Anne d Autriche điên giận trở về phòng cầu nguyện của mình. Bà vặn vẹo đôi cánh tay mỹ miều mà kêu lên:
- Sao! Dân chúng đã từng thấy ông de Condé đệ nhất thân vương, bị mẹ chồng của ta, Marie de Médicis bắt giữ: họ đã thấy mẹ chồng ta, nhiếp chính cũ của họ bị tể tướng Richelieu đuổi đi; họ cũng đã từng thấy ông de Vendôme tức là con trai vua Henri IV bị cầm tù ở Vincennes. Họ chẳng nói năng gì cả, trong khi người ta lăng nhục, người ta tống giam, người ta đe doạ những nhân vật lớn ấy! Thế mà chỉ vì một tên Broussel! Giê su ơi, cái vương quyền ra thế nào rồi đấy?
Anne vô tình dụng chạm đến vấn đề nóng bỏng. Dân chúng không nói năng gì cho các hoàng thân, dân chúng nổi dậy vì Broussel, chính vì đây là một người thuộc tầng lớp bình dân, và bảo vệ Broussel, dân chúng cảm thấy một cách tự nhiên rằng họ bảo vệ chính mình.
Trong lúc ấy, Mazarin đi dạo khắp trong văn phòng mình, chốc chốc lại nhìn sang chiếc gương Venise của ông bị rạn nứt hết.
- Chà! - Ông nói, - Ta biết lắm, buộc phải nhượng bộ như vậy thì thật dáng buồn. Nhưng, ơ hay, chúng ta sẽ phục thù, Broussel thì can hệ gì! Đó chỉ là một cái tên, không phải là một vật.
Là chính khách khôn ngoan đến mấy đi nữa, lần này Mazarin lầm rồi: Broussel là một vật, chứ không phải một cái tên.
Cho nên, buổi sáng hôn đó, khi Broussel vào Paris trong một cỗ xe lớn có con trai là Louvières ngồi bên và Friquet. đi theo xe, tất cả dân chúng mang vũ khí đổ xô ra trên đường ông đi qua. Những tiếng hô: "Broussel muôn năm! Cha của chúng ta muôn năm!" vang lên khắp nơi và mang cái chết đến cho lỗ tai Mazarin.
Từ mọi phía những tên do thám của tể tướng và hoàng hậu mang về những tin tức xấu, chúng thấy giáo chủ rất hoảng loạn và hoàng hậu rất bình tĩnh. Hoàng hậu có vẻ như đang suy nghĩ thật chín muồi một quyết định lớn lao, điều ấy càng tăng lên những nỗi lo ngại của Mazarin. Ông biết rõ bà hoàng kiêu ngạo và rất sợ những quyết định của bà.
Ông chủ giáo trở lại nghị viện còn vua hơn cả vua, hoàng hậu và giáo chủ ba người cộng lại. Theo ý kiến của ông, nghị viện ra một pháp lệnh yêu cầu những người tư sản hạ vũ khí và phá bỏ các luỹ chướng ngại; bây giờ thì họ biết rằng chỉ cần một giờ để cầm lại vũ khí và một đêm để dựng lại các luỹ chướng ngại.
Planchet trở về cửa hiệu của mình. Chiến thắng ân xá, Planchet không còn sợ bị treo cổ; anh tin chắc rằng nếu người ta chỉ lộ vẻ bắt giữ anh, thì dân chúng sẽ nổi dậy ủng hộ anh cũng như họ vừa mới làm để ủng hộ Broussel.
Rochefort đã trả lại đội khinh kỵ binh cho hiệp sĩ d Humières.
Thiếu mất hai người khi điểm danh, nhưng ông hiệp sĩ là Fronde trong tâm hồn chẳng muốn nghe nói đến bồi thường.
Gã ăn mày ở lại chỗ mình ở sân nhà thờ Saint Eustache , vẫn một tay dâng nước thánh một tay xin bố thí, và chẳng ai hồ nghi rằng hai bàn tay ấy vừa mới giúp kéo ra khỏi toà kiến trúc xã hội hòn đá nền tảng của vương quyền.
Louvières hãnh diện và hài lòng. Anh đã trả thù Mazarin mà anh khinh ghét và đã góp sức để đưa cha mình ra khỏi nhà tù; tên tuổi anh đã được nhắc đến với nỗi kinh hoàng ở Hoàng cung. Anh nói với ông cố vấn được trở về với gia đình:
- Cha ơi cha có tin rằng, nếu giờ đây con xin hoàng hậu một đại đội thì bà ấy sẽ cho con không?
Trong thời gian bạo động, Raoul nhất thiết đòi tuốt kiếm ra để tham gia vào phe này hoặc phe kia, d Artagnan phải vất vả lắm mới giữ chân Raoul ở nhà được. Lúc đầu Raoul không chịu, nhưng d Artagnan đã phải nhân danh bá tước de La Fère để bảo ban anh.
Nhân dịp tình hình đã yên tĩnh, d Artagnan cho Raoul đi. Raoul đến thăm bà de Chevreuse rồi lên đường trở lại quân đội.
Riêng Rochefort thấy công việc kết thúc quá kém. Ông đã viết thư mời quận công de Beaufort về, quận công sắp tới nơi và sẽ thấy Paris yên tĩnh.
Ông đến tìm chủ giáo để hỏi xem có nên bảo hoàng thân dừng lại trên đường không, nhưng Gondy ngẫm nghĩ một lát và nói:
- Cứ để ông ấy tiếp tục hành trình.
- Như vậy là công việc chưa xong ư? - Rochefort hỏi.
- Không đâu! Bá tước thân mến ơi, chúng ta chỉ mới ở chỗ bắt đầu.
- Ai làm cho ngài tin như vậy?
- Tôi biết rõ bụng dạ hoàng hậu: bà ta chẳng chịu thua đâu.
- Bà ta chuẩn bị một việc gì sao?
- Tôi chắc thế.
- Ngài biết chuyện gì, nào?
- Tôi biết rằng bà ra đã viết thư triệu ngài Hoàng thân từ quân đội trở về gấp.
- Á, à! - Rochefort nói, - Ngài nói đúng đấy, cần để ông de Beaufort đến.
Ngay buổi chiều tối hôm ấy, tiếng đồn lan ra là Hoàng thân de Condé đã về tới Paris.
Đó là một tin tức thật bình thường và tự nhiên song nó có một âm vang rộng rãi. Người ta nói rằng hở chuyện này ra là do bà de Longueville, bà được ngài Hoàng thân tâm sự, mà thiên hạ thì buộc tội Hoàng thân đã có một sự luyến ái đối với em gái vượt quá giới hạn của tình anh em.
Những chuyện tâm sự đó tiết lộ những dự định nham hiểm của hoàng nậu.
Ngay buổi chiều hôm Hoàng thân về, những người tư sản tiến bộ hơn những kẻ khác, những thẩm phán, những thủ lĩnh các khu phố đến những chỗ quen biết và nói:
- Tại sao chúng ta đã không đoạt lấy nhà vua và đưa đến Toà Thị sảnh? Thật là một sai lầm để cho kẻ thù của chúng ta dạy dỗ vua, bảo ban vua những điều xấu. Nếu như được ông chủ giáo chẳng hạn trông nom thì vua sẽ hấp thụ được những nguyên lý quốc dân và sẽe yêu mến nhân dân.
Ban đêm náo động một cách âm thẩm. Ngày hôm sau người ta lại trông thấy những tấm áo choàng xám và đen, những đội tuần tra thương nhân mang vũ khí và những toán ăn mày.
Hoàng hậu đã thức suốt đêm để bàn bạc với Hoàng thân. Nửa đêm Hoàng thân được dẫn đến phòng nguyện của hoàng hậu và tới năm giờ sáng ông mới ra về.
Năm giờ hoàng hậu đến văn phòng tể tướng. Nếu như bà chưa được đi nằm thì giáo chủ cũng đã dậy rồi.
Ông đang thảo bức thư trả lời Cromwell. Ông hẹn với Mordaunt mười ngày thì sáu ngày đã qua rồi.
Chà! Ta để hắn phải chờ một chút, nhưng ông Cromwell hiểu quá đi, cách mạng là thế nào, nên không thể không thứ lỗi cho ta.
Ông bèn đọc lại với vẻ thoả mãn đoạn đầu bức thư biện hộ của mình thì nghe có tiếng cào nhè nhẹ vào cánh cửa thông sang những căn phòng của hoàng hậu. Chỉ một mình hoàng hậu có thể đến bằng cửa ấy.
Giáo chủ đứng lên và ra mở.
Hoàng hậu mặc xuềnh xoàng, nhưng cái xuềnh xoàng ấy càng hợp với bà, vì rằng cũng như nữ thần Dian ở viện bảo tàng Poitiers hoặc ở phòng khách bà Ninon, Anne d Autriche giữ cái độc quyền là lúc nào cũng xinh đẹp. Song buổi sớm hôm ấy bà còn đẹp hơn thường lệ bởi vì cặp mắt bà có tất cả cái long lanh mà một nỗi vui mừng bên trong tạo nên.
- Có việc gì đấy bà, - Mazarin lo ngại nói, - Trông bà có vẻ đắc ý lắm?
- Đúng, Giulio ạ, - bà đáp - đắc ý và vui sướng, vì rằng tôi đã tìm ra kẻ bóp chết cuộc bạo loạn này.
- Bà hoàng của tôi ơi, - Mazarin nói, - bà là một chính khách lớn nào xem kế sách ra sao.
Và ông giấu điều mà ông viết bằng cách nhét lá thư mới bắt đầu xuống dưới tờ giấy trắng.
- Chúng muốn bắt nhà vua, ông biết chứ? - Hoàng hậu nói.
- Chao ôi! Biết! Và còn muốn treo cổ tôi nữa!
- Chúng sẽ không có vua.
- Và chúng sẽ không treo cổ tôi.
- Ông nghe đây: tôi muốn cướp đi họ của con trai tôi và bản thân tôi và ông cùng với tôi, tôi muốn rằng sự kiện này, từ hôm nay đến ngày kia sẽ thay đổi bộ mặt của mọi thứ cần được thực hiện mà không ai biết, ngoài ông, tôi và một người thử ba.
- Người thứ ba ấy là ai?
- Ông Hoàng thân.
- Ông ta đã về như người ta nói với tôi phải không?
- Về tối hôm qua.
- Bà đã gặp rồi chứ?
- Tôi vừa mới chia tay ông ấy.
- Ông ấy giúp sức vào kế hoạch này à?
- Chính ông ta đề ra ý kiến.
- Thế còn Paris?
- Ông ta sẽ để cho bị đói và buộc phải đầu hàng không điều kiện.
- Kế hoạch không thiếu vẻ vĩ đại, nhưng tôi chỉ thấy có một trở ngại.
- Trở ngại gì?
- Sự không thể được.
- Lời nói vô nghĩa. Không có gì là không thể được.
- Trên kế hoạch.
- Trong thực hiện. Chúng ta có tiền không?
- Ít thôi - Mazarin đáp, sợ Anne d Autriche đòi moi tiền trong túi ông ta.
- Chúng ta có tinh thần can đảm không?
- Rất nhiều.
- Vậy thì dễ lắm. Ô! Giulio, ông có hiểu không? Paris, cái thành phố Paris ghê tởm ấy một buổi sáng thức dậy không có hoàng hậu không có vua, bị bao vây, bị quấy nhiễu bị bỏ đói, tất cả phương sách chỉ còn trông vào cái nghị viện ngu đần và ông chủ giáo còm nhom với đôi chân vặn vẹo của họ!
- Hay, hay! - Mazarin nói. - Tôi hiểu rõ hiệu quả, nhưng tôi không trông thấy phương tiện để đạt tới.
- Tôi thì tôi sẽ tìm thấy đấy.
- Bà nên biết rằng đây là chiến tranh, là cuộc nội chiến bừng bừng, kịch liệt, không nguôi.
- Ồ! Phải đấy, phải đấy, chiến tranh, - Anne d Autriche nói - Phải đấy, tôi muốn biến cái thành phố phiến loạn này thành tro bụi; tôi muốn dập tắt ngọn lửa trong máu; tôi muốn rằng một tấm gương kinh khủng sẽ nếu mãi mãi tội ác và trừng phạt. Hỡi Paris! Ta căm thù mi, ta ghê tơm mi!
- Khoan, khoan, Anne, bà khát máu đấy! Hãy coi chừng, chúng ta không còn ở thời đại những Malatesta và những Castruccio Castracani(1); bà sẽ tự làm cho bà bị chặt đầu, bà hoàng xinh đẹp của tôi ạ, và như thế thì uổng lắm.
- Ông cười tôi đây à?
- Tôi rất ít cười. Chiến tranh với cả một dân tộc thì thật là nguy hiểm. Bà hãy trông Charles đệ nhất em rể của bà đấy, tình hình ông ấy xấu lắm, rất xấu.
- Chúng ta đang ở nước Pháp, và tôi là người Tây Ban Nha.
- Không cần, per Baccho, không cần, có lẽ tôi thích bà là người Pháp thì hơn, cả tôi cũng vậy; người ta sẽ thù ghét cả hai ta ít hơn.
- Song ông tán thành tôi chứ?
- Vâng, nếu tôi thấy điều ấy có thể làm được.
- Nó sẽ làm được, chính tôi nói với ông thế. Ông hãy sửa soạn.
- Tôi ấy à? Lúc nào tôi cũng sẵn sàng ra đi, song, như bà biết đấy, tôi chẳng ra đi bao giờ… và lần này chắc là cũng không hơn những lần khác.
- Cuối cùng, nếu tôi đi thì ông có đi không?
- Tôi sẽ thử xem.
- Ông làm tôi đến chết về những sự sợ hãi của ông đấy Giulio ạ, mà ông sợ cái gì kia chứ?
- Sợ nhiều điều lắm.
- Những điều gì nào?
Bộ mặt Mazarin từ giễu cợt trở thành u ám.
- Anne, - Ông nói, - Bà chỉ là một người đàn bà, và là đàn bà bà có thể tùy tiện lăng nhục đàn ông vì chắc chắn là mình được miễn tội. Bà cáo buộc tôi là sợ hãi; tôi không sợ hãi nhiều như bà đâu, bởi vì tôi tôi không bỏ trốn. Người ta hò la chống ai? Chống bà hay chống tôi? Người ta muốn treo cổ ai? Bà hay tôi? Vậy mà tôi đương đầu với bão tố, trong khi bà cáo buộc tôi là sợ hãi; chẳng phải anh hùng rơm đâu, đó không phải là thói của tôi, nhưng tôi vững vàng. Hãy bắt chước tôi, om sòm ít thôi, hiệu quả nhiều hơn. Bà la hốt hoảng lên, bà chẳng đạt tới đâu. Bà bàn đến chuyện trốn…
Mazarin nhún vai, cầm tay hoàng hậu và dắt bà ra cửa sổ:
- Hãy nhìn xem!
- Gì nào? - Hoàng hậu nói, mù quáng vì sự bướng bỉnh của mình.
- Kia kìa! Qua cửa sổ bà nhìn thấy gì nào? Nếu tôi không lầm thì đó là dân tư sản mặc áo giáp đội mũ sắt trang bị súng trường tốt như thời Liên minh thần thánh; họ đang nhìn chằm chằm lên cửa sổ bà đang đứng và bà có thể bị nom thấy nếu bà vén rèm lên quá cao.
Bây giờ ta ra cửa sổ kia; bà trông thấy gì nữa? Những đám dân chúng mang giáo mác canh gác các cổng ngõ của bà. Ở bất cứ cửa nào của Hoàng cung mà tôi dẫn bà ra, bà đều thấy như thế cả. Các cổng lớn bị canh gác, các cửa thông gió và các căn hầm cũng bị canh gác, và đến lượt tôi sẽ nói với bà cái điều mà La Ramée nói với tôi về ông De Beaufort: trừ phi là chim hay là chuột, ông sẽ không ra khỏi nơi đây.
- Vậy mà ông ta vẫn ra đấy.
- Bà có tính nước ra cũng bằng cách ấy không.
- Thế tôi là tù nhân đấy à?
- Trời ơi! - Mazarin nói, - Có đến một tiếng đồng hồ tôi chứng minh với bà điều đó rồi.
Và Mazarin điềm nhiên lấy ra viết tiếp bức thư đang viết dở.
Anne tức run người lên, đỏ bừng mặt vì hổ nhục, đi ra khỏi văn phòng và dập cửa đánh rầm một cái.
Mazarin chẳng buồn quay đầu lại.
Trở về phòng mình, hoàng hậu buông mình xuống chiếc ghế bành và khóc nức nở.
Rồi bỗng nhiên một ý nghĩ đến bất thình lình khiến bà bật dậy và reo lên:
- Ta thoát rồi! Ô, phải, rồi, phải rồi, ta biết một người có thể đưa ta ra khỏi Paris người ấy, một người mà ta đã quên lãng quá lâu.
Và mặc dầu với nỗi vui mừng, bà mơ màng nói:
"Ta mới bội bạc làm sao, có đến hai mươi năm trời ta bỏ quên người ấy, người mà lẽ ra ta phải phong làm một thống chế Pháp quốc. Bà mẹ chồng ta đã vung vãi vàng bạc, chức phẩm và những vuốt ve cho Concini, ông ta đã làm hại bà; ông vua chồng ta vì một cuộc ám sát đã phong Vitry làm thống chế Pháp quốc. Còn ta, ta đã bỏ mặc trong quên lãng, trong cảnh khốn cùng cái anh chàng d Artagnan cao quý đã từng cứu ta.
Và bà chạy ra chiếc bàn để giấy, bút, mực và ngồi viết.
-------------------
Chú thích:
(1) Những Castruccio Castracani nổi tiếng ở Ý xưa kia, tức là những thủ lĩnh quân du kích hoặc lính đánh thuê, xưng hùng xưng bá một vừng. Trong số đó có những vua chúa thất thế.
Sáng hôm ấy, d Artagnan nằm trong phòng Porthos. Đó là một thói quen của đôi bạn từ khi có những cuộc rối loạn. Dưới chân giường họ để gươm kiếm và trên bàn trong tầm tay để súng ngắn.
D Artagnan vẫn còn ngủ và mơ thấy trời phủ một đám mây, từ đám mây ấy rơi xuống một trận mưa vàng và anh giơ mũ ra hứng dưới một ống máng, Porthos thì mơ thấy cái tấm bảng ở cỗ xe của mình không đủ rộng để chứa hết những gia huy mà anh cho tô vẽ vào đấy.
Các anh thức giấc vào lúc bảy giờ do một thằng hầu không vận áo dấu mang một bức thư đến cho d Artagnan.
- Thư của ai đấy? - Chàng Gascon hỏi.
- Của hoàng hậu, - Tên hầu đáp.
- Sao! - Porthos ngồi dậy ở trên giường nói - Nó bảo gì vậy?
D Artagnan bảo thằng hầu sang buồng bên cạnh và khi nó khép cửa lại, anh nhẩy ra khỏi giường và lướt đọc rất nhanh, trong khi Porthos cứ giương mắt ếch ra mà nhìn, mà không dám hỏi câu nào.
- Này bạn Porthos - D Artagnan đưa thư ra và nói, - Lần này thì đây là danh hiệu Nam tước của cậu và tờ phong đại uý của tôi. Cầm lấy đọc đi và xét đoán.
Porthos giơ tay đón bức thư và run run đọc dòng chữ:
"Hoàng hậu muốn nói chuyện với ông d Artagnan. Ông hãy đi theo người đưa thư!"
- Ơ này! - Porthos nói, - Mình thấy đây chỉ là chuyện bình thường.
- Mình thì lại thấy nhiều chuyện đặc biệt, - D Artagnan nói.
Nếu người ta gọi đến tôi, tức là công việc rối rắm lắm. Cậu thử nghĩ xem trong đầu óc hoàng hậu phải xáo động thế nào thì kỷ ức về tôi sau hai chục năm trời nó mới nổi lên trên mặt nước chứ?
- Đúng đấy, - Porthos nói.
- Nam tước, hãy mài sắc gươm, nạp đạn vào súng, đem lúa mạch cho ngựa ăn, tôi xin cam đoan rằng trước ngày mai sẽ có chuyện mới lạ và motus!(1)
- Ái chà? Thế không phải là một cái bẫy người ta giăng ra để gạt bỏ chúng ta hay sao? - Porthos nói, anh vẫn băn khoăn rằng vinh quang sau này của anh ắt gây ra sự khó chịu cho kẻ khác.
- Nếu là một cái bẫy thì tôi sẽ ngửi thấy ngay, hãy yên trí, - D Artagnan nói. - Nếu Mazarin là người Ý thì tôi cũng là Gascon cơ mà.
Và d Artagnan loáng một cái đã mặc xong quần áo.
Porthos vẫn nằm và đang cài áo choàng cho bạn thì có tiếng gõ cửa lần nữa.
- Cứ vào! - D Artagnan bảo.
Một tên hầu thứ hai vào.
- Giáo chủ Mazarin sai tôi mang thư đến, hắn nói.
D Artagnan nhìn Porthos.
- Phiền phức rồi đấy, - Porthos nói, - Bắt đầu từ đâu bây giờ?
- Tuyệt diệu thật, - D Artagnan nói, - Đức ông hẹn gặp tôi sau nửa giờ.
- Anh bạn này, - D Artagnan quay sang nói với tên hầu, - Hãy trình Đức ông rằng nửa giờ nữa tôi sẽ có mặt.
Tên hầu chào và đi ra.
- Cũng may là nó không trông thấy tên hầu kia, - D Artagnan nói.
- Cậu cho rằng cả hai người cho đi tìm cậu vì cùng một việc ư? - Porthos hỏi.
- Tôi chắc chắn là không phải như vậy.
- Thôi, thôi, nhanh nhẹn lên, d Artagnan. Nhớ rằng hoàng hậu đang đợi cậu; sau hoàng hậu là giáo chủ, và sau giáo chủ là tôi.
Tên hầu dẫn anh đi qua phố Petits-Champs, và rẽ sang trái đưa anh vào một cái cổng nhỏ trông ra phố Richelieu. Rồi họ đi lên một cái cầu thang kín và d Artagnan được đưa vào trong phòng nguyện.
Một niềm xúc động bất giác khiến trống ngực viên trung uý đập rộn rã. Anh không còn lòng tin cậy của tuổi trẻ nữa, và kinh nghiệm đã dạy cho anh tất cả tầm nghiêm trọng của những biến cố đã qua.
Anh đã biết thế nào là sự quý phái của các ông hoàng và vẻ uy nghiêm của các vua chúa. Anh đã quen xếp sự tầm thường của mình sau những kẻ giàu sang và danh gia thế phiệt. Xưa kia anh tiếp cận Anne d Autriche với tư cách một chàng trai trẻ chào đón một người đàn bà. Giờ đây thì khác hẳn: anh đến với bà ta như một người lính tầm thường đến với một vị thủ lĩnh lẫy lừng.
Một tiếng nhè nhẹ khuấy động sự yên tĩnh của phòng nguyện.
D Artagnan rùng mình và trông thấy một bàn tay trắng muốt vén tấm thảm lên. Nhìn hình dạng thanh tú, màu trắng nuột nà và vẻ đẹp mỹ miều, anh nhận ra bàn tay vương giả kia mà có lần người ta đưa anh hôn.
Hoàng hậu đi vào.
- Ông đấy à, ông d Artagnan, - Bà nói và nhìn viên sĩ quan bằng cặp mắt chứa chan nỗi u hoài thương mến. - Đúng là ông, và tôi nhận ra ngay. Ông hãy nhìn lại tôi đi, tôi là hoàng hậu, ông có nhận ra tôi không?
- Không ạ, Thưa Lệnh bà, - D Artagnan đáp.
Bằng cái giọng ngọt ngào mà bà biết *****g vào tiếng nói của mình khi bà muốn, Anne d Autriche nói tiếp:
- Thế ra ông không còn biết rằng hồi xưa hoàng hậu đã cần đến một dũng sĩ trẻ dũng cảm và tận tụy và bà đã tìm được người kỵ sĩ ấy và mặc dầu ông ta có thể tưởng rằng bà đã quên ông ta, bà vẫn dành một chỗ cho ông ta trong đáy lòng mình.
- Không, Thưa Lệnh bà, tôi không biết chuyện ấy, - Người lính ngự lâm đáp.
- Không sao cả ông ạ, - Anne d Autriche nói, - Không sao, ít ra là đối với hoàng hậu, vì rằng bà hoàng hậu ấy hôm nay cần đến vẫn lòng dũng cảm ấy, vẫn lòng tận tụy ấy.
- Sao thế nhỉ? - D Artagnan nói, - Xung quanh hoàng hậu đầy những bộ hạ thật tận tụy, những cố vấn thật khôn ngoan, những con người thật vĩ đại do công tích hoặc địa vị của họ, vậy mà hoàng hậu lại hạ cố để mắt đến một người lính vô danh ư?
Anne hiểu rõ lòng trách móc được che đậy ấy, bà cảm động hơn là tức giận. Biết bao đức hy sinh và vô tư của người quý tộc Gascon đã bao phen khiến bà hổ thẹn, bà sẵn sàng chịu thua vì tinh thần cao thượng.
- Ông d Artagnan này, - Hoàng hậu nói:
- Tất cả những điều ông nói về những người bao quanh tôi có lẽ đúng đấy; nhưng tôi chỉ tin cậy có một mình ông thôi. Tôi biết ông là của giáo chủ, nhưng hãy là của tôi nữa, tôi sẽ đảm nhận vận hạnh của ông. Nào, giờ đây liệu ông có làm cho tôi cái mà hồi xưa người quý tộc kia mà ông không biết ấy đã làm cho hoàng hậu không?
- Tôi sẽ làm mọi điều mà Hoàng thượng ra lệnh, - D Artagnan nói.
Hoàng hậu ngẫm nghĩ một lát, và nhìn thấy thái độ dè đặt của người lính ngự lâm, bà nói:
- Có lẽ ông thích sự nghỉ ngơi phải không?
- Tôi không biết nữa, thưa Lệnh bà, vì tôi có được nghỉ ngơi bao giờ đâu.
- Ông có bạn bè không?
- Tôi có ba người bạn: hai người đã rời Paris không biết đi đâu. Còn mỗi một người còn lại, nhưng tôi chắc rằng đó là một trong số những kẻ biết người kỵ sĩ mà Hoàng thượng đã nói với tôi.
- Tốt lắm. - Hoàng hậu nói:
- Ông và bạn của ông giá trị bằng một đội quân.
- Thưa Lênh bà, tôi phải làm gì?
- Năm giờ ông trở lại đây và tôi sẽ nói ông biết; nhưng này chớ có nói với bất kỳ ai về cuộc gặp gỡ mà tôi hẹn với ông!
- Không đâu, thưa Lệnh bà!
- Thề trước Chúa Jesus đi.
- Thưa Lệnh bà, tôi không bao giờ sai lời hứa. Tôi đã nói không là không.
Mặc dầu ngạc nhiên về thứ ngôn ngữ ấy mà bà không quen nghe từ miệng các cận thần của mình, hoàng hậu coi đó một điểm tốt cho nhiệt tình mà d Artagnan đem ra phục vụ bà trong việc hoàn thành kế hoạch của bà. Đó là một trong những thủ đoạn của chàng Gascogne đôi khi nhằm che đậy sự tinh tế sâu xa của mình dưới cái bề ngoài có vẻ là một sự cục cằn trung thực.
- Lúc này hoàng hậu không có điều gì khác phán bảo tôi chứ? - anh nói.
- Không, ông ạ - Anne d Autriche đáp, - Ông có thể lui cho đến lúc mà tôi đã hẹn.
D Artagnan chào và đi ra. Vừa ra khỏi cửa, anh nói:
- Quái nhỉ! Hình như ở đây người ta rất cần đến mình.
Rồi vì nửa giờ đã trôi qua anh đi theo dãy hành lang và đến gõ cửa văn phòng tể tướng.
Bernouin đưa anh vào.
- Thưa Đức ông, tôi đến theo lệnh ngài, - Anh nói.
Và theo thói quen anh đưa mắt lướt nhanh chung quanh mình và nhận thấy trước mặt Mazarin có một bức thư niêm phong. Song nó lại được đặt mặt có chữ xuống bàn thành thử không thể nào xem được gửi cho ai.
Mazarin chằm chằm nhìn d Artagnan và nói:
- Ông vừa ở chỗ hoàng hậu ra, phải, không?
- Tôi ấy à, thưa Đức ông! - Ai bảo ngài như vậy?
- Chẳng ai bảo, nhưng tôi biết.
- Tôi rất lấy làm thất vọng thưa với Đức ông rằng ngài lầm, - Chàng Gascon trả lời một cách nghênh ngang, ỷ vào điều mình vừa mới hứa với Anne d Autriche.
Tự tôi mở cửa tiền sảnh và trông thấy ông ở đầu hành lang ấy là vì tôi được đưa vào lối cầu thang kín.
- Sao thế?
- Tôi không biết; có lẽ có sự hiểu lầm.
Mazarin biết rằng không phải dễ dàng bắt d Artagnan nói ra điều anh muốn giấu; cho nên lúc này ông thôi không muốn khám phá điều chàng Gascon giữ bí mật với ông.
- Thôi, ta hãy bàn việc của tôi vậy, bởi vì ông không muốn nói với tôi về việc của ông.
D Artagnan nghiêng mình.
- Ông có thích những chuyện viễn du không? - giáo chủ hỏi.
- Cuộc đời của tôi đã trải qua trên những nẻo dường lớn.
- Có điều gì giữ ông ở lại Paris không?
- Chẳng có điều gì giữ tôi lại Paris ngoài một mệnh lệnh của bề trên.
- Tốt. Đây là một bức thư cần phải đưa tới địa chỉ của nó.
- Tới địa chỉ của nó, thưa Đức ông? Nhưng làm gì có địa chỉ.
- Quã thật mặt trước của phong bì chẳng đề chữ gì cả.
- Nghĩa là, - Mazarin nói, - Có hai lớp phong bì.
- Tôi hiểu rồi, tức là đến một nơi đã định nào đó, tôi mới được xé phong bì ngoài.
- Đúng thế? Hãy cầm lấy và mang đi. Ông có người bạn, ông Du Vallon mà tôi rất mến, ông hãy để ông ta đi cùng.
"Thôi rồi! - D Artagnan tự nhủ, - lão ta biết rằng bọn mình đã nghe được câu chuyện hôm qua, nên muốn đẩy bọn mình đi khỏi Paris".
- Ông lưỡng lự à? - Mazarin hỏi.
- Không, thưa Đức ông, tôi đi ngay lập tức. Song le tôi mong muốn một điều.
- Điều gì? Nói đi.
- Xin Đức ông qua chỗ hoàng hậu.
- Khi nào?
- Ngay bây giờ.
- Để làm gì cơ?
- Để nói với Lệnh bà một câu này thôi: "Tôi phái ông d Artagnan đi có việc, và tôi bảo ông ta đi ngay lập tức".
- Đấy nhé, - Mazarin nói, - rành rành là ông đã gặp hoàng hậu.
- Tôi đã thưa với Đức ông rằng có thể có một sự hiểu lầm.
- Thế là thế nào, - Mazarin hỏi.
- Tôi có dám nhắc lại với Đức ông lời thỉnh cầu của tôi không ạ?
- Được rồi, tôi đến đó bây giờ. Hãy đợi tôi ở đây.
Mazarin cẩn thận nhìn xem có cái chìa khoá nào bỏ quên ở các tủ không, và đi ra.
Mười phút trôi đi, trong khi ấy d Artagnan cố sức đọc qua lớp phong bì ngoài xem viết gì ở phong bì trong, nhưng không thể được.
Mazarin trở lại, mặt tái đi và có vẻ bận tâm lắm. Ông ngồi vào bàn giấy. D Artagnan chăm chú xem xét ông ta như vừa mới xem xét phong thư; nhưng lớp bì mặt của ông ta cũng không thể xuyên thấu được như lớp bì của bức thư.
"Ê, ê, - Chàng Gascon nhủ thầm, lão ấy có vẻ tức giận. Với ta chăng? Lão ngẫm nghĩ, tống ta vào ngục Bastille chăng? Khoan khoan, Đức ông! Câu đầu tiên mà ngài nói ra điều ấy thì tôi bóp cổ ngài ngay và tôi đi làm Fronde. Người ta sẽ hoan nghênh ca tụng tôi như ông Broussel và Arthos sẽ phong tôi là Brutus của nước Pháp(2). Thế thì cũng kỳ đấy nhỉ?"
Chàng Gascogne với trí tưởng tượng luôn luôn phi nước đại, đã nhìn thấy tất cả sự quyết định có thể rút ra từ tình huống ấy.
Nhưng Mazarin chẳng hề ban một mệnh lệnh nào thuộc loại đó và trái lại còn mơn trớn d Artagnan. Ông nói:
- Ông d Artagnan thân mến của tôi ơi, ông nói phải đấy, và ông chưa thể đi ngay được.
- A! - D Artagnan kêu lên.
- Tôi xin ông hãy trả lại tôi bức thư kia.
D Artagnan tuân theo. Mazarin yên tâm rằng dấu niêm phong vẫn nguyên vẹn. Ông nói:
- Chiều nay tôi sẽ cần đến ông, hai giờ nữa ông sẽ trở lại đây.
- Thưa Đức ông, - D Artagnan đáp, - Hai giờ nữa tôi có một cuộc hẹn không thể vắng mặt được.
- Ông đừng ngại điều đó, - Mazarin nói, - Vẫn cùng một việc ấy mà.
- Được, d Artagnan nghĩ, - Ta nghi ngờ.
- Vậy ông hãy đến đây vào năm giờ và đưa cả ông Du Vallon thân mến ấy đến nhé, tuy nhiên, cứ để ông ta ở tiền sảnh; tôi muốn nói chuyện riêng với ông.
D Artagnan nghiêng mình. Vừa nghiêng mình anh ta vừa tự nhủ:
"Cả hai người cùng một mệnh lệnh, cả hai người cùng một giờ hẹn, cả hai người cùng ở Hoàng cung; ta đoán xem. A! Đây là một bí mật mà ông de Gondy có thể trả giá một trăm nghìn livres".
- Ông suy nghĩ à? - Mazarin lo ngại nói.
- Vâng, tôi tự hỏi xem có cần phải mang vũ khí hay không?
- Phải vũ trang đến tận răng, - Mazarin nói.
- Được rồi, thưa Đức ông, chúng tôi sẽ làm thế.
D Artagnan chào, đi ra và chạy về nhà kể lại với bạn mình những lời hứa hẹn phỉnh phờ của Mazarin, nó mang đến cho Porthos một niềm hân hoan không thể tưởng tượng được.
-------------------------
Chú thích:
(1) Tiếng la tinh: im lặng, giữ kín
(2) Brutus (thế kỷ I trước Công nguyên): Chính khách La Mã cùng với Catxiuyx âm mưu chống lại Xêda và đã giết chết Xêda ngay trong cuộc họp Nghị viện. Về sau thua trận, Brutus tự sát.
Mặc dầu những dấu hiệu náo động của thành phố, khoảng năm giờ chiều khi d Artagnan đến, Hoàng cung vẫn phô bày một quang cảnh vào loại thú vị nhất.
Chẳng có gì đáng ngạc nhiên: hoàng hậu thực sự chẳng phải sợ hãi điều gì, vì dân chúng chẳng còn gì để yêu cầu cả. Vẻ xôn xao của họ chỉ là sự rơi rớt của cuộc náo loạn cần có thời gian để yên đi, giống như sau một trận bão phải nhiều ngày sau mới lặng sóng.
Có một bữa tiệc lớn mà duyên cớ là sự trở về của người thắng trận ở Lens. Các ông hoàng, bà chúa được mới dự, xe cộ ngổn ngang các sân từ buổi trưa. Sau bữa ăn có chơi bài ở chỗ hoàng hậu.
Anne d Autriche hôm ấy thật tuyệt vời, đầy vẻ duyên dáng và trí tuệ. Chưa bao giờ người ta thấy bà ta hớn hở đến thế. Lòng phục thù ra hoa long lanh trong cặp mắt và làm hé nở đôi môi bà.
Lúc mọi người ăn xong, Mazarin lánh đi, d Artagnan đã đến vị trí của mình và đợi ông ở tiền sảnh. Giáo chủ xuất hiện, vẻ tươi cười, cầm tay anh dẫn vào văn phòng mình. Ông ngồi xuống và nói:
- Ông d Artagnan thân mến ơi, tôi sẽ trao cho ông cái dấu hiệu lớn nhất của lòng tin cậy mà một tể tướng có thể trao cho một sĩ quan.
D Artagnan nghiêng mình và nói:
- Tôi hy vọng rằng Đức ông trao cho tôi điều đó mà không có ẩn ý và với sự tin tưởng rằng tôi xứng đáng với nó.
- Người xứng đáng nhất trong tất cả mọi người ông bạn thân mến của tôi ạ, bởi vì chính là với ông mà tôi ngỏ lời.
- Vậy thì, thưa Đức ông, - D Artagnan nói, - tôi xin thú nhận rằng tôi chờ đợi một cơ hội như thế từ lâu rồi. Vậy xin ngài nói nhanh lên điều mà ngài cần nói với tôi.
- Ông d Artagnan thân mến ạ, - Mazarin nói tiếp, - chiều nay ông sẽ mang ở trong tay mình sự nghiệp cứu quốc. - Ông dừng lại.
- Xin Đức ông cắt nghĩa xem, tôi chờ đợi.
- Hoàng hậu đã quyết định một chuyến đi nho nhỏ cùng với vua đến Saint-Germain.
- Á à! - D Artagnan nói, - Nghĩa là hoàng hậu muốn rời Paris.
- Ông hiểu đấy, tính ngẫu hứng của đàn bà mà.
- Vâng, tôi hiểu rất rõ, - D Artagnan đáp.
- Chính vì thế mà sáng nay, hoàng hậu đã cho gọi ông đến và báo ông trở lại vào năm giờ.
D Artagnan lẩm bẩm: "Thế mà cũng mất công bắt mình thề rằng không được lộ ra với bất kỳ ai về cuộc gặp gỡ đó. Ôi! Đàn bà! Dù có là hoàng hậu chăng nữa, họ vẫn cứ là đàn bà!"
- Ông không tán thành cuộc đi chơi nho nhỏ ấy à, ông d Artagnan thân mến? - Mazarin hỏi với vẻ lo lắng:
- Tôi ấy à, thưa Đức ông? Sao lại thế?
- Ấy là vì thấy ông nhún vai.
- Thưa Đức ông, đó là cách tôi tự nói với mình.
- Như vậy là ông tán thành chuyến đi ấy?
- Thưa Đức ông, tán thành hay không tán thành, đối với tôi. không hơn không kém. Tôi chờ đợi mệnh lệnh của ngài.
- Tốt! Vậy chính ông là người mà tôi yên tâm để đưa đức vua và hoàng hậu đến Saint-Germain.
"Xảo trá gấp đôi! - D Artagnan tự nhủ".
Nhìn thấy vẻ lãnh đạm của d Artagnan, Mazarin lại nói:
- Ông thấy rõ ràng như tôi nói với ông, việc cứu quốc dựa vào bàn tay ông.
- Vâng, thưa Đức ông, tôi cảm nhận thấy tất cả trách nhiệm của một nhiệm vụ như vậy.
- Tuy nhiên ông chấp nhận chứ?
- Tôi vẫn chấp nhận.
- Ông cho rằng việc đó có thể làm được chứ?
- Mọi việc đều có thể làm được.
- Liệu ông có bị tấn công ở dọc đường không?
- Có khả năng lắm.
- Trong trường hợp ấy, ông sẽ làm thế nào?
- Tôi sẽ đi xuyên qua những kẻ tấn công tôi.
- Nếu như ông không đi xuyên qua họ thì sao?
- Thì mặc kệ họ, tôi sẽ vượt qua đầu họ.
- Và ông đưa vua và hoàng hậu đến Saint-Germain an toàn chứ?
- Vâng.
- Trên tính mạng của ông?
- Trên tính mạng của tôi.
- Ông d Artagnan thân mến ơi, ông là một anh hùng! - Mazarin nói và nhìn người lính ngự lâm với vẻ khâm phục.
D Artagnan mỉm cười.
- Thế còn tôi? - Mazarin nói sau một lát im lặng và nhìn chằm chằm vào anh.
- Thưa Đức ông, sao lại còn ngài nữa?
- Còn tôi, nếu tôi cũng muốn ra đi.
- Thế thì khó khăn hơn đấy.
- Sao vậy?
- Đức ông có thể bị nhận ra.
- Cả với sự cải trang này ư? - Mazarin nói.
Và ông vén tấm áo choàng phủ lên trên chiêc ghế bành trên đó để một bộ com-lê kỵ sĩ màu ngọc trai và thạch lựu viền đầy tua ren bạc.
- Nếu Đức ông cải trang thế thì sẽ dễ dàng hơn.
- A! - Mazarin thở phào.
- Nhưng sẽ phải làm cái điều mà hôm nọ Đức ông nói rằng nếu ở địa vị chúng tôi chắc ngài đã làm rồi.
- Làm cái gì cơ?
- Hô: "Đả đảo Mazarin?
- Tôi sẽ hô.
- Hô bằng tiếng Pháp. Tiếng Pháp đúng cơ, Đức ông ạ; hãy coi chừng về giọng nói. Người ta đã giết của chúng ta hai nghìn người Angevins ở Sicile, chỉ vì họ phát âm sai tiếng Ý. Hãy coi chừng dân Pháp có thể trả thù ngài về vụ Kinh vãn khoá Sicile(1).
- Tôi sẽ hết sức cố gắng.
- Có rất nhiều người vũ trang ở các phố xá, - D Artagnan nói tiếp, - ngài có dám chắc rằng không một ai biết kế hoạch của hoàng hậu không?
Mazarin ngẫm nghĩ.
- Thưa Đức ông, việc mà ngài đề ra với tôi ấy sẽ là một việc thật hay ho đối với một kẻ phản bội. Những lý do về những sự tình cờ của một cuộc công kích có thể biện minh tất cả.
Mazarin rùng mình; song ông nghĩ rằng một kẻ có ý định phản bội sẽ chẳng báo trước.
- Cho nên, - ông vội vã nói, - tôi không tin cậy tất cả mọi người, và bằng chứng là tôi đã chọn ông để hộ vệ tôi.
- Ngài không đi cùng với hoàng hậu à?
- Không.
- Thế ngài đi sau hoàng hậu ư?
- Không, - Mazarin vẫn nói như vậy.
- A! - D Artagnan bắt đầu hiểu ra và kêu.
- Phải! Tôi có kế hoạch của tôi, - giáo chủ nói tiếp. - Đi với Hoàng hậu, tôi làm tăng gấp đôi những vụ rủi ro của bà. Đi sau hoàng hậu thì việc ra đi của bà làm tăng gấp đôi những rủi ro của tôi; rồi một khi triều đình đi thoát người ta có thể quên tôi lắm chứ: Những đại nhân thường hay bội bạc mà.
- Đúng đấy, - D Artagnan nói và bất giác đưa mắt nhìn chiếc nhẫn kim cương của hoàng hậu mà Mazarin đeo ở ngón tay.
Mazarin theo dõi hướng nhìn ấy và nhẹ nhàng lộn mặt nhẫn vào phía trong. Và với nụ cười quỉ quyệt Mazarin nói:
- Cho nên tôi muốn ngăn họ khỏi bội bạc với tôi.
- Không xui khiến người khác vào đường tà tâm, đó là lòng nhân ái Thiên chúa giáo, - D Artagnan nói.
- Đúng là vì như vậy, - Mazarin đáp, - mà tôi muốn ra đi trước họ.
D Artagnan mỉm cười; anh là người hiểu rất rõ cái tính xảo quyệt kiểu Ý ấy. Mazarin trông thấy anh mỉm cười và thừa lúc đó nói luôn:
- Như vậy là ông sẽ bắt đầu bằng việc đưa tôi ra khỏi Paris trước tiên, có phải không, ông d Artagnan thân mến?
- Việc ủy thác gay go đấy, thưa Đức ông, - D Artagnan lấy lại vẻ trang nghiêm nói.
Mazarin chăm chú nhìn anh để không một biểu hiện nào trên gương mặt anh lọt khỏi mắt ông và nói:
- Nhưng mà sao ông không nói tất cả những nhận xét ấy đối với vua và hoàng hậu.
- Thưa Đức ông, vua và hoàng hậu là hoàng hậu của tôi và vua của tôi, - Người lính ngự lâm đáp, - Sinh mệnh của tôi thuộc về các Người và tôi chịu ơn các Người, về nó. Các Người yêu cầu sinh mệnh của tôi, tôi chẳng có ý kiến gì hết.
"Thật là chí lý, Mazarin khẽ lẩm bẩm, nhưng vì sinh mệnh của mi không thuộc về ta thì ta phải mua nó chứ gì?"
Và buông một tiếng thở dài não nuột, ông bắt đầu quay mặt nhẫn ra phía ngoài.
D Artagnan mỉm cười.
Hai con người đó gặp nhau ở một điểm: tính giảo hoạt. Nếu như họ cũng lại gặp nhau ở lòng dũng cảm nữa, ắt hẳn sẽ giúp cho nhau được những việc thật lớn lao.
- Nhưng ông cũng nên hiểu rằng, - Mazarin nói, - nếu tôi yêu cầu ông giúp cho việc đó cũng là với ý định tỏ lòng biết ơn.
- Đức ông chỉ mới có ý định thôi ư? - D Artagnan hỏi.
- Này, - Mazarin vừa nói vừa tháo chiếc nhẫn khỏi ngón tay.
- Ông d Artagnan thân mến ơi, đây là một chiếc nhẫn kim cương xưa kia đã thuộc về ông, bây giờ nó trở về với ông là chính đáng, hãy cầm lấy nó, tôi van ông.
D Artagnan không để Mazarin phải mất công nài nỉ, anh cầm lấy nhẫn, nhìn xem hạt kim cương có đúng vẫn là hạt ấy không và sau khi yên tâm về sự tinh khiết của nước láng anh đeo nhẫn vào ngón tay với niềm vui khôn tả.
- Tôi thích nó lắm đấy, - Mazarin nhìn theo nó lần cuối cùng mà nói, - Nhưng không sao, tôi rất vui lòng tặng ông.
- Thưa Đức ông, - D Artagnan nói, - còn tôi, tôi nhận nó như nó đã được cho tôi. Nào, ta hãy bàn về những công việc nho nhỏ của ngài. Ngài muốn ra đi trước tất cả mọi người à?
- Phải, tôi cần như vậy.
- Lúc mấy giờ?
- Mười giờ.
- Còn hoàng hậu đi lúc mấy giờ?
- Nửa đêm.
- Như vậy, có thể được. Tôi đưa ngài ra trước, rồi để ngài ở ngoài cửa ô và quay về đón hoàng hậu.
- Tuyệt diệu, nhưng làm thế nào để đưa tôi ra khỏi ngoài Paris?
- Ồ! Về chuyện đó xin cứ để mặc tôi làm.
- Tôi giao ông toàn quyền, hãy lấy một toán hộ vệ đông thế nào tuỳ ông.
D Artagnan lắc đầu.
- Tuy nhiên, tôi thấy rằng đó là cách chắc chắn nhất. - Mazarin nói.
- Vâng, thưa Đức ông, chắc chắn đối với ngài nhưng không chắc chắn đối với hoàng hậu.
Mazarin cắn môi. Ông nói:
- Thế thì chúng ta sẽ tiến hành thế nào?
- Thưa Đức ông !Cứ để mặc tôi tự lo liệu .
- Hừm! Mazarin kêu.
- Và cần phải giao cho tôi quyền chỉ huy hoàn toàn công việc này.
- Tuy nhiên…
- Hay là ngài kiếm người khác vậy, - D Artagnan nói và quay lưng lại.
- Ơ! - Mazarin khẽ lẩm bẩm - Ta chắc là nó bỏ đi với chiếc nhẫn. - Và ông gọi anh lại.
- Ông d Artagnan, Ông d Artagnan thân mến của tôi ơi, - Mazarin nói bằng một giọng mơn trớn.
- Đức ông gọi tôi?
- Ông có bảo đảm với tôi về mọi sự không?
- Tôi không bảo đảm gì cả. Tôi sẽ làm hết sức mình.
- Hết sức mình?
- Phải.
- Vậy thì, nào tôi tin cậy ở ông.
"Thật là may!", d Artagnan tự nhủ thầm.
- Vậy ông có mặt ở đây vào chín giờ rưỡi.
- Tôi sẽ thấy Đức ông sẵn sàng chứ?
- Tất nhiên; rất sẵn sàng.
- Như vậy là đã thỏa thuận. Bây giờ Đức ông cho tôi gặp hoàng hậu được chứ?
- Gặp dể làm gì?
- Tôi muốn nhận mệnh lệnh của Hoàng thượng từ miệng của Người.
- Lệnh bà đã giao cho tôi nói với ông.
- Lệnh bà có thể quên điều gì đó?
- Ông cần gặp lắm à?
- Rất cần, thưa Đức ông.
Mazarin lưỡng lự một lát.
- Tôi sẽ đưa ông vào, nhưng không được hé một tí nào về cuộc nói chuyện của chúng ta.
- Thưa Đức ông, điều gì nói giũa chúng ta chỉ can hệ đến chúng ta mà thôi.
- Ông thề sẽ im lặng chứ?
- Thưa Đức ông, tôi không thể thốt bao giờ. Tôi nói có hoặc không. Và do tôi là nhà quý tộc tôi giữ lời.
- Thôi được, tôi thấy rằng cần phải tin cậy ông hoàn toàn, không ngoại trừ gì hết.
- Đó là điều hay nhất đấy xin Đức ông hãy tin lời tôi.
- Đi nào, - Mazarin nói.
Ông đưa d Artagnan đến phòng nguyện và bảo anh đợi.
Anh đợi không bao lâu. Năm phút sau anh đã ở trong phòng hoàng hậu đến trong bộ y phục đại lễ hội. Trang điểm như thế trông bà chỉ ngót ba mươi lăm tuổi và vẫn xinh đẹp.
- Ông đấy à, ông d Artagnan, - Bà cười duyên dáng và nói, - Xin cảm ơn ông đã khẩn khoản xin gặp tôi.
- Xin hoàng thượng thứ lỗi, - D Artagnan nói, - Vì tôi muốn được nhận mệnh lệnh từ miệng Lệnh bà.
- Ông biết về chuyện gì rồi chứ?
- Vâng, thưa Lệnh bà.
- Ông chấp nhận việc mà tôi ủy thác cho ông?
- Với lòng biết ơn.
- Hay lắm: hãy có mặt ở đây vào lúc nửa đêm.
- Tôi sẽ có mặt.
- Ông d Artagnan ạ, - Hoàng hậu nói, - tôi biết quá rõ tính vô tư của ông, nên không nói về lòng biết ơn của tôi với ông trong lúc này, nhưng tôi thề với ông rằng tôi sẽ không quên việc giúp đỡ thứ hai này như tôi đã quên việc giúp đỡ đầu tiên đâu.
- Hoàng thượng được tự do nhớ hay là quên, và tôi không biết Người định nói gì.
Và d Artagnan nghiêng mình thi lễ.
Hoàng hậu nói với nụ cười duyên dáng nhất của mình:
- Thôi, ông đi đi và trở lại đây lúc nửa đêm.
Bà ta giơ tay làm hiệu tạm biệt, d Artagnan rút lui; nhưng khi ra anh đưa mắt nhìn chỗ cửa nhỏ nơi hoàng hậu đã vào và dưới tấm rèm anh thấy thò ra một chiếc mũi giày nhung.
- A, - anh nói, - lão Mazarin nghe ngóng xem ta có phản lại lão không. Thực ra cái con rối nước Ý ấy chẳng đáng được phục vụ bởi một người quân tử.
Cùng không vì thế mà d Artagnan không đến đúng hẹn. Chín giờ rưỡi, anh tới tiền sảnh.
Bernouin đang đợi và dẫn anh vào.
Anh thấy giáo chủ bận y phục kỵ sĩ. Ông ta rất tươi tỉnh trong bộ quần áo ấy, song ông rất tái và run sợ đôi chút.
- Có một mình ông thôi à? - Mazarin hỏi.
- Vâng, thưa Đức ông.
- Thế ông Du Vallon tử tế ấy không đi cùng với chúng ta cho vui à?
- Có chứ, ông ấy đợi ở ngoài xe ông ấy.
- Tại chỗ nào?
- Ở cổng khu vườn Hoàng cung.
- Thế ta đi bằng xe của ông ta à?
- Vâng.
- Không có hộ vệ nào khác ngoài hai ông à?
- Như thế chưa đủ sao; chỉ một trong hai chúng tôi là đủ rồi.
- Ông d Artagnan thân mến ơi, thực tình ông làm tôi kinh hãi với sự bình tĩnh của ông đây.
- Trái lại tôi tưởng rằng nó phải gây nên lòng tin cậy cho ngài chứ.
- Còn Bernouin, tôi có mang theo đi không,
- Không có chỗ cho ông ấy, ông ấy sẽ đến với Đức ông sau.
- Đành vậy, - Mazarin nói - bởi vì mọi việc đều phải làm theo ý ông.
- Thưa Đức ông, hãy còn đủ thời giờ để rút lui, và ngài hoàn toàn tự do.
- Không đâu, không đâu! - Mazarin nói, - Ta đi nào.
Và cả hai người đi xuống lổi cầu thang kín.
Mazarin vịn tay mình vào cánh tay d Artagnan và anh thấy tay ông run bần bật.
Họ đi qua các sân Hoàng cung vẫn còn mấy chiếc xe của các thực khách về muộn, vào khu vườn và đến chỗ cổng nhỏ.
Mazarin lấy một chiếc chìa khoá ở trong tủi ra thử mở cửa, nhưng tay run đến nỗi chẳng rõ thấy lỗ khóa.
- Đưa tôi! - D Artagnan bảo.
Mazarin đưa chìa khoá, d Artagnan mở cửa, rồi cho chìa vào túi mình; anh tính còn phải trở lại bằng cổng ấy.
- Bậc xe được hạ xuống, cửa mở sẵn, Mousqueton đứng ở ngoài cửa. Porthos ngồi tít trong xe.
- Mời Đức ông lên đi, - D Artagnan nói.
Chẳng đợi bảo đến hai lần Mazarin lao mình vào trong xe.
D Artagnan lên theo. Mousqueton đóng cửa xe lại và leo lên đằng sau xe với những tiếng rên rỉ thảm hại. Mượn cớ là vết thương hãy còn đau lắm, hắn đã lần chần chẳng muốn đỉ, nhưng d Artagnan đã bảo hắn:
- Nếu ông muốn thì cứ ở lại, ông Mousqueton thân mến ạ, nhưng tôi báo trước để ông biết rằng đêm nay Paris sẽ bị thiêu trụi.
Nghe vậy, Mousqueton không đòi hỏi gì hơn và tuyên bố rằng hắn sẵn sàng đi theo chủ hắn và ông d Artagnan đến cùng trời cuối đất.
Cỗ xe đi nước kiệu vừa phải để không tố giác một chút nào rằng có chưa những người vội vã. Giáo chủ lấy khăn tay ra lau mồ hôi trán và đưa mắt nhìn xung quanh mình.
Bên trái là Porthos, bên phải là d Artagnan, mỗi người ngồi cạnh một cửa, mỗi người dùng làm một bức thành cho ông.
Trước mặt trên một chiếc ghế nhỏ đặt hai đôi súng ngắn, một đôi trước Porthos, một đôi trước d Artagnan. Ngoài ra, mỗi anh còn đeo một thanh kiếm bên sườn.
Cách Hoàng cung một trăm thước, một đội tuần tra ngăn xe lại.
- Ai đó? - Người chỉ huy quát.
- Mazarin! - D Artagnan đáp và cười phá lên.
Giáo chủ cảm thấy tóc dựng ngược trên đầu.
Câu bông đùa tỏ ra thú vị đối với mấy người tư sản, họ thấy cỗ xe không có vũ khí và chẳng có hộ tống, nên không thể ngờ là sự thật với một sự khinh suất như vậy.
- Chúc đi bình yên? - Họ reo lên.
Và họ để cho xe đi.
- Hừm! - D Artagnan nói. - Đức ông nghĩ thế nào về câu trả lời ấy?
- Một người tài trí.
- Chuyện phải làm, - Porthos nói, - Tôi hiểu…
Đến giữa phố Les Petits-Champs, một toán kiểm tra thứ hai ngăn xe lại.
- Ai đó? - Viên đội trưởng hô.
- Đức ông ngồi lui vào, - D Artagnan nói.
Và Mazarin ngồi tụt vào giữa hai người bạn thế nào mà bị họ che lấp chằng còn nhìn thấy ông đâu cả.
- Ai đó? - Vẫn tiếng nói ấy sốt ruột kêu lên.
Và d Artagnan cảm thấy như người ta xông ra chặn đầu lũ ngựa.
- Ê! Planchet, - Anh nói.
Viên đội trưởng lại gần, Quả nhiên là Planchet, d Artagnan nhận ra tiếng nói của người hầu cũ.
- Ơ kìa! Ông! - Planchet nói, - Ông đấy à?
- Ồ lạy Chúa! Phải rồi bạn thân mến ạ. Ông Porthos thân thiết này vừa mới bị một nhát kiếm và tôi đưa ông trở về nhà nghỉ nơi miền quê của ông ở Saint-Clou.
- Ô? Thật à? - Planchet nói.
- Porthos này, - D Artagnan bảo, - Nếu cậu còn nói được, thì hãy nói một lời với cậu Planchet tốt bụng này.
Bạn Planchet thân mến ơi, - Porthos nói bằng một giọng rầu rĩ, - Tôi đau lắm, và cậu có gặp một thầy thuốc, cậu hãy giúp đưa đến tôi nhé!
- Ôi lạy Chúa? Tai hoạ thật! - Planchet kêu lên. - Chuyện xảy ra như thế nào?
- Tôi sẽ kể cho cậu nghe sau, - Mousqueton nói.
Porthos thốt ra một tiếng rên rỉ dài.
- Này Planchet, - D Artagnan nói thầm, - Hãy tránh ra để bọn tôi đi, kẻo ông ấy không kịp đến nơi mất: ông ta bị thương vào phổi.
Planchet lắc đầu ra vẻ muốn nói: Trường hợp ấy thì nguy rồi!
Rồi quay về phía người của mình anh bảo:
- Để cho đi, bạn tôi đấy mà.
Xe tiếp tục đi, Mazarin nín hơi mãi, đánh liều thở mạnh.
- Bricconi! - Ông lẩm bẩm.
Đến cách cửa ở Saint-Honoré, xe lại gặp một toán thứ ba. Toán này gồm những kẻ mặt mày ốm o giống như bọn trộm cướp; đó là quân của gã ăn mày ở Saint Eustache .
- Chú ý, Porthos! - D Artagnan bảo.
- Porthos vươn tay ra chỗ súng ngắn.
- Có chuyện gì vậy? - Mazarin hỏi.
- Thưa Đức ông tôi cho rằng chúng ta gặp bọn xấu rồi.
Một người tiến lên cửa xe, tay cầm một thứ lưỡi liềm.
- Ai đó? - Người ấy hỏi.
- Ê! Lạ chưa - D Artagnan nói, - Các người không nhận ra xe của Ngài hoàng thân, hay sao?
- Hoàng thân hay không cũng phải mở ra! Chúng tôi canh giữ cửa ô, không ai đi qua mà tôi không biết đó là người nào.
- Phải làm gì bây giờ? - Porthos hỏi.
- Mặc kệ! Cứ đi qua, d Artagnan nói.
- Nhưng đi thế nào? - Mazarin hỏi.
- Đi qua hoặc vượt qua. Người đánh xe ngựa vội phóng nước đại. Đang giơ roi lên
- Không được đi một bước nào nữa, - Người có vẻ là chỉ huy nói; nếu không ta sẽ chặt chân ngựa.
- Gớm nhỉ, - Porthos nói, - thế thì tiếc lắm, lũ ngựa giá một trăm pistolg một con đó.
- Tôi sẽ trả ông hai trăm? Mazarin nói.
- Vâng, nhưng một khi họ đã chặt chân ngựa thì họ sẽ cắt cổ chúng ta.
- Có một tên đến bên cạnh tôi, - Porthos nói - Có cần hạ sát nó không?
- Có! Bằng một quả đấm, nếu cậu có thể làm được.
- Chúng ta chỉ nổ súng khi cùng bất đắc dĩ.
- Tôi có thể làm được, - Porthos nói.
- Thế thì đến đây mà mở, - D Artagnan nói với kẻ cầm liềm; anh cầm một khẩu súng bằng nòng và chuẩn bị đánh bằng báng súng.
Trong khi kẻ ấy tiến lại, d Artagnan nhô nửa người ra ngoài để dễ dàng cử động hơn. Mắt anh nhìn vào mắt gã ăn mày và ánh sáng của ngọn đèn soi tỏ.
Chắc hẳn hắn nhận ra người lính ngự lâm, vì mặt hắn tái nhợt đi; chắc hẳn d Artagnan nhận ra hắn, vì tóc anh dựng ngược lên.
- Ông d Artagnan? - Hắn kêu lên và lùi lại một bước, - Ông d Artagnan đấy? Hãy để cho đi qua!
Có lẽ d Artagnan sắp trả lời, thì một đòn giổng như một quả chùy giáng xuống đầu một con bò vang lên: Porthos vừa mới đập chết địch thủ của mình.
D Artagnan quay lại và trông thấy kẻ bất hạnh nằm sóng soài ra cách đấy bốn bước. Anh bảo người đánh xe:
- Bây giờ phi đại lên! Phóng, phóng!Nhanh lên !
Người đánh xe ra roi quất ngựa, những con ngựa quí phải chồm lên. Người ta nghe thấy những tiếng kêu như của những người bị xô ngã. Rồi cảm thấy xe giật lên hai cái liền: khi bánh xe vừa mới chẹt lên một vật mềm và tròn.
Một lát im lặng, xe vượt qua cửa ô.
- Đi đến Cours-la-Reine! - D Artagnan bảo người đánh xe.
Rồi quay lại phía Mazarin, anh nói:
- Thưa Đức ông, bây giờ ngài có thể đọc năm điều kinh Chúa Cha và năm điều kinh Thánh Mẫu để cảm ơn Thượng Đế về sự giải thoát ngài rồi đấy; ngài đã thoát nạn, ngài được tự do.
Mazarin chỉ đáp lại bằng một tiếng rên rỉ. Ông không thể tin nổi một sự thần kỳ đến như vậy.
Năm phút sau, xe đứng lại, đã đến khu vườn dạo chơi Cours-la-Reine.
- Đức ông hài lòng về đoàn hộ vệ của ngài chứ? - Ngươi lính ngự lâm hỏi.
- Rất vui mừng, ông ạ. - Mazarin nói và liều thò đầu ra cửa xe bây giờ ông hãy làm như thế cho hoàng hậu.
- Sẽ dễ dàng hơn, - D Artagnan đáp và nhảy xuống đất, anh nói tiếp - ông Du Vallon, tôi gửi gắm Đức ông cho ông đấy.
- Cứ yên tâm, - Porthos nói và chìa tay ra.
D Artagnan nắm tay Porthos và lắc lắc.
- Ái! Porthos kêu lên.
D Artagnan nhìn bạn kinh ngạc.
- Cậu làm sao thế? - Anh hỏi.
- Tôi e rằng bị trật xương cổ tay, - Porthos đáp.
- Chết thật! Với lại cậu nện như một thằng điếc ấy.
- Cần phải thế, vì địch thủ của tôi sắp nổ một phát súng ngắn vào tôi. Nhưng còn cậu, cậu khử thằng địch của cậu như thế nào?
- Ồ! Địch thủ của tôi ấy à, - D Artagnan nói, - đó không phải là một người.
- Thế là cái gì.
- Đó là một loài yêu quái. Và tôi đã xua đuổi nó.
Không giải thích gì thêm, d Artagnan cầm lấy súng ngắn ở ghế đằng trước gài vào thắt lưng, khoác tấm áo choàng và không muốn trở lại bằng lối cửa ô đã đi ra, anh đi về phía cửa ô Richelieu.
-----------------
Chú thích:
(1) Revanche des Vêpres =Vụ thảm sát hàng loạt dân Pháp ở đảo Sicile năm 1282, do dân Sicile nổi loạn chống lại vua Pháp Charles I d Andrew và xảy ra vào lúc các nhà thờ rung chuông gọi tín đồ.
Đáng lẽ trở về bằng cửa ô Saint-Honoré, vì còn thì giờ, d Artagnan đi quay về lôi cửa ô Richelieu. Người ta đến kiểm tra và khi trông thấy chiếc mũ có lông chim và áo choàng gắn lon sĩ quan ngự lâm quân, họ vây lại với ý định bắt anh hô: "Đả đảo lão Mazarin!". Cuộc thị uy đầu tiên ấy, thoạt đầu không làm anh lo ngại; nhưng khi biết rõ sự thể ra sao, anh hô bằng một giọng rất hay khiến những kẻ khó tính nhất cũng phải hài lòng.
Anh đi theo đường Richelieu, ngẫm nghĩ cách đưa hoàng hậu đi như thế nào vì đưa đi bằng cỗ xe có quốc huy Pháp thì chẳng nên nghĩ đến. Chợt ở cổng dinh bà de Guéménée , anh nhác trông thấy một cỗ xe.
Một ý nghĩ đột ngột loé lên trong óc anh.
- À! Chúa ơi! - Anh nói, - Cuộc chiến chính đáng đây.
Và anh tiến gần đến cỗ xe, nhìn huy hiệu trên thành xe và áo dấu của người đánh xe ở trên ghế.
Cuộc khám xét ấy càng dễ dàng vì người đánh xe đang ngủ say.
- Đúng là xe của ông chủ giáo, - Anh nói, - Mình bắt đầu tin rằng Thượng Đế ủng hộ ta thật đấy.
Anh nhẹ nhàng trèo lên xe, và kéo sợi dây lụa móc ở ngón tay út người đánh xe, anh nói:
- Đi đến Hoàng cung.
Người đánh xe mình choàng dậy cho xe chạy đến nơi đã bảo, chẳng hồ nghi lệnh ban ra từ kẻ khác chứ không phải chủ của mình.
Người lính canh Thụy Sĩ sắp sửa đóng cổng nhưng trông thấy cỗ xe lộng lẫy, ngỡ đó là cuộc đến thăm quan trọng và để cho xe đi qua, xe đứng lại ở hàng cột.
Đến lúc ấy, người đánh xe ngựa mới nhận ra là không có người hầu ở đằng sau xe.
Hắn tưởng là ông chủ giáo đã dùng bọn chúng vào việc gì đó, và chẳng buông cương, hắn nhảy xuống để mở cửa.
D Artagnan nhảy xuống theo. Tên đánh xe ngựa nhận thấy không phải chủ mình, hoảng sợ lùi lại một bước, anh liền một tay túm lấy cổ áo, một tay dí súng vào họng hắn. Anh bảo:
- Cứ thử kêu lên một tiếng thôi, mày sẽ chết.
Nhìn vẻ mặt của người đang nói, gã đánh xe thấy rõ mình đã rơi vào một cái bẫy, hắn cứ há hốc miệng ra và mắt mở thao láo.
Hai người lính ngự lâm đang đi dạo ngoài sân, d Artagnan gọi họ bằng tên:
- Này ông de Bellière , hãy vui lòng cầm lấy dây cương từ tay con người đôn hậu này, trèo lên xe đánh đến chiếc cửa cầu thang kín và đợi tôi ở đó. Đây là việc quan trọng để phục vụ nhà vua.
Biết rõ viên trung uý của mình không thể làm một trò đùa đối với công vụ, người lính ngự lâm tuân theo chẳng nói một lời, mặc dầu anh thấy mệnh lệnh có vẻ kỳ cục.
Rồi quay về phía người lính ngự lâm thứ hai, d Artagnan nói:
- Ông du Verger, hãy giúp tôi đưa người này đến nơi an toàn.
Người lính ngự lâm tưởng ông trung uý của mình vừa mới bắt giữ một ông hoàng nào đó cải trang, bèn cúi chào, rồi tuốt gươm ra, anh ra hiệu là mình đã sẵn sàng.
Bernouin sốt ruột đợi tin tức của chủ mình.
- Thế nào ông - Hắn hỏi.
- Mọi việc đều tuyệt diệu, ông Bernouin thân mến ạ; nhưng đây là một người mà xin ông vui lòng đưa vào một nơi chắc chắn…
- Đưa vào đâu, hả ông?
- Tùy ông, miễn là nơi ông chọn phải có vừa cửa ra vào vừa cửa sổ khoá cẩn thận.
Và người ta dẫn ngươi đánh xe ngựa tội nghiệp ấy vào một căn buồng cửa sổ có chấn song sắt, trông chẳng khác một xà lim nhà tù.
- Bây giờ, ông bạn thân mến ơi, - D Artagnan nói với người đánh xe, - Tôi mời ông bỏ ra cho tôi mũ và áo choàng của ông.
Ta biết chắc là người đánh xe chẳng kháng cự chút nào; hơn nữa hắn vô cùng kinh ngạc về chuyện xảy ra với mình đến nỗi hắn lảo đảo và lắp bắp như người say rượu. D Artagnan ném tất cả bộ y phục vào tay gã hầu phòng.
- Ông Verger, - D Artagnan nói, - Bây giờ ông hãy tự giam mình cùng với người này cho đến lúc nào ông Bernouin mở cửa.
Phiên gác sẽ khá dài và chẳng thú vị lắm đâu, tôi biết, nhưng ông hiểu cho, - Anh trịnh trọng nói thêm, - Vì công vụ của đức vua.
- À này! - D Artagnan nói, - Nếu người này định trốn hoặc kêu, ông cứ việc cho gươm xuyên qua ngực hắn.
Người lính ngự lâm gật đầu ra hiệu là anh sẽ nghiêm chính tuân theo mệnh lệnh.
D Artagnan đi ra, dẫn theo Bernouin.
Đồng hồ điểm mười hai giờ đêm.
- Hãy đưa tôi đến phòng nguyện của hoàng hậu, - D Artagnan nói,
- Báo với bà là tôi đã đến, rồi đem cái bọc quần áo này cùng với một khẩu súng trường nạp đạn đầy đủ để lên ghế của cỗ xe đang đợi ở chân cầu thang kín ấy.
Bernouin dẫn d Artagnan vào phòng nguyện, anh ngồi đó dáng trầm ngâm.
Mọi việc ở Hoàng cung vẫn như thường lệ. Lúc mười giờ, như chúng tôi đã nói, mọi thực khách đều về hết; nhưng người phải đi trốn cùng với triều đình đã nhận mật khẩu và được mời có mặt tại Cours-la-Reine từ nửa đêm đến một giờ.
Mười giờ, Anne d Autriche sang chỗ vua. Người ta vừa mới cho hoàng đế đi nằm; cậu Louis trẻ còn lại sau cùng, bày trò đánh nhau bằng những chú lính chì, trò chơi ấy làm cậu thích thú lắm. Hai đứa thị đồng cùng chơi với cậu.
- Laporter, - Hoàng hậu nói, - Đến giờ Hoàng thượng đi nằm rồi.
- Cậu vua đòi thức đêm vì chẳng buồn ngủ tí nào.
Nhưng hoàng hậu khẩn khoản.
- Thế sáu giờ sáng mai con chẳng phải đi tắm ở Conflans à, Louis? Hình như chính con yêu cầu mà?
- Mẹ nói đúng đấy, - Vua nói, - Và con sẵn sàng lui về buồng khi nào mẹ vui lòng ôm hôn con.
- Laporter hãy đưa cây đèn cho ông hiệp sĩ de Coislin.
Hoàng hậu đặt môi lên vầng trán trắng mịn màng mà cậu bé tôn kính giơ ra với vẻ đường bệ đã sặc mùi nghi thức.
- Con ngủ mau lên nhé Louis, - Hoàng hậu nói, - Con sẽ bị đánh thức sớm lắm đấy.
- Con sẽ cố gắng để tuân lệnh mẹ, - Cậu Louis nhỏ nói, - Nhưng con chẳng buồn ngủ tí nào cả.
- Laporter, - Anne d Autriche khẽ nói, - hãy kiếm quyển sách nào thật chán cho Hoàng thượng đọc, nhưng chớ cởi bỏ quần áo.
Vua đi ra, có hiệp sĩ Coislin cầm đèn đi theo. Đứa thị đồng kia được đưa về nhà nó.
Hoàng hậu bèn trở về phòng mình. Các thị nữ của bà, tức bà de de Brégy, tiểu thơ de Beaumont, bà de Motteville et Socratineem - Người ta, gọi như vậy do sự khôn ngoan của cô, họ vừa mang đến chỗ tủ quần áo những thức ăn còn lại của bữa trước để bà ăn, theo thói quen.
Hoàng hậu sai bảo các việc, nói về bữa ăn mà hầu tước de Villequier mời bà vào ngày kia, chỉ định những người mà bà cho đi dự, bà còn báo trước vào ngày hôm sau nữa một cuộc đi thăm tu viện Val-de-Grâce nơi bà có ý đình qui y, và dặn Béringhen, người hầu phòng thứ nhất của bà, sẽ đi theo bà.
Bữa ăn tối của các thị nữ xong, hoàng hậu giả bộ rất mệt và sang phòng mình để nằm. Bà de Motteville trực việc hầu riêng tối hôm ấy đi theo hoàng hậu và giúp bà cởi bỏ xiêm y. Hoàng hậu lên giường nằm và nói chuyện thân ái với bà mấy phút, rồi cho bà ra.
Đấy là lúc d Artagnan đi vào sân Hoàng cung bằng cỗ xe của chủ giáo.
Một lát sau, xe của các bà thị nữ đi ra và cổng sắt đóng lại.
Mười hai giờ điểm.
Năm phút sau, Bernouin gõ cửa phòng ngủ của hoàng hậu, hắn đến bằng lối đi bí mật của giáo chủ.
Anne d Autriche tự mình ra mở cửa.
Bà đã mặc quần áo, nghĩa là đã đi tất dài và khoác cái áo choàng dài.
- Ông đấy à, Bernouin, - Bà nói, - Ông d Artagnan có đấy không?
- Thưa Lệnh bà có, ở trong phòng nguyện. Ông ấy đợi Hoàng thượng sửa soạn xong.
- Tôi xong bây giờ. Hãy đến bảo Laporter đánh thức vua dậy và mặc quần áo cho vua, rồi từ đây đi sang chỗ thống chế de Villeroy và báo cho ông ta biết.
Bernouin cúi chào và đi ra.
Hoàng hậu vào phòng nguyện được chiếu sáng bằng một ngọn đèn giản dị loại hàng thuỷ tinh Venise. Bà thấy d Artagnan đang đứng đợi.
- Ông đấy à? - bà nói.
- Vâng, thưa Lệnh bà.
- Ông sẵn sàng chứ?
- Vâng, tôi đã sẵn sàng.
- Thế còn ông giáo chủ?
- Ông ấy đã đi ra không gặp rủi ro gì, và đang chờ Lệnh bà ở Cours-la-Reine.
- Nhưng chúng ta đi bằng xe nào?
- Tôi đã lo trước cả rồi. Một cỗ xe đang đợi Lệnh bà ở dưới sân.
- Ta sang chỗ vua đi.
D Artagnan nghiêng mình và đi theo.
Cậu bé Louis đang được mặc quần áo trừ đôi giày và áo chẽn ngoài. Cậu để người ta làm với vẻ ngạc nhiên, căn dặn Laporter mãi, nhưng chỉ được trả lời bằng mỗi câu:
- Thưa Ngài, đó là theo lệnh của hoàng hậu.
Giường để hở và người ta trông thấy nhưng tấm vải trải giường của vua cũ kỹ quá đến nỗi đã thủng lỗ chỗ.
Đó lại là một trong những hậu quả tính biển lận của Mazarin.
Hoàng hậu vào, d Artagnan đứng ở ngưỡng cửa.
Cậu bé thấy hoàng hậu vào liền tuột ra khỏi tay Laporter và chạy đến với bà.
Hoàng hậu ra hiệu cho d Artagnan tới gần.
D Artagnan tuân theo.
Hoàng hậu chỉ cho con người lính ngự lâm đang đứng, bình thản, đầu trần và nói:
- Con trai của ta ơi, đây là ông d Artagnan, con người dũng cảm như những anh hùng, hiệp sĩ ngày xưa mà con rất yêu thích mỗi lần các bà thị nữ kể cho con nghe. Hãy nhớ kỹ tên ông và nhìn kỹ ông để không quên mặt ông, bởi vì tối nay ông sẽ giúp chúng ta một việc lớn.
Cậu vua nhỏ nhìn viên sĩ quan bằng con mắt to và kiêu hãnh của mình và nhắc lại:
- Ông d Artagnan.
- Đúng đấy, con ạ.
- Cậu vua nhỏ thong thả giơ bàn tay nhỏ nhắn lên và chìa ra cho người lính ngự lâm quân; anh quỳ một chân xuống và hôn lên tay vua.
- Ông d Artagnan? Louis nhắc lại. - Đúng chứ, thưa mẹ.
Vừa lúc ấy người ta nghe thấy như một tiếng ồn ào đến gần.
- Cái gì đó? - Hoàng hậu nói.
D Artagnan giương cả đôi tai thính và cặp mắt thông minh lên và đáp:
- Ô, ô! Đó là tiếng dân chúng đang nổi loạn.
- Ta phải trốn đi thôi, - Hoàng hậu nói.
- Hoàng thượng đã giao cho tôi chỉ huy việc này, ta cần phải ở lại và xem họ muốn gì?
- Ông d Artagnan.
- Tôi xin bảo đảm mọi chuyện.
- Không gì thông cảm nhanh chóng hơn lòng tin cậy. Vốn đầy sức mạnh và lòng can đảm, hoàng hậu nhận thấy được đến mức cao nhất hai đức tính ấy ở những người khác.
- Hãy làm đi, - Bà nói, - Tôi trông cậy ở ông.
Trong tất cả việc này, Hoàng thượng có cho phép tôi ra các mệnh lệnh nhân danh Người không?
- Cứ ra lệnh ông ạ.
- Đám dân chúng này còn muốn gì nữa. - Vua nói. - Và cậu nhanh chóng ra khỏi phòng.
Tiếng ồn ào càng lớn dần, như bao trùm toàn bộ Hoàng cung.
Ở bên trong người ta nghe thấy những tiếng hô nhưng không rõ nghĩa. Hiển nhiên là có la ó và phản loạn. Nhà vua mặc dở dang, Hoàng hậu và Laporter ai nấy thế nào vẫn nguyên thế ấy và hầu như đứng nguyên tại chỗ, nghe ngóng và chờ đợi.
Comminger đêm ấy trực gác ở Hoàng cung chạy đến. Anh ta có gần hai trăm quân ở trong các sân và chuồng ngựa và đem ra để hoàng hậu sử dụng.
Trông thấy d Artagnan trở lại, Anne d Autriche hỏi:
- Thế nào, có chuyện gì đó?
- Thưa Lệnh bà, có tin đồn rằng hoàng hậu đã rời Hoàng cung, cướp đi cả đức vua, và dân chúng yêu cầu có bằng chứng là không phải như vậy, nếu không thì họ sẽ phá huỷ Hoàng cung.
- Ôi, lần này thì thật quá lắm, - Hoàng hậu nói, - Và tôi sẽ chứng minh cho họ rằng tôi không ra đi.
Nhìn vẻ mặt của hoàng hậu, d Artagnan đoán rằng bà sẽ ra lệnh làm một việc hung bạo nào đó. Anh đến gần bà và nói thì thầm:
- Hoàng thượng bao giờ cũng tin cậy tôi chứ?
Giọng nói ấy khiến bà rùng mình.
- Phải ông ạ, hoàn toàn tin cậy… hãy nói đi.
- Hoàng hậu có hạ cố làm theo ý kiến của tôi không?
- Cứ nói.
- Xin Hoàng thượng hãy cho ông Comminger lui và ra lệnh cho ông ấy cùng với người của mình ở yên trong đơn vị và các chuồng ngựa.
Comminger nhìn d Artagnan bằng cái nhìn ghen tị, với cái nhìn ấy mọi cận thần đều thấy rạng lên một vận hội mới.
- Ông nghe thấy rồi chứ, Comminger? - Hoàng hậu nói.
D Artagnan đến bên anh ta, với sự minh mẫn thông thường anh đã nhận ra cái nhìn lo ngại ấy.
- Ông Comminger, - Anh nói - Hãy thứ lỗi cho tôi, hai chúng ta đều là bầy tôi của hoàng hậu có phải không? Lúc này là đến lượt tôi có ích cho Lệnh bà, vậy xin ông chớ ao ước cái diễm phúc đó của tôi.
Comminger nghiêng mình và đi ra.
"Bây giờ, - D Artagnan tự nhủ, - Ta lại có thêm một kẻ thù!".
- Bây giờ cần phải làm gì? - Hoàng hậu nói với d Artagnan. – Vì ông nghe đấy, tiếng ồn ào chẳng dịu đi mà còn tăng lên gấp bội.
- Thưa Lệnh bà, - D Artagnan đáp, - Dân chúng muốn trông thấy vua, cần phải để họ thấy vua.
- Sao để cho họ thấy vua à? Ở đâu? Ngoài bao lớn ư?
- Không, thưa Lệnh bà, mà ở ngay đây, trên giường vua đang ngủ.
- Ô! Thưa Hoàng thượng - Laporter reo lên - Ông d Artagnan hoàn toàn đúng.
Hoàng hậu suy nghĩ, rồi mỉm cười ra vẻ một người đàn bà chẳng lạ lùng gì đối với cách cư xử hai mặt.
- Cốt yếu là… - hoàng hậu lẩm bẩm.
- Ông Laporter, - D Artagnan nói, - hãy đi ra ngoài cổng Hoàng cung báo với dân chúng rằng họ sẽ được mãn nguyện, và năm phút nữa, họ không những sẽ trông thấy vua mà còn thấy vua ở giường; cần nói thên rằng vua đang ngủ và hoàng hậu yêu cầu mọi người im lặng để khỏi làm vua thức giắc.
- Nhưng không phải là tất cả mọi người, mà một đoàn đại biểu độ dăm ba người thôi chứ?
- Thưa Lệnh bà, tất cả mọi người.
- Nhưng họ sẽ giữ ta đến sáng hãy nghĩ đến điều đó.
- Chỉ mười lăm phút thôi. Tôi xin bảo đảm mọi điều, xin Lệnh bà hãy tin tôi. Tôi hiểu biết dân chúng, đó là những đứa trẻ lớn chỉ cần vuốt ve là xong. Trước mặt nhà vua đang ngủ, họ sẽ câm miệng, hiền hoà và nhút nhát như một con cừu.
- Thôi đi đi, Laporter, - Hoàng hậu bảo.
Cậu vua nhỏ sán đến gần mẹ và hỏi:
- Tại sa phải làm những điều họ đòi hỏi.
- Cần phải thế, con trai ạ, - Anne d Autriche đáp.
- Nhưng nếu người ta bảo con phải thế này phải thế nọ, thì con không còn là vua nữa rồi.
Hoàng hậu im lặng.
- Thưa Hoàng thượng, - D Artagnan nói, ngài có cho phép tôi hỏi ngài một câu không?
Louis XIV quay lại, ngạc nhiên vì có người dám nói với mình như vậy. Hoàng hậu siết bàn tay con.
- Được, ông ạ, - cậu nói.
- Hoàng thượng có nhớ khi chơi ở khu vườn Fontainebleau hoặc trong cung điện Versailles, bỗng nhiên trông thấy mây kéo đầy trời và nghe tiếng sấm vang rền không?
- Chắc chắn là có chứ.
- Thế thì Hoàng thượng có còn muốn chơi mấy đi chăng nữa, tiếng sấm ấy nói với ngài rằng: "Ngài hãy về đi, cần phải như vậy".
- Hẳn là thế, ông ạ; nhưng người ta cũng đã nói với tôi rằng, tiếng sấm, đó là tiếng của Chúa Trời.
- Ấy đấy, - D Artagnan nói, - Ngài hãy nghe tiếng của dân chúng xem, và ngài sẽ thấy nó giống tiếng sấm.
Quả nhiên lúc ấy một tiếng ầm ầm kinh khủng theo cơn gió đêm bay qua. Rồi đột nhiên nó ngừng bặt.
- Thưa ngài, - D Artagnan nói, - người ta vừa mới nói với dân chúng rằng ngài đang ngủ: ngài thấy rõ rằng ngài vẫn là vua đấy chứ?
Hoàng hậu kinh ngạc nhìn con người kỳ lạ kia mà tinh thần dũng cảm vang lừng khiến anh ngang hàng với những kẻ dũng cảm nhất và trí tuệ tinh tế và ranh ma khiến anh ngang hàng với tất cả mọi người.
Laporter vào.
- Nào, Laporter? - Hoàng hậu hỏi.
- Thưa Lệnh bà, - Ông đáp - Điều tiên đoán của ông d Artagnan đã thực hiện: họ dịu yên đi như bởi phép mầu. Người ta sắp mở cổng cho họ và năm phút nữa họ sẽ tới đây.
- Laporter, - Hoàng hậu nói, - Nếu ông đặt một con trai của ông vào chỗ vua thì ta có thể đi trong lúc này.
- Nếu hoàng thượng ra lệnh, - Laporter đáp, - Thì các con trai tôi cũng như tôi đều sẵn sàng phục vụ hoàng hậu.
- Không được, - D Artagnan nói, - Bởi vì nếu một người trong bọn họ biết mặt Hoàng thượng và nhận ra mưu gian, thì mọi sự sẽ thất bại thôi.
- Ông nói có lý đấy, ông ạ, và bao giờ cũng có lý, - Anne d Autriche nói. - Laporter cho vua đi nằm.
Laporter đặt vua ăn vận, nguyên như thế vào trong giường, rồi phủ một tấm mền lên tận vai.
Hoàng hậu cúi xuống và hôn lên trán con.
- Giả vờ ngủ đi, Louis, - Bà bảo.
- Vâng, - Vua đáp, - Nhưng con không muốn bất cứ người nào trong số họ *****ng chạm vào con.
- Thưa hoàng thượng, - D Artagnan nói, - Tôi đứng đây và tôi cam đoan rằng nếu một kẻ nào đó dám cả gan như vậy, hắn sẽ trả giá bằng tính mạng hắn.
Laporter đi ra, hoàng hậu đứng gần tấm thảm, d Artagnan lách vào sau tấm rèm.
Rồi có tiếng bước nặng nề và dè đặt của cơ man nào là người.
Hoàng hậu tự mình vén thảm lên và đặt một ngón tay lên miệng.
Trông thấy hoàng hậu, đám người đứng lại với thái độ cung kính.
- Vào đi các ông, vào đi! - Hoàng hậu nói.
- Thế là trong đám dân chúng ấy có một cử chỉ do dự giống như là nỗi hổ thẹn. Họ sẵn sàng chờ đợi sự kháng cự, họ chờ đợi sự phản đối, họ sẵn sàng phá cổng và quật ngã lính thị vệ; nhưng cổng mở sẵn, và nhà vua thì rõ ràng không có người canh gác nào khác ngoài bà mẹ đứng ở bên giường.
Những người đi đầu lắp bắp gì đó toan rút lui.
- Các ông cứ vào, - Laporter nói, - Vì hoàng hậu đã cho phép.
Một người bạo dạn hơn mấy người kia, bèn đánh liều vượt qua ngưỡng cửa và rón rén đi vào. Những người khác làm theo và căn phòng đông ùn lên một cách lặng lẽ, cứ như là tất cả những kẻ đó đã là những cận thần cung kính nhất và tận tâm nhất. Phía bên ngoài cửa, những người không vào được kiễng chân, nhô đầu lên xem.
Qua một kẽ hở của tấm rèm, d Artagnan trông thấy hết và nhận ra người vào trước tiên là Planchet.
Hoàng hậu đoán rằng đó là người chỉ huy của cái đám này bèn nói:
- Ông muốn nhìn mặt vua thì tự tôi sẽ chỉ cho ông xem. Lại gần đây, nhìn kỹ xem và hãy nói xem chúng tôi có vẻ là những ngươi định đi trốn hay không?
- Chắc là không phải thế, - Planchet đáp, hơi ngạc nhiên về vinh dự bất ngờ mà anh được nhận.
- Vậy ông hãy nói với những người Paris trung thành của tôi, - Anne d Autriche nói tiếp với một nụ cười mà d Artagnan không lầm về cái vẻ biểu hiện của nó, - Rằng ông đã nhìn thấy vua đang nằm ngủ, cũng như hoàng hậu sắp sửa đi nằm.
- Thưa Lệnh bà, tôi sẽ nói như vậy và những người đi cùng tôi cũng sẽ nói như tôi, nhưng…
- Nhưng sao? - Anne d Autriche hỏi.
- Xin Hoàng thượng thứ lỗi, - Planchet nói, nhưng có đúng là đức vua đang nằm trong giường không?
Anne d Autriche rùng mình. Bà nói:
- Nếu trong các ông, có ai biết mặt vua thì cứ đến gần và nói xem có đúng là Hoàng thượng nằm đây không?
Một người khoác áo choàng che cả mặt bước đến, cúi xuống giường và nhìn.
D Artagnan đã tưởng là người đó có ý đồ xấu, anh đặt tay vào thanh kiếm; nhưng khi người đó cúi xuống đề lộ một phần mặt, d Artagnan nhận ra ông chủ giáo.
- Đúng là vua rồi, - Người đó nói và đứng lên. - Cầu Chúa ban phước lành cho Hoàng thượng.
- Phải, - Người chỉ huy khẽ nói, - Phải cầu Chúa ban phước lành cho Hoàng thượng.
Và tất cả những con người ấy, lúc vào đằng đằng tức khí, bây giờ chuyển từ phẫn nộ sang mủi lòng, cũng cầu ban phước lành cho ấu chúa.
- Bây giờ các bạn ơi, - Planchet nói, - Chúng ta hãy cảm ơn hoàng hậu và rút lui thôi.
Tất cả mọi người cúi chào và đi ra dần dần không gây tiếng động như lúc họ vào. Planchet vào đầu tiên ra cuối cùng.
Hoàng hậu ngăn anh lại và nói:
- Ông bạn ơi, tên ông là gì?
Planchet quay lại rất đỗi ngạc nhiên về câu hỏi.
- Phải, - Hoàng hậu nói, - Được tiếp ông tối hôm nay, tôi cũng rất vinh dự như tiếp một ông hoàng, và tôi mong muốn biết tên ông.
"Phải - Planchet nghĩ, - Để rồi đối xử với tôi như một ông hoàng chứ gì, xin cảm ơn!".
D Artagnan rùng mình sợ rằng Planchet bị cám dỗ như một con quạ trong ngụ ngôn sẽ nói tên ra và hoàng hậu biết tên cậu ta có thể sẽ biết Planchet đã từng là người của anh.
- Thưa Lệnh bà. - Planchet cung kính trả lời, - tôi tên là Dulaurier sẵn sàng hầu hạ Lệnh bà.
- Cảm ơn ông Dulaurier, - Hoàng hậu nói, - Ông làm nghề gì thế?
- Thưa Lệnh bà, tôi làm nghề buôn bán đồ dạ ở phố Bourdonnais.
- Tôi chỉ cần biết có thế, - hoàng hậu nói. - Cảm ơn ông Dulaurier thân mến, tôi sẽ nói chuyện với ông sau.
D Artagnan từ sau tấm rèm đi ra, lẩm bẩm:
- Thôi thôi dứt khoát Planchet không phải là một thằng ngốc, và người ta thấy rõ hắn đã có thầy có bạn giỏi giang.
Các diễn viên khác nhau của màn kịch lạ lùng này còn đứng nhìn nhau một lát mà chẳng nói một lời, hoàng hậu đứng gần cửa, d Artagnan nửa người thò ra khỏi nơi ẩn nấp nhà vua chống khuỷu tay nhổm dậy và sẵn sàng lại nằm kềnh xuống, nếu có một tiếng động nào chứng tỏ đám dân chúng quay trở lại. Nhưng tiếng động không gần lại mà mỗi lúc một xa dần và cuối cùng tắt hẳn.
Hoàng hậu thở phào; d Artagnan lau mồ hôi trán, nhà vua tụt xuống sàn và nói:
- Ta đi thôi.
Lúc đó Laporter xuất hiện.
- Thế nào? - Hoàng hậu hỏi.
- Thưa Lệnh bà, - người hầu phòng đáp, - tôi đã đi theo họ ra cổng; họ báo tin cho tất cả bạn bè của họ rằng họ đã trông thấy vua và hoàng hậu đã nói chuyện với họ, thành thử họ ra về với vẻ rất hãnh diện và đắc ý
- Ôi! Bọn khốn nạn! - Hoàng hậu lẩm bầm, - Chúng sẽ phải trả giá về tội mạo muội của chúng, chính ta hẹn với chúng đấy?
Rồi quay về phía d Artagnan, bà nói:
- Này ông, tối nay ông đã cho tôi những lời khuyên hay nhất mà tôi nhận được trong đời mình. Hãy tiếp tục đi: chúng ta phải làm gì?
- Ông Laporter, - D Artagnan nói, - Mặc nốt quần áo cho Hoàng thượng.
- Chúng ta có thể đi rồi à? - Hoàng hậu hỏi.
- Khi nào Hoàng thượng muốn. Lệnh bà chỉ phải xuống cầu thang kín, và sẽ thấy tôi ở cửa.
- Ông đi đi, - Hoàng hậu nói, - Tôi sẽ theo ông.
D Artagnan cầm lấy cái bọc mà anh đã dặn Bernouin để ở trong xe. Ta còn nhớ đó là chiếc mũ và tấm áo choàng của gã đánh xe cho ông de Gondy.
Anh khoác áo lên vai và đội mũ lên đầu.
Người lính ngự lâm xuống xe.
- Này ông, - D Artagnan nói, - Ông đi trả lại tự do cho bạn đồng ngũ của ông đang canh giữ tên xà ích. Các ông đi ngựa của mình đến phố Tiquetonne khách sạn "La Chevrette" và lấy con ngựa của tôi và ngựa của ông Du Vallon, đem thắng yên cương theo kiểu chiến trận, rồi các ông dắt ra khỏi Paris và đến khu Cours-la-Reine. Nếu không thấy ai ở đấy thì các ông đi tiếp đến tận Saint-Germain. Công vụ của nhà vua!
Người lính ngự lâm giơ tay lên mũ chào và ra đi để hoàn thành những mệnh lệnh mà anh vừa nhận.
D Artagnan lên ghế xe.
Anh có một đôi súng ngắn ở thắt lưng, một khẩu súng trường ở dưới chân, thanh kiếm trần ở đằng sau.
Hoàng hậu xuất hiện, đằng sau bà có vua và quận công d Anjou, em trai vua.
- Cỗ xe của ông chủ giáo? - Hoàng hậu kêu lên và lùi lại một bước.
- Phải đó thưa Lệnh bà, nhưng xin cứ mạnh dạn trèo lên; chính tôi sẽ đánh xe.
Hoàng hậu thốt lên một tiếng kinh ngạc và leo lên xe. Vua lên sau và ngồi bên cạnh bà.
- Lại đây, Laporter, - Hoàng hậu bảo.
- Sao? Thưa Lệnh bà! - Người hầu phòng nói - Ngồi cùng một xe với các Hoàng thượng ư!
- Tối nay không có chuyện nghi thức, mà là việc của nhà vua. Lên đi, Laporter.
Laporter tuân lệnh.
- Đóng các rèm cửa lại, - D Artagnan bảo.
- Nhưng thế liệu có gây nên sự nghi ngờ không hả ông? - Hoàng hậu hỏi.
- Xin Lệnh bà cứ yên tâm, - D Artagnan đáp, - Tôi đã có sẵn câu trả lời.
Người ta đóng rèm cửa xe và phi nước đại qua phố Richelieu. Đến cửa ô, viên chỉ huy đồn tiến ra, tay cầm ngọn đèn và dẫn đầu mười hai người.
D Artagnan ra hiệu cho viên đội trưởng đến gần và nói:
- Ông có nhận ra xe của ai không?
- Không, - Viên đội trả lời.
- Hãy nhìn gia huy xem.
Viên đội mang dèn lại gần tấm biển xe.
- Gia huy của Ngài chủ giáo? - Anh ta nói.
- Sụyt! Ngài đang hú hí với bà de Guéménée .
Viên đội bật cười, nói:
- Mở cửa ra. Tôi biết là cái gì rồi đó.
Rồi đến gần tấm rèm buông, anh ta nói:
- Đức ông ơi, khoái tỉ nhé!
- Tò mò , - D Artagnan kêu, - Cậu làm tớ bị đuổi mất.
Chiếc rào chắn cót két trên bản lề và trông thấy đường mở, d Artagnan ra roi quất mạnh lũ ngựa khiến chúng chạy *****g lên.
Năm phút sau đã tới chỗ xe của giáo chủ.
- Mousqueton, - D Artagnan gọi, - Hãy vén các tấm màn xe của hoàng thượng lên.
- Chính ông ta đấy, - Porthos nói.
- Làm người đánh xe? - Mazarin kêu lên.
- Và với cỗ xe của ông chủ giáo?
- Hoàng hậu tiếp lời - Corpo di dio! - Mazarin nói,
- Ông d Artagnan, ông đang giá nghìn vàng.
Làm thế nào mà d'Artagnan và Porthos kiếm được một người hai trăm mười chín, một người hai trăm mười lăm louis nhờ bán rơm
Mazarin muốn đi ngay lập tức đến Saint-Germain, nhưng hoàng hậu nói rằng bà còn phải đợi những người bà đã hẹn. Tuy nhiên bà dành cho ông chỗ của Laporter. Giáo chủ nhận và chuyển từ xe này sang xe nọ.
- Không phải vô cớ mà tiếng đồn rằng vua sẽ rời Paris vào ban đêm. Mươi mười hai người được biết cuộc đi trốn đó từ sáu giờ chiều, và dù kín đáo đến mấy, họ không thể truyền lệnh ra đi mà câu chuyện không lọt ra ngoài chút ít. Vả chăng mỗi người trong bọn họ đều có một vài người quan hệ thân thiết, và do người ta chẳng còn nghi ngờ gì là hoàng hậu rời Paris với những kế hoạch trả thù khủng khiếp, nên mỗi người đều báo trước cho bạn hữu hoặc họ hàng thành thử tiếng đồn về cuộc ra đi ấy lan nhanh ra các phố phường trong thành phố như một vệt thuốc súng.
Cỗ xe đầu tiên đến sau xe hoàng hậu là xe của Ngài Hoàng thân, trong có ông de Condé, bà Condé và bà hoàng thân quả phụ. Cả hai đều bị khua dậy từ nửa đêm và chẳng hiểu vì sao cả.
Cỗ xe thứ hai có quận công d Orléans và bà quận công. Bà Cô lớn và tu viện trưởng de La Rivière, người sủng ái không thể tách rời và là cố vấn thân tín của quận công.
Xe thứ ba có ông de Longueville và hoàng thân de Conti là em và em rể ngài Hoàng thân. Họ xuống xe đến gần cỗ xe của vua và hoàng hậu để bái chào Hoàng thượng.
Hoàng hậu phóng một cái nhìn vào tận đáy xe cửa vẫn mở và thấy xe không còn ai. Bà hỏi:
- Thế còn bà Longueville đâu?
- Ô! Mà em gái tôi đâu nhỉ? - Hoàng thân de Condé hỏi.
- Thưa Lệnh bà, - Quận công de Longueville đáp, - Bà nhà tôi đau và có nhờ tôi xin với Hoàng thượng xá lỗi cho.
Anne d Autriche đưa mắt rất nhanh sang Mazarin, ông đáp lại bằng một cái lắc đầu khó nhận biết.
- Về chuyện này, ông thấy thế nào? - Hoàng hậu hỏi.
- Tôi cho rằng đó là một con tin đối với dân chúng Paris, - Giáo chủ đáp.
- Tại sao cô ta không đến? - Hoàng thân de Condé khẽ hỏi de Conti.
- Im nào! - Ông này đáp, - Chắc hẳn bà ta có lý do riêng của mình.
- Bà ấy làm hại chúng ta, - Hoàng thân lẩm bẩm.
- Bà ấy cứu chúng ta, - Hoàng thân de Conti nói.
Xe cộ ùn ùn đến. Có thống chế de La Meilleraie, thống chế de Villeroy, Gitaud, Villequier, Comminger; hai người lính ngự lâm cũng tới dắt theo ngựa của d Artagnan và Porthos. D Artagnan và Porthos nhảy lên ngựa. Tên đánh xe của Porthos thay d Artagnan trên cỗ xe chở Hoàng hậu, còn Mousqueton thay thế tên đánh ngựa và cứ đứng sừng sững mà đánh xe với lý do mà chỉ riêng hắn biết, chẳng khác gì chàng l Automédon ngày xưa.
Hoàng hậu mặc dầu bận hàng trăm việc linh tinh vẫn đưa mắt tìm d Artagnan, nhưng chàng Gascon đã chen lẫn vào đám đông với sự thận trọng quen lệ của mình. Anh bảo Porthos:
- Chúng ta hãy đi tiền trạm và sửa soạn chỗ ở cho tử tể ở Saint-Germain, vì chẳng ai sẽ nghĩ đến chúng ta đâu. Tôi cảm thấy mệt mỏi lắm rồi.
- Tôi buồn ngủ dúi dụi ra rồi - Porthos nói. - Thề mà nói rằng chúng ta chẳng có một trận chiến đấu cỏn con nào! Rõ rằng dân Paris thật là ngu ngốc.
- Chẳng phải là chúng ta khôn ngoan hơn không? - D Artagnan nói.
- Có lẽ
- Thế cổ tay cậu có đỡ đau không?
- Khá rồi. Nhưng cậu có tin rằng lần này chúng ta nắm chắc không?
- Cái gì cơ?
- Cái lon của cậu và cái tước hiệu của tôi ấy mà.
- Thực tình có? Gần như tôi dám cuộc như vậy. Với lại nếu họ không nhớ ra thì tôi sẽ làm cho họ nhớ.
- Có tiếng hoàng hậu kìa, - Porthos nói. - Hình như bà đòi cưỡi ngựa.
- Ồ! Bà ấy thì rất muốn đấy, nhưng…
- Nhưng sao?
- Nhưng mà giáo chủ không muốn.
Rồi d Artagnan bảo hai người lính ngự lâm:
- Các ông đi theo xe hoàng hậu và không được rời xa cửa xe. Chúng tôi đi sửa soạn chỗ nghỉ.
Và d Artagnan cùng Porthos phóng về phía Saint-Germain.
- Các ông? Chúng ta đi nào! - Hoàng hậu nói.
Cỗ xe vua lên đường theo sau là tất cả các xe khác và hơn năm mươi kỵ binh.
Đoàn đi tới Saint-Germain không gặp chuyện gì trắc trở. Bước xuống bậc xe, Hoàng hậu thấy Hoàng thân đang bỏ mũ đứng đợi để đỡ bà xuống.
Mặt mày rạng rỡ, bà nói:
- Hay thật! Khi dân chúng Paris tỉnh giấc.
- Chiến tranh đấy, - Hoàng thân nói.
- Chiến tranh ư? Được lắm! Chúng ta chẳng có về phía chúng ta con người chiến thắng Rocroy ạ, Nordlingen và Lens đó sao?
Hoàng thân nghiêng mình ra hiệu cảm ơn.
Ba giờ sáng. Hoàng hậu đi đầu vào lâu đài. Mọi người vào theo; gần hai trăm người đã đi theo bà trong cuộc đi trốn.
- Thưa các ông, - Hoàng hậu cười nói, - Các ông nghỉ tại đây, lâu đài rộng rãi chẳng thiếu chi đâu: nhưng ta không tính đến đây, nên người ta cho tôi biết là tất cả chỉ có ba cái giường, một cho vua, một cho tôi.
- Và một cho Mazarin, - Ông Hoàng thân khẽ nói.
- Còn tôi, tôi sẽ nằm ở dưới sàn à? Gaston d Orléans nói với một nụ cười lo ngại.
- Không, thưa Đức ông, - Mazarin nói, - Giường thứ ba dành cho Điện hạ.
- Thế còn ông, - Hoàng thân hỏi.
- Tôi không ngủ, - Mazarin đáp, - Tôi còn phải làm việc.
Gaston bảo người ta trỏ cho mình buồng và giường, chẳng buồn lo xem vợ và con gái mình nghỉ ngơi bằng cách nào.
- Còn ta, ta sẽ đi nằm, - D Artagnan nói. - Porthos lại đây với tôi!
Porthos đi theo d Artagnan với niềm tin cậy sâu sắc vào trí tuệ của bạn mình.
Họ đi bên nhau trên quảng trường của toà lâu đài. Porthos ngơ ngác nhìn d Artagnan đang bấm ngón tay tính tính toán toán.
- Mỗi cái một pistol, bốn trăm cái bốn trăm pistol.
- Đúng rồi. Bốn trăm pistol, - Porthos nói, - Nhưng cái gì làm nên bốn trăm pistol cơ chứ?
- Một pistol chưa được, tiếp tục tính toán, phải đáng một louis.
- Cái gì đáng giá một louis?
- Một louis một cái, bốn trăm cái vị chỉ là bốn trăm louis.
- Bốn trăm à? - Porthos hỏi.
- Phải, họ hai trăm người; một người cần ít ra là hai cái; vậy tổng cộng là bốn trăm cái.
- Nhưng bốn trăm cái gì cơ chứ?
- Nghe đây, - D Artagnan nói. - Do ở đây có đủ loại người đang ngơ ngác xem triều đình tới…, - anh nói thầm vào tai Porthos.
- Tôi, hiểu rồi, - Porthos nói - thực tình tôi hiểu rất rõ! Mỗi đứa hai trăm louis hay lắm, nhưng người ta sẽ nói gì?
- Họ muốn nói gì thì nói, vả lại họ có biết là chúng ta đâu?
- Thế ai sẽ đi phân phối?
- Mousqueton chẳng có đây sao? - Thế còn áo đâu! - Porthos nói: người ta sẽ nhận ra áo đâu của nhà tôi.
- Thì nó lộn áo ra!
- Cậu bao giờ cũng phải, bạn thân mến ạ, - Porthos kêu lên, - Nhưng tất cả những ý kiến ấy, cậu moi móc ở nơi quỷ quái nào ra thế.
D Artagnan mỉm cười.
Đôi bạn đi vào phố đầu tiên mình gặp. Porthos gõ cửa nhà bên trái.
- Có rơm không? - Họ hỏi.
- Thưa ông, nhà chúng tôi không có, người chủ đáp, - Nhưng các ông hãy đến hỏi người bán rơm ạ.
- Người bán rơm ở đâu?
- Ở cái cổng lớn cuối phố này.
- Bên trái hay bên phải.
- Bên trái.
- Ở Saint-Germain liệu còn các nhà khác có rơm rạ không?
- Cô chủ quán Mouton-Couronné và bác chủ trại Gros Louis.
- Họ ở đâu?
- Phố Ursulines.
- Cả hai đều ở phố ấy ư?
- Phải.
- Tốt lắm.
Đôi bạn đến nhà thứ hai và thứ ba hỏi thăm, họ chỉ đúng như nhà đầu tiên. Rồi d Artagnan đến nhà người buôn rơm, mua một trăm năm mươi bó rơm hết ba trăm pistol. Anh tiếp tục đến nhà chủ quán và thấy Porthos đang mua hai trăm bó với giá tương tự. Cuối cùng bác chủ trại Louis biếu không tám mươi bó. Thế là tổng cộng được bốn trăm ba mươi bó rơm.
Saint-Germain không còn rơm.
Những việc vơ vét ấy không mất quá nửa giờ. Mousqueton được dặn dò cẩn thận, đứng đầu cuộc mua bán bất ngờ ấy. Hắn được dặn không bán một chút rơm nào dưới giá một louis một bó, và phải thu được bốn trăm ba mươi louis.
Mousqueton lắc đầu và chăng hiểu gì về sự đầu cơ của hai ông bạn.
D Artagnan vác ba bó rơm trở về lâu đài. Ai này đều rét run cầm cập và buồn ngủ dúi dụi, nhìn một cách thèm thuồng ganh tỵ , nhà vua, hoàng hậu và Đức ông nằm trên giường.
D Artagnan vào, gây ra một trận cười rộn rã cả phòng.
Nhưng anh làm ra vẻ không nhận thấy rằng mình là đối tượng chú ý của mọi người và anh bắt tay vào xếp dọn cái ổ rơm của mình khéo léo biết bao vui vẻ biết bao khiến cho những kẻ tội nghiệp buồn ngủ mà không ngủ được kia phải thèm rỏ dãi.
- Phải có rơm? - Họ kêu lên, - Phải có rơm! Kiếm rơm ở đâu bây giờ?
- Tôi sẽ dẫn các ông đi, - Porthos nói.
Và anh dẫn các vị ham thích đến chỗ Mousqueton, hắn phân phát một cách hào hiệp các bó rơm, cứ mỗi bó một louis. Người ta thấy rõ là hơi đắt, nhưng khi đã buồn ngủ rũ người ai mà chẳng sẵn sàng bỏ ra vài ba louis để mua lấy vài tiếng đồng hồ ngủ ngon giấc?
D Artagnan liên tiếp nhượng lại ổ rơm của mình đến mười lần, và anh coi như đã trả tiền rơm của mình như mọi người khác, mỗi bó một louis cho nên anh bỏ túi được ba chục louis trong non nửa giờ. Đến năm giờ sáng giá rơm lên đến tám mươi livres một bó, nhưng cũng chẳng có mà mua.
D Artagnan đã cẩn thận để dành bốn bó rơm cho mình. Anh cầm chìa khoá phòng giấu rơm và cùng Porthos, anh ra tính toán với Mousqueton. Chất phác và giống như một viên quản lý đứng đắn mà hắn đã làm, hắn nộp lại cho hai ông chủ bốn trăm ba mươi louis và còn giữ một louis cho mình.
Mousqueton không biết gì về những chuyện đã diễn ra ở lâu đài, không hiểu vì sao ý nghĩ về việc bán rơm lại không đến với hắn sớm hơn.
D Artagnan bỏ tiền vào mũ và trở về thanh toán với Porthos.
Mỗi người được hai trăm mười năm louis.
Lúc bấy giờ Porthos mới nhận ra rằng anh không có rơm để dành cho mình, anh quay lại chỗ Mousqueton thì hắn đã bán sạch không giữ lại một cọng rơm nào cho hắn cả.
Anh tìm đến d Artagnan. Nhờ để lại bốn bó rơm, d Artagnan đang bện lại và nếm náp trước một cách thú vị cái ổ thật êm ái độn cao trên đầu và kín dưới chân, đến vua trông thấy cũng phải thèm: nếu như vua ngủ chẳng được ngon giấc trong giường mình.
Bằng bất cứ giá nào d Artagnan cũng không muốn xáo trộn giường mình vì Porthos, nhưng với bốn louis bạn nộp cho anh, anh bằng lòng cho Porthos nằm chung với anh.
Anh xếp thanh gươm ở chân, để súng ngắn bên cạnh mình, trải áo choàng xuống chân, để mũ dạ lên áo choàng và khoan khoái duỗi mình lên ổ rơm kêu lạo xạo. Anh đã bắt đầu mơn man những mơ ước mà số tiền hai trăm mười chin louis kiếm được trong mười lăm phút gây nên, thì một tiếng gọi ở cửa phòng làm anh bật dậy.
- Ông d Artagnan, ông d Artagnan!
- Ở đây, - Porthos nói - Ở đây!
Porthos hiểu rằng nếu d Artagnan đi thì cái giường sẽ thuộc một mình anh.
Một sĩ quan tiến đến.
D Artagnan chống khuỷ tay nhổm dậy.
- Ông là d Artagnan phải không, - Viên sĩ quan hỏi.
- Phải, tôi đây. Ông cần gì?
- Tôi đi tìm ông.
- Ai bảo ông đi?
- Ngài giáo chủ.
- Hãy nói với Đức ông là tôi sắp ngủ và với tư cách bạn bè tôi khuyên ông ấy cũng làm như vậy.
- Các hạ không ngủ và sẽ không đi ngủ, và ngài cần ông ngay bây giờ.
- Ôn dịch bắt cái lão Mazarin ấy đi, lão ta không biết ngủ đúng lúc! D Artagnan lẩm bẩm. - Lão ấy muốn gì ở ta? Có phải để phong ta làm đại uý không? Trường hợp ấy thì ta thứ lỗi cho lão.
Và chàng ngự lâm quân vừa trở dậy vừa cằn nhằn, mang gươm, mũ, súng, áo choàng, rồi đi theo viên sĩ quan, còn Porthos ở lại làm chủ nhân độc nhất của cái giường rơm, thử bắt chước những mưu toan đẹp nhất của bạn.
Trông thấy người mà mình vừa mới cho đi tìm thật không đúng lúc, giáo chủ nói:
- Ông d Artagnan, tôi quên ông đã giúp đỡ tôi tận tình như thế nào và tôi sẽ đưa ra một bằng chứng.
- Hay, - D Artagnan nghĩ, - có vẻ là điểm tốt đây.
Mazarin nhìn người lính ngự lâm và thấy anh nở nang cả mặt mày.
- A! Đức ông.
- Ông d Artagnan, - giáo chủ nói, - Ông rất muốn làm đại uý phải không?
- Vâng, thưa Đức ông!
- À bạn ông, cũng vẫn ước ao làm nam tước chứ?
- Thưa Đức ông, lúc này ông ấy đang mơ làm nam tước.
- Vậy thì, - Mazarin, vừa nói rút ra một bức thư mà ông ta đã đưa d Artagnan xem - Ông cầm bức thư này và mang nó sang nước Anh.
D Artagnan nhìn phong bì không có địa chỉ.
- Tôi có được biết phải đưa lại cho ai không ạ?
- Đi tới London ông sẽ biết. Đến London ông mới được xé các phong bì ngoài.
- Ngài có điều gì chỉ giáo cho tôi?
- Tuân theo về mọi điểm người nhận thư này.
D Artagnan định hỏi thêm, thì Mazarin nói:
- Ông đi Boulogne-sur-Mer; đến quán Huy hiệu Anh quốc ông sẽ gặp một người quý tộc trẻ tên là Mordaunt.
- Vâng, và tôi phải làm gì với người ấy?
- Đi theo anh ta tới nơi mà anh ta dẫn đến.
D Artagnan kinh ngạc nhìn giáo chủ.
- Dặn dò ông thế là đủ rồi, - Mazarin nói, - thôi đi đi.
- Nói đi đi thì dễ lắm, - D Artagnan nói, - Nhưng muốn đi phải có tiền mà tôi thì chẳng có.
- A! - Mazarin gãi tai nói, ông nói là không có tiền à?
- Không có, thưa Đức ông.
- Thế cái nhẫn kim cương tôi cho ông hôm qua đâu?
- Tôi muốn giữ nó làm kỷ niệm của Đức ông.
Mazarin thở dài.
- Thưa Đức ông, ở nước Anh sinh hoạt đắt đỏ lắm, nhất là với tư cách phái viên đặc biệt.
- Hừm! - Mazarin nói. - Đó là một nước rất thanh đạm và sống giản dị từ khi có cách mạng nhưng không sao.
- Ông mở ngăn kéo và lấy ra một túi nhỏ.
- Ông nói thế nào về một nghìn êquy này?
D Artagnan bĩu môi dưới dài thè lè ra và nói:
- Thưa Đức ông, tôi nói rằng thế là ít, vì chắc chắn là tôi sẽ không đi một mình.
- Tôi đã tính rồi, - Mazarin đáp, - Ông Du Vallon sẽ cùng đi với ông, cái vị quý tộc xứng đáng ấy; vì rằng, ông d Artagnan thân mến ạ, sau ông thì chắc chắn là tôi yêu quý con người Pháp quốc ấy hơn cả.
D Artagnan bèn trỏ vào cái túi tiền mà Mazarin vẫn giữ khư khư và nói:
- Thưa Đức ông, nếu ngài yêu quý ông ta đến thế thì, ngài hiểu cho rằng…
- Được rồi. Vì coi trọng ông ta, tôi đưa thêm hai trăm êquy.
- Đồ bần tiện, - D Artagnan lẩm bẩm, rồi nói. - Nhưng ít ra thì khi trở về chúng tôi có thể trông cậy chứ? Ông Porthos vào tước hiệu nam tước của ông ấy và tôi vào cấp bậc của tôi.
- Lời thề của Mazarin.
- Tôi thích một lời thề khác hơn kia, - D Artagnan nói nhỏ với mình, rồi cao giọng. - Tôi có thể đến bái chào Hoàng thượng không ạ.
- Hoàng thượng ngủ, - Mazarin vội vã đáp, - Và ông cần phải đi ngay. Thôi, đi đi ông.
- Thêm một lời nữa, thưa Đức ông: nếu ở nơi tôi đến, người ta đang đánh nhau thì tôi có đánh nhau không?
- Ông sẽ làm theo lệnh người mà tôi biên thư.
- Được rồi, thưa Đức ông, - D Artagnan vừa nói và vươn dài tay ra nhận lấy túi tiền, - Và tôi xin bày tỏ với ngài lòng kính trọng của tôi.
D Artagnan thong thả bỏ bọc tiền vào cái túi áo rộng của mình, rồi quay lại nói với viên sĩ quan.
- Nhờ ông vui lòng đến đánh thức ông Du Vallon dậy, nói là lệnh của Các hạ và bảo ông ấy là tôi đợi ở chuồng ngựa.
Viên sĩ quan hối hả đi ngay, d Artagnan xem ra hắn có điều gì cần thiết nữa hay không?.
Porthos vừa mới ngả lưng xuống nệm rơm và bắt đầu ngáy du dương theo thói quen, thì có ai đó đập vào vai mình. Anh tưởng d Artagnan, nên không động đậy.
- Lệnh của giáo chủ, - Viên sĩ quan đáp.
- Hừm! - Porthos lầu bầu và mở to mắt, - Ông bảo gì?
- Tôi nói rằng Các hạ phải ông sang nước Anh và ông d Artagnan đợi ông ở chuồng ngựa.
Porthos buông một tiếng thở dài, đứng lên lấy mũ, súng, kiếm và áo choàng, rồi vừa đi ra vừa luyến tiếc ngoái nhìn cái nệm ấm mà anh đã tự hẹn với mình ngủ một giấc thật ngon lành.
Anh vừa mới quay lưng, thì viên sĩ quan đã nằm kềnh xuống chiếc nệm, mà anh chưa bước qua ngưỡng cửa thì kẻ kế tục anh đã ngáy đến vỡ nhà. Cũng tự nhiên thôi: anh ta là kẻ duy nhất trong tất cả cái đám người này cùng với vua và hoàng hậu và Đức ông Gaxton d Orléans ngủ mà không mất tiền.
