Từ đó, cứ bốn năm hôm là Trang lại tìm đến thăm Nga một bận. Trang vẫn biết cái cử chỉ của chàng như thế dễ khiến cho người ta sanh nghi, nhưng vắng mặt Nga chốc lát là chàng cũng lấy làm băn khoăn, khó chịu, vậy mà phải bóp bụng chờ đến bốn năm hôm đã là một sự bất đắc dĩ lắm. Sau khi hứa với mẹ tính cho xong chuyện hôn nhân mình thì chàng nghĩ rằng chỉ còn một nước tìm Nga họa may trời có chìu lòng vậy. Lượt đầu ở Diễm Dương Trang về cố nhiên là chàng hí hửng như Ngô được vàng. Trang mừng được gặp Nga đã đành, nhưng một điều làm cho chàng sung sướng nhất là thấy nàng sáng sớm đã dậy xách giỏ đi hái chè, như vậy thì nàng không phải chỉ là một cô gái phong lưu, ngoài sự tô son điểm phấn ra, không còn biết mảy may công việc gì nữa. Nhưng cũng liền đó Trang nhận thấy cái cảnh nhà mình còn kém sút người ta xa mà không khỏi lấy làm chán ngán. Sự cầu thân đối với chàng hầu như là một sự không gì vô lý bằng. Dẫu biết bà Nghè Thuyên và Oánh xử với chàng rất tốt, nhưng bao nhiêu cái tốt ấy là bấy nhiêu cái trở ngại cho chàng. Nếu chàng ngỏ ra một tiếng gì thì tự hồ như chàng là kẻ lập ý đánh lừa người ta. Phải, chàng mặt mũi nào mà mở miệng cầu hôn được? Đã có khi Trang tính đem câu chuyện ấy ra bàn giải với mẹ song chàng còn sợ rằng làm thế khí nôn nả quá. Vì chàng quả quyết rằng một chỗ như bà Nghè hễ nói ra khi nào thì tất là mẹ chàng ưng thận ngay. Rồi Trang lại cứ thỉnh thoảng đi đi về về, phú cho sự tình cờ cái quyền kết liễu. Từ chỗ ở chàng đến Diễm Dương Trang, chàng thuộc làu các khúc đường như có sẵn một bức đồ trước mắt: từ cái giếng cạn bên đường, cái hàng bán nước, cho đến những nơi quanh quẹo, những giốc lên xuống, chỗ này có cái ụ, chỗ kia có cái chùa. Nằm nhà, cái công việc độc nhất của chàng là trông cho đến ngày nào chàng lại được cỡi con ngựa sắt đến thăm Nga. Mà mỗi bận đi thăm như thế, Trang đều nhớ mang theo một vật ăn gì làm của tặng, hoặc mua cho thằng Tý gói quà hay món đồ chơi. Thành thử chẳng bao lâu, ai nấy ở Diễm Dương Trang cũng đều coi chàng thân mật như người nhà. Có hôm Oánh đi khỏi, thì Trang lại kiếm người yêu, lân la nói chuyện.
Về phần Nga, ái tình như một môn thuốc tiên đã lãnh cái trách nhiệm chữa cho tấm lòng thương tổn của nàng và có phần đắc lực. Nga bỗng đổi hẳn tánh nết: trong nhà ai nấy đều nhận thấy rằng nàng tự nhiên lìa bỏ cái thái độ lạnh lùng mà nàng cười nói như hồi mấy năm trước; hai má nàng lại mơn mơn hồng hào, thể chất nàng lại dần dần bình phục. Có khi Nga như đứa trẻ con thơ ngây, ngoan ngoãn, vì nàng đã hy vọng rằng ngày trời còn lắm buổi bình minh, cái tương lai hãy còn nhiều mối hẹn hò tốt đẹp. Trong nhà, ai cũng lấy làm lạ mà nhất là bà cụ rất đẹp lòng.
Nhưng cặp thiếu niên cứ thỉnh thoảng được trông thấy nhau thì đã lấy làm mãn nguyện lắm rồi, chưa hề có thổ lộ cho nhau một câu chuyện gì khác. Trước Trang hằng mong có dịp mà cởi phắt tấm lòng ra cho Nga biết, nhưng dịp ấy đến chàng lại đổi ngay ý kiến. Trang tự bảo rằng cái hạnh phúc nó đến như thế nào thì cứ vậy mà hứng lấy nó, chẳng nên vội vàng, không khéo lại hỏng mất cả. Chẳng qua chàng từng thất bại rồi cho nên sanh ra dè dặt, muốn đi từng bước chậm mà chắc chắn, một là để cho Nga có đủ thì giờ biết chàng, thứ nữa để lập công với nàng cho nhiều đã. Trong một cuộc thương yêu, kể từ khi bắt đầu cho đên khi kết liễu, cái đoạn nhiều thi vị nhất, chẳng là trong lúc cả hai bên đều biết bụng nhau mà vẫn chưa thú thật với nhau rằng mình yêu sao?
Một hôm, Nga đương ngồi thêu trước cửa sổ. Trang bước lại gần xem thấy tay nàng cầm tấm đoạn xanh thêu một cái nhành mai trên có con chim yến đậu. Trang tò mò gợi chuyện:
- Cô khéo đủ mọi bề, nhưng sao chỉ thêu có một con chim?
Nga mỉm cười hỏi lại:
- Vậy thầy muốn mấy con?
- Theo ý tôi một nhành mai với một con chim, nó chỉ mới có cảnh mà chưa có tình, tưởng cô làm ra cũng phải cho là thiếu thốn. Giá thử làm được một đôi chim giao đầu lại với nhau thì có lẽ thêm được nhiều tình tứ.
Nga thấy anh chàng đa sự bỗng nảy ra một ý nghĩ, nói đùa:
- Thì trước đây nó cũng một đôi như thế, nhưng một con vừa mới bay đi rồi. Con chim nầy là con chim lẻ bạn.
- à có vậy chứ! Hay là chỉ có cô tài biện bác?
- Tôi đâu dám biện bác với một nhà thi sĩ!
Trang đè chừng rằng Nga muốn đem chuyện chim ra mà ví nàng với người yêu cũ, bèn lại nói:
- Vậy bây giờ thay vào một con khác có được không, cô hè?
- Có gì đâu mà không được.
- Vâng, tôi biết là cô khôn khéo lắm. Vậy cô hãy nghe lời tôi thử xem. Kìa cô trông thất chưa, con chím ấy nó còn có một mình nên nó rủ lông cánh ra đó kìa. Tội nghiệp.
- Con mắt thầy thấy nhiều chuyện thật. Nhưng là nói thế mà chơi, chớ thay vào lại chẳng phải con chim trước nữa rồi...
- Không hề gì đâu, nào cô cứ thử xem, chắc là nó cũng không khác gì con trước mấy.
- Sao thầy biết được?
- Tôi dám cam đoan như thế mà. Mà cho dẫu không giống hẳn thì cũng na ná và còn hơn là để con nọ lẻ loi hoài.
Hai người cứ nói cái giọng nửa thật nửa đùa ấy, đến đó đều im bặt. Mỗi bên đều theo đuổi một cái ý nghĩ xa xôi, nhớ lại một cái duyên cũ bẽ bàng...
Không ngờ cái câu chuyện cỏn con ấy lại làm cho Nga giằn giọc một đêm trường, không ngủ được. Nàng lấy làm đau đớn mà nghĩ rằng mối tình của nàng đối với Thạch đã phai nhạt đi nhiều. Nàng thường bảo rằng ở trên cõi đời tội lỗi, hữu hạn nầy, may còn có một chữ tình là thiêng liêng, bất diệt. Thế mà nàng, người nói ra câu ấy, chỉ trong vòng mấy năm trời đã quên được bao nhiêu lời thề thốt sắt đanh! Nhưng Thạch có thấu cho cái cảnh cô độc của nàng mà tha thứ cho nàng không? Bỗng hình ảnh Thạch hiện ra trước mặt nàng, Nga hổ thẹn, nằn nì như một người phạm tội. Không ngờ Thạch lại đến vuốt ve nàng, phủ úy nàng nên mạnh bạo vì sự sống mà yêu một người có thể thay mặt chàng rất xứng đáng. Nga cảm phục quá, nức nở khóc, chưa kịp kiếm lời thâm tạ lòng tri kỷ thì Thạch đã biến mất rồi. Nga choàng dậy mới biết rằng mình nằm mơ, nhưng từ đó thì nàng hơi yên dạ. Trước khi buông tha cho nàng, mối tình cũ còn khiến nàng trải qua một trận đánh với lương tâm, cuối cùng, khốc liệt.
Cũng từ hôm ấy nàng mới có phần thân mật với Trang hơn.
Còn bên người thiếu niên, cứ thường thường kiếm cớ bỏ nhà ra đi khiến cho bà Thị Tốn phải lấy làm ngờ vực. Con bà thường không hay giao thiệp bạn bè và ở nhà cũng không thấy ai lui tới. Hỏi cậu Biền và cô Nghi thử có nghe chàng nói chuyện đi đâu không, nhưng hai người cũng đều không biết.
Hôm ấy, có bà Khóa Đôn sang chơi hỏi thăm Trang lại nhằm khi chàng đi vắng. Bà Thị liền kể cho nghe rằng:
- Chẳng biết lâu rày nó đi đâu thế luôn, lần nào cũng tối ngày, hỏi thì nó cứ bảo là đi chơi, không chịu nói gì rõ cả.
- ý chừng thầy ta xa nhà lâu ngày đã tập nhiễm thói chơi bời lêu lổng gì rồi đó cũng nên! Bà Khóa tỏ ý lo ngại.
- Không, điều đó thì tôi chắc là nó không có, vả tiền nong gì của nó cũng giao cho con Nghi cất, thì lấy đâu mà rượu chè, cờ bạc hay là ong bướm.
- Chà, các thầy ấy bây giờ họ mưu mẹo lắm, đã biết đâu chú hắn gởi tiền như thế chẳng là để cho người ta đừng có sanh nghi?
- Cũng có thế thật, nhưng nói cho đáng thì nó cũng chưa đến nỗi ấy đâu.
Lúc ấy, hai bà thấy thằng Cồ đứng gần đó để tai nghe chuyện và cứ chúm chím cười.
Bà Thị liền chỉ vào mặt nó mà rằng:
- Chắc thằng nầy nó có biết cái gì đó.
Thằng bé con nghe hỏi đến có vẻ dương dương như một người vừa nghe lỏm được cái tin tức gì quan trọng.
- Cậu mầy đi đâu thằng kia? Bà Khóa Đôn hỏi nó thế.
Thằng Cồ còn lấm la lấm lét, hai tay xoa cái cột:
- Bẩm bà, con sợ cậu con về thì cậu con đánh chết!
- Ai nói với cậu mầy làm gì, mà dẫu cậu mầy biết thì đã có tao và bà ở nhà đây.
- Nhưng con cũng chỉ đoán chừng thôi, chớ không dám chắc.
- ừ, thì đoán thế nào, cho mầy cứ nói nghe thử?
- Có lẽ cậu con lên trên bà Nghè.
- Bà Nghè nào?
- Con chỉ nghe người ta gọi thế thôi chớ tên gì thì không biết.
- Nhưng mà bà ấy ở đâu?
- Cái đó con cũng không được biết.
- Thế thì mầy biết cái cóc khô gì?
Bà Khóa Đôn cười khanh khách, day lại nói với em bà:
- Đi hỏi đồ ấy thật vô ích, chủ tớ gì nó mà khéo giống nhau, đều ngơ ngơ như ngỗng đực!
Bà Thị Tốn không cho thế là phải, nói rằng:
- Nhưng nó cũng có biết thế nào nó mới nói như vậy.
Bèn hỏi lại thằng bé con:
- Vì cớ gì mà mầy biết là cậu mầy đến nhà bà Nghè ấy? Có quen biết đâu rồi phải không?
Thằng Cồ vừa bị mắng muốn tỏ ra rằng nó không phải là một đứa ngu đần gì bèn hăm hở nói:
- Bẩm bà, tuy con không biết tên và chỗ ở của bà ấy, nhưng chuyện nhà bà ta có dính liếu với cậu con thế nào thì con lại biết rành rẽ lắm. Nguyên cậu con cũng chỉ làm quen với bà ấy chừng vài tháng đây thôi, từ ngày nghỉ mát ở Mỹ Khê, vì cậu con là bạn thân với con trai bà ấy. Bà Nghè lại có một cô con gái là cô Nga.
Bà Thị Tốn nghe nói đến đó, nháy bà Khóa Đôn mà rằng:
- Chị thấy chưa, tôi đã nói là thế nào cũng có chuyện. Nhưng hãy nghe nó nói:
- Cô ấy người rất đẹp mà lại nết na, cứ chiều chiều hay gặp cậu con ngoài bãi bể. Vì hay đi lại chơi với người anh nên thành ra cậu con quen với bà Nghè. Ban đầu con cũng tưởng là cậu con lui tới thăm viếng vậy thôi chớ không ngờ là cậu con lại có tình với cô con gái bà ấy.
Bà Thị ngắt lời hỏi:
- Mầy nói có đầu đuôi đó, nhưng mầy làm thế nào mà biết.
- Chính cậu con nói với con thế. Mà nhất là từ hôm bà Nghè dọn về Huế rồi thì cậu con buồn bực lắm.
- Bà Nghè người như thế nào?
- Cũng giạc gần sáu mươi tuổi, nhưng người béo tốt và đi đứng còn mạnh mẽ, con lại nghe nói bà ta giàu có lắm.
Bà Khóa Đôn cúi đầu ngẫm nghĩ một lát rồi hỏi rằng:
- Còn người con trai tên gì?
- Nghe cậu con cứ chào là anh Oánh. Còn người nhà thì lại gọi là thầy Hai.
- Người phốp pháp lớn hơn cậu mầy chừng mươi tuổi và làm nghề thầu khoán có phải không?
- Bẩm chính thế.
Bà Thị vội vàng hỏi bà Khóa:
- Sao, chị có biết nhà ấy sao?
- Khoan đã, dì để tôi hỏi nó thêm một câu nầy nữa đã.
Bà Khóa trả lời thế rồi lại hỏi thằng Cồ:
- Mầy có nghe người con gái ấy là con thứ mấy của bà Nghè và có chị em nào nữa không?
- Bẩm hình như có mấy người chị đã gả đi lấy chồng còn cô ấy thì là con thứ tư và là con út nên xem chừng bà cụ cưng lắm. Con lại nghe rằng trước cô ta đã có người đi nói rồi, nhưng chưa đến ngày cưới thì rủi người ấy mất thành ra bây giờ cô ấy buồn mà không muốn lấy chồng.
- Thôi tôi biết rồi không còn nghi ngờ gì nữa.
- Ai vậy? Bà Thị hỏi.
- Bà Nghè Thuyên ấy mà. Tưởng là ai chớ chọn chỗ ấy thì khen cho chú thằng Cu tinh đời lắm đó. Nhưng chỉ sợ không xong chuyện gì vì của người ta nưng niu như ngọc ngà, dì ạ.
- Chị nói bà Nghè Thuyên nào mà tôi không được biết?
- Dì không biết cũng phải, bà ấy ở tận trên núi kia, nhà tôi có quen thân với ông Nghè buổi trước và thỉnh thoảng có lên làm thuốc nên tôi mới rõ gia tình họ. Chỗ ấy thì thôi còn nói gì nữa, lễ nghĩa, đức hạnh, giàu sang đủ cả.
- Thật nghe chị nói mà tôi phát thèm!
- Mà không thèm sao được. Tôi tuy không hề biết người con gái bà ấy ra làm sao, nhưng đã từng nghe nhà tôi khen hắn nhiều lần lắm.
- Chẳng trách nào mà nó cứ lặng lẹ lặng tai đi luôn không hề nói gì với tôi cả. Tôi thấy lâu nay cứ nấn ná hoài không chịu đi kiếm việc làm thì lại thật thà tưởng là nó xa nhà lâu mà quyến luyến mình đó. Nhưng chẳng biết trên nhà ấy họ nghĩ như thế nào?
Bà Thị Tốn lại hỏi thằng Cồ:
- Thế nhưng mà cô ấy có tình ý gì với cậu mầy không?
- Bẩm con lại không biết điều đó rồi. Mà ý chừng là cậu con chưa hề nói với cô ta một lời gì cả.
- Thôi được, cho mầy đi ra ngoài chơi đi.
Thằng bé con đi ra rồi, hai chị em bà Thị mới bàn bạc cùng nhau.
Bà Khóa nói:
- Dì đã tính sao chưa, lát nữa chú hắn về có hỏi câu chuyện ấy không? Tôi tưởng bổn phận mình làm kẻ lớn trong nhà, như chú hắn đã ưng chỗ đó thì dẫu có hơi khó mình cũng phải nói giùm cho chú hắn một phen chứ sao?
Bà Thị mỉm cười, nói nhỏ lại:
- Mặc kệ hắn! Thằng ấy nó ngược đời lắm, đã muốn làm tài giỏi một chắc thì mình tội gì mà xum lo vào cho mệt. Được ra thì hắn khoe công của hắn mà rủi không xong thì hắn tất là đổ lỗi cho mình. Chỉ bao giờ thầy ta có chịu khẩn cầu đến rồi sẽ hay. Cũng chưa mất mát đi đâu mà sợ, của báu hắn thì hắn phải giữ gìn!
Cách mấy hôm sau, một buổi mai Trang đang ngồi ở nhà vong vóng trông chờ đến lần đi thăm khác, chợt nghe tiếng một cái xe ô tô dừng lại ngoài ngõ. Cậu Biền bước ra xem, đến bình phong liền có người hỏi rằng:
- Cậu cho tôi hỏi cái nầy, đây có phải là nhà cụ Thị không?
Trang ở trong phòng thoạt nghe biết ngay là tiếng Oánh, mừng rỡ chạy ra đón khách vào.
Oánh chưa kịp ngồi đã vội nói:
- Có cụ ở nhà không? Tôi muốn chào cụ trước.
- Có, mẹ tôi ở dưới nhà, anh ngồi chờ một tí để tôi xuống mời lên.
Trang vừa nói vừa sắp sửa đi xuống, nhưng Oánh chạy theo bảo rằng:
- Thôi đừng phiền cụ, nếu không ngại điều chi anh cứ để tôi theo anh xuống chào cụ cũng được.
Trang bằng lòng dẫn Oánh đi xuống, nhưng cũng vừa gặp bà Thị bước lên, liền vội vàng giới thiệu:
- Đây là thầy Hai, một người bạn thân với con.
- Chào ông vậy.
- Lạy cụ ạ. Và cháu cũng xin cụ miễn chấp cho vì anh em quen biết nhau lâu rày mãi đến hôm nay cháu mới đến hầu cụ được, thật là có lỗi quá.
- Xưa nay, chúng tôi lấy làm hân hạnh lắm mới phải chớ có đâu lại...
Hai bên chào hỏi nhau như thế, đoạn bà Thị mới mời khách ra nhà ngoài uống nước. Trong khi nói chuyện, Oánh tỏ ra là một người bạt thiệp, khiêm tốn lại rất thành thật khiến cho bà Thị cũng phải đem lòng mến phục.
Nhưng bà tịnh không hề hỏi đến chuyện nhà Oánh sợ Trang có nghi rằng bà biết việc gì rồi chăng.
Đến trưa, Trang muốn cầm bạn lại ăn cơm, Oánh liền vui lòng nhận lời ngay không có một chút khách tình nào cả. Sau khi Oánh ra về, bà Thị mới gọi thằng Cồ hỏi lại biết chắc ông khách ấy chính là con bà Nghè mà nó nói hôm nọ. Bà nghĩ rằng cứ xem một người như thế cũng đủ biết là gia huấn hoàn thiện đến bực nào và có ý mừng thầm.
Đến chiều hôm ấy, có bà Khóa Đôn sang chơi, bà liền đem câu chuyện ấy kể lại cho nghe, xong rồi lại tủm tỉm cười, ghé vào tai bà Khóa mà nói thêm rằng:
- Biết đâu là họ chẳng đi dò xem cho biết việc nhà mình, có phải không chị nhỉ?
Một hôm chủ nhật vào cuối tháng chín, Trang cỡi chiếc xe đạp khoan thai đi trên đường Nam Giao. Lúc ấy cũng vào độ tám giờ, nhưng sắc trời âm u, hơi mai lành lạnh như vừa mới rạng đông. Cảnh cuối thu hôm ấy có cái buồn của những kẻ sắp chia tay, nhắc nhở cho người ta biết rằng những ngày nắng đã tàn mà chờ cho đến xuân về cũng còn phải qua lắm buổi mưa rào gió rạt. Một vài cây dương suông đuột hai bên đường rủ cành xuống như những cây cờ tuyết mao; xa xa, vượt lên sau mấy lũy tre xanh, mấy đọt cây bàng già cỗ đã lấm tấm điểm mầu vàng nhạt.
Nhưng cảnh thu tàn hôm ấy không đem lại cho Trang những cái buồn vơ vẩn như hồi mấy năm trước. Trang chỉ biết một điều là chàng sung sướng vì sẽ được gần Nga. Mặc cái khí lạnh bên ngoài, Trang chỉ nghe hơi nóng của ngọn lửa ái tình nhen nhúm trong lòng chàng thôi. Chàng nhớ lại lần nầy là lần thứ bảy thứ tám chi rồi mà chàng đến Diễm Dương Trang. Mỗi lượt là chàng lại gần Nga thêm một ít. Giây lâu, chàng sực nhớ đến một câu chuyện gì đã xẩy ra mà mỉm cười. Trang không có vẻ vội vàng, trái lại còn muốn cho xe đi chầm chậm để tưởng tượng đến cách mình gặp Nga hôm nay sẽ như thế nào. Ngót nửa tiếng đồng hồ nữa, chàng mới rẽ vào cửa Diễm Dương Trang. Đến sân, chàng thấy mấy chú gia đinh, khăn áo rất tề chỉnh, chạy ra chạy vào trước thềm thì nghĩ ngay rằng có lẽ trong nhà có phương việc. Nhân có chú Chồn đi ngang qua, chàng liền kêu lại hỏi mới biết rằng trong nhà có khách. Trang tìm chỗ gác xe đạp xong, còn phân vân chưa biết có nên đi vào không, chợt nghe tiếng cười ha hả trong phòng khách đưa ra, chàng biết ngay là tiếng cười của ông Cửu Bạch. Ngỡ là ai, chẳng hóa ra là người mình đã từng quen nên chàng cứ đi thẳng vào. Quả nhiên ông Cửu đang ngồi nói chuyện, thấy chàng liền chạy đến vỗ vai, chào mời rối rít như một ông chủ nhà.
Ông Cửu đã vội nói:
- Tôi ra chuyến tàu hồi hôm, phần thì trời tối, phần thì mang xách kềnh càng, vất vả lắm mới tìm được đến đây. Lại thêm đi có đàn bà, ông nghĩ có đáng sợ không?
Trang tự nhiên được ông kể vào hàng thân mật ngay cũng vui vẻ đáp lại vài câu cho rồi việc. Chàng lại thấy một người đàn bà đã có tuổi đang nói chuyện với bà Nghè thì đoán chắc là vợ ông Cửu bèn đến chào. Bà Cửu người cũng đẫy đà phụng phịu như ông Cửu, nhưng cử chỉ có chiều nặng nề quê kệch hơn mà lại cố giữ cho có quan dạng.
Hôm đó có cả Oánh, nên ngồi nói tay ba, câu chuyện cũng không đến là nhạt. Nhưng chỗ nào, ông Cửu cũng dành lấy phần nói nhiều hơn. Hết than vãn về cái nạn khủng hoảng làm cho lúa gạo ông bán không chạy, ông bèn lôi cả tên tuổi những người thiếu nợ ông bảo rằng họ vô ơn và tệ hơn nữa, còn lắm khi nỏ mồm ta oán ông, rồi ông tỏ ý chán nản, thở ra mà nói rằng:
- Trò đời vẫn như thế. Lấy nhân đức mà xử, bao giờ cũng bị chúng lớn mặt và dễ quên ơn. Chớ gặp những kẻ chẳng biết nhân tình là gì, cứ thẳng tay mà làm theo pháp luật thì chúng lại biết điều hơn. Nhưng các ông nghĩ xem, con người ta trên đầu đã hai thứ tóc rồi, còn mong gì đổi tánh nữa, trời sanh ra sao thì phải chịu vậy, tôi không thể vì lợi mà ăn ở bất nhân được. Thì hiện giờ đây, chán chi những ông thông ông ký thiếu tôi có trăm đồng bạc mà hơn mười mấy năm rồi vẫn chưa trả hết tiền lời. Tôi thấy họ túng bấn quá mà không nỡ thi hành họ được. Chẳng thế mà lại chịu cho chúng cười rằng dại!
Ông Cửu nói một cách rất thành thật và có vẻ ngậm ngùi cho nhân tình thế thái. Oánh thấy thế phải đem lời khuyên giải:
- Tưởng gì chớ cái đó lẽ cho đáng ông cũng chớ nên bận lòng, vì những người thiếu nợ ông bao giờ họ làm ăn khá chắc là họ sẽ sòng phẳng giả ông ngay. Còn như gia thế ông bây giờ thì cứ đem so với các nhà tư bản hiện ở Đà thành hẳn đã đứng vào bậc nhất bậc nhì rồi, như vậy thì tấm lòng tốt của hai ông bà cũng không đến làm thiệt cho hai ông bà mấy.
- Vâng, thì đã đành là thế, mà tôi dám chắc rằng những kẻ vong ân bội nghĩa với tôi đó không bao giờ cất đầu lên nổi đâu!
Ông Cửu Bạch rất quả quyết, hăng hái, mỗi tiếng là một lời kết tội. Ông rót một chén nước trà dấp giọng, rồi lại hết sức khiêm nhường kể cái tài năng ông, những sự thi ân bố đức của ông, độ lượng của ông rộng rãi đến vực nào. Thì ông không tài, sao hai cậu con ông một kỳ thi đều đỗ luôn bằng yếu lược, bà Cửu phải phục ông hoài, và những người đến vay nợ ông cứ xui giục ông ra làm hội đồng thành phố? Song ông muốn cho mọi người đều có cái óc thông minh mà hiểu rằng khi ông bảo ông bất tài, nghĩa là tài có dư mà ông dẫu có khoe khoang đôi chút cũng còn là khiêm tốn lẵm. Nói đến chỗ nào quan trọng nhất, ông muốn cho có bằng chứng đích xác thì day lại hỏi bà Cửu:
- Có phải vậy không bà nó?
Bà Cửu, như một cái tiếng vang của ông, luôn luôn gật đầu:
- Chớ sao!
Thấy ông Cửu cứ lằng nhằng mãi về vấn đề tiền bạc, Trang sốt ruột quá, chờ khi ông đang mượn bà Cửu làm chứng tá cho ông, bèn bỏ đi lảng ra ngoài. Chàng rất thèm thuồng cái đức nhẫn nại của bà Cửu đã khiến cho bà làm được một việc phi thường, là suốt đời chịu nghe chuyện của một ông chồng như thế. Trang giả tảng dạo mát lấy không khí, nhưng kỳ thật, chàng chỉ muốn gặp Nga. Vừa có thằng Tý đứng chơi đó, chàng liền bồng xốc nó lên đùa bỡn một hồi rồi lại rủ nó cùng đi vòng ra đằng sau nhà.
Đến giẫy hành lang, chàng thấy Nga với một cô con gái khác, hai người đang cúi xuống xem một mớ khăn len dệt để trên bàn. Trang biết là Nga cũng có khách liền quay trở lui thì cô khách kia đã lanh mắt trông thấy chàng và bạo dạn chào chàng trước. Chàng vội vàng đáp lễ và nhớ mang máng rằng mình đã từng gặp cô ấy ở đâu rồi. Không để cho chàng phải lục lọi tìm trong trí nhớ, Nga đã nhanh nhảu chỉ cô bạn nói rằng:
- Thầy cứ vào, đây là chị Trà con cụ Cửu chớ chẳng ai đâu lạ.
Nga lại thì thầm vào tai cô bạn:
- Thầy Trang, bạn của anh Hai tôi đó.
Trà vui vẻ muốn làm quen với Trang ngay:
- Anh ở từ đâu mà lên đây?
- Ngay dưới thành phố, cách tòa Khâm cũng không mấy.
- Tận dưới ấy mà lên chơi đây thì cũng đã là xa lắm. Anh lên bằng gì?
- Tôi cứ thường đi xe đạp.
- Thường? Nói vậy thì anh đã có dịp xem khắp trên nầy rồi chắc! Tôi thì mới đến lượt đầu, ở dưới trường vừa xin phép ra được hồi hôm để đón ba má tôi. Đường đi thật khó khăn nhưng đáng công vì trên nầy vui quá anh nhỉ! Chẳng biết lâu ngày có nhàm mắt không, chớ lượt đầu nầy thật xem mà không thấy chán!
- Cô học dưới trường Đồng Khánh?
- Vâng tôi học năm đệ tứ.
Trà từ cách ăn vận cho đến cái cử chỉ ngôn ngữ đều tỏ ra là một cô gái tân thời đặc. Cô ta đã bắt chước người Âu Châu cái tính tự nhiên là không cần phải phân biệt người nói chuyện với mình thuộc về phái mạnh hay phái yếu. Bất luận về việc gì, Trà cứ thành thật bày tỏ ý kiến của mình ra không hề có e ấp. Trang thấy cô ta khác hẳn với mọi người con gái khác chàng thường được biết, ban đầu không khỏi lấy làm kinh dị, song lại thấy Trà vẫn đứng đắn và câu chuyện của cô ta không hề nhạt chút nào thì cũng vui lòng tiếp vậy.
Nga thì không cùng một ý đó, những cái cử chỉ tự nhiên của cô bạn, nàng lại cho là nó hơi sỗ sàng, nhất là mấy tiếng gọi Trang bằng anh là nàng không nghe lọt được. Anh! Gọi như thế, một người lạ sất? Một tiếng mà Nga cho rằng đáng lẽ để cho nàng dùng, mà rất đỗi nàng chưa dám dùng đến thì Trà đã lạm quyền nàng rồi vậy! Nhưng nàng không quan tâm đến sự đó lâu, vì mỗi khi gặp Trang, Nga chỉ muốn sống những phút cho thật đậm đà, đầy đủ thôi. Vả Nga cũng yêu Trà, và hình như có ý tiếc rằng giá mình dạn dĩ như cô bạn có phải được việc hơn không?
Ngồi nghe Trà kể chuyện trong giây phút, tâm tánh của cô ta ra sao, học vấn những gì, sở thích những gì, Trang đều biết cả. Trà lại mỗi mỗi hỏi ý kiến chàng, chỗ nào nghe trái ý thì cực lực phản đối, hoặc là kiếm cách bỡn cợt như cố ép chàng phải tán đồng luôn. Trang chẳng hề muốn tìm kế thoát ly ra khỏi cái quyền chuyên chế ấy.
Bỗng một con gián ở trong đống len bò lên trên áo Trang. Chàng lấy tay phủi mãi nhưng không được, Trà liền sấn lại bắt giùm. Con gián cứ chạy quanh trên mình Trang làm cho cô khách chụp sẩy hoài, mãi sau mới tát mạnh vào bên cổ người thiếu niên mới vồ nó được. Trang hơi ngượng, nhưng Trà đã ném con gián xuống đất cười như nắc nẻ.
Nga thấy cô bạn tự do với người thân của mình quá, mặt đỏ ửng, có ý dỗi Trà lại dỗi cả Trang luôn. Nàng bỏ đi lên nhà trên, nhưng nghĩ sao một lát lại trở xuống tươi cười ngay.
Hôm đó cũng như mọi hôm, Trang ở lại ăn cơm trưa. Bữa cơm chia làm hai bàn, một bên đàn ông, một bên đàn bà. Trang vừa ngồi cầm đũa đã phải cái ách nghe ông Cửu Bạch giảng đạo đức luân lý ngay. Thoạt tiên, ông Cửu hỏi chàng:
- Ông nầy hồi nãy đang nói chuyện bỗng bỏ đi đâu, làm tôi không kịp hỏi thăm gì cả? Vậy chớ cũng còn ở ngoài nầy sao?
- Vâng, nhưng tôi cũng sắp sửa đi vào nam trong nay mai.
- Phải, tuổi trẻ là lúc người ta cần bươn chải lắm, ông cứ xem như tôi lúc trẻ không ra sức thì đâu có được như ngày nay mà nhàn!
Ông Cửu ăn vài miếng, lại dõng dạc nói:
- Nhưng ông nên biết một điều nầy. Phàm nghề gì cũng cần phải có cái khóe của nghề ấy. Ông đi buôn thóc gạo ư? Ông cần phải đón lấy thời cơ. Giả như hai người cùng buôn ngô mà một bên lãi bạc nghìn còn một bên thì cụt vốn. Lại còn "buôn tận gốc, bán tận ngọn" là một câu ông nên nhớ luôn luôn. Ông làm chủ nhà hàng ư? Ông phải biết cái thị hiếu của người và những cái gì là thời thượng. Không thế thì cửa hàng ông quanh năm cũng chẳng có một ông khách nào bén chân đến. Ông lại làm thầu khoán ư? Ông phải cho có gan làm những việc to tát, trúng thì trúng to mà thất bại thì bất quá mình lại hoàn mình.
Ông Cửu bô bô nói toàn một giọng như thế, rút cục là chẳng dạy cho Trang biết thêm điều gì cả. Thấy Trang còn có vẻ hoài nghi, ông bèn gỏi gặng:
- Ông có muốn những chứng cớ rành rành để cho biết lời của tôi nói đó là đúng không?
Trang tủm tỉm cười:
- Có làm gì mà phải bằng với cớ!
Nhưng cái số chàng hôm ấy là phải ngồi nghe chuyện nhạt nên ông Cửu lại tiếp luôn:
- Thì ba mươi năm kinh nghiệm của tôi đó là bằng cớ! Ông đã nghe ra chưa?
- Vâng.
Từ đó, Trang cứ thủ thế sau một chữ vâng ấy như một anh lính nấp sau cái thành. Ông Cửu ngại cho chàng chưa đủ lông cánh mà ra bay nhảy với đời, song ông khen chàng là người rất dễ dạy. Càng được nước ông càng muốn tỏ ra rằng chỗ kém của ông không phải về cái tài biện luận.
Trang bỗng nghĩ ra được một diệu kế, là ngoài mặt thì cứ chăm chú nghe lời ông mà trong trí lại tưởng đến những chuyện riêng của chàng có một cái ý vị khác. Thành thử, ông Cửu cứ nói tràn cung mây, còn Trang cứ mặc dầu tưởng tượng, hai bên không phải điều đình mà tình thế rất ổn thỏa.
Ăn cơm xong, cái ý nghĩ trước tiên của Trang là cặp một chồng báo ra nhà bát giác xem. Ngoài trời vừa hén nắng lại có một ngọn gió hiu hiu đem mùi hoa oanh trảo đến rất dễ chịu, Trang ngả người ra lưng ghế, lim dim mắt để cho cái dạ dày tiêu hóa.
Chợt một tiếng guốc nện vào thềm và nối theo một giọng cười the thé làm Trang giật mình choàng dậy.
Trà vừa tiến đến trước mặt chàng lại quay trở ra nói:
- Tôi không biết anh ngủ, thôi xin lỗi nhé!
Song thấy Trang đã nhỏm dậy, Trà lại hỏi:
- Không ngủ nữa à?
Trang vui cười:
- Đâu có, tôi chỉ mơ màng vậy thôi.
- Tôi đến hỏi anh có ăn giâu không? Ngoài nầy có một cây giâu tiên trái không biết cơ man nào mà kể. Tôi vừa hái một chùm đây.
Trà vừa nói thế vừa trao cho Trang mấy trái giâu tiên chín đỏ to bằng quả cau. Trang cầm lên ăn khen ngon.
- Thì ngon tôi mới đem cho mà ăn. Vậy anh ngồi chờ đây một tí, để tôi đi gọi chị Tư rồi ta cùng đi ra hái ăn một lần cho luôn.
Tất tả, Trà đã chạy lên nhà trên để Trang ngồi một mình lấy làm bỡ ngỡ lạ lùng cho cái cử chỉ của cô ta lắm. Ông Cửu, cô Trà, hai cha con, hai cái tính tình trái hẳn nhau.
Một lát, Trà trở ra nói:
- Chị Tư mắc nói chuyện với má tôi trong ấy, rồi sẽ ra sau. Ta cứ ra hái trước đi rồi để dành cho chị ấy. Đi hè, anh Trang!
Hai người cùng ton tả xuống thềm, Trà chạy trước vẫy tay nói:
- Đó rồi kìa! Anh thấy không?
Trang trông theo thấy một cây giâu tiên đầy cả chùm trái nên nặng trĩu xuống thấp ngang đầu. Cả hai người đều chạy mau đến vừa hái vừa khen rối rít. Chừng đã no nê rồi, nên Trà nghĩ đến Nga liền nói:
- Bây giờ ta phải lựa một ít trái thật tốt đem vào cho chị Tư.
- Tôi đang hái đây. ồ! chán vạn!
Trang vít xống một cành ở trên cao có nhiều trái chín rất đẹp. Chàng hái đầy cả hai bọc áo rồi buông tay ra, chẳng dè nhằm lúc Trà cũng xông vào hái giùm nên bị cành cây bật lên đánh vào mặt một cái rất mạnh. Đau quá, Trà bước lùi lại mấy bước tựa vào một gốc cây rồi hai tay bưng lấy mặt. Trang biết mình vô ý vội vàng nói:
- Chết chửa! Cô đau lắm phải không?
Trà nghe hỏi bỏ tay ra chỉ con mắt bên phải:
- Đây, anh lại xem, như tuồng có cái bụi trong con mắt tôi thì phải. Anh thổi giùm cho với!
Trang bước lại gần, cúi sát vào mặt cô ta nhìn rồi nói:
- Phải đấy, có cái rác nơi tròng trắng. Cô đừng nhắm mắt nhé!
Chàng thò miệng vào thổi luôn ba bốn cái, chẳng biết có hiệu nghiệm gì không, nhưng Trà thốt nhiên rẫy chàng ra cười sằng sặc:
- Có lẽ hết rồi anh ạ.
Câu chuyện ấy xảy ra một cách không ai ngờ, nhưng lúc đó Nga trong nhà đang bổ đi tìm hai người vừa đến thấy thế bỗng sững sờ, đứng yên một chỗ. Lần nầy nàng căm giận quá, nghĩ rằng trong lúc vắng mặt mình, hai người đã vượt hẳn ra ngoài lễ giáo. Nga mắt long lên sòng sọc, mặt nóng bừng, ngoay ngoảy bỏ vào phòng, tấm tức:
- Làm cái trò gì mà thô bỉ thế!
Nhưng giận Trà ít mà giận Trang nhiều, vì cô kia theo ý nàng chẳng qua là một gái trắc nết chớ người thiếu niên lẽ đâu cũng lố lăng như vậy sao? Lần thứ nhất Nga thấy người ta bắt buộc nàng phải hạ mình làm một chuyện nhỏ mọn là ghen tuông. Nga tức tối đến nỗi rơm rớm nước mắt.
Tuy vậy, Trang và Trà chẳng biết gì sốt cả. Hai người cứ cười nói đi vào. Trà bọc một khăn giâu chạy đi tìm Nga, còn Trang thì trở về nhà bát giác định xem nốt mấy tờ báo. Chàng ngồi chưa nóng chỗ đã thấy ông Cửu Bạch cũng ra chơi. Lẽ tất nhiên là ông Cửu không để cho chàng xem báo vì ông yên trí rằng chuyện của ông vừa lý thú vừa bổ ích hơn những bài xã thuyết nhảm nhí kia nhiều, Trang không lẽ lại làm thinh mãi, cũng vờ hỏi cho có chuyện:
- Ông bà ra chơi, hay có việc gì?
Ông Cử làm ra vẻ bí mật:
- Cũng là đi chơi và cũng có chút việc!
- Việc gì thế?
- Thôi thì cũng là chỗ quen biết cả tôi không giấu gì ông, nhưng xin ông kín miệng cho. Số là ông Tham Hồng có cậy vợ chồng tôi ra chuyến nầy đi nói cô Tư cho ông ta đấy!
Trang biến sắc mặt, giương cặp mắt thao láo hỏi:
- Cô Tư nào?
- Ông khéo ỡm ờ không biết, cô Tư con cụ Nghè đây chớ lại còn cô Tư nào nữa!
Trang chỉ nghe qua mấy tiếng đó cũng đủ chết điếng cả người, nhưng rán làm ra mặt thản nhiên:
-Vậy cụ Nghè đã nhận lời chưa?
- Chưa, nghĩa là tôi đã nói gì đâu. Cũng chiều nay tôi mới nói. Tôi vừa hỏi dò được tuổi thì tốt lắm: cô Tư canh tuất, ông Tham nhâm dần, tuy hai đằng cùng hành kim cả, nhưng biết đâu nếu lưỡng kim thành khí thì là đại cát chớ còn gì! Còn chuyện nói được hay không thì ông cứ nghĩ xem, người đi hỏi là ông Tham, người trung gian lại là tôi thì cái phần được làm gì mà chẳng cầm vững trong tay? Có phải vậy không?
Ông Cửu nói mấy câu sau nầy bằng cái giọng kim rất buồn cười rồi giương đôi mắt nhìn Trang, có vẻ đắc chí lắm.
Trang cũng cười nhạt:
- Phải, cái đó thì được chắc rồi!
- Mà chắc như cua gạch!
Ông Cử ác nghiệt lại còn bổ thêm một lát búa cuối cùng nữa.
Người thiếu niên toát mồ hôi ra như tắm, mắt như quáng, tai như ù, không còn nghe rõ mấy câu nói sau của ông nữa. Trang bấy giờ chỉ nóng nảy muốn một điều, là gặp Nga để nói trước chuyện ấy cho nàng biết và xem ý tứ nàng ra thế nào. Chỉ nội chiều hôm ấy là Nga có thể thuộc về tay kẻ khác rồi, một kẻ mà chàng không thể nào yêu được. Rồi chàng lại phải chịu đắng cay, hiu quạnh trên đường đời. Cái hy vọng thiết tha nhất của chàng bây lâu nay chỉ là mây khói! Không biết bao nhiêu ý nghĩ đau đớn làm chàng cuống cuồng ngây dại.
Một tiếng ngáy khò khò bỗng làm chàng tỉnh dậy. Ông Cửu Bạch say khướt mùng tơi đã nằm vẻo xuống chiếc ghế dài ngủ một giấc ngon lành. Được dịp may mắn, Trang liền rón rén bước xuống thềm đi quanh ra nhà tìm Nga. Đi hết chỗ nọ đến chỗ kia cũng chẳng thấy nàng đâu cả vì Nga còn mãi bị sự hờn dỗi nó ngầm nghiến ở trong phòng nàng. Trang bồn chồn quá, chưa biết làm thế nào thì vừa gặp Trà bước ra nói:
- Chị ấy kêu van chóng mặt nằm ở trong kia, dỗ thế nào cũng không ra ăn.
Trang tính mượn Trà vào gọi Nga ra cho chàng nói một câu chuyện rất cần kíp, nhưng nghĩ rằng con gái ông Cửu chắc biết trước việc dự định của ông rồi, nếu cậy cô ta không khéo lại hỏng cả việc. Thôi thế là chàng không mong gì gặp Nga được, Trang tưởng chừng như có cái định mệnh rất tàn nhẫn nó cứ đeo đuổi chàng mà phá cho đến cái kế hoạch cuối cùng của chàng mới nghe. Bất đắc dĩ, chàng phải nói chuyện bâng quơ với Trà một lúc, nhưng chỉ là những câu hỏi đáp rất lạnh lùng, khiến Trà phải lấy làm lạ.
Chiều hôm ấy, chàng bảo là có việc, cáo về rất sớm.
Mười một giờ đêm vừa rền rỉ đánh trên chiếc đồng hồ treo cũ kỹ.
Trang, tay chống nạnh, mặt ngó xuống đất, vẫn còn đi bách bộ giữa ba căn nhà. Ngoài trời gió mưa dữ dội. Chốc chốc, một trận cuồng phong đánh tạt vào những đám cây trong vườn, bẻ cành truốt lá, gây thành những tiếng xô xát ghê rởn lạ lùng. Cũng ngọn gió ấy, lọt vào các khe cửa, lại nỉ non, ríu rít như những tiếng khóc than nghe càng thiểu não.
Trong nhà, trừ Trang ra, ai nấy đều ngủ cả. Trang đương qua một cái thời khắc khó khăn, đau đớn. Từ chàng được nghe câu chuyện của ông Cửu đến hôm ấy đã được một tuần, một tuần sống với điều thất vọng. Sao chàng vụng về, nhút nhát để cho Hồng giành nước trước đi? Bà Nghè cùng Oánh đều có bụng yêu chàng, Nga đối với chàng cũng không lãnh đạm. Trang hối hận vô cùng, cho mình là một đứa ngu si, đã ngồi dưới gốc cây lại không biết đường ăn quả. Cứ như lời ông Cửu Bạch thì việc cầu hôn của Hồng chắc được. Hồng chẳng là người có địa vị hẳn hoi, và cũng thân với Oánh như chàng là gì? Chàng tưởng như chừng Nga đã thuộc về tay nghỉ va rồi. Nga sẽ xa chàng, cả về nghĩa vụ lẫn tinh thần. Xa nhau, càng lâu, càng xa...
Trang không hiểu vì sao việc tình duyên chàng lại cứ long đong, trắc trở thế. Hoặc là, theo cái óc mê tín của người ta, cung thê thiếp chàng có những sao Thiên Không, Địa Kiếp an nào chăng? Chàng thủy chung chỉ yêu có hai người, thế mà hết Dinh lại đến Nga, người nào cũng để cho chàng hy vọng, rồi bỗng một ngày dửng dưng trao về tay một kẻ khác. Song chàng lại nghĩ rằng biết đau Hồng chẳng để ý theo đuổi Nga từ lâu rồi, có khi trước chàng nữa cũng nên. chàng sực nhớ đến hôm chợ đêm, Nga với Hồng cùng đi cạnh nhau. Biết đâu là cặp đó chẳng có tình với nhau những từ hôm ấy? Vả một người con gái lớn lên, dẫu tầm thường đi nữa, ít nhất cũng có năm bảy người đàn ông khát vọng, một kẻ được thì bao nhiêu kẻ khóc thầm. Chỉ như một cuộc đánh có quay! Hồng được Nga, Trang đau khổ là thế, nhưng nếu chàng được thì lẽ tất nhiên là Hồng cũng đau khổ như chàng. Trang thở dài, chán nản:
- Bề nào cũng có một thằng chịu thiệt.
Đã đành là thế thì chàng còn nghĩ ngợi làm gì? Nhưng Trang lại bất bình và tự phụ rằng chỉ có một mình chàng là hiểu biết Nga thôi vì chàng sẽ hết sức trân trọng cái tình cũ của nàng. Chỉ chàng mới biết nối lại cái duyên bẽ bàng của Nga. Trái lại, chàng cũng đáng cho Nga yêu hơn, vì chàng cũng từng đau khổ rồi, nên cần có một người chung cái cảnh ngộ như chàng để hiểu biết chàng vậy.
Trang mệt mỏi đến ngã mình vào ghế.
Bên ngoài, giông tố vẫn điên cuồng sát phạt.
Thê lương, canh chầy...
Hai mắt Trang bỗng dừng lại trước một bức thư để trên bàn, bức thư của ông Láng, người phu trạm mới đưa đến cho chàng lúc ban chiều. Chàng cầm lên xem một lần nữa. Trong thư ông Láng tỏ ý lấy làm lạ sao chàng về nghỉ chơi lâu quá, ông thúc giục chàng mau mau vào chia lấy công việc. Ông Láng vừa lãnh được những sở nhà ga chính, kết quả có thể trông cậy lắm. Hiện ông đã khởi hành, nhưng thiếu Trang giúp đỡ một tay trong, công việc e đến chậm trễ mất. Giao cho người khác thì lại không đủ lòng tín nhiệm.
Sao mấy ngày hôm ấy lại xảy ra cho chàng lắm chuyện thế? Hôm qua chàng đi ăn giỗ tại nhà một người bà con đã tình cờ gặp Dinh. Cái người tình cũ tệ bạc kia, nay nghiễm nhiên làm một cô Đốc, chỉ lạt lẽo chào chàng như chào một người khách lạ. Nếu vì trước nơi đông người mà nàng ké né thì chẳng nói làm gì, nhưng sau sáu năm trời cách biệt mới lại gặp nhau mà từ vẻ mặt cho đến cử chỉ nàng không tỏ ra một chút gì là cảm động. Giữa hai người, ái tình đã đành là không thể có nữa rồi, song há lại chẳng còn một chút tình bằng hữu sao? Dinh quả không một chút buồn rầu, ngượng ngập. Cái con người đã lỗi hẹn với chàng dễ như trở bàn tay, đối với một kẻ khác không ngờ lại biết giữ bổn phận làm vợ đến thế chăng? Ai bảo mối tình đầu tiên là mạnh nhất, dù lâu đến bao giờ cũng không quên hẳn được? Trang thật ngao ngán vô cùng.
Bây giờ lại được thư ông Láng thôi thúc. Đi chăng? Thì đi là phải rồi, sự sinh nhai là một, lòng chán nản về tình ái là hai đều bảo chàng nên thế. Đi cho vùi rập sự đau khổ trong công việc làm, cho khỏi loanh quanh trong giấc mộng gia đình chật hẹp. Vả nếu trì hưỡn thì bà Thị tất là nhắc đến chuyện hôn nhân càng thêm rối lắm. Nhưng đi, đi mà chẳng trở lại Diễm Dương Trang sao? Dẫu thế nào, chàng cũng phải thấy Nga một lần cuối cùng mà từ biệt nàng mới được. Hoặc là muôn một chàng còn hy vọng gì nữa chăng? Hình như Nga đã chán chuyện tình duyên và cự tuyệt nhiều nơi rồi kia mà. Nhưng dầu không hy vọng nữa, Trang cũng muốn xem thái độ Nga sau khi về tay kẻ khác rồi đối với chàng sẽ ra thế nào. Nếu Nga chỉ lạt lẽo với chàng như Dinh thì cũng cho biết thêm cái tình đời là thế mà nhân đấy sẽ khuây khỏa nỗi lòng được chút ít. Tuy vậy, gặp Nga trước nơi ba mặt bảy mày, kiếm cho được dịp gần nàng để nói chuyện không phải là dễ gì; vả Trang hay cả thẹn có nói cũng không hết lời. Âu là chàng chỉ viết một bức thư là xong chuyện. Trang lại dự định rằng chàng sẽ mang một vật gì đến tặng nàng, ngoài mặt để đi mừng mà chủ ý là để lưu một món kỷ niệm. Nga dù không nhận chàng cũng cam lòng.
Trang tìm giấy bút, hí hoáy viết, bao nhiêu nỗi yêu thầm nhớ vụng bấy lâu nay đều trút cả vào bức thư một cách nồng nàn tha thiết. Phải, chàng tội gì mà không kêu gào mối tình của chàng ra? Kẻ khác biết yêu Nga, chàng lại chẳng có quyền yêu sao? Nga, dầu muốn hay không, cũng phải biết rằng Trang yêu nàng đến bực nào. Im đi, thì hẳn đỡ bận cho nàng, nhưng thế thì cao thượng quá, chàng tự xét là không đủ sức mà làm nổi.
Viết xong bức thư, đồng hồ vừa điểm ba giờ sáng. Trang nghe trong mình nhẹ đi được vài phần mới lên giường nằm nghỉ.
Qua hôm sau và luôn mấy hôm nữa, trời càng mưa to gió lớn. Đến hôm thứ năm, nước nguồn đổ xuống rất nhiều, gặp gió ngược nên thành lụt to. Từ nhà bà Thị Tốn trông ra mặt sau, cả cánh đồng đều ngập nước. Trang chờ tạnh mưa đã sốt ruột, không ngờ lại đến lụt tràn đìa. Hình như mọi cái nghịch cảnh đã sắp đặt đâu đấy sẵn sàng để làm trở ngại cho chàng. Đến Diễm Dương Trang vẫn không khó lòng gì, nhưng vào những ngày mưa lụt ấy, người ta sẽ hiểu sự đi chơi của chàng như thế nào? Bây giờ chẳng mong gì nữa, lại càng nên dè dặt lắm. Thành thử Trang cứ hết ra lại vào, đứng lên nằm xuống, băn khoăn không tìm ra được một cách gì khuây lãng.
Nhân nhà bà Khóa Đôn thấp lụt, bà thị bảo chàng mượn một chiếc ghe nhỏ đến thăm. Trang đi thăm về thấy trong mình dễ chịu bèn trở ra giữa đồng chèo chống cả ngày. Những nơi thấp đều nửa gìm xuống nước, cảnh tượng trông như một xóm nhà sàn. Thần nước nghiễm nhiên làm chúa tể một quãng đồng rộng mênh mông. Cái cảnh lớn lao ở bên ngoài hình như có ảnh hưởng rất sâu vào tâm trí Trang, trong chốc lát phàm những sự nhu cảm đều lâng lâng trút sạch. Trang vẫn phải dùng hết sức mạnh mới giữ cho chiếc ghe tròng trành khỏi bị lôi cuốn theo giòng nước bạc.
Nhưng cái yên lặng trong tâm trí chàng đó chỉ là tạm thời. Chàng vừa bỏ chèo chống về nhà là nó cũng từ bỏ chàng ngay. Trang lại càng buồn bã vô cùng và tức giận rằng chàng không có thể khóc lên được như một đứa trẻ em.
Cũng trên đường cũ Diễm Dương Trang, người thiếu niên lại hậm hà với con ngựa sắt. Mưa vừa mới tạnh lúc ban đêm, nên đường sá vẫn chưa hết bùn lầy, xe đi qua mỗi vũng nước là hai ống quần chàng lại phải một cơn lấm bét. Sau những ngày mưa gió, cảnh vật vào buổi đầu đông lại được phô ra dưới ánh nắng dịu dàng ấm áp của vừng thái dương, chói lọi giữa da trời mầu trứng sáo.
Nhưng trái hẳn với mọi khi vui vẻ là dường nào lần nầy người thiếu niên chỉ thấy cõi lòng chàng lạnh buốt. Trước cái cảnh quen mắt với chàng. Trang ngậm ngùi như muốn nói một lời vĩnh biệt. Con đường ấy từ nay sẽ ghi vào sự ký ức chàng, với những ngày tốt đẹp nhưng hiếm hoi của đời chàng vậy. Mỗi lượt lên dốc, Trang nằm sát trên giàn xe, cố sức đạp cho mau đến. Chàng muốn làm cho xong một việc mà cái kết quả chàng đã biết trước là không hay rồi. Cái lòng nóng nảy đó khi chàng đến nơi lại nguội hẳn. Trang chưa bao giờ hồi hộp bằng lúc chiếc xe chàng từ từ rẽ bào cổng. Sự thật, chàng sắp biết, nay chàng lại sợ hãi không muốn biết. Sống trong sự ngờ vực, dù khổ cho đến bực nào, chàng cũng vẫn còn một tia hy vọng. Cái hy vọng mảy may đó, bây giờ chàng mới biết là chàng yêu quí nó dường nào.
Người chàng gặp thứ nhất trước sân là Nga. Nga thoạt tiên thấy người thiếu niên quần áo lấm bùn, mặt có vẻ tiều tụy thì hình như bị cảm xúc mạnh quá, nghẹn lời chỉ chào chàng được một tiếng khe khẽ.
Trang đáp lại cái chào ấy bằng một nụ cười rất đau đớn, khiến Nga càng ra vẻ nơm nớp, áy náy, không hiểu là đã xẩy ra sự biến cố gì cho chàng. Hồi lâu, hai người chỉ trông nhau, như muốn phá một điều ngờ vực. Nhưng không ai dám hó hé một câu gì.
Bỗng Oánh ở trong nhà đi ra, nhác thấy Trang liền vồ vập đón vào nhà. Một lát, bà Nghè ở phòng bên cạnh nghe tiếng cũng bước qua hỏi han về các tin tức mưa lụt.
Bà cụ trông lại đôi giày và hai ống quần chàng liền bật cười nói:
- Tội nghiệp! Đường sá bùn lầy thế mà cũng có bụng đến thăm anh em. Chẳng bù ông Hai ở nhà đây lại làm biếng quá.
Trang tự nhiên cho là một câu nói mát, bèn trả lời:
- Bẩm, vì ngoài anh Hai ra, cháu cũng nỏ đi lại với ai, và cháu vẫn rộng thì giờ hơn anh Hai nhiều. Nhưng lần nầy cháu cốt lên chào cụ để mai mốt mà đi.
- Vậy à? Oánh hỏi.
- Vâng, tôi được thư ông Láng đã ba bốn hôm rày, nếu không vì mưa lụt thì có lẽ đã đi từ mấy bữa trước. Hiện ông ta bây giờ ở Trạm Gành, phủ Tuy Hòa.
Bà Nghè hỏi:
- Thầy định hôm nào đi?
- Bẩm, sáng mai.
- Mai mười sáu cũng tốt ngày. à mà độ trước tôi có nghe thầy nói chuyện bà dưới nhà đang kiếm dâu. Có lẽ nay đã coi được nơi nào rồi cho nên mới để thầy đi đó phải không?
Trang lắc đầu, nói một cách thất vọng:
- Bẩm có đâu, chuyện ấy chẳng qua là nói chơi vậy thôi.
- Chuyện lứa đôi còn chưa là trọng hay sao mà lại kêu rằng nói chơi? Đó là ý thầy muốn nói thế chớ bà dưới nhà lẽ nào lại không muốn tính cho xong?
- Sự thật thì vẫn như lời cụ dạy thế, nhưng đến khi không ra đâu vào đâu thì cũng phải cho là một câu chuyện nói chơi vậy.
Bà cụ mỉm cười ngó ra ngoài sân như có dáng nghĩ ngợi.
Khi đó, có ba bốn anh điền phu bước vào hỏi về các công chuyện rẫy bái. Bà Nghè cùng Oánh đều bận sai cắt bày vẽ cho họ. Trang ngồi một mình buồn liền bỏ đi tìm Nga để trao bức thư chàng đã viết hôm trước và tặng cho nàng chiếc nhẫn mà chàng mới mua hồi sáng một nơi tiệm bán đồ vàng.
Bấy giờ Nga đang đứng trước cửa sổ phòng nàng, tay vịn vào chấn song cặp mắt đăm đăm như cố thu hết tinh thần vào một việc gì. Thấy Trang đi thơ thẩn như có ý tìm mình, nàng vội vã bước ra tới dẫy hành lang hai người liền bắt gặp nhau.
Trang một tay đã để vào túi định rút phong thư ra, nhưng thấy không có ai lại muốn ướm hỏi Nga vài lời đã:
- Tôi chúc mừng cô đấy!
Ngạc nhiên, Nga hỏi:
- ủa! chúc mừng cái gì kia?
- Hình như cô mới có tin mừng mà!
Nga càng tỏ ý không hiểu, cứ nhìn chòng chọc vào chàng:
- Chà! cô cứ giả vờ thôi, tôi mừng cho cô thật đấy.
- Nhưng thầy cũng cho tôi biết trước là mừng về việc gì mới được chứ!
- Cô ác quá, lại còn bắt tôi kể lể làm gì? Thì mừng cho cô được người chồng quí chớ sao!
Trang thấy nàng còn cười được lấy làm tức giận vì nghĩ rằng không ngờ Nga lại nhẫn tâm đến thế. Chàng hỏi:
- Vậy cụ ở nhà đã nhận lời rồi phải không?
- Thầy cứ trả lời câu hỏi tôi đã nào, ai nói mà thầy biết?
- Thì sao cô lại cứ muốn giấu tôi làm gì? Tôi biết từ hôm ông Cửu đến đây kia.
- Chị Trà nói phải không?
- Chính ông Cửu nói. Vậy cô đã nhận lời chưa?
Nga mỉm cười một cách tinh nghịch:
- Thầy hỏi lạ quá. Nãy giờ đến chúc mừng tôi, nay lại hỏi đã nhận lời chưa. Như chưa nhận lời thì phỏng thầy mừng cái gì?
Song Trang chẳng nếm những câu nói đùa ấy; vẻ mặt thê thảm, chàng thở dài:
- à, cô nhận lời rồi. Thì tôi mừng cho cô chớ sao. Tôi chỉ tiếc là không chờ được đến bữa nghênh hôn mà đến cho có mặt vì sáng mai tôi đã đi rồi.
Bầy giờ lại đến lượt Nga bỗng tái hẳn như gà cắt tiết. Nga im bặt; trước cặp mắt lờ đờ của nàng vụt chốc bày ra một cảnh đời hắc ám, đầy cả những sự hiểm nghèo. Nga lẩm bẩm nói một mình:
- Thầy đi!
- Vâng.
Giọng trả lời của Trang chua chát quá, khiến Nga sinh nghi, ngó thẳng vào mặt chàng. Nga thoạt nhiên hiểu rõ cái nguyên nhân bắt buộc chàng phải ra đi vậy.
Nàng tự biết rằng chính mình đã gây ra nỗi khổ tâm ấy cho nên cảm động đến gần sa nước mắt mà vẫn nghe có một sự thỏa thích trong lòng. Nga vờ thản nhiên nói:
- Thầy không đi đâu!
Trang lấy làm lạ hỏi:
- Sao thế? Tôi tưởng cái đó là việc riêng của tôi, cũng như lấy chồng đó là việc riêng của cô.
- Thầy đã muốn nhắc đến chuyện ấy hoài, vậy hẵng để tôi hỏi một câu nầy: - Cứ như ý thầy thì ông Hồng như thế nào?
- ở thời buổi nầy, cái địa vị ông ấy quả ít ai bì kịp.
- Còn tư cách ông ta sao?
Trang hơi cáu, gắt gỏng đáp rằng:
- Cái đó thì có lẽ cô biết hơn tôi!
- Nhưng giá thầy đứng vào địa vị tôi thì thầy có vui lòng làm vợ ông ấy không?
Câu hỏi làm Trang ớ cổ ra, nhưng chàng muốn thừa cơ hội ấy mà trách Nga là một kẻ bạc tình:
- Tôi ấy à?
- Vâng, thầy.
- Tôi thì tôi không nhận.
- Vì cớ gì?
- Vì tôi đã trót nhận lời với một kẻ khác rồi. Vì kẻ ấy dẫu chưa dám nói ra nhưng tôi đã hiểu thấu cho rồi. Cô đã nghe chưa?
- Nói tóm lại cũng là thầy không nhận. Vậy thì sao thầy cứ khăng khăng muốn là tôi phải nhận lời ông ấy?
Trang vùng đứng dậy, ngơ ngác hỏi:
- Cô chưa nhận gì cả sao?
- Ô hay! Thầy gàn lắm, thầy chỉ chực mừng hão thôi!
Trang sung sướng quá, xuýt nữa cũng đến quì xuống tạ tội với người yêu:
- Vậy bữa ấy ông Cửu nói ra làm sao cô kể lại cho tôi nghe với!
- Thì quả hôm đó, khi thầy về rồi, ông Cửu có đem chuyện ấy ra nói thực. Song má tôi không dám nhận lời, bảo là tôi khó tánh lắm. Ông Cửu thì cứ một mực cãi bừa đi, nói rằng sự khó tánh đó là cái bệnh chung của con gái đến tuổi lấy chồng, tức là cái bề ngoài cả. Cực chẳng đã, má tôi phải cho gọi tôi ra mà hỏi trước mặt ông ấy cho khỏi mất lòng.
- Thế à? Rồi sao nữa?
- Tôi ra thì má tôi cũng đem lời ông Cửu nói lại cho nghe. Chẳng biết làm sao cả người đi nói, cả người làm mai tôi đều không ưa được, cho nên lập tức tôi cậy má tôi lựa lời khéo khéo nói lại là tôi không bằng lòng.
- Rồi ông Cửu cũng không bằng lòng chút nào cả phải không?
Trang mặt mầy tươi tỉnh, định vớ lấy cơ hội, đem bức thư và chiếc nhẫn vàng ra để ngỏ bày cái tâm sự mình cho luôn, nhưng vừa có vợ Oánh giắt mấy đứa nhỏ ra chơi nên đành bấm bụng nói lảng sang chuyện khác.
Trong khi cặp thiếu niên nói chuyện dưới nầy, ở nhà trên bà Nghè cũng đang ngồi nghĩ ngợi. Bỗng bà gọi Oánh:
- Nầy Hai!
- Cái gì thế má?
- Lại cho tôi hỏi cái nầy. Hai có thấy thầy Trang với con Tư có tình ý gì với nhau không?
Oánh hơi ngạc nhiên nói:
- Không! Tôi thật không hề biết gì cả.
- Thế thì vô tình quá, chớ lại không thấy thầy ấy xoắn xuýt với hắn lắm đó sao? Mà hiện bây giờ chắc là cũng đang đi tìm hắn nói chuyện đó.
- Quái lạ là tôi không hề hay gì. Nhưng còn con Tư thì sao? Hắn dở tính dở nết lắm kia mà!
- Hắn dở với ai kia, chẳng hạn như câu chuyện ông Hồng hôm trước, chớ với thầy Trang ấy thì xem chừng hắn ưa lắm. Không thấy độ rày hắn khá ra nhiều, và hay cười nói làm tốt đó sao?
Oánh cả cười nói:
- Phải rồi, phải rồi, nghe má nói bây giờ tôi mới nhớ ra. Vậy thì bây giờ má định thế nào đó?
- Tôi nghĩ rằng con Tư bây giờ hắn chừng ấy tuổi rồi không lẽ giữ lấy hắn hoài được, nhưng lạ gì cái tính tình hắn thì còn biết là hắn ưng ai. Nay tôi nhắm thầy ấy người dễ thương và ăn ở có tình nên cũng muốn gả hắn đi cho rồi. Tháng trước tôi bảo Hai xuống thăm nhà bà Thị là đã có bụng ấy.
Oánh nín lặng một hồi ra dáng ngẫm nghĩ.
Bà Nghè liền hỏi:
- Sao, có sự gì sao?
Oánh nói:
- Tôi nghĩ nếu thực anh Trang yêu hắn thì sao lâu rày không nghe nói gì cả mà sáng mai thì đã đi rồi.
- ý chừng như thầy ta còn mắc cỡ chưa tiện nói ra. Hoặc là thầy ta sợ mình cũng có tánh câu chấp như nhiều kẻ khác chăng?
- Cũng có lẽ như thế, nhưng người ta không nói ra thì má tính sao?
Bà Nghè đứng dậy ghé vào tai Oánh bỏ nhỏ một hồi, đoạn hai người đều cười, bắt sang câu chuyện khác.
Đằng kia, Trang tuy đã nói nhất định là mai sẽ lên đường, cũng tưởng đến chào sơ sịa ít tiếng thôi, song từ khi biết việc cầu hôn của Hồng không có kết quả gì thì bỗng nghe nhẹ cả người, ở lại chơi quên về. Mãi quá chiều, bà Nghè cầm lại ăn cơm tối cũng không buồn từ chối nữa. Trong ý chàng muốn trước khi ra đi làm thế nào cho nhận được một lời hứa của Nga đã, rồi nếu được, về nhà sẽ cậy mẹ chàng thu xếp cho.
ăn cơm xong cả nhà đều ngồi đủ mặt nói chuyện. Trang và thằng Tý làm mèo chuột đuổi nhau chung quanh cái trụ đèn, cả hai đều ra dáng vui vẻ lắm.
Bà Nghè nhìn theo giây lát, liền chỉ thằng bé cho chàng nói:
- Thầy ưa chơi với con nít mà lạ sao chẳng chịu cưới vợ để kiếm lấy vài đứa nó chơi với cho vui?
Trang xoa tay làm bộ thở dài:
- Cụ cứ dạy thế hoài thì thôi, vợ ở đâu, ai cho mà dễ thế?
Bà cụ mỉm cười nói:
- Thầy nói là, chỉ sợ thầy chê mà thôi, vì ai đâu thì tôi nỏ biết, chớ như con Tư ở nhà đây, nếu thầy thương hắn được thì tôi xin đưa không cho đó mà!
Trang sửng sốt, đứng ngẩn người ra một chỗ như hình bị thôi miên. Còn Nga đang ngồi ở một góc bàn thoạt nghe mẹ nói cũng giật nảy, cả thẹn, cúi gầm mặt xuống. Nga liếc nhìn, chờ khi không có ai để ý đến mình bèn lẩn sang phòng bên cạnh. Oánh thì cứ chắp tay sau lưng, day mặt vào xem mấy bức tranh Tàu treo trên vách, tủm tỉm cười đứng đợi.
Bà Nghè vẫn tươi cười nói:
- Kể ra tôi nói vậy cũng có hơi vô lễ, nhưng cái đó là tùy thầy, dẫu sao cũng cứ trả lời cho biết.
Trang đã tỉnh dần người ra, mừng rơ, cảm động đến cực điểm, luống cuống một hồi mới nói ra được.
- Cụ đã quá thương như thế thì cháu chỉ biết đội lấy cái ơn nặng ấy chớ còn dám nói gì. Nhưng còn ngại cô ở nhà chẳng biết ý cô như thế nào?
- Bây giờ hắn đã bỏ chạy trốn qua bên ấy rồi: Tôi xin nhường lại cho thầy đi tìm hắn mà hỏi hắn đó. Chớ trước mặt tôi thì dẫu hắn có ưng mười phần đi nữa cũng không đời nào chịu nói đâu.
Trang có ý bẽn lẽn, đứng lưỡng lự một hồi nhưng sợ lỡ mất dịp tốt, chàng bèn đánh bạo ngỏ lời cám ơn rồi bước đi tìm Nga. Chàng đi khắp các gian phòng đều không gặp, sau ra đến trước thềm mới thấy Nga đang đứng tựa vào cái bao lơn trông trăng, tần ngần ngẫm nghĩ. Trang se sẽ vừa đến sau lưng nàng thì Nga bỗng giật mình toan chạy. Chàng vội vã đón lại van nài rằng:
- Cô đừng làm thế, tội nghiệp! Cụ cho phép tôi ra tìm cô để hỏi cô về chuyện ấy.
Nga lẳng lặng, cúi đầu đi tránh ra trước sân, nhưng Trang cứ một mực bước theo cầu khẩn:
- Vâng, ở đây có hơi bất tiện vậy tôi xin cô hãy gắng đi ra ngoài nầy cho tôi mạn phép ngỏ một đôi lời thôi.
Nga ngó lại không dẽ đã ra đến trước mặt hồ, chẳng còn sức chống chọi nữa.
Đêm ấy là đêm rằm, vừng trăng chiếu rạng như một cảnh hoàng hôn. Hai người ban đầu còn chầm chậm đi cách nhau. Vì sự cảm xúc thái quá, ai nấy đều nín thinh, lặng nghe quả tim hồi hộp. Nhưng một lát, hơi sương xuống nghe lành lạnh, hai người lần đi sát lại nhau.
Bỗng Trang khe khẽ gọi:
- Em!
Nga ngước mắt nhìn chàng.
- Vâng, cô cho phép tôi gọi bằng em. Việc cụ vừa mới dạy lúc ban nãy em nghĩ như thế nào? Về phần tôi thì tôi ao ước đã lâu rồi, nhưng ngần ngại không dám nói. Tôi yêu em... yêu có thể quên hết cả mọi cái hạnh phúc ở đời. Tôi yêu em, không những từ lúc mới gặp nhau lần đầu mà có lẽ trước khi tôi được biết em nữa kia. Nói thế không có gì là lạ cả, vì vốn thực khi nào tâm trí tôi cũng mơ màng một người đàn bà lý tưởng, người đàn bà ấy nếu quả có ở đời thì cũng giống hệt như em thôi. Sự gặp gỡ với em đã ứng vào giấc mộng ấy và từ ngày biết em tôi đã hưởng cái sinh thú ở đời gấp đôi gấp ba vậy. Tôi đã từng biết qua nhiều người đàn bà, nhưng họ chỉ ghẻ lạnh cùng tôi vì không hiểu biết tôi. Tôi lắm khi ngao ngán rằng suốt đời không gặp người tri kỷ thì sự sống tôi còn gì lạt lẽo bằng. Chớ đến ngày nay, cái thân tôi chỉ là cái thân con dế lạc bầy, cái thân cô độc. Tôi thật đã vì tình mà chán đời. Vậy mà tôi gặp em, em biết là may mắn cho tôi thế nào. Nhưng tôi hy vọng ở em chừng nào thì nỗi lo sợ của tôi cũng tăng lên chừng ấy: tôi sợ rằng cái hy vọng kia chỉ là hão huyền. Cho nên tôi khổ lắm em ạ; em cũng biết là tôi nghèo, tôi chưa có cái vị trí gì đủ đảm bảo cho cái hạnh phúc em sau nầy nên tôi chỉ sợ mình không xứng đáng. Và nếu ngày hôm nay cụ chẳng quá yêu mở lời cho thì tôi chắc cũng không bao giờ dám thổ lộ một tiếng gì. Song tôi muốn được một lời hứa của em tôi mới an lòng. Em ạ, nếu em biết những điều tôi ước ao, lo lắng, thất vọng hay mừng rỡ vì em thì có lẽ em không nỡ nào cự tuyệt cùng tôi. Tôi chỉ muốn cử ra đây một cái ví dụ cho em nghe thôi. Từ hôm được nghe chuyện ông Hồng đi nói em, tôi nghĩ là cái hạnh phúc của tôi đã sẩy mất rồi, từ hôm ấy tôi chỉ là một con người khốn nạn. Nếu tôi còn đến đây, bản ý là để từ biệt em mà mang theo một cái hình ảnh của em đây. Hồi sớm tôi có nói với em rằng sáng mai tôi đi. Thật thế, nếu em về tay kẻ khác rồi thì tôi chỉ còn đem sự đau đớn của tôi đến một chỗ nào cho đừng ai biết nữa thôi. Tôi đã viết một phong thư hiện còn nằm trong túi tôi và đem theo môt chiếc nhẫn để tặng em làm kỷ niệm. Nếu em bằng lòng nhận thì cho phép tôi đeo vào tay em, nhưng khác là bây giờ nó lại thành chiếc nhẫn giao tâm.
Nga chẳng nói gì.
Trang chỉ một cái ghế đá cho nàng ngồi, rồi thò tay vào túi rút ra một chiếc nhẫn vàng lấp lánh dưới bóng trăng lặng lẽ đeo vào tay nàng.
Trang nãy giờ nói một cách hăng hái quá đến đỗi giữa đêm sương lạnh mà trên trán ướt dầm cả mồ hôi. Chàng lấy khăn lau rồi lại ngồi xuống nói tiếp:
- Em còn ngại sao? Tôi không dám vội gì đâu em ạ, miễn là em bằng lòng thì sáng mai tôi cũng cứ đi như thường, còn chuyện hôn nhân em muốn hoãn đến bao giờ cũng được cả. Còn một điều nầy nữa tôi cũng không giấu gì em. Về đường tình duyên tôi đã một phen lầm lỡ, đau đớn, mà cứ như tôi biết, - điều nầy xin em miễn chấp cho - cứ như tôi biết, thì về mặt đó chính em cũng là một kẻ thiệt thòi. Vậy thì đồng bệnh với nhau, hai ta lại càng nên hiểu thấu cho nhau mà yêu nhau lắm. Ta sẽ mượn ngày tháng và lấy một thứ ái tình đằm thắm, bền chặt mà vá lại những vết thương lòng cho nhau. Rồi bắt đầu từ nay, cuộc đời trống trãi ta sẽ bước sang một thời kỳ mới, một thời kỳ sáng sủa, xinh đẹp hơn. Hy vọng ta còn nhiều, ta còn yêu kịp. Em nghĩ sao?
Nga run rẩy, ái ngại:
- Ta liệu có gây nổi hạnh phúc cho nhau không?
Dưới bóng trăng vằng vặc của đêm rằm, cặp thiếu niên tay cầm tay, nhìn nhau, yên lặng...
(Theo bản in của
NXB Trung Bắc Tân văn, Hà Nội, 1935)
(Tặng Trà Tiên người cũ )
Giải thưởng Tự Lực Văn Đoàn năm 1935
