá» Ä‘i thế nà o cho Ä‘Ã nh !
Thúc Thiêm nói :
- Vua Tấn đòi ná»™p tôi, nếu tôi không sang thì không chịu lui quân, váºy thì có đâu tôi dám sá»± chết mà để ná»—i lo cho chúa công. Xin chúa công cứ cho tôi Ä‘i.
Trịnh Văn công nói :
Ta không muốn để cho nhà ngươi đi, vì nhà ngươi đi thì tất phải chết !
Thúc Thiêm nói :
- Chúa công không nỡ để cho tôi chết, mà nỡ để cho trăm há» phải chịu lầm than khổ sở hay sao ? BỎ má»™t mạng tôi mà cứu được trăm há», chúa công tiếc gì !
Trịnh Văn công ứa nÆ°á»›c mắt cho Ä‘i. Thạch Thân Phủ Ä‘Æ°a Thúc Thiêm sang ná»™p Tấn Văn công, và xin đón công tá» Lan vỠđể láºp là m thế tá». Tấn Văn công bằng lòng, bảo Thạch Thân Phú hãy đợi ở trong dinh, rồi sai Há»’ Yến đến Äông ÄÔ triệu công tá» Lan.
Khi Tấn Văn công trông thấy Thúc Thiêm thì quát to lên mà mắng rằng :
Nhà ngÆ°Æ¡i cầm quyá»n chÃnh nÆ°á»›c Trịnh mà để cho vua Trịnh thất lá»… vá»›i ta, đó là má»™t tá»™i ; nÆ°á»›c Trịnh đã dá»± há»™i vá»›i ta, mà sau lại bá»™i Æ°á»›c, đó là hai tá»™i !
Nói xong, liá»n sai quân sÄ© Ä‘em vạc ra, sắp sá»a để nấu Thúc Thiêm. Thúc Thiêm vẫn cứ nghiá»…m nhiên, không sợ hái gì cả, chắp tay mà nói vá»›i Tấn Văn công rằng :
Tôi Ä‘Ã nh pháºn chết, nhÆ°ng xin nhà vua hãy cho tôi nói hết lá»i.
Tấn Văn công nói :
- Nhà ngÆ°Æ¡i nói Ä‘iá»u gì ?
Thúc Thiêm nói :
Khi trÆ°á»›c nhà vua qua nÆ°á»›c tôi, tôi có nói vá»›i chúa công tôi rằng : nhà vua là ngÆ°á»i hiá»n minh, mà các ngÆ°á»i Ä‘i theo hầu lại toà n là những báºc tà i giá»i cả, váºy thì khi vá» nÆ°á»›c tất là m bá chủ ; đến khi nhà vua há»™i chÆ° hầu ở đất ôn ấp, tôi lại khuyên chúa công tôi má»™t lòng thá» Tấn, chá»› có bá»™i Æ°á»›c, nhÆ°ng trá»i là m hại nÆ°á»›c tôi, khiến cho lá»i
nói của tôi không được dùng. Nay nhà vua đòi bắt tôi, chúa công tôi cÅ©ng thÆ°Æ¡ng là vô tá»™i, toan không cho Ä‘i ; tôi xin liá»u má»™t mình tôi để cứu cho trăm há». Phà m ngÆ°á»i ta, việc gì cÅ©ng liệu trÆ°á»›c được, thế là trà ; má»™t lòng giúp nÆ°á»›c, thế là trung ; không tránh hoạn nạn, thế là dÅ©ng ; liá»u mình để cứu trăm há», thế là nhân. CÓ ngÆ°á»i bá» tôi đủ cả nhân, trÃ, trung, dÅ©ng nhÆ° thế thì cố nhiên theo pháp luáºt nÆ°á»›c Tấn phải Ä‘em bá» và o vạc mà nấu !
Nói xong, tay nắm tai vạc mà kêu to lên rằng :
- Từ nay trở Ä‘i, những ngÆ°á»i là m bá» tôi, nên lấy Thúc Thiêm nà y là m răn ?
Tấn Văn công hoảng hốt, liá»n thuyá»n tha ngay Thúc Thiêm rồi nói vá»›i Thúc Thiêm rằng :
- Ta thá» nhà ngÆ°Æ¡i đó thôi ! Nhà ngÆ°Æ¡i tháºt là má»™t ngÆ°á»i giá»i !
Từ đó Thúc Thiêm được kÃnh trá»ng và háºu đãi khác thÆ°á»ng.
được mấy ngà y thì công tá» Lan ở Äông ÄÔ đến. Tấn Văn công báo cho biết sá»± thể nÆ°á»›c Trịnh đón vá», lại bảo Thúc Thiêm và bá»n Thạch Thân Phủ lấy lá»… thế tá» mà yết kiến công tá» Lan, rồi rÆ°á»›c và o trong thà nh nÆ°á»›c Trịnh. Trịnh Văn công láºp công tá» Lan là m thế tá». Bấy giá» Tấn Văn công má»›i rút quân vá» nÆ°á»›c. Năm ấy, Ngụy Thù say rượu, ngã xe gãy tay, bệnh cÅ© lại phát, rồi há»™c máu ra mà chết. Tấn Văn công cho
con Ngụy Thù là Ngụy Khá»a được nối quan tÆ°á»›c. ChÆ°a được bao lâu, Há»’ Mao và Há»– Yến cÅ©ng Ä‘á»u ốm chết cả. Văn công thÆ°Æ¡ng xót vô cùng khóc mà rằng :
- Ta được thoát hoạn nạn mà có ngà y nay là sức của hai quốc cữu, chẳng ngá» hai quốc cữu lại bá» ta mà đi, khiến cho ta nhÆ° ngÆ°á»i mất cánh tay phải, thÆ°Æ¡ng ôi !
Tư Thần nói với Tấn Văn công rằng :
- Chúa công tiếc tà i hai vị Há»’ quốc cữu, tôi xin cá» má»™t ngÆ°á»i khác cÅ©ng có tà i là m khanh tÆ°á»›ng được.
Tấn Văn công nói :
- Nhà ngươi định cỠai ?
Tư Thần nói :
- Ngà y trÆ°á»›c tôi Ä‘i sứ qua đổng Ký Giã, thấy má»™t ngÆ°á»i Ä‘ang cà y ruá»™ng ; ngÆ°á»i vợ Ä‘em cÆ¡m đến bá» ruá»™ng, hai tay bÆ°ng Ä‘Æ°a cho chồng, chồng cÅ©ng kÃnh trá»ng mà đỡ lấy. Lúc ngÆ°á»i chồng ăn thì ngÆ°á»i vợ đứng hầu ở bên cạch, chỉ hai vợ chồng vá»›i nhau, mà còn kÃnh trá»ng nhau nhÆ° khách lạ, huống chi là khi đối vá»›i ngÆ°á»i khác. Tôi nghe nói ngÆ°á»i biết giữ lá»… phép là ngÆ°á»i có đức hạnh, nên tôi đến há»i há» tên thì ra đó là con trai của KhÆ°á»›c Nhuế, tên gá»i KhÆ°á»›c Khuyết. Nếu nÆ°á»›c Tấn ta dùng được ngÆ°á»i ấy thì cÅ©ng chẳng kém gì Há»’ quốc cữu.
Tấn Văn công nói :
Cha có tội, chẳng lẽ lại dùng con ư ?
Tư Thần nói :
- Nghiêu, Thuấn là thánh nhân mà có con là Äan Chu và ThÆ°Æ¡ng Quân là ngÆ°á»i bất đức ; Cổn là ngÆ°á»i ác mà có con là vua VÅ© là báºc thánh nhân, thế má»›i biết thiện ác không phải là cha truyá»n con nối. Sao chúa công lại nghÄ© đến Ä‘iá»u ác của cha mà bá» cái tà i hữu dụng của con ?
Tấn Văn công khen phải mà bảo rằng :
- Nhà ngươi triệu Khước Khuyết đến đây cho ta.
. Tư Thần nói :
Nguyên tôi sợ ngÆ°á»i ấy trốn sang nÆ°á»›c khác thì ngÆ°á»i ta dùng mất, váºy đã má»i vỠở tại nhà tôi. Xin chúa công sai sứ đến triệu, má»›i phải đạo cầu hiá»n.
Tấn Văn công theo lá»i sai ná»™i thị Ä‘em áo bà o mÅ© giải Ä‘i má»i KhÆ°á»›c Khuyết. KhÆ°á»›c Khuyết sụp lạy mà từ chối rằng :
Tôi là một kẻ nông phu Ởø Ký Giã, chúa công nghĩ đến tội cha tôi mà khoan dung cho cũng đã đội ơn lắm rồi, đâu còn dám lạm dự quan tước.
NỘI thị vá» nói vá»›i Tấn Văn công. Tấn Văn công hai ba lần sai ná»™i thị khuyên má»i, KhÆ°á»›c Khuyết má»›i Ä‘á»™i mÅ© mặc áo và o triá»u.
KhÆ°á»›c Khuyết mình dà i chÃn thÆ°á»›c, mÅ©i cao mặt to, tiếng nói sang sảng nhÆ° tiếng chuông. Tấn Văn công trông thấy mừng lắm, liá»n cho TÆ° Thần là m chánh tÆ°á»›ng ở đạo hạ quân, mà lấy KhÆ°á»›c Khuyết là m phó tÆ°á»›ng NÆ°á»›c Tấn lại má»›i láºp ra hai đạo quân là : tân thượng quân và tân hạ quân. Tân Thượng quân thì cho Triệu Thôi là m chánh tÆ°á»›ng, mà lấy CÆ¡ Trịnh là m phó tÆ°á»›ng. Tân hạ quân thì cho TÆ° Anh (Con TÆ° Thần) là m chánh tÆ°á»›ng, mà lấy Tiên ÄÔ là m phó tÆ°á»›ng.
Sở Thà nh vÆ°Æ¡ng nghe tin nÆ°á»›c Tấn sá»a sang quân chÃnh có ý sợ hãi, má»›i sai quan đại phu là Äấu ChÆ°Æ¡ng xin giảng hòa. Tấn Văn công nghÄ© đến Æ¡n cÅ©, cÅ©ng bằng lòng, sai quan đại phu là DÆ°Æ¡ng Xá» Phủ sang ăn thá» vá»›i nÆ°á»›c Sở.
Trịnh Văn công mất năm 24 Ä‘á»i Chu TÆ°Æ¡ng vÆ°Æ¡ng. Triá»u thần tôn công tá» Lan lên nối ngôi, tức là Trịnh Mục công, quả ứng và o cái triệu nằm má»™ng thấy cà nh hoa lan ngà y trÆ°á»›c. Mùa đồng năm ấy, Tấn Văn công ốm nặng, gá»i bá»n Triệu Thôi, Tiên Chẩn, Há»’ Xạ CÔ và DÆ°Æ¡ng Xá» Phủ và o nghe di mệnh , để sau phù tá thế tá» hoan nối được
nghiệp bá. Lại sợ các vị công tá» khác có lòng tranh cạnh, má»›i cho công tá» Ung (con nà ng Äá»– Kỳ) sang là m quan ở nÆ°á»›c Tần ; công tá» Lạc (con nà ng Doanh Thần) sang là m quan ở nÆ°á»›c trần ; còn ngÆ°á»i con bé là Hắc Ä‘iá»n thì cho sang là m quan ở nhà Chu, để cầu thân vá»›i thiên tá».
Tấn Văn công mất, ở ngôi được tám năm, thá» 68 tuổi. Thế tá» Hoan lên nối ngôi, tức là Tấn TÆ°Æ¡ng Công Tấn TÆ°Æ¡ng công rÆ°á»›c linh cữu Tấn Văn công Ä‘Æ°a ra quà n ở đất Khúc ốc. Khi ra khá»i cá»a thà nh, tá»± nhiên trong linh cữu có tiếng kêu to nhÆ° tiếng trâu rống, mà linh cữu thì nặng lắm, xe không Ä‘i được. Triá»u thần từ lá»›n đến nhá» ai cÅ©ng sợ hãi.
Quan thái bốc là Quách Yển bói một quẻ, rồi đoán trong quẻ bói rằng :
Trong mấy ngà y qua thì có giặc tá»± tây phÆ°Æ¡ng đến, nhÆ°ng quân ta đánh được, bởi váºy tiên quân báo trÆ°á»›c cho chúng ta biết.
Triá»u thần lạy tạ ở trÆ°á»›c linh cữu. Bấy giá» linh cữu lại Ä‘i được nhÆ° thÆ°á»ng Tiên Chẩn nói : "Tây phÆ°Æ¡ng tức là nÆ°á»›c Tần", liá»n sai ngÆ°á»i Ä‘i do thám tin nÆ°á»›c Tần.
Lại nói chuyện ba tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tần là Ká»· TỬ, Phùng Tôn và DÆ°Æ¡ng Tồn đóng quân để phòng ngá»± cho nÆ°á»›c Trịnh, thấy nÆ°á»›c tấn Ä‘Æ°a công tá» lan vá» láºp là m thế tá» và giải vây cho nÆ°á»›c trịnh thì lấy là m tức giáºn nói:
Chúng ta đóng quân ở đây để giúp nÆ°á»›c trịnh đối phó vá»›i nÆ°á»›c tấn, ai ngá» trịnh lại đầu hà ng nÆ°á»›c tấn, váºy công chúng ta tháºt uổng .
Nói xong, liá»n sai ngÆ°á»i máºt báo vá»›i Tần Mục công. Tần Mục công trong lòng cÅ©ng có ý giáºn, nhÆ°ng nể Tấn Văn công, không dám nói ra, đến lúc công tá» Lan lên là m vua nÆ°á»›c Trịnh, tiếp đãi bá»n Ká»· Tá» cÅ©ng không ra gì. Ká»· Tá» má»›i cùng vá»›i Phùng Tôn và DÆ°Æ¡ng Tôn thÆ°Æ¡ng nghị rằng: .
- Chúng ta đóng đồn ở đây, không biết bao giá» cho xong việc, chi bằng ta máºt tâu vá»›i chúa công Ä‘em quan sang đây để đánh úp nÆ°á»›c Trịnh thì chúng ta kiếm được lợi to mà vá».
Trong khi ba ngÆ°á»i Ä‘ang thÆ°Æ¡ng nghị vá»›i nhau, thì lại nghe tin Tấn Văn công mất. Ká»· Tá» liá»n chấp tay lên trán mà nói :
đó là lòng trá»i muốn giúp cho chúng ta được thà nh công đó ?
Ká»· Tá» sai ngÆ°á»i tâm phúc vá» máºt tâu vá»›i Tần Mục công rằng :
NÆ°á»›c Trịnh giao cho chúng tôi giữ mặt Bắc môn, nếu chúa công cho má»™t đạo quân lẻn sang đánh Trịnh, thì đã có chúng tôi là m ná»™i ứng, váºy tất phá vỡ được. NÆ°á»›c Tấn Ä‘ang có tang, tất không sang cứu nÆ°á»›c trịnh và vua Trịnh cÅ©ng má»›i lên nối ngôi, việc phòng thủ chÆ°a được cẩn tháºn lắm, chúa công chá»› nên bá» mất cÆ¡ há»™i nà y.
Tần Mục công tiếp được máºt thÆ° liá»n cùng vá»›i Kiển Thúc và Bách Lý Há» thÆ°Æ¡ng nghị. Kiển Thúc và Bách Lý HỠđồng thanh mà can rằng :
- NÆ°á»›c Tần ta xa cách Trịnh, kể hà ng nghìn dặm, không thể chiếm cứ lấy nÆ°á»›c Trịnh được, chẳng qua chỉ lấy được của cải Ä‘em vá» mà thôi. Ta Ä‘em quân Ä‘i nghìn dặm, tà i nà o mà che được tai mắt thiên hạ, nếu kẻ kia biết mà phòng thủ trÆ°á»›c, có phải là ta uổng công khó nhá»c không ? Vả má»›i đây mình Ä‘em quân sang để giữ há»™ nÆ°á»›c cho
ngÆ°á»i ta mà nay lại đánh, sao gá»i là tÃn được ? Nhân lúc ngÆ°á»i ta có tang mà đánh, sao gá»i là nhân được ? Việc nà y nếu thà nh thì cái lợi cÅ©ng nhá» thôi mà nếu không thà nh thì cái bại lá»›n lầm, thế sao gá»i là trà được ? Mất cả ba Ä‘iá»u ấy, thì chúng tôi không thấy việc nà y nên là m ở chá»— nà o đây.
Tần Mục công pháºt ý đáp rằng :
- Ta đây, ba lần láºp vua cho nÆ°á»›c Tấn, hai lần dẹp loạn cho nÆ°á»›c Tấn, uy danh lừng lẫy khắp thiên hạ. Chỉ vì vua Tấn đánh được quân sở ở Thà nh Bá»™c, váºy nên ta nhÆ°á»ng cho Tấn là m bá chủ, nay vua Tấn tạ thế rồi, thiên hạ chẳng còn ai địch nổi ta. NÆ°á»›c Trịnh theo Tấn chẳng qua nhÆ° con chim tá»±a ngÆ°á»i, có lúc cÅ©ng phải bay Ä‘i, chi bằng ta nhãn cÆ¡ há»™i nà y sang diệt nÆ°á»›c Trịnh, rồi đổi cho Tấn mà lấy đất Hà Äông thì Tấn tất phải nghe, sao lại bảo rằng không lợi ?
Kiến Thúc lại nói :
Sao chúa công không sai ngÆ°á»i sang viếng tang nÆ°á»›c Tấn, nhân tiện mà viếng tang nÆ°á»›c Trịnh để dò xem tình hình nÆ°á»›c Trịnh có nên đánh hay không ? Chá»› nên nghe lá»i bá»n Ká»· Tá» vá»™i.
Tần Mục công nói : .
Nếu đợi Ä‘i viếng tang, rồi má»›i Ä‘em quân sang đánh thì những Ä‘i cùng vỠđã gần má»™t năm, cái đạo dùng binh phải nhÆ° sét đánh ngang trá»i, không kịp bÆ°ng tai má»›i được. Nay nhà ngÆ°Æ¡i già lẫn rá»—i không hiểu Ä‘iá»u ấy !
Nói xong, liá»n sai ngÆ°á»i máºt báo cho bá»n Ká»· Tá» biết trÆ°á»›c rằng đến thượng tuần tháng hai thì Ä‘em quân tá»›i Bắc môn để đánh Trịnh, rồi tức khắc cho mạnh Minh (con Bách Lý Há») là m chánh tÆ°á»›ng, Tây Khất Thuáºt và Kiến BÃnh (con Kiến Thúc) là m phó tÆ°á»›ng Ä‘em hÆ¡n hai nghìn quân thẳng Ä‘Æ°á»ng tiến sang nÆ°á»›c Trịnh. Khi Mạnh Minh
và Kiến BÃnh Ä‘em quân Ä‘i, Bách Lý Há» cùng vá»›i Kiến Thúc ra tiá»…n, khóc mà bảo rằng :
Than ôi ? Ta trông thấy con đi, mà không được trông thấy con vỠ?
Tần Mục công giáºn lắm, sai ngÆ°á»i trách Bách Lý Há» và Kiến Thúc rằng :
Sao nhà ngươi lại dám khóc quân ta, muốn là m cho quân ta ngã lòng hay sao ?
Bách Lý HỠvà Kiến Thúc nói :
Chúng tôi có dám khóc quân sĩ đâu, chỉ khóc riêng con chúng tôi mà thôi.
Kiến BÃnh thấy cha khóc, toan từ chối không Ä‘i. Kiến Thúc nói :
Cha con ta ăn lộc nước Tần bấy lâu, nay con chết để báo ơn nước Tần cũng là phải đạo !
Nói xong, liá»n Ä‘Æ°a cho Kiến BÃnh má»™t bức thÆ°, niêm phong rất kỹ, lại dặn má»™t câu rằng :
Con cứ theo lá»i dặn trong thÆ° nà y ?
Kiến BÃnh vâng lá»i rồi Ä‘i, nhÆ°ng trong lòng vừa nghi hoặc, vừa buồn rầu, chỉ có Mạnh Minh cáºy tà i vÅ© dÅ©ng, chắc là thế nà o cÅ©ng thà nh công không cần nghÄ© ngợi. Khi đại binh đã Ä‘i rồi, Kiến Thúc cáo ốm không và o triá»u và xin từ chức. Tần Mục công cố ép mãi, Kiến Thúc cáo là ốm nặng, rồi xin vỠở diệt Thôn. Bách Lý HỠđến nhà há»i thăm, bảo Kiến Thúc rằng :
Tôi không phải là không biết cÆ¡ mà từ chức đâu, sở dÄ© còn ở lại đây là còn mong có ngà y được trông thấy mặt con tôi. CÓ Ä‘iá»u gì xin Ngô huynh chi bảo cho.
Kiến Thúc nói :
- Quân Tần ta Ä‘i chuyến nà y tất thua, hiá»n đệ nên máºt báo công tôn Chi sắp thuyá»n bè ở sông Hoà ng Hà , may ra các tÆ°á»›ng thoát được thì đón vá». Nhá»› kỹ, nhá»› kỹ !
Tần Mục công nghe nói Kiến Thúc quyết chà xin vá» là m ruá»™ng, thì ban cho và ng Ä‘á» hai mÆ°Æ¡i cân, lụa hoa má»™t trăm tấm. Các quan Ä‘á»u Ä‘i tiá»…n ra đến ngoà i cá»a quan má»›i vá». Bách Lý Há» cầm tay công tôn Chi, Ä‘em lá»i nói của Kiến Thúc thuáºt lại cho nghe, và dặn công tôn Chi rằng :
- Việc nà y, Kiến tiên sinh không ủy thác ai mà ủy thác tÆ°á»›ng quân, là biết tÆ°á»›ng quân trung dÅ©ng, hết lòng lo việc nÆ°á»›c, váºy tÆ°á»›ng quân nên lÆ°u ý, chá»› tiết lá»™ cho ai biết.
Công tôn Chi nói :
- Xin vâng lá»i.
Nói xong liá»n sắp sẵn thuyá»n bè ở bên sông Hoà ng Hà .
Mạnh Minh thấy Kiến Thúc Ä‘Æ°a cho Kiến BÃnh má»™t phong máºt thÆ° thì nghi là trong thÆ° tất có kỳ kế để phá quân Trịnh, đêm hôm ấy đến dinh Kiến BÃnh xin cho xem. Kiến BÃnh mở thÆ° ra Ä‘á»c. Trong thÆ° có mấy hà ng chữ nhÆ° sau : "Chuyến Ä‘i nà y, không lo gì quân Trịnh, chi lo quân Tấn mà thôi. Chá»— Hà o SÆ¡n địa thế hiểm lắm, con nên cẩn
tháºn. Không khéo thì ta phải nhặt xÆ°Æ¡ng con ở chá»— ấy đó
Mạnh Minh trông thấy, liá»n đứng dáºy Ä‘i ra rất nhanh, vừa Ä‘i vừa nói :
- Thôi thôi ! Äiá»m chẳng là nh . Äiá»m chẳng là nh !
Kiến BÃnh cÅ©ng cho là vị tất đã nhÆ° thế. Quân Tần khởi hà nh từ tháng chạp năm trÆ°á»›c, đến tháng giêng năm sau qua cá»a Bắc nhà Chu. Mạnh Minh nói :
- Äây là chá»— thiên tỠở, ta nên kÃnh nể má»›i phải !
Nói xong, truyá»n cho các tÆ°á»›ng Ä‘á»u hạ mÅ© trụ, xuống xe Ä‘i đất.
TÆ°á»›ng tiên phong quân Tần là Bao Man Tá», vốn ngÆ°á»i có tà i vÅ© dÅ©ng, khi Ä‘i khá»i Bắc Môn rồi, lại lên xe phóng ngá»±a nhÆ° bay. Mạnh Minh khen rằng :
- Giả sừ ai cũng như Bao Man TỠthì việc gì chẳng là m xong !
Các tÆ°á»›ng sÄ© nghe nói, Ä‘á»u nhao nhao bảo nhau rằng :
Sao chúng ta lại chịu kém Bao Man TỠ! .
Bấy giá» các tÆ°á»›ng sÄ© Ä‘á»u ganh Ä‘ua nhau Ä‘i trÆ°á»›c, quân kéo mau quá nhÆ° gió cuốn, nhÆ° chá»›p nhoáng, thoáng má»™t nhát đã không thấy đâu .nữa. Chu TÆ°Æ¡ng VÆ°Æ¡ng sai vÆ°Æ¡ng tá» Há»” và vÆ°Æ¡ng tôn Mân xem quân Tần. VÆ°Æ¡ng tá» Há»” tâu vá»›i Chu TÆ°Æ¡ng VÆ°Æ¡ng rằng :
- Quân Tần vũ dũng như thế, còn nước nà o địch nổi ?
Bấy giỠvương tồn Mãn tuổi hây còn nhỠ, nghe vương tỠHỔ nói
chỉ mỉm cÆ°á»i mà không nói gì. Chu TÆ°Æ¡ng VÆ°Æ¡ng há»i :
Cáºu bé con kia, nghÄ© gì thế ?
Vương tôn Mân nói :
Theo lá»…, thì các nÆ°á»›c Ä‘em quân qua chá»— thiên tỠở, tất phải cuốn áo giáp và bá» binh khà lại rồi Ä‘i cho mau, bây giá» quân Tần chỉ hạ mÅ© trụ mà thôi, thế là không biết giữ lá»… ! Quân đã không biết giữ lá»… tà i nà o khá»i rối loạn ; chuyến Ä‘i nà y tôi chắc là quân Tân phải thua !
NÆ°á»›c Trịnh có má»™t ngÆ°á»i lái buôn, tên gá»i Huyá»n Cao, vẫn là m nghá» buôn trâu. từ khi vÆ°Æ¡ng tá» Äái nhả Chu thÃch chÆ¡i trâu, các lái trâu ở nÆ°á»›c Trịnh và nÆ°á»›c Vệ Ä‘em trâu đến bán, được lãi to lắm, bởi váºy Huyá»n Cao còn giữ nghỠấy. Huyá»n Cao dẫu là ngÆ°á»i lái buôn, nhÆ°ng Vẫn có lòng trung quân ái quốc, chỉ vì không gặp ngÆ°á»i tiến
dẫn, thà nh ra chẳng ai biết đến. Bấy giá» Huyá»n Cao buôn được mấy trăm con trâu béo, định Ä‘em sang nhà Chu để bán. Khi Ä‘i đến gần bến Lê DÆ°Æ¡ng, gặp má»™t ngÆ°á»i bạn cÅ© tên là Kiến Tha má»›i ở nÆ°á»›c Tần vá». Huyá»n Cao há»i :
Nước Tần độ nà y có chuyện gì lạ không ?
Kiến Tha nói :
- Trong hồi tháng chạp mới rồi, nước Tần có sai ba tướng đem quân đi, hình như muốn đánh úp nước Trịnh, không bao lâu nữa quân Tần sẽ sang đến nơi.
Huyá»n Cao giáºt mình mà nói rằng :
- Nước cha mẹ của ta, nay có cái tai nạn ấy, ta không nghe được thì thôi, nếu nghe được mà không cứu thì một mai nước mất, ta còn mặt mũi nà o mà trở vỠnữa !
Huyá»n Cao nghÄ© ra má»™t kế, bèn từ biệt Kiến Tha, rồi má»™t mặt sai ngÆ°á»i phi báo cho nÆ°á»›c Trịnh biết mà phòng bị ; lại má»™t mặt chá»n hai mÆ°Æ¡i con trâu béo để sá»a soạn là m lá»… khao quân. Huyá»n Cao ngồi má»™t cái xe nhá» Ä‘i đón quân Tần.
Äi đến đất Diên Tân nÆ°á»›c Hoạt, gặp tiá»n Ä‘á»™i quân Tần, Huyá»n Cao đón ngang dá»c Ä‘Æ°á»ng mà nói vá»›i quân Tần rằng :
- Tôi là sứ thần nước Trịnh xin yết kiến quan nguyên soái.
Quân tiá»n Ä‘á»™i báo vá»›i Mạnh Minh, Mạnh Minh giáºt mình, nghÄ© rằng :
Tại sao nước Trịnh biết có quân ta đến mà sai sứ thần đón ? âu là ta hãy tiếp kiến, để xem thế nà o.
Mạnh Minh nói xong, liá»n tiếp huyá»n Cao. Huyá»n Cao là m nhÆ° phụng mệnh vua Trịnh nói vá»›i Mạnh Minh rằng :
Chúa công tôi nghe tin ba vị tÆ°á»›ng quân, sắp sá»a Ä‘em quân Ä‘i qua nÆ°á»›c tôi, váºy có sai tôi dâng lá»… má»n nà y, để khao các hà ng quân sÄ©. NÆ°á»›c tôi tiếp giáp các nÆ°á»›c lá»›n, thÆ°á»ng hay có việc can thiệp, nhá» có quân quý quốc đóng đồn để giữ há»™ cho, nhÆ°ng nÆ°á»›c tôi vẫn lo sợ rằng lỡ khi có sá»± bất trắc, lại nên tá»™i vá»›i thượng quốc, bởi váºy phải hết sức ngà y đêm phòng giữ, không dám trá»… nải, xin ba vị tÆ°á»›ng quân xét cho .
Mạnh Minh nói :
- Vua Trịnh sai nhà ngÆ°á»i khao quân, sao không có quốc thÆ° ?
Huyá»n Cao nói :
- Chúa công tôi nghe tin các vị tÆ°á»›ng quân khởi hà nh từ tháng chạp, mà quân Ä‘i gấp lắm, sợ đợi sá»a quốc thÆ° thì không kịp nghênh tiếp bá»i váºy chỉ truyá»n miệng cho tôi ra đây, xin các vị tÆ°á»›ng quân lượng thứ cho.
Mạnh Minh ghé tai Huyá»n Cao mả bảo nhá» rằng :
- Chúa công tôi sai chúng tôi đem quân đi đây là định đánh nước Hoạt, không phải có ý đến nước Trịnh đâu !
Nói xong, truyá»n đóng quân lại ở đất Diên Tân. Huyá»n Cao tạ Æ¡n lui ra. Tây Khất Thuáºt và Kiến BÃnh há»i Mạnh Minh rằng :
- Tướng quân đóng quân lại đây, là có ý gì ?.
Mạnh Minh nói :
- Quân ta Ä‘i xa hai nghìn dặm, chỉ có nhân lúc nÆ°á»›c Trịnh bất ngỠđể tiến đánh, nay ngÆ°á»i nÆ°á»›c trịnh đã biết mà phòng bị trÆ°á»›c, ta đánh cÅ©ng chẳng được nà o. Vả ta muốn vây nÆ°á»›c Trịnh thì lại không có quân tiếp ứng, chi bằng tiện đây ta đánh úp nÆ°á»›c Hoạt, để khá»i mang tiếng là đem quân Ä‘i mà không được việc gì.
Äêm hôm ấy, ba tÆ°á»›ng nÆ°á»›c Tần chia quân là m ba mặt lẻn và o đánh lấy thà nh nÆ°á»›c Hoạt. Vua nÆ°á»›c Hoạt bá» chạy sang nÆ°á»›c Äịch.
Quân Tần bắt lấy hết sạch châu báu ngá»c lụa của nÆ°á»›c Hoạt. NÆ°á»›c Hoạt bị tà n phá, và sau đó lại bị nÆ°á»›c Vệ kiêm tÃnh mất.
Trịnh Mục công tiếp được máºt báo của Huyá»n Cao, chÆ°a lấy gì là m tin lắm, tức thì sai ngÆ°á»i dò thám bá»n Ká»· Tá», xem tình hình thế nà o. Bấy giỠđã thượng tuần tháng hai, bá»n Ká»· Tá» Ä‘ang sá»a soạn xe cá»™ và khà giá»›i chỉ đợi quân Tần đến nÆ¡i thì trong ngoà i hợp sức mà đánh Quân sÄ© vá» báo Trịnh Mục công. Trịnh Mục công sợ hãi, liá»n sai lão đại phu là Chúc VÅ© đến yết kiến bá»n Ká»· Tá», Ä‘Æ°a biếu má»—i ngÆ°á»i má»™t tấm lụa mà bảo rằng :
- Các ngà i đóng quân ở nÆ°á»›c tôi, nÆ°á»›c tôi vì việc khoản đãi mà hÆ°Æ¡u nai ở chốn Nguyên Phố đã hết sạch cả, nay nghe tin các ngà i Ä‘ang sá»a soạn quân mã, tất là muốn thu quân vá» nÆ°á»›c. Hiện nay Mạnh Minh cùng các tÆ°á»›ng đã tiến quân đến nÆ°á»›c Hoạt, sao các ngà i không Ä‘i theo ? .
Ká»· Tá» giáºt mình, thầm trong lòng rằng :
Mưu kế của ta đã tiết lộ ra rồi, quân đến mà vô công thì ta là hữu tội, chẳng những không ở yên được nước Trịnh, mà muốn vỠnước Tần cũng không được nữa. .
Ká»· Tá» xin lá»—i vá»›i Chúc VÅ©, rá»—i bá» trốn sang nÆ°á»›c Tá». Phùng Tôn và DÆ°Æ¡ng Tôn cÅ©ng sợ tá»™i, bá» trốn sang nÆ°á»›c Tống. Quân lÆ°u thú không có chủ tÆ°á»›ng há»p nhau toan nổi loạn. Trinh Mục công sai Dáºt Chi Há»– Ä‘em lÆ°Æ¡ng thá»±c cấp phát cho quân Tần để vá» nÆ°á»›c ; rồi ghi công Huyá»n Cao, cá» cho là m chức quáºn úy: Từ đó nÆ°á»›c Trịnh được yên
ổn. .
Tấn TÆ°Æ¡ng công Ä‘ang thủ tang ở đất Khúc ốc, nghe tin nÆ°á»›c Tần sai Mạnh Minh thống lÄ©nh đại binh Ä‘i vá» phÃa đông, không biết là đi đâu liá»n há»p triá»u thần lại để thÆ°Æ¡ng nghị. Tiên Chẩn đã cho ngÆ°á»i Ä‘i dò thám, biết rõ mÆ°u quân Tần định lẻn đánh nÆ°á»›c Trịnh, tức khắc và o yết kiến Tấn TÆ°Æ¡ng công.
|
|
|
Từ khóa được google tìm thấy
|
ãàçïðîì, áèçíåñ, âÿçàíèå, đông chu liệt quốc, đông chu liet quoc prc, dong chau liet quoc 4vn, dong chau liet quoc pdf, dong chau liet quoc.prc, dong chu liet epub, dong chu liet quoc, dong chu liet quoc 4vn, dong chu liet quoc pdf, dong chu liet quoc prc, dong chu liet quoc. prc, dong chu liet quoc.epub, êàìèí, ebook dong chu liet quoc, èñòîðèÿ, ïåñíÿ, ïèêàï, ïëèòêà, ïîòòåð, îòêðûòêè, ïðîãíîç, ïðîñòèòóòêè, ôåäåðàëüíàÿ, òåñòû, ýëåêòðîìîíòàæ |
| |