Ý niệm về mẹ thường không thể tách rời với tình thương. Mà tình thương là một chất liệu ngọt ngào êm dịu và cố nhiên là ngon lành. Con trẻ thiếu tình thương thì không thể lớn lên được. Người lớn thiếu tình thương thì cũng không "lớn" lên được. Cằn cỗi, héo mòn.
Ngày mẹ tôi mất, tôi viết trong nhật ký: "Tai nạn lớn nhất đã xảy ra cho tôi rồi !" Lớn cách mấy mà mất mẹ, thì cũng như không lớn, cũng cảm thấy bơ vơ, lạc lõng, cũng không hơn gì kẻ mồ côi.
Những bài hát, những bài thơ ca tụng tình mẹ, bài nào cũng dễ thấy hay. Người viết dù không có tài ba, cũng có rung cảm chân thành; người hát ca, trừ là kẻ không có mẹ ngay từ thuở chưa có ý niệm, ai cũng cảm động khi nghe nói đến tình mẹ. Những bài hát ca ngợi tình mẹ đâu cũng có, thời nào cũng có. Bài thơ mất mẹ mà tôi thích nhất từ hồi nhỏ là một bài thơ giản dị. Mẹ đang còn sống, nhưng mỗi khi đọc bài thơ ấy thì sợ sệt, âu lo... sợ sệt lo âu cho một cái gì còn xa, chưa đến nhưng chắc chắn phải đến:
Năm xưa tôi còn nhỏ
Mẹ tôi đã qua đời!
Lần đầu tiên tôi hiểu
Thân phận kẻ mồ côi.
Quanh tôi ai cũng khóc
Im lặng tôi sầu thôi
Để dòng nước mắt chảy
Là bớt khổ đi rồi...
Hoàng hôn phủ trên mộ
Chuông chùa nhẹ rơi rơi
Tôi thấy tôi mất mẹ
Mất cả một bầu trời
Một bầu trời thương yêu dịu ngọt, lâu quá mình đã bơi lội trong đó, sung sướng mà không hay, để hôm nay bừng tỉnh thì đã mất rồi. Người nhà quê Việt Nam không ưa nói cách cao kỳ. Nói rằng bà mẹ già là một kho tàng của yêu thương, của hạnh phúc thì cũng đã là cao kỳ rồi. Nói mẹ già là một thứ chuối, một thứ xôi, một thứ đường ngọt dịu, người dân quê đã diễn tả được tình mẹ vừa giản dị, vừa đúng mức:
Mẹ già như chuối ba hương
Như xôi nếp một, như đường mía lau
Ngon biết bao nhiêu! Những lúc miệng vừa đắng vừa nhạt sau một cơn sốt, những lúc như thế thì không có món ăn gì có thể gợi được khẩu vị của ta. Chỉ khi nào mẹ đến, kéo chăn đắp lại ngực cho ta, đặt bàn tay trên trán nóng ta và than thở "Khổ chưa, con tôi," ta mới cảm thấy đầy đủ, ấm áp, thấm nhuần chất ngọt của tình mẹ, ngọt thơm như chuối ba hương, dịu như xôi nếp một và đậm đà dịm cả cổ họng như đường mía lau.
Tình mẹ thì trường cửu, bất tuyệt; những chuối ba hương, đường mía lau, xôi nếp một ấy không bao giờ cùng tận. "Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra". Nước trong nguồn chảy ra thì bất tuyệt. Tình mẹ là gốc của mọi tình cảm thương yêu. Mẹ là giáo sư dạy về thuơng yêu, một phân khoa quan trọng nhất trong trường đại học cuộc đời.
Không có mẹ, tôi sẽ không biết thương yêu. Nhờ mẹ mà tôi biết được thế nào là tình nhân loại, tình chúng sinh; nhờ mẹ mà tôi có được chút ý niệm về đức từ bi. Vì mẹ là gốc của tình thương, nên ý niệm mẹ lấn trùm ý niệm thương yêu của tôn giáo vốn cũng dạy về tình thương. Đạo Phật có đức Quan Thế Âm, tôn sùng dưới hình thức mẹ. Em bé vừa mở miệng khóc thì mẹ đã chạy tới bên nôi. Mẹ hiện ra như một thiên thần dịu hiền làm tiêu tan khổ đau lo âu. Đạo Chúa có Đức Mẹ, thánh nữ đồng trinh Maria. Trong tín ngưỡng bình dân Việt có thánh mẫu Liễu Hạnh, cũng dưới hình thức mẹ.
Bởi vì chỉ cần nghe đến danh từ "mẹ" là ta đã thấy lòng tràn ngập yêu thương rồi. Mà từ yêu thương đi tới tín ngưỡng và hành động thì không xa mấy.
Tây phương không có ngày Vu Lan nhưng cũng có Mother's Day, mồng 10 tháng 5. Tôi nhà quê không biết cái tục ấy. Có một ngày, tôi đi với thầy Thiên Ân tới nhà sách ở khu Ginza, Đông Kinh, nửa đường gặp mấy người sinh viên Nhật, bạn của thầy Thiên Ân. Có một cô sinh viên hỏi nhỏ thầy Thiên Ân một câu, rồi lấy trong sắc ra một bông hoa cẩm chướng màu trắng cài vào khuy áo áo tràng của tôi. Tôi lạ lùng, bỡ ngỡ, không biết cô làm gì, nhưng không dám hỏi, cố giữ vẻ tự nhiên nghĩ rằng có một tục lệ chi đó.
Sau khi họ nói chuyện xong, chúng tôi vào nhà sách, thầy Thiên Ân mới giảng cho tôi biết đó là ngày Mother's Day, theo tục Tây Phương. Nếu anh còn mẹ, anh sẽ được cài hoa hồng trên áo, và anh sẽ tự hào được còn mẹ. Nếu anh mất mẹ, anh sẽ được cài trên áo một bông hoa màu trắng. Tôi nhìn lại bông hoa trắng trên áo mà cảm thấy tủi thân. Tôi cũng mồ côi như bất cứ đứa trẻ vô phúc khốn nạn nào, chúng tôi không có được cái tự hào cài trên áo một bông hoa màu hồng.
Người được hoa trắng sẽ thấy xót xa, nhớ thương không quên mẹ dù Người đã khuất. Người được hoa hồng sẽ thấy sung sướng nhớ rằng mình còn mẹ và sẽ cố gắng để làm vui lòng mẹ kẻo một mai người khuất núi có khóc than cũng không còn kịp nữa. Tôi thấy cái tục cài hoa đó đẹp và nghĩ rằng mình có thể bắt chước áp dụng trong ngày báo hiếu Vu Lan!
Mẹ là một dòng suối, một kho tàng vô tận, vậy mà lắm lúc ta không biết, để lãng phí một cách oan uổng. Mẹ là một món quà lớn nhất mà cuộc đời tặng cho ta. Những kẻ đã và đang có mẹ, đừng có đợi đến khi mẹ chết rồi mới nói : "Trời ơi, tôi sống bên mẹ suốt mấy mươi năm trời mà chưa có lúc nào nhìn kỹ được mặt mẹ". Lúc nào cũng chỉ nhìn thoáng qua. Trao đổi vài câu ngắn ngủi. Xin tiền ăn quà. Đòi hỏi mọi chuyện. Ôm mẹ mà ngủ cho ấm. Giận dỗi. Hờn lẫy. Gây bao nhiêu chuyện rắc rối cho mẹ phải lo lắng, ốm mòn, thức khuya, dậy sớm vì con. Chết sớm cũng vì con. Để mẹ phải suốt đời bếp núc vá may, giặt rửa, dọn dẹp... Và để mình suốt đời bận rộn lên xuống ra vào lợi danh. Mẹ không có thì giờ nhìn kỹ con. Và con không có thì giờ nhìn kỹ mẹ. Để khi mẹ mất, mình có cảm nghĩ "như là mình chưa bao giờ có ý thức rằng mình có mẹ" Chiều nay khi đi học về hoặc khi đi làm việc ở sở về, em hãy vào trong phòng mẹ với một nụ cười thật trầm lặng và thật bền. Em hãy ngồi xuống bên mẹ. Sẽ bắt mẹ dừng kim chỉ, mà đừng nói năng chi. Rồi em sẽ nhìn mẹ thật lâu, thật kỹ để trông thấy mẹ và để biết rằng mẹ đang sống và đang ngồi bên em. Cầm tay mẹ, em sẽ hỏi một câu ngắn làm mẹ chú ý.
Em hỏi: "Mẹ ơị mẹ có biết không ?" Mẹ sẽ hơi ngạc nhiên và sẽ hỏi em, vừa hỏi vừa cười: "Biết gì?" Vẫn nhìn vào mắt mẹ, vẫn giữ nụ cười trầm lặng và bền, em sẽ nói: "Mẹ có biết là con thương mẹ không ?
Câu hỏi sẽ không cần được trả lời. Cho dù người lớn ba bốn mươi tuổi cũng có thể hỏi một câu như thế vì người là con của mẹ. Mẹ và em sẽ sung sướng, sẽ sống trong ý thức tình thương bất diệt và ngày mai mẹ mất, em sẽ không hối hận đau lòng.
Ngày Vu Lan ta nghe giảng và đọc sách nói nhiều về ngài Mục Kiền Liên và về sự hiếu đễ. Công cha, nghĩa mẹ. Bổn phận làm con. Ta lạy Phật cầu cho mẹ sống lâu. Hoặc lạy mười phương tăng chú nguyện cho mẹ được tiêu diêu nơi cực lạc, nếu mẹ đã mất. Con mà không có hiếu là con bỏ đi. Nhưng hiếu cũng do tình thương mà có; không có tình thương, hiếu chỉ là giả tạo, khô khan, vụng về, cố gắng, mệt nhọc - mà có tình thương là có đủ hết rồi. Cần chi nói đến bổn phận. Thương mẹ như vậy là đủ.
Mà thương mẹ không chỉ là một bổn phận, thương mẹ là một cái gì rất tự nhiên, như khát thì uống nước, con thì phải có mẹ, phải thương mẹ. Chữ "phải" đây không phải là luân lý, là bổn phận. "Phải" đây là lẽ đương nhiên. Con thì đương nhiên thương mẹ, mẹ thì đương nhiên thương con. Nếu mẹ không cần con và con không cần mẹ thì đó không phải là mẹ con. Đó là lạm dụng danh từ mẹ con.
Ngày xưa, thầy giáo hỏi rằng, con mà thương mẹ thì cần phải làm như thế nào ? Tôi trả lời: vâng lời cố gắng, giúp đỡ, phụng dưỡng lúc mẹ về già và thờ phụng khi mẹ khuất núi. Bây giờ thì tôi biết rằng con thương mẹ thì không phải "làm thế nào" gì hết. Cứ thương mẹ, thế là đủ lắm rồi, cần chi phải hỏi "làm như thế nào".
Thương mẹ không phải là một vấn đề luân lý, đạo đức. Anh mà nghĩ rằng tôi viết bài này để khuyên anh về luân lý đạo đức là anh lầm. Thương mẹ là một vấn đề hưởng thụ. Mẹ như chuối ngọt, như đường mía lau, như xôi nếp một. Anh không hưởng thụ thì uổng cho anh. Chị không hưởng thụ thì uổng cho chị. Tôi chỉ cảnh cáo cho anh chị biết mà thôi. Để mai này, anh chị đừng có than thở rằng đời ta không còn gì cả. Một món quà như mẹ mà còn không vừa ý thì họa chăng có làm Ngọc Hoàng Thượng Đế mới vừa ý, mới bằng lòng, mới sung sướng. Nhưng tôi biết được Ngọc Hoàng không sung sướng đâu, bởi Ngọc Hoàng là đấng tự sinh không bao giờ có diễm phúc có được một bà mẹ.
Tôi kể chuyện này, anh đừng nói tôi khờ dại. Đáng lẽ chị tôi không nên đi lấy chồng và tôi không nên đi tu mới phải. Chúng tôi bỏ mẹ mà đi, người thì theo cuộc đời mới bên cạnh người con trai thương yêu, người thì đi theo lý tưởng đạo đức mình say mê và tôn thờ.
Ngày chị tôi đi lấy chồng, mẹ tôi lo lắng, lăng xăng, không tỏ vẻ buồn bã chi. Nhưng đến khi chúng tôi ăn qua loa để đợi rước dâu thì mẹ tôi không nuốt được miếng nào. Mẹ nói: "Mười tám năm trời nó ngồi ăn cơm với mình, bây giờ nó ăn bữa cuối cùng rồi nó đi ăn ở một nhà khác". Chị tôi gục đầu xuống mâm cơm, khóc. Chị nói "Thôi con không đi lấy chồng nữa". Nhưng rốt cuộc rồi chị cũng đi lấy chồng, còn tôi thì bỏ mẹ đi tu. "Các, ái, từ, sở, thân" là lời khen ngợi người có chí xuất gia. Tôi không tự hào chi về lời khen đó cả. Tôi thương mẹ nhưng tôi có lý tưởng, vì vậy phải xa mẹ. Thiệt thòi cho tôi, có thế thôi. Ở trên đời, có nhiều khi ta phải chọn lựa mà không có sự lựa chọn nào là không khổ đau. Anh không thể bắt cá hai tay. Chỉ khổ là vì muốn làm người nên anh phải khổ đau. Tôi không hối hận vì bỏ mẹ đi tu nhưng tôi tiếc thương cho tôi vô phúc thiệt thòi nên không được hưởng thụ tất cả kho tàng quý báu đó. Mỗi buổi chiều lạy Phật, tôi cầu nguyện cho mẹ. Nhưng tôi không được ăn chuối ba hương, xôi nếp một và đường mía lau.
Anh cũng đừng tưởng tôi khuyên anh không nên đuổi theo sự nghiệp mà chỉ nên ở nhà với mẹ. Tôi đã nói là tôi không khuyên răn ai hết - tôi không giảng luân lý đạo đức. Tôi chỉ nhắc nhở anh "mẹ là chuối, là xôi, là đường, là mật ngọt ngào, là tình thương". Để anh đừng quên. Để chị đừng quên. Để em đừng quên. Quên là một lỗi lớn. Cũng không phải là lỗi nữa mà là một sự thiệt thòi. Mà tôi không muốn anh chị thiệt thòi, vô tình mà thiệt thòi. Tôi xin cài vào túi áo anh một hoa hồng để anh sung sướng, thế thôi.
Nếu có khuyên, thì tôi sẽ khuyên như thế này. Chiều nay khi đi học về, hoặc khi đi làm việc về, anh hãy vào trong phòng mẹ với một nụ cười thật trầm lặng và thật bền. Anh sẽ ngồi xuống bên mẹ. Sẽ bắt mẹ dừng kim chỉ, mà đừng nói năng chi. Rồi anh sẽ nhìn mẹ thật lâu, thật kỹ để trông thấy mẹ và để biết rằng mẹ đang sống và đang ngồi bên anh. Cầm tay mẹ, anh sẽ hỏi một câu ngắn làm mẹ chú ý. Anh hỏi: "Mẹ ơị mẹ có biết không ?". Mẹ sẽ hơi ngạc nhiên và sẽ hỏi anh, vừa hỏi vừa cười: "Biết gì?" Vẫn nhìn vào mắt mẹ, vẫn giữ nụ cười trầm lặng và bền, anh sẽ nói: "Mẹ có biết là con thương mẹ không ?". Câu hỏi sẽ không cần được trả lời. Cho dù người lớn ba bốn mươi tuổi cũng có thể hỏi một câu như thế vì ngươi là con của mẹ. Mẹ và anh sẽ sung sướng, sẽ sống trong ý thức tình thương bất diệt và ngày maị mẹ mất anh, anh sẽ không hối hận đau lòng tiếc rằng anh không có mẹ.
Đó là điệp khúc mà tôi muốn ca hát cho anh nghe hôm nay. Và anh hãy ca, chị hãy ca, em hãy ca cho cuộc đời đừng chìm trong vô tâm, quên lãng. Đóa hoa màu hồng tôi cài trên áo anh rồi đó. Anh hãy sung sướng đi !
(Để dâng mẹ và để làm quà Vu Lan cho những người nào có diễm phúc còn mẹ).
"Hoàn ơi, có thằng mết mày lắm đấy . Ở cùng tổ mày, nhà trên đường mày về. Mày đứng, nó ngồi thì cao bằng nhau." Cả bọn ngồi vắt vẻo trên lan can nhìn tôi chờ đợi.
"Tao biết rồi, thằng Tường chứ gì? Nó đáng tuổi em tao!."
Tôi biết có nói cũng thừa Giờ này trường vắng tanh. Văn phòng, căng tin đều đóng cửa . Thực tập xong, chúng tôi ở lại một chút để tán dóc. Con gái 19, 20, chuyện nào cũng quay về chuyện tình yêu . Tôi băn khoăn nhìn Lan và Xuân, không hiểu tụi nó nói đùa hay thật về cái tin lúc nãy nhỉ?
Tường nhỏ hơn tôi ba tuổi . Hôm qua là sinh nhật nó, tôi vào căng tin mua một gói me: "Mừng oắt con thêm một tuổi nhé." Tường không cười, chăm chú nhìn gói me: "Sao lại không thêm được ba tuổi nhỉ." Vì sao hôm qua tôi lại không nghĩ gì cả. Trong thâm tâm, tôi coi nó như em, con gái trong lớp cũng coi nó như em út.
Tôi đọc một quyển truyện nói về tình yêu giữa một cô bé và một người lớn tuổi . Vì chênh lệch nên họ xưng hô là "ông" và "em." Khép sách lại, tự nhiên tôi nảy ra ý nghĩ vô cùng bất ngờ là mình phải có một người lớn để yêu và phải hơn tôi nhiều tuổi để có thể áp dụng cách xưng hô của truyện. Người ta bảo con gái hay coi thường con trai bằng tuổi, và tôi, tôi đã chán cái cảnh ngồi cãi nhau om lên với mấy thằng bạn trong lớp chỉ vì chép khác nhau một chữ trong bài.
Tôi hỏi mẹ: "Nếu bồ mình lớn tuổi quá thì mình gọi là ông, xưng là em hả." Mẹ đang đếm tiền nên cáu: "Im đi, tao nhầm bây giờ. Mà mày bồ với người lớn làm gì? Để con rể là bạn của tao với ba mày à?."
Sáng nay không có nắng, trời lại có vẻ muốn mưa. Gửi xe xong tôi đi vòng vòng qua cây thị xem may ra có nhặt được quả nào không. Tổ trực đêm qua đã vơ vét hết, chỉ để lại mấy quả nát bét trên sân. Ở sân hành lang, tôi gặp Tường, nó đi ngược lại, xòe năm ngón tay ngó ngoáy như định móc mắt tôi, cái miệng non choẹt méo qua một bên. Tôi bảo: "thằng điên!."
Tường bỏ vào túi tôi một quả thị con rồi cùng đi vào giảng đường. Hai tiết đầu là Sinh Vật, tôi luôn luôn quên đem viết chì. Thầy Sinh vật chưa già nhưng dáng đi chậm chạp, các bạn của tôi gặp thầy đi chợ mua toàn những bó rau bé tí, phòng thầy ở trọ cũng bé tí. Tôi nghe kể bỗng thấy mũi mình cay cay .
Lan ngồi cạnh tôi, mặt bé như con chuột con, chép miệng như một bà già: "Trí thức chân chính là khổ thế đấy!." Tôi nhìn nó, phì cười, không hiểu cô ả học phong cách người lớn ấy ở đâu .
Tôi ở lại trường buổi trưa . Tất cả lên hành lang các phòng thực tập ngủ. Con gái ở lầu hai, con trai ở lầu ba. Đôi khi có những cậu sinh viên lớ ngớ xuống nhầm lầu làm các cô nháo nhác như gà phát hiện ra trong chuồng mình có chuột. Ngủ dậy, ở vòi nước rửa mặt, tôi gặp Bảo Bảo chờ tôi, nôn nóng: "Đi uống nước, Hoàn!" - "Sắp đến giờ rồi!." "Còn mười phút nữa mà!."
Bảo bằng tuổi tôi nhưng người lớn hơn, là một nhân viên chép bài hộ khi tôi nghỉ học. Nước chanh ở trường tôi rẻ và dở hơn bất cứ nơi đâu, vị ngọt của nó làm người ta càng khát hơn. Ở cuối căng tin, Tường ngồi với mấy đứa bạn, nhìn tôi buồn bã, miệng hút thuốc phì phèo . Bảo nói với tôi ra vẻ đàn anh: "Tường nó đang tập thở ra vòng tròn!." Tôi không hiểu hút thuốc thì ngon lành gì nhỉ. Ở phòng thực tập, Tường úp mặt lên cái túi của tôi trông thảm não lắm. "Tường đau đầu hả, xin nghỉ đi!."
"Không, sao Hoàn lúc nào cũng muốn tôi nghỉ học?." Tôi nhìn cái gáy trẻ con của nó, tóc có cái đuôi dế mèn, người ta bảo đây là dấu hiệu của trẻ con ăn tham. Tôi đi mượn dầu, dù biết rằng dầu chẳng có tác dụng gì trong việc nàỵ "Thôi đi Hoàn, tôi có bệnh đâu mà cần dầu." Tôi thừa hiểu cái giọng trách móc ấy nhưng cố giả ngu ngơ "Vậy Tường buồn khổ cái gì mà thảm vậy. Ai làm khổ Tường?." "Chẳng ai cả, tôi làm khổ tôi" rồi nó bỏ sang bàn thực tập bên cạnh. Tôi thắng 1- 0.
Hình như tôi đã có tình cảm gì đó dành cho Tường. Rất dịu dàng, mơ hồ... không thể hiểu nổi . Mặt Tường non choẹt, răng khểnh dùng vào việc nhe ra trêu tôi hơn làm dùng để cười duyên. Cả lớp hình như lờ mờ đoán ra, nhưng Tường chỉ bằng tuổi em tôi! Buổi chiều tôi, Xuân, Lan ngồi học bài trên hành lang dẫn vào thư quán. Một chỗ ngồi lý tưởng trên đầu là tán me, nhìn xuống hồ cá như một quả tim xây theo kiểu tượng trưng. Ba đứa ngồi xa nhau để tránh nói chuyện.
Chợt tôi nghe Lan rít lên nho nhỏ: "Em mày kìa Hoàn!" rồi tôi nghe rất rõ bước chân Tường đang tới gần, gần lắm rồi đi mất, không có gì thêm. "Sao kỳ vậy Hoàn, mày và nó giận nhau hả?" - "Không, quen vậy rồi, xem kẽ một ngày là lơ, một ngày vồn vã, hai đứa điên mà!."
"Tếu vậy! Tụi mày làm vậy để làm gì?." Tôi cũng chịu, không hiểu cả cái trò ú tim này dùng để làm gì. Có lẽ, cả tôi lẫn Tường đều sợ người kia đoán được tình cảm của mình cho nên có ngày, cả hai cùng vui quá mức, có ngày lại lạnh như tiền. Chị tôi bảo "Đồ con nít!." Tôi vặn lại: "Khi đi học, bà có vậy không! Bà chị tôi đanh mặt: "Tao không điên như mày!." Có lẽ tôi điên thật!
Ban đêm, trường tôi như khác hẳn, vắng lặng. Tự nhiên xuất hiện mấy con mèo to tướng, mắt sáng quắc, chạy vụt trong sân tối . Tôi ngồi trên bệ tường, đằng sau là cây mận hương hoa ngai ngái dễ chịu; phiá dưới là voì nước khóa không kỹ, nhỏ tí tách, tí tách. Tôi muốn ngồi một mình như thế này mãi không phải nói chuyện với ai, thở cái không khí mát mẻ, lạ lùng của ngôi trường ban đêm. Đêm nay, chúng tôi trực, không chèn cháo vì trường sẽ cúp nước. Mỗi tổ viên mang theo một loại bánh kẹo để liên hoan chung. Có tiếng chân bước lại, tôi biết là Tường nên quay mặt về phía sân trường nơi ánh sáng của mấy ngọn đèm neon xanh xao hắt xuống. Quay đi như thế này sẽ làm tôi đỡ bối rối hơn. "Vô lâu chưa Hoàn?"
- "Mới. Tường mới vào"
- "Ồ, Mệt quá!." Sau cái câu muôn thuở đó, chúng tôi ngồi im. Ngày thường tôi vẫn hay tưởng tượng một hoàn cảnh như tối nay, ngồi cạnh Tường, tôi sẽ kể mọi thứ chuyện cho Tường nghe. Vậy mà lúc này, đầu óc tôi trống rỗng, bối rối cực độ...
Tường ngắt một cái lá mận, vò vò rồi đưa tôi: "Hoàn gửi thử coi, giống như sắp được ăn mận vậy!" Tôi cầm lấy và thấy bàn tay mình bị giữ lại một cách vụng về của trẻ con. Mọi ngày, tôi vẫn mong sẽ hiểu được tình cảm Tường giành cho tôi, yêu hay không yêu, đừng ú tim nữa . Nhưng lúc này, một tiếng nói khác trong tôi, rã rời: "Thôi, thế là hết, chẳng còn gì là bí mật nữa!.
" Tôi cười: "Tường còn trẻ con lắm, đừng bao giờ làm cái trò này nữa nhé!." Mắt Tường bối rối rồi cụp xuống hối hận, cả tôi cũng hối hận ngay lúc đó. Tường bỏ ra bàn trực cách không xa nơi tôi ngồi. Hai phút sau đã nghe tiếng cười của Tường và tôi bắt đầu rối trí.
Đêm trực đi qua, Tường hút thuốc và đánh cờ như mọi khi và tôi càng bối rối. Sáng ra, Tường lấy xe về trước, để tôi lại sau. Mặt Tường bình thản, còn tôi, tôi hối hận vì sao đêm qua, mình thốt ra cái câu điên rồ ấy... Có lẽ, chẳng bao giờ Tường tỏ tình lần thứ hai với tôi ?
Tôi mua những đặc san về tình yêu, không thấy hoàn cảnh nào như vậy. Mỗi sáng, tôi mong vào trường gặp lại Tường, nhìn quanh quất giảng đường, tìm cái dáng cao cao quen thuộc. Chiều nay, trời mưa và tôi buồn hơn. Tường không vào ôn bài nữa. Mặt Tường không tỏ vẻ buồn bã nhưng lạnh lùng, xã giao với tôi hơn xưa.
Giờ thì đến lượt tôi khổ vì Tường, Tường không chào bằng những cái méo để tôi có thể mắng "Thằng điên" được nữa, bây giờ Tường gật đầu như người lớn chào nhau. Tôi đưa Tường cái kẹo, Tường cười: "Cảm ơn nhé!." Tôi muốn vặn cổ hai chữ "cảm ơn."
Tôi hỏi mẹ: "Mẹ này, yêu người nhỏ tuổi hơn thì buồn lắm nhỉ!" - "Không biết, sao chẳng bao giờ mày hỏi về yêu cùng tuổi thì như thế nào, lúc thì đòi chơi với ông già lúc thì đòi chơi với trẻ con!" - "Không phải con mẹ ạ! Con bạn con..."
Mẹ ngủ rồi, tờ báo rơi bên cạnh. Ngày mai, tôi sẽ mua một quyển sổ làm nhật ký. Không thể tâm sự cùng ai những trò ấm ớ nàỵ
Vậy là Huế đã vào đông. Từng cơn gió heo may se thắt thổi qua những con phố dài hun hút. Một mùa đông nữa lại đến. Một mùa đông nữa tôi xa anh. Một mùa đông nữa lặng lẽ ôm những kỷ niệm xưa, ôm những dày vò, tiếc nuối, khổ đau bằng cách tự trói mình trong một mớ câu hỏi "Vì sao?"
Anh!
Chiều nay tôi một mình ra phố. Một mình lang thang đón cơn gió lạnh đầu mùa. Phố vẫn như xưa, như những ngày hai đứa mình còn có nhau. Những vòng xe vẫn hối hả đi về. Mọi người vẫn cứ hút vào dòng xoáy thời gian. Tất bật. Vội vã. Hình như chỉ có tôi là lạc lõng trên vỉa hè đầy lá bằng lăng vàng sần, vào xạc cuốn theo chiều gió. Thọc tay vào túi áo khoác, tôi dừng lại ngơ ngẩn: Ngã sáu! Về đâu bây giờ? Đường Hà Nội? Đường Hùng Vương? Đường Bến Nghé? Đường Lê Quý Đôn? Đường Đống Đa?... Đôi chân tôi vẫn bước đi như là nó biết rõ cần phải đi theo đường nào. Và quả thật nó hơn tôi. Đường Ngô Quyền! Ngày xưa...
Tôi đi như kẻ vô định. Ký ức cứ ùa về... Nhạt nhòa... "T ơi Anh yêu em! Anh không biết nói sao hơn là nói câu đó nữa". Anh xạo. Thiệt mà... Không tin anh ư?. "Không, anh xạo lắm"... Tiếng cô gái cười khúc khích, tiếng cười trong như pha lê. Chàng trai vội vã nắm tay cô: "Tin anh đi. Em đa nghi thế chóng già lắm, biết không?"...
Cô kêu lên khe khẽ:
"Kìa... Người ta nhìn... Buông tay em ra đi".
"Không, anh không buông. Mặc kệ họ!".
Cô hạ giọng năn nỉ:
"Anh... người ta đang cười"...
"Tin anh không đã? ".
"Ừ... tin... Trời ạ". Tiếng chàng trai cười ấm áp.
Trời ơi! Sao lại đi theo lối này? Sao lại thế? Quay lại đi... Kìa, phía trước đã là những hàng điệp. Lá điệp vàng rực lả tả rơi đầy trên tóc, trên áo... "Chạy chậm lại đi anh. Hoa điệp rơi đẹp quá". Ừ, đường Ngô Quyền nhiều điệp nhất thành phố đấy... Hoa điệp đẹp quá anh nhỉ... Giống như hoa mướp trước ngõ nhà em ấy. Vàng ơi là vàng... Cô gái chụm tay hứng những cánh hoa lả tả bay trong gió... Tiếng cười cuộn vào nhau, ấm đến nao lòng... Vâng, cô gái đó là tôi.
Hai mươi tuổi. Tôi là con bé nhà quê khù khờ khăn gói lên thành phố học. Đối với tôi, tất cả đều mới mẻ, lạ lẫm. Vốn là đứa con gái đầy mặc cảm, khó gần và khó hiểu, tôi giấu mình thật kỹ trong cái vỏ bọc lạnh lùng, lặng lẽ. Đến lớp, tôi như đeo dính lấy đứa bạn cùng làng cũng lặng lẽ, khờ khạo chẳng kém gì tôi. Hai đứa như hai cái bóng của nhau, cùng ngơ ngác như nhau.
Hết một học kỳ, cả tôi và nó hầu như chưa đi hết cái thành phố bé như lòng bàn tay và chưa thuộc hết tên năm mươi thành viên còn lại của lớp. Tôi chỉ biết đến nó, đến bài học, đến những lo toan thường ngày của cuộc sống tự lập đầu đời, đến miền giáo đường trang nghiêm, tĩnh lặng mà thường ngày tôi hay đến ôn bài. Tất cả sẽ bình yên như thế nếu không có một ngày...
Ngày 22 tháng 3 trường tổ chức cắm trại chào mừng kỷ niệm 40 năm ngày thành lập Đại Học Huế. Khoa Văn trường Đại Học Sư Phạm năm tôi học có ba lớp: A, B, C. Lớp tôi 97 Văn B dựng trại bên cạnh lớp Văn A và Sử B Đối diện lớp tôi qua khoảng đất đầy cỏ xanh mượt là lớp Văn C.
Cả ngày hôm đó, tôi lang thang cùng T. nhỏ bạn cùng lớp mà cứ thầm trách đứa bạn cùng làng đã bỏ tôi lại một mình để về quê. Đến tối, lớp phó học tập, lớp phó phụ trách đời sống kiêm luôn chức thủ quỹ lớp trổ tài... nấu chè. Trong khi chờ lớp trưởng bưng chè đi mời bàn dân thiên ha trong lớp vừa luôn mồm lăng xe tài lẻ con gái lớp B, tôi ngồi cạnh nhỏ T, lặng lẻ nghe nó tranh cãi với anh D, chuyện "Tại sao con trai thích uống rượu? Uống rượu có phải hoàn toàn là xấu, là có hại không?".
Bất chợt, tôi chớp mắt ngạc nhiên. Trước mắt tôi bên kia mép chiếc chiếu hoa là một gã con trai lạ hoắc lạ huơ đang thản nhiên đưa những thìa chè ngọt lịm vào miệng nom thành thục đến ngon mắt. Tôi hơi mỉm cười, thấy gã thật ngộ nghĩnh. Từ trước đến giờ, đây là lần đầu tiên tôi nhìn một người con trai lâu đến thế. Một khuôn mặt thon dài, khóe miệng thanh và duyên như một nét vẽ, đôi mắt tím sẫm với hàng mi dài, đôi lông mày nét ngang bướng bỉnh...
Đến đó thì gã ngẩng lên và bắt gặp tôi đang nhìn gã chằm chằm. Đỏ bừng mặt tôi mỉm cười chữa thẹn và vội vã quay đi. Gã! bâng quơ: "Nhìn vừa thôi kẻo tui không nổi giờ!". Trời xui đất khiến sao tôi chợt trở nên dạn dĩ: "Không nhìn để ông ăn hết chè lớp tui hả?" Thế sao được! Gã le lưỡi quay ra hỏi đứa bạn: Cô bé ở đâu thế?, Đồng hương mi đó. Á , Quảng Bình hả? Gã quay qua tôi: "Ở huyện nào vậy? ".
Huyện Quảng Ninh. Đây cũng ở Quảng Ninh. Thật sao? Thấy ông lạ hoắc Tui không tin. Thiệt ở xã G.N đây mà!.
Tôi cười "Không xong rồi, xạo chi dữ thế, xã G.N tui thuộc lòng".
Gã đấu dịu "Nói vậy chứ ở L.T "...
Đến lúc đó thì một đứa bạn qua gọi gã về lớp. Gã đứng lên chào tôi, bỏ xót lại một ánh mắt tím như trời Huế lúc hoàng hôn.
Ngày hôm sau, gã hay qua lớp tôi chơi và tôi không hiểu sao không còn hứng thú lang thang với T nữa. Tôi bỏ T, đi một mình và nói chuyện với gã. Tự dưng tôi thấy mình thật nhỏ bé trong đôi mắt màu tím sẫm của gã. Vâng... Gã chính là anh.
Tôi không biếu sau "sự kiện" đó tôi và anh quen nhau như thế nào, hiểu nhau đến thế nào, chỉ biết rằng chưa đầy hai tuần lễ sau tôi đã rụt rè ngồi sau xe anh, chầm chậm qua bao nhiêu con phố như bất kỳ đôi tình nhân hạnh phúc nào khác. Bạn bè bảo đó là tình yêu sét đánh! Tôi chỉ cười. Thực sự lúc đó tôi quá hạnh phúc, quá viên mãn bởi tôi có anh và tôi yêu anh. Đối với tôi, anh vừa là một người bạn, một người anh, vừa là một người yêu chân thành một chỗ dựa tinh thần vững chắc nhất. Tôi vẫy vùng sự vội vàng, nông nổi nào rồi cũng sẽ phải trả giá. Điều đó tất yếu như là một quy luật...
Ngày tháng hạnh phúc qua nhanh. Những rạo rực ban đầu dần lắng xuống. Dường như đó là dịp để cho anh, cho tôi nhìn lại mình. Thế nhưng hình như vẫn muộn... Sự rạn vỡ dần xuất hiện với những lý do vớ vẩn mà cả tôi và đều vì tự trọng, tự ái và sĩ diện trẻ con còn sót lại đã không tạo cho nhau một cơ hội nào để hàn gắn. Tôi biết anh yêu tôi. Nhưng anh không đủ sức cảm thông, không đủ nghị lực để chiến thắng lòng ghen tuông vị kỷ của chính mình. Tôi ngậm ngùi chia tay anh với cái tội tày đình: phản bội! Tôi gánh chịu những tai tiếng đó, âm thầm và lặng lẽ như đã biết trước nó phải thế, như không thể chối cãi được điều gì...
Bạn bè nhìn anh xót thương và nhìn tôi khinh bỉ. Tôi hiểu. Giờ có nói cũng bằng thừa. Sẽ không một ai tin tôi ngoài đứa bạn cùng làng mà một thời đắm chìm trong hạnh phúc riêng mình tôi dường như đã bỏ rơi nó. Nhưng Chúa ơi tôi không thể nào hiểu nổi khi người ta yêu, tin đến mức kể hết mọi chuyện về mình về quá khứ của mình cho người mình yêu nghe thì phải chăng lòng tin và tình yêu đó sẽ thành một tội lỗi.
Một cơn gió ùa đến, uốn cong những cành điệp. Lá vàng rơi rào rạt. Tôi đưa tay ra hứng, nghe tim mình nhói lên. Tôi ơi tôi!...
Cuối cùng là thế đấy. Tôi còn lại gì cho tôi ngoài những khổ đau, ân hận, tiếc nuối?.. Tất cả trong tôi giờ là sự sụp đổ ghê gớm...
Văng vẳng bên tai tôi tiếng anh điềm đạm, tỉnh táo đến lạnh lùng: "Anh thấy anh và em có hai cách sống rất khác nhau. Em thì trầm lặng, anh lại sôi nổi. Hay em thử thay đổi cách sống của mình đi? ".
Tôi nhìn anh, nước mắt trào ra nghẹn đắng. Trước khi nhận lời anh, tôi đã nói cho anh biết tất cả về tôi, về cái tính kỳ quặc ấy nữa. Nhưng anh vẫn vui vẻ chấp thuận, lại còn nói mỗi người một cá tính mới tạo ra sự phong phú cho cuộc đời. Thế mà giờ...
Tôi không thể tin nổi... "Mỗi lần chở em đi ngang qua tụi bạn, nghe tụi chúng cười, anh thấy thật nhục nhã!". Tôi đau đớn đến ngơ ngẩn. Cái dấu gạch chéo cuối cùng tôi đặt vào sau hai chữ "Tình yêu" của mình cũng là vì những câu nói ấy...
Bây giờ, anh đã xa... Anh ra đi để lại trong tôi một khoảng trống cô độc và lẻ loi. Tôi biết rồi thời gian cũng sẽ dần phủ lấp những cảm giác đó. Nhưng dẫu thế, tôi cũng không thể nào quên được anh, quên những kỷ niệm ngày nào tôi từng có. Tôi vẫn còn yêu anh nhiều lắm. Nhưng tôi cũng sẽ không bao giờ tha thứ cho anh, phải chăng đó cũng là định mệnh? Cái định mệnh nghiệt ngã đã xui khiến tôi và anh, dù chung một dãy hành lang dài và rộng không hơn một mét nhưng vẫn xa lạ như chưa hề quen biết, như chưa từng thề hẹn.
Chiều nay, tôi một mình ra phố. Bao nhiêu kỷ niệm ùa về vò xé trái tim tôi. Phải chăng đây là cái giá phải trả cho sự vội vàng, nông nỗi của tôi? Phải chăng...? Liệu có đúng không anh? Thế là chúng mình đã chia tay nhau... Anh có thấy hạnh phúc hơn không? Có mãn nguyện hơn không? Và anh còn nhớ đến em đứa con gái nhà nghèo vì yêu anh mà mất hết tất cả? Đến những lời thề hẹn, những mơ ước, những kỷ niệm xa xưa? Còn nhớ không anh?
Dẫu đã quên hay còn nhớ, xin anh tin rằng trong trái tim tôi, anh luôn luôn ngự trị. Vĩnh hằng như cái quy luật khắc nghiệt đã làm ta vỡ tình yêu của tôi và anh...
Rồi thời gian sẽ xóa lấp đi những muộn phiền này, rồi thời gian cũng sẽ cho tôi nghị lực để bước tiếp con đường phía trước. Và cũng chính thời gian sẽ nhắc tôi nhớ mãi một điều mà suốt đời tôi không thể nào quên. Ngày ấy, tôi đã có một tình yêu...
Anh có rảnh không? Hai bảy Tết em sẽ về quê ngoại ăn Tết. Nếu anh rảnh về cùng em cho vui.
- Về Huế?
- Vâng! Huế rất hợp với chiếc dạ dày của anh đấy.
- Được thôi: Hai bảy Tết.
Sau hơn một ngày ngồi tàu, cuối cùng thì tôi với Thảo cũng đặt chân xuống Huế. Trời mưa lất phất, tụi tôi đón xe đò đi. Từ nhỏ, tôi đã có tiếng là hay ăn. Hầu như tôi cũng đã thử tất cả những món ăn cổ trong Hà Nội. Nhưng duy chỉ một lần, tôi cảm thấy buồn bã và bực tức vô cùng khi nghe người bàn nói về những món ăn Huế. Mọi người quen gọi tôi là nhà sưu tập các món ăn. Vậy mà... Cũng may, lần này Thảo lại rủ tôi về Huế, quê ngoại của em. Mải nghĩ, đến lúc sực tỉnh, xe đỗ lại, tôi mới giật mình khi thấy đây là ngoại ô chứ chẳng phải Huế. Tôi quay lại hỏi Thảo:
- Chúng ta hình như đi sai đường?
Thảo lắc đầu và chỉ về phía một ngôi nhà hai tầng được bao bọc bằng mảnh vườn xinh xinh: "Nhà em kia rồi!". Tôi bực tức: "Từ đây cách xa Huế năm cây số không lẽ em muốn tôi ngày hai buổi chạy bộ ra đấy ăn hay sao?". Em chau mày: "Ông đúng là ông Háu ăn nhất thập niên!". Tôi nói saÜng lại: "Dĩ nhiên rồi!..." Rồi như chợt nhớ ở đây tôi chẳng có thân thích họ hàng với ai cả ngoài em. Tôi lắp bắp xin lỗi em một cách vụng về. "Thế ở đây có loại đặc sản nào không". Em cũng nguôi ngoai một chút: "Chôm Chôm!". Tôi gật đầu một cách ngốc nghếch tự an ủi mình. Thôi thì không có cơm thì phải ăn cháo thôi! Chôm chôm cũng còn hơn là những bông hoa ẽo uột đang mọc dọc những con đường ở đây.
Sau khi đã cùng em vào "vấn an" ba mẹ của em, tôi giựt giựt tay em thì thầm: "Chôm chôm đâu!?". Em cười rồi kéo tay tôi ra vườn sau. Em bắc loa tay lên gọi. "Chôm chôm ơi! Chị Thảo về này!". Tôi ngạc nhiên "Ủa! Chôm chôm ở đây được điều khiển bằng tiếng gọi?". Em bụm miệng cười rồi chỉ tay về phía cuối vườn. Tôi nhìn theo cánh tay em chỉ. Chẳng thấy quả chôm chôm nào ngoài một con nhóc đeo kính cận. Con nhóc vừa thấy chúng tôi, nó reo lên: "A chị Thảo. Còn đây là...?". Thảo cười và chỉ vào tôi giới thiệu "Đây là ông Hoàng, một nhà văn Hà Nội". Rồi em quay người chỉ vào con nhóc "Còn đây là Chôm Chôm người mà ông đang nóng lòng muốn gặp đấy!". Tôi sững người. Thì ra là vậy, bực tức tôi nói saÜng: "Thiếu gì tên sao không đặt mà lại đặt là Chôm Chôm làm tôi nhầm". Con nhóc bụm miệng cười: "Rứa ông tưởng em là trái chôm chôm?". Tôi thở dài gật đầu xác nhận.
Con nhóc tên là Hạnh Huyền hiện đang là nữ sinh lớp mười hai trường Quốc học. Nhìn kỹ thì em cũng khá xinh. Mái tóc chấm vai. Đôi kính không làm em già đi chút nào. Sau khi giao tôi cho em. Thảo tất tả đi thăm lại bạn bè cũ. Hạnh Huyền được giao trách nhiệm giới thiệu Huế cho tôi. Nhờ vậy mà tôi biết thêm chùa Tịnh Tâm bị sụp một mái. Lăng Tự Đức rộng lớn và trang nghiêm. Sông Hương có những nơi ngập rác rưởi. Và quan trọng hơn nữa, tôi còn được em dắt đi ăn những món ăn rất Huế như chè thịt heo, bánh cuốn Kim Long, bánh Khoái.
- Ông đang nhớ nhà?
Chợt em hỏi tôi. Và cũng chẳng để tôi kịp trả lời. Em nói tiếp:
- Rứa ông biết Beatles chứ? Em sẽ gọi ông là John!
Tôi thả tọt chiếc bánh Khoái vàng rụm vào miệng "nó không phải là bị don don chứ? Nhưng thôi, nếu em muốn, tôi cũng sẽ gọi em là Kẹo Lạc bởi tôi cũng rất thích kẹo lạc". Em nhún vai:
- Cũng được thôi, nhưng ông đừng thích em là được rồi.
Tôi chau mày. Em đưa chiếc đũa khuấy đều bát tương đặt trên bàn: "Nhà văn thường đa tình nhưng chỉ yêu bằng một nửa tâm hồn và một nửa trái tim!". Tôi phá lên cười: "Còn con gái thường là hoa hồng. Nhất là với em. Thường khiến người ta chảy máu vì những cái gai!"
Những ngày Tết ở Huế thật là thơ mộng suốt đêm giao thừa, ngày mùng một, mùng hai. Tôi thưởng thức "vị" thơ mộng hơn là "vẻ" thơ mộng của Huế. Chiếc dạ dày của tôi được vui mừng sưu tập thêm những món ăn mà kể ra đây sẽ có khối người thèm. Hôm nay cũng đã là mùng ba, tôi chỉ còn ở Huế một ngày hôm nay nữa thôi. Mai phải ra ga về Hà Nội, để không phí phạm thời gian em rủ tôi lên Thiên An chơi.
Tránh những chỗ đông người, em và tôi ra bên con suối nhỏ dưới chân một ngọn đồi. Đang ăn bánh mì, chợt em quay lại hỏi tôi.
- Sau ngày Tết ở Huế điều gì làm ông thích thú nhất.
Tôi cười tinh quái:
- Huế đã để lại cho tôi nhiều ấn tượng. Dạ dày của tôi thì nhớ Huế, còn trái tim tôi hình như... nhớ em.
Em cười:
- Vâng! Trái tim của ông nhớ và biết ơn em!
Tôi ngạc nhiên:
- Tại sao lại phải biết ơn?
Em nhún vai đẩy cặp kính lên:
- Bởi em là người đã giúp dạ dày của ông luôn nhớ Huế!
Tôi cười "Quả là em còn gai hơn cả bà chị của em. Tôi sẽ nhớ, nhớ rất rõ Huế đã có em. Những cái gai ngọt ngào".
Em cười bẽn lẽn rồi bất chợt cắn mạnh vào tai tôi.
Tôi kêu lên vì đau, em lý giải:
- Em không muốn có bất cứ lời nói của cô gái nào lọt vào tai ông. Và em muốn ông luôn nhớ rằng Huế đã làm ông no, và đau bởi những chiếc răng hơn là những cái gai.
Chiều Nắng Tắt Ngoại Ô
Tác giả: Nguyễn Phương Liên
Như bao lần, anh lại bắt đầu từ những chiếc khuy áo.
- Em muốn có anh. Nàng gào lên, mặt khô khốc.
Anh bịt miệng nàng bằng một nụ hôn.
- Anh đang ở bên em...
- Không, mãi mãi kia. Lệ òa vỡ, nàng rũ xuống.
Những tia nắng xiên qua khung cửa chiều tà, rọi lên chiếc gối vẫn còn hằn vết mái đầu anh vừa nằm đó. Tiếng xe chạy xa dần. Nàng nghiến chặt hai hàm răng, run rẩy để tự kiềm chế. Một sợi tóc còn vương trên gối, lấp lánh ánh sáng nắng. Nàng lặng lẽ nhặt lên. Sợi tóc ấy đã pha màu bạc. Những nếp nhăn mờ nơi đuôi mắt anh như một vòng sóng, tỏa mãi, rộng mãi trong tâm trí nàng, và ánh nâu trầm tĩnh cứ hút xa dần.
Nàng ngồi câm lặng một mình, cho đến khi tắt nắng, trong cái tĩnh mịch của căn nhà ngoại ô, ngắm nghía mãi sợi tóc đã chìm trong màu tối.
Khi trở về, thành phố đã lên đèn. Hôm nay Hùng chờ đón nàng đến dự buổi ra mắt ban nhạc "Năm sao" của hắn để viết bài "lăng xê" lên Tạp chí Sân khấu. Nàng chán ngán tất thảy, nhạc nhẽo bập bùng và bia thì đắng ngét. Nàng chỉ thích bia pha đường. Mọi người lại bảo uống thế càng say.
Còn anh? Một bữa tối chắc là ấm cúng bên người đàn bà, bằng tuổi, một con cùng nhạc Paul Mauriat hay phim "Vòng đời".
- Hãy quay về với anh đi, với cuộc đời và hạnh phúc thực đang chờ em. Hắn có đáng để cho em ôm mộng mỏi mòn thế không? Địa vị ấy, gia đình, đạo đức ấy... Hắn chẳng bao giờ đem đánh đổi đâu!
- Nhưng mà tôi yêu... Mắt nhìn xa vắng, nàng thì thầm như nói cho riêng mình.
- Năm năm rồi, thời gian ấy đã quá đủ cho một trải nghiệm...
- Chỉ càng làm cho em thêm tha thiết mà thôi.
Nàng lặng lẽ nhìn lên bầu trời, chờ một vì sao đổi ngôi.
Đam mê và vô vọng. Đó là cuộc sống của nàng bấy lâu nay. Anh nói rằng chưa thể (và chắc là không thể) bỏ vợ, mối tình đầu chân thành sâu nặng, người bạn suốt một thuở hàn vi. Và con anh, đã mười sáu tuổi đủ để hiểu biết mọi điều. Và địa vị luật sư danh tiếng, và tuổi tác... Nhưng anh yêu nàng, điều đó là có thực. Có thực trong ánh mắt sững sờ chết lặng khi đối diện nàng trong cuộc phỏng vấn lần đầu tiên. Có thực trong vòng tay và những đam mê nồng cháy của hẹn hò. Có thực trong cái im lặng dằn vặt xót đau những khi nàng đòi hỏi tuyệt vọng hay dọa chấm dứt để đi lấy chồng...
Mưa rơi, lá rụng và nắng đã cháy trên những con đường họ từng đi qua. Anh không dám nói lời níu giữ còn nàng chẳng thể quay lưng. Chỉ có thời gian vẫn miệt mài trôi chảy nơi những sợi tóc pha màu trên mái đầu anh cùng những vết chân chim nơi khóe mắt, và gót chân nàng rệu rã mỗi lúc chiều buông...
"Cha mất rồi, con hãy về đi". Bức điện của mẹ làm nàng thờ thẫn.
Xe về đến phố huyện vào lúc trời chiều. Đường thưa thớt vắng. Thỉnh thoảng một vài chiếc xe hơi lao qua làm ráng chiều đỏ bụi. Những gương mặt đen đúa nhọc nhằn.
Ký ức về cha hiện lên như những gợn sóng buồn. Người đàn ông có bộ râu quai nón và cặp mắt thăm thẳm thỉnh thoảng đến với mẹ con nàng rồi lại tất tả ra đi. Mẹ đã âm thầm từ bỏ nghề diễn viên ít nhiều hứa hẹn để đi theo, làm người trông trẻ và lặng lẽ sinh nàng, lặng lẽ trốn tránh một người đàn bà và hai đứa trẻ.
Nàng cũng nhớ, những âu yếm hiếm hoi của cha và nước mắt của mẹ từng đêm trên gối, nhớ những đấu tranh cật lực của hai mẹ con một thời để giữ được cái tiếng vợ con vô danh.
Những nén hương lặng lẽ cháy trên nấm mồ mới đắp. Người mẹ đứng, cặp mắt già nua câm lặng. Nước mắt ấy đã chảy vào trong.
- Con sẽ đón mẹ lên ở cùng con. Nàng bảo.
Mẹ nhìn nàng, cái nhìn mang nỗi đau của cả một kiếp người.
- Nếu con lấy chồng thì mẹ về ở với con. Còn nếu không mẹ sẽ ở đây bầu bạn cùng cha. Mẹ không muốn nhìn con lại đau đớn... Nàng ôm mẹ, xa xót. Tóc mẹ bạc quá nhiều, sợi trắng tinh chứ không pha màu như tóc của anh. Nàng lại nhớ đến anh với một nỗi buồn vô hạn. Quán cà phê ấy chiều nay anh đợi, lần đầu tiên nàng không đến. Giọt giọt cà phê sẽ mãi rơi nên biển, nên hồ.
Họ ngồi bên nhau, yên lặng. Trăng tràn trề lóa sáng nơi đầu sóng. Cát mênh mang không lời.
Họ hòa mình vào nhau, dữ dội, nhiệt cuồng, đớn đau giữa gió và cát, và vị mặn của nồng nàn biển khơi.
Họ nằm bên nhau, nàng nhìn trời đếm sao để không suy nghĩ. Anh lặng lẽ đốt thuốc, cặp mắt nâu trầm tĩnh âm thầm vọng vào đêm.
Anh không đến nơi hẹn. Chiều đã buông, trời đã tối. Nàng phóng xe lang thang trên những con đường ngoại ô. Căn nhà ấy sáng ánh đèn.
Nàng dừng xe, lặng lẽ đi xuyên vườn nhìn qua khe cửa.
Người đàn bà ấy không đẹp như nàng, miệng không tươi và mắt không rực rỡ như nàng. Đôi chân cũng không còn thon chắc.
Anh lại bắt đầu từ những chiếc khuy áo. Cặp mắt anh khép lại, nàng không thấy gì trong ánh mắt màu nâu.
Nàng đi ngược chiều gió để trở về thành phố.
Và ngày mai, ngày kia, nàng sẽ lên xe hoa cùng Hoàng.
Mẹ sẽ về bên nàng, sống nốt những ngày thanh thản cuối đời.
Không hiểu gió và cát từ đâu mà mặn chát bờ môi...
