Tuyển tập truyện ngắn

Trôi Giạt
Tác giả: Phạm Hoài Vũ

Khi Giáo sư Phước tìm được đứa con của mình cũng là lúc ông mất vĩnh viễn người đàn bà mà ông từng yêu thương. Ông tiếc nuối một tình yêu bị trôi giạt trong chiến tranh và ân hận vì lỗi lầm của mình.

Hiền nép sâu trong góc tối của toa tàu. Những toa tàu thời chiến lầm lũi nối đuôi nhau chìm mãi trong đêm. Cả toa chỉ thấy nhập nhoạng ánh sáng tù mù của cây đèn bão, chốc chốc lại bùng lên cắt dòng suy tư đứt đoạn của Hiền... suy tư về chuyến đi đêm nay, ... về những năm tháng lênh đênh sông nước. Cả cái làng bến sông chẳng ai để ý đến chuyện mẹ con cô đã đến đây tự bao giờ, nhưng cái chuyện cha cô mất tích trong chiến tranh thì hình như ai cũng nói, ... nói không có mặt cô.

Mẹ thường kể, hồi năm bốn mươi mẹ sống với người anh họ là bác Cử Giang ở thị xã Thái Bình. Rồi chiến tranh. Mẹ theo chân bạn hàng xén về một nơi rất xa, gọi là chợ Ðống Năm. Rồi mẹ đưa Hiền về đây, một làng nhỏ ven sông Trà Lý. Bên này là đồng ngô mượt, gió lộng. Bên kia có những làng chạm bạc, ngói đỏ nhấp nhô. Mẹ con cô sống với cha con ông lái đò. Mẹ bảo cô gọi ông là thầy. Con của ông gọi mẹ là u. Cuộc sống êm ả trôi trên dòng sông. Hiền đi học. Học xong cấp một ở xã, cô lên học cấp hai trên huyện, rồi thi đỗ vào trường sư phạm. Sau ngày tốt nghiệp, cô được phân công về dạy ở trường cấp hai.

Hôm làm giấy tờ, người ta bảo cô khai lý lịch. Ðến mục người cha, cô khai là lái đò. Bà tổ chức bảo không phải. Cô khai lại. Thấy cô lúng túng, bà buông thõng: "Khai là cha mất tích trong chiến tranh".

Sau thời gian tập sự, cô được xét vào biên chế. Biên chế là việc hệ trọng. Người ta phải xét năng lực chuyên môn, phải xét lý lịch gia đình. Nhưng còn người cha mất tích trong chiến tranh. Không tìm đâu bằng chứng về sự mất tích. Thế là cô không được vào biên chế. Cô lại trở về với mẹ. Cô lại trở về với bến sông. Dòng sông bằng lặng. Những cánh bèo hoa tím trôi giạt hiền hòa, không biết về đâu.

Ðêm nay cô bước lên tàu ra đi là vì nể mẹ, không mảy may một niềm hy vọng mỏng manh. Mẹ bảo, dù thế nào, cô cũng phải tìm bằng được bác Cử Giang, vì chỉ có bác mới giúp được cô. Tàu đến thành phố thì trời rạng sáng. Cô hỏi tìm bác ở bất kỳ nơi nào gọi là cơ quan. Cũng may, bác là một luật sư có tên tuổi ở thành phố. Vì vậy, cô đã tìm được ông không mấy khó khăn.

Câu chuyện của cô làm ông ngỡ ngàng. Chỉ có điều ông phân vân, là trong suốt ngần ấy năm không một ai nói cho ông điều gì về cô.

Ông nhớ lại cái ngày vừa đỗ cử nhân luật, mùa hè năm 1938, ông về thị xã Thái Bình mở trường tư. Ngay từ buổi đầu đưa tin mở trường, ông đã được mọi người mến mộ. Người ta mến mộ ông vì tiếng tốt của cụ thân sinh ngày trước, là cụ Tú Lâm. Thuở sinh thời cụ cũng mở trường tư theo tân học.

Ông tìm đến ngôi trường ngày trước. Cỏ mọc um tùm. Mái ngói rêu phong. Cụ Tú mất đã mười năm. Các thầy mỗi người đi một phương. Chỉ còn một người duy nhất qua lại đây. Ðó là cụ Giám. Cụ Giám là cậu họ, vốn là thầy đồ ở quê nhà bên huyện Trực Ninh, Nam Ðịnh. Cụ được cụ Tú mời ra trông coi trường sở. Người ta gọi cụ là ông giám thị. Về sau chỉ gọi là Cụ Giám. Sau khi cụ Tú qua đời, cụ bà về quê, riêng cụ Giám vẫn ở lại. Cụ sống cùng với vợ và cô con gái tên là Liên. Cụ bà và cô Liên ra chợ Bo mở hàng xén. Cô Liên vốn là trò ngoan của cụ Tú. Cô học sắp hết lớp "Pri-me Xuýp" thì cụ Tú mất. "Pri-me Xuýp" là lớp cuối cùng của bậc tiểu học thời đó. Sau ngày cụ Tú mất, trường đóng cửa. Cụ Giám phiền muộn suốt từ bấy đến giờ.

Nghe ông Cử ngỏ ý muốn mở lại trường, cụ Giám lặng đi hồi lâu:

- Anh Cử! Cậu thương nhớ cha anh. Cậu chỉ mong có ngày các anh về nối nghiệp. Bây giờ anh về, cậu trao lại cơ nghiệp cho anh. Còn nếu anh không chê cậu tuổi tác yếu hèn, thì cậu sẽ lại ra giúp anh như cậu đã tâm niệm trước vong linh của Bác Tú.

Thế là ngôi trường được sửa lại. Ông Cử treo biển trắng với dòng chữ xanh "Trường Trung học Port Royal". Ai hỏi tại sao ông lại đặt tên như thế, ông chỉ cười. Học sinh thì mỗi người cắt nghĩa một kiểu. Người thì dịch sát nghĩa "Bến cảng huy hoàng", nơi ấy có những con tàu cập bến, có những con tàu ra khơi. Có người thì nói, hình như ông có ý đặt tên trường bằng cái tên của tu viện Port-Royal được thành lập ở Paris từ bẩy tám thế kỷ trước, sau thành nơi hội tụ của các danh nhân, ở đó có những cuốn sách giáo khoa nổi tiếng đã ra đời, còn lưu truyền mãi đến ngày nay, như Ngữ pháp Port-Royal, Lô-gíc học Port-Royal. Thật chỉ một cái tên thôi mà ẩn dụ biết bao ý nghĩa.

Cụ Giám trở lại công việc giản dị ngày trước. Ngoài cụ còn có cô Liên, con gái cụ, giúp ông Cử trông coi việc sổ sách.

Trường không lớn, nhưng có đủ các lớp, từ lớp đệ nhất đến lớp đệ tứ, giống như trường cấp hai của ta bây giờ. Trong số các thầy giáo có một thầy tên là Phước. Thầy dạy tiếng Pháp và văn học. Thầy rất nghiêm khắc. Nghiêm khắc đến lạnh lùng. Hết giờ lên lớp là thầy ngồi đọc sách, ngày nào cũng như ngày nào. Cô Liên chỉ gặp thầy vào những ngày phát lương. Ðiều duy nhất mà cô Liên nghe được ở thầy chỉ vẻn vẹn một lời khô khốc: "Merci!", tiếng Pháp nghĩa là "cám ơn". Cô đáp lại bằng cái cười xã giao cho phải phép. Nhưng một lần, sau khi nghe "Merci", cô không chỉ cười xã giao, mà còn lên giọng thách thức "Rien de quoi, Monsieur le Professeur", nghĩa là "Ðâu có gì, thưa ngài giáo sư". Thầy trố mắt: "Parlez-vous francais, Mademoiselle ?", nghĩa là "Cô cũng nói tiếng Pháp, thưa cô ? ". Từ đấy hai người trở nên gần gũi.

Nhưng rồi chiến tranh. Dân chúng thực hiện tiêu thổ kháng chiến. Nhà cửa, trường học, công sở đều bị phá hủy. Phố xá trở nên một đống gạch hoang tàn. Ông Cử và các thầy mỗi người đi một phương. Cụ Giám cũng qua đời năm ấy. Cô Liên theo chị em về buôn bán ở chợ Ðống Năm. Bé Hiền ra đời.

Luật sư hồi tưởng lại cả quãng đời đã chìm trong năm tháng. Từ ngày ấy đến nay đã quá nhiều năm. Ông không được tin gì về thầy Phước. Hồi ở Việt Bắc, ông có nghe nói thầy sang dạy ở một trường Việt Nam ở Quế Lâm bên Trung Quốc, gọi là Khu học xá. Sau hòa bình vào năm năm mươi tư, Khu học xá giải thể, thầy Phước về nước. Vừa đúng lúc một số trường đại học được thành lập ở Hà Nội. Thầy Phước về dạy ở một trường nào đó. Ðấy là tất cả những điều mà ông nghe được. Cũng là vì ngay từ khi đóng cửa trường, nhiều bạn học trong ngành luật đã mời ông ra làm việc và từ đấy ông không còn mối liên hệ với các đồng nghiệp trong làng giáo học nữa.

Ông mất hàng tháng trời để tìm lại bạn bè hồi trước chiến tranh. Ông đã gặp may, vì cuối cùng đã biết được tin tức về thầy Phước. Thầy hiện là giáo sư ở một trường đại học. Cái khó bây giờ là các trường đều sơ tán, tàu xe thời chiến khó khăn. Dù sao, việc đầu tiên là về Hà Nội, đến mấy trường đại học, ở đó mọi chuyện chắc sẽ rõ ràng hơn.

Ðại lộ Ba-bi-lô, nay là Ðường Lê Thánh Tông, từ thời trước chiến tranh đã nổi tiếng là đường phố của học vấn. Từ đầu thế kỷ, người Pháp đã mở Trường Thuốc để đào tạo y sĩ Ðông Dương. Sau này mở thêm các đại học khác. Lần nào có dịp về Hà Nội, Luật sư Giang cũng đi dạo trên đường phố này. Ông đã gửi gắm ở đây cả một thời tuổi trẻ trong những năm còn học trung học và sau đó là đại học luật khoa.

Từ phía Bệnh viện Ðồn Thủy, ngày nay là Viện Quân y 108, ông lặng bước dưới lùm cây sấu, qua cổng Ðại học Dược, rồi đến trường của ông. Tất cả nguyên vẹn. Vẫn những hàng cây xum xuê. Ðôi cánh cửa lớn, đường bệ, nặng quá khổ đưa lối vào giảng đường lớn. Ông dạo quanh sân tìm lại bầu không khí còn đượm hơi ấm của ba mươi năm trước. Lần theo những lối đi thân quen, ông bước vào giảng đường. Những dãy bàn ghế hình cung, đổ dồn từ trên cao xuống bục giảng. Bình thản. Tôn nghiêm. Cuối cùng ông cũng biết được thêm nhiều điều về Thầy Phước. Thầy Phước hồi đó, nay là giáo sư văn học Pháp. Ông hiện có mặt ở Hà Nội. Nhà ở phố Nguyễn Gia Thiều.

Ông hồi hộp, trong lòng dội lên niềm vui xen lẫn nỗi lo. Sau một phút do dự, ông gõ cửa. Một người trạc tuổi ông bước ra.

Luật sư lên tiếng trước:

- Xin lỗi ông cho hỏi thăm, đây là nhà của giáo sư Phước ?

- Vâng thưa ông.

- Chào anh. Tôi là Giang, Cử Giang ở trường Port Royal.

- Trời ơi! Anh Giang, mời anh v௮ ẤY chết, xin lỗi, cho phép tôi thu dọn phòng... Bừa bộn quá. Chúng tôi sắp đi sơ tán mà.

- Anh đừng bận tâm.- Luật sư thoáng thấy mọi người trong nhà đang nằm ngủ dưới sàn, chừng là vợ con của giáo sư, ông chuyển sang nói tiếng Pháp, - Ðã ba chục năm... - Luật sư ngập ngừng- ... có chuyện rất riêng tìm gặp anh, ... anh cho phép nói tiếng Pháp.

- Xin anh tự nhiên. - Giáo sư đỡ lời bằng tiếng Việt, vừa kéo ghế mời luật sư ngồi đối diện mình cùng một bên mép bàn làm việc.

Giáo sư Phước bối rối:

- Thầy trò chúng tôi đã đi sơ tán, người Mỹ sắp ném bom Hà Nội. Chắc anh biết. Gia đình tôi cũng chuẩn bị đi theo trường, nhà luộm thuộm. Anh chờ để tôi gọi vợ con dậy...

Luật sư đỡ lời, vẫn bằng tiếng Pháp:

- Anh đừng bận tâm. Ðể chị và các cháu nghỉ. Tôi có chuyện muốn nói, nhưng liệu ở đây có tiện không ?

- Anh đừng ngại..., - Giáo sư trả lời vẫn bằng tiếng Việt.

Luật sư Giang đưa giáo sư trở về dĩ vãng..., về cái thị xã thanh bình trước chiến tranh, về cuộc chia tay giữa thầy và trò, giữa những bạn đồng nghiệp. Cuối cùng Luật sư nói về cha con người giám thị... ngập ngừng:

- Nhưng,..xin anh thứ lỗi, nếu như câu chuyện tôi sắp nói đây là không gửi đúng địa chỉ...

- Ôi, anh Giang, xin anh đừng câu nệ.

Lặng giây lát, Luật sư hỏi:

- Anh còn nhớ cô Liên thư ký nhà trường không ?

- Tôi nhớ.- Giáo sư Phước chần chừ, và cũng chuyển sang nói tiếng Pháp, chậm rãi, khẽ khàng.

- Sau này anh có được tin cô ấy không ?

- Có. Khi ở Việt Bắc, tôi gặp mấy phụ huynh học sinh. Họ đều cho biết cô Liên về chợ Ðống Năm buôn bán, sau đã có chồng con.

- Thế, thế...anh không được tin gì hơn nữa ?

- Quả thật là không. Vả lại sau này tôi được tin cô ấy đã yên phận gia đình...Tôi nghĩ, hãy để cho cô ấy yên phận .

- Không đâu, anh Phước ạ. Cô ấy không được yên phận, mặc dầu đã có gia đình. Cô ấy dõi trông anh ngần ấy năm trời.

- Trời ơi! Anh nói sao ? Sao lại dõi trông tôi ?

- Nói thế nào nhỉ ? - ông Cử Giang chần chừ. Anh có nghĩ đến một đứa con chung của hai người không ?

- ..., mà một trong hai người đó là tôi ?

- Anh không nghĩ là như thế ?

- Trời ơi! Anh Giang, thật là quá sức tôi!

- Tôi rất tiếc đã làm anh bận tâm. Mong anh thứ lỗi. Có thể câu chuyện của tôi đặt ra không đúng lúc. Cũng có thể có một sự lầm lẫn nào đó. Rất có thể là như vậy, anh Phước ạ.

- Không, anh Giang, trong mọi trường hợp, tôi xin cảm ơn anh về câu chuyện này. Tôi xin thú thực với anh là có câu chuyện giữa tôi và cô Liên. Chỉ có điều, ... xin anh thứ lỗi là tôi đã không nói ngay với anh từ dạo ấy. Nhưng còn đứa con? Ðứa con ư ? Anh Giang. Anh cho phép tôi có thời gian.

- Tôi cũng hy vọng có một sự lầm lẫn nào đó. - Luật sư ngắt lời. Anh cho tôi được cáo lui. Ðây là địa chỉ để anh liên hệ khi cần.

Luật sư đi rồi, mọi người trong nhà đều thức dậy. Giáo sư Phước bàng hoàng. Ông không giấu nổi điều sâu kín đang dội lên, từng hồi, từng hồi một. Người đầu tiên nhận xét là bà vợ:

- Ai vừa nói chuyện với ba đấy ? Hình như có chuyện gì rất hệ trọng giữa hai người ? Ba có thể nói cho em được không ?

- Chuyện cơ quan thôi mà! - ông lảng chuyện vụng về.

Hồi đó, lúc nào chẳng có chuyện cơ quan... người Mỹ ném bom miền bắc, chuẩn bị sơ tán các phòng thí nghiệm. Vợ ông biết rõ tình hình.

Ðêm đó ông trằn trọc. Ông hồi tưởng lại những kỉ niệm với cô thư kí nhà trường. Từ sau cuộc đối thoại ngắn ngủi bằng tiếng Pháp với Liên hôm lĩnh lương, ông bắt đầu để ý đến cô. Ngoài giờ làm việc, cô thích đọc các tác phẩm văn học Pháp. Cô quý trọng ông vì ông uyên bác. Ông giảng giải cho cô về nhiều thứ, nhưng cuối cùng đọng lại, hình như cô bị ông cuốn hút vào những truyện ngắn của Guy de Maupassant và Alfonse Daudet. Về sau cô được biết là ông đang học đại học hàm thụ văn học Pháp. Hai người, từ lúc nào đó, đã từ lòng mến mộ trở nên gắn bó. Với cô, ông là biển khơi trí tuệ. Còn với ông, thì cô như một ngôi sao chói lọi trên trời trong cái đêm cô tịch ở miền Provence xa xăm. Ông bàng hoàng sống trong cuộc hạnh ngộ giữa cái tỉnh nhỏ bình dị này... Rồi ngôi sao trên bầu trời thơ mộng kia đã tàn lụi theo năm tháng trên những nẻo đường chiến tranh, bãi ngô, sông nước.

Ngay sau cái đêm trắng ấy, ông dậy rất sớm, tự châm bếp dầu nấu nước pha cà phê... Nói qua vài lời tạm biệt vợ, ông bảo ông lên chỗ sơ tán với sinh viên. Dắt xe đạp ra khỏi nhà vào đúng lúc nổi giông. Ông chần chừ, rồi vẫn lao xe về phía sông Hồng. Sau khi qua cầu chui, ông không đi Bắc Ninh để lên nơi sơ tán, mà đi về phía Hải Phòng. Trời dội mưa. Ông đạp hối hả. Những roi nước quất ngang mặt, nhòa đôi kính... Ðến Bần, ông hỏi thăm nhà cô Hiền bán hàng xén. Trời mưa, cô chưa dọn hàng. Ông tìm lối vào nhà. Men theo bờ mương, băng qua quãng ruộng ngập nước, ông lội vào căn nhà cheo leo ở ngoài bìa một xóm trại giữa đồng. Ông bước vào sân. Do dự.

- Chào cô,- ông lên tiếng, - xin lỗi cho tôi hỏi thăm đây có phải nhà cô Hiền, cô Hiền con gái bà Liên ?

- Vâng thưa ông. Cháu là Hiền. Vậy ông là...

- Vâng tôi là bạn của bác Cử Giang,..

Hiền trân trân nhìn ông. Nghi ngờ. Ngập ngừng giây lát, ông tiếp:

- Nhân có việc về vùng này, tôi vào thăm mẹ con cháu.

- Trời ơi! Bác là bạn bác Cử cháu... ấy chết, mời bác vào nhà. Ðể cháu đi đun nước.

- Thế chỉ có mẹ con cháu ở đây thôi ư ? - Ông vừa hỏi, vừa tháo tấm vải mưa quanh cổ.

- Thưa bác, nhà cháu... vừa chuyển quân vào sát tuyến lửa.

Ông lặng thinh, nhìn ra ngoài mưa, lảng chuyện ...

- Thì ra cháu không có tin tức về bố cháu hay sao ? Bác nghe nói, cháu vẫn sống ở nhà quê với bố mẹ cháu kia mà ?

- Vâng, nhưng chỉ có mẹ cháu thôi, còn đấy là bố dượng cháu. Mẹ cháu chờ bố cháu mãi. Cháu cũng chẳng biết là bao nhiêu năm.

Rồi ông chia tay với xóm trại. Trời vẫn còn mưa.

Một tuần qua. Rồi hai tuần. Lại một tuần nữa, kể từ cái hôm mưa giông. Lòng ông ngổn ngang. Ông sẽ viết thư cho Hiền. Ông sẽ dành cho con gái những tình cảm đặc biệt nhất. Ông đền bù cho nó tất cả những gì đã mất mát. Ông sẽ làm tất cả. Trước hết ông viết cho nó cái trang còn bỏ trống về người cha mất tích trong chiến tranh. Hơn thế, không chỉ là điền đầy một trang giấy, mà là trả lại cho nó cơ hội làm một con người.

Nghĩ đến đó ông như trút được một nỗi đau nhân thế. Nhưng ông chợt nghĩ, ông sẽ nói với vợ con thế nào đây về một cuộc tình dang dở mà, suy cho cùng, chính ông là người có lỗi. Ông vẫn giữ điều thầm kín này. Cuộc tình kia cứ níu kéo ông, giày xé ông. Ông bất lực. Chỉ có thể ... sống để bụng chết mang đi... mang theo đến một nơi nào đó rất mơ hồ, bất định. Nhưng sự trớ trêu của số phận đã lại thách thức ông. Ông không thể câm lặng mãi... Ông sẽ phải mang sự câm lặng ấy phô diễn trước người đời. Và rồi... cái gì sẽ xảy ra ? Người đời sẽ chia sẻ với ông nỗi đau nhân tình. Con ông sẽ được sống trong tình cảm của cha nó. Nhưng còn người vợ đôn hậu đã cùng ông đi gần hết cuộc đời? Ðáng ra bà có thể tự hào về một cuộc sống trọn vẹn hạnh phúc với ông, thì đằng này, ở đoạn xế chiều, lại phải ôm hận vì đã chọn lầm người bạn đời... là ông. Còn các đồng nghiệp của ông ? Họ sẽ lên án ông như một kẻ không có tư cách.

Cơn bão táp suy tư thế thái nhân tình cứ dội lên... dội lên mãi.

Bốn tuần trôi qua. Rồi hai tháng. Cuối cùng ông quyết định. Không thể chậm trễ hơn được. Mấy đêm ròng dưới ngọn đèn tù mù ở nơi sơ tán, ông viết.

Hà Bắc, 10-4-1966.
Gửi Hiền, con gái của ba.

Ba đã sống trong những ngày đầy sóng gió. Cuối cùng ba quyết định viết cho con. Chắc con nhớ người bạn của bác Cử Giang đến thăm con trong ngày mưa giông? Người đó chính là ba. Từ hôm ấy ba đã nhiều đêm không ngủ. Ba nghĩ về sự bất hạnh trong câu chuyện dang dở giữa ba và mẹ con.

Nói cho cùng, ba là người có lỗi. Lỗi của ba không thể nào chuộc lại được. Ba chưa được gặp lại mẹ con. Nhưng con có thể nói với mẹ rằng tuy cuộc đời trôi giạt, nhưng mẹ vẫn để lại trong lòng ba những kỉ niệm trong sáng nhất.

Giờ đây, ba và mẹ con, mỗi người đã có một thân phận riêng tư trong cuộc đời. Những gì đã qua không có cách nào lấy lại được. Ba sẽ dành phần còn lại trong cuộc đời của ba để đền bù những gì con đã phải chịu đựng.

Một tuần sau ba sẽ tới thăm con. Hãy nói với mẹ con, ba có lời thăm.

Ba của con. Phước"

Ðúng một tuần, ông trở về xóm trại.

Vừa bước vào nhà, mùi khói hương làm ông kinh hoàng. Trên bàn thờ là ảnh một người đàn bà đã luống tuổi, nhưng ông vẫn nhận ra vẻ mặt thân thuộc của cô thư ký Liên ngày trước. Ðầu vấn tóc trần. Chuỗi hạt trắng nổi trên chiếc áo dài nhung the ông đã thấy Liên mặc hồi trước chiến tranh.

Hai mẹ con Hiền đều chít khăn tang. Con gái của ông lạnh lùng nhìn ông trân trối. Không một lời. Nước mắt dàn dụa trên đôi gò má cháy xạm.

- Con, - ông nghẹn lại, - Ba vẫn mong có ngày gặp lại mẹ con.

Rồi ông cũng không cầm nổi lòng mình. Nước mắt trào ra. Ông run run, thắp ba nén hương. Im lặng. Ông sám hối.

Bác sĩ bảo bà bị ung thư. Ðã ủ bệnh từ mấy năm trước. Bà chỉ ho thúng thắng. Người cứ gầy mòn. Không biết là bệnh gì. Trạm xá ở xã nghi bà bệnh lao, cho lên bệnh viện huyện. Huyện bảo không phải. Ba tuần trước đây ho nặng, nổi hạch khắp người. Ðưa lên bệnh viện tỉnh. Tỉnh chuyển lên Bệnh viện K ở Hà Nội. Bệnh viện bảo về, cho bà ăn cái gì bà thích. Họ bảo bà bị ung thư tuyến giáp trạng đã đến giai đoạn di căn. Vô phương cứu chữa. Mọi người bảo vì bà quá khổ. Bà vĩnh biệt cuộc đời ở tuổi bốn lăm.

- Ba ơi.- Hiền như sực nhớ điều gì đó, òa lên khóc nức nở như một đứa trẻ. Thằng bé ôm chặt chân cô, lấm lét nhìn ông khách. Cô tiếp, - Mẹ trao cho con cái ống nứa này. Mẹ bảo "nếu gặp ba thì thưa với ba, mẹ có lời vĩnh biệt".

Ông như tỉnh lại, đón từ tay Hiền khúc ống nứa đã ngả màu vàng xỉn của bồ hóng như vừa rút ra từ gác bếp nhà quê.

Ông thấy mình lảo đảo. Tay run rẩy, khẽ khàng rút từ trong ống nứa một cuộn giấy hoen vàng: Một tờ Giấy khai sinh đề ngày năm, tháng chín, năm một ngàn chín trăm bốn mươi sáu. Tên đứa trẻ là Nguyễn Thị Phước Hiền. Cha Nguyễn Trọng Phước. Mẹ Hoàng Thị Liên. Một bức thư bà viết cho ông hai mươi năm trước, vào ngày con gái ông đầy cữ. Thư viết bằng tiếng Pháp. Bà không muốn những người chung quanh biết chuyện riêng tư.

"Ðống Năm, ngày 5-10-1946.

"Anh yêu dấu.

Em viết cho anh khi con gái của chúng ta vừa tròn một tháng, nói theo các cụ là nó được đầy cữ.

Nó đã ra đời không có mặt anh. Em biết anh đang mong tin về con chúng ta. Bởi vì, anh biết đấy, lúc chia tay, em đã nói với anh điều mà em lo sợ. Nhưng em sẽ chịu đựng để chờ anh. Em sẽ thay anh nuôi con.

Sao mà con giống anh. Em viết cho anh, nhưng em không rời đôi mắt nó. Ðó là đôi mắt của anh. Ðôi mắt hơi xếch như dáng quan võ trông rất ngộ, như chính đôi mắt của anh vậy. Em ngắm nó đắm đuối như đang sống trong phút giây hạnh phúc với anh. Nhưng rồi em chợt buồn. Buồn vì thiếu anh. Buồn vì thương con. Con ra đời không có sự chăm sóc của cha nó.

Em viết cho anh để kỷ niệm ngày con đầy tháng, nhưng em chẳng biết làm thế nào mà gửi được. Biết anh ở đâu mà gửi phải không anh ? Em sẽ giữ nó cho đến ngày chiến tranh kết thúc. Một năm. Cùng lắm là hai năm. Anh sẽ trở về. Em sẽ trao con cho anh. Anh đọc thư em. Em sẽ ngồi ngắm anh vừa nựng con vừa đọc. Rồi anh sẽ lại cho điểm bài văn tiếng Pháp của em. Rồi anh sẽ lại kể chuyện bằng tiếng Pháp, bắt em kể lại như một bài tập dịch.

"...Chung quanh chúng tôi, những vì sao tiếp tục cuộc hành trình lặng lẽ, dịu hiền như một bầy cừu lớn, và bỗng nhiên tôi cảm thấy như có một vì sao trong số đó, một vì sao đẹp nhất, chói lọi nhất đã lạc đường, sa xuống vai tôi mà ngủ yên lành"

Em đố anh truyện gì nào ? Anh nhớ đấy. Anh vẫn gọi em là Stê-pha-net của anh, là cô chủ Stê-pha-net trong câu chuyện về những vì sao.

Anh ơi. Con nó khóc. Nó muốn mẹ bế, anh ạ! Vừa lọt lòng đã biết đòi cưng nựng. Em không chịu nổi nữa anh ơi. Sao mà con đáng thương. Em không viết được nữa. Em sẽ còn viết cho anh.

Em của anh. Liên.

Ông ngây dại. Nước mắt lại trào ra. Ông chờ Liên viết tiếp. Nhưng có bao giờ nàng viết được nữa đâu! Cuộc sống gian lao đã làm kiệt sức nàng. Ông ở lại với con gái qua đêm. Hiền cố níu ông ở lại thêm với mẹ con cô cho nhà đỡ quạnh. Nhưng ông phải trở về.

Từ đấy, dường như tháng nào cũng vậy, dường như ngày hai mươi tám tết nào cũng vậy, mọi người quanh phố Bần lại thấy một ông già với chiếc xe đạp tồng tộc, lặn lội về cái xóm trại heo hút giữa đồng không. Ông về đều đặn, kể cả những ngày mưa giông. Cả xóm biết ông là cha cô hàng xén. Cha con lạc nhau trong chiến tranh. Rồi ít lâu sau, phố chợ vắng bóng cô. Bạn chợ không thấy cô bán hàng. Có người bảo gặp cô dạy học ở đâu đó, mãi tận xóm Ðầm Xa, cách trại của mẹ con cô hai quãng đồng.

Riêng với giáo sư Phước thì câu chuyện vẫn còn được giữ kín. Cả ông và người con gái đều phấp phỏng chờ đợi một điều gì đó . Hối thúc. Lo âu. Trĩu nặng. Mơ hồ .

Rồi bỗng bặt đi rất lâu không ai thấy bóng ông già về xóm trại. Mãi sau mới có người bảo ông đã qua đời sau một cơn đau tim. Hôm tiễn đưa ông, người ta thấy một thiếu phụ, dường như không ai quen biết, dắt đứa con trai, lặng lẽ xen trong dòng người bước sau linh cữu. Cả hai mẹ con đều không chít khăn tang mà chỉ cài kín đáo một dải băng đen khiêm nhường trước ngực. Ông mất năm 1972, sáu năm sau khi cha con ông tìm lại được nhau.

Tháng năm cứ trải dài phẳng lặng không gợn buồn vui. Làng bến sông ngày xưa xa vời vợi. Nơi ấy có một người mẹ yên nghỉ trong đồng ngô ngút ngàn gió lộng. Sông Trà Lý hững hờ buông những cánh bèo hoa tím trôi giạt theo dòng.

Trái Cam Trong Lòng Tay
Tác giả: Nguyễn Kiên

Trong đời riêng mỗi người, đôi khi có những sự việc chẳng ý nghĩa gì đối với người khác, nhưng với bản thân anh ta lại là một cái mốc quan trọng. Tôi đã gặp một sự việc như thế: đó là cái tai nạn đổ xe bất ngờ xảy đến với tôi, trong một chuyến đi công tác vui vẻ chưa từng có. Chiếc xe bị bẹp mũi, tấm kính chắn gió bị vỡ tan. Cậu lái xe nằm bất tỉnh, máu me đầm đìa nhưng rốt cuộc câu ta chẳng làm sao hết. Còn tôi, ngay lúc đó đã gượng ngồi dậy được, thân thể còn nguyên vẹn vậy mà phải nằm bệnh viện đúng ba tháng, chịu mổ xẻ, đau đớn, trong tình trạng gần như tuyệt vọng. Có những chấn thương bên trong thế nào đó, không thể nói cho thật rạch ròi. Nhưng dần dần chúng tự thu xếp và ổn định lại, chỉ còn gióng xương đùi bên trái bị giập nát là phải mang cái nẹp kim loại, với những đinh ốc vặn chặt, cũng bằng kim loại. Tôi bắt đầu tập ngồi, tập đứng, tập đi chập chững từng bước một, như đứa trẻ nhỏ. Cho đến khi bệnh viện chuyển tôi đến trại an dưỡng X, thì tôi tin chắc thế là tôi đã sống lại, tâm trạng tôi vừa rụt rè vừa náo nức lạ thường. Trại X rất nhỏ, nằm lọt thỏm giữa một vùng đồi vắng vẻ, số giường đã ít, số người đến nghỉ lại càng ít hơn. Tôi ở chung phòng với Vĩnh, một ông già gầy khô, khắc khổ nhưng không có vẻ ốm yếu. Mãi mấy ngày sau tôi mới biết bệnh trạng của Vĩnh và điều đó làm cho tôi bối rối. Vĩnh phải cắt một bên phổi, từ nhiều năm trước. Gần đây, bên phổi còn lại bỗng nổi một khối u ác tính, các bác sĩ đã mổ ra xem rồi buộc lòng phải đóng lại... Tôi bị ám ảnh bởi ý nghĩ so sánh, mặc dầu hiển nhiên nhưng không thể chấp nhận, rằng mình và Vĩnh đang đi ngược chiều: mình vừa từ biên giới của cõi chết trở về, còn Vĩnh thì... Hình như Vĩnh cảm thấy nỗi băn khoăn của tôi. Ông vui vẻ và chủ động săn sóc đến tôi, hỏi han tôi đủ điều. Tôi kể với ông rằng, tôi đi đây đi đó đã nhiều, thay đổi công tác cũng nhiều và có lẽ do thế, gần đây được chuyển sang làm cán bộ nghiên cứu. Nhân tiện, tôi khoe với ông, tôi cũng viết lách được đôi tý. Những bài viết không đến nỗi xoàng, chỉ có thiếu sót nhỏ là chúng quá ít ý kiến mới mẻ và quá nhiều những chữ thừa! Vĩnh cười, vỗ nhẹ vai tôi:

- Cậu giỏi! Còn mình là anh cán bộ đốc chiến, suốt đời chỉ có làm, làm, làm. Nhưng dù sao mình cũng giống cậu được hai điểm: Mình đi đây đi đó cũng nhiều; hai nữa, thi thoảng phải ngồi viết báo cáo, mình cũng sản xuất ra kha khá những chữ thừa! - Vĩnh ngừng giây lát rồi ông bỗng nói, tỉnh táo đến lạnh lùng - Cậu thấy đấy, mình già rồi, bệnh tật sắp chết rồi! Nhưng trước khi chết, mình vẫn sống y như cậu vậy. Ðừng băn khoăn vớ vẩn gì cho mình nghe chưa!

Ngày hai buổi đều đặn, tôi bắt buộc phải đi dạo, để tập luyện đôi chân. Tay chống chiếc gậy hèo nho nhỏ, tôi tập tễnh đi quanh sân trại. Rồi tiến dần lên, đi ra ngoài cổng trại, đến tận đầu mút mỏm đồi hơi nhô ra - nơi đó có cây long não già, cao vút, tán lá xanh nõn nà, những phiến lá lăn tăn lúc nào cũng gợn sóng lên, như vẫy gọi. Ðứng dưới gốc cây long não, có thể nhìn thấy con đường dốc lượn dưới chân đồi, những khe đất xanh rì cây dại và xa hơn, thấp thoáng một xóm nhỏ, lưa thưa rặng tre với vài chục nóc nhà. Có một cô gái từ nơi xóm nhỏ vẫn thường đến đây cắt cỏ. Lần đầu tiên trông thấy tôi, cô nói ngay: "Cháu chào chú. Chú vừa mới đến trại hẳn?". Giọng cô tỏ ra hết sức thân thuộc với nơi này. Dần dà, cô chú ý đến tôi hơn. Cho đến một hôm cô thấy tôi đi khập khiễng, tay chống gậy, mặt tái nhợt và luôn luôn nhăn nhó, cô ngạc nhiên hỏi tôi: "Chú đau chân à?". Tôi vỗ nhẹ lên bắp đùi bên trái, tiết lộ với cô rằng ở trong đó, giữa hai ống xương bị gẫy, có cái nẹp và những đinh ốc bằng kim loại. Cô gái tròn xoe mắt, hấp tấp nói: "Tại sao lại như thế hả chú?". Tôi kể cho cô nghe những gì tôi đã trải quả. Cô rùng mình, nhìn tôi chăm chú rồi bật kêu lên:

- Trời ơi, tai nạn như thế mà chú còn sống được thì tài quá!

- Nào tôi có tài giỏi gì đâu! Trước hết, tôi sống được là nhờ bệnh viện, nhờ các bác sĩ. Và sau hết, có lẽ là... là... vì tôi còn quá nhiều ràng buộc với cuộc đời này chăng?

ý nghĩ về sự ràng buộc đột nhiên lóe sáng trong đầu tôi, chính vì cái vẻ tò mò không che giấu, sự hồi hộp, lo lắng pha chút trẻ thơ của cô gái cắt cỏ hoàn toàn xa lạ, thoắt trở nên gần gũi đối với tôi. Cô ngồi dưới gốc cây, xế trước mặt tôi, chiếc liềm cắt cỏ để bên chân. Bàn chân cô thô nhám, với những ngón chân hơi ngắn và những vết nứt li ti quanh gót, hoàn toàn trái ngược với đôi bàn tay thon dài, khuôn mặt xinh xắn, vầng trán cao vừa phải nhờ những sợi tóc che lòa xòa. Cô bé nhỏ, dịu dàng và nghiêm nghị, vừa trẻ lại vừa già so với lứa tuổi cô... Bỗng cô nói với tôi, vẻ như chẳng ăn nhập vào đâu hết:

- Chú ơi, giá như bố cháu còn sống, bố cháu gặp chú, trò chuyện với chú, chắc bố cháu vui lắm!

Tôi không hiểu điều cô gái nói, chỉ cảm nhận nó như một nỗi niềm, một lời an ủi. Nhưng cô gái không dừng lại ở đó, cô cầm cái liềm, bổ nhẹ mũi liềm xuống nền đất sỏi, làm vài viên sỏi bị văng đi, tóe lửa và cứ thế, cô vừa bổ nhẹ mũi liềm, vừa hăm hở nói:

- Chú có biết vùng đồi này trước đây là một vùng như thế nào không? Một vùng hoang vắng, khô cằn, chỉ có nắng và bụi. Và chú có biết muốn lập nên làng xóm, sinh sống được ở đây thì cần gì không? Cần có nước! Không phải cháu định giảng giải cho chú đâu. Cháu chỉ muốn kể cho chú nghe về bố cháu... Nhưng trước hết, cháu hỏi chú, chú đã bị khát bao giờ chưa - khát cháy họng, rã rời chân tay, mắt mờ đi, ngạt thở? Hồi gia đình cháu, cùng với một số bà con từ dưới xuôi lên đây khai hoang, cháu còn bé tí, cháu đã bị khát như thế. Cháu sợ cái khát quá, ban đêm cháu ngủ, toàn mê hoảng. Cháu thấy một con quỷ, bụng nó to khủng khiếp và nó cứ lượn quanh cháu, cái bụng lắc lư, nước trong bụng nó kêu óc ách. Cháu kêu thét lên, ôm choàng lấy cổ bố cháu. Bố cháu hỏi: "Con làm sao thế?". Cháu nói quấy quá: "Không, con không làm sao..." nhưng rồi lại bật ra: "Con chỉ muốn uống nước thôi". Thế là bố cháu đi tìm nước. Thoạt đầu mò mẫm cứ thấy chỗ nào thấp, đất hơi mềm, lưa thưa cỏ mọc là bố cháu đào giếng. Ðào cho cả xóm, cả làng. Bố cháu đã đào hàng trăm cái giếng. Hàng trăm cái, cháu nói không ngoa đâu. Bởi vì có vô số giếng bố cháu đào, cứ sang mùa khô là nước biến đi đâu hết sạch. Những cái giếng chết. Bố cháu đi lại quẩn quanh giữa những cái giếng chết ấy, vò đầu bứt tai, nhìn ngắm rồi lại đi tìm một sườn đồi khác và lại đào... Ban đầu, mỗi khi bố cháu đào giếng, cần có một người phụ, đứng trên cao kéo những sảo đất từ dưới sâu lên. Về sau bố cháu đào một mình. Một mình cúi lom khom dưới cái đáy hang thăm thẳm, dùng cái xẻng ngắn cán hất từng xẻng đất qua vai, đất bay lên rơi lộp bộp trên nền cỏ... Lúc bấy giờ bọn trẻ con chúng cháu thường chơi quanh quẩn bên chỗ bố cháu đang đào giếng. Cái hình ảnh đất cứ tự dưng từ đâu đó bay lên, đã khắc sâu vào trí nhớ của cháu đến mức, cho đến bây giờ, mỗi khi đi cắt cỏ, cháu khát, cháu ngó quanh tìm nước là lại thấy nó hiển hiện. Mẹ cháu thỉnh thoảng cũng mơ thấy như thế. Và mỗi lần tỉnh dậy, mẹ cháu lại khóc. Chú có biết vì sao không?

Tôi im lặng.

- Là vì, suốt thời gian bố cháu lăn lóc với việc đào giếng, mẹ cháu là người rầy la bố cháu nhiều nhất. Cái xóm khai hoang của cháu chỉ có một nhúm gia đình, đã phải chuyển dịch loanh quanh qua bao nhiêu đồi. Nhiều nhà bỏ về. Mẹ cháu, nghe mấy bà bạn rủ rê cũng muốn bỏ về. Nhưng mà vướng bố cháu. Mát mẻ, hờn dỗi chán chê không được, cuối cùng mẹ cháu nổi đóa lên, la hét vào tận mặt bố cháu: "Ông không sinh ra ở cái đất chó ăn đá, gà ăn sỏi này, có cái gì ràng buộc ông mà ông cứ phải hì hục đào ngoáy quanh năm suốt tháng như thế?". Bố cháu không nín nhịn được, cũng la lên: "Mọi cái ràng buộc tôi, mà cũng chẳng có cái gì ràng buộc tôi! Bà đã lý sự với tôi thì tôi trả lời bà thế đấy! Nhưng thôi, tôi không lý sự, tôi van bà, bà hẵng để cho tôi đào nốt cái giếng này, cái giếng mà tôi đoán chắc với bà nước mạch phải đầy ắp!". Bố cháu đã dùng mưu mẹo như thế đấy, để tiếp tục đào cho đến cái giếng thứ một trăm.

... Buổi sáng hôm ấy tôi về muộn. Trong phòng, Vĩnh đang đứng trước khung cửa sổ mở rộng tập thở theo phương pháp dưỡng sinh. Nghe tiếng động nhẹ nơi cửa ra vào. Vĩnh quay lại:

- Lại ra chỗ gốc cây long não, nói chuyện lẩn thẩn với cô bé cắt cỏ, hử?

Tôi bỗng trở nên bồng bột, khoe ngay với Vĩnh rằng, hôm nay tôi không chỉ hỏi cô bé những câu lẩn thẩn mà ngược lại, chính cô bé đã trò chuyện với tôi về gia đình cô, về người cha đã khuất của cô. Cô đã thành mối dây liên lạc giữa tôi với cuộc đời rộng lớn, khiến tôi có thể hòa nhập trở lại, vào cuộc đời ấy. Tôi còn khoe thêm với Vĩnh rằng, nhờ cô gái mà tôi biết, dưới xóm nhỏ của cô, có những nhà đã trồng được cả cam, giống cam rất quý, lần đầu tiên du nhập được vào vùng này. Tôi đã gửi tiền cô gái, nhờ cô mua cho ít trái cam.

- Cậu khá hơn mình đấy! Mình vốn là lính trinh sát, lại lên đây trước cậu, vậy mà mình chẳng hay biết gì cả!

Vĩnh vừa tiếp tục bài tập dưỡng sinh vừa nói, vẻ bâng quơ:

- Tôi tưởng ông giễu cợt tôi, giễu cợt cái chú bé con đang sống trở lại dưới cái bỏ bề ngoài người lớn, là tôi. Nhưng những sự việc xảy ra sau đó đã cho tôi thấy là tôi lầm...

***

Sau đó, tôi không gặp cô gái cắt cỏ. Có thể là cô bận việc gì, cũng có thể do thời tiết xấu, cô không muốn đi xa. Mà thời tiết xấu thật: chẳng ra nắng cũng chẳng ra mưa, bầu không khí nặng nề, ẩm ướt, lúc thì oi bức, lúc ớn lạnh đến rùng mình. Vĩnh thở rất khó khăn, ông nằm gần như suốt buổi trên giường, nghiến răng chịu đựng những cơn đau và thiêm thiếp ngủ. Tôi cũng chỉ dám đi dạo loanh quanh, dọc theo hành lang mấy dãy nhà. Cuối cùng không sao chịu đựng nổi cơn nhức nhối từ bắp đùi bên trái lan ra khắp thân thể, tôi đành quay về phòng nằm ngủ thiếp đi... Lúc đó là buổi chiều. Một tia nắng xế, lọt qua khe cửa sổ, chiếu chếch vào mặt Vĩnh khiến ông tỉnh dậy. ấy là sau này tôi nghe Vĩnh nói lại chứ lúc ông khẽ gọi tôi, tôi bừng mắt thì Vĩnh đã mở tung cửa sổ và mắt tôi bị chói lòa trước một khung trời đỏ rực.

- Mình vừa mơ một giấc mơ thật lạ lùng... - Vĩnh giữ tôi ngồi trên giường, còn ông kéo chiếc ghế nhỏ, ngồi sát đầu giường tôi, ông nói vội vã như có cái gì sợ bị quên - nhưng trước hết mình muốn biết, cậu có hay mơ không đã? Cậu thường mơ thấy gì?

- Tôi không hay mơ. Còn trong mơ, bên những cảnh và người hết sức thân quen, thường xen vào những chuyện xa lạ, kỳ quặc, không có đầu đuôi mạch lạc và nói chung là chẳng có nghĩa gì hết!

- ừ, ừ... những giấc mơ, nói chung là chẳng có nghĩa gì hết! - Vĩnh nheo mắt nhìn tôi buông một câu lơ lửng, sau đó ông bỗng khoát tay, nói chậm rãi - Nhưng có điều gần đây, mình thường hay mơ thấy một cảnh tượng cứ lặp đi lặp lại. Mình mơ thấy lửa, ngọn lửa bốc cao như một đám cháy lớn và mình vùng vẫy ở trong đó. Không lần nào ngọn lửa thiêu cháy được mình. Nhưng lần nào tỉnh dậy, mồ hôi cũng toát ra ướt đẫm lưng áo mình và ruột gan mình cứ bị nung nấu cồn cào lên. Mình chập chờn nghĩ, có lẽ trong suốt cuộc đời mình, mình đã cảm nhận được một điều gì đó, nó ẩn giấu quá sâu và bây giờ nó nung nấu ruột gan mình. Tuy nhiên, mình cũng không dám chắc. Thế rồi, bỗng dưng có một người khách đến thăm mình. Một cô bé. Cô bé xuất hiện trong phòng lúc nào, bằng cách nào mình không biết. Chỉ biết cô đứng sát bên đầu giường mình, im phắc, đôi mắt nhìn đăm đăm. Mình không nhận ra cô bé đó là ai. Ðồng thời, có một ý nghĩ bướng bỉnh cứ khăng khăng cãi lại rằng, nhất định mình biết cô ta là ai. Mình đưa tay ra, chơi vơi, định nắm lấy tay cô bé, dìu cô ta ngồi xuống chiếc ghế nhỏ vẫn kê ở gần đấy. Nhưng không nắm được. Hình ảnh cô bé gần gũi, rõ ràng đến như thế mà như mờ ảo, xa vời, chỉ có đôi mắt cô đăm đăm nhìn mình là không xa vời chút nào. Có vẻ cô hơi cúi xuống nhìn mình, khẽ nói câu gì đó rồi cô nhấc cái làn vẫn để bên chân, đặt lên mặt chiếc bàn nhỏ kê sát đầu giường mình những trái cây gì đó, giống như là những trái cam... Mình tỉnh dậy vì vệt nắng xuyên chếch qua khe cửa sổ, rọi thẳng vào mắt mình. "Hóa ra là mình mơ", mình lần ra mở cửa sổ, bụng nghĩ vậy nhưng đúng lúc căn phòng bừng sáng, mình quay lại nhìn thì thấy trên mặt chiếc bàn con kê sát đầu giường mình có cả chục trái cam. Thật lạ lùng. Cậu có tin câu chuyện lạ lùng này không?

Tôi không biết trả lời Vĩnh ra sao. Ðiều đó làm ông phật ý, ông nhích ghế, hơi né người để tôi nhìn cho rõ những trái cam bày trên đầu giường ông. Rồi ông với tay, lấy một trái cam, bàn tay ông xòe ngửa, dứ trái cam vào sát mặt tôi, như thách thức:

- Hãy xem, có đúng là cam không nào?

Ðó là trái cam đích thực. Trái cam đầu mùa, vỏ mỏng và căng, múi mọng. Chưa chi tôi đã cảm thấy vị thơm ngon đích thực của múi cam thấm đậm nơi đầu lưỡi và tôi nghĩ, câu chuyện này thực ra cũng đơn giản: chắc chắn có một cô bé thực đã mang những trái cam tới đây và việc tìm ra cô bé ấy cũng không đến nỗi khó khăn gì. Nhưng tôi không dám nói ra, không dám tranh cãi với Vĩnh. Tôi linh cảm thấy rằng, đằng sau chuyện này có chứa đựng một câu chuyện khác...

Tôi ngập ngừng giây lát rồi đánh bạo thăm dò bằng cách cố tình làm ra vẻ thờ ơ:

- Thôi hãy tạm gác chuyện giấc mơ của anh lại. Anh kể cho tôi nghe một chuyện gì đó không dính dáng đến mộng mị thì hơn. Chuyện gì cũng được!

- Biết chọn chuyện gì không dính đến mộng mị được nhỉ? Mình già rồi mà, thành ra nhiều chuyện lắm... - Vĩnh trầm ngâm, sau đó ông bỗng phẩy tay, nói quả quyết - Thôi được, để mình kể chuyện này. Chuyện một cô bé... Cách đây ba mươi sáu năm, năm ấy mình hai mươi mốt tuổi, là lính trinh sát thuộc một đơn vị hoạt động độc lập, thường phải vượt vành đai trắng, vào sâu trong lòng địch. Mình bị địch bắt trong đêm vượt vành đai, vấp phải ổ phục kích của chúng. Chúng giải mình về bốt, giam dưới hầm ngầm, tra tấn mình bằng đủ mọi ngón đòn hiểm ác, vẫn không moi được ở mình một lời khai nào. Thấy mình đã hoàn toàn kiệt sức, tên đồn trưởng đem thả mình xuống cái giếng hoang ở rìa bãi hoang, sát chân rào dây thép gai, phía sau bốt. Mình bị chìm nghỉm dưới làn nước đen ngòm, hôi thối, đặc quánh những rong rêu và cỏ rác mục. Mực nước trong lòng giếng không sâu lắm; vả lại, do bản năng sinh tồn, mình giãy đạp, quờ quạng một lúc thì bíu được vào một khe lõm bên thành giếng, hếch mũi lên thở. Mình hồi sức lại dần và thấy ô trời tròn xoe phía trên cao, cao vút, cái ô trời sao mà thăm thẳm, xanh trong, sạch sẽ và thuần khiết đến thế. Có thể mình nhìn thấy, cũng có thể mình chỉ mơ thấy chăng? Rồi đêm xuống, mình sực tỉnh và cảm thấy khát cháy họng, vội bíu vào thành giếng, leo lên. Nhưng cái thân xác mình lúc này nặng khủng khiếp, nó kéo mình rơi tõm xuống, chìm vào tối tăm và hôi thối, miệng sặc nước, chân ngập trong bùn. Cứ mỗi lần cố leo lên lại thêm một lần chìm sâu hơn xuống đáy giếng. Xuống tới tận cùng. Mình quẫy chân, chạm được vào một vật gì tròn cứng, vội tỳ lên nó. Nhưng nó cứ trượt đi. Chân mình lại sục tìm... Thế rồi, cậu có biết thế nào không, mình đã tìm thấy dưới lớp bùn sâu đáy giếng chồng chất những xương người; những xương sọ trơn nhẵn, những ống xương chân, xương tay còn rắn chắc hoặc đã mủn gẫy. Xương của các đồng đội, đồng chí từng đi trước mình. Và bây giờ đến lượt mình... Không, mình không thể chết, mình phải leo lên, phải thoát khỏi cái lỗ huyệt lộ thiên không lấy gì làm sâu lắm này. Nhưng cũng rõ ràng là mình không thể nào leo lên, không thể nào thoát ra được. Nỗi tuyệt vọng và niềm ham sống giằng co dữ dội trong con người mình và giây phút đó mình thấy từ ô trời đêm nghiêng xuống một khuôn mặt quỷ có sừng và với hai răng nanh thò dài ra, nhọn hoắt; con quỷ biến đi, thay vào đó là khuôn mặt tên đồn trưởng mắt sâu, râu rậm rồi tên đồn trưởng lại biến đi, thay vào đó là con quỷ... Nhưng dù biến đổi thế nào, cái khuôn mặt gớm guốc ấy vẫn chung một nụ cười giễu cợt khiến mình uất ức đến mức máu mũi mình trào ra. Mình còn đủ tỉnh táo quệt máu vào lòng bàn tay, thấy nó mầu đen đặc quánh và mình áp bàn tay vào thành giếng, tưởng chừng như bàn tay mình dính chặt vào đó chính là nhờ máu... Có thể nói, mình đã sống, trong cái tư thế chết, không biết kéo dài bao lâu. Bỗng có cái gì động đậy, khẽ cọ sát vào mặt mình. Mình quờ tay, nắm lấy cái đó. Thế rồi đầu óc mình bừng tỉnh, mình nhận ra cái đó là một dây chão lớn, dòng từ trên miệng giếng xuống. Nơi tận cùng sợi dây chão buộc sẵn một vòng tròn nhỏ, mình lồng chân vào vòng chão, cố dướn người lên, hai tay níu chặt. Sợi dây chão nặng nhọc kéo mình lên, từng nấc một... Bấy giờ đêm đã khuya, mình đứng bàng hoàng trên mặt đất, thấy lờ mờ trong bóng tối một dáng người bé nhỏ và tiếng nói phào bên tai mình, như gió thổi: "Anh bộ đội, anh đi theo em!". Mình theo cái bóng bé nhỏ luồn qua hàng rào dây thép gai, bò len giữa những bụi gai rậm, đến một hõm đất được che phủ kín đáo bằng cành cây và rất nhiều cỏ khô. Mình ngồi tựa lưng vào vách sau hõm đất, hít thở hơi đất ẩm và mùi cỏ khô ngai ngái, đầu óc tỉnh táo dần trở lại và bấy giờ mình đã nhận ra người cứu mình là một cô bé gầy gò, yếu ớt, gần như mỏng manh. Cô bé ngồi ngoài cửa hõm đất, rõ rệt mà nhòe lẫn giữa đám cành cây và cỏ. Mình khẽ nói: "Này cô bé, em là ai, sao em lại cứu tôi?". Cô bé chống tay, hơi nhoài người về phía mình, tay kia rờ rẫm tìm khuôn mặt mình, ấp lòng bàn tay lên trán mình - bàn tay cô bé lạnh giá, run bần bật và giọng cô cũng run như thế: "Anh bộ đội, chuyện của em dài lắm. Anh hãy cứ nghỉ cho lại sức hẳn đi!". Mình im. Vì mình hiểu rằng chính cô bé cũng đang cần nghỉ, cần bình tĩnh lại...

Vĩnh ngừng, khuôn mặt ông tái nhợt vì xúc động và vì cơn đau đột ngột nổi lên. Ông khẽ lúc lắc đầu, miệng hơi há ra, bàn tay xương xẩu của ông túm chặt lấy ngực áo, khẽ giật giật, vẻ không bình thường. Tôi vội vàng nói:

- Anh làm sao thế, anh Vĩnh?

- Không, không sao cả! Cái khối u quái ác trong ngực mình chưa làm gì nổi mình đâu. Mình sống dai lắm... - Vĩnh nín thở, rồi sau đó ông thở một hơi dài, như thổi một cái gì vướng mắc ở trong ngực ông cho nó bật ra - Suốt cuộc đời hoạt động của mình, mình đã từng chết đi sống lại nhiều lần, bắt đầu là lần bị thả xuống cái giếng hoang rồi được một cô bé cứu thoát, như cậu thấy đấy. Mà cô bé đó là thế nào, cậu biết không ? Cô bé mồ côi, bị tên đồn trưởng bắt vào đồn, chăn bò cho nó. Tên đồn trưởng này vốn là quản lý đồn điền cho thằng chủ Tây. Cái đồn điền xưa kia chiếm cả một vùng đồi, rộng mênh mông, nay là vùng đai trắng. Ngôi biệt thự của thằng chủ Tây hoang phế đã lâu, nay được xây lại thành đồn bốt và tên đồn trưởng vừa chỉ huy lính đi càn vừa nuôi mộng ông chủ đồn điền tương lai, hắn dựng lên phía sau bốt cả một dãy chuồng bò... ở trong cái hõm đất được che phủ kín đáo bằng cành cây và cỏ khô mà cô bé chăn bò giấu tôi vào trong đó, cô kể cho tôi nghe rằng, trước tôi, đã có ba mươi tám người, trong đó có một phụ nữ, bị chết dưới đáy giếng hoang. Họ đã lần lượt chết, còn cô bé thì ngày càng bị ám ảnh, bị day dứt bởi cái ý nghĩ, cô rất có thể cứu được họ. Cô tính toán một kế hoạch, ngầm chuẩn bị mọi thứ: sợi dây chão, cái khe hở nơi hàng rào, con đường rút chạy và hõm đất ẩn trốn... Nhưng những người bị ném xuống đáy giếng hoang vẫn cứ tiếp tục chết. Cho đến lượt tôi, người thứ ba mươi chín... Cô bé, lúc bấy giờ đã ngồi sát bên tôi, nơi tận cùng hõm đất an toàn. Cô kể về những người đã chết - hình ảnh cái chết dưới đáy giếng hoang dường như mách bảo cô, về cái chết của bố mẹ cô mà thực ra lúc đó cô còn quá nhỏ, cô không hay biết một tý gì. Cô khóc tấm tức. Tôi phải giấu tiếng khóc của tôi khe khẽ nói: "Em bé ơi, nhưng mà cuối cùng có một người đã sống lại được, nhờ em. Thôi, em đừng khóc nữa!". Cô bé có vẻ dịu đi được đôi chút nhưng chỉ giây lát sau, cô bỗng quay sang tôi, giọng đột ngột trở nên gay gắt: "Anh bảo em đừng khóc, sao anh khóc? Nào, anh hãy trả lời em đi?". Giọt nước mắt có bao nhiêu nghĩa. Nếu cậu ở vào địa vị mình lúc đó, cậu sẽ trả lời cô bé ra sao? Cậu hãy nói trước đi! Nói đi! Nào...

Vĩnh hỏi và thúc giục nhưng không có vẻ gì chờ đợi nghe tôi trả lời. Ông sống trọn mình trong hồi tưởng và đã đến lúc ông không thể gắng gượng được nữa. Bàn tay ông run rẩy đưa lên, nắm chặt lấy ngực áo, đôi mắt đờ ra. Tôi vội dìu ông đứng dậy đưa ông về giường nằm.

***





Những ngày tiếp theo, Vĩnh bị đau luôn. Bác sĩ phụ trách khu an dưỡng phải cử người về tận bệnh viện chuyên khoa ở Hà Nội, đem thuốc lên, vừa tiêm cho Vĩnh, vừa bắt ông uống đủ loại thuốc bột, thuốc viên, đều đặn hàng giờ. Vĩnh không muốn phiền các thầy thuốc, ông thường tuyên bố rằng, cứ sau mỗi lần tiêm hoặc uống thuốc, ông đều thấy dễ chịu hơn chút ít. Chỉ có tôi là người chứng kiến đến tận cùng nỗi đau đớn âm thầm, dai dẳng của ông. Ông thường nhờ tôi xuống nhà bếp lấy nước sôi, thay nước trong túi chườm và ông nằm co quắp, luồn cái túi chườm vào tận bên trong ngực áo, khiến da ngực ông phồng rộp cả lên. Nhưng ông vẫn cố tỏ ra bình thản. Chỉ cần cơn đau dịu đi một chút là ông lại bảo tôi: "Mình sắp ngủ được rồi. Cứ để yên cho mình ngủ. Còn cậu, cậu hãy đi ra ngoài, tập luyện đôi chân của cậu đi!". Con người Vĩnh thật lạ, ở ông luôn luôn toát ra một uy thế tinh thần thế nào đó, buộc tôi không thể cưỡng lại ông.

Tôi đi ra ngoài nhưng chỉ quanh quẩn qua lại từ khu vườn hoa nhỏ trước sân tới cổng trại. Bầu trời xanh trong, con đường đồi, những sườn cỏ pha nắng chiều dìu dịu... tất cả vẫn hấp dẫn tôi như ngày nào mới tới nhưng cũng vì thế, tâm trí tôi càng không sao dứt ra khỏi những cơn đau của Vĩnh. Tôi đâm ra ngơ ngẩn, dường như vừa tỉnh lại vừa mơ thấy những cơn đau của chính mình. Bỗng nghe một tiếng gọi nhỏ: "Chú Ðàm!". Tôi giật mình quay lại thì thấy cô gái cắt cỏ tôi thường gặp dưới gốc cây long não, đã theo sát sau tôi từ lúc nào. Hôm nay cô không đi cắt cỏ. Cô mặc đẹp và trang nhã, tay xách làn, úp ngoài cái làn là chiếc nón trắng tinh. Trông cô lớn hẳn lên, tươi trẻ, duyên dáng và nét mặt cô có vẻ ngượng ngùng, bối rối thật lạ lùng. Cô vừa vuốt tóc vừa líu ríu nói:

- Cháu vừa vào đến cổng thì trông thấy chú. May quá... chú có thể ngồi đây với cháu một lát được không?

Chúng tôi ngồi trên chiếc ghế dài, ken bằng thân gỗ đơn sơ, chân ghế chôn trong đất, dưới bóng mát hàng cây xế bên cổng trại. Cô gái đặt cái làn nơi đầu ghế, úp cái nón lên trên, đầu cô nghiêng nghiêng, chăm chú nhìn tôi:

- Chú khỏe không? Bên chân đau của chú thế nào?

Tôi dùng đầu gậy cời lên một viên đá rồi co chân, hất nó ra xa. Cô gái cười vui:

- Cháu mừng chú. Nhưng cháu vẫn không sao quên được cái nẹp với những đinh ốc bằng kim loại nằm trong xương thịt con người - cô chớp mắt rồi bỗng nói - chú nhận được những trái cam cháu gửi cho chú rồi chứ?

Tôi không biết trái cam nào nhưng vẫn cứ gật đầu:

- Cảm ơn. Tôi đã nhận được đủ cả.

- Hôm ấy cháu bận, con em gái cháu nó đem cam lên đây thay cháu. Về nhà, nó kể lại rằng, nó hỏi thăm cô y tá trực, vào được đúng phòng chú. Nhưng trong phòng có hai chú, mà cả hai chú đều ngủ. Một chú quay mặt vào trong tường. Còn chú nằm giường bên, quay mặt trở ra. Chẳng biết chú nào là chú Ðàm, nó đánh liều đến gần chú nằm quay mặt trở ra. Nó thấy chú ấy gầy khô, nét mặt nhăn nhó, thở nặng nhọc. Nó định gọi, nhưng lại sợ. Thế rồi chú ấy bỗng mở mắt ra, bàn tay quờ quạng về phía trước, miệng mấp máy như định nói câu gì. Nó cúi xuống, nghe nhưng không thể nghe rõ câu gì. Hóa ra là chú ấy mê. Nó bối rối quá, vội để những trái cam nó mang theo lên mặt chiếc bàn con kê sát chỗ nó đứng rồi rón rén đi ra... Cháu nghe con em gái cháu kể lại như thế, cháu băn khoăn quá. Nhỡ như nó lầm...

- Thì tôi chả vừa nói tôi đã nhận được đủ cả rồi là gì! - Tôi ngắt lời cô gái.

- Vâng! - Cô gái cúi đầu, vẻ ngoan ngoãn - Nhưng như thế cháu lại càng băn khoăn hơn. Băn khoăn cho sức khỏe của chú. Chú ngủ trong đau đớn và mê sảng... Bây giờ thì cháu mừng quá! Con người ta sống thật không dễ mà chết cũng không dễ một chút nào, có phải thế không chú?

Tôi im lặng; thốt nhiên, cái hình ảnh tương phản của đôi bàn tay thon nhỏ, mềm mại và đôi bàn chân to bè, đầy vết nứt nẻ của cô gái lại đập vào mắt tôi. Nhưng cô không để ý đến điều đó, vẫn chậm rãi nói:

- Cháu nghĩ như vậy vì mẹ cháu... Chú thử tưởng tượng đời một người đàn bà góa bụa, bìu ríu hai con nhỏ, ở một nơi hoàn toàn xa lạ... Mẹ cháu không có đủ sức lực và quyết tâm như bố cháu, đào hàng trăm cái giếng - hàng trăm cái và bỏ đi phần lớn, rút cục chỉ nhằm cắm cho bằng được cái xóm nhỏ hơn hai chục nóc nhà, cho nó tỏa rễ ra một mảng sườn đồi. Nước có rồi. Nhưng cái ăn vẫn thiếu, tre pheo với bóng cây vườn lại càng thiếu hơn. Lúc bấy giờ cháu mới lên mười, tuy chưa hiểu gì nhưng đã biết thương mẹ cháu lắm. Ðêm đêm rúc đầu vào nách mẹ, cháu tỉ tê: "Mẹ ơi, hay mẹ con ta về xuôi, ở dưới đó còn có bà ngoại với các dì...". Mẹ cháu nuốt nước mắt: "Về làm sao được hở con! ít nhất thì mẹ con mình cũng phải chờ ba năm nữa, mẹ lo xong việc thay áo cho bố con...". Rồi thế nào, chú biết không? Những năm sau đó, ba mẹ con cháu vừa làm lụng tất bật, hết việc hợp tác đến việc nhà để cho có cái ăn, lại vừa hì hục xe đất màu từ dưới khe đồi lên, tôn mảnh vườn bên cạnh nhà. Cứ mỗi chiều một xe đất, đều đặn như thế, trừ những ngày mưa gió hoặc quá bận. Hai chị em cháu không đáng nói làm gì, chỉ lẵng nhẵng bám theo xe cho mẹ cháu khỏi lẻ loi. Chính mẹ cháu đã đào, xúc, cầm càng xe và gò lưng kéo, không phải hàng trăm, mà hàng ngàn xe đất... Bao nhiêu sợi chão quàng qua vai mẹ, để kéo xe, đã phải thay đi vì chúng ngấm mồ hôi, ải mục dần và đứt. Ðến bây giờ, vô số sợi chão đứt vẫn còn vắt lòng thòng trên gióng chuồng bò nhà cháu. Ðôi khi con bò háo muối, nó lại rút từng mẩu chão, nhai xào xạo. Thế là mẹ cháu lại la lớn: "A, con quái! Con quái!" vừa la vừa kéo vạt áo lên chấm mắt. Thấm thoắt, vậy mà mẹ cháu đã già rồi, mắt kém rồi.

Những ngày trước đây, ngồi dưới gốc cây long não trên mỏm đồi cao, tôi đã nhìn thấy cái xóm nhỏ của cô gái, phía xa xa. Bây giờ thì tôi nhìn thấy cả ngôi nhà nhỏ của cô, mảnh vườn và vuông sân đầy sỏi vụn. Tôi liền phác ra cái cảnh tượng quây quần đầm ấm giữa ba mẹ con cô, với những nụ cười, tiếng bò nhai cỏ, tiếng lợn kêu và đàn gà tranh ăn tíu tít...

- Rồi sao nữa? - Cô gái nheo nheo đuôi mắt, hơi hếch cái cằm thon nhỏ, vẻ như khiêu khích trí tưởng tượng của tôi.

- Rồi cô sẽ đi lấy chồng. Một anh chồng thật tốt nết, nhà ở ngay trong xóm, hoặc nhà anh ta xa thì anh ta sẽ đến ở rể. Còn cô chắc chắn là rất mắn con. Chẳng bao lâu, bà cụ sẽ có một đàn cháu ngoại...

Cô gái bỗng phá lên cười ngặt nghẽo. Tiếng cười làm tôi ngơ ngác.

- Cháu buồn cười quá! Là vì, mẹ cháu cũng thường hay vẽ ra cái cảnh mai sau vui vẻ, y như chú ấy. Nhưng chú biết thế nào không? Một hôm, có một chiếc ô-tô đỗ lại ngoài đầu xóm, nhóm công nhân đi áp tải gỗ tìm vào nhà cháu, xin thổi cơm nhờ. Bọn họ cứ như giặc ấy, làm náo loạn cả lên. Một anh chàng trong bọn bảo cháu: "Này cô bé, vào trong chân núi trồng rừng với bọn anh đi. Bọn anh là một lũ chuyên phá rừng đang cần có người trồng rừng mà tìm mãi chưa ra!". Cháu ức quá, liền nói: "Cái mặt anh còn non choẹt, sao dám gọi tôi là cô bé? Mà anh với tôi có quen biết gì nhau!". Anh chàng đáp lửng lơ: "Thì thôi, tôi sẽ gọi cô là cô bạn vậy... Này cô bạn, cô có bao giờ để ý đến đàn kiến không? Kiến ở khắp nơi và cứ đi lại tất bật khắp nơi. Con người ta cũng như kiến ấy, người ở khắp nơi và cũng cứ đi lại tất bật khắp nơi, trên mặt đất này. Con người gặp nhau tuy không cụng đầu như kiến nhưng lại biết nhìn nhau. Chẳng hạn như tôi đang nhìn cô bạn, cô bạn thấy thế nào?". Anh chàng tán cứ như gió ấy... Nhưng thôi, cháu có chút việc bận, cháu phải đi ngay bây giờ...

Cô gái đột ngột nhấc cái làn cô vẫn giấu dưới chiếc nón úp nghiêng, lấy trong làn ra một cái túi ni-lông mỏng, trong đựng những trái cam. Cô giúi cái túi vào tay tôi. Tôi định nói một câu gì nhưng cô gái lập tức buộc tôi phải câm lặng, bằng cách nói thác ra rằng cô đã cầm tiền tôi gửi để mua cam, số tiền ấy cô mua chưa hết, vậy thì tôi bắt buộc phải nhận những trái cam cô đem đến cho tôi. Rồi cô đứng ngay dậy, chào tôi, đi rất nhanh theo con đường dốc lượn xuống chân đồi.

***

Trở về phòng, tôi đặt ngay túi cam lên mặt chiếc bàn con, bên phía giường Vĩnh. Việc làm đó nảy ra tự nhiên, ngoài ý thức của tôi, dường như nó nhất thiết phải là như vậy. Không ngờ lúc đó Vĩnh nằm nhắm mắt nhưng vẫn tỉnh. Ông ngồi bật ngay dậy, khẽ hất hàm về phía tôi, giọng gay gắt:

- Cậu vừa làm cái trò gì thế, Ðàm?

Tôi định thanh minh nhưng Vĩnh xua tay, giọng càng gay gắt hơn:

- Hóa ra lần trước cũng chính là cậu hả? Cậu thông minh và đã thành công đấy. Nhưng lần này cậu lặp lại là cậu ngu ngốc. Ngu ngốc, cậu hiểu chứ.

Cơn nóng giận của Vĩnh thật bất thường, vô lý. Tuy nhiên, đã quá quen với sự trở chứng của một người bệnh như Vĩnh, tôi đành nín nhịn và nhận tất cả lỗi lầm về mình. Tôi thổ lộ với ông rằng, mấy trái cam chẳng đáng kể gì, cái chính là tôi muốn chia sẻ cùng ông niềm vui của tôi khi tôi nhận được chúng, từ tay cô gái không quen biết. Tôi vừa trò chuyện với cô và lần này, tiếp nối với những lần trước, cô đã lôi cuốn tôi vào giữa dòng đời tuôn chảy. Tôi đã hồi sinh và cảm thấy từ trong máu thịt tôi, rằng cái dòng chảy ấy là vô cùng, đầy ghềnh thác, nhan nhản ngẫu nhiên, những khúc êm đềm thật hiếm hoi và ngắn ngủi, đến mức ta chưa kịp thở cho khoan khoái thì những ghềnh thác mới đã lại hiện ra rồi. Cái giây phút cô gái vụt đứng lên, chào tôi rồi hấp tấp quay đi - tôi không rõ cô đi đâu, có việc gì, chỉ có thể đoán là việc ấy rất hệ trọng đối với cô - cái giây phút ấy khiến tôi bị ám ảnh. Nghe tôi nói, nét mặt Vĩnh dịu dần, ông mỉm cười độ lượng, hướng về phía tôi:

- Cậu thử nói rõ hơn, cậu bị ám ảnh về nỗi gì nào?

- Về sự biến đổi - tôi ngập ngừng - về những điều mình biết và chưa biết...

- Biết và chưa biết. Thì hiển nhiên phải vậy, nó mới là cuộc đời chứ! - Vĩnh khẽ đặt bàn tay lên ngực áo, xoa nhè nhẹ - Như mình đây, mình đã chai lì đi trước những cơn đau quằn quại, với ý nghĩ đinh ninh rằng nó không thể đứt, vậy mà nó vừa đột nhiên chấm dứt... Chà, mình thấy trong người cứ nhẹ lâng lâng. Ðể mình kể nốt cậu nghe chuyện ba mươi sáu năm về trước của mình. Mình cần phải kể, để xua tan cái cảm giác bị bứt ra, tan loãng đi khỏi mặt đất này... Cái đêm thoát tù ba mươi sáu năm về trước ấy, nói tóm tắt, mình đã cùng cô bé vượt qua vành đai trắng, tìm về được nhà bà mẹ cơ sở cũ của mình. Bà mẹ chỉ có một con trai, đã bị giặc giết, đem bêu đầu ngoài chợ. Vì thương con, bà khóc lòa cả hai mắt. Nghe tiếng tôi nói, bà nhận ra ngay. Còn cô bé, bà phải sờ đầu tóc, mặt mũi, nắn vuốt hai cánh tay, cho đến từng ngón tay - sau nhiều lần như thế, bà mới nói thong thả và rành rọt: "U tin con. Nếu con không chê u nghèo, con ở lại, u sẽ nuôi con, gây dựng cho con!". Tôi nán ở lại nhà bà mẹ ít hôm, tưởng như thế là đã thu xếp được cho cô bé ổn thỏa. Không ngờ, buổi tối sắp lên đường tìm về đơn vị cũ, cô bé cứ níu chặt lấy tôi, khóc nức nở, đòi theo tôi. Cô nói với tôi rằng, cô có thể làm cấp dưỡng, liên lạc hoặc bất cứ việc gì. Tôi càng an ủi, dỗ dành, cô càng khóc, cuối cùng tôi phải hứa với cô, sau khi tìm thấy đơn vị, tôi sẽ trở lại đón cô. Cô bé nín khóc, nhìn tôi đăm đăm, vừa như van xin vừa như quả quyết: "Không chỉ hứa mà phải thề với em đi!". Tôi mấp máy môi nhưng cô bé vội xua tay, nét mặt cô già hẳn đi, đanh sắt lại: "Anh hãy cắn vào đầu ngón tay trỏ của anh, cho tóe máu. Rồi anh nuốt những giọt máu của anh vào bụng anh đi. Nào... anh có dám thề với em theo cách như thế không nào?". Tôi vâng theo cô bé trong nỗi kinh hoàng, không phải vì tôi sợ đau đớn mà là vì cái ma lực mạnh mẽ đến dữ dằn ẩn trong giọng nói trẻ thơ, êm dịu của cô. Về sau này tôi mới dần dần hiểu ra rằng, cô bé khăng khăng níu giữ tôi, quyết không để mất tôi vì tôi, lúc đó, là biểu tượng của cả cuộc đời này, cuộc-đời-nói-chung, mà cô vừa tìm lại được... Ðơn vị tôi đã chuyển địa bàn hoạt động, rồi những trận giặc càn, những chuyến đi trinh sát mới và những trận đánh mới... Mãi một năm sau tôi mới tìm về chốn cũ, gặp lại được cô bé của tôi. Cô không còn là cô bé con gầy gò, đen đủi, rách tả tơi mà đã thành một cô gái tuy không xinh đẹp nhưng mặn mà, tươi tắn. Cô nói với tôi, ngay sau phút đầu gặp gỡ: "U chết rồi!". Tôi thắp ba nén nhang, cúi đầu trước bàn thờ bà mẹ. Rồi tôi rụt rè tin để cô biết, chuyến này cô có thể theo tôi về đơn vị, làm cứu thương hoặc sang công tác bên huyện hội phụ nữ - đoàn thể nhận đỡ đầu đơn vị tôi. Cô gái ngồi im lặng, xoắn vặn hai bàn tay rồi bỗng ngẩng lên, thảng thốt nói: "U chết rồi... Anh thử tưởng tượng, một năm trời em sống với u phải sờ tận mặt em mới nhận ra được. Sau u chỉ cần nghe giọng nói. Sau cùng, em nín thở, rón rén đến bên u, u chỉ cần thoáng ngửi thấy mùi tóc em là u biết... Căn nhà xiêu vẹo này có bàn thờ u, hơn nữa, còn có những hầm bí mật do chính tay em đào và chỉ mình em biết. Anh có biết vì sao em dám đào hầm bí mật không? Vì những giọt máu ứa ra nơi đầu ngón tay trỏ của anh đấy...". Thế là chúng tôi chia tay nhau. Cô gái ở lại. Và tôi đi. Tôi đi suốt thời trai trẻ, cho đến tận bây giờ... Trong trí nhớ của tôi, hình ảnh cô gái vừa cố định lại vừa chuyển dịch theo dòng thời gian. Tôi thường tưởng tượng cái giây phút mình hiện sống, thì ở nơi cô, cô đang sống thế nào? Chẳng hạn, lúc này đây, giá mình gặp lại cô ta, chắc cô ta đã thành bà mẹ và rất có thể một đứa con bà cũng sẽ đem cho mình những trái cam, như những trái cam này chăng?

Vĩnh nhấc túi cam lên, nhìn ngắm rồi chậm chạp nhấc ra từng quả, bày chúng lên mặt bàn. Khuôn mặt ông đờ đẫn, vẻ như ông đã quên cơn nóng giận về việc tôi đã đặt túi cam "của tôi" lên bàn ông và ông đang chìm đắm vào một giấc mơ nào đó. Nhưng cũng không hoàn toàn như thế. Vĩnh chợt ngẩng lên, đôi mắt ông sáng lấp lánh, ông cầm một trái cam, đặt vào lòng bàn tay tôi, nói như ra lệnh:

- Trái gì đang trong tay cậu, cậu biết không? Trái hạnh phúc đấy. Hạnh phúc bình dị, vừa nuôi dưỡng tinh thần ta, lại vừa ăn được. Nhưng chớ vội ăn ngay. Trước khi ăn, hãy tự hỏi mình, thứ trái cây này sao nhỏ và hiếm hoi đến thế, hỏi mà không hờ hững, vô tình thì hãy ăn!

Giọng Vĩnh bỗng lạc đi, nghe khác lạ. Tôi cúi xuống tay mình. Ðến khi ngẩng lên thì Vĩnh đã ngã xuống giường, môi mím chặt, đôi mắt nhìn mơ hồ tận đâu đâu...

***

Ngày tôi phải xa Vĩnh không ngờ đến quá nhanh. Thứ hai đầu tuần, trại an dưỡng gửi tôi về bệnh viện tỉnh để chiếu X quang và kiểm tra sức khỏe. Ðường xá không lấy gì làm xa nhưng cầu phà trắc trở, mãi sáng hôm sau tôi mới trở về được. Xe chở tôi vừa đỗ lại trước sân trại thì cô y tá từ phòng trực hấp tấp chạy ra, vẫy gọi tôi. Cô tin để tôi biết rằng, đêm qua Vĩnh đột ngột bị lên cơn đau quá nặng, trại phải đi mượn xe bộ đội, cấp tốc đưa Vĩnh về Hà Nội, gửi ông vào bệnh viện chuyên khoa vốn vẫn điều trị cho ông từ mấy năm nay. Cô đưa cho tôi một tờ giấy gấp tư vuông vắn. Tôi giở ra, thấy chữ của Vĩnh viết rất to, nắn nót, ngòi bút như xiết lên mặt giấy: "Mình đi. Ðàm ở lại mạnh khỏe. Ðừng quên mình!". Trời ơi, làm sao tôi có thể quên Vĩnh được. Tôi cảm thấy ngột ngạt, liền quay ra cổng trại, nặng nhọc leo lên mỏm đồi có cây long não. Trước mặt tôi, phong cảnh một vùng đồi quen thuộc dường như mờ đi, chỉ còn nổi rõ con đường dốc lượn dưới chân đồi. Tôi như nhìn thấy chập chờn đâu đó - hình bóng chiếc xe bộ đội sơn mầu xanh rêu, mui bạt đã cũ, lao nhanh giữa đám bụi cuốn mù. Thế là Vĩnh đã ra đi, im lặng và nhẹ nhàng như ngọn gió... Chợt nghe một tiếng gọi thoảng bên tai tôi:

- Chú Ðàm!

Tôi giật mình quay lại, thấy một cô bé tóc ngắn cũn cỡn, khuôn mặt bầu bĩnh, mắt rất to, tay cô bé cầm cái liềm hơi vung vẩy...

- Sao cháu biết tên chú?

Cô bé cười, để lộ một chiếc răng cửa mọc nghiêng.

- Lúc nãy, cháu nghe cô y tá gọi tên chú. Cháu cắt cỏ bên hàng rào mà. Gánh cỏ của cháu kia... Giá không có cô y tá thì cháu chẳng nhận ra chú đâu. Hôm chị cháu sai cháu đem cam lên cho chú, chú ngủ, cháu thấy chú già, gầy khô, râu ria mọc khiếp lên kia!

- Dạo ấy chú đang đau. Còn bây giờ chú hết đau rồi. Chú lại được gặp cháu nữa, vui quá!

Cô bé đứng im, để tôi nhặt những vụn cỏ vương trên mái tóc và vai áo cô.

- Chú biết không, chị cháu lấy chồng rồi! - Cô bé bỗng nói - Hôm chị cháu mang cam lên cho chú là hôm chị cháu lên phố huyện may áo cưới đấy... Chị cháu mặc bộ đồ cô dâu đẹp lắm, nhưng mà chị cháu ngượng, mặt cứ đỏ tưng bừng lên. Thế rồi đến lúc họ nhà giai xin đón dâu về, chị cháu đến bên mẹ cháu, nói lí nhí: "Con xin phép mẹ, con đi..." mắt chị cháu đỏ hoe, nước mắt vòng quanh, trông thật buồn cười. Chị cháu lấy anh cháu là do hai người yêu nhau đấy chứ. Anh cháu ở lâm trường, tít trong chân núi. Chắc chị cháu sợ lúc mới về trong ấy, lạ, chú nhỉ?

Tôi mỉm cười:

- Cái đó thì chú chịu, chú không biết. Bao giờ cháu lớn như chị cháu...

Cô bé rụt cổ, lưỡi hơi thè ra:

- Eo ôi, cháu còn bé thế này, biết đến bao giờ cháu lớn bằng chị cháu mà chú đã vội nói! à, mà cháu quên, chị cháu có dặn cháu, nếu cháu lên đây cắt cỏ, tìm gặp được chú, thế nào cũng mời chú, dẫn chú về chơi nhà cháu một buổi. Chú về được không?

Tôi nắm chặt bàn tay nhỏ nhắn nhưng cứng cáp của cô bé. Lòng tôi đinh ninh, thế nào tôi cũng đi theo bước chân nhảy nhót của cô.

Vợ Nhà Thơ Kể Chuyện
Tác giả: Trung Trung Đỉnh

Nhà tôi là một người nổi tiếng. Hồi mới yêu nhau, thú thực tôi chỉ yêu cái bề ngoài phong trần lầm lũi và bí ẩn của anh. Tôi nghĩ, những kẻ phong trần thường cao thượng. Những kẻ cao thượng thường khiến người ta khó hiểu, thậm chí hiểu lầm. Tôi có một lô những lý thuyết kiểu như vậy để tự bào chữa cho những điều thiên hạ đàm tiếu. Cái Trà, bạn thân nhất của tôi, vì không chịu nổi những bình luận của chung quanh đã gọi tôi riêng ra một chỗ, bảo: "Mày yêu lão ấy hay yêu những bài thơ không vần và cái Mi-Pha của lão?" - "Tao yêu cả hai đấy". Tôi cáu kỉnh quặc lại nó. "Thì làm sao nào?". Tôi phải nhắc lại chi tiết này, vì nếu bạn đọc trẻ, có thể không hiểu cái Mi-Pha là cái xe gì. Vâng, ấy là vào những năm đầu của thập niên tám mươi thế kỷ trước, ai có cái xe đạp mang nhãn hiệu Mi-Pha được coi là giàu có, hay cũng ít nhất là tay kha khá. Chúng nó chỉ nhìn thấy anh cưỡi cái xe ấy từ xa, phía quán nước chéo bên kia đường chờ tôi, nên không biết rằng, đó là cái xe do chính đôi bàn tay anh kỳ cạch "độ lại", từ kính thưa các loại phụ tùng rẻ tiền để lắp ráp mà thành. Tôi quen anh đúng vào ngày sinh nhật tôi của năm cuối đại học. Trời mưa to, dù vậy, tôi vẫn phải đạp xe ra chợ mua sắm vài thứ, kẻo trời tối không có gì tiếp bạn. Lúc quay về, không may bị ngã, xe tôi trật xích, vênh vành, đành phải ghé vào quán sửa xe đạp bất kỳ bên đường, mà rất tiếc, trong túi chỉ còn vài đồng. Tôi đành nói thật tình trạng của mình với chủ quán, tức là anh, và anh bảo: "Cô cứ lấy cái xe của tôi mà đi, sáng mai lại đây trả rồi lấy xe về". Nhìn cái xe "Mi-Pha" của anh, tôi ngại, nên bảo: "Anh sửa giúp em, mai em lấy, bây giờ em đi bộ về trường cũng được".

Hôm sau tới lấy xe, qua câu chuyện mới biết anh đã nghỉ chế độ về làm chủ lò sản xuất xe Mi-Pha "độ lại" theo kiểu thủ công, tự chế. Trời ạ, khéo tay đến thế là cùng! Chỉ đến khi nhìn lại, để ý lại, tôi mới biết chiếc xe anh đang đi là xe Mi-Pha dổm. Cũng phải giải thích ngay rằng, nếu bây giờ mà anh "độ lại" xe kiểu ấy, nhất định bị coi là kẻ làm hàng giả, tay phạm pháp. Hồi đó việc làm của anh được coi là một sáng kiến, đi đến đâu cũng có người khen, vì nói theo kiểu các nhà quảng cáo bây giờ: "Giá nội, chất lượng ngoại".

*

Con người ta không biết có bao nhiêu điều bất ngờ? Tôi lấy nhà tôi hồi ấy chính là điều bất ngờ nhất đối với người thân. Tôi biết, trong con mắt người thân của tôi xưa nay, ai cũng nghĩ tôi là cô bé ngoan, lại hiền lành, chất phác, thậm chí hơi nhút nhát một tí. Vậy mà... cánh bạn gái, đứa bảo tôi tham của, đứa bảo tôi mê mẩn vì thơ phú mà phải lấy tay chồng già. Nhà tôi hơn tôi đúng mười tuổi. Năm ấy, anh ba mươi lăm, nhưng khổ nỗi, tóc đã muối tiêu, ria cũng muối tiêu luôn! Bố mẹ tôi lo lắng ra mặt. Mẹ tôi bảo tôi tham chốn thị thành mà lấy phải anh chồng ngơ ngơ ngẩn ngẩn, về quê "vợ tương lai" lẽ ra trước hết phải đi thăm hỏi họ mạc thì lại ra bờ đê nhìn sông, xuống đồng bắt cào cào châu chấu với trẻ. Nói chung là hình như anh ta mắc chứng tâm thần? Vâng, tôi bảo với mẹ rằng, anh ấy là thương binh hạng bét, vết thương đầy mình nhưng toàn ở phần mềm, thành thử không thể nói do thương tật. Con cũng không biết vì sao mà con lại yêu anh ấy. Cái gì anh ấy làm con đều thấy đúng, thấy hay. Kể cả việc mọi người chê là ngơ ngơ thì con vẫn thấy anh ấy thông minh tuyệt vời. Mẹ bảo mày có ăn phải bùa phải ngải gì không? Tôi nói có lẽ có. Mỗi tuần anh ấy tặng con một hai bài thơ. Con không biết phân biệt thơ hay, thơ dở. Nhưng biết anh ấy yêu con quá nên mới cứ suốt ngày làm thơ như thế... Mẹ lắc đầu không hỏi gì thêm nữa. Ðúng là với anh, thơ và xe đạp, cả hai thứ đam mê của anh đều khiến tôi lạ lùng. Tôi cứ tưởng ở đời chỉ có cái Mi-Pha là đỉnh cao của xe đạp rồi. Nào ngờ, anh có cả bộ sưu tập (tất nhiên là tranh và ảnh) các loại xe đạp trên thế giới. Anh vẽ riêng bộ sưu tập của mình có tới vài ba chục chiếc. Anh bảo từ bé anh đã mơ làm được một loại xe đạp có cánh, mỗi vòng đạp là một lần nạp năng lượng, cho đến khi năng lượng vô bình đủ mức cần thiết, xe có thể cất cánh bay trong một chừng mực nào đó. Chính anh là người đạp xe đạp xuyên Việt đầu tiên từ sau ngày đất nước thống nhất bằng chiếc xe tự chế của mình. Rồi anh lại nói về thơ. Anh bảo loài người sẽ sống như thế nào nếu không có thi ca? Tôi bảo, thì từ bé tới giờ em sống chẳng có thi ca hò vè gì, sao vẫn thấy vui? Anh giải thích, là do em không tự biết mình đang sống trong dòng sông thi ca của đồng áng, của thơ mộng làng quê, của vẻ đẹp thuần khiết do hương đồng gió nội đem lại, tạo nên tâm hồn giàu chất thơ của em đó thôi. Anh khẳng định, mỗi người Việt Nam là một tâm hồn thơ...

Tôi lại thấy anh nói đúng. Hình như thầy giáo dạy môn văn của tôi hồi cấp ba cũng giảng như vậy. Tôi quên bố mẹ tôi cũng là giáo viên cấp ba. Bố tôi dạy địa lý, còn mẹ tôi dạy môn lịch sử. Bố mẹ tôi chỉ có mình tôi nên các cụ rất chiều. Tôi biết, bố rất buồn khi thấy tôi dẫn anh về, nhưng ông đối đãi với chúng tôi rất lịch sự và điềm tĩnh. Duy nhất có một lần, khi tôi và bố ra vườn hái đậu ván, bố hỏi: "Con nghĩ anh này là nhà thơ thật đấy à?" - "Không, con không nghĩ thế!". Tôi ngước mắt nhìn bố và gặp đôi mắt trìu mến của ông. "Nếu vậy thì bố hy vọng là con đúng!". Thú thực, lúc ấy tôi không hiểu hết ý nghĩa của câu nói đó, nhưng tôi cũng không dám hỏi lại...

Thế rồi thời gian cứ trôi. Tôi có hai cô con gái. Các cháu khỏe mạnh, học hành khá ngoan. Nhà tôi bỏ thơ giữa đường khi chúng tôi sinh cháu đầu. Anh bảo cơm áo không đùa với khách thơ, vậy thì "khách thơ" ù-té-quyền trước khi thành danh vậy. Tôi chẳng hiểu gì về thơ nên lâu lâu không thấy anh có bài nào thì hỏi. Anh bảo, làm thơ không giống đi gặt lúa bới khoai, chăm chỉ với lại cố gắng đâu có được. Anh rút lui trước vì biết tài mình mỏng chứ không phải tại anh lười.

Vâng, tôi thấy nhà tôi nói đúng quá.

Thực ra cả chục năm rồi anh có làm thơ, nhưng không phô cho ai hay. Cái xưởng tân trang sửa chữa xe đạp của anh nuôi được cả ba mẹ con, nhưng anh phải chịu rút vào trong cõi thơ riêng tư của mình. Năm người bạn cùng làm với nhà tôi đều là các anh cùng chiến trường xưa, cũng chả có anh nào thơ phú, văn chương chữ nghĩa gì, thành thử nhà tôi hóa ra "có giá" nhất. Cứ mỗi lần lễ lạt hội hè, các anh tổ chức liên hoan, lên chén, xuống chén túy lúy, thế nào họ cũng bắt nhà tôi đọc thơ rồi mời thêm mấy nhà thơ trong câu lạc bộ thơ của phường tới phụ họa. Tôi thấy hạnh phúc tràn trề, nhất là mỗi lần anh đọc thơ đề tặng tôi thời trẻ.

Vâng, bao nhiêu năm nay chúng tôi sống bình yên vui vẻ, bỗng đâu một hôm có người khách lạ bề ngoài trông rất tuềnh toàng tới, người khách vừa xưng tên là nhà tôi cuống quýt cả lên, bỏ hết mọi công việc, tiếp đãi. Người khách mang cho nhà tôi một tờ báo Văn Học có in "một chùm thơ" của anh một cách trang trọng. Trang trọng hơn nữa là có lời bình của nhà thơ danh tiếng lẫy lừng, ấy là ông khách. "Thơ cậu cực kỳ mới mẻ", người khách nói. "Cực kỳ tài hoa". Rồi ông khách thông báo "Cuộc thi thơ của tuần báo sở dĩ kéo dài vì chưa tìm được giải nhất. Nay giải nhất đã có đây rồi, chúng tôi phải tìm được tận nơi để cám ơn anh, nhà thơ trẻ, tuy tuổi không còn trẻ!". Tôi thấy nhà tôi chân tay thừa thãi, môi cứ run run mà ngửa mặt lên nuốt từng lời ông khách. Ông khách về rồi nhà tôi vẫn chưa nguôi xúc động. Ba bài thơ đoạt giải nhất của anh được in đi, in lại trên nhiều báo và tạp chí. Ba bốn nhạc sĩ nổi tiếng cùng phổ nhạc thơ anh. Nhà tôi có thêm nhiều bạn mới, tuyền các nhà văn nhà thơ nổi tiếng. Báo giới ca ngợi thơ anh như là luồng gió mới của thi ca khiến nhà tôi nhanh chóng trở thành con người khác. Thơ ca là chốn linh thiêng, loài người không biết đến bao giờ mới hiểu hết chân giá trị của nó! Anh thường tuyên bố với tôi như thế. Rồi anh cũng không ngần ngại tuyên bố cả trên báo, trên đài, trên tivi. Tôi mừng khôn xiết khi tivi cũng đưa cảnh nhà tôi đọc thơ, vừa làm thơ vừa chăm lo việc nhà, chăm lo cho cái xưởng... Anh liên tục được các báo mời cộng tác. Anh thường xuyên được các câu lạc bộ mời đọc thơ, mời nói chuyện thơ. Người ta gọi anh là nhà thơ và bạn mới của anh ngày càng đông. Rượu và thơ và bạn thơ trở thành niềm đam mê số một, anh không còn thiết gì tới cái xưởng xe đạp cùng năm người bạn lam lũ nữa. Tôi trở thành người chuyên lo tiếp khách, sơ sảy một tí là anh buồn, anh dỗi. Rồi anh bảo tôi, anh biết anh làm khổ đời em. Hay là... hay là... "Anh là chướng ngại vật của đời mình?", Anh nói rồi ngã dúi vào lòng tôi. Vâng đến đoạn này thì tôi đành xin lỗi bạn đọc mà thú nhận rằng, tôi đúng là chướng ngại vật của anh, chứ không phải ngược lại! Nhưng tôi vẫn thấy anh không thể thiếu tôi được, nhất là các con của chúng tôi, chúng không thể thiếu ai trong hai đứa! Cái Trà, bạn thân nhất của tôi bây giờ đã làm tới chức thứ trưởng một bộ. Nhưng nó lại sống độc thân. Nó bảo, cuộc sống độc thân là hạnh phúc của nó, chẳng phiền tới ai. Thỉnh thoảng nó vẫn đánh xe con tới đón mấy mẹ con tôi đi chiêu đãi. Rồi nó khen: "Tay chồng Mi-Pha" cám hấp của mày hóa ra lại nên chuyện nhỉ. Vừa có thơ hay, con ngoan, lại nổi tiếng đùng đùng, hạnh phúc chán còn gì?". Tôi bảo, ở đời chẳng biết thế nào mà lần. Hạnh phúc hay không hạnh phúc, âu đó cũng chỉ do quan niệm của mỗi người chúng ta. Ta không yêu cái ta đang có thì dù có giàu sang quyền quý, xe hơi nhà lầu chắc gì hạnh phúc. Nó lại bĩu môi: "Gớm, chị bây giờ đã là vợ nhà thơ lớn, nói năng ra chiều lắm triết lý ghê".

Tôi mà lắm triết lý ư? Ðể tối nay về, tôi hỏi nhà tôi xem câu nói ấy có triết lý hay không cái đã!

Từ Ngày Mẹ Chết
Tác giả: Nam Cao

Hôm nay mưa rét. Mỗi khi trời mưa rét Ninh lại nhớ đến bu. Hồi bu còn sống, những ngày mưa rét, không ra vườn hái trầu, bóc mía hay làm cỏ được, bu hay mang cái bị giẻ và một ôm quần áo rách vào ổ rơm ngồi vá. Bu Ninh khéo vá lắm. Những miếng vá đặt rất phẳng phiu, không răn rúm. Những mũi kim nhỏ, đều đặn và thẳng tắp. Người vô ý trông không biết là áo vá. Mà bu Ninh vá thật không biết gì là sốt ruột. Ai đâu mà ngồi đến tê cả mông, mờ cả mắt cũng không thôi. Những lúc đau lưng quá, bu Ninh chỉ ngừng kim một lát, vươn vai hoặc bẻ lưng vào cái cạnh giường kêu răng rắc, rồi lại cúi đầu xuống vá, vá hết cái này sang cái khác. Bao nhiêu là quần áo rách! Những cái quần trắng, áo cánh trắng của thầy, đầy nhựa chuối. Những cái váy bạc phếch của bu. Những cái váy bằng vải to nhuộm sồng với nhuộm bùn, dày cồm cộp. Trông cái váy, người ta tưởng như nó bền đến thiên niên vạn đại. ấy thế mà cũng rách. Tội nghiệp, thì ra nó đẫm nhiều nước tiểu của thằng Ðật quá. Về mùa rét, cậu Ðật ta đêm nằm cứ tuồn hai chân vào lòng mẹ. Chả thế thì nó ấm mà! Nhưng tính cậu ta lại đái dầm, càng rét càng khỏe đái. ấy thế là cứ mỗi đêm ba bốn lần, cậu rót tồ tồ vào váy mẹ. Chẳng sáng nào, mẹ không phải thay váy đem ra ao giặt. Còn gì mà chẳng mục? Không mục có họa là bằng gỗ lim!... Nhưng nhiều nhất là những quần áo của Ninh, của Ðật. Cái nhuộm son, cái giãi nâu, cái để trắng. Nhưng chẳng cái nào còn giữ trọn vẹn được cái mầu của nó. Bởi vì cái thì mốc xanh, cái thì mốc vàng, cái thì lấm tấm hoa bèo, cái thì trạt những nhựa chuối, những tương, những mắm, mũi dãi cùng đất cát. Vò đến sái tay cũng không còn sạch được. Mà cái thì mất cúc, cái thì xoạc nách, cái thì xoạc túi, cái thì rách lưng, cái thì rách vai, cái thì rách ống tay. Chỉ tại nó nghịch quá. Không thể chưa đến nỗi. Nhiều cái vải còn dai lắm, xé kêu xoàn xoạt. Chúng nó mặc hại quần áo lắm. Cứ gọi là vừa mặc vừa xé áo. Bu Ninh tay vá, miệng chửi cho không còn tai nào mà nghe...

Ðật và Ninh chiếm mỗi đứa một bên cạnh mẹ. Chúng nó nằm phục vị, đều chúi vào đít mẹ, Ninh kêu bên Ninh ấm, Ðật cãi bên Ðật ấm, hai đứa cãi nhau chí chóe. Mẹ đùa con, bảo:

- Có im, không thì tao đánh cho một cái... tha hồ ấm.

Chị em cười khành khạch rồi cãi nhau bô bô. Ninh mồm mép quá, Ðật không nói kịp. Ðật òa khóc. Mẹ ngừng kim, cốc vào đầu con gái. Ninh rụt cổ lại, ôm đầu cười hí hí. Mẹ Ninh cật cười. ấy thế là Ninh sằng sặc cười thật to, khiến Ðật đang khóc cũng khanh khách cười... Chao ôi! những ngày mưa rét hồi ấy vui quá nhỉ?

*
* *

Bu chết đã ngót ba năm. Thầy bảo thế. Thì ra ba năm cũng dài lắm nhỉ. Ninh cứ tưởng bu Ninh chết đã lâu lắm. Nhưng trách gì!... Xưa kia, những ngày bu đi chợ tỉnh, độ gần tối chưa về Ninh đã thấy mong. ấy là mới vắng bu có một ngày. Mà nào đã hết cả ngày. Bây giờ vắng bu bằn bặt những ba năm. Bao nhiêu ngày tháng! Ninh thấy lâu là phải. Biết bao giờ mẹ lại về với con? Ninh bâng khuâng cả người. Y như là nằm mơ. ấy là Ninh đã nguôi nguôi đấy. Hồi mẹ Ninh mới chết, cứ nghĩ đến mẹ là Ninh khóc. Ninh khóc ằng ặc như người nuốt phải ngụm gì đắng quá, nó quánh vào cổ họng. Khóc đến lặng hẳn người đi, không còn ra tiếng nữa. Chẳng ngày nào không thế. Mỗi ngày hai, ba lần.

Bây giờ thì Ninh không khóc nữa. Nhưng Ninh vẫn còn buồn lắm. Buồn rũ rĩ. Ninh ngơ ngẩn như mất vía. Có lúc Ninh làm gì mà cũng không biết nữa. Ninh vừa cất con dao hay cái chổi, giá thầy Ninh có hỏi, Ninh đã lại chẳng biết đâu mà lấy. Thầy Ninh cũng hiểu Ninh nhớ mẹ, nên không nỡ mắng. Thầy rân rấn nước mắt. Bố nhìn con, con nhìn bố. Hai bố con cùng cúi đầu lẳng lặng. Bố thở dài và con thở dài...

Mẹ Ninh chết sau ngày giỗ ông nội Ninh có hai ngày. Ninh nhớ rõ thế, bởi vì ngày giỗ ông năm ấy, hai mẹ con đã khóc lóc với nhau từ non trưa cho đến tối. Sáng dậy thầy Ninh hâm thuốc cho bu Ninh uống rồi thầy quét nhà, quét sân, giặt quần áo cho bu. Rồi lại còn phải lấy gạo thổi một niêu cơm để đấy cho Ninh nữa. Xong đâu đấy thầy cõng Ðật đi ăn giỗ. Ninh phải ở nhà coi mẹ. Thầy Ninh bảo: "Con chịu khó ở nhà với bu kẻo bu buồn, thầy cho em đi một lát, lúc về thầy lấy phần cho một nắm xôi, vài miếng thịt, tính con thịt mỡ chỉ ba miếng là chán ứ. Ði, con cũng chả ăn được mấy, mà ở nhà thì thầy cũng đem về cho con. Ðằng nào con cũng được ăn, nhưng bu con ốm thế, để bu ở nhà một mình thì thầy lo lắm". "Con ở nhà với bu...". Việc gì mà thầy phải nói nhiều đến thế? Ninh có đòi đi đâu? Thịt mỡ thì Ninh không thích thật. Nhưng dù có thích, Ninh cũng không đi cơ mà! Ði cũng khó mà nuốt được. Ninh thương bu lắm. Ninh thích ở nhà với bu. Thầy Ninh còn phải cúng ông, thì thầy Ninh phải đi. Thằng Ðật còn bé, dở người, không cho nó đi thì nó khóc. Chẳng lẽ Ninh to đầu rồi mà cũng bắt chước em? Có mà đồ hư? Không, Ninh không đi đâu, thầy ạ. Ninh không muốn đi đâu, thầy ạ! Thầy cứ cõng thằng Ðật đi kẻo muộn. Ninh ở nhà thích lắm. Thầy đừng thương Ninh...

Nhưng thấy Ninh cứ nhìn theo thầy cõng thằng Ðật đi ra ngõ, bu Ninh lại tưởng Ninh muốn đi ăn giỗ lắm, nhưng sợ bố mà không dám đòi đi. Bu Ninh thương hại. Bu gọi Ninh vào mà bảo:

- Con muốn đi thì cứ đi cũng được. Hôm nay bu dễ chịu.

Ôi! Không!... không!... Ninh không muốn... Ninh lắc đầu hăng hái:

- Không! Con ở nhà.

- Sao thế?

- Chẳng sao cả, nhưng con không thích...

- Nhưng ngộ bà không thấy con, bà lại hỏi...

Hỏi gì! Bà biết thừa là bu ốm nặng. Ninh phải ở nhà để bu sai vặt chứ!... Ninh nghĩ thầm như vậy, nhưng không nói. Ninh chỉ hơi lắc đầu. Nhưng có lẽ bu cũng hiểu. Bu nhìn Ninh âu yếu. Mắt bu ầng ậc nước. Bu chửi yêu Ninh:

- Bố mày!

Rồi bu lại bảo Ninh:

- Không đi thì ngồi xuống đây... Bóp tay cho bu một lúc. Tay bu buồn lắm.

Ninh nắm lấy cái bàn tay bu, chỉ còn rặt những xương, mà lạnh giá. Nó lỏng la, lỏng lẻo. Những ngón trông rõ từng đốt, từng đốt một. Những đường gân xanh nổi thày lày lên. Ninh bóp tay bu nhẹ nhẹ. ý hẳn bu thích lắm. Mắt bu lim dim và đôi môi nhợt nhạt của bu hé mở như chực cười. Rồi tay bu nắm lấy tay Ninh chứ không phải Ninh bóp tay cho bu nữa. Bu vừa bóp vừa hỏi:

- Sao lớp này con gầy thế?

Ninh không đáp được. Bu Ninh soi tay Ninh lên trước mặt nhìn rồi bảo:

- Chết thôi, con ạ! Tay mày đầy những mụn. Không khéo ghẻ...

Ninh cúi mặt. Bu căng từng kẽ tay Ninh ra xem, rồi kêu lên:

- Bỏ bố mày! Ðích thị mày ghẻ rồi, con ơi! Yên, tao xem nào.

Bu ngồi hẳn lên. Mắt bu tỏ ra vẻ sợ hãi. Bu vén ống tay áo Ninh lên. Cổ tay Ninh sây sứt. Bu lắc đầu:

- Bố con! Con bẩn quá! Cái cổ tay gồ lên những ghét... Hèn nào mà chả ghẻ?

Bu bắt Ninh đi múc nước. Bu rửa cho Ninh lâu lắm. Vừa rửa bu vừa bảo:

- Sẩy mẹ ra một cái là khổ ngay, con ạ. ấy là mới rời tao ra hơn một tháng... Chúng mày đã gầy giơ xương, mình mẩy, chân tay thì ghẻ gún. Ngộ tao chết thì có lẽ chúng mày rã xương ra được. Này, cái cổ tay... có khác gì cái cẳng gà hay không?

Ngừng một lát, bu lại thở dài mà bảo:

- Mẹ mà chết thì các con đi ăn mày mất! Ðàn ông chả mấy người biết thương con cái. Cha chết thì ăn cơm với cá, mẹ chết liếm lá dọc đàng. Mẹ mà chết đi thì... con ơi!...

ấy thế là nước mắt bu chảy ra ròng ròng. Ninh cũng khóc. Hai mẹ con cứ ngồi trông nhau mà khóc đến tận lúc thầy Ninh với Ðật đi ăn giỗ về. Thầy đem về một nắm xôi đỗ con với một cái đùi gà toàn những thịt. Bà thương Ninh nên bảo chặt để lại cho Ninh đấy. Nhưng Ninh thương bu quá, ăn cũng chả còn biết gì là ngon...

ồ! Ninh cứ bảo: bây giờ nghĩ đến bu, Ninh không khóc nữa... Không khóc mà lại có nước mắt, nước mũi Ninh đang chảy ra đây này... Ðật! Ðật ơi! Ô hay! cái thằng Ðật chạy đi đâu rồi?

*
* *

Ðàn ông chả mấy người biết thương con cái... Thật thế ư? Không có lẽ. Thầy Ninh thương chị em Ninh lắm chứ!... Hồi bu mới chết, thằng Ðật khóc suốt ngày. Nó gào bu. Nó đã hiểu là thế nào đâu. Nó cứ đòi gọi bu về với nó. Thầy phải cõng nó ra chợ mua bánh. Thầy mua cho nó nhiều bánh lắm. Thầy mua cả cho Ninh nữa. Thầy với Ninh bày cỗ chơi với Ðật. Thầy làm cho Ðật những con quay bằng những quả bưởi con, những cái giường, những cái ghế tràng kỷ bằng cây chót. Trông thích lắm. Nhờ vậy Ðật mới không khóc nữa.

Ðêm, Ðật và Ninh ngủ với thầy. Ninh nằm trong cùng. Ðật nằm giữa. Thầy nằm ngoài. Thầy bảo Ðật luồn chân vào lòng thầy cho thầy ủ. Khi nó đã ngủ mệt rồi, thầy vươn tay qua người nó để sờ Ninh. Thầy kéo Ninh nằm sát vào với Ðật. Thầy co chăn, co chiếu về phía Ninh thật nhiều, sợ Ninh giãy, trật ra ngoài, bị rét. Mùa bức thì thầy đặt hai đứa nằm cách nhau xa cho mát. Thầy ngồi quạt. Quạt cho đến tận lúc nào con ngủ mệt, thầy mới chịu ngả lưng xuống giường. Nhưng nằm thì nằm, thầy có ngủ đâu. Ninh thấy thầy quạt rất khuya. Có đêm, ngủ được một giấc dài, tỉnh dậy, Ninh vẫn còn nghe phành phạch. Thầy thở dài luôn ấy. Có khi sụt sịt. Thì ra đêm đêm thầy vẫn khóc. Thầy nhớ bu...

ấy, cái hồi bu mới chết thì thế đấy. Nhưng ít lâu nay, hình như thầy đổi tính. Thầy vẫn thương Ninh và Ðật. Thỉnh thoảng thầy vẫn cho mỗi đứa vài xu ăn quà. Nhưng thầy vắng nhà luôn. Thầy phải gửi gạo bên nhà bác Vụ để thổi cơm cho Ninh và Ðật. Bởi thầy đi từ sáng cho đến tối. Có khi tối cũng không về. Có khi đi luôn hai, ba ngày. Chị em Ninh phải ăn nhờ, ngủ nhờ nhà bác Vụ. Ði đâu vậy? Nào ai biết! Bác Vụ bảo thầy đến nhà cô Miện, thầy phải lòng cô ấy. Nhưng chắc là chả phải. Nếu phải, sao cô Miện lại đi lấy lẽ ông ký Bản? Ðám cưới vừa đi qua đây hôm nọ. Ninh cõng Ðật ra tận đường, đứng xem. Từ hôm ấy thầy lại càng khỏe đi. Ði suốt ngày suốt đêm. Mưa rét thế này, chả biết thầy đi làm gì cho khổ? Chả biết có được ăn gì hay không? Hay là nhịn đói luôn ba, bốn ngày?...

*
* *

Lại còn cái ông Ðật nữa! Ði đâu mà mãi thế này? ý dáng lại lẩn sang nhà bác Vụ. Còn sang làm gì? Gạo của thầy gửi đã hết từ đời nào. Bác ấy phải cho ăn lận nhà bác ấy năm, sáu bữa. Nhà bác ấy cũng túng. Chồng chết đi, để lại đẫy bốn con. Bốn đứa cũng lúc nhúc như Ninh và Ðật. Bác ấy nuôi được chúng nó cũng đến điều vất vả. Còn lấy gì mà nuôi cả Ninh và Ðật nữa? Bác ấy đã phải bảo Ninh: "Cháu về mà đi tìm thầy, nhà bác cũng hết gạo rồi, nếu thầy không đưa thêm cho bác thì bác lấy gì thổi cho chúng mày? Các anh cũng đói...". Thế là Ninh đủ hiểu. Bác ấy muốn bảo: "Chúng mày liệu sao thì liệu, đừng ăn rình nhà tao mãi!". Ninh đưa em về. Tìm thầy, thì biết đâu mà tìm được? Ninh chẳng tìm. Không có ăn thì nhịn! Ninh nhịn từ bữa chiều hôm qua. Ðật khóc, Ninh đi moi được một củ dong về nướng. Ðật một nửa. Ninh một nửa. Ninh bảo Ðật ăn cho đỡ đói thôi, còn cố nhịn, đợi thầy về, ăn nữa. Nhưng Ðật không nhịn được. Ðật chạy sang nhà bác Vụ. Bác ấy phải lấy trộm nắm cơm tối của thằng cu Chúc nhà bác ấy, đưa cho Ðật, Ðật mới ăn được một miếng thì Chúc biết. Chúc chạy vào nhà tìm nắm cơm của nó. Thấy mất, nó biết là nắm cơm của nó đương ở trong tay Ðật. Nó chạy theo, giằng lại. Ðật mất ăn, mếu xệch mồm đi, chạy về. Ninh đứng ở hè bên này, trông rõ cả. Ninh tức lắm. Chẳng biết tức Chúc hay tức Ðật. Chỉ biết Ninh nghẹn ngào cả cổ. Vừa thấy Ðật, Ninh nhảy xổ lại, tát đen đét vào má Ðật. Ðật òa lên khóc. Ninh òa khóc theo.

Một lát sau, Ninh nghĩ thương em quá, Ninh lại đi tìm dong, nhưng hết. Ninh moi luôn một củ ráy. Ráy nước, ăn ngứa lắm. Nhưng đói còn biết gì là ngứa? Ninh đem về nướng. Ninh gọi Ðật về, lau nước mắt cho nó, rồi chị em ăn ráy nước. Ðật ăn tợn lắm, chẳng thấy kêu ca gì cả. Ninh rơi nước mắt. Ninh dặn em: "Từ giờ đừng ăn cơm nhà thằng Chúc nữa". Ðật gật đầu. Thế mà hôm nay nó lại lần sang nhà bác Vụ. Có bực mình hay không?

*
* *

Ninh reo lên:

- A bà! Ðấy là bà ngoại Ninh. Bà ở xa xôi lắm. Hôm nay, tiện ra mạn này lấy thuốc, bà tạt vào chơi với cháu.

Bà đưa cho cháu một đùm xôi lạc.

- Bố mày đi đâu?

- Con không biết.

- Ði từ bao giờ mà mày không biết?

- Ði lâu lâu là rồi.

Bà ngồi xuống ngưỡng cửa, mặt hầm hầm như giận dữ. Ninh hơi ngượng. Bà chíp chíp mồm luôn ba, bốn cái rồi bảo cháu:

- Có phải bố mày bán nhà rồi không?

- Con không biết.

- Bán rồi! Thua xóc đĩa... Thua đâu những ngót ba trăm bạc...

Ðật chạy về. Nó vồ lấy bà, nhưng trông thấy đùm xôi ở tay Ninh, lại bỏ bà ra để vồ lấy đùm xôi. Ninh hất tay nó ra, mắng:

- Làm gì thế?

Nhưng bà bảo:

- Cởi ra, chị em ăn với nhau. Ðể làm gì?

Ðật giằng lấy đưa cho bà cởi. Bà chia cho mỗi đứa một nửa. Hai cháu ăn. Ðật ngồm ngoàm. Ninh thong thả. Bà nhìn cháu mà ái ngại. Bà chép miệng:

- Ðến chết đói thôi, các cháu ạ! Bố chúng mày không ra giống người...

Một tiếng thở dài tiếp theo...

*
* *

... Buổi sáng hôm ấy trời ấm áp. Có nắng hanh. Nắng luôn mấy hôm rồi, nên vườn khô ráo... Ðật và Ninh đã chạy tung tăng được...

Bỗng một bọn năm, sáu người, kẻ cầm lạt, kẻ cầm dùi đục, tuốn vào đầy sân. Mồm họ nhai trầu. Họ nói chuyện toang toang như một bọn đồ tể đi bắt lợn. Mấy người trèo lên nóc nhà nhà Ninh. Họ dỡ tranh quẳng xuống sân rào rào. Ninh chạy về...

- Ô hay! Sao các ông phá nhà tôi?

Một người chít khăn mỏ rìu, nhe những cái răng cải mả ra cười mà bảo:

- A! Thầy mày thuê chúng tao phá đi để làm nhà tây đấy mà.

Một người nữa cười ìn ịt như con lợn, bảo:

- Chả cái này bé quá!...

Và người nữa:

- Thầy mày thích làm nhà tây kia... Làm nhà bên Tây - Trúc ấy mà, mày biết không?

Cả bọn cười ầm lên. Trông người nào cũng dữ. Họ nói như quát vậy. Ninh sợ hãi. Ninh chạy bình bịch sang nhà bác Vụ. Ninh định cầu cứu bác. Vừa bước vào nhà bác. Ninh sửng sốt. Thầy Ninh ở đấy. Thầy Ninh nằm thườn thượt trên một cái giường, hai tay chít lại bên dưới gáy. Ninh mếu máo:

- Thầy ơi! Thầy...

Rồi Ninh nghẹn ngào, không nói được nữa. Nước mắt ứa ra. Thầy Ninh ngồi dậy, bảo:

- Việc gì mà khóc? Thầy bán cho người ta đấy. Bán lấy tiền mua vài phiến lim về xẻ. Chuyến sau, ta làm một cái nhà toàn lim!

Thầy nhếch mép ra cười. Cái cười vạch hai nét nhăn trên đôi má hõm. Thầy cười thế, trông già sọm. Có lý nào thầy chóng già đi quá thế? Ninh trố mắt lên nhìn thầy...

Bỗng từ bên nhà đưa sang những tiếng dùi đục kêu chan chát. Nghe ghê rợn lắm. Ninh đã được nghe những tiếng dùi đục ấy một lần rồi, vào cái ngày mẹ chết: người ta đóng cả chiếc săng của mẹ... Vết nhăn trên má thầy Ninh sâu thêm, rộng thêm ra. Trông như thầy Ninh mếu. Ninh òa lên khóc...

- Bu ơi là bu ơi!...

Tiếng Rừng
Tác giả: Hiền Phương

Năm ấy. Anh mười chín tuổi. Tôi mười sáu. Anh học Ðại học năm thứ ba. Còn tôi, mới năm thứ nhất, "lính mới" của trường.

Vừa chân ướt chân ráo, tôi đã nghe mọi lời bình luận về anh. Người ta kháo rằng: Anh là một gã phù thủy có nhiều quyền năng bí ẩn, chứa nam châm trong mắt, sắt đá trong tim. Nhiều cô gái yêu thầm nhớ trộm, mê mệt vì anh, nhưng không có lời tán tỉnh nào đánh ngã anh được. Các nữ sinh tránh xa anh, như tránh một cạm bẫy vô hình.

Chẳng hiểu sự run rủi nào khiến chúng tôi gặp nhau. Giữa nhà ăn tập thể của trường, những thau canh lõng bõng, những thau cơm ủ mặt trời đỏ rực, chẳng một chút thú vị mơ mộng nào, chúng tôi bỗng nhận ra nhau.

Ngay từ phút đầu, anh đã nhìn tôi bằng cặp mắt lạ lùng, khiến tôi như bị tê liệt. ánh mắt ấy chảy tràn ngập như một dòng suối yêu thương vô tận, trong đó lởn vởn lóe lên những tia nhìn giễu cợt. Da ngăm ngăm, tóc đen dợn sóng, viền môi hơi thẫm, trông anh như người của xứ sở khác lạc đến.

Tôi buột miệng:

- Anh như người ả Rập ấy.

- ả Rập Xêút à?

- Không. ả Rập của "Nghìn lẻ một đêm".

- ồ đúng đấy. - Anh reo to và vỗ tay tán thưởng. - Sao em giỏi thế. Anh sinh ra từ "Nghìn lẻ một đêm", xứ sở của những kẻ buôn hồ tiêu và làm nghề phù thủy đấy.

Cả hai chúng tôi cùng cười. Tôi không ngờ mấy câu nói đầu môi như một ly rượu khai vị gắn chặt hai chúng tôi theo một lẽ tự nhiên huyền bí nào đó.

Anh thường đón tôi ở lối rẽ nhà ăn. Chúng tôi cùng đi với nhau một đoạn đường rợp bóng phi lao. Một lần thấy tôi, mắt anh bừng sáng: "Em có khỏe không?" "Dạ khỏe". Sau bấy nhiêu từ mòn cũ xã giao vẫn ánh mầu cầu vồng rực sắc. Ðấy là vào những năm tháng khó khăn nhất của đất nước, năm địch họa, thiên tai.

Tôi nhớ mùa hè năm ấy, nước lũ về lớn lắm. Cái khúc đê xung yếu ven sông Hồng cứ rung lên chờ vỡ. Cả trường tôi được nghỉ học, tham gia việc phòng chống vỡ đê. Ban ngày chúng tôi đan lưới mắt cáo bằng thép để dựng những khối đá tảng chèn các khúc đê dọa vỡ. Những sợi thép khó bảo bằng ngón tay út làm bàn tay tôi ứa máu. Anh thường giúp tôi đan lưới. Anh đan nhanh lắm. Khi tôi xoắn được một nút, anh đã xoắn xong năm nút. Tôi cười chữa thẹn nói với anh:

- Ðan lưới thì em thua. Nhưng chơi mài và búng lá xạ hương thì anh sẽ thua em.

Tôi kể với anh về tuổi thơ của tôi. Căn phố nhỏ với hai dãy xạ hương cao ngất thường trút lá vào mùa xuân. Lá trải kín mặt đường ướt át. Chúng tôi mài lá xạ hương bằng nắp chai bia để được những mảnh vòng tròn, chơi búng nó để ăn được nhiều. Tôi đã khoe anh có ngày tôi đã ăn được của bạn một hộp đầy. Khi ôm nó trong lòng tôi, cảm thấy mình giàu có nhất thế gian.

- Thế em làm gì với lũ lá héo ấy?

Tôi kể với anh rằng khi lá héo tôi thường lên tầng cao nhất của ngôi nhà. Trong cơn gió xuân, từ trên cao tôi thổi gió vào lá. Những mảnh vàng lấp lánh rời khỏi tay tôi, hút đi trong tầm mắt. Cảm giác lòng mình nhẹ bỗng và vui vẻ khác thường.

- Anh biết không, chỉ những đứa trẻ nào đã mài lá xạ hương mới cảm nhận được mùa xuân nồng nàn trong mùi lá dập. Ai đã cầm những đồng tiền vàng nhỏ trong tay mới thấy hình như đó là những mảnh linh hồn của lá, trong đó có cả linh hồn mình gửi vào.

Anh tán đồng: "Vạn vật đều có linh hồn đấy em ạ. Trò chơi của em thật vô nghĩa. Nhưng những mảnh lá đã làm giàu tuổi thơ của em. Em đã nhận ra linh hồn của lá... còn anh, linh hồn anh đã gửi cho đất rừng rồi... Em xem này.

Anh xòe bàn tay. - Tay anh đã chai sạn vì rừng".

- Ô kìa, máu. Tôi thoảng thốt lên khi thấy bàn tay anh rớm đỏ. Cứ cố mà xoắn nhanh vào. Thấy chưa. Ðưa em xem nào.

Anh rụt tay lại, nhăn nhó, rồi đột ngột phá lên cười, xòe bàn tay về phía tôi - "Này, băng dùm đi cô bé".

Lòng bàn tay anh cộm lên một vết son đỏ tươi giống hệt hình con thủy tức vẽ trong sách sinh vật. Tôi trố mắt ngây người nhìn mãi bớt son lạ lùng này.

- Ðây là thượng đế đánh dấu để người yêu khỏi lẫn lộn với những chàng trai ả Rập khác. Bí mật đấy. Chỉ mình em biết thôi.

- Eo ơi, đã bị đánh dấu thế này còn lộn vào đâu được. Tôi đập mạnh vào lòng bàn tay anh cười xòa.

*
* *

Lệnh tổng động viên đã ban bố. Chiến tranh với tôi được nhuộm trên mầu áo sẫm, trong những chuyến tàu, những đoàn xe kín mít, phủ đầy lá ngụy trang nối đuôi nhau rùng rùng về phương Nam. Trong trường, lũ con trai xếp sách vở lại tán dóc. Lũ con gái túm tụm, mò mẫm những mối tình kín mít của chúng bạn, suy đoán sự bộc lộ nó trong phút tiễn đưa người ra mặt trận. Cảm nghĩ về chiến tranh với tôi chỉ ở chỗ, hai đứa sẽ xa nhau một thời gian. Sự chờ đợi của người ở lại được dệt thêm bóng hoa, ánh nắng. Như mọi người, chúng tôi được dịp tìm cách đi chơi.

Tôi còn nhớ lần anh đưa tôi về quê anh. Con tàu trôi qua cánh đồng, làng mạc, núi đồi, đưa chúng tôi ngược sông Hồng lên tận những cánh rừng già trên thượng nguồn sông Lô.

Có lần, tôi theo anh vào rừng. Trên đầu tôi, những ngọn cây cao tít bần bật rung lên như gặp bão. Ngược lại, mặt đất lại quá bình yên. Có lúc rừng im phăng phắc, chỉ còn nghe tiếng chân đàn kiến trên những chiếc lá khô. Cảm giác chiến tranh như bị đẩy lùi về tận bên kia trời. Cả người tôi thấm đẫm một sự bình yên êm ả. Lần đầu tiên tôi cảm nhận được sự đại im khôn ngoan của rừng. Cũng lần đầu tiên tôi nhìn anh và bỗng nhận ra anh - nhận ra sự tĩnh lặng bí ẩn trên gương mặt anh, một gương mặt thật gần gũi với thiên nhiên mới có.

Tưởng như anh với rừng là một.

Anh kể cho tôi nghe nhiều chuyện về rừng. Hình như thượng đế đã ban cho anh trái tim hiểu được những cuộc trò chuyện thầm thì của cây cỏ. Anh nói rằng, những cây đại thụ của rừng là nơi trú ngụ cả các linh hồn nên phải giữ gìn chúng, kẻo linh hồn không có nơi trú ẩn. Tình yêu rừng của anh lan tỏa sang tôi, khiến tôi có cảm giác cả rừng, cả thiên nhiên như tan chảy vào tôi. Nó khiến tôi biết tin anh, tin vào chung thủy, tin vào bầu trời, mặt đất cỏ cây - những thứ không bao giờ biết phản bội.

Ðêm trước buổi chia tay, chúng tôi đi với nhau đến sáng. Cánh đồng mênh mông ướp hương lúa trổ đòng. Mảnh trăng thượng tuần lơ lửng trên bầu trời trong suốt như thủy tinh. Trăng tan vào lá. Trăng đọng trong mắt anh. Chúng tôi nằm trên cỏ mềm, vây quanh là mùi đất ẩm nồng nàn, mùi đắng ngái của những ngọn cỏ non bị dập. Cho đến lúc cả côn trùng, ếch nhái, đều lả đi trong giấc ngủ. Một bầu trời tĩnh mịch trong khoảng vô cùng. Dường như chỉ hai chúng tôi độc chiếm cả bầu trời mặt đất.

Chúng tôi nằm bên nhau gần gũi, trẻ thơ, trong suốt. Dường như trong tình yêu tuổi trẻ, mọi dục vọng đều thăng hoa. Qua những cảm xúc hết sức bồi hồi, tôi đã hiểu mình và anh được sinh ra như những cánh hoa của Một nghìn lẻ một.

Chúng tôi cùng hẹn nhay ngày gặp lại, cùng vẽ ra viễn cảnh ngày mai và tin rằng thế giới này tồn tại được nhờ sự huyền diệu của tình yêu.

Chúng tôi tiễn đưa nhau giữa sân trường rộng lớn. Một bình minh rực cháy phía chân trời nhuộm bầm sắc máu. Cờ hoa đỏ rực. áo anh đổi mầu. Người ta chở lính trên những chiếc xe vận tải không mui, cài đầy lá xanh. Từng chiếc chuyển bánh. Bàn tay vẫy. Tiếng hò reo. Nhạc cử khúc quân hành. Mắt nhìn theo xe. Cổ họng nghẹn tắc. Tôi bị xô đẩy trong dòng người. Chân vấp vào gạch đá. Tai đầy ắp tiếng loa phóng thanh: "Lớp nào có nhiều người khóc sẽ bị trừ điểm thi đua"...

*
* *

Lần hẹn cuối bằng thư. Hai đứa sẽ gặp nhau ở sân ga Hàng Cỏ.

Thành phố thời chiến hạn chế tối đa ánh sáng. Nhưng chiếc đồng hồ ở ga Hàng Cỏ đêm ấy dường như phát sáng. Sân ga đầy lính. Tôi đi len vào điểm hẹn, dưới cột đồng hồ. Những người lính tươi cười dạt ra nhường chỗ cho tôi đi. Thấy tôi ngơ ngác, họ hỏi tên người tôi muốn tìm. Hóa ra họ biết tên nhau cả. Qua họ, tôi biết anh đang hội ý.

Nửa giờ sau, anh xuất hiện. Chúng tôi lặng nhìn nhau. Xung quanh tôi, mọi người tự nhiên im bặt. Chưa kịp nói với nhau một tiếng, tiếng loa phóng thanh báo tập hợp vang lên. Anh cuống quýt cầm bàn tay run rẩy của tôi: "Em về đi". Vừa lúc đó, một tiếng nói vang lên "Hôn nhau đi. Còn đợi gì nữa". Một bàn tay nào đó đẩy mặt anh chạm sát mặt tôi. Anh hôn tôi vội vàng, rồi lẩn vào đám đông. Tôi nghẹn ngào nhìn theo. Trong khoảnh khắc, sân ga phía trong đã nuốt chửng cả rừng người lao xao hồi nãy.

Tôi uể oải dắt xe đạp dọc đường Nam Bộ, lòng tan nát vì chia ly. Như một kẻ nghèo khó bắt được vàng, tôi muốn reo lên khi nhận ra quốc lộ 1 chạy về phía Nam song song với đường tàu hỏa. Từ đấy ra khỏi thành phố có bao nhiêu ngã tư. Tàu đi qua rất chậm. Biết đâu chúng tôi lại chả gặp nhau...

Linh tính mách tôi dừng lại ở ngã tư đầu tiên, ngã tư Khâm Thiên. ít phút sau, đoàn tàu kéo còi chậm rãi ngang qua. Tôi dán mắt vào các cửa toa tàu, vào các bậc lên xuống. "Hiền" - tiếng gọi vang sau lưng tôi. Quay lại, tôi nhận ra anh. Anh đứng trên bậc lên xuống, một tay vịn vào song sắt, cả người nhoài về phía tôi. Tôi sung sướng đến cuống quýt.

Cứ thế, tôi đạp xe bên cạnh anh. Có những đoạn tàu chui vào làng xóm, tôi rong ruổi một mình trên quốc lộ. Có những đoạn tàu chạy thật chậm bên quốc lộ, tưởng như đưa tay ra là có thể nắm được tay nhau. Có lúc tàu chạy rất nhanh. Phải cố gắng lắm mới đạp xe theo kịp. Có lúc, gió chạy sau lưng tôi. Gió đầy những lời nói của anh bay về phía thành phố. Cả tóc anh cũng bay về thành phố. Câu chuyện trao đổi không thành lời cứ nhờ gió mang đi.

Ðột nhiên cùng một lúc, hàng trăm bàn tay mọc ra từ phía đoàn tàu, hướng về tôi vẫy gọi. Những khuôn mặt, những nụ cười hoan hỷ thoáng qua mắt tôi. Hàng trăm giọng nói cùng cất lên. Cả đoàn tàu tự nhiên biết tên tôi:

- Hiền ơi, chờ anh về em nhé.

- Thế nào anh cũng sẽ trở về.

- Hiền ơi, ở nhà săn sóc mẹ cho anh nhé.

- Sao em mặc phong phanh thế kia, sưng phổi chết.

- Hiền ơi, khi về anh sẽ dựng nhà mới và tặng em mười đứa con trai.

- Hiền ơi, ở nhà đừng nghe bọn " sứt môi lồi rốn" tán tỉnh nhé...

Tôi tưởng hàng trăm cái miệng lém lỉnh kia đang nói hộ anh, cùng muốn gửi gắm nơi tôi những tia hy vọng nhỏ nhoi của mình về phía từ nơi họ ra đi. Nếu bình thường, hẳn tôi đã cau mặt. Nhưng lúc này, những giọng nói thiết tha ấm áp pha chút nghịch ngợm ấy lại ngập tràn lòng tôi. Một tình thương mến bao dung trùm lên tất cả.

Không biết bao nhiêu cây số đã qua, tôi giật mình khi nghe tiếng anh thét bên tai "tránh xa đường sắt" - "Về đi". Tất cả bỗng đen tối. Phía xa, từ những đốm sáng tung lên, vẳng lại tiếng rền rĩ của bom tấn. Lại một cuộc oanh tạc...

Ðứng lên phủi cát bụi trên người, tôi nhìn xuống. Trong tay vẫn khư khư nắm chặt món quà nhỏ dày công chuẩn bị đã quên trao...

Tôi tốt nghiệp, đi làm, và chờ đợi. Thỉnh thoảng đọc lại thư cũ của anh.

Những lá thư anh viết từ Tây Nguyên: "Trưa tháng 6, đúng 1 giờ, anh lắng nghe, tiếng ve đồng thanh cất lên trong rừng, hệt như rừng mình em ạ".

Không hiểu sao những chữ này như nhảy vào mắt tôi, không chịu ra, khiến tôi phải đọc đi đọc lại. Dường như trong ấy chứa đựng điều gì rất hệ trọng.

Lúc ấy cũng vào đầu tháng 6. Ngoài trời nắng lửa râm ran. Mọi vật, vật vờ mê mệt. Tôi tựa lưng vào ghế, mắt dán vào lời thư mà tâm hồn cất cánh bay về rừng...

Cửa phòng đột nhiên mở. Anh bước vào. Nhận ra anh, tôi sung sướng reo lên:

- Ôi, anh đã về. Sao không cho em biết.

Tôi lao về phía anh. Anh lùi lại, đứng nhìn tôi trân trối, Tôi đứng sững: "Anh làm sao thế?"

Ðồng hồ gõ một tiếng. Cửa phòng tôi vẫn mở. Ngọn gió nào vừa đi qua. Trong tay tôi vẫn lá thư của anh đang nắm chặt...

*
* *

Những ai có thể trở về sau cuộc chiến đã về. Riêng anh thì không. Tôi vẫn hy vọng, có thể anh là tù binh bị giam giữ ở đâu đó, chưa được trao trả. Tháng ngày xếp lại như vỏ hến. Trong tôi leo lét một nỗi chờ mong.

Rồi, điều đã đến tất phải đến. Một đồng đội của anh, sau một thời gian dài điều trị, đã tìm ra địa chỉ của tôi.

- Ðây là những gì còn lại của anh ấy. Anh ấy dặn trao tận tay chị.

Tôi đã nhận ở người thương binh ấy cuốn nhật ký mỏng rách nát và chiếc đồng hồ Ômêga sáng chói của anh.

- Anh đã chết vì sốt rét ác tính. Người thương binh kể lại. Chết rất nhanh chị ạ. Trước khi hôn mê, anh ấy nhắc đến chị, đưa cho tôi cái đồng hồ này, dặn tôi bấm đồng hồ ngưng chạy khi tắt thở, gửi cho chị. Chúng tôi chôn anh ấy dưới tán cây đại thụ trong rừng nam Tây Nguyên. Cái cây mà lính có thể ai cũng thích...

Tôi nhìn chiếc đồng hồ, di vật của anh. Kim ngắn chỉ đúng 1 giờ. Ngày tháng? Ngày đầu tháng 6. Tôi rùng mình. Trên tay tôi, chiếc đồng hồ nằm như một mảnh thư chói sáng.

Có phải anh đã trở về thăm tôi đúng lúc anh ra đi về cõi hư vô? Có lẽ một luồng liên tưởng giữa hai linh hồn đồng cảm? Hay đơn giản hơn, một sự trùng hợp ngẫu nhiên?...

... Tôi đã đến nơi anh yên nghỉ. Mộ anh được rời về nghĩa trang liệt sĩ. Chỉ còn lại cây đại thụ của rừng. Tôi ngẩng nhìn tán lá. Những chiếc lá bằng bàn tay óng mượt. Khi các loài cây khác trong rừng chưa kịp tỉnh vì gió, thì những chiếc lá này đã lắt lay như triệu triệu bàn tay nhỏ vẫy gọi. Tôi nhớ đến đoàn tàu ra trận và những bàn tay vẫy theo tôi đêm ấy. Phải chăng anh và đồng đội đã chọn cây đại thụ này làm nơi trú ẩn của linh hồn.

Ôi, những cánh rừng ngút ngàn, nơi cất giữ tình yêu của tôi. Giá có thể đi sang tận Trung Ðông, để sống lại một trong "Nghìn lẻ một đêm" với những kẻ buôn hồ tiêu và làm nghề phù thủy, cho nỗi mất mát này bớt đi vẻ bi thảm của nó. Thế gian này không giúp cho tôi tìm thấy linh hồn anh - một thế giới trần trụi, nghèo nàn, không tâm linh.

Tôi lưu giữ tình yêu với trái tim như những cánh hoa mảnh mai thiêng liêng của số phận.

*
* *

Tôi lấy chồng rồi theo chồng về Nam. Chồng tôi tốt nghiệp bằng đỏ ngành xây dựng ở Nga về. Chúng tôi sống với nhau trong căn hộ đầy đủ tiện nghi giữa trung tâm thương mại thành phố. Tôi thường được nghe chồng tôi nói về ngày mai, về những công trình xây dựng sắp tới. Tôi luôn tưởng đến khuôn mặt đầy hấp dẫn của tương lai.

Tôi là người đàn bà may mắn, yêu chồng và được chồng yêu. Ðêm đêm, chồng tôi truyền sang cho tôi cả sức sống mãnh liệt của tuổi trẻ. Trong không khí mát mẻ, mùi nước hoa dịu dàng, mùi xà phòng thơm, mùi thơm của khói thuốc, và đôi khi cả mùi thơm bia rượu, tất cả quyện lấy nhau, tạo thành một mùi đặc biệt mà tôi gọi là mùi "phòng the văn minh". Nó ướp trên tóc tôi, thấm vào da thịt, áo quần, đồ dùng với một sức quyết rũ đặc biệt.

Nhưng rồi đêm đêm, tôi lại nhìn lên trần nhà và bốn vách tường câm lặng. Căn phòng quá đẹp, quá dịu với những tia ánh sáng mong manh. Một nỗi niềm gì đó bóp nghẹt trái tim tôi. Hình như thiếu vắng một khoảng không nào đấy. Cái khoảng không khác hẳn với sự tù đọng này.

Chồng tôi ngỏ ý muốn tôi đi khỏi thành phố ít ngày, đến những lâm trường anh đang làm việc. Tôi đồng ý ngay. Thế là lâu lắm, tôi mới gặp lại rừng, dường như gặp lại nỗi xao xuyến lạ thường của đời người con gái.

Những đêm thu dịu dàng kỳ lạ. Những buổi sáng, từng chùm ánh sáng sáng chói lòa mạnh mẽ xuyên qua vòm cây lá xanh tươi. Cả đến mặt đất ẩm ướt cũng bồi hồi, và những lá cây hoang dại mọc túm tít bên lối đi cũng sáng lên như bạc. Nó đẩy vào lòng tôi một tình yêu rộng lớn. Chưa bao giờ tôi yêu chồng thắm thiết như những ngày ở đó.

Rồi những ngày sau, chúng tôi đi vào khu rừng khác. Một cảnh tượng khủng khiếp đập vào mắt tôi. Xác cây nằm la liệt trên mặt đất. Rừng như một bãi chiến địa ngổn ngang xác người tử trận. Những thân gỗ chồng chéo lên nhau lá cành như những cánh tay co quắp ẻo lả xoài ra trên mặt đất. Người đi đến đâu, rừng lùi sâu đến đó. Những ngọn đồi ô trọc mọc lên như nấm xuân theo sát chân rừng. Chao ôi, mặt đất đã im tiếng súng. Chiến địa đầy xác người đã lùi vào dĩ vãng. Lại tiếp đến chiến địa rừng...

Tôi trở về thành phố ngay hôm ấy. Dọc đường là những đoàn xe Kamaz phả khói đen ngòm, chở những súc gỗ vài người ôm không xuể, bất giác tôi nhớ đến cây đại thụ với những lá tay vẫy trong rừng sâu. Nó còn không, hay đã nằm trên những chiếc Kamaz kia. Nếu không, linh hồn anh và đồng đội sẽ trú ngụ nơi nào.

Tôi bước vào căn phòng. Mùi văn minh thành phố khiến tôi lợm giọng - cái mùi trước đây mang lại cho tôi bao nhiêu mãn nguyện. Ðêm đêm, một nỗi buồn mênh mang từ nơi sâu thẳm nào kéo đến. Ôi cuộc sống này, một cuộc sống thật to lớn, thật hoàn hảo, những lại quá nghèo nàn đối với tôi. Chẳng làm sao hiểu được nữa, nhó không có tình yêu chiếu sáng, nó đặt người ta trong căn phòng hình hộp như nằm trong ngôi mộ.

Tôi bỗng khát khao một bầu trời hương sữa. Những giấc mơ hương sữa nối nhau đêm liền đêm. Và, tôi mơ thấy anh về, đứng ngoài cửa sổ. Tôi mời anh vào nhà, nhưng anh lại lắc đầu.

- Rừng sắp hết rồi. Anh phải đi xa.

- ở lại đi. Em sẽ trồng lại rừng cho anh.

- Lâu lắm em ạ. Một trăm năm mới tạo được lớp đất trồng. Thêm một trăm năm nữa mới có một rừng.

- Vâng. Em biết. Nhưng nhất định em sẽ trồng. Hãy cứ ở tạm nhà em trong khi chờ đợi.

Anh lặng lẽ gật đầu.

Căn phòng tôi bỗng ngập tràn hương sữa. Chúng tôi lại nằm bên nhau trên cỏ mềm, lại nghe những bản tình ca từ ngàn xưa ngọn gió hư vô vẫn hào phóng trao tặng mặt đất. Tôi lại thấy giọt trăng đọng trong mắt anh. Trước kia, mỗi khi gần nhau tình yêu trong trắng trào dâng khỏa lấp dục vọng. Còn bây giờ... thì khác....

*
* *

Tôi buồn ngủ liên miên, chân tay rã rời, thân hình gầy rạc. Thuốc thang đổ vào tôi như gió vào nhà trống.

Chồng tôi lo âu bảo: "Các bác sĩ bảo em suy nhược thần kinh nặng, có thể dẫn đến bệnh tâm thần".

Không hiểu sao, tôi buột miệng: "Tâm thần à? Em chỉ nhớ rừng thôi".

Chồng tôi nhìn tôi hồi lâu. Hình như đầu óc đang nghĩ gì lung lắm. Tuần sau, chồng tôi đưa về nhà một pháp sư ở tận Tây Nguyên.

- Vợ anh bị vong nhập. Thầy pháp điềm tĩnh thông báo với chồng tôi. Quay sang tôi thầy tiếp:

- Cô sống với người âm. Âm dương cách trở, không thể cùng nhau được. Những ngón tay tôi bỗng run rẩy. Sống lưng tôi lạnh ngắt khi thầy nhìn vào mắt tôi. Hình như tôi không phải là tôi nữa. Chồng tôi nhìn tôi thương xót.

Cái nhìn như muốn nói: "Em không có lỗi". Tôi quay mặt đi tránh ánh mắt của chồng. Tôi thương chồng tôi biết bao. Công việc hàng ngày đã hút cạn kiệt sức lực của anh. Anh làm việc cả trong giấc ngủ. Là kỹ sư xây dựng, anh ngộp thở trong sắt thép gạch đá xi măng với những công trình to lớn rộng dài mãi mãi. Từ lâu, tôi đã im lặng với anh. Tôi vô cùng đau khổ vì không thể nói được với chồng những gì diễn ra trong lòng mình. Tôi luôn thấy mình có lỗi. Nhưng rồi đêm đêm, tôi lại chờ đợi giấc mơ.

Sự mặc cảm tội lỗi khiến tôi chấp nhận ngay lời thỉnh cầu của chồng với thầy pháp sư. Vậy là buổi lễ trục hồn được thực hiện.

Trong ánh sáng huyền ảo của những ngọn nến đỏ, mùi hương trầm càng tôn thêm vẻ huyền bí tôn nghiêm của buổi lễ. Tôi ngồi kiết già giữa phòng, dưới bàn thờ, hai tay chắp trước ngực, miệng đọc chú thỉnh Phật và tịnh tâm. Trước mắt tôi là lư trầm nghi ngút khói, những bình hoa tươi lớn, những mâm trái cây, những mâm cơm chay có cháo hoa, khoai sắn, những núi vàng núi bạc, cơi trầu cau đầy ắp, một cô gái hình nhân bên con thuyền ngũ sắc, cạnh một cây đại thụ xum xuê.

Vị pháp sư thắp hương thỉnh nguyện rồi bắt quyết. Bó hương nghi ngút cháy đỏ trong tay thầy vẽ ra muôn vàn những hình thù kỳ bí - những lá bùa dán khắp hư không.

"Nam mô tam mãn đa, mẫu đà nẫm, a bát ha để ha đa xá"... Tôi nhắm mắt, miệng lẩm bẩm đọc chú tiêu tai. Nhưng hồn tôi lại phiêu diêu ở đâu đó, trong những quầng sáng tối của những ngọn nến đỏ lung linh.

"án, nại ba ma cát ngõa đế, a ba ra mật, đạp, a ưu rị a nạp, tô tất nề"... Tiếng thầy pháp sư như dòng suối nhạc chảy qua tôi, gột rửa thể xác tôi. Tôi có cảm giác cả không gian này chi chít dày đặc những lá bùa nét vẽ bằng hương đỏ. Những vạch đỏ như những con đường ngoằn ngoèo chạy khắp hư không, dệt mau như đan lưới. Giọng thầy vẫn trầm bổng: "Xin mời hồn về dùng cơm chay... Ta thỉnh chút lễ mọn dâng hồn... Cô ấy là vợ hồn... Âm dương cách trở, xin hồn trả cô ấy cho trần. Ta xin dâng hồn người cô gái đẹp hơn để bầu bạn với hồn. Xin hồn nhận cho chút lễ mọn. Xin trời Phật chứng giám cho lễ ly hồn này"...

Có tiếng rơi của những đồng kim loại. Vị pháp sư thở ra một hơi nhẹ nhõm: "Hồn đã đồng ý". Vậy là hồn sẽ nhận lại đồ dẫn cưới, đồng ý nhận cô gái hình nhân làm vợ.

Núi vàng núi bạc con thuyền cô gái cùng cây đại thụ lấp lánh bốc cháy.

Thầy quay lại phía tôi, miệng vẫn niệm chú, tay vẫn không ngừng dán những lá bùa vẽ bằng hương cháy đỏ quanh tôi. Ngón tay thầy chạm vào ấn đường tôi nóng bỏng. Hình như có muôn vàn con đường đỏ từ đó chạy suốt cơ thể tôi.

Người ta cho tôi uống một ly nước tẩy trần trong suốt chứa đầy những lá bùa vô hình. Người ta mang đến một hỏa lò đỏ rực, bỏ vào đó những hòn bằng đầu ngón tay. Tôi tưởng đến chiếc nanh hổ nhọn hoắt dùng để quậy hỗn hợp vị hùng hoàng và tùng chi nóng chảy mà tôi vừa chứng kiến hôm qua. Người ta úp chiếc hộp tre vào lò lửa, đặt tôi ngồi lên rồi phủ quanh tôi lớp chăn đến tận cổ. Mùi đắng hắc bốc lên trong khói mù mịt, ruột gan tôi đau xé, cháy bỏng tưởng như có một lưỡi kiếm đỏ rực xuyên suốt cơ thể. Mồ hôi túa ra như tắm. Trong khoảnh khắc, một sức mạnh vô hình từ nơi sâu thẳm trong lòng đột ngột dâng lên cuồn cuộn, thít chặt trái tim tôi.

Tôi chỉ kịp kêu lên một tiếng rồi lịm đi.

Khi tỉnh dậy, vị pháp sư đã dán xong lá bùa cuối cùng trên giường ngủ của tôi.

Ðêm ấy mưa rất to. Sấm giật liên hồi từng đợt. Anh đứng ngoài cửa sổ, ướt sũng.

Mưa rơi trong mắt anh. Nhòe nhoẹt cả khuôn mặt.

Hình như anh đã tan vào trong mưa...

*
* *

Từ đấy tôi không bao giờ gặp lại anh nữa. Vậy là tôi đã chia ly với những giấc mơ giấu kỹ trong tâm khảm - những giấc mơ nâng đỡ tâm hồn côi cút của tôi trên sa mạc cuộc đời. Nó hệt như những hạt ngọc mà đêm đêm tôi mới đem ra ngắm nghía dưới ánh trăng, để sự phát sáng của nó đưa tôi đến những bến bờ kỳ ảo.

ánh sáng tắt. Trong lòng tôi, những khao khát về mặt đất, bầu trời cũng yên ngủ. Ðêm đêm, tôi vẫn nhìn lên trần nhà và bốn vách tường câm lặng - nơi cầm cố giam hãm những linh hồn người sống, và yên lòng với sợi xích vàng trói cột.

Một năm sau, tôi sinh con trai đầu lòng. Ngày đầu tiên, tôi ngắm rất lâu khuôn mặt con trong giấc ngủ ấu thơ. Tôi lật bàn tay con âu yếm áp vào má. Chợt tôi bàng hoàng dụi mắt sững sờ nhìn đi nhìn lại. Một vết son đỏ hình con thủy tức in đậm trong lòng bàn tay con. "án, nại ma ba cát ngõa đế...". Tiếng vị pháp sư đọc chú âm âm bên tai tôi.

Những lá bùa... Những lá bùa... Những lá bùa... Tôi không tin huyền bí mà huyền bí cứ đến với tôi. Phải chăng huyền bí đã để lại dấu ấn trước khi trở về xứ sở của hư vô.