Tuyển tập truyện ngắn

Tiếng Gọi Ngàn
Tác giả: Ðoàn Giỏi

Cứ vài ba tháng là bà con ấp Kèo Nèo lại rủ nhau tổ chức đi "săn hội" một lần. Bởi lâu ngày thèm thịt, ăn mãi cá tôm phát chán cũng có. Bởi thích thú chạy nhảy đuổi bắt, hò la thỏa sức cũng có. Ðối với các tay lì lợm có chút ít võ nghệ thì đó là dịp phô phang tài trí, đem gan góc ra thử thách, đối chọi với nanh vuốt của các con vật rừng hung hãn nhất.

Ðàn ông trai tráng khỏe mạnh tích cực, tất nhiên. Mà đàn bà trẻ con yếu ớt cũng hăng hái theo phụ trợ. Bởi các con thịt lớn săn được, đều có phần chia cho từng nhà, còn con nào nho nhỏ thì gia đình ai bắt được nấy ăn. Và cũng bởi trong các câu chuyện kể ở các tiệc nhậu giỗ, nhậu cưới... thì chuyến đi săn được thực khách đứng ra biểu diễn lúc chính mình đánh nhau với ác thú, bao giờ cũng là tiết mục hấp dẫn, hồi hộp, khoái trá được mọi người hoan nghênh nhất. Mà ở cái xứ rừng heo hút của đất Gò Quao - trong những năm hai mươi của thế kỷ chúng ta đang sống đây - đã gọi là tay "võ dõng" thì nào ai há chịu kém ai. Chính vì thế mà hầu như không có mấy con vật rừng sống sót, mỗi lần họ tập hợp hàng đôi ba trăm người hăm hở kéo nhau gõ thùng thiếc, khua chiêng huơ dáo mác vây kín cả một khu rừng nào đó, từ lúc mặt trời còn chưa ló dạng.

Từ hổ báo, lợn rừng, nai, hoẵng, khỉ, vượn, chim nước, kỳ đà, rắn, rùa... cho tới con nhen con sóc vừa giật mình thức dậy nhô đầu ra khỏi bộng cây, con chuột nhum ăn đêm chưa kịp về đến tổ chui trốn xuống hang cũng đều khó lòng thoát khỏi tay họ. Nói chung tất cả các loài bò, bay, lùi, chạy trong khu rừng bị bao vây đều biến thành mồi nhậu của những bữa rượu kéo dài thâu đêm.

Vậy mà lần nọ, có một con lợn rừng con thoát chết. Lợn rừng mẹ đã chống cự quyết liệt để bảo vệ con. Bị mác thông đâm lút cai, nó không ngớt hộc lên dữ dội, còn nghẹo cổ cắn nát cái mác thông và húc mấy người suýt toi mạng. Hạ được mẹ rồi, họ nổi khùng giết luôn cả đàn con. Còn một con trốn chui vào hốc cây. Khi một ngọn mũi chuồi vừa chong ra, sắp sửa thọc vào hông con vật rừng bé nhỏ thì chú Tư Ðằng trưởng ấp phát hiện thấy nó có cái vá trắng giữa trán, bèn la lớn:

- Dừng tay lại! Ðừng đâm... Ðừng đâm nghe các cha nội!

- Tại sao? Người toan đâm, mắt đầy sắc khí, hầm hầm quay lại hỏi.

- Linh vật đa! Không thấy cái đốm giữa trán nó sao? Từ nhỏ tới giờ tôi mới thấy giống heo rừng có con này là một.

- Vậy mà thả nó sống để nó lớn lên thành tinh à?

- Thả đâu! Bắt về chớ! Ðể bắt nó về tặng thầy giáo Bẩy!

Nhờ cái vá trắng giữa trán và lòng mến mộ thầy giáo Bẩy của bà con ấp Kèo Nèo mà con lợn rừng con này thoát chết.

*
* *

Thầy giáo Bẩy thích nuôi chim, nuôi khỉ, nuôi trăn... Khi chúng quen người và lớn rồi, thầy thả sống tự do chứ không nhốt. Dường như con nào cũng "khôn", rong chơi chán - có khi đến vài ba tháng - lại biết tìm về nhà chủ. Nhưng rút cuộc nhà thầy không còn con nào. Có thể chúng sa hầm vướng bẫy, thọ tên chết ở một cánh rừng nào đó, cũng có thể chúng ra đi theo tiếng gọi của núi rừng và giống loài muôn thuở cũng nên. "Thật là uổng công xúc tép nuôi cò, cò ăn cò lớn cò dò lên cây!". Cũng đã có vài người tiếc hộ công lênh, chê thầm thầy như vậy.

Thầy Bẩy được tiếng là người có tài thuyết phục các con rừng mà ai cũng cho là khó nuôi dạy. Nhiều lúc thầy ngồi suy tư hàng giờ, con trăn bò lên cổ, quấn quanh người, thè lưỡi liếm mặt, thầy cũng không động đậy. Chú Tư Ðằng từng nghĩ: ắt thầy là người khai sáng một thứ Ðạo gì đó, chẳng qua "phong vân chưa gặp hội" nên còn ẩn tích mai danh, chưa ra mặt cứu đời. Cho nên khi ôm con lợn rừng con đến tặng thầy, chú có nói vui, giọng thật thà: "Biết đâu nó cũng là một Thiên bồng nguyên soái (1) phải đọa xuống trần cũng nên!". Thầy Bẩy cười, cám ơn chú rối rít, rồi lại lắc đầu cười mà chẳng có ý kiến nhận xét, bình phẩm gì.

Nói cho "miên" thì bà con chẳng ai rõ lai lịch thầy Bẩy. Người thì bảo chắc ông thất tình hoặc trốn nợ; kẻ cho rằng: có chữ nghĩa như ông, ra làm việc thì thông ngôn ký lục dễ như chơi, lại bỏ trốn thị thiềng lánh về xứ khỉ ho cò gáy này, sống như một nông dân lam lũ, là ông muốn tỏ thái độ bất hợp tác với nhà nước Pháp... Tất cả những tiếng xầm xì ấy đều có đến tai thầy. Thầy chỉ mỉm cười. Mà điều này chánh hương quản ở tận trên "nhà việc" cách hai mươi cây số cũng có để mắt tới. Nhất là chuyện khi mới về đây, thầy thường khuyên nhủ bà con cố gắng cho con cháu đi học để "mở mang tâm trí". Biết vậy, nhưng mà học ở đâu? Ngay cả xã và các làng phụ cận cũng không có lấy một trường tiểu học? Hương chức hội tề nhiều ông còn dốt đặc cán mai, tập được một chữ ký tên cũng là khá lắm. Thầy xin phép làng, đứng ra dạy các em học tại nhà mình không lấy một xu cắc bạc nào; trò nào nghèo quá thầy còn cấp cho cả giấy bút. Bà con dân ấp cảm phục nghĩa cử ấy, mặc nhiên gọi ông là thầy giáo. Lâu ngày thành một danh xưng. ở thời đế quốc tư bản Pháp khuếch trương kinh tế lớn tại các thuộc địa sau đại chiến thế giới thứ nhất, giữa lúc mọi người bon chen theo đường danh lợi, giữ mình thanh khiết được như thầy là chuyện hiếm. Thầy cất một ngôi nhà sàn nhỏ ngoài đầu xóm, xin phá đất cấy một khoảnh ruộng nhỏ đủ gạo ăn; cũng đi "ăn ong", đốn củi như mọi người. Ngoài những giờ lao động, thầy lấy sự dạy trẻ và chăm sóc các con vật rừng làm vui. Hầu như thế sự gác ngoài tai.

Thầy đặt tên con lợn rừng còn sống sót ấy, tên con Vá.

Ðó là một con cái đã bước vào tháng tuổi thứ tư. Nếu không gặp tai họa vừa rồi thì nó vẫn còn quây quần bên mẹ cùng các anh chị nó, cho đến hết tuổi hai năm mới lìa đàn. Dù sao trong ba tháng theo mẹ lùng sục giữa rừng bụi hoang vu, nó đã có thể sống tự lập được rồi. Ðâu còn tính thuần khiết ấu nhi như những chú lợn rừng non mới đẻ bị bắt còn chưa kịp phủ lông tơ, chịu phục tùng bú bình sữa hay núc vú một con chó cái đẻ mất con.

Tính chất hoang rợ còn nguyên vẹn đó là trở ngại lớn, trong cố gắng đem lại sự gắn bó với con người cô đơn này. Hơn nữa, nó đâu phải là một con chuột lang mua ở chợ về, một con chuột lang con lần đầu tiên mở mắt trong nhà người. Ngoài khoai sắn, khoai lang và các thứ rễ củ mềm, con Vá còn đánh hơi thịt sống. Nó đã thè chiếc lưỡi nhám thử liếm từng nhát một, khúc thịt rắn thầy Bẩy xin về ném chỗ góc sân. Và cũng bắt chước mẹ trong tư thế ngồi xổm trước thây con chuột nhum hay thây con rắn mai gầm: những cung cách quen thuộc đã thổi vào tâm hồn con vật dễ nổi xung này, tính e dè sợ hãi và thói ưa dọa nạt, vốn là bản tính của các loài thú rừng hoang dã.

Việc dạy tập cho con Vá quen người phải kiên trì từng bước. Tất cả bộ dạng nó đều thoát ra một sự nghi ngờ. Thấy người lạ, nó lùi phắt lại. Hai chót tai nhọn hoắt của nó cụp xuống dựng lên một cách dữ tợn, những nếp cau ngược giữa vá trán rung rung và hai khóe mép bóng như nhọ mỡ chốc chốc lại nhếch một cái để lộ những chiếc răng hàm mới nhú trắng tinh. Chót đuôi cũn cỡn túm lông bé tẹo của nó quật mạnh vào hai bên mông liên tục, và nếu thấy người làm một cử chỉ đe dọa như dư dứ cánh tay chẳng hạn, là y như nó lao tới một bước chẳng khác gì mẹ nó lúc giận dữ chìa hai chiếc nanh cong nhọn hoắt ra, lao thẳng vào bụng kẻ thù xốc ngược lên trước khi quật xuống đất. Tất nhiên là "thế võ cổ truyền" ấy nó mới chỉ đánh vào không khí, đầu hất qua hất lại một cách còn rất vụng về.

Và đã phải khá lâu, con Vá mới quen dần, chịu đứng yên để thầy gãi lưng, trong lúc đang nhai tóp tép những bắp ngô non. Thức ăn bằng động vật sống như ếch nhái, rắn con... mà đám học trò đập được dọc đường, mỗi ngày mang đến cho nó, khoảng cách ấy thưa dần theo lệnh thầy giáo. Khi nó chỉ được cho ăn chuối cây thái ủ chua và các thức ăn nấu chín sền sệt như cháo gạo lức... thì đối với nó từ chỗ lạ lẫm ngạc nhiên buổi đầu, qua vài hôm đã thành một sự thèm quen thích thú. Khi móng nó đã to như chiếc cốc, hai chiếc nanh nhọn bắt đầu nhô ra khỏi khóe mép và chỉ một cái hất mõm, nó đã đánh gẫy rắc chiếc cột chôn giữa sân thì những bữa ăn đúng giờ giấc cũng bắt đầu.

Còn những trò đùa nghịch thì nó mới chỉ học được quen quen thôi. Như ủi lăn những khúc gỗ cắt ngắn chất trong sân chưa bổ thành củi, lắc mõm đánh rơi từng quả mướp xác - tròn như quả bóng te - nít - thầy Bẩy lần lượt tung lên trước đầu nó, đuổi nhau với Bé Hai con chú Tư Ðằng và con chó Mực nhỏ chạy vòng quanh sân... đôi khi thầy Bẩy cũng tham gia. Sắc lông óng mượt hoe hoe toàn thân rực vàng trong nắng, đã xóa hết những vằn lông sọc dài thẫm màu, lùi xùi, thưa và cứng hai bên hông, còn cái vá trắng cũng to gần bằng bàn tay. Nó đã là một con lợn rừng choai có bước đi chững chạc, chân đứng khá cao.

Dù có cao to nặng cân hơn trước, nó vẫn thừa nhanh nhẹn lao theo đớp những con dơi muỗi bay là là trên sân, rồi đứng vẫy đuôi nhai gau gáu, và khước từ không nghĩ đến chuyện làm cho con chồn, con cù lần(2) đã được thuần hóa luẩn quẩn dưới sân nhà lo ngại.

Chỉ có một điều làm nó khủng khiếp: đó là những người nông dân lực lưỡng cởi trần vác đòn xóc, dắt những con trâu có cặp sừng cong nhọn hoắt đi qua bên ngoài rào.

Nhún nhường và tự hạ buổi sáng, nghịch ngợm hoặc lục lọi ủi chơi nhăng nhít sau các bữa ăn, đó là đặc điểm của nó ban ngày. Tuy nhiên, nhiều lúc nó cũng suồng sã nhảy lên sàn, chực bên bàn thầy Bẩy đang ngồi ăn cơm để vòi vĩnh xin một vài miếng xương đang gặm dở. Nhưng ban đêm, khi gió thổi qua rừng đưa đến nó mùi hương của những vành hoa mới nở, hơi thở của rừng rậm và mùi mồ hôi các loài thú hoang, con Vá cảm thấy bồn chồn, nó không ịt ịt nữa, mà đầu hết lắc bên trái lại lắc bên phải, ẹc ẹc giống như lúc nó theo mẹ lần các con đường mòn dẫn ra những rẫy ngô, ra các ven đầm nước. Nó loanh quanh đi trong sân, nhiều lúc chồm lên vách rào cố lách mõm ngó ra ngoài tò mò muốn được đến gần nhìn xem những gì mà các giác quan vừa tiếp xúc, khiến nó cố đoán ra.

Giam nhốt nó vào cũi vào chuồng, chuyện ấy dễ quá, ai chẳng biết nhưng thật là lố bịch. Bởi điều đó, trước hết là trái với quy luật của ngàn xanh. Cũi chuồng vốn là sáng kiến của những kẻ tàn nhẫn. Thầy Bẩy vẫn nghĩ thế. Hơn nữa, con Vá đâu phải là con lợn thịt.

Chủ nó đã tập cho nó quen đeo vòng cổ. Ðầu tiên thầy chỉ buộc quanh cổ nó một vòng dây da có khóa sắt nhỏ, xem như một món trang sức. Và đính thêm chiếc lục lạc, nhất cử nhất động của con Vá đều rung leng keng. ít lâu sau lại buộc vào vòng cổ một đoạn thừng thả lỏng. Tất cả những việc đó đều xem như trò chơi. Dù con Vá nhiều lúc có nổi xung, nhẩy dựng ngược, quay đầu đánh tung sợi thừng vướng víu, sự bực mình ấy vẫn cứ là trò chơi kia mà.

Chiếc vòng de đeo ở cổ con Vá cứ nửa tháng lại được nới rộng thêm một nấc, nhưng không bao giờ rời cổ nó nữa. Thường ban ngày nó vẫn ngủ từ sáng đến ba bốn giờ chiều. Giờ đó, tập tính giống loài mới đánh thức nó dậy đi ăn. Bây giờ cái ăn không phải lo. Nó tha hồ rong chơi, lê la đi khắp sân. Ban đêm, đầu thừng thả lỏng mới được buộc vào bên chân bậc thang lên xuống nhà. Nó chỉ cần ngoái cổ cắn một nhát đủ đứt phăng. Tuy nhiên, con Vá vẫn phục tùng nằm đấy, như một cần vụ trung thành suốt đêm thức canh cho chủ ngủ, an tâm về sự hiện diện của chủ mình trên ngôi nhà với ý thức kiêu hãnh được bảo vệ tuyệt đối, không hề lo sợ một cuộc tấn công bất thình lình của con hổ - con báo nào có thể xảy ra đối với nó.

Ngờ đâu chính đoạn thừng thả lỏng ấy đã gây nên một tai biến.

Hôm nọ thầy Bẩy có việc bận đi vào xóm. Bọn học trò lau nhau về hết rồi, chỉ còn mỗi Bé Hai ở lại thổi nồi cơm giúp thầy - thỉnh thoảng ban đêm nó còn ôm mền đi ngủ với thầy cho vui - con Mực theo lệ thường chạy đến đón cậu chủ nhỏ. Bé Hai nghe tiếng sủa, mở cổng cho con Mực vào. Vá và Mực cùng mừng rỡ nhẩy cỡn lên, hệt đôi bạn nhỏ lâu ngày gặp nhau. Thế là trò chơi đuổi bắt quanh sân như trước kia lại diễn ra. Bé Hai bận quay vào trông nồi cơm, quên khuấy cánh cổng mở. Ðùa nghịch một lúc, Mực bị đuổi gấp, nột quá quay cắn vào chót mõm Vá một cái rồi chạy vọt ra cổng. Vá lập tức phóng theo. Mực về đến gần nhà, cậy nhà bèn quay lại khòm xuống vẫy đuôi nhảy qua nhảy lại, tỏ ý bỡn cợt thách thức. Khi Vá lao tới, Mực nhanh nhẹn chui qua chiếc thuyền úp, kê trên bốn thanh đà gác chéo của ông trưởng ấp kéo lên bờ sông chờ sửa chữa. Ai chẳng biết ngón võ lợi hại của lợn rừng khi đánh nhau với hổ, là dụ hổ đến gần một thân cây đổ ngang mặt đất. Hổ quen thói nhảy lên cao chụp xuống bám lưng để cắn cổ đối thủ, sẽ bị lợn rừng luồn vụt qua dưới thân cây. Hổ bất ngờ bị thân cây đánh vào mặt như búa giáng, tất ngã lăn ra, chưa kịp choàng dậy thì đã bị lợn rừng quay phắt lại, vung hai chiếc nanh cong nhọn hoắt xóc vào hạ bộ hất tung lên. May mắn mà sống sót, nếu con nào không mất giống thì cũng cạch đến già... Mực vừa chui sang bên kia, thì Vá tức khắc vận dụng miếng võ cổ truyền nhoài mình xuống luồn theo như một làn chớp. Sợi thừng thả lỏng bỗng mắc vào gốc đà bắt chéo, giật gẫy thanh đà và chiếc thuyền úp đổ sập xuống, - một bên be đè đúng giữa lưng con Vá. Nó hộc lên dữ dội, hai chân trước cào đất bắn tứ tung cố nhoài ra, càng nhoài thì sợi thừng càng căng thẳng, siết vào cổ họng. Bốn chiếc móng guốc nhọn đen nhánh như sừng của nó cày sâu vào đất cố rướn tới, các bắp thịt nổi vồng lên giữa lớp da ướt mồ hôi, nó vùng vẫy dốc hết lực nhoai ra mà vẫn không thoát ra khỏi khối nặng đè giữa lưng như một quả núi. Tiếng hộc dữ dội của nó ban đầu làm lũ gà vịt trên sân hoảng hốt chạy tán loạn - chốc sau chỉ còn là những tiếng khàn khàn rồi hổn hển từng cơn. Ðôi lúc nó nín im, dường như muốn tìm lại sức dẻo dai. Nhưng lực khỏe dẻo dai của giống nòi, thực ra đã rời bỏ nó rồi. Những bắp thịt nuộc lưng thẳng căng như sắp đứt vẫn còn giữ được các đốt xương sống dính nhau đấy, nhưng mà chóng chầy cũng có thể sẽ bục ra thôi.

Thầy Bẩy trên đường về, nghe tiếng hộc bất thường của con Vá, vừa kịp lao đến bắt gặp tình huống nguy kịch ấy, và con Vá cũng nhìn thấy thầy. Nó cố chồm về phía chủ nhưng sợi thừng mắc trong lòng thuyền úp lại kéo ngược đầu nó lại. Hai chân trước co dưới cổ như con lợn co trên bàn tế, nó ngước mắt lên nhìn chủ đang không bỏ lỡ một giây phút, è ạch cố nhắc be thuyền lên. Chiếc thuyền nặng quá không sao nhấc nổi. Thầy quay lưng chạy vào nhà chú Tư Ðằng, để mặc con Vá nằm nguyên đó, trong thế chết hiểm nghèo. Như một quả bóng xì hơi, từ trong cuống họng của con lợn rừng lâm nạn thoát ra một tiếng rên nhỏ kéo dài đầy oán trách: ông chủ bỏ đi rồi.

Khi thầy Bẩy hối hả trở lại tay cầm con dao yếm, tay xách chiếc đòn tra thì con Vá đã bất động, nhìn thẳng vào thầy bằng cặp mắt chờ đợi mênh mông, đầy nhẫn nhục, như sắp bật ra khỏi tròng bởi quá sức chịu đựng, mép sùi đầy bọt trắng. Xoẹt một cái, sợi thừng đứt phăng, và chiếc đòn tre đã bẩy được chiếc thuyền lên. Con Vá lập tức trườn ra và không phải đợi chờ lâu, chỉ mươi bước chụm chân nó đã phóng bay về nhà, chạy vòng quanh sân.

Thầy Bẩy về đến nhà vừa mệt khát. Thầy bước lại lu nước mưa chỗ đầu hồi, cầm chiếc gáo dừa khom xuống, chưa kịp múc lên uống, bỗng cảm thấy hai vai bị một sức nặng của đôi chân to tướng bất thình lình chụp bổ tới. Thầy ngã sấp xuống, vừa lăn mình chưa kịp trở dậy thì trước mặt thầy, lù lù bộ mặt của con vật rừng đã lớn khò khè thở thẳng vào mặt thầy một mùi hăng hăng.

Thầy muốn tự vệ, tay đẩy mõm nó ra, tay giữ chân nó lại. Nhưng con Vá đã đè lên người thầy, chà qua sát lại với sức nặng gần hai trăm cân của những bắp thịt rắn chắc như thép. Sự lo sợ làm thầy tuần tự mất hết cảm giác, đờ người rồi nhẹ bỗng đi và nặng trịch nhấc tay chân lên hết nổi. Nhưng trạng thái đó diễn ra không lâu. Từ trong cổ họng con Vá không phát ra tiếng gầm rít của những con lợn rừng độc khi nổi xung, đe dọa mà là một giọng gầm gừ trầm đục, sâu thẳm kéo dài. Mép nó không nhe lên, chìa cặp nanh ra mà từ trong mõm nhọn thè ra cái lưỡi nhám liếm hai bàn tay thầy đang đưa lên chống đỡ, liếm lên trán, lên mặt và khắp cả ngực cả vai thầy. Bốn chiếc móng guốc nhọn của nó choãi ra để tránh dẫm lên mình thầy, con Vá cứ đứng vẫy đuôi đưa mõm cọ cọ vào người chủ tốt bụng của nó với tấm lòng kính trọng, thương yêu và chan chứa sự biết ơn.

Bé Hai nghe thấy tiếng thầy ngã, chạy ra chứng kiến hết. Thoạt đầu, tưởng con Vá nổi cơn điên hành hung, thấy tính mạng thầy nguy cấp đến nơi, nó với chiếc đòn xóc chạy tới toan đâm con Vá. Nhưng rồi hai cánh tay bé nhỏ của Bé Hai đang lăm lăm giơ lên lấy đà đâm bỗng sựng lại rồi từ từ hạ xuống. Nó ngạc nhiên, sửng sốt đứng nhìn con vật thường được đem ra ví với người kém thông minh biểu hiện tình cảm mến chủ đến mức gần như người!

Từ hôm đó, con Vá ngày càng thêm quyến chủ. Nó chẳng muốn đùa nghịch lúc không có thầy, nghe thầy gọi dù đang chơi, đang ăn nó cũng bỏ, chạy đến ngay. Ðêm thầy lội đi soi ếch nó cũng lội theo. Buổi trưa thầy nằm đưa võng trước hàng hiên, nó trèo lên sàn nằm dưới chân thầy và đôi lúc thầy ngủ quên nó còn len lén ngước mõm lên liếm nhẹ vào chân chủ. Con Vá đã trở thành bạn chí thiết của thầy giáo Bẩy.

Nhiều người khen con vật khôn. Cũng nhiều người bĩu môi vì ghen tị với thầy: "Có khôn gì cũng là heo rừng. Trước sau gì, động đực nó cũng bỏ về rừng cho mà coi!".

Ðiều họ nghi ngờ đó đã đến!

Sáu tháng mùa mưa, gió ẩm ướt thổi thốc liên miên trong những cánh rừng tràm U Minh Thượng qua rồi, kề đến những ngày nắng nóng cháy da kéo dài của sáu tháng mùa khô cũng trôi qua. Con Vá đã tròn hai mươi bốn tháng tuổi. Ðối với một con lợn rừng cái, đó là tuổi dậy thì của một thiếu nữ mười tám.

Chẳng có gì thay đổi ngoài sự choán chỗ nằm của nó ngoài hành lang mỗi tháng một rộng thêm. Ngoài rừng có vài loại cây đã thay dần lá mới, và điều đó không diễn ra một lúc như cây trổ lộc mùa xuân. Một thứ băn khoăn đang xâm chiếm cả tâm hồn con Vá. Ðêm nó không còn có những giấc ngủ yên tĩnh như trước nữa. Nó thường đứng chồm chân, ngước lên giật giật kéo sợi thừng buộc cổ và đánh hơi bốn phía có các luồng gió thổi về. Những luồng gió từ mọi hướng đưa đến nó tiếng thì thầm của ngàn xanh và mùi rú rậm.

Người không chú tâm có thể cho là đôi tai nhọn, cứng đờ của con vật rừng không chịu nổi tiếng lũ chó xóm dai dẳng khiêu khích; còn như chú Tư Ðằng thì có thể chú tin là nó bị ma trêu quỷ ám cũng nên. Nhưng điều làm con Vá băn khoăn, bồn chồn chính là những tiếng xôn xao mà tai người không thể nghe được, nó gần như tiếng búp lá cựa mình, như tiếng lách nhẹ của một chồi non nhú lên khỏi mặt đất mềm. Ðêm này sang đêm khác, khi vầng trăng thượng huyền cứ lên cao dần thì những tiếng xôn xao mơ hồ đó nghe càng rõ hơn. Chắc chắn là gió có trở mạnh hơn và lay động cây rừng nhiều hơn.

Ðiều ấy chẳng ảnh hưởng gì đến giấc ngủ của thầy giáo Bẩy và các cuộc nhậu, các đám đờn ca đêm của những chàng thanh niên trong xóm. Tối nọ, những tiếng xôn xao ấy rõ lên đến mức lọt tai ông già Nam, một lão lâm kỳ cựu:

- Bà con liệu dỡ khoai, hái bắp đi sớm. Không khéo heo rừng về phá hết rẫy đa!

Các bợm rượu trong xóm nghe vậy liền kháo nhau: "Vậy thì ta đào hầm, gài bẫy bắt... kiếm mồi nhậu đi, các cha!"

Ban ngày con Vá vẫn ăn, tợp nước cám trong máng, vẫn ngủ ngáy rõ to và đùa nghịch như thói quen thường lệ, chẳng có gì thay đổi. Nhiều người đến chơi, tấm tắc khen con lợn rừng lớn nhanh, đẹp mã, khuyên thầy Bẩy nên coi chừng kẻo nó bứt dây, phá rào đi mất thì uổng lắm. Họ nói vui vậy thôi, chứ họ biết tỏng tòng tong con Vá đã trở thành "tù binh nô lệ" của thầy rồi.

Tuy nhiên, một hôm Bé Hai đến sớm thấy con Vá nằm dang xa chỗ sợi thừng buộc cổ. Sợi thừng đã bị răng nó cắn một nhát đứt gọn như dao cạo. Thầy Bẩy nghe kêu, chạy xuống lấy sợi thừng bện bằng da trâu mới, chắc hơn, buộc vào vòng cổ nó và làu bàu nhặt đoạn thừng đứt quật nó cho mấy cái. ồn một chốc rồi đâu đó lại vào khuôn phép. Thầy nghĩ nó muốn thử bộ răng chứ không hề ngờ là con Vá, từ trong tiềm thức, đã có hành động như mấy cậu học trò tinh quái của mình khi muốn đánh cắp của thầy một hòn tẩy, một đoạn bút chì cứ mỗi ngày rời xa bàn một chút cho đến khi thầy không trông thấy. Chuyện đó đã xếp lại và con Vá không còn cắn dây nữa.

Lại một tuần trăng mới. Ðêm sáng hơn, trông rõ cả tàu lá ráng ngời ngời lung linh tận ven tràm bên kia sông. Các loại vật nhỏ thường kiếm ăn đêm dọc chân rừng, không con nào dám mò vào đấy nữa. Tiếng xôn xao đã xua chúng dạt cả vào gần xóm.

Những tuần trăng sau đó, khi con Vá cao thêm vài phân, nặng thêm vài cân, thì tiếng xôn xao mơ hồ ấy càng rõ dần, càng nhiều hơn, thường xuyên hơn từ khi con Vá toát ra những bí ẩn của một thứ mùi đặc biệt thứ mùi bí ẩn gọi kêu đã giục những con bướm đực - từ nhiều dặm xa - bay đến tìm gặp con bướm cái đang bị nhốt trong lồng, thứ mùi khiến cho phấn hoa đực tìm gặp lại một cách diệu kỳ những nhụy hoa cái đang ra sức điểm tô cho một mùa tưng bừng hoa nở.

Ðêm ấy, gió thổi qua rào, ve vuốt sống lưng con Vá. Gió đưa đến nó mùi hương của các bụi lùm và những ngọn cây rừng cao, mùi nhựa chảy từ những cây vỏ nứt, mùi quả chín tươm mật, mùi phấn hoa vàng lay động bởi cánh dơi quạ và các loài chim đêm, li li bay vơ vẩn và ngọn gió trữ tình đón lấy mang đi gieo rắc khắp nơi.

Thầy giáo Bẩy đã ngủ rồi, biết đâu được nỗi bồn chồn của con Vá.

Theo luồng gió, tiếng xôn xao đang chuẩn bị, đã được báo trước, im bặt một lúc, bắt đầu nổi cơn lên, vượt ra khỏi ven rừng tràm và dãy ruộng sáng ngời ánh trăng. Bắt đầu từ một cổ họng, rồi nhiều cổ họng khác tiếp theo. Tiếng hộc...hộc... gào lên vang rền.








Nghe tiếng kêu đầu tiên, con Vá đã đứng phắt dậy, ngước đầu lên, đuôi quật vào mông, giẫm chân trên hành lang và chồm ra lan can. Nó bắt đầu lôi thừng buộc cổ họng ra. Ngoài kia, những con lợn rừng đực của đàn tộc đang không ngớt gọi kêu những tiếng mà thế kỷ này sang thế kỷ khác, các con đực vẫn gọi các con cái trong mùa hôn phối.

Con Vá quên rằng chủ đang ngủ, theo sức mạnh của "Tiếng Gọi", chồm tới, kêu nho nhỏ rồi gầm lên từng cơn kéo dài. Thầy Bẩy tốc màn chạy ra.

Trước mặt thầy là một con Vá chưa từng thấy. Nó như vụt lớn trong phút chốc, nhảy dựng dựng, mọp xuống rồi lại chồm lên cao hơn. Chân sau choãi xuống lấy điểm tựa như sẵn sàng phóng lên. Nó không chú ý gì đến chủ nữa, không thèm đếm xỉa đến sợi thừng thổ tả cắn cái đứt phăng. Mắt nó chằm chằm nhìn sang phía bên kia bờ rạch.

Ðiều mà các con đực đứng ngồi không yên, gào lên, sẵn sàng đánh nhau vì "nàng" đã thấy trong tầm mắt, ấy là Tiếng Gọi giục con Vá "bắc cầu giải yếm", phải tuân theo bổn phận muôn đời của các con cái, chớ bội ước lâu hơn nữa trước định luật của tạo hóa, định luật mà Vá vi phạm để làm vui lòng con người. Và chúng giục gọi đến khản giọng, tiếng gầm gào rung chuyển cả rừng.

- Này, Vá, quỷ bắt mày à? Thầy Bẩy quát lên. Như vừa thoát ra khỏi cơn mơ, nó vụt quay đầu lại. Ðôi mắt đỏ rực chiếu lấp lánh trong bóng tối hành lang. Trông thấy chủ, dáng nghiêng đồ sộ của nó rời khỏi ánh trăng, từ từ hạ xuống. Nó nằm xuống, đuôi duỗi ra, hai chân trước co lại.

Những "anh chàng hiệp sỹ cô độc" kia, mải ngao du chốn đại ngàn, theo bản năng, từ biệt mấy rừng xa đã vượt sông hồ về đây tìm "nàng", đâu biết rằng Vá đã nhiễm mùi con người, đã quen ăn muối và thức ăn nấu chín, đã được con người kỳ cọ tắm rửa, gãi lưng. Chúng đến với "nàng" từng bước một, từ từ như khi phải lần dò tránh bẫy.

- Bé Hai!

- Con đây. Cậu học trò nhỏ thức trước, đứng rình phía đầu hồi bước ra.

- Cái gì vậy? Ai đột nhập vô nhà à?

- Có ai đâu, thưa thầy. Mấy con heo rừng đực kêu con Vá đó mà! Bé Hai vùng vằng đáp vậy. Nó thấy ghét con Vá quá. Thật chẳng khác gì gái nhà lành muốn lộn nài tháo ống đi theo mấy thằng du đãng.

Thầy Bẩy với chiếc thùng thiếc khua ầm lên, rồi đốt một nắm cây chai dùng nhóm bếp ném vù sang bên kia bờ rạch.

Những tiếng gầm gào bên kia im bặt. Chỉ chốc sau, con Vá lôi sợi thừng đến bên chủ. Thầy Bẩy cúi xuống, gãi gãi trên mi mắt, gãi gãi dưới cằm rồi vuốt sống lưng nó:

- Thôi nằm xuống, ngủ đi con!

Con Vá liếm liếm bắp chân thầy rồi ngoan ngoãn ịch sang bên, chờ chủ gãi bụng, gãi lưng.

Giữa lúc ấy, bên kia dẫy rừng xanh biếc ánh trăng, bóng những con lợn rừng đực lắc lư xa dần. Những vệt thẫm di động, óng ánh sắc lông như tơ tằm sống khạc ra những lời nguyền rủa dần dật từng cơn, quyện thành những chuỗi tiếng rền đường bệ hướng về những ngôi nhà đầu xóm ấp Kèo Nèo.

*
* *

Ba năm sau, con Vá nằm giữa Sở thú Sài Gòn. Một gian chuồng hẹp, trần thấp, ba phía tường đá xám và nhưng song sắt thừa sức giam nốt những con sư tử đưa về từ châu Phi.

Thầy trò con Vá kẻ một đường theo số phận.

Tan lìa ấy xảy ra từ hai năm trước.... Một hôm thầy Bẩy đi "ăn ong" chèo xuồng về chưa đến nhà thì thấy ông ấp trưởng hớt hải chặn giữa đường:

- Thầy giáo trốn đi! Trên quận đưa lính xuống xét nhà, bắt thầy!

- Chuyện gì vậy, chú Tư?

- Hai người hôm nọ trời mưa, ghé nhà thầy xin tá túc, rồi ở chơi mấy bữa... Họ là tù chính trị vượt ngục Côn Ðảo về, thầy không biết sao?

- Ai nói vậy?

- Thằng Lin chủ ghe trà vải(3) lên báo quận mà, Chính ông chánh hương quản vừa nói với tôi....

- Cám ơn chú. Tôi phải đi... cũng đành. Nhờ chú về tháo dây thả giùm con Vá ra rừng giúp tôi!

Nhưng con Vá đã bị hương quản bắt đi trước khi chú Tư Ðằng quay lại. Hương quản đưa lên biếu chủ quận tâng công. Chủ quận rừng heo hút nuôi được ít lâu, muốn kiếm chút ân huệ hầu sau có dịp xin đổi về Châu Thành, bèn trở lên biếu chủ tỉnh. Chủ tỉnh Lơcông người Pháp, nhờ lập công trạng tình báo trong trận đánh Ðức thu hồi vùng Andát Loren, được phái sang thuộc địa giữ chức quan cai trị đầu tỉnh Rạch Giá. Lơcông thích thú con lợn rừng hiếm thấy này lắm, bèn nuôi thả trong sân làm cảnh.

Buổi chiều, có quan ba Sácniê tới chơi te nít, ngồi giải khát dưới bóng cây. Con Vá thấy vui, sán đến gần bàn.

- Vas t'en! Vas t'en(4) Sácniê quát lên.

Con Vá ngỡ gọi Vá ơi! Vá ơi! Mừng cuống, xô đến chồm lên người ông ta. Ông ta sợ bẩn quần, nghiêng né làm đổ lăn bàn rượu. Sácniê giận quá, rút súng lục ra toan bắn một phát vào giữa trán con vật ngang bướng! Nhưng Lơcông cười ranh mãnh, chặn tay ông võ biền lại:

- Nó là con thú rừng, như thổ dân xứ này cần khai phá lâu năm mới hiểu được tiếng nói; lòng độ lượng bao dung và nền văn minh của đại Pháp mẫu quốc. Giết nó vô ích! Ðể tớ cho nó lên Sở thú Sài Gòn. Có khi nó còn được đưa về Pari trước chúng ta không chừng!

Nhờ cái Vá trắng mà lần thứ hai con lợn rừng này thoát chết. Tầu Lục tỉnh tu tu chở khách Hậu Giang, kéo ghe chà về thủ phủ thuộc địa Nam Kỳ có chở theo chiếc cũi nhốt con Vá. Dọc hành trình qua nhiều địa phương, nó nghe tiếng hò chèo ghe, tiếng ca vọng cổ của khách thương hồ buồn rã rượi như tiếng thở dài của người dân mất nước - nó chẳng hiểu gì - nhưng cảm thấy bồn chồn xao xuyến, bởi những âm điệu đó chẳng khác mấy giọng hát hò của những người dân ấp Kèo Nèo kia.

Bây giờ thì nó đang ở cạnh chuồng một con hổ, tặng phẩm của Hoàng đế An Nam và một con báo gấm được bắt từ một vùng rừng núi xứ Cao Miên. Chúng không phải cùng loài giống, con Vá không hiểu được chúng. Nhưng nó biết rằng xa xa bên kia - gần chuồng voi sau sở Ba Son - có những con lợn rừng, nó đã nghe tiếng và đánh hơi thấy mà chẳng bao giờ gặp được.

Dọc theo chuồng có hành lang xây theo kiểu khám đường Mỹ quốc, trên vài thân cột giả, có treo biển yết:

"Cấm kích thích các thú vật"

Và trước chuồng nó, có biển đề:

Heo Rừng

"Sus Crofa"

Tặng phẩm của ngài Lơcông

Ðám khách thị thành nhàn du, ngày ngày diễu qua các cửa chuồng, những con gấu rẻ tiền chồm chồm chắp tay há mõm chờ bánh mì, chuối, lạc rang mà trẻ con có quyền vứt cho chúng, và trò đó làm các ông phán già che ô cầm can đứng xem thích thú, cũng như các cô khâu đầm, các chị vú em, các bà mẹ và em bé đều lấy làm hoan hỉ.

Trên thân cột giả nối liền chuồng nó và chuồng con hổ, có treo biển chữ in tráng men bằng tiếng Pháp đưa từ Pa-ri sang:

"En raison des áccidents survénus aux animaux

II est Formellement Interdit

sous peine de poursuites judisiaires

De jeter quoi que ce soit aux carnassiers(5)

Nó bị liệt vào hàng thú dữ ăn thịt sống chăng? Hay đó là một sự giam nhốt nhẫm lẫn? Hay bởi cặp nanh cong để tự vệ của nó khiến người ta nghĩ nó có thể ăn thịt mình? Và chọc phá kích thích giận dữ, biết đâu nó sẽ phá chuồng ra nhai xương họ cũng nên? Dù thế nào mặc lòng, đám khách thượng lưu cũng cảm thấy rất an tâm khi nhìn vào cặp nanh cong nhọn hoắt của con lợn rừng đồ sộ bên trong hàng song sắt, như nhìn bức ảnh một tên bạo loạn bị bắt trương lên trang nhất của tờ Lục tỉnh Tân văn và họ rất mực tri ân nhà cầm quyền đã hết lòng bảo vệ tính mạng tài sản họ.

Khi mới bị đưa lên nhốt ở đây, nó ngỡ đây chỉ là một trạm chuyển tiếp, để rồi người ta lại đưa nó về với chủ nó. Nó lại được đeo vòng da vào cổ, có chiếc lục lạc rung leng keng đến là vui tai. Ðôi lúc nó cũng ịt..ịt... đòi những người đứng bên ngoài đùa nghịch với nó như trước kia người ta đã dạy tập nó không xa cánh rừng quê hương của nó là bao. Ðám khách kiêu sa ngạo mạn càng chỉ trỏ chế giếu, cho là nó cũng xin xỏ đòi ăn như những con gấu chó, gấu lợn. Thái độ khiêu khích điên khùng trước con vật bị cầm tù. Họ không biết rằng chính họ cũng đang bị giam nhốt trong một nhà tù mênh mông đó sao?

Tháng ngày ồn ã trôi qua, cho dù cách biệt ở một nơi có suối nước, có hồ ao, bên một dòng sông nhiễm đặc mùi bùn, những tiếng còi ô tô, tiếng chuông xe điện, tiếng nhà máy, mùi xăng dầu và loa quảng cáo vẫn tràn vào khu vực đầy cây xanh và cổ thụ yên tĩnh, bên rìa thành phố này.

Hai mùa mưa đổ trắng xuống các rặng còng và những cây phượng vĩ gần hồ nuôi cá đã hai lần rắc xuống thảm cỏ xanh những thảm hoa đỏ rực...

Từ lâu, nó không chồm lên song sắt để vận động các cơ bắp, như con báo láng giềng ngày ngày không mệt mỏi nhào lộn phí sức vô ích mà không bao giờ thoát ra được. Nó cũng không nhảy bắt những con mồi tưởng tượng chẳng bao giờ đuổi gặp. Nó nhớ ngôi nhà sàn thấp, xinh xinh, tràn ngập ánh nắng, quanh vuông rừng xưa là một thế giới đầy dẫy những con rắn nước, rắn mai gầm con, bò chậm chạp trong các lùm rang, các bụi gai trùm lé... những tổ trứng chích, trứng le le thơm sực mùi cỏ khô lót trong lau sậy, và cứ nằm ngơ ngẩn nhớ mùi hăng hăng của lá cỏ cây rừng.

ở đây, một cuộc sống đơn điệu, các bữa ăn nhàm chán lặp lại hàng ngày, tường đá xám lạnh lẽo và các chấn song đen sì. Nó không phạm trọng tội gì. Nhưng nó không chống chọi nổi cái lạnh. Cái lạnh đã luồn vào bên trong tim phổi nó. Ngày lại ngày nó càng kém sức dẻo dai, trở nên chậm chạp. Và khốn nạn hơn, thứ khí lạnh ẩm ướt xám xịt tràn ngập dẫy chuồng đá, cuối cùng đã gậm nhấm các đầu khớp bộ phận cơ thể và đường xương sống của nó, đến nỗi nó không thể nhảy lên nằm trên các bậc gỗ.

Từ trong thẳm sâu tâm hồn nó, mong muốn được gặp lại chủ cứ dâng lên. Nó đợi chờ. Nhiều lúc nó cố tình xem trong những gương mặt kia có chủ nó không, có khi nó nằm lim dim lắng nghe trong các giọng nói tiếng cười, hy vọng ra giọng tiếng quen thuộc của con người ngày xưa. Giờ đây mòn mỏi hết trông chừng vào đám đông rồi, suốt ngày nó nằm còng queo, lơ mơ ngủ. Chỉ đến giờ đã định, dạ dày đòi hỏi cần phải ăn, nó mới thấy chút ít hào hứng hoạt động trở lại.

Chính lúc mà con Vá không hy vọng gặp lại chủ nữa, thầy Bẩy đã tới. Nó đứng nhìn ông khách chờ mọi người đi hết mới lẳng lặng một mình bước đến bên chuồng nó. Mắt nó không còn nhận ra ở ông một chút gì. Thầy Bẩy đã trút bộ quần áo bà ba đen, chiếc nón lá... để thay bằng bộ quần áo ka ki xanh bạc màu, lấm tấm vệt dầu.

- Vá ơi! Con gái khốn khổ của ba! Mày không còn nhận ra ba nữa sao?

Con Vá đang bước đi bỗng dừng phắt lại, nhảy sang một bên, mắt nhìn căng thẳng, làn da trán co lại và vẫy đuôi liên tục.

- Con đã lớn rồi mà ba vẫn cứ nghĩ con còn bé dại. Chính vì thương lo đó mà ba đã làm mày khổ cả một đời. ờ, phải chi hồi đó...

Tưởng chừng như trên thế gian này không gì có thể tách rời nó khỏi con người đang tiếp tục nói với nó bằng giọng xúc động, những lời đầy tin cậy và thương quý ngày xưa. Trong khi thầy nói, hai bên hông con Vá hóp vào và từ trong cổ họng sù sì của nó thoát ra một tiếng dài, một tiếng thật dài khàn khàn xiết bao êm ái.

Nó lăn ra, chờ chủ gãi lưng như lúc còn là con lợn rừng bé nhỏ và khi đánh hơi thấy bàn tay chủ thò vào song sắt, nó liền chồm dậy rướn cổ thè chiếc lưỡi nhám nóng hầm hập liếm mãi bàn tay đã từng vỗ về, săn sóc nó ngày xưa. Thầy nhìn lên làn da trán nó cọ liên miên vào song sắt đã dồn lên thành một cục chai, còn túm lông đuôi thì xơ xác quá. Từ lúc nó bị hương quản bắt đi, không ai có thể đến gần để tắm rửa, chải lông cho nó, từ mình con Vá xông ra một mùi hôi nồng nặc làm cho bộ mã u sù của nó trông càng thê thảm. Từng chặp nó ngậm mút bàn tay thầy trong cái họng dài to tướng rồi lại nhả ra, và nhìn chủ bằng cái nhìn cật vấn đầy trách móc, ngốc nghếch y như thuở lên hai tuổi nó đã nhìn thấy vầng trăng đêm đêm cứ tròn dần ra.

- Sắp tới giờ đóng cửa rồi! Người gác điêng nói sau lưng thầy Bẩy. Khi thầy rút tay ra, quay mặt lại, ông ta hất bộ ria củ ấu, hỏi: "Chắc trước kia, anh có làm bồi cho quan chủ tỉnh Rạch Giá?"

- Dà! Mà chỉ ít lâu thôi... Thầy Bẩy cười nhịn nhục, đáp ứng như một tất nhiên để giấu tông tích "tên bạo loạn đang bị nhà nước truy lùng". Còn vài hôm nữa thầy sẽ được các đồng chí đưa xuống tàu ra hải ngoại học tập lớp đào tạo cán bộ phong trào, chọn lựa từ các tầng lớp trẻ: thanh niên đi làm nghĩa vụ và thầy giáo yêu nước vừa được Ðảng giác ngộ.

*
* *

Con Vá nằm đó, trong gian chuồng ẩm thấp, lông hoe hoe một màu vàng xỉn. Thiên hạ gọi nó là dã thú. Nó đã mất tên, không còn là con lợn rừng của ai và cũng chẳng còn là con vật thuộc nhà cầm quyền.

Lá vàng rụng thay cho bụi lốc mùa hè rồi gió bấc thổi về đưa cái lạnh từ phương Bắc xuống, thâm nhập vào buồng phổi con Vá đã yếu ệu lắm rồi. Mùa này sang mùa khác, nó hoài công chờ đợi con người có tâm hồn trong sáng, độ lượng đã âu yếm gọi tên nó là con Vá tới thăm nó một lần nữa, con người đã từng chăm chút dưỡng nuôi, trông thấy nó lớn lên, từng cứu nó thoát chết, đã làm tiêu tan trong lòng nó sự hiểu lầm muôn thuở xa cách những con người với các loài vật sống trong hoang dã.

"Cấm kích thích thú vật"! Con Vá đâu còn có thể bị kích thích nữa. Thứ bệnh khủng khiếp tàn phá buồng phổi con người rình mò dọc dãy chuồng ẩm ướt, kém vệ sinh đã thừa cơ nó suy nhược, tấn công nó đổ gục.

ánh đèn gác vàng vọt chiếu qua hàng song sắt. Nó nằm đó, từ cổ họng thoát ra một tiếng rên dài ảm đạm, khàn khàn. Ðâu phải nơi đây là chốn loài giống nó hẹn gặp tử thần. Một làn sóng gợn chạy dài trên sườn và hai bên hông nó. Và những tiếng rên rỉ nối liền theo. Kiệt sức bởi muộn phiền và số phận nặng trịch đè bẹp xuống, con Vá phát lên một tiếng gào tuyệt vọng về với núi rừng. Ðầu phía kia, những con lợn rừng độc chiếc bị bẫy bắt đưa về từ rừng lá Ninh Thuận, từ rừng cao Tây Nguyên đã nghe thấy tiếng gọi của con Vá. Tất cả những điều mà viên thú y sĩ, ông phó giám đốc và người gác không thể hiểu được, đã làm lay động chúng sau những chấn song. Những chiếc nanh cong của chúng nhe ra vành mép nhếch ngược, lông gáy dựng đứng, cổ họng rung mãnh liệt. Và những tiếng gầm gào không ngớt hộc lên, vang dội cả một dọc dài bờ sông Thị Nghè chìm trắng trong sương đêm.

Lơ láo giữa hư ảo đang bắt đầu trĩu xuống, con Vá bắt gặp lại những tiếng nó từng nghe, trên hàng hiên ngôi nhà sàn, một đêm trăng xao xuyến từ bên kia cánh rừng vọng sang. Nó cựa mình chồm dậy, gượng đứng lên, nhưng lại ngã vật xuống, đập vào nền đá. Bên trong đó đang triển khai cuộc giành giật giữa sự sống cố vận động các cơ bắp lấy lại sinh khí và cái chết lấn dần từng bộ phận, giữa tiếng gọi muốn dựng nó lên và tình cảm đã dí nó xuống trong tâm hồn méo mó đã biến nó thành một nô lệ của những con người.

Trong các chuồng lân cận, bóng đen lờ mờ của các loài dã thú khác cứ nặng nề lượn vòng xát lưng vào tường và các chấn song, đầu nghiêng nghiêng, cổ vươn dài tới trước, chậm chạp từng bước thận trọng như những lúc rõi theo mồi. Con thì mắt đỏ rực, con thì mắt xanh lè chói ngời đầy ánh lân quang.

Ðêm thăm thẳm, buốt lạnh, đen mù. Con Vá lại tiếp tục rền rĩ. Nó thở hổn hển, mũi lắc lư như một ống bễ lò rèn quá cũ mòn đã mất hết tác dụng. Nó thử động đậy. Nhưng cái lạnh cóng dưới bốn chân cứ từ từ dâng lên ngực về đến quả tim, trong bộ da lùng nhùng. Bốn chiếc móng guốc sắc nhọn của nó duỗi ra, không co lại được nữa và tai nó cụp xuống như lúc nó giận dữ. Nó ngóp ngóp nhại lại một cách vụng về động tác nhai rễ củ gau gáu của những con lợn rừng đang sống giữa ngàn xanh tự do.

Tiếng than vẫn kéo dài của con Vá, tất cả đám lợn rừng không ngủ bên kia đều chăm chú lắng nghe. Nó hối tiếc lần cuối cùng rằng nó đã khinh khinh coi thường tình cảm của giống loài, và lòng nhớ ơn mà nó vẫn giữ theo tập tính giống nòi đã ràng buộc nó với con người mà không còn bao giờ gặp lại. Giọng khàn khàn run rẩy của nó thú nhận với tất cả các loài giống láng giềng rằng nó đã bội ước với định luật của ngàn xanh chỉ vì thích ở lại trong nhà người có tổ cỏ ấm, có ủ lá chuối khô và thức ăn nấu chín hơn là về với những con lợn rừng đực dữ tợn và khờ khạo.

Bỗng nó rùng mình một cái, cổ xuôi ra. Vạch cầu nối cuối cùng giữa đầu và tim đã gãy. Khắp vườn cây um tùm của Sở thú Sài Gòn nửa đêm bỗng rung lên, chấn động liên tục các tiếng gầm: lừ đừ hung dữ, phẫn nộ ai oán của tất cả các loài mãnh thú đồng cảm cùng cất lên những tiếng gào tự do, mênh mông vô bờ.

Sáng sớm hôm sau, người gác đi dọc các dãy chuồng trông thấy con Vá cứng đờ nằm lù lù một đống, mép xệ cong, he hé thông ra chiếc lưỡi trắng bợt, một nửa bị răng hàm cắn ngập.

--------------------------------------------------------------------------------

(1) Tiền thân của Trư Bát Giới trong Tây du ký

(2) Con cu ly

(3) Thuyền bán tạp hóa lưu động

(4) Cút đi! Cút đi!

(5) "Cấm ngặt không được vứt bất cứ thứ gì cho thú dữ. Nó có thể xảy ra tai nạn cho súc vật. Nếu vi phạm sẽ bị truy tố trước tòa án"

Sau chớp là giông bão
Tác giả: Y Ban
Thân tặng Hiên.

Người nàng lâng lâng như bước trên đệm khí. Nhưng những bước chân đặt lên từng bậc thang lại nặng nề biết bao. Ngôi nhà của nàng vẫn còn sáng ánh đèn. Cha mẹ nàng từ quê lên chơi vẫn còn thức. Nàng đặt cái túi xách xuống đất và đưa mắt tìm kiếm. Cha nàng vội bảo:

- Nó chờ con đến chín giờ không thấy nên nó đem con bé về nhà nội chơi rồi. Ơn trời, thế là anh ấy không có nhà. Nàng thở phào nhẹ nhõm, với chiếc khăn đi vào nhà tắm.

Nàng yên ả ngả mình trên giường với một ý nghĩ rất đỗi dịu dàng, nàng sẽ nhớ lại. Nhưng cơn buồn ngủ đã kéo đến, thế mà nàng lại muốn thức biết bao. Một giấc ngủ ngon, sâu không mộng mị cho đến tám giờ sáng hôm sau khi mẹ nàng đánh thức nàng dậy ăn sáng. Nàng cảm thấy cực kỳ khoan khoái và tỉnh táo hẳn. Nàng ăn bữa sáng ngon lành.

Thế rồi thay vì mang quà đến cho chồng con nàng lại lên giường nằm. Nàng lại muốn nhớ lại. Sao nhỉ, người ấy đã ôm lấy mặt nàng. Nhưng thực ra từ trước đó mấy phút nàng đã rất muốn ngả đầu vào vai người ta. Nhưng tại sao nàng lại muốn thế nhỉ? Một cơn buồn ngủ lại ập đến. Nàng cố cưỡng lại để nhớ, dịu ngọt đến thế cơ mà. Và giấc ngủ đã chiếm mất cơ thể, ý nghĩ của nàng.

Ðến 12 giờ trưa mẹ nàng đánh thức nàng dậy ăn cơm. Nàng cảm thấy sinh lực dồi dào, tuy nhiên nàng vẫn cố bao biện:

- Ði công tác phải mấy ngày nóng quá.

Cha nàng đồng ý ngay:

- ừ mấy ngày qua ngột ngạt thật.

Nàng lại ăn một bữa cơm rất ngon và nhanh. Xong nàng rửa mặt mũi cho tỉnh táo. Rồi để cho thật tỉnh táo nàng cầm quyển sách để đọc. Ðọc được vài trang ý nghĩ của nàng lại xoay về với sự dịu ngọt. Nàng đã đặt được tên cho sự kiện đó. Nhưng tại sao nàng lại muốn ngả đầu vào ngực người ta kia chứ? Nàng một người đàn bà đã già dặn trong trường đời. Cuộc sống với bao nhiêu đau khổ, hạnh phúc, thất bại và thành công tới tấp bủa vây nàng. Ðể bây giờ nàng nhận ra cái chân của cuộc sống rằng: ở đời chẳng có phân giới nào rõ ràng cho hạnh phúc hay bất hạnh, sung sướng và khổ đau. Những cảm giác đó có một vòng giao thoa rất rộng. Hạnh phúc ư? Rồi thì bất hạnh đấy. Sung sướng ư? Thì sẽ khổ đau ngay. Vì thế nàng rất đỗi yên tâm trong hạnh phúc, bất hạnh, sung sướng và khổ đau của mình. Nhưng cuộc sống đâu để cho nàng được tự do trong cảm giác của mình như thế. Con tạo luôn tạo ra tình huống để thử thách nàng. Nàng lại là một người đàn bà cực kỳ nhạy cảm, yếu mềm nên nàng đã chọn cho mình một thứ vũ khí. Ðó là những chiếc gai nhọn của con nhím. Nàng luôn giơ móng vuốt của mình bằng miệng lưỡi của một kẻ táo tợn, đôi khi bặm trợn. Quả nhiên thiên hạ sợ nàng.

Nhưng tại sao nàng lại muốn ngả đầu vào vai người ta kia chứ?

Nếu tính đến thời điểm nàng muốn ngả đầu vào vai người ấy thì nàng chỉ quen biết người ta vỏn vẹn có 40 giờ. Một người đàn ông có gương mặt tử tế nhập vào chuyến đi công tác với nàng. Những người đàn ông đi cùng xô vào tán nàng rào rào. Miệng lưỡi của những kẻ thạo đời hư hư, thực thực làm nàng khó có thể nào đối đáp lại được. Nàng chọn một gương mặt đàn ông tử tế đó để công kích thay vì sự đối đáp lại. Một vài chuyện qua lại hết veo đoạn đường dài hơn trăm ki-lô-mét. Rồi hóa ra đó là những người đàn ông cực kỳ thạo việc và khi làm việc họ cực kỳ nghiêm túc. Nàng cũng nhập vai với một vẻ thạo việc không kém. Tuy nhiên nàng vẫn hết sức đề phòng với những người đàn ông đó bằng cách nàng đi gần với người đàn ông có gương mặt tử tế mà trong thâm tâm nàng coi như một chú bé con để nàng lớn tiếng xưng là chị. Nhưng thực ra bộ mặt tử tế đó cũng chẳng tử tế chút nào khi thi thoảng bên tai nàng lại có những tiếng thì thầm như gió thoảng: "Chị đẹp lắm!" hoặc: "Lần sau đi công tác chị đừng có mặc váy ngắn nhé làm người khác không làm được việc đâu". Nàng không chấp những lời nói trẻ con ấy. Vì nàng nghĩ thầm bộ mặt kia sao trải đời bằng nàng được.

Nhưng trước khi nàng muốn ngả đầu vào ngực người ta thì đã có một sự đụng chạm rất đỗi dịu dàng.

Một cơn buồn ngủ lại kéo đến. Khi nàng mở mắt ra và còn đang ngơ ngác xem mình ở đâu, trần gian hay dưới địa ngục thì chồng nàng đang nhìn nàng đăm đăm. Rồi anh ca lại bài ca cũ:

- Ðàn bà con gái mà không chịu làm việc an nhàn. Cứ thích nhảy thếch lên cơ, cho chết. Nhưng mà mệt lắm à?

Nàng quay mặt đi ra vẻ hờn dỗi.

Sau đó dường như để làm lành, chồng nàng ngồi sát vào nàng thì thầm: "Ði về nhà bên kia đi".

Cũng là tiếng thì thầm mà nàng cảm thấy rùng mình với cảm giác sợ hãi. Nàng đã hiểu tiếng thì thầm đó nói lên điều gì. Rằng chồng nàng đang rất muốn nàng. Thế còn nàng đang chỉ muốn ở một mình mà thôi. Tuy nhiên nàng đã có những kinh nghiệm để ứng xử trong những tình huống như thế này. Tốt nhất là phải nghe theo anh. Nàng ngoan ngoãn đứng lên đi theo chồng.

Nhà bên kia là nhà cha mẹ chồng. Hai vợ chồng nàng đã ra ở riêng nhưng cha mẹ vẫn để cho một phòng để thi thoảng về chơi. Nàng đưa quà cho cha mẹ chồng, hỏi han con gái dăm câu thì chồng nàng đã lôi tuột nàng vào trong nhà. Chồng nàng hối hả chằm bặp nàng. Mặc dù rất có vẻ muốn yêu nàng ngay nhưng vẫn không quên căn vặn:

- Ði công tác có phải lòng thằng nào không đấy?

Mọi bận nghe chồng hỏi vậy nàng sẽ xù ngay những chiếc gai nhím ra để đập lại nhưng lần này nàng chỉ lặng lẽ đẩy chồng ra. Và trong đầu nàng cũng hiện lên một câu hỏi: Liệu nàng đã phải lòng ai đó chưa? Nhưng nàng lại bật ra ngay câu trả lời:

- Em đã làm vợ anh bao nhiêu năm rồi, vợ anh thế nào mà anh không biết ư?

Chồng nàng cười xí xớn:

- ừ thì cứ phòng ngừa trước đi.

- Nhưng anh có thể ngừa được gì nào khi em có phải lòng ai thì cũng là sự đã rồi.

- Em mà phải lòng ai anh sẽ biết ngay bây giờ đây.

Chồng nàng lại chằm bặp nàng với cử chỉ mạnh mẽ hơn như để chuộc lỗi với nàng. Thân thể nàng nhũn ra không một cảm xúc. Nhưng chồng nàng đang rất hào hứng thế kia, nàng không muốn anh mất hứng. Vả lại nàng cũng có kinh nghiệm trong những lúc như thế này. Nếu nàng không có hào hứng với anh, anh sẽ ca lại bài ca cũ. Rồi sẽ cãi nhau, dỗi hờn.

Trong cuộc sống, vợ chồng nàng có nhiều xung đột, bất trắc nhưng sau đó đã được giải quyết êm ả. Tuy nhiên sự êm ả đó cứ lặp đi lặp lại thành một rãnh mòn, từ lâu đã không còn làm nàng thổn thức được nữa. Chồng nàng đã trở thành một người ruột thịt thân thích như cha nàng, như anh em nàng và như con nàng vậy. Nàng lo lắng, chăm sóc cho anh nhưng nàng không còn xao xuyến mỗi khi anh động chạm đến nàng. Cùng với sự "xơ hóa" ở cảm xúc với chồng thì đêm về nàng hay có những giấc mơ kỳ lạ. Một người đàn ông lạ mặt liếc nhìn nàng, hay động nhẹ vào nàng thôi là nàng cảm giác xao xuyến đến tột cùng. Những đêm nào có giấc mơ như thế thì buổi sáng nàng thức dậy cực kỳ khoan khoái, và cảm thấy sức lực tràn đầy. Tuy vậy nàng không bao giờ có ý định tìm kiếm gương mặt một người đàn ông nào ở ngoài đời giống trong mơ. Nàng nhìn hết thảy mọi người đàn ông với sự vô cảm.

Vậy tại sao nàng lại để cho sự đụng chạm xảy ra?

Buổi chiều, khi kết thúc công việc, cả đoàn đi ra biển. Họ giẫm chân trần trên cát mịn và im lặng. Ai còn có thể tán được những lời vụn vặt, vô nghĩa nữa kia chứ khi đang ở bên một sự hùng vĩ nhường này. Rồi mọi người kéo lên bờ đê, ngồi xuống bên cạnh khóm kim trâm đang nở hoa trắng muốt. Nàng cảm thấy mình hoàn toàn là một cô bé con vô tư, chưa từng bận bụi trần gian. Nàng cất tiếng hát Biển hiền hòa lớp sóng đẹp bao la, lòng ta như rộn vang ngàn câu ca. Cả đất nước xanh tươi như mộng đời, lưu luyến trong tâm hồn bao người... Sóng biển đệm đàn cho nàng. Có lẽ từ hồi say sưa hát ru con đến bây giờ nàng mới hát say sưa đến vậy. Ngày còn ở với mẹ chồng, khi nào nàng hứng khởi hát véo von thì bà bảo: "- Cô hát hay đấy, sao không đi hát mà kiếm ăn cho nó nhàn thân". Mỗi lần nàng cất tiếng hát thì mẹ chồng nàng lại bảo thế. Khi sống riêng với chồng rồi cao giọng lên hát thì chồng bảo "- Cô lại ra đường chập điện với thằng nào rồi mà yêu đời véo von thế". Vậy là giọng hát của nàng cứ lịm đi. Khi nàng hát xong cả bọn im lặng một lúc lâu, rồi thì những giọng đàn ông ồ ồ cất lên. Ban đầu còn chệnh choạc sau thì quyện dần. Rồi thì nàng chẳng thể hát một mình được nữa. Nàng hòa giọng vào dàn đồng ca. Dàn đồng ca lắc lư nghiêng ngả, như say trước biển, người nọ ngồi sát vào người kia thân thiện, hòa bình. Nàng chợt nghĩ ra một điều to tát, giá tất cả loài người cùng nắm tay nhau vòng quanh biển để hát thì trái đất này sẽ hết chiến tranh, đau khổ và đói nghèo. Một ý nghĩ to tát như thế để nàng không mấy chú ý đến việc gương mặt tử tế đó đã nép vào người nàng từ lúc nào. Một tiếng nói ấm áp thoảng qua tai nàng: "Hát nữa đi em, em hát hay biết bao". Em ư? Ðiều gì đã xảy ra thế. Sao lại là em nhỉ. Nàng quay lại nhìn thẳng vào gương mặt tử tế. ánh hoàng hôn chạng vạng vẫn đủ để nàng nhìn thấy một đôi mắt đang nhìn nàng đăm đăm. Và đôi môi không ngừng mấp máy những câu tiếng Anh I love you! I love you. Trong đầu nàng cũng xuất hiện những câu tiếng Anh I like you, Ineed you but I don't love you (1). Nàng rất muốn bật ra khỏi đầu những câu tiếng Anh đó rồi phá lên cười để dành lại thế chủ động. Nhưng mắt nàng đã hoa lên và nàng muốn ngả đầu vào vai người ta. Sao nàng lại muốn thế? Nàng cũng không hề biết. Chắc chỉ có biển mới biết. Tuy nhiên chiếc đầu kiêu hãnh của nàng vẫn ngồi im trên cổ. Nàng ý tứ ngồi xa ra.

Chồng nàng đã thức giấc:

- Em không ngủ à?

- Em đã ngủ cả ngày rồi mà.

- Thôi chết đã bảy giờ rồi cơ à? Em đói rồi phải không? Anh đưa em đi ăn nhé. Hôm nay anh thấy em có vẻ là lạ thế nào và lại xinh nữa. Phải chiều thôi, kẻo không có ngày lại mất vợ.

Nàng giật mình và vội vàng trở lại bộ mặt hơi câng câng của mình.

- Gớm chết, vợ anh may mà lấy được anh là phúc to bằng cái đình rồi. Anh cứ bỏ ngoài đường bảy ngày bảy đêm xem có quạ nào nó tha đi không?

- Nói linh tinh thế, thôi nào ăn đi.

Chồng nàng khoác vai nàng dịu dàng. Ðó cũng là một sự dịu dàng, nàng cảm nhận được nhưng chỉ có điều nó không giống sự dịu ngọt kia.

Cảm giác muốn được ở một mình làm nàng ăn không ngon miệng. Thức ăn vào đến đoạn ngang trái tim là muốn nhào trở ra. Chồng nàng ân cần gắp thức ăn cho nàng làm nàng nghĩ ngợi. Rồi bữa ăn cũng qua. Nàng bảo với chồng:

- Anh cứ ở nhà bà nội với con. Em về nhà ngủ một mình cũng được, cho khỏe mai còn đi làm.

Chồng nàng không đồng ý. Nàng cảm thấy sự thất vọng vô cùng. Về phòng nàng vớ ngay một quyển sách đọc để yên thân. Một lần nữa chồng nàng đâu có để cho nàng yên thân. Ðã thành lệ mỗi lần nàng đi công tác về dù chỉ một hai ngày anh cũng chằm bặp nàng như là đã xa nhau lâu lắm. Anh tỏ ra quan tâm và rất âu yếm nàng. Lần này cũng vậy. Anh đến bên nằm ấp vào nàng. Anh gối tay để cho nàng đọc sách. Một lần nữa nàng lại thất vọng tràn trề. Thực ra nàng đâu có ý muốn đọc sách, đó chỉ là cái cớ để cho nàng suy nghĩ mà thôi. Dù vậy nàng cũng cảm nhận được bộ ngực của chồng vừa ấm áp, vừa mạnh mẽ. Nàng vùi mặt vào ngực chồng ngủ thiếp đi.

Ngày hôm sau nàng đến cơ quan làm việc. Thay vì phải xử lý các số liệu của chuyến công tác vừa qua thì nàng lại ngồi dí bên máy điện thoại. Nàng chờ. Nhưng đó là một buổi sáng yên tĩnh. Ðến gần 10 giờ mà chẳng có cú điện thoại nào cả. Ngực nàng căng phồng. Thỉnh thoảng nàng lại trút một tiếng thở dài để tống bớt không khí ở ngực ra ngoài.

... Trời tối sẫm mọi người quay về nhà nghỉ. Từng người rải bước đường và chẳng còn ai trêu trọc ai nữa. Chỉ có gương mặt tử tế vẫn đi bên cạnh nàng và vẫn bằng những câu tiếng Anh để khen nàng là một cô gái đẹp. Nàng bảo rằng nàng đã là một người đàn bà. Nhưng người ấy bảo nàng chỉ là một cô bé và I love you, I love you. Nàng trở về phòng với cảm giác sẽ không ngủ được nhưng vừa đặt mình xuống giường nàng đã ngủ ngay.

Ngày làm việc hôm sau diễn ra với nhịp độ nhanh hơn để có thể kết thúc chuyến công tác sớm hơn dự định một ngày. Ðến sáu giờ tối thì công việc kết thúc. Mọi người cùng đề nghị trở về nhà ngay. Ô-tô đã chuẩn bị sẵn, chỉ có điều gương mặt tử tế bỗng trở thành một nhà đạo diễn. Người đi tháp tùng được chỉ đạo ngồi lên ca-bin cạnh lái xe. Hai người đàn ông được chỉ ngồi lên ghế trên, còn nàng ngồi xuống ghế sau cạnh cửa sổ và gương mặt tử tế thì ngồi cạnh nàng. Xe đi trong màn đêm yên tĩnh. Sau hai ngày làm việc căng thẳng những người đàn ông ở hàng ghế trên đã đi vào giấc ngủ. Trước khi ngủ họ còn cố đùa một câu: Tranh thủ ngủ tí để lấy sức về nhà cho vợ con truy lĩnh. Không gian chỉ còn lại hai người. Nàng lại một lần nữa quên mất hiện tại của mình. Nàng ngồi nghe gương mặt tử tế nói về mình, rằng anh ta đã có bảy bằng sáng tạo. Rằng thì đàn ông phải có chí tiến thủ. Anh ta đã đạt được điều đó. Và đàn ông thì phải biết yêu cái đẹp. Thấy cái đẹp mà không yêu thì không phải là đàn ông. Còn ở người phụ nữ, cái duyên phải cầm đầu. Có đẹp đến đâu mà không có duyên cũng vứt. Mà ở nàng vừa duyên lại vừa đẹp, thế thì tại sao người ta lại không yêu nàng cho được. Sự từng trải trong con người nàng chỉ thốt lên những lời yếu ớt: - Ðừng có lạm dụng sự yêu đến vậy! Reng reng... chuông điện thoại cắt ngang luồng suy nghĩ của nàng. Nàng vồ lấy máy. Ðó là chồng nàng rủ nàng đi ăn trưa. Nàng cảm thấy gần như ốm. Nàng thều thào đồng ý. Trong lúc đợi chồng đến đột nhiên cảm giác của nàng chuyển sang hướng hờn dỗi, rằng người ta đã quên quách nàng rồi. Sự dỗi hờn bóp nghẹt trái tim nàng. Một lần nữa nàng lại không muốn mình chết chìm trong sự dỗi hờn đó. Nàng nghĩ đến một điều rất thật rằng thì là người ta cũng có một người vợ để ôm ấp yêu thương. Sau sự dịu ngọt đến thế với nàng trên quãng đường hơn 100 ki-lô-mét thì ở nhà người ta đang có một người vợ mong chờ. Và như chồng nàng người ta cũng chằm bặp, yêu thương vợ người ta chứ. Bây giờ chẳng hạn, vợ người ta hẹn đi ăn trưa cùng chồng vì thế chẳng thể gọi điện cho nàng được.

Chồng nàng đến, anh ân cần hỏi thăm nàng rằng nàng có ốm hay không sao mặt nàng xanh xao thế. Anh đưa nàng đến một tiệm ăn ngon, cố ép nàng ăn. Rồi đưa nàng về cơ quan ngồi với nàng cho đến giờ làm việc.

Buổi chiều, nàng uể oải mang tài liệu ra làm và không còn nghĩ đến cú điện thoại mong đợi nữa. Trời chiều cả phòng ngồi quanh bàn trà chờ hết giờ làm việc, thì bỗng có điện thoại cho nàng. Một giọng nói xa lạ hỏi thăm nàng có khỏe không, và còn nhớ người ta không? Nàng trả lời nàng chưa nhận ra người đang nói chuyện với nàng là ai cả. Giọng nói qua điện thoại có vẻ thất vọng. Rồi giọng nói ấy bảo với nàng rằng: - Trông nàng phúc hậu thế mà lại có ý định giết người kia đấy. Nghe đến đấy nàng bắt đầu run rẩy. Nàng hẹn lúc khác sẽ gọi lại và đặt vội máy xuống. Nàng đảo mắt nhìn mọi người trong trạng thái sợ sệt như nàng vừa có ý định ăn vụng vậy. Nàng ra một góc ngồi, run rẩy trong trạng thái đầy xao xuyến. Thì ra là người ta vẫn nhớ đến nàng chứ không phải là đã quên nàng.

- Kìa mơ màng gì, đức lang quân đến đón.

Một cô bạn cùng phòng gọi giật giọng, nàng cuống cuồng đứng lên lấy hai tay xoa mặt, vội vã như kiểu xóa dấu vết. Nàng liếc vội vào chiếc gương to treo trên tường. Mặt nàng đã giãn ra nhưng đôi mắt thì còn ngơ ngác. Chồng nàng vào phòng chào mọi người và dừng lại vài giây ở trên mặt nàng. Trên đường về anh không nói gì cả, còn nàng thì huyên thuyên đủ chuyện.

Về nhà nàng vừa nấu cơm vừa hát thầm trong họng. Chồng nàng ngồi im lặng đọc báo. Cơm nước xong xuôi nàng bê mâm để lên bàn rồi vào phòng tắm. Nàng trút bỏ quần áo rồi tự ngắm thân thể mình. ý nghĩ của nàng chưa liên hệ gì với thân thể của mình thì chồng nàng đẩy cửa phòng tắm bước vào. Nàng thật sự ngạc nhiên vì đã lâu lắm rồi từ khi sinh con xong thì chẳng bao giờ có chuyện tắm chung với nhau nữa. Chồng nàng để nguyên cả quần áo ôm lấy nàng. Anh định nói gì đó nhưng rồi anh lại cúi xuống hôn nàng. Như có phản xạ sẵn nàng né tránh cái hôn đó, vì cũng từ lâu lắm rồi nàng và chồng cũng không còn hôn nhau. Chồng nàng bê chặt lấy mặt nàng và hôn, rồi anh thì thầm vào tai nàng:

- Em còn yêu anh nữa không?

Nàng chết lặng người không biết trả lời chồng thế nào cả. Có còn yêu anh nữa không ư? Nàng cũng chẳng biết nàng có còn yêu anh nữa không. Nàng chỉ biết anh rất là cần thiết trong cuộc đời nàng và nàng thì đang xao xuyến vì một người khác. Nàng lại còn rất thương chồng - điều này là chắc chắn. Và nàng sợ mình sẽ làm tổn thương đến chồng. Nàng chảy nước mắt giàn giụa.

Chồng nàng ghì chặt nàng vào ngực rồi lặng lẽ trở ra.

Ðêm ấy nằm cạnh chồng nàng không còn dám nghĩ đến sự dịu ngọt ấy nữa. Nhưng đến sáng hôm sau khi chỉ còn lại một mình thì trống ngực nàng đập rộn rã. Nàng quyết định gọi điện thoại và hẹn gặp mặt. Nàng rất muốn nhìn cho kỹ bộ mặt tử tế đó.

Sau khi giải quyết xong công việc, nàng gọi điện đến cho gương mặt tử tế và hẹn gặp. Giọng nói ở bên kia đầu dây có vẻ do dự một chút rồi hẹn nàng ra đầu phố. Còn nửa giờ nữa mới đến giờ hẹn. Nàng hồi hộp như lần đầu tiên hẹn hò vậy. Nhưng trong đầu nàng lại tỉnh táo để tự hỏi mình: "Gặp người ta để làm gì nhỉ? Mọi việc diễn ra chẳng quá rõ ràng rồi sao? Ðể dấn thân vào một cuộc tình ư?". Một cuộc ngoại tình, điều này có đến trong mơ cũng chưa bao giờ nàng nghĩ đến. Nàng vội vàng xua ngay khỏi đầu ý nghĩ ấy. Không biết gặp mặt nhau rồi xong để làm gì? Thế thì bẽ bàng hết sức. Nàng thuộc típ người luôn làm việc gì cũng phải có lý do. Việc làm nào không có lý do cụ thể thì nàng xếp vào loại việc ngớ ngẩn, rủi ro.

Nàng vội vàng bấm máy điện thoại, máy điện thoại, may quá người ta chưa đi khỏi nhà. Nàng xin lỗi là không thể gặp được vì bận. Người ta cũng xin lỗi nàng về chuyện hôm ấy và khẳng định lại một lần nữa là nàng thật đáng yêu!

Ðã sang ngày thứ mười. Từ trong sâu thẳm nàng muốn một lần nữa thử lại sự dịu ngọt quá ấy. Nàng muốn biết cảm giác thực của nó xem có giống như lúc nàng hồi tưởng lại không. Nàng cho rằng đó không phải là sự ngoại tình, mà đó chỉ là "sự dịu ngọt" quá hay là "sự dịu dàng" quá, mà nhân loại đang rất thiếu mà thôi. Nàng rất muốn nhưng chưa tìm được lý do để thực hiện. Chồng nàng thì đang có điều gì biến đổi chăng? Sao anh lại tỏ ra đặc biệt âu yếm, quan tâm đến nàng. Trước đó anh đã từng nhiều lần thô bạo với nàng. Nếu bây giờ mà anh tỏ ra thô bạo với nàng thì nàng sẽ có ngay lý do để tìm đến sự dịu ngọt. Vì sự giằng co đó mà nàng rơi vào trạng thái gần như tuyệt vọng. Nàng ăn uống rất kém và bỏ bê công việc. Và những cơn buồn ngủ thì luôn ập đến bất ngờ. Những cơn buồn ngủ vẫn luôn đến từ tim khi nàng hồi tưởng về "sự dịu ngọt". "Sự dịu ngọt": - có lúc làm tim nàng căng phồng như sắp vỡ toang ra để nàng muốn hét to lên rằng "sự dịu ngọt" chết người.

Sau một tháng vật vã với chính những cảm xúc trái ngược, nàng dần cân bằng trở lại bằng chính sự chăm sóc của chồng. Cũng sau một tháng đó nàng đã tìm được lý do chính đáng để gặp mặt ngườt ta. Bạn bè với nhau thì có thể gặp nhau để trò chuyện được chứ. Nhưng lý do thực chất là nàng muốn kiểm chứng lại thái độ của người ta với nàng như thế nào? Ðó có phải là sự đùa cợt không? Nàng hồi hộp muốn tìm câu trả lời.

Một tháng đó dường như cũng đủ thời gian để chín những cảm xúc. Khi nàng đã không còn run rẩy ấn các con số điện thoại nữa thì điện thoại bên cạnh bỗng kêu reng reng. Gương mặt tử tế gọi điện thoại cho nàng và nói rất muốn gặp nàng. Nàng đồng ý và mỉm cười muốn đùa cợt ngay khi nghĩ lại lần trước người ta đã hẹn nàng ở góc phố.

Người ta bước vào phòng nàng đầy tự tin với một gương mặt tử tế. Nàng chủ động mời người ta ra quán nước. Khi chỉ còn hai người đối diện với nhau qua chiếc bàn nước, nàng nhìn vào mắt người đó với cái nhìn cực kỳ thẳng thắn. Người ta bảo nàng:

- Chúng mình là bạn của nhau nhé

- Tùy thuộc vào ý trời.

- Nếu đã là ý trời rồi thì mình chẳng thể nào chống đỡ được đâu. Mình là bạn bè của nhau. Bạn bè với nhau thì mang đến điều tốt đẹp cho nhau hơn, phải không?

- Nhưng tại sao...?

Nàng định hỏi tại sao lại xảy ra chuyện đó. Người ta như nắm bắt ngay được ý nghĩ của nàng:

- Chị có bao giờ quan sát bầu trời lúc sắp xảy ra giông bão chưa? Một tia chớp sáng lóa rạch ngang bầu trời đen thẫm, sau đó là bão giông. Chuyện xảy ra giống tia chớp đó, tôi không sao nắm bắt được. Chỉ có điều sau đó là giông bão thật sự ập xuống đầu tôi.

Nàng chìa tay qua bàn với một cảm giác cực kỳ nhẹ nhõm:

- Ta sẽ là bạn tốt của nhau chứ.

- Tất nhiên.

- Và trái tim nàng cũng cực kỳ nhẹ nhõm: Ơn trời nàng đã vượt qua được cơn bão đó.

--------------------------------------------------------------------------------

(1) Tôi thích anh, tôi cần anh nhưng tôi không yêu anh.

GióTrên Đồng
Tác giả: Nguyễn Kim Châu

Sụp tối, trời mưa như trút. Cả một giang đồng trắng xóa những nước là nước. Y ngồi trong lều, cạnh bếp lửa, còn người đàn bà thì co ro gần cửa. Ngoài đồng lớn nên gió cắt lạnh, ù ù thổi, sức muốn bật tung cái mái lều tạm bợ. Y chực nghĩ: Ðã cho người ta trú mưa, còn tiếc chi bếp lửa. Ðúng là thị đang lạnh, cái áo xám ướt nhèm, bám riết vào mảng lưng thon lẳn, đôi vai run thảng thốt trong cái thế ngồi co quắp. Chốc chốc, con mắt thị lại liếc nhanh về phía bếp lửa. Ðành vậy, y ngoắc tay. Thị bò lại, rón rén ngồi nép vào một góc chìa hai bàn tay hơ lửa. ánh lửa cháy sáng khuôn mặt hốc hác, trắng bệch của người đàn bà. Thị không đẹp, cũng chẳng xấu lắm, lại có duyên ngầm trong đôi mắt sắc sảo. Khi nhìn thẳng, con mắt ấy đủ sức giết chết khối thằng, ấy vậy mà, thị ít khi nhìn thẳng, chỉ cúi nhìn đất như một thói quen, một kiểu nhẫn nhục của lớp phụ nữ nông dân hay lam hay làm. Rồi y lại nghĩ: Mặc thị, mình còn phải ăn cơm. Vậy là, y dọn cơm ra: Một niêu cơm to đùng, một nồi cá kho thơm lừng mùi nước mắm đồng, một chai rượu chỉ còn phân nửa. Y xới cơm nhưng chưa ăn vội, khà khà quất thẳng một ly đế đầy rồi lại ngẩn ra nhìn người đàn bà. Thật là phiền, chẳng lẽ mình ăn lại để thị nhìn miệng. Dụ dự một lúc, y phẩy tay hỏi trống không: "?n cơm nghe?". Người đàn bà nhìn y, lạ lắm. Giọt ánh sáng đỏ thẫm phản chiếu từ ngọn lửa in trong đôi mắt mở to của thị khiến y chợt rùng mình. Y tránh đôi mắt đó bằng cách xoay người lấy thêm cái chén, xới đầy cơm rồi đặt trước mặt người khách bất đắc dĩ. Thị ăn liền mấy chén đầy, cứ lặng thinh, chậm rãi mà ăn hệt như cái lều này là nhà thị vậy. Giờ thì y thoải mái hơn để làm ly thứ hai, cũng thật đầy. Men rượu bốc lên đầu làm y đâm ra nghĩ ngợi. Y nghĩ về người đàn bà. Lần đầu tiên, y được nhìn thị thật gần. Trước kia, y cũng hay gặp thị. Năm này sang năm khác, ngày nào cũng vậy, sáng sớm, thị đã có mặt ngoài đồng, cặm cụi trên mảnh ruộng nhà mình. Thị siêng lắm, siêng đến mức khó hiểu vì có lúc thị ra đây mà chẳng có việc gì để làm, chỉ ngồi thẫn thờ dưới gốc cây trâm bầu, trưa nắng thì úp chiếc nón lá rách tươm lên mặt mà ngủ, trời sụp tối vẫn còn lấn bấn mãi trên bờ ranh đầy cỏ. Chừng như, thị không muốn về nhà. Rồi lâu dần, y cũng quên béng thị đi, có gặp mặt cũng chẳng một lời chào. Tính y vốn vậy.

Ðược một chốc người đàn bà không ăn nữa mà dụ dự nhìn ly rượu còn đầy bên cạnh chén cơm cũng đầy của y. Rất hờ hững, y hỏi: "Muốn uống hử?" Thị nhè nhẹ gật đầu. Y chưng hửng. ừ, mà có sao đâu! Mặc xác thị! Này, thì uống đi! Thị uống thật, trông cái bộ điệu đà đến là tức cười! Thoạt tiên, thị cứ nhìn mãi ly rượu trên tay mình hệt như nó là ly thuốc độc, rồi thị nhăn mặt, khịt mũi, hít một hơi thật dài để nín thở trước khi trút lọt thứ nước đùng đục vào cổ họng. Cũng may, thị không bị sặc, chỉ hơi tức ngực thì phải! Y nhếch mép cười, hỏi trống không: "Sao không muốn về nhà?". Thị trả lời lí nhí "Nó đánh!". Y lại hỏi: "Ai?". Thị trả lời: "Chồng tôi. Chiều nào nó cũng say. Hễ say là nó đánh". Nói đến đó, thị lại nhăn mặt cố nốc thêm một ly nữa. Y không cản mà bật cười, nụ cười thốt nhiên mà méo xệch đi. Hèn gì - y nghĩ - chó bị đánh mãi còn chạy, huống gì người. Buồn tình, y lại quất thêm ly nữa rồi trầm ngâm nhìn trời mưa. Tiếng mưa mới buồn làm sao, cứ rào rào, rào rào. Bất giác, y thấy lạnh, cái lạnh tê tái ở đâu đó trong lồng ngực.

Khi y quay lại thì người đàn bà đã ngã dúi dụi ra đất. Say rồi! Ðã nói mà, có uống được rượu đâu! Mặc, cứ để thị nằm đấy, hết mưa, y sẽ gọi dậy mà về. Y bưng chén cơm lên, gằm mặt ăn. Lạ thật, sao cơm cứ nhạt như giấy vụn. Nhưng... lỡ thị bị trúng gió thì sao? Hà, thật là phiền. Y bò lại chỗ người đàn bà đang ngủ, lay vai thị: "Dậy, dậy đi!". Thị vẫn nằm như chết, gương mặt đỏ bừng, khóe môi trĩu xuống thành một nụ cười nặng nhọc. Ðành vậy, y lòn tay qua lưng người đàn bà, xốc thị lên chiếc chõng tre. Ngẫu nhiên mà tay y run bắn khi tiếp xúc với tấm lưng chắc nịch, ấm cúng của người đàn bà. Rồi cánh tay thị chợt quàng qua cổ y, ghì sát xuống... Y gượng lại! Trong khoảnh khắc, nơi cái đầu hưng hửng vì rượu của y vụt thoáng qua một tia chớp, một ý nghĩ nào đó mà y không nắm bắt được. Nó đã thoát ra ngoài bầu trời vần vũ. Hoặc giả, nó đã lặn mất trong vùng ngực no tròn, trắng nhẫy, đột ngột hiện ra ngay trước mắt y bởi những chiếc cúc trên áo người đàn bà chợt bật tung lúc nào chẳng rõ. Theo đà ghì sát của cánh tay, y áp khuôn mặt nóng bừng bừng của mình vào cái vùng da thịt mềm mại, mát lạnh như sương sớm ấy trong lúc ngọn gió lồng qua lều vô tình thổi tắt ngọn đèn dầu leo lét. Bóng tối và tiếng mưa ầm ào xóa được hết những mặc cảm, dè dặt, sự khinh bỉ, nỗi khiếp sợ trước một hành vi mà nền văn minh đạo đức của người đời tàn nhẫn lên án...

... Rồi mưa tạnh. Rồi ngọn lửa trong người y và người đàn bà lụn dần sau giây phút tỏa sáng rực rỡ. Y nằm yên lặng, trong lúc người đàn bà trở dậy, chậm rãi mặc lại xống áo. Y chợt nghĩ về mình, về một điều gì đó gần như là một nguyên tắc sống kể từ lúc y dựng lên căn lều này và trở thành một gã chăn vịt chạy đồng mạt hạng. Rồi y bật dậy, mò tay vào vách lôi một gói tiền, số tiền dành dụm, lẳng lặng đếm, cố làm ra vẻ thật bình thản khi chìa những tờ giấy bạc về phía người đàn bà, thị nhìn tiền, rồi nhìn y lâu lắm. Có cái gì đó như là sự ngỡ ngàng, xa xót lướt qua đôi mắt mở to, ươn ướt của thị làm y chực mủi lòng. Nhưng mà không được! Phải sòng phẳng và ... hết! Y trừng mắt như ra lệnh khiến thị hoảng hốt thò tay cầm lấy tiền rồi lò dò ra ngoài lều. Y ngồi phịch xuống chõng, thở hắt ra, lắng nghe tiếng dầm khuấy nước trong cái tĩnh lặng của đất trời sau cơn mưa. Lòng y chợt quặn thắt một nỗi buồn...

Trăng lên. Trời trong vắt và sâu thẳm. Y cảu nhảu quẳng cái mền rách qua một bên, lồm cồm ngồi dậy, vấn thuốc hút. Quái lạ, sao mà không ngủ được! Sao mà quanh y nồng gắt cái mùi đàn bà! Sao cái gì đó cồm cộm vẫn đang cựa quậy trong y: những dư ba của khoái cảm xác thịt đã lâu mới được thụ hưởng, cái đau tê của dấu móng tay người đàn bà trên ngực y hay là những hồi ức về nỗi đau đã trôi qua trong đời y nhiều năm về trước...?

Y lắc cái đầu bù xù, cố tự nhắc mình đừng nghĩ ngợi nữa. Mà khổ nỗi... người đàn bà đêm nay vô tình đốt lại cái bếp lửa đã tàn than trong lòng y, nhắc cho nhớ rằng, có một thời nào đó, xa lắc xa lơ, y từng có một gia đình, một người vợ, một đứa con và những tháng năm tạm gọi là hạnh phúc. Rồi một ngày đẹp trời nào đó, vợ y bỗng biến khỏi cuộc đời của gã thầy giáo nghèo trường làng và hiện ra trong căn biệt thự lộng lẫy của thằng ma cô giàu lên nhờ buôn lậu. Con y cũng biến mất, đứa con gái đẹp như thiên thần của y! Nó chết vì sốt xuất huyết trong lúc mẹ nó bỏ nhà ra đi, còn cha nó thì lồng lên trong cơn ghen tuông, thù hận... Y thù con đàn bà phản bội đến mức bỏ nghề dạy học, trở về làm thằng chăn vịt, sống trong căn lều xa làng, tự nghĩ sẽ chẳng bao giờ tin vào mụ đàn bà nào nữa để rồi bị phản bội. Y sống đơn độc, ghẻ lạnh như một thằng điên hiền lành và tâm đắc lắm với cái đời sống lạ lùng này. Giờ thì y bình thản hoàn toàn trước cái được và cái mất của cuộc đời. Nỗi đau, nó đã lặn vào tim, nó nhắc cho y nhớ rằng cần phải tránh xa mọi cạm bẫy.

Nhưng mà... đến là khổ! Sao y vẫn cứ thừ người ra, vẫn cố tình trông ngóng? Sao y cứ thấy cay cay ở mắt khi nhận ra cái mùi nồng gắt lạ lẫm lẩn vẩn đâu đó trên chăn chiếu? Sao cái dấu móng tay sâu hoắm trên ngực y vẫn lặng lẽ đau? ... Ba ngày rồi, thị không đến! ừ, mà sao y lại phải buồn? Mọi việc đều đã sòng phẳng và ổn thỏa. Cứ quẳng tiền vào mặt nó. Thế là xong hết, không phải liên hệ, không cần lo lắng, không ghen tuông, thù hận. Y ngẫm nghĩ và bật cười một mình. Xem ra, cái cách trả thù đàn bà của y cũng hay hay dù, xưa nay, y chưa từng một lần đi chơi điếm. Nhưng... thị nào phải là một con điếm! Y nhớ cái ánh mắt ngỡ ngàng của thị khi y chìa tiền ra, ngổ ngáo như một thằng ma cô thực thụ. Y chưa từng nghĩ rằng mình lại có thể tệ đến vậy. Hà, mà sao y lại phải nghĩ ngợi nhiều như vậy? Mặc xác thị, muốn nghĩ sao thì nghĩ! Thị có liên quan gì đến y kia chứ?

Khi y vừa cố tâm thoát khỏi được cái cảm giác ngóng trông khoắc khoải thì người đàn bà lại đến. Từ sáng sớm, y đã thấy thị lom khom trên mặt ruộng nhưng cố tình quay mặt đi, thản nhiên lùa vịt ra đồng. Y về sớm hơn mọi ngày, chẳng biết vì sao y làm như vậy trong khi đầu y lại nghĩ rằng: Sẽ tốt hơn nếu câu chuyện hôm trước chỉ là một giấc mơ hão huyền. Nhưng không, y nghe có tiếng khuấy nước trên dòng kênh. Qua khe hở trống toác trên vách lều, y thấy người đàn bà từ dưới nước lên, nửa thân người trên cứ để trần, ướt nhẫy, chậm chạp đi về phía lều hệt như đây mới chính là nhà của thị. Giữa cái nhập nhoạng của ngày và đêm giao nhau trong căn lều ẩm thấp, y đứng lặng lẽ chờ đợi, thản nhiên đón nhận cái thân thể nóng bừng bừng của người đàn bà, lôi thị xuống cái chõng tre xiêu vẹo, thản nhiên giải tỏa những ẩn ức, những chờ mong khắc khoải, rồi hết sức thản nhiên chìa tiền ra cùng với một câu cụt ngủn: "Tối rồi, về đi!". Người đàn bà nhận lấy tiền, mặc vội xống áo, dò dẫm đi ra cửa, không một lần ngoái lại... Những sự việc "thản nhiên" như vậy cứ tiếp nối nhau đều đặn mà không buồn chán. Cả hai như những kẻ đói khát dài ngày, giờ được ăn thì ăn mãi, vừa no xong đã thèm, đã bị day dứt bởi cái tâm thế dự phòng.

Bởi thế, khi phát hiện ra cả đống tiền dành dụm nhỏ nhoi của mình bị hết sạch cho "những buổi chiều thú vị", y đâm ra hoảng loạn và đau khổ như một kẻ chợt nhận ra mình đã nghiện ma túy. Y chết lặng người đi trong cái đêm phải chìa những tờ giấy bạc cuối cùng ra. Vẫn cố bình thản, y nói: "Ðừng tới nữa! Hết tiền rồi". Thị nhìn y. Chẳng biết đây là lần thứ mấy, nụ cười ma quái trên môi người đàn bà làm y chợt rùng mình. Và thị vẫn lấy tiền, vẫn thản nhiên đi ra cửa không một lần ngoái lại. Chiều hôm sau, y cố tình về trễ. Y sợ phải về lều. Phải sòng phẳng - y nghĩ - rồi y sẽ có tiền. Lúc ấy y sẽ lại chi trả cho những giờ phút thanh thản. Còn bây giờ thì không, nhất định là không...

Nhưng người đàn bà vẫn cứ đến. Lờ mờ nhận ra thị vẫn ngồi trên cái chõng tre, y khựng người, thẫn thờ nhìn, mãi sau mới rít lên khe khẽ: "Ði về, đi!" Thị vẫn ngồi yên, đầu cúi xuống. Y lại hét, lần này to hơn, dữ tợn hơn, giọng lạc đi, cứ khản đặc, ồm ồm như là giọng người khác. Vẫn yên lặng! Mẹ kiếp! Có tức không. Y xộc vào lều, xô bệt người đàn bà ra khỏi cái chõng. Cả thân thể mềm nhũn của thị chợt khuỵu dưới chân y và lúc đó, y sững người khi thấy những giọt nước mắt đang chảy lặng lẽ trên gương mặt người đàn bà. Chao ôi, nước mắt! Bao nhiêu lần, y đã chết ngộp, đã vật vã đau đớn trong những vùng nước mắt ngập ngụa của người vợ phản bội! Vậy mà sao, y vẫn cứ thấy tê lòng, chợt dịu đi: "Cô muốn gì?". Thị vẫn làm thinh mà khóc, lâu lắm mới ngẩng mặt lên, đôi mắt mở to, đằm thắm, xoáy vào y một cách dạn dĩ điều mà y chưa bao giờ ngờ được - và rồi, thị nói, giọng lí nhí, run run: "Tôi... muốn làm vợ anh!". Y chết sững người mất một lúc. Cái vết thương trong ngực lặng lẽ nhói đau khiến y rùng người. Không, không thể có chuyện đó. Y đã thề rồi mà! Y đã chán ngán thật rồi mà! Y như con chim bị tên suýt chết, nó không thể lao đầu vào một cái bẫy khác. Y cố sức lắc đầu, giọng khản đặc: "Không... không được". Người đàn bà bật khóc thành tiếng rồi bỏ chạy ra ngoài trời. Có tiếng khuấy nước vội vã trên dòng kênh, tiếng thở dài rất khẽ lẫn trong tiếng gió lộng tứ bề...

... Nhiều ngày trôi qua... hai tháng trôi qua... thị không đến nữa. Khoảng thời gian đó vừa đủ cho người ta kịp quên đi một giấc mơ kỳ lạ nhưng sao y vẫn thấy trống vắng đến tê lòng. Thảng đôi khi, y vẫn gặp người đàn bà lom khom trên mảnh ruộng nhà mình nhưng thị không lấn bấn mãi trên bờ ranh lúc trời sụp tối như trước kia nữa. Bây giờ, y sợ những lúc phải lùa vịt trở về lều. Chạng vạng tối, cánh đồng hoang vu chỉ còn trơ lại vài cái lều của những người chăn vịt giống như y. Họ ở xa lắm! Cái cảm giác cô độc, ghẻ lạnh đè nặng tâm hồn y. Bỗng nhiên mà y có thói quen uống rượu nhiều, mỗi chiều. Không có rượu y không sao ngủ được. Ðôi khi, nửa đêm, y giật mình thảng thốt khi nghe tiếng khuấy nước xa vắng, mơ hồ từ một nơi nào đó trên dòng kênh. Tiếng nước động làm y buồn. Lại ngồi dậy, lặng lẽ cuốn thuốc hút, lại mường tượng ra đủ mọi ngóc ngách của cái miền hoang tưởng mà y đã từng đặt chân vào. Khói thuốc làm y cay mắt. Miệng y nhạt thếch, khô khốc. Ngực y cứ nhói đau trong những cơn xao động âm thầm, khắc khoải. Ðầu y cứ sôn sốt như có lửa. Y cố nấu một bát cháo trắng nhưng cũng không ăn được. Cháo cứ nghẹn cứng trong cổ họng đắng nghét. Rồi y lại uống rượu. Hình như, có rượu, y cảm thấy tỉnh táo hơn, cương quyết hơn. Hóa ra, đôi khi, say cũng có lợi.

Làng đã vào mùa gặt. Tết cũng đã đến bên chân rồi. Lúa năm nay trúng. Người ta hể hả và vội vã mang lúa về nhà để còn kịp sắm Tết. Mấy anh em trong cái hội chăn vịt chạy đồng của y cũng đã bán được lũ vịt vừa đến lứa. Họ làm một buổi tiệc nhỏ, chỉ có cháo vịt và rượu, thật nhiều rượu. Y cũng có mặt trong đám người hả hê đó. Rượu say, câu chuyện cứ râm ran quanh việc tết nhất. Họ sẽ mang tiền về nhà, cho vợ mua cặp dưa, mấy ký thịt; cho con gái, con trai những chiếc áo mới. Ai cũng có một cái nhà để mà về như con chim có tổ, con thú có hang, một chỗ để dừng chân, ngơi nghỉ. Y uống rượu, miệng đắng ngắt, cứ làm thinh mà uống, cứ ngơ ngơ ngẩn ngẩn mà nghe người ta bàn chuyện nhà chuyện cửa. Rồi buồn bã, y bỏ đám nhậu, lén về. Y không về lều mà đi lang thang ngoài cánh đồng, con mắt đau đáu nhìn về phía làng, nơi những mái nhà nhỏ nhô lên khỏi tán cây rậm rạp, quần quận khói cơm chiều. Y ngồi dưới gốc cây trâm bầu, chỗ người đàn bà vẫn thường ngồi, ngẩn ngơ cười, nụ cười méo xệch.

Trở về lều, y thấy một gói nhỏ của ai đó, đặt trên chiếc chõng tre. Y mở nó ra, lặng lẽ nhìn xấp tiền giấy, tờ mới có, tờ cũ có, được xếp theo thứ tự đúng với từng khoản tiền mà y đã đưa cho người đàn bà mỗi đêm. Chiếc khăn gói số tiền đã cũ, những đường chỉ thêu ố mầu, tua ra, đứt khúc, nhàu nát. Y vo chặt cái khăn trong tay mình, thẫn người ngồi phệt ra đất, lâu lắm mới bừng tỉnh, trở dậy, xăm xăm đi về phía làng. Ðã khuya nhưng nhà nhà vẫn còn sáng đèn. Cái làng nhỏ xao động, thao thức chờ tết trong niềm vui lúa trúng. Gặp một thằng bé có lẽ vừa xem chực ti vi về, y chận lại, nói cái tên người đàn bà và hỏi nhà. Nó chỉ tay về phía bờ sông, chỗ rặng bần tối thẫm. Y đi theo hướng đó, rồi dừng lại trước một căn nhà không phải là nhà. Nó rách nát, bừa bãi, rặm rạp những cỏ là cỏ. Từ bên trong vẳng ra những tiếng thét nhừa nhựa, tiếng khóc ri rỉ, tiếng ngả đổ của bàn ghế, cốc chén, tiếng đấm đá thình thịch... Trong cái cảnh bừa bộn, trống hoác của căn nhà, một gã đàn ông gày còm đang cố sức tìm cách lôi người đàn bà dưới gầm giường ra. Tức tối vì không lôi thị ra được, gã lồng lên như một thằng điên. Gã chửi rủa. Rồi tiếng chửi rủa cũng ngơi dần. Gã đã ngủ say lắm rồi, trông cứ như chó đói, thân xác còng queo, trong mơ vẫn lảm nhảm chửi thề. Người đàn bà bò ra khỏi gậm giường, nước mắt nhòe nhoẹt, ống tay rách bươm, thòi ra khoảng da trắng lỗ chỗ những vết bầm tím. Cũng chẳng còn biết đi dâu, thị bò lại góc nhà, ngồi bó gối mà khóc, tiếng khóc không trào ra được, cứ ùng ục trong cổ họng. Khóc chán, thị thiếp đi, đầu dựa vào cột, khóe miệng trễ xuống nửa mếu nửa cười.

Y đứng dưới tán cây xoài rậm rạp, lâu lắm, mãi cho đến khi ngọn đèn trong nhà tắt dụi vì hết dầu mới chịu quay về. Y đi thất thểu trên con đường làng ngập trong ánh trăng hạ tuần vàng vọt. Ðầu y rối rắm, lan man những ý nghĩ. Y nghĩ đến những giọt nước mắt của người đàn bà trong cái đêm y xô thị ra ngoài lều, nghĩ đến vòng tay đã xiết lấy y trong cơn thèm khát hạnh phúc, nghĩ đến cái ánh mắt van lơn, tha thiết mà dạn dĩ, đến cơn mưa chiều này nọ... Suốt đêm, y ngồi ngoài trời. Gió thổi lồng lộng! ừ, giá mà trời mưa, mưa thật lớn như cái buổi chiều người đàn bà bước vào cuộc đời y, bước vào cái lều tăm tối của! Lều ư ? Sao nó không thể là một cái nhà?

Hẹn Duyên
Tác giả: Nguyễn Thị Anh Thư

Vậy là Lan đã đến quá chậm. Vì thời tiết xấu, chuyến máy bay Boeing 747 của hãng hàng không Pháp từ Paris đi Hà Nội đã phải hoãn lại mất 5 giờ đồng hồ. Hà Nội vừa qua cơn bão, không khí mát lạnh hơi nước. Cây cối tả tơi và mặt mọi người vẫn còn vương nét bàng hoàng. Như sau này bà được biết thì có tới hơn một trăm cây sấu và xà cừ thuộc dạng cổ thụ đã bị đổ trong trận bão này. Và cả Hiệp nữa, người đàn ông đáng kể nhất, khoảng trời xanh kỳ diệu nhất trong cơn bão lốc đời bà đã ra đi. Ông đã không thể chờ đợi bà thêm được hai giờ nữa trong số năm giờ mà số phận tàn nhẫn lại gieo rắc thêm lên mối tình của họ.

... Nửa thế kỷ trước, bà là một cô hàng xén, mười sáu tuổi xinh đẹp, duyên dáng nổi tiếng tháo vát, đảm đang. Một tay cô với một gánh hàng nuôi nấng một bà mẹ ốm yếu với một đàn em nhỏ dại. Hiệp là con bà giáo góa hàng xóm. Bạn bè từ thuở ấu thơ, nên duyên bao giờ chẳng rõ. Hai người đàn bà góa coi hai đứa trẻ như con một nhà, những mong ngày một ngày hai chúng nên gia thất. Những ngày đi học, Hiệp thường gánh hàng hộ Lan ra phố huyện. Lan thường chăm chút quần áo, sách vở cho anh. Công việc nặng nhọc cần có bàn tay đàn ông đều có chàng trai khỏe mạnh đứng ra xốc vác. Bạn bè Hiệp thường gọi đùa Lan là "chị giáo". Trong số những người hay trêu chọc nhất phải nói tới Bình. Bình cùng học một lớp với Hiệp, và là con một địa chủ giàu có trong vùng.

Cuộc đời tưởng cứ êm đẹp mãi nếu bỗng không có tai ương đổ ập xuống đời họ. Mật thám Pháp ập vào lớp khám xét bắt Hiệp mang đi vì trong cặp sách của anh có truyền đơn Cộng sản. Anh bị giam trong xà lim cầm cố không được gặp thân nhân vì là phần tử nguy hiểm. Bình, người bạn học cùng lớp, không ngờ lại rất hết lòng với Hiệp, chẳng quản liên lụy, Bình tìm mọi cách tiếp tế cho Hiệp. Bình đã tự nguyện trở thành bạn chí thiết của Hiệp và trở thành người thân cận trong gia đình hai bà góa không nơi nương tựa. Rồi nghe nói Hiệp bị chuyển đi nhà giam Hỏa Lò ở tận Hà Nội. Bình cũng biệt tăm. Hai tháng sau, Bình trở về, gày rộc, hốc hác báo tin: Anh tổ chức vượt ngục cho Hiệp. Cuộc vượt ngục thành công, nhưng không may Hiệp bị thương quá nặng đã hy sinh trên tay anh bên một bờ sông giáp biên giới Cao Miên. Lúc hấp hối, Hiệp đã trối trăng gửi gấm mẹ già và Lan cho Bình chăm sóc. Bình đã thề sẽ cống hiến trọn đời mình cho sự sống và hạnh phúc của Lan. Lan chỉ tin khi Bình chìa ra cho cô xem một mảnh vải bẩn thỉu được xé ra từ vạt áo trên đó có mâý chữ bằng máu nguệch ngoạc "Rất yêu em! Bình giúp anh!". Cô đau đớn khóc ngất từng cơn. Trước tin dữ, mẹ Hiệp lặng lẽ qua đời. Bình đứng lên làm đám tang cho bà rất chu đáo như thể Bình chính là con trai bà, và nghiễm nhiên tự coi mình là vị hôn phu mới của Lan. Lan chỉ còn biết khóc ròng trước ý nguyện của người đã khuất. Nhưng cũng phải hai năm sau, cô mới chính thức trở thành vợ của Bình sau bao nhiêu ràng buộc về kinh tế, ơn huệ cũng như lời thúc giục, trách móc của Bình.

Tháng 10-1954, khi đứa con đầu lòng của hai người bị chết yểu vừa được 5 tháng, một cô em họ đi dân công hỏa tuyến nhắn về "... anh Hiệp vẫn còn sống. Anh hiện là tiểu đoàn trưởng một tiểu đoàn quân chủ lực. Nhưng anh đang bị thương rất nặng, chưa tỉnh. Bác sĩ chưa cho ai gặp. Em vội đi theo đoàn không đợi được. Chị lên ngay. Ðịa chỉ: Trạm quân y Thái Bình".

Không một lời để lại cho gia đình, ngay trưa hôm đó Lan bỏ đi tìm Hiệp. Lan hiểu rằng có một điều kinh khủng gì đó đã xảy ra trong cuộc tình tay ba giữa Hiệp - cô - Bình. Cô cần biết sự thật. Sau một tuần lặn lội cô đã tìm được anh. Anh vừa qua cơn hiểm nghèo. Thật không tả xiết nỗi xúc động, vui mừng của anh khi được gặp Lan. Cô không nỡ đập tan niềm hạnh phúc của anh. Anh vẫn không hề biết gì về chuyện cô đã có chồng. "Em biết không, chính thằng Bình, cái thằng con nhà Trùm Khoát, học cùng lớp với anh, đã tố giác anh với bọn mật thám. Cuộc vây bắt ở lớp học là do nó chỉ điểm. Chính nó đã bỏ truyền đơn vào cặp của anh. Những tờ truyền đơn ấy anh đã đi rải hết từ đêm. Nó nhặt lại rồi nhét vào cặp sách của anh. Anh không ngờ...". Choáng váng cả nười, Lan đau đớn vô cùng. "... Lại cũng chính nó đã mua chuộc bọn mật thám để bọn chúng đánh chết anh. Nhưng tụi đao phủ chỉ tra tấn anh tàn nhẫn đến mức phải chở đi nhà thương Phủ Doãn. ở đó tổ chức của ta đã cứu được anh ra vùng tự do. Sau khi lành vết thương, anh được trên cử đi học một khóa huấn luyện ở Côn Minh, Trung Quốc mất ba năm. Vì bí mật quân sự anh không được phép liên lạc với gia đình...". Bàng hoàng trước sự thật nghiệt ngã, ngay đêm đó, Lan lặng lẽ bỏ về sau khi để lại một bức thư trình bày mọi việc và ngàn lần xin anh tha thứ.

"... Em không còn xứng đáng với anh. Em đã trở thành vợ một tên phản bội, chỉ điểm, vợ của kẻ thù của anh và giờ đây cũng chính là kẻ thù của em. Em chẳng còn mặt mũi nào để nhìn lại người em yêu dấu, người mà em tôn thờ. Hãy coi như em không còn sống trong cõi đời đầy ô nhục và bẩn thỉu này. Ðừng tìm em...".

Lan đi luôn xuống Hải Phòng, với ý định sẽ lên bừa bất kỳ một chuyến tàu nào đó để rời xa quê hương, mong xóa đi được mối tình đầy bi thảm và tủi nhục của mình. Sau bảy ngày vất vưởng vạ vật trên bến cảng, cô mới chen nổi lên được một chuyến tàu há mồm. Trên bờ, đã một ngày, loa phóng thanh vẫn kiên trì nhắc đi nhắc lại: "... Anh là Nguyễn Hữu Hiệp tìm vợ là Bùi Ngọc Lan. Về ngay anh đợi...". Cô lấy tay bịt tai lại. Nước mắt không ngừng đầm đìa trên mặt. Cô đã trở nên nhơ nhuốc!

Vào tới Sài Gòn, tiền hết, không nơi nương tựa. Lan gục ngã vì đói, khát và kiệt sức trước một cổng chùa. Nhà chùa đã mở lòng từ bi cứu giúp và bao dung cô suốt hai năm. Chán ngán sự đời, Lan xin vị thượng tọa cho cô được xuống tóc quy y, nhưng Người khuyên cô hãy từ bỏ ý định đó. Vì theo Người, Lan còn nhiều duyên nợ với trần tục. Ba năm sau, có đôi vợ chồng chủ hiệu nhỏ, đã cao tuổi rất nhân hậu, vốn là đệ tử thân cận của chùa hay chuyện, liền hết lòng nhờ thượng tọa gá duyên cầm sắt cho chàng bác sĩ trẻ, người con độc nhất của họ. Lan đã kể hết cuộc đời cô với bao trắc trở, khổ đau cho họ nghe. Mến vì nết, trọng vì tình, đôi vợ chồng già và vị bác sĩ trẻ càng yêu thương cô hơn. Vậy là Lan nên duyên với bác sĩ Tuấn để năm năm sau cô đã là mẹ của hai đứa trẻ bụ bẫm xinh xắn. Dưới bàn tay thu vén đảm đang, tháo vát của cô, cửa hiệu thuốc nhỏ của gia đình Tuấn đã nhanh chóng phát đạt và mở rộng. Ðến giải phóng năm 1975, Lan đã trở thành bà chủ của công ty thuốc tân dược Ngọc Lan có chân rết tỏa ra khắp các tỉnh miền nam, miền trung và là một bạn hàng có uy tín của các công ty lớn của Mỹ, Pháp.

Bắc, nam sum họp đã khiến các em Lan tìm được chị. Chỉ đến lúc đó, sau bao năm xa cách, bà mới biết rằng mối tình đầu của bà vẫn còn sâu nặng hơn bà tưởng. Ông Hiệp chẳng những đã tha thứ cho bà mà còn đi tìm bà khắp nơi. Khi tuyệt vọng, ông đã ở vậy nuôi mẹ già cùng đàn em nhỏ của bà. Ðể vơi đi nỗi buồn khổ, Hiệp lao vào phấn đấu vừa học vừa làm. Với tài năng và trí tuệ sẵn có cộng với tinh thần nỗ lực bền bỉ, Hiệp rất được cấp trên tín nhiệm. Ông liên tiếp được đề bạt tăng cấp, chẳng mấy chốc đã trở thành một tổng cục trưởng trẻ nhất đầy năng lực của một bộ.

Bao năm đã qua, các em bà đã học xong đại học, có công ăn việc làm tử tế cũng là lúc bà mẹ hấp hối. Cụ cảm ơn ông bằng ba vái lạy và xin ông hãy nghĩ đến bản thân. Cụ xin ông hãy lo nhanh chuyện riêng tư kẻo cuộc đời lỡ dở của ông sẽ làm lương tâm cụ cắn rứt không nhắm mắt nổi "... nếu con không lo, xuống dưới âm, mẹ sẽ chẳng dám nhìn mặt mẹ con, vì gia đình mẹ có tội đã làm mất dòng dõi nhà họ Nguyễn Hữu...".

Trớ trêu thay thằng bé đầu lòng của ông mới vừa đầy hai tuổi thì miền nam giải phóng. Bà viết một lá thư thật dài kể lể hết nỗi lòng thương nhớ. Rằng chồng bà đã rõ hết sự tình, và cho phép bà được lựa chọn. Song trước cửa Phật, bà đã cùng ông Tuấn thề nguyền sẽ ăn ở trọn kiếp, cho nên nay bà chỉ có thể mời ông vào chơi để tạ ơn sâu nghĩa nặng. Nhận được thư, Hiệp vô cùng đau đớn. Ông cũng viết lại cho bà rằng ông không thể gặp lại bà được nữa, bởi lẽ cả hai đều đã có gia đình riêng, đều có những trách nhiệm với những người thân, không thể tùy tiện xóa bỏ. Hơn nữa ông không thể tới gặp bà được nữa bởi ông vẫn còn yêu thương bà da diết. Sợ rằng nếu gặp lại, ông sẽ quên đi hết nghĩa vụ và trách nhiệm của mình. Chỉ xin sau này trước khi nhắm mắt xuôi tay, ông được cầm lại tay bà trong chốc lát.

Vậy mà giờ đây bà lại đến quá muộn. Sau khi nhận được thư của Hiệp, bà và chồng mình hiểu rằng chỉ có thể rời bỏ xứ sở may ra cả hai gia đình mới được yên lành. Bà đã đi Pháp cùng gia đình. Và bây giờ đây, khi nâng đôi bàn tay đã giá lạnh của Hiệp, bà hiểu rằng kiếp sau, nếu lại có kiếp sau thì sẽ chẳng có gì có thể chia cắt nổi tình yêu của họ.

Hoa Hải Sơn
Tác giả: Ðặng Ái

Tôi yêu Hậu. Ðây là lần thứ hai tôi yêu. Lần đầu là một cô bạn cùng học. Tôi không muốn nói tên cô ta, bởi bây giờ cô ta đã là mẹ của hai đứa trẻ. Tôi cứ nghĩ không nên để cho trẻ con áy náy về người mẹ mình - thật không gì làm hại những tâm hồn non nớt hơn thế.

Tôi và cô ấy yêu nhau suốt năm năm trời. Ở thời sinh viꮬ t쮨 y굠vࠬ?32;ởng quyện chặt với nhau. Cuộc đời tinh khiết, thiêng liêng vô bờ bến, đầy những niềm vui rạo rực cùng mơ ước êm đềm. Sự thật là trong gần hai ngàn ngày sống bên nhau ấy, chúng tôi không đòi hỏi nhau nhiều. Những câu chuyện linh tinh, nhiều nhất là về bạn bè, học tập, vài gói quà, thường là ăn ngay được sau kỳ nghỉ hè, nghỉ tết: hai bàn tay rụt rè tìm đến nhau những buổi tối dạo chơi... Chỉ có thế! Cần gì phải nhiều hơn? Chúng tôi là sinh viên. Máu chảy trong người chúng tôi nóng ấm, hồng hào. Trong lớp tôi có nhiều đôi. Cũng như chúng tôi, họ yêu nhau không cần đến lời thề thốt.

Rồi chúng tôi ra trường. Tôi và cô ấy mỗi đứa làm việc mỗi nơi. Nhưng ba trăm cây số đâu phải là khoảng cách. Chúng tôi viết thư cho nhau đều đặn. Những lá thư dài dằng dặc, sáu hoặc tám trang giấy!

Một thời gian trôi qua... Thư cô ấy viết cho tôi cứ ngắn dần, ngắn dần. Cô ấy kêu bận, tôi tin thế, bởi tôi cũng bận suốt ngày đêm.

Nhiều người bạn chúng tôi đã "tổ chức". Thật là hạnh phúc: những tấm thiếp nhỏ mầu trắng như những cánh bướm bay đi khắp nơi trong nước. Và từ khắp mọi miền đất nước, người ta gửi về cho uyên ương những lời chúc mừng chân thành nhất, cái thì âu yếm, cái thì nghịch ngợm, tùy theo cá tính của mỗi người gửi.

Tôi cũng muốn tình yêu của chúng tôi sang trang mới. Làm sao lại không nghĩ đến cái phông cưới? Tôi liền viết thư cho cô ấy.

Mười ngày, rồi nửa tháng, một tháng qua đi.

Trong lúc đang bồn chồn không hiểu sao cô ấy chậm trả lời thì tôi nhận được giấy mời đến bưu điện nhận bưu phẩm. Gói thư nhỏ, tôi nôn nóng bóc ngay trước mặt mấy chị nhân viên bưu điện. Thầm đoán là một cái áo gối, cô ấy may và thêu thùa khá thạo. Nhịp tim tôi đập ghê quá, tôi thấy hạnh phúc đến không lời nào tả được... nhưng gói trong thư là một món tóc... Những sợi tóc của cô ta đen nhánh, mượt mà và thơm dìu dịu... một tờ pơ luya gấp nhỏ, giắt giữa món tóc ấy, cô ấy nói rằng ý định của tôi làm cô ấy đau khổ. Cô ấy không muốn tình yêu bị tầm thường hóa. Cô ấy đã yêu tôi và sẽ yêu tôi mãi mãi. Nhưng tình yêu và gia đình là hai khái niệm khác nhau. Mỗi đứa hãy lập một gia đình riêng mà vẫn yêu nhau như xưa...! Bởi vì theo cô ấy, tình yêu là thiêng liêng lắm! Cô ấy khuyên tôi đừng bao giờ nhắc đến cái chuyện trần tục kia nữa!

Giọng cô ta tha thiết quằn quại. Văn của cô ta có nhiều chấm than! Tôi cũng đã chết đứng như một cái chấm than lộn ngược trong phòng giao dịch của bưu điện bữa ấy.

Ai ngờ sự đời lại diễn biến như thế?

Sau đó thì cô ta lấy chồng. Trước khi làm cái "nghĩa vụ tầm thường" của con người, cô ta còn gửi cho tôi khá nhiều chấm than nữa và khẳng định thêm là dù vậy, mặc dù vậy, cô ta vẫn luôn luôn hướng về tôi.

Tôi không thể phân tích được tình cảm của tôi lúc ấy, chỉ biết rằng tôi không thích làm thần tượng. Và thấy ái ngại cho anh chồng cô ta.

Anh ấy hơn chúng tôi độ mười tuổi, có bằng phó tiến sĩ, lương cao, rất có năng lực chuyên môn. Loại như anh ta, nếu cố gắng thì cũng có thể lãnh đạo được một cục hoặc một viện. Còn cô vợ thì, chẳng phải cố gắng gì cũng đã trở thành người lãnh đạo anh. Không phải chỉ lãnh đạo trong bếp đâu. Cô ta đã có lần gợi ý cho tôi là cần gì (muốn làm việc ở đâu, cần nghiên cứu đề tài nào), cô ta sẽ "chỉ thị" cho người bố của những đứa con mình ngay.

Cho đến bây giờ tôi cũng không biết nên kết luận về cô ta thế nào? Lên án cô ta như các bạn tôi đã làm ư? Tôi không thể. Tán thành những việc làm của cô ta ư? Tôi càng không thể. Nghĩ về cô ta, tôi cứ thấy chơi vơi chuếnh choáng thế nào ấy. Chẳng có gì để mà bấu víu, để mà tự hào, để mà căm ghét. Thành ra... dường như... có thể là... suốt năm năm trời đẹp nhất của cuộc đời tôi như thế là trống rỗng. Chân không. Nhưng áp suất mạnh. Nó đè lên tâm hồn tôi, làm tôi thấy khó thở. Là một thằng đàn ông nhưng nhiều lúc tôi phải nghẹn ngào. Tôi ít nói hơn, tính tình trầm hẳn đi. Tôi không để ý đến chuyện ăn mặc nữa. Gọn gàng, đẹp đẽ mà làm chi? Tôi thấy mình không thể yêu người con gái nào. Tại sao lại có thể yêu lần thứ hai? Thôi, ở vậy cũng được. Có phải ai cũng lấy vợ mới thành người đâu!

Về tôi như vậy là xong.

Hiềm một nỗi, có một người, mà mỗi khi nghĩ đến tôi lại thấy nhoi nhói trong ngực. Ðó là mẹ tôi.

Dạo đó mẹ đã sẵn sàng để đón đứa con dâu mà mẹ rất mực thương yêu ấy. Tuy nhà hai đứa ở hai tỉnh khác nhau, nhưng cô ta cũng đã đến nhà tôi dăm ba lần. Xinh, nhanh nhẹn, ngoan đáo để - mẹ tôi nhận xét. Mẹ đã đi khoe với hàng xóm, đã mẹ mẹ, con con với cô ta. Và, nhất là trong lòng mẹ đã hun đúc biết bao tình cảm đầm ấm về tương lai! Nhưng cô ấy không bao giờ làm con dâu của mẹ... Tôi không dám nói ra sự thật. Thà để cho mẹ thất vọng trong tức giận còn hơn là thất vọng vì buồn nản. Tôi nói rằng chính là tôi chưa muốn cưới vợ, mà con gái họ có "thì" - chính tôi buộc cô ta không được chờ tôi... Tôi hy vọng mẹ hét lên. Song mẹ im lặng, sự im lặng thật là đáng sợ.

ít khi tôi về nhà. Tôi lao vào công việc. Biển mênh mông, thả vào đấy bao nhiêu sức lực, trí tuệ cũng vừa. Ðược cái quý là chỗ chúng tôi, mọi người đều làm việc say mê. Những khoang cá tươi rói, ánh bạc là niềm hấp dẫn lớn nhất.

Thời gian cứ lừng lững trôi, bất chấp người ta có để ý đến nó hay không. Tôi đã đến tuổi ba mươi, cái tuổi chín chắn, độ lượng. Nhiều khi chợt như thấy một dáng dấp, chợt như nghe văng vẳng một tiếng cười, một câu nói của cô gái ấy... tôi đã giật mình thảng thốt. Tưởng như vết thương đã không nhức nhối nữa.

Chính trong thời gian này tôi đã gặp Hậu.

Và một tình yêu mới đã đến với tôi. Lần này không say mê mộng ảo như lần trước, nhưng nhờ đó tôi thấy mình có trách nhiệm với cuộc đời hơn, thấy cuộc đời đẹp đẽ, đáng yêu hơn là tôi vẫn yêu...

Dạo ấy, sau những cố gắng liên tục, vượt qua rất nhiều khó khăn, lần đầu tiên chúng tôi hoàn thành kế hoạch sáu tháng đầu năm trước hai mươi ngày.

Ðể ghi nhớ "sự kiện lịch sử" này, thủ trưởng của chúng tôi - một người rất nghiêm về kỷ luật lao động - cho phép chúng tôi nghỉ thông hai ngày. Ông tuyên bố là ông sẽ xua tất cả đi chơi, còn đích thân ông sẽ ở lại trực.

Chúng tôi quyết định nghỉ ngơi thích đáng: Ði "du lịch" quanh vùng và "oanh tạc" vào làng, ấy là nói theo cách của cậu Phái. Cậu ta là một trang hào hoa nói như nước chảy, cắt tóc rất "trình độ". Một cái kéo, mười lăm phút - vậy là phát xong một khu rừng. Phái nói như vậy. Phái kéo mấy ông anh tóc xù ra hiên, đánh kéo tanh tách. Tôi cũng được Phái tặng cho một kiểu tóc trứ danh. Chúng tôi tắm rửa sạch sẽ, diện quần áo lành lặn vào rồi kéo quân đi. Năm anh con trai bảnh bao. Ra đường tôi mới biết mình lạc hậu nhiều so với các bạn, nhất là với Phái. Mới hăm mốt, hăm hai mà cậu ta có vẻ thạo đời lắm.

Cơ quan chúng tôi đóng trong một khu vực dân cư đông đúc, một cái làng khổng lồ, tới hơn một vạn dân. Hầu như cả làng đã lên nhà gạch, những mái ngói cao thấp chen chúc nhau, xoay không phải bốn hướng mà đến bốn mươi hướng, hỗn độn. Nghe nói xưa kia những người đánh cá ở đây rất nghèo, chỉ giàu bệnh tật. Nhất là bệnh đau mắt. Những đôi mắt nhòe nhoẹt của các cụ già nói lên điều đó. Trai gái làng bây giờ diện hơn thành phố. "Xi", "Lon" sặc sỡ, biến hóa luôn luôn... Tuy nhà cửa làm không theo một trật tự nào cả nhưng làng cũng có một cái chung, đó là con đường trục, dài hơn một cây số, chạy song song với bờ biển. Con đường này tuy ngập cát nhưng ô-tô vận tải cỡ lớn vẫn đi được. Rất tự nhiên, con đường trở thành quảng trường của làng. Hễ có chuyện gì, hay vào lúc rỗi rãi, người ta kéo ra đường rất đông. Ðường cũng là chợ; dọc đường thấy nhiều chỗ phình rộng ra, có những túp lều lơ thơ.

Chúng tôi đi dọc con đường trục.

Bây giờ đàn ông trai tráng đang ngoài biển. Trẻ con đến lớp học. Các chị con mọn, các cô gái ngồi đánh đay đột chiếu. Làng vắng tanh, chỉ tiếng máy đánh đay đâu đó nghe rào rào.

Cậu Phái hay láng cháng vào làng hơn cả nên thông thạo thủy thổ, bảo chúng tôi trước hết hãy lên núi, chiều tối vào làng. Cậu ta nháy một bên mắt, vẻ dạy đời: "Lúc bấy giờ các cô gái mới rỗi rãi mà tiếp các ông anh".

Ra khỏi làng một đoạn là đến núi. Ngọn núi không cao lắm nhưng sát biển. Khi ở ngoài khơi chúng tôi vẫn dùng nó làm chuẩn, để định hướng. Trong mắt tôi, cái dáng núi như con ngựa chầu vó ra biển đã quá quen thuộc, nhưng nay tôi mới lên là một. Khi bước đến, ngọn núi nào cũng khác hẳn, không như ta mường tượng ban đầu. Tai đá lởm chởm, một thứ nấm gì đó bám chắc vào tường ngóc ngách. Những phiến đá to hình thù kỳ dị chồng lên nhau, giữa chúng là những hang hóc đen ngòm. Sẽ rất khó trèo lên đỉnh, nếu không có những bậc đá quanh co, chẳng biết ai đã đục từ đời nào. Lên đến đỉnh, chúng tôi đụng ngay một sự kiện không ngờ: Mấy cô gái, mấy anh con trai của một đoàn văn công đang ngồi nghỉ ở bãi bằng dưới gốc cây đề cổ thụ. Trông thấy đàn sáo và vóc người nét mặt cân đối xinh đẹp... chúng tôi nhận ngay ra họ. Cậu Phái khoái ra mặt, kéo cả bọn chạy ào tới. Rồi thì bắt đầu tán, yêu cầu hát. Và cũng chẳng cần ý tứ gì cả, cậu ta khen ngay mấy cô văn công đẹp lắm. ấy thế mà họ bắt chuyện với nhau ríu rít cứ y như người quen cũ. Tôi thì ngượng, không quen cái kiểu làm thân ào ào ấy. Mặt tôi dường đã đỏ lên rồi. Nghĩ cũng thèm cái cách sống thoải mái tự nhiên. Nhưng... dù sao tôi cũng phải chuồn!

Trèo qua mấy mỏm đá, qua bên kia núi, tôi bỗng gặp từng vạt hoa dại. Hoa nở như rắc trên chiếu, ngả nghiêng ngang bắp chân người. Những bó hoa có bông cánh dày mầu hồng nhạt, càng vào trong càng đậm lên và đến nhụy thì thành một vòng đỏ thắm. Lá cũng dày hẳn, mọc đối xứng. Thân cây gầy guộc như cố ẩn đi cho những đóa hoa - cái phần quý nhất của nó - nổi bật lên.

Giữa nước trời mênh mông ngờm ngợp gió thế này nhìn thảm hoa thật là kỳ lạ. Hoa không giữ hương cho mình, suốt ngày đêm nó gửi vào gió làm không khí xung quanh cứ thoáng một mùi ngọt ngào như mật vàng.

Tôi sẽ không quên loài hoa này. Nó gợi cho tôi những ý nghĩ tinh khiết, cao cả của cuộc đời. Sau này Hậu cho tôi biết đó là hoa hải sơn. Theo Hậu, nó có họ với hoa mua. ở nước ta, họ hoa mua có mấy loài: hoa ban, hoa sim, hoa mua và hải sơn nữa. Nhưng sao không có sách nào ghi chép cả? Tôi biết hiện tượng này cũng bình thường thôi, như chúng tôi, đôi lúc gặp một loài hải sơn mà trước chẳng ngờ lại có chúng trên đời này. Hậu định quan sát loài hải sơn cho thật chắc chắn, sau đó sẽ viết thư hỏi mấy nhà thực vật học có uy tín, biết đâu... Hậu nói với tôi ý định này bằng một niềm say mê trầm tĩnh và truyền sang tôi sức sống cao quý ở trái tim cô.

Hậu còn cho tôi biết thêm: Mùa thu, hạt hải sơn rơi vào hốc đá, cả thân cây, lá cây cũng rụng dần xuống đó biến thành mùn thành tấm áo che chở cho hạt dưới bầu trời mưa nắng thất thường, khắc nghiệt. Sang xuân, một cái mầm xanh nhú lên. Và vào một sớm đầu mùa hạ nào đó, bỗng nhiên xòe ra cả một thảm hoa!

Tôi không nghĩ rằng Hậu nói về hải sơn như là một loài thực vật thuần túy - dù cô là giáo viên dạy sinh vật - mà trong đó có cái gì như ân tình, sự hy sinh, dũng cảm, những đức tính của con người...

Lần theo vạt hoa, tôi sang bên kia triền núi. Biển nhấp nhô, ầm ào dưới chân. Ðang lúc nước lên.

Một bầy trẻ, em nào cũng quàng khăn đỏ, chạy tản mát khắp triền núi, đến sát mặt nước. Các em hái những bông hải sơn, cười đùa với nhau. Ðến lưng chừng núi, tôi gặp Hậu. ấy là một cô gái khoảng hăm sáu, hăm bảy tuổi, người đậm đà, trắng. Hậu đã qua cái thì rực rỡ của người con gái, nhưng vẻ đẹp vẫn lưu luyến. Rõ là một người có nhan sắc. Hôm ấy Hậu dẫn học trò lên núi, cho các em học bài thực vật ngoài trời. Hậu ngồi trên một mỏm đá. Bầy trẻ mang đến cho cô giáo những bông hoa hải sơn đẹp nhất mà chúng hái được. Hậu bó lại thành một bó nhỏ để lên lòng. Lũ trẻ lần lượt ngồi xuống quanh cô. Nhìn cái cách chúng đối xử với Hậu, biết ngay là chúng rất yêu cô. Hình như là Hậu bắt đầu giảng giải cho chúng điều gì. Tôi đứng lại, không muốn làm gián đoạn bài giảng của Hậu.

Ðột nhiên có tiếng kêu ơi ới, tiếng la hét dưới chân núi. Một đứa trẻ từ dưới đó chạy lên, hổn hển, vẫy cô giáo, nói không ra lời.

Có chuyện gì không may xảy ra rồi!

Hậu đứng bật dậy, chạy xuống núi. Cô xuống không nhanh dù sao cô cũng là phụ nữ. Dưới chân núi, tiếng la hét lại càng ầm ĩ hơn không nghe rõ là gì, chỉ loáng thoáng những giọng ú ớ...

Tôi lao theo Hậu và bầy trẻ. Lối xuống núi bên này không có bậc xây mà lại hiểm trở hơn. Con đường mòn vừa đặt hai bàn chân, đầy những vụn sỏi, hơi động là lăn rào rào.

Dưới chân núi có những tảng đá đổ rải ra đến mấy chục mét. Khi lên triền núi, chúng nhô lên, lổn nhổn như một bầy trâu đen. Một thứ cát trắng, hạt thô, lấp lánh như vụn thủy tinh trải dưới chân "trâu". Lũ trẻ rất thích thứ cát này. Cái đầu chúng đầy những dự kiến khoa học. Chúng thường lấy cát về đựng trong chai lọ. Cát ở phòng thí nghiệm nhà trường chính là do chúng đem về. Hôm nay cũng có mấy em vui chân, xuống tận những tảng đá ấy. Các em ngồi ngắm trời đất, tâm sự với nhau. Mải vui nước triều dềnh lên. Chúng hốt hoảng nhảy đại vào bờ.

Nhưng có một em gái xúng xính trong bộ quần áo mới, mắc kẹt lại. Nước triều vẫn cứ lên. Càng lên, sóng càng mạnh. Gặp núi đá, biển gầm thét, đánh ập vào, bọt nước tung tóe lên cao. Nước cứ réo cuồn cuộn xoáy tròn, đánh tới tấp vào núi.

Lúc tôi thấy em bé gào khóc trên một "hòn đảo" giữa sóng biển sôi sục thì cũng thấy luôn tình cảnh của lũ trẻ và Hậu trên "lục địa". Mặt Hậu tái mét, hoảng hốt đến cực điểm. Cô chạy qua, chạy lại trên bờ, bất lực và thảm hại như gà mái mẹ thấy con nhiếp vàng rơi xuống ao.

Hậu réo lên thất thanh. Tiếng cô lại bị sóng biển ngắt ra từng quãng.

Không kịp suy nghĩ, tôi ào ngay xuống nước. Sóng, ghê quá, tôi vấp những tảng đá ngầm, ngã nhào ngay. Tôi không phải là loại kỹ sư chỉ biết có cái bằng. Tôi đánh nhau với biển không phải loại tồi, nhưng là ở ngoài khơi, nơi được tha hồ vùng vẫy. Còn ở đây, nó vật tôi chí tử. Cuối cùng, tôi vẫn cứ ra được "hòn đảo".

Nước đã ngập đến bụng chân em bé. Thỉnh thoảng những đợt sóng chồm lên, phủ qua đầu nó! Thấy tôi, nó nhào ra ngay, bíu chặt lấy cổ tôi và hai chú cháu đều ngã lăn.

Nước ở đây sâu tới lút đầu. Tôi cố ngoi lên. Nhưng con bé bíu chặt quá, rất lâu tôi mới gỡ được tay nó ra, dùng một tay mình nắm chặt cả hai cổ tay nó. Tôi vác nó lên vai, lội vào. Thực ra không phải tôi lội mà sóng biển ném cả hai vào bờ.

Mệt lử, tôi ngồi bệt ngang mép nước. Hậu đỡ em bé trên vai tôi. Con bé đã đờ người nhưng cô giáo vừa ôm lấy nó, nó đã tỉnh táo lại, khóc nấc lên tiếng cuối cùng rồi im lặng, nhoẻn cười. Hậu cười theo nó. Nhưng nụ cười vừa nở trên môi cô lại tắt ngay. Mặt tái hơn nữa, Hậu chằm chằm nhìn tôi. Tôi vuốt nước chảy tong tong trên mặt và hiểu: bàn tay tôi đỏ ngầu! Trán tôi đã toạc một mảng vì va vào đá. Một cuộc cấp cứu diễn ra. Hậu luống cuống tháo chiếc khăn mùi soa buộc tóc, ép vào vết thương của tôi. Ðồng thời cô bảo một em học sinh chạy ngay về trường lấy túi thuốc.

Lúc ấy đám cậu Phái cùng mấy cô văn công nghe có chuyện tai họa dưới này cũng đã chạy lại. Phái hỏi tôi có đi được không, để cậu ta cõng? Cậu đùa tếu làm tôi phì cười đứng dậy. Hậu cũng cười, nụ cười ngượng ngập như có lỗi. Cô tập hợp học sinh lại cho các em về. Ướt lướt thướt, máu loang trên mặt, tôi đi giữa đám người xôn xao, như một người anh hùng chính cống.

Trường ở ngay đầu làng.

Lẽ ra chỉ cần đắp lên trán tôi một miếng gạc, hoặc cũng chẳng cần đến thế. Nhưng Hậu băng kín trán tôi lại. Cô giải thích, nếu sơ cứu không tốt có thể bị nhiễm trùng.

Cậu Phái đã nhặt được bó hải sơn của Hậu từ lúc nào. Cậu ta nói vì chiến công của tôi, thay mặt Hậu cậu ta tặng tôi bó hoa... Và, chẳng cần để tôi nói gì, thay mặt tôi cậu ta nhận luôn. Thằng quỷ, vác bó hoa về, hắn lếu láo, hẹn Hậu, buổi chiều phải mang quà đến úy lạo thương binh, mà phải mang nhiều vào, vì vết thương nguy hiểm lắm!

Chiều ấy Hậu đến thật. Hậu mang cho chúng tôi mấy gói thuốc lá. Chỉ béo ông tướng Phái. Cậu ta chị chị em em với Hậu ngọt xớt. Rồi khóa tạch cái xe của Hậu lại, cậu ta đòi Hậu phải đi xem với chúng tôi.

Phải nói rằng văn công miền heo hút này là một sự kiện "tầm cỡ". Năm thì mười họa mới có, cho nên nếu có thì dù bận mấy người ta cũng kéo nhau đi xem. Bãi diễn cứ gọi là chật ninh ních. Ðoàn nào diễn thì cũng thế, chả kể!

Hôm ấy người ta diễn chèo, trích một đoạn trong truyện Hoa tiên. Phương Châu thi đỗ trạng. Vua muốn gả công chúa Ngọc Khánh cho chàng. Nhưng ở nhà chàng đã có Dao Tiên. Người xem cảm thương mối tình éo le đó. Tất cả nhân vật đều đáng quý. Phương Châu có tài mà chung thủy. Dao Tiên, đức hạnh, nết na. Nàng công chúa Ngọc Khánh xinh đẹp biết tôn trọng tình yêu của người khác, chẳng như cái lẽ thường tình của con nhà vua chúa. Câu chuyện kết thúc tốt đẹp. Các chuyện cổ của ta ít khi tạo được sự hòa hợp khéo léo như thế.

Hậu xem chăm chú. Tôi thấy như lòng cô thắt lại khi vở diễn đến cao trào. Còn lúc những cốc rượu mừng nâng lên tới tấp thì Hậu lặng lẽ mỉm cười.

Sau này chúng tôi vẫn thường nhắc đến vở chèo ấy. Nó để cho chúng tôi một ấn tượng, một kỷ niệm khó phai mờ.

Còn cậu Phái thì rất lâu sau vẫn cả quyết rằng cái cô Ngọc Khánh tuy đối đáp với Phương Châu nhưng mắt vẫn liếc xuống cậu ta!

Thế là tôi và Hậu quen nhau.

Tôi thấy mình hay nhớ đến Hậu. Những tình cảm tôi ngỡ rằng mình không còn nữa lại nảy nở. Lần này khác. Dẫu sao tôi cũng đã ba mươi tuổi. Còn Hậu, cô là một cô giáo được các em và bà con trong vùng kính mến. Giữa câu chuyện của chúng tôi không có những lời bóng bẩy. Tôi hỏi Hậu về nhà trường và nói cho Hậu nghe công việc của "ngư ông" là tôi. Nghe nói người ta đang tìm cách nuôi cá biển, Hậu rất ngạc nhiên. Hậu nghĩ là chỉ có thể nuôi cá trong ao. Nuôi cá trên sông cô cũng không hình dung được, huống hồ là biển. Tôi giải thích cho Hậu hiểu. Một bữa tôi đến trường, nghe Hậu nói chuyện với học sinh rằng: người ta sẽ rào biển lại bằng một hàng rào nhiệt độ và thức ăn. Các chú cá sẽ không có đủ can đảm vượt ra ngoài hàng rào ấy vì sự ấm áp và những con mỗi lượn lờ trước mắt chúng. Chúng ta có một trăm hai mươi hải lý biển viền quanh bờ hình chữ S, đó là cái ao của chúng ta... Tôi không khỏi mỉm cười, quả là Hậu lãng mạn hơn chúng tôi, những người đang chinh phục biển. Hậu say mê truyền cho các em những hình ảnh về tương lai sáng lạn của đất nước, về sức mạnh kỳ diệu của khoa học. Những điều còn lâu lắm mới thực hiện được. Nhưng ai bảo nó chẳng giúp ích gì cho bọn trẻ?

Dạo ấy tôi đi biển luôn, có những chuyến đi hàng tuần mới về, thỉnh thoảng tôi mang tặng Hậu những vật hiếm từ hải đảo xa: khi thì một cành san hô, khi thì một túi vỏ ốc. Hậu rất thích, cô bỏ vào phòng đồ dùng giảng dạy nhà trường. Tôi cảm thấy Hậu vui khi có tôi bên cạnh. Tôi không thể nào diễn tả được niềm vui lặng lẽ ấy...

Ðôi lần chúng tôi lên núi chơi. Giữa những đóa hải sơn, chúng tôi ngồi hàng giờ. Gió lồng lộng, vạt hải sơn xôn xao. Chúng tôi hái vài bông hoa, lòng dạ còn xôn xao hơn thế...

Rồi chúng tôi nói về mình cho nhau nghe. Tôi kể hết, cả mối tình ngày xưa. Hậu cũng chẳng giấu tôi điều gì.

Thì ra Hậu không phải người vùng này. Nhà cô ở một thị trấn sầm uất. Một ngôi nhà nho nhỏ, có tấm biển số xinh xinh. Bố mẹ Hậu còn cả, và vẫn khoẻ mạnh. Cô là con thứ ba trong gia đình. Người anh cả là thợ hàn ở một nhà máy. Chị gái thứ hai đã có bốn đứa con, theo chồng lên tận một nhà ga tuyến đường sắt phía tây. Người em giáp Hậu đã hy sinh ở mặt trận phía nam. Cô gái nữa đã lấy chồng. Cậu em út đang học lớp mười, nếu trượt đại học sẽ đi làm công nhân. ở thị trấn, cuộc sống bằng lặng, êm đềm. Ngôi trường cấp ba với sáu phòng học, nằm giữa một khu vườn xinh đẹp, đầy bóng râm mát. Mùa thu lá xà cừ vàng óng rắc xuống đầy cửa lớp. Còn mùa hè thì có hoa phượng. Cơ man nào là ve lấn lên lanh lảnh. Và hình như chỉ chờ có thế, trong vòm lá thưa, những đốm lửa đỏ xòe ra, cháy bập bùng trong mắt học trò... Chính trong ngôi trường ấy, Hậu gặp một người bạn trai. Anh là một thanh niên miền biển lên thị trấn trọ học. Anh cao to đẹp trai, hơi ngộc nghệch. Anh cao một mét bảy mươi. Người con trai ấy có cái tên dữ dội: Kình! Cha mẹ đã lấy tên loài cá oai hùng nhất ở biển đặt cho anh.

Chưa kịp thi tốt nghiệp, Kình đã đi bộ đội. Kình bảo Hậu khi nào giải phóng miền nam, anh sẽ nói với Hậu một chuyện rất hay. Nhưng anh đã không giữ kín được câu chuyện rất hay đó. Hết thời kỳ luyện quân, anh trở lại thị trấn, tuyên bố "tình trạng chiến tranh" luôn. Hậu bị đột ngột. Nhưng cô không thể từ chối anh. Rồi anh khoác ba lô vào chiến trường. Năm thì mười họa Hậu mới nhận được một lá thư.

Hậu trở thành cô giáo. Cô quyết định xin về vùng này nơi quê hương Kình. Cô nghĩ như vậy sẽ được gần gũi gia đình anh, thỉnh thoảng lui tới thầy mẹ anh trong lúc tuổi già. Trường chỉ cách nhà Kình khoảng bốn cây số, nên Hậu có điều kiện đến luôn. Thầy mẹ Kình rất quý Hậu, tất nhiên.

Một hôm, đứa em Kình hộc tốc chạy đến trường gọi Hậu "về nhà". Thì ra Kình về. Anh đi trên một chiếc com măng ca đầy bụi đường trường. Số là anh cùng với đồng chí chỉ huy đơn vị về Hà Nội báo cáo tình hình với cấp trên. Anh được về nghỉ thăm nhà hai ngày. Kể từ lúc anh đi đến lúc ấy đã được ba năm. Người anh kềnh càng, già hơn một chút, nhưng vẫn là anh! Anh nói vô cùng biết ơn Hậu đã nghĩ đến thầy mẹ anh trong lúc anh vắng nhà. Và đưa ra năm cái huân chương của anh, anh bảo công anh chỉ đáng một, hai cái thuộc về đồng đội, còn hai cái nữa là của Hậu. Anh kể cho Hậu nghe những trận đánh của đơn vị anh, những trận đánh mà qua báo chí, Hậu biết rất sơ sài. Hậu vừa tự hào vừa thương anh. Các chiến sĩ ở chiến trường gian khổ quá, gian khổ vượt ra ngoài sự tưởng tượng của cô. Cô khóc. Nước mắt không phải bao giờ cũng làm mềm lòng người đi chiến đấu. Anh bảo Hậu hãy can đảm như hoa hải sơn quê anh, ở đầu gió ngọn sóng vẫn nở rộ, đẹp tươi.

Thầy mẹ Kình muốn nhân dịp này tổ chức cho Kình và Hậu luôn. Nhưng anh không nghe. Hậu biết anh sợ cái điều đau đớn nhất có thể xảy ra với Hậu. Anh nằm xuống, thế là xong. Nhưng còn cuộc đời người con gái? Hậu bảo rằng anh nghĩ vẩn vơ. Anh cười xác nhận điều đó là vẩn vơ thật. Anh sẽ trở về, nhất định anh trở về: không dễ gì viên đạn thù bén được da thịt anh đâu!

Nhưng chiến tranh là chiến tranh. Chưa đầy nửa tháng sau, anh ngã xuống ở vùng ven Ðà Nẵng!

Hậu đau đớn vô hạn. Nhưng nỗi đau không làm cô gục xuống như bão gió không làm héo tàn được hoa hải sơn. Cô vẫn đến trường. Các em học sinh, các bạn đồng nghiệp là nguồn an ủi lớn lao. Kình không phải là người duy nhất hy sinh trong chiến tranh. Ngay trong vòng mấy xã quanh đó, cũng đã có không ít người ngã xuống ở phương nam Tổ quốc. Nhưng tất cả các người thân yêu của họ vẫn cắn răng chịu đựng như hải sơn chịu giông bão, biển sóng... Cho nên lúc Hậu gặp tôi, Kình mất đã gần bốn năm. Thương Hậu, đã nhiều lần cha mẹ Kình khuyên cô quên chuyện cũ. Ðặc biệt là bà mẹ, bà hiểu thế nào là cái "thì" của người con gái.

Tôi quyết định ngỏ lời với Hậu. Sau chuyến đi biển thường lệ về, tôi đến trường. Căn phòng của Hậu xinh xắn, dường như lúc nào cũng có mấy bông hải sơn trên bàn. Nơi đầu giường ngủ còn tấm ảnh Kình. Tấm ảnh chụp từ hồi học sinh, trông trẻ măng. Nhưng cái ánh mắt yêu đời, sáng quắc cứ nhìn thẳng vào mọi người như hứa hẹn sẽ làm một việc phi thường. Tự trong thâm tâm, tôi thấy kính trọng anh.

Tôi nói với Hậu những lời giản dị. Chúng tôi hiểu nhau từ lâu. Bây giờ chỉ còn chờ thời gian, chúng tôi sẽ chuẩn bị đầy đủ và về ở hẳn với nhau.

Hôm đó tôi đưa Hậu từ cơ quan tôi trở lại trường. Buổi trưa nắng rất gay gắt. Cát trên con đường trục như bị rang, nóng bỏng. Vào những dịp như thế này chiếc xe đạp chở kem từ tỉnh thường hay về, đứng bán giữa đường. ở đây kem là thứ hiếm nên người mua thường vòng trong vòng ngoài. Tôi bảo Hậu đứng chờ, tôi còn vào mua kem.

Lúc ấy có một người cao lớn đứng dưới gốc cây chay gần đó, nhìn chúng tôi chăm chú. Anh ta đeo cặp kính đen rất to, trời nóng thế mà một tay cứ thọc vào túi quần không rời.

Người bán kem vừa trao hai chiếc kem cho tôi, thì tôi nghe tiếng Hậu kêu thảng thốt. Tôi giật mình, quay lại đưa mắt tìm Hậu. Cô đang bước nhanh lại phía người thanh niên. Một tay vẫn thọc vào túi một tay anh khẽ giơ lên rồi lại thõng xuống, mắt nhìn tôi rất nhanh rồi lại nhìn Hậu. Tôi sẽ nhớ mãi cái nhìn ấy. Dù anh mang kính, sự thông cảm và độ lượng vẫn ánh lên trong tia nhìn.

Một cảm giác rất lạ lùng dâng lên trong ngực tôi. Tôi biết đó là ai rồi. Ðó là Kình, Kình không chết. Anh chỉ bị thương, mất một tay, một mắt và bên mặt anh đầy những nốt lấm tấm mầu xanh, ăn sâu vào da thịt.

Việc anh trở về thật là kỳ lạ: về đến nhà rồi anh mới biết mình đã chết cách đây bốn năm: thầy mẹ anh vẫn lĩnh tiền tuất đều đặn! Biết Hậu sắp lấy tôi anh bảo người nhà đừng ai cho Hậu biết anh đã về. Thân thể anh đã tàn phế. Anh muốn cứ im lặng để chúng tôi yên tâm về ở với nhau, như là anh đã hy sinh thật... Nhưng trưa hôm ấy, Hậu đã nhận ra anh...

Hậu lâm vào tình trạng khó xử...

Phần tôi, suốt cả buổi chiều và đêm hôm ấy, tôi đã suy nghĩ tường tận một điều... Hôm sau Hậu đến tôi, nước mắt đầy mi. Cô càng đau khổ và thao thức. Thấy cô, tôi sợ cô sẽ nói với tôi rằng, dù thế, việc cưới xin của tôi và cô vẫn cứ tiến hành. Quả tình tôi sợ thế bởi vì, nếu điều đó diễn ra thì Hậu đã chẳng đẹp như tôi tưởng nữa. Nhưng Hậu không nói điều ấy, mà... tôi biết nói sao đây? Một người con gái nữa lại không trở thành con dâu mẹ tôi! Nhưng lần này tôi không giấu người sự thật, bởi tôi biết sự thật này dù có làm cho tấm lòng người mẹ của người thương cái số tôi lận đận, cũng vẫn mang đến cho người một niềm tin một tình yêu cao cả.

Tôi đã không nhầm về mẹ tôi. Khi Kình và Hậu tổ chức lễ cưới, mẹ đã gửi cho hai người một món quà, như cô bác gửi quà mừng đứa cháu yêu nhất của mình. Phần tôi như tôi đã kể trên, sự việc này làm tôi thấy tin tưởng ở cuộc đời và tình yêu hơn. Vâng tình yêu chính như thế... Bây giờ đôi vợ chồng ấy là những người bạn thân của tôi. Chúng tôi say mê sống ở vùng đất quê của hoa hải sơn này.