Chu NhÄ© Äán là há»c trò ở Lăng DÆ°Æ¡ng, tÃnh tình rất hà o phóng nhÆ°ng kém thông minh nên há»c siêng mà vẫn không giá»i. Má»™t hôm cùng bạn há»c ngồi uống rượu, có kẻ đùa vá»›i Äán:
Anh muốn nổi tiếng thì đêm nay đến Ä‘á»n Tháºp VÆ°Æ¡ng cõng tượng ông Phán quan vỠđây, chúng tôi xin đãi rượu.
Ngôi Ä‘á»n Tháºp VÆ°Æ¡ng ấy thá» các tượng thần bằng gá»— sÆ¡n son thếp và ng và tô vẽ y nhÆ° ngÆ°á»i sống, phÃa Äông có pho tượng Phán quan đứng , mặt xanh râu Ä‘á» trông rất hung dữ.
Bạn bè thách Äán vì trong vùng có lá»i đồn rằng ông Phán quan nầy rất thiêng, hằng đêm hà nh lang phÃa Äông vẫn nghe có tiếng tra khảo quát tháo, má»i ngÆ°á»i sợ hãi nên không ai dám đến gần.
Äán gáºt đầu nháºn lá»i.
Nhóm bạn ngồi đợi má»™t lát thì thấy Äán gá»i cá»a:
Tôi rước ngà i Phán vỠđây rồi!
Ai nấy Ä‘á»u sá»ng sốt bà ng hoà ng. Äán ôm tượng Phán quan và o nhà , đặt ngồi trên ghế rồi rót rượu má»i uống. Cả bá»n sợ quá, năn nỉ Äán cõng trả tượng vá» Ä‘á»n.
Äán cứ mặc kệ nhóm bạn, cầm ly rượu khấn rằng:
Tiểu sinh vô lá»… xin tôn sÆ° dung thứ. Nhà tiểu sinh cách Ä‘á»n ngà i không xa, nếu chứng giám lòng thà nh, kÃnh thỉnh ngà i ghé chÆ¡i.
Khấn xong Phán ung dung cõng tượng Phán quan vá» Ä‘á»n.
Nhóm bạn thua cuá»™c phải hùn nhau là m tiệc đãi Chu rất háºu. Chiá»u tối hôm ấy, khi đã ngà say Chu lảo đảo Ä‘i vá» nhà , nhÆ°ng tá»u hứng vẫn còn nên Äán rót rượu uống má»™t mình.
Äá»™t nhiên có ngÆ°á»i xô cá»a bÆ°á»›c và o, nhìn kỹ thì là Phán quan.
Äán hốt hoảng đứng dáºy:
Ngà i đến xỠtội vô lễ của tiểu sinh hôm qua chăng?
Phán quan mỉm cÆ°á»i:
Hôm qua cáºu hẹn tôi đến chÆ¡i, cảm lòng tốt của cáºu nên hôm nay rãnh việc đến đấy mà .
Äán mừng rỡ, vá»™i và ng lấy thêm chén Ä‘Ä©a rồi hối vợ con mau kiếm thêm thức nhắm. Vợ Äán hoảng sợ nÃu lấy chồng khuyên đừng uống rượu vá»›i Phán quan nữa. Äán không nghe cứ chén tạc chén thù vá»›i ngÆ°á»i bạn má»›i.
Há»i thăm tên há», Phán quan đáp:
Chỉ cần biết tôi hỠLục là đủ.
Chuyện vãn má»™t hồi, khi bà n đến văn chÆ°Æ¡ng chữ nghÄ©a, Lục Ä‘á»u là u thông kim cổ, ứng đối rất lÆ°u loát. Äán há»i:
Vá» văn chÆ°Æ¡ng trÆ°á»ng thi ngà i có sà nh không?
Cõi âm há»c không khác gì cõi dÆ°Æ¡ng nên tôi cÅ©ng biết đôi chút.
Tá»u lượng của Phán quan rất cao, thÆ°á»ng uống má»™t hÆ¡i cạn mÆ°á»i chung lá»›n.
Riêng Äán suốt ngà y đã uống vá»›i chúng bạn, giỠđây lại uống thêm nữa nên nhanh chóng say má»m, gục xuống bà n.
Lúc Äán tỉnh lại thì ngá»n đèn trên bà n đã tà n, còn ngÆ°á»i bạn thần đã Ä‘i mất rồi.
Từ đó, khoảng và i ngà y Lục phán quan lại ghé thăm Äán, tình bạn ngà y cà ng thắm thiết, có đêm ngủ ở lại nằm gác lên nhau mà chuyện vãn.
Äán Ä‘Æ°a văn bà i của mình cho Lục phê duyệt, Lục thÆ°á»ng chê là kém.
Má»™t đêm, Äán say quá, Ä‘ang uống rượu vá»›i Phán quan thì Äán váºt ra nằm, mặc cho Lục má»™t mình ngồi uống.
Trong lúc say mèm Äán mÆ¡ mà ng nằm ngủ, chợt chà ng thấy ruá»™t gan hÆ¡i nhói Ä‘au. Äán mở choà ng mắt thì thấy Lục đã ngồi chồm hổm bên cạnh, và đang mổ bụng chà ng, moi ruá»™t gan của chà ng ra xếp riêng từng bá»™ pháºn, Äán kinh sợ há»i:
Là bạn bè, sao ngà i nỡ hại tôi thế?
Lục cÆ°á»i đáp:
Äừng sợ, tôi thấy ông tối dạ quá nên đổi tặng ông trái tim sáng đây.
Nói rồi từ tốn xấp ruá»™t gan của Äán và o bụng lại, lấy tay chà thịt cho dÃnh liá»n vá»›i nhau rồi dùng vải bó quanh bụng.
Công việc xong rồi Äán nhìn lên giÆ°á»ng thấy không dây má»™t chút máu, chá»— bụng bị xẻ chỉ hÆ¡i tê tê. Thấy có cục thịt Ä‘á» há»n trên bà n Äán há»i là cái gì. Lục đáp:
ChÃnh là trái tim của ông. Sở dÄ© văn bà i ông kém vì trái tim nà y bị bế tắc. Gần đây dÆ°á»›i cõi âm tôi kiếm được trái tim rất sáng suốt nên Ä‘em vá» thay cho ông, còn trái tim cÅ© của ông, tôi phải Ä‘em vá» thế và o trái tim tôi đã lấy Ä‘i.
Nói xong Phán quan tạm biệt.
Sáng hôm sau, Äán tháo chá»— vải bó, chà ng thấy vết mổ đã liá»n hẳn, chỉ còn lá» má» vết Ä‘á».
Từ dạo đó, văn chÆ°Æ¡ng của Äán hay lên hẳn, chau chuốt lạ thÆ°á»ng, phà m Ä‘á»c sách chỉ cần Äán liếc qua má»™t báºn là đã nhá»›. ÄÆ°a văn bà i má»›i cho Lục xem, Lục khen:
Hay lắm. NhÆ°ng ông không có số đại khoa, chỉ Ä‘áºu đến cá» nhân thôi.
NhÆ°ng bao giá» thì tôi má»›i Ä‘áºu?
Chỉ trong năm nay.
Mấy tháng sau có khoa thi, Äán lá»u chõng Ä‘i thi, quả nhiên khoa ấy trúng giải nguyên.
Các bạn há»c cÅ© xÆ°a nay vẫn cÆ°á»i Chu há»c hà nh tối dạ, nay xem quyển thi của chà ng Ä‘á»u kinh ngạc khen hay.
HỠnà i ép Chu nói rõ nguyên do rồi đua nhau xin được là m quen với Lục.
Lục vui vẻ nháºn lá»i cả.
Cả bá»n liá»n là m má»™t tiệc thịnh soạn, nhá» Äán má»i Lục đến. Äầu canh má»™t Lục đến tháºt, mặt xanh râu Ä‘á» y nhÆ° tượng mà hai mắt sáng nhÆ° Ä‘iện. Nhóm bạn nhìn bá»™ dạng sợ mất vÃa, không ai dám đùa giỡn câu gì, sau đó dần dần rút Ä‘i hết. Chỉ còn Äán vá»›i Lục phán ngồi đối ẩm vá»›i nhau.
Rượu và o ngà ngà , Äán má»›i nói:
Æ n ngà i thay cho trái tim tôi xin ghi dạ nhÆ°ng vẫn lấy là m tiếc má»™t việc, chẳng biết phiá»n ngà i được không?
Lục chÆ°a biết việc gì nhÆ°ng cÅ©ng hứa sẽ giúp, Äán thú tháºt:
Tim ruá»™t thay được thì chắc mặt mÅ©i cÅ©ng có thể thay. Không giấu gì ngà i, trÆ°á»›c đây tôi vẫn háºn là vợ tôi không phải ngÆ°á»i xấu nết, tiếc mặt nà ng không được đẹp. Phiá»n ngà i giúp việc thay đổi ấy, ngà i nghÄ© sao?
Lục cÆ°á»i nháºn lá»i nhÆ°ng xin hẹn thÆ° thả.
Và i bữa sau Phán quan đến gõ cá»a nhà Äán giữa đêm. Ông vá»™i và ng mở cá»a bÆ°á»›c và o. Khi thắp đèn sáng Äán má»›i thấy Lục ôm theo má»™t gói lá»›n, há»i gói gì, Lục đáp:
Tôi vẫn nhá»› việc ông nhá». Kiếm mãi mấy bữa má»›i được cái đầu mỹ nhân, xin Ä‘em tá»›i để đổi cho vợ ông.
Rồi Lục giở gói ra, bên trong là má»™t cái đầu ngÆ°á»i đẹp còn tÆ°Æ¡i rói, máu ở cổ vẫn còn chảy giá»t.
Lục hối mau bắt tay và o việc kẻo sáng khó lòng.
Äán dẫn và o phòng vợ, cá»a phòng tá»± Ä‘á»™ng mở nhÆ° đã chá» sẵn.
Vợ Äán Ä‘ang nằm ngủ nghiêng má»™t bên. Lục Ä‘Æ°a gói đầu cho Äán ôm rồi rút má»™t lưỡi dao sáng má»ng nhÆ° giấy, má»™t tay đè lên cổ vợ Äán, má»™t tay cắt nhẹ nhà ng thuần thục nhÆ° ngÆ°á»i chuyên nghiệp, thoáng cái đầu vợ Äán đã lìa ra khá»i mình.
Rồi chá»›p nhoáng Lục đã lắp đầu má»›i cho vợ Äán, lấy tay chà liá»n vết ráp chung quanh để da liá»n lại. Cái đầu cÅ© của vợ Äán, Lục sai Äán Ä‘em chôn ở nÆ¡i kÃn đáo.
Xong việc, Lục vội vã đi ngay.
Sáng hôm sau, vợ Äán tỉnh dáºy thấy cổ hÆ¡i ngứa, sá» lên thấy máu đã đặc lại, vô cùng hoảng sợ nhÆ°ng vẫn không biết chuyện gì.
Äến khi lấy nÆ°á»›c rá»a mặt thấy cháºu nÆ°á»›c Ä‘á» ngầu máu nà ng lại cà ng kinh dị hÆ¡n. Sau đó nà ng soi gÆ°Æ¡ng và thấy mặt mÅ©i mình đã hoà n toà n đổi khác, má»›i kêu toáng lên. Äán phải giải thÃch cặn kẽ cho vợ biết, vợ yên tâm dần, rồi thấy mình đẹp nhÆ° tiên nên rất vui vẻ.
Nguyên cái đầu ấy là của con gái viên quan há» Ngô, má»™t hôm Ä‘i lá»… Ä‘á»n Tháºp VÆ°Æ¡ng gặp má»™t tên du đãng, hắn thấy nà ng quá đẹp liá»n sinh tà dâm theo dõi, biết nhà nà ng, Ä‘ang đêm hắn leo tÆ°á»ng và o đòi là m chuyện báºy. Khi leo và o đến cá»a phòng nà ng, gặp má»™t con tỳ nữ, nó bèn đâm chết rồi xông và o. Cô gái chống cá»± la hét dữ quá, nên thằng vô lại không còn Ä‘Æ°á»ng nà o khác bèn chém nà ng má»™t dao đứt đầu.
Cả nhà hốt hoảng thắp đèn chạy đến thì thấy đầu nà ng đã rá»i khá»i cổ, Ä‘Ã nh khóc lóc mà phủ xác nà ng trong phòng.
Sáng hôm sau há» mở tấm vải liệm thì thấy xác còn nguyên mà cái đầu đã biến mất. Mẹ nà ng kêu khóc chá»i mắng ngÆ°á»i nhà vì tá»™i không coi sóc cẩn tháºn để bị chó tha đầu Ä‘i mất.
Quan trên cho truy lùng nhưng sau đã ba tháng vẫn không tìm ra thủ phạm.
Giữa lúc ấy chuyện thay hình đổi dạng của vợ Äán đồn đến tai viên quan há» Ngô.
Ngô sinh nghi sai gia nhân lén đến nhà Äán tìm hiểu, bá»n gia nhân thấy mặt vợ Äán giống hệt con gái của há» Ngô nên kinh sợ vá» báo lại.
Ngô ná»a tin ná»a ngá», nhÆ°ng không có chứng cá»› nên chẳng biết quyết định ra sao, trong bụng chỉ nghi Äán dùng ma thuáºt giết con gái mình. Bèn đến tra vấn Äán, Äán đáp:
Tôi chÆ°a há» gặp con gái ông, váºy là m sao bảo tôi thù oán giết nà ng? Chuyện vợ tôi nằm má»™ng thấy bị thay đầu thì có liên quan gì đến con gái ông?
Ngô ức, kiện lên quan trên.
Cả nhà Äán phải ra trÆ°á»›c công Ä‘Æ°á»ng. Má»i ngÆ°á»i tình tháºt khai báo, nhÆ°ng quan không có chứng cá»› gì để ghép tá»™i Äán.
Ở công Ä‘Æ°á»ng vá», Äán má»i Lục đến kể rõ sá»± tình, Lục bảo:
Khó gì việc ấy, để tôi khiến cho con gái há» tá»± nói sá»± tháºt thì ai mà không tin?
Ngay đêm đó Ngô nằm mộng thấy con gái vỠkhóc nói:
Việc con chết không liên hệ gì đến há» Chu đâu, con bị tên DÆ°Æ¡ng Äại Niên giết chết rồi Lục phán quan thấy con có nhan sắc nên lấy đầu con ráp và o vợ của Äán. Tuy chết rồi nhÆ°ng đầu con vẫn còn sống, nhÆ° thế con cÅ©ng mãn nguyện rồi. Xin cha đừng kiện cáo mà oan cho ngÆ°á»i.
Ngô dáºy kể giấc má»™ng cho vợ nghe, vợ bảo cÅ©ng nằm mÆ¡ giống nhÆ° váºy. Ngô bèn trình quan, quan cho bắt liá»n tên DÆ°Æ¡ng Äại Niên, hắn bị tra khảo chịu không nổi, khai ra sá»± tháºt.
Ngô lại tìm đến Äán xin được nháºn vợ là con và Äán là con rể, lại xin cái đầu cÅ© của vợ Äán Ä‘em ráp và o mình con gái rồi tống táng rất trá»ng.
Ba lần sau Äán Ä‘i thi há»™i Ä‘á»u phạm trÆ°á»ng quy không Ä‘áºu.
Một đêm, Lục phán đột ngột đến nói với Chu:
Ông sắp mãn số rồi.
Còn bao lâu?
Năm ngà y nữa.
Có cách cứu được không?
Lục bảo:
Mạng trá»i đã định, sức tôi là m sao được? Vả chăng, sống chết nhÆ° nhau, chÆ°a chắc sống là sÆ°á»›ng mà chết là khổ.
Äán liá»n sắm trÆ°á»›c quan tà i, xong xuôi rồi lên giÆ°á»ng nằm chá» chết.
Hôm ấy, vợ Äán ôm xác chồng khóc lóc thê thảm, bá»—ng thấy Äán lững thững ở cá»a Ä‘i và o. Vợ Äán hoảng kinh thì chà ng ôn tồn:
Tôi là ma đây, nhÆ°ng có khác gì ngÆ°á»i sống? Tôi đã chết rồi, nhÆ°ng lòng còn băn khoăn vì cảnh nhà vắng vẻ nên không sao Ä‘i hẳn được.
Vợ Äán khóc lăn ra chiếu, chà ng phải vá»— vá» mãi. Vợ than:
Nghe ngà i Lục phép tắc thần thông, sao ông không cầu xin cho sống lại với vợ con?
Äán trả lá»i:
Mạng trá»i ai dám cãi được?
Thế ông sẽ là m gì ở âm ty?
Lục phán quan có tiến cá» tôi và o má»™t chân quan nhá», nên cÅ©ng nhà n nhã, không có gì khổ cả.
Rồi Äán kêu lên:
Lục phán Ä‘i cùng vá»›i tôi vá», hãy liệu lo cÆ¡m rượu.
Vợ chà ng theo lá»i, dá»n cÆ¡m rượu cho chồng rồi xuống nhà dÆ°á»›i. Nghe trên nhà có tiếng nói cÆ°á»i va chạm cốc chén nhÆ° hồi chồng còn sống.
Lát sau nà ng nhìn lên thì thấy cả hai đã biến mất từ lúc nà o.
Äán cách và i ngà y lại vá» má»™t lần, sắp xếp việc nhà không khác gì lúc sống.
Khi con Äán được mÆ°á»i lăm tuổi, há»c trÆ°á»ng quáºn Äán má»›i bá»›t vá» nhà . Äêm ná» Äán nói:
Từ nay tôi sẽ không vỠnữa.
Vợ há»i tại sao, chà ng đáp:
Thượng đế bổ nhiệm tôi và o chức mới cách xa đây vạn dặm, không thể vỠthăm được.
Vợ Äán than khóc, chà ng nói:
Khóc chẳng được gì. Ở Ä‘á»i có gì tồn tại mãi đâu? Nay sinh kế ở nhà đã ổn, con cái trưởng thà nh rồi, tôi yên lòng mà đi xa.
Nói xong Äán ra cá»a Ä‘i luôn.
Từ đó không bao giỠchà ng trở vỠnữa.
Tác giả: Bồ Tùng Linh