Sherlock Holmes Mất Tích - Jamyang Norbu

[ngudoc]

Lời chào cuối của Sherlock Holmes

Lúc mở mắt tôi thấy những con chim chiền chiện đang nhởn nhơ bay liệng trên bầu trời trong sáng, xanh thắm giữa mùa hè.

“Hurree. Ông dậy rồi đấy” giọng nói có sức an ủi lớn lao của Sherlock Holmes vang lên bên tôi. Ông đang ngồi cạnh chỗ tôi nằm, trên một thảm cỏ nơi sườn đồi tràn ngập nắng sớm mà hút tẩu thuốc với vẻ đầy mãn nguyện. Đầu óc tôi vẫn còn hơi mông lung, nhưng thật lạ lùng, tôi chẳng thấy trong lòng có chút vướng bận nào. Chỉ cảm nhận rõ một điều: thật là kỳ diệu khi ta vẫn còn được sống. Tôi sờ tay lên ngực, chẳng hề có vết thương nào, cả đến vết tích của nó cũng không. Có thể nào đây chỉ là mộc giấc mơ Nhưng khi ấn bàn tay phải lên ngực, tôi cảm thảy đau nhói ở bàn tay - nơi một bàn chân đã đạp lên nó.

“Moriarty!" Tôi kêu lên.

“Hắn đã chuyển tiếp sang một sự tồn tại khác rồi, Hurree ạ. Ông không nhớ là mình đã ngáng chân hắn khi hắn chuẩn bị tung ra phát súng kết liễu hay sao? Nếu người ta cần một thứ gì đó như là viện bảo tàng công cọng ở đất nước này thì cái dù của ông cần phải nằm ở đó”.

Nghe tiếng trò chuyện của chúng tôi, Đạt Lai Lạt Ma, Lạt Ma Yonten, Tsering và Kintup từ địa điểm cắm trại nhỏ bên dưới bước tới gần. Đạt Lai Lạt Ma đến, quàng chiếc khăn màu trắng quanh cổ tôi để cám ơn tôi vì đã cứu mạng cậu. Lạt Ma Yonten, trông như không bị hề hấn gì bởi cuộc thử thách vừa rồi, trìu mến nắm tay tôi mà lắc mãi. Tsering và Kintup rất vui khi thấy tôi tỉnh dậy và lành lặn, đồng thời biểu lộ lòng kính sợ tôi vô kể, chắc là bởi họ đã nghe Lạt Ma Yonten tán dương về công trạng của tôi trong hang động một cách cường điệu, thổi phồng câu chuyện lên quá mức. Tất cả nỗ lực của tôi hòng đính chính lại sự hiểu lầm không những chẳng dẫn đến đâu mà thậm chí còn bất lợi, vì hai chàng trai lại xem sự phản đối của tôi chứng tỏ đức khiêm tốn tự nhiên của một nhân cách lớn và cộng nó vào danh sách những ưu điểm khác của tôi.

Chúng tôi cắm trại trên một sườn đồi cách sông băng vài dặm, đứng từ đây có thể nhìn thấy nó từ hướng Bắc. Lối vào ngôi đền một lần nữa lại bị chôn vùi dưới băng, cho tôi khi Đạt Lai Lạt Ma đời tiếp theo lên ngôi. Ở một bên khu trại của chúng tôi là một đám tù binh - chừng ba mươi tên lính Trung Quốc ăn mặc kỳ cục đang rúm lại với nhau một cách thảm hại. Những người lính của Đạt Lai Lạt Ma, dưới sự chỉ huy sáng suốt của Tsering dũng cảm, không chỉ đã đẩy lùi được đám lính Trung Quốc tại cây càu băng mà sau đó, khi đang nắm thế chủ động đã bất ngờ đột kích và đánh cho chúng thất bại hoàn toàn.

Ngày hôm sau, chúng tôi lên đường quay lại Lhassa. Trên đường đi tôi đã hỏi Sherlock Holmes về những sự kiện phi thường trong hang và cố moi ra một số lời giải thích có cơ sở khoa học về chúng. Ông không trả lời ngay mà chỉ im lặng cưỡi ngựa đi cạnh tôi. Sau khi châm tẩu và rít vài hơi, ông quay sang nói với tôi:

“Tôi đánh giá rất cao tình bạn của ông, Hurree ạ, và không muốn ông nghĩ rằng tôi không đáp lại tấm chân tình của ông. Tôi đã có một lời thề trang trọng rằng sẽ không bao giờ tiết lộ những bí mật này cho bất cứ ai không phải là chúng ta - dù đó là người bạn đáng tin cậy nhất và là đại ân nhân. Tôi đã thảo luận vấn đề này với Lạt Ma Yonten và ông ấy cũng nhất trí rằng có thể cho ông một lời giải thích chung chung mà không để lộ những thông tin đặc biệt, vì như vậy sẽ bị coi như là vi phạm lời thề giữ bí mật”.

Dù đang trên mình ngựa, Sherlock Holmes vẫn mang dáng điệu mô phạm mà bao giờ ông cũng có khi giảng giải về một vấn đề nào đó.

“Đức Phật từng có lần nói rằng có nhiều thế giới và hệ thống vũ trụ trong vũ trụ hiện hữu, cũng nhiều như cát bên bờ sông Hằng. Giáo lý nhà Phật tin rằng “thời luân ưu việt nhất" được vận hành trong nhiều thế giới này bởi những Đức Phật khác nhau của quá khứ, hiện tại, tương lai và thậm chí bởi chính Thích Ca Mâu Ni. Nhiều trong số những thế giới này đi trước chúng ta, đặc biệt có một thế giới - cai quản một nghìn thế giới khác trong hệ thống của nó - tiên tiến hơn quá nhiều so với cái hành tinh nguyên thuỷ tầm thường của chúng ta trong nhưng vấn đề về khoa học và tâm linh, vì thế không thể giải thích tính ưu việt của nó cho một người hiện đại hiểu được, cũng như không thể nào giải thích cách vận hành của động cơ hơi nước cho những thổ dân mông muội đạo Andaman hiểu. Đối với người trần mắt thịt chúng ta, những sinh thể của thế giới ấy cũng tựa như thần thánh vậy, không chỉ vì những khả năng siêu phàm mà họ sở hữu mà còn vì tuổi thọ phi thường. Nhưng dầu tài trí và sống lâu đến mấy một ngày nào đó họ cũng phải chết. Đúng như Đức Phật đã dạy phàm những gì được sinh ra tất có ngày chết đi - cả các vị thần trong Thiên đường của Indra cũng không tránh khỏi vòng sinh tử".

"Người ta tin rằng cách đây nhiều niên kỷ trong cuộc tìm kiếm chân lý phổ biến, những người của thế giới này đã đốn ngộ được “Chánh Pháp” và từ đó về sau, họ cũng cố tìm cách bảo vệ Chánh Pháp, ở bất cứ nơi nào nó có thể bị đe doạ. Bao giờ họ cũng để mắt canh chừng thế giới chúng ta và, thông qua cộng đồng nhỏ của những hành giả tinh tấn ở nóc nhà thế giới, trên cao nguyên Tây Tạng xa xôi này họ đã duy trì một mối quan hệ với con người.

"Ông đã biết lời tiên tri của các Lạt Ma rồi đấy, khi con người còn làm nô lệ cho lòng tham ái chìm trong vô minh mà gây nên hoang tàn, huỷ diệt ở khắp nơi trên mặt đất, trên biển cả và trong không trung; khi các thế lực đen tối xấu xa vời những dụng cụ chết chóc và huỷ diệt cuối cùng đã nô dịch được con người, thì các vị vua của Shambala sẽ cử những đạo quân vĩ đại băng ngang vũ trụ tới đây và trong một trận quyết chiến vĩ đại sẽ đánh bại quý dữ, đem lại cho hành tinh này một thời đại minh triết và an bình mới".

"Ông có tin vào câu chuyện đó không, thưa ông?”

"Không nhất thiết phải ủng hộ một niềm tin như thế mới chất sự thờ phụng - một cách mù quáng, u mê - tiền bạc và quyền lực rốt cuộc sẽ dẫn con người đến đâu. Khi vùng đất xanh tươi màu mỡ bị huỷ hoại để xây nên những nhà máy tối tăm độc địa, nơi trẻ em bị lạm dụng, thiếu ăn còn phụ nữ ho lao thì bị bắt làm nô lệ; khi những bộ tộc nguyên thuở, chân chất chỉ được trang bị bằng cung tên giáo mác đã bị chúng ta cái đạo bằng những ý tưởng kinh doanh đổi chác và cái gọi là nền văn minh thông qua hàng thùng súng đạn; và thậm chí khi tinh thần thượng võ trở nên nghèo nàn, nông cạn còn tất cả các quốc gia châu Âu đang nhanh chóng trở thành những trại lính luôn trong trạng thái sẵn sàng tấn công nước khác - vậy thì điều mà một con người biết phân biệt đúng sai có thể làm được chỉ là run lên trước tương lai đáng sợ của nhân loại.

“Không, ông bạn thân mến, tôi không nghĩ sẽ là quá ngày thơ khi quan tâm nhiều đến lời tiên tri cổ xưa này và cũng là để nhận được chút an ủi từ kết luận đầy hy vọng ấy. Phải, Hurree ạ, vào một đêm đẹp trời nào đó, khi bầu trời trên đầu ông trong vắt và sáng rực ánh sao, thậm chí một nhà khoa học như ông cũng có thể ngước mắt lên dõi tìm một đám sáng nhỏ màu xanh lá mạ nằm bất động ở xa xa cuối chân trời phương Bắc mà hy vọng rằng vị cứu tinh của chúng ta sẽ có thể từ đó đến!”

Lê đăng quang của Đạt Lai Lạt Ma, hoặc nói cho chính xác hơn là "sự đảm nhận quyền lực thế tục và tâm linh" diễn ra đúng một tháng sau khi chúng tôi quay về kinh đô. Cái chết của Moriarty rõ ràng là đã vô hiệu hoá mọi âm mưu của Trung quốc đối với Tây Tạng. Ngoài ra, bằng chứng sống là đám lính Trung quốc bị bắt làm tù binh đã khiến cả Hoàng đế[1] cũng khó xử, đành phải nhanh chóng triệu hồi Amban O-erh-t’ai về Bắc Kinh và ngay lập tức ra lệnh chém đầu ông ta như một lời cảnh báo nghiêm khắc đối với bất cứ kẻ nào dám manh động gây ra mối hiểu lầm giữa Hoàng đế Trung Hoa “chính trực" và Đức Đạt Lai Lạt Ma đáng kính của Tây Tạng. Mất đi sự ủng hộ của Amban, quyền lực của quan Nhiếp chính cũng suy sụp dần, sau đó ông ta bị bắt, bị đem ra xét xử trước quốc hội và giam giữ suốt dời.

Thủ đô Lhassa, trên thực tế là cả đất nước Tây Tạng đã tổ chức ăn mừng sự kiện vui này.

Trong Đại sảnh đường của cung điện Potala, trước một đám đông cử toạ gồm các bộ trưởng, quan chức cao cấp, các vị Lạt Ma, tu viện trưởng của nhiều trường đại học tôn giáo lớn và các vị đại sứ đến từ các nước láng giềng như Nepaul, Sikh, Ladakh, Bhootan, Trung quốc, Turkestan, Mông Cổ cùng một số tiểu quốc khác của Ấn Độ… vị Đạt Lai Lạt Ma trẻ tuổi đã ngồi lên Ngai sư tử, được trao tặng bảy Báu vật Hoàng tộc và tám Biểu tượng Chiến thắng, chứng thực ngài là Ngawang Lobsang Thupten Gyatso[2], Bậc Toàn tri, phù hợp với lời giáo huấn của Phật tổ Đại dương thông tuệ, Bất biến, Người nắm giữ sấm sét, quốc trượng Vinh quang Thứ Mười ba thuộc Dòng dõi Vinh quang Chiến thắng và quyền lực và là Người cai trị về mặt Tinh thần và Thế tục của đất nước Tây Tạng.

Sau buổi đại lễ, nơi Sherlock Holmes và tôi được dành cho vị trí trang trọng nhất, hai chúng tôi lại được tặng những phần thưởng đặc biệt trong một buổi lễ ít thủ tục phức tạp hơn nhưng không kém phần trang trọng. Một bộ áo choàng tu sĩ được ban tặng cho Sherlock Holmes, cùng một chiếc mũ công nhận ông thuộc đẳng cấp Huthoktu, hàng cao quý thứ ba sau Đạt Lai Lạt Ma trong hệ thống cấp bậc của Phật giáo Tây Tạng. Đích thân Đạt Lai Lạt Ma trao cho tôi một bức tượng Atisha bằng đồng thiếc rất quý hiếm từ thế kỷ 15, đó là tượng vị đại sư cao quý của đạo Phật đến từ Bengal. Tôi sẽ ghi nhớ suốt dời, với lòng kính trọng và xúc động, những lời nói đi kèm theo món quà vinh dự này.

“Lần thứ hai trong lịch sử của đất nước,” vị Đạt Lai Lạt Ma trẻ tuổi nói, “Tây Tạng cần cảm ơn một người đến từ vùng đất thánh Vangala".

Đạt Lai Lạt Ma không còn là một cậu bé ốm yếu mà chúng tôi đã gặp lần đầu nữa, mà là một nhà lãnh đạo mạnh mẽ và khôn ngoan của cả dân tộc Tây Tạng. Rõ ràng, dù gặp bất cứ chướng ngại và nguy hiểm nào trong suốt thời gian cầm quyền, ngài cũng sẽ chiến thắng bằng cách này hay cách khác[3].

Sau lễ hội mừng đăng quang, Sherlock Holmes lên đường đi đến Thung lũng Trăng Rằm (Dawa Rong) ở Nam Tây Tạng. Tu viện nhỏ của ông, lâu dài pháp sư có tên Bạch Phượng Hoàng toạ lạc ở vùng này. Một đoàn tuỳ tùng đông đảo gồm các nhà sư và tuỳ sư cùng đi với ông. Tại đó, trong một buổi lê khác, ông trở về với vị trí của mình như một Lạt Ma tái sinh và tu viện trưởng.

Trong vòng nhiều tháng, ông trải qua các buổi thiền định, puias và các buổi hành trì với các vị sư phụ.

Được cấp một giấy thông hành đi khắp Tây Tạng, Kintup và tôi, cùng Gaffuru và Jamspel, đã đi du lịch đến vùng biển nội địa ở Chang Nam-so, nơi nước biển có hàm lượng muối cao nhất thế giới để nghiên cứu về hiện tượng thuỷ triều bất thường của nó và để tìm hiểu các khu vực lân cận. (Xin đọc bài báo, Ghi chép về hoạt động thuỷ triều của biển Tây Tạng, Vol.xxv No. 1 Jan/Feb”, Tạp chí địa lý xã hội Bengal). Chúng tôi cũng đã đến nhiều hồ khác nhau và tiến hành vô số nghiên cứu về địa lý và dân tộc học mà không cần thiết phải nêu ra ở đây. Cuối cùng, sau khi nhận được công văn giao nhiệm vụ với lời lẽ khó chịu của Đại tá Creighton, ra lệnh tôi phải quay về, tôi miễn cưỡng đi đến quyết định rằng không thể nào ở lại và duy trì công việc nghiên cứu ở vùng đất bị cấm đoán này lâu hơn nữa. Sau cuộc chia tay buồn bã đầy bịn rịn với Đạt Lai Lạt Ma, Lạt Ma Yonten và Tsering, tôi rời khỏi Lhassa vào ngày 10 tháng Mười một năm 1892.

Tôi đi về hướng Nam, men theo tuyến đường sông Bramhaputra vốn chảy qua Thung lũng trăng rằm xinh đẹp, tranh thu ghé thăm tu viện của Sherlock Holmes nằm trên một sườn dồi đẹp như tranh vẽ giữa rừng cây bách xù thơm ngát. Tôi ở lại với ông một tuần, học được rất nhiều điều về… ồ, có thể là rất nhiều thứ. Ông quyết định ở lại Tây Tạng thêm một năm nữa để hoàn thiện việc nghiên cứu và thực hành. Sau đó, ông sẽ quay lại Anh[4] hoàn tất nhiệm vụ tiêu diệt đế chế tội ác của Moriarty và xoá bỏ ảnh hưởng xấu xa của hắn ở các thành phố châu Âu. Chỉ khi nào nhiệm vụ này được hoàn thành, ông mới quay lại Tây Tạng.

"Tôi đã nhận được lệnh," Holmes nói, “Và tôi phải tuân theo” Ông không nói thêm gì về người đã ra cái lệnh này mà tôi cũng chẳng hỏi.

Hình ảnh cuối cùng về người bạn thân thiết và cao quý ấy sẽ sống mũi trong ký ức tôi. Trong bộ áo choàng màu vang đỏ, cao lớn và oai nghiêm, ông đứng trước một bãi thông nhỏ gần cổng tu viện, cùng với các môn đệ, tất cả bọn họ cúi đầu chào rất thấp khi tôi nhảy lên mình ngựa phóng đi. Sherlock Holmes giơ bàn tay phải lên chào tạm biệt và chúc phúc cho tôi. Từ đấy tôi không bao giờ gặp lại ông nữa.

Đối với tôi, bao giờ cũng là một nỗi buồn khó mà chịu nổi khi phải rời xa vùng núi yên bình, cô quạnh và trong lành này để quay lại thế giới thực của mình, mặc dù lần này, những phát hiện độc nhất vô nhị của tôi đảm bảo rằng thế giới sẽ chào đón tôi với những mề đay phần thưởng, sự bổ nhiệm và tất cả những lễ phục khác trong sự tôn vinh và vinh quang. Thậm chí cho tới nay trong cuộc sống thành công và được nhiều người biết đến, tôi chưa bao giờ quên những lời thông tuệ của Sherlock Holmes - chắc chắn chúng đã khắc sâu trong tâm khảm tôi như bạn khắc chữ trên đá granite - nhắc tôi nhớ đến những nỗi bất hạnh và sự vô minh của thế giới này, cả sự tàn nhân giữa người với người.

Và mới tối hôm qua thôi, vì không muốn dùng xe ngựa của mình mà tôi đi bộ về nhà từ khách sạn Lớn Phương Đông, sau bữa ăn tối thường lệ của Hội Hoàng gia châu Á, nơi tôi đã được mời đến để nói chuyện về cuộc thám hiểm Himalaya cho một nhóm các quý ông bệ vệ, phương phi cùng những bà vợ diện ngất trời nhưng đáng chán của họ. Ra khỏi khách sạn, tôi gặp một lũ trẻ con đói khát đang tranh giành thức ăn thửa từ trong mày thùng rác của khách sạn. Tôi dốc hết tiền trong túi phân phát cho chúng. Sau đó tôi bỏ đi, lầm lũi qua những con đường tối tăm phía sau khách sạn.

Đó là một đêm trời không trăng, nhưng không có một gợn mây. Một lần nữa tôi thấy mình đang dõi mắt về phương Bắc, hướng về dãy Himalaya xa xa, bầu trời đêm lấp lánh những vì sao… sic itur amons ad astra[5] trích lời của Virgil…

Nhưng vậy là đủ. Có lẽ tôi sẽ chỉ khiến bạn chán ngán với vòi những lời đàm luận dông dài của mình. Hãy kết thúc câu chuyện ở đây.



[1] Quyền lực chính trị tối cao ở Trung Hoa vào lúc này nằm trong tay Từ Hy Thái hậu, bà dì tàn nhẫn, khao khát quyền lực, xảo quyệt và bất trung của hoàng đế Quang Tự, người bị bà hoàng này ra lệnh giam lỏng suốt đời tại Trung Nam Hải.

[2] Ngawang Lobsang Thupten Gyatso: tên đầy đủ của Đạt Lai Lạt Ma thứ 13

[3] Ở đây, Hurree đã tỏ ra rất có tài tiên đoán. Đạt Lai Lạt Ma không chỉ đứng vững sau nhiều mưu đồ chính trị xảy ra sau đó, mà thậm chí sau một lần lưu vong đến Mông Cổ và lần khác ở Ấn Độ, ông đã dần dần thành công trong việc thoát khỏi ảnh hưởng và quyền lực của Trung quốc đối với Tây Tạng. Ông đã tuyên bố nền độc lập của quốc gia này vào ngày mùa 8 tháng Giêng năm Quý sửu 1913. Bên cạnh những cải cách quan trọng trong chính quyền và trong tôn giáo, ông còn xảy dựng được một đội quân hiện đại, một thời gian sau đã lập thành tích đánh bại quân đội Trung quốc ở biên giới phía Đông Tây Tạng, và dần dần khôi phục lại những khu vực lãnh thổ bị mất của Đế quốc Tây Tạng xưa. Đặc biệt đầy đủ hơn về cuộc đời của ông, xin xem Chân dung của Đạt Lai Lạt Ma, London, 1946, được viết bởi một người bạn của ông là nam tước Charles Bell.

[4] Sherlock Holmes quay lại Anh vào cuối xuân năm 1894. Chẳng bao lâu sau khi quay về ông đã thanh công trong việc bắt được tên Đại tá Moran giảo hoạt bằng một chiếc bẫy tinh vi, cùng lúc đó ông giải quyết vụ án mạng kỳ lạ Hon. Ronald Adair, một kẻ rời bỏ thế giới hào nhoáng của London và hoàn toàn mất tinh thần (Xem Bí mật trong ngôi nhà trống).

[5] sic itur amons ad astra (tiếng Latinh): đi từ đỉnh núi tới vì tinh tú (thơ của thi sĩ La Mã vĩ đại Virgil)

[ngudoc]

Lời Kết

Đức Đạt Lai Lạt Ma thứ 13 người trong câu chuyện của Hurree, tạ thế vào ngày thứ 13 tháng thứ mười năm Quý Dậu (17 tháng Mười hai năm 1933). Một năm trước khi mất, ông đã công bố di chúc chính trị và những lời cảnh tỉnh cuối cùng.

"Một điều có thể xảy ra," ông tiên đoán "ở tại đây, tại Tây Tạng này là tôn giáo cũng như chính phủ sẽ lâm vào cảnh thù trong giặc ngoài. Trừ phi chúng ta có thể bảo vệ đất nước, nếu không Đạt Lai Lạt Ma và Ban Thiền Lạt Ma, Cha và Con, cùng tất cả những người nắm giữ Niềm tin đáng kính khác sẽ biến mất mà không ai biết đến. Giới tăng lữ và các tu viện của họ sẽ bị huỷ diệt. Luật pháp sẽ bị suy yếu. Đất đai và tài sản của các văn phòng chính phủ sẽ bị chiếm giữ. Chính họ cùng sẽ buộc phải phục vụ cho ngoại bang hoặc phiêu bạt như những kẻ vô gia cư, vô sản nghiệp. Tất cả sẽ bị đắm chìm trong vô vàn khó khăn và nỗi sợ hãi triền miên, ngày và đêm sẽ kéo dài vĩnh viễn trong nỗi đau khổ".

Nhưng những lời cảnh báo của Đức Đạt Lai vĩ đại thứ 13 đã bị bỏ qua bới giới tăng lữ mù quáng bạc nhược và tầng lớp quý tộc yếu đuối, họ đã khiến cho các tác phẩm bất hủ của ông bị xếp xó, phong trào cải cách của ông lụi tàn và trở nên vô dụng, tình hình đất nước tệ hại đến mức khi Hồng quân Trung quốc tràn vào Tây Tạng tháng Mười năm 1950, họ chỉ gặp phải sự kháng cự tự phát vô tổ chức của một bộ phận dân chúng. Sau đó, những đêm trường vô tận bắt đầu. Sau khi đập tan mọi ý thức phản kháng, chính quyền Trung quốc bắt đầu thực hiện các chiến dịch có tính hệ thống để nô dịch và đồng hoá người Tây Tạng và cách sống của họ. Các phong trào đàn áp đạt đến đỉnh điểm trong suốt thời kỳ Cách mạng Văn hoá và vãn tiếp tục cho đến ngày nay với những mức độ bạo lực và tàn ác khác nhau.

Hiện nay, thực hiện chủ trương nhổ trừ tận gốc không gì thuộc về nét văn hoá và đặc tính dân tộc của người Tây Tạng - những gì vẫn còn sót lại sau những chiến dịch diệt chủng trước đó - Bắc Kinh có động thái "mở cửa Tây Tạng” cho làn sóng nhập cư người Trung quốc; lớp người này đông đến mức người Tạng mau chóng trở thành một tộc người thiểu số tại chính quê hương mình. Tại Lhassa người Tạng là một dúm người dị tộc không đáng kể trong biển người Trung quốc. Thậm chí, lực lượng cảnh sát và binh sĩ Trung quốc trong và ngoài thành phố còn đông hơn cả dân Tây Tạng chính gốc. Họ có mặt ở đó để ngăn chặn và đàn áp.

Những cuộc điều tra mới nhất cho biết hơn sáu nghìn tu viện, đền đài và các đi tích lịch sử đã bị phá huỷ, cùng với cơ man những tác phẩm nghệ thuật, tôn giáo quý giá - và vô số sách quý ban thảo về nền học thuật cổ xưa, có một không hai của Tây Tạng. Hơn một triệu người Tạng đã bị chết do án tử hình, tra tấn và bị bỏ đói, trong khi hàng trăm nghìn người khác bị cưỡng bách làm nô lệ trong một trại tập trung ở nhưng nơi xa xôi và hoang vu nhất vùng Đông Bắc Tây Tạng, nơi rõ ràng là một trại tập trung thuộc loại lớn nhất thế giới.

Những người tị nạn may mắn thoát khỏi cơn ác mộng này đã cố làm sống lại một phần cách sống truyền thống của tổ tiên ở nơi đất khách quê người. Các chùa chiền, thiền viện, trường học và viện âm nhạc, nhà hát, cơ sở y tế, tác phẩm hội hoạ, các vật phẩm kim khí, nhiều ngành nghệ thuật và thu công khác bắt đầu phát triển trong và ngoài Dharamsala - thủ phủ của dân Tây Tạng lưu vong - và nhiều nơi khác ở Ấn Độ, cùng các quốc gia khác trên khắp thế giới, nơi người dân Tây Tạng tha phương tìm được một mái nhà mới cho mình.

Trong thời gian ở Dharamsala, nơi tôi có một chân trong Bộ giáo dục của chính phủ lưu vong, một hôm tôi nghe nói có một số tu sĩ từ tu viện Bạch Phượng Hoàng (trong Thung lũng Trăng Rám) vừa trốn thoát đến Ấn Độ. Thậm chí họ còn cố gắng gây dựng một cộng đồng nhỏ trong một ngôi nhà gỗ một tầng kiểu Anh đổ nát, nằm ngay bên ngoài thành phố Dharamsala. Sau một giờ đồng hồ lặn lội trên con đường mòn vùng núi, tôi cũng đến được căn nhà gỗ ọp ẹp này. Một vài nhà sư già đang đọc kinh, họ ngồi trong tư thế kiết già trên một thảm cỏ bị giẫm nát trước nhà. Tôi hỏi một trong số họ xem tôi có thể gặp người đứng đầu nơi này không.

Vài phút sau, một nhà sư có tấm thân hộ pháp, tính tình vui vẻ, có nét gì đó giông giống diễn viên hài người Pháp Fernandel, bước ra khỏi căn nhà gỗ lịch sự hỏi xem tôi đến có việc gì. Tôi đưa cho ông một túi trái cây, rau quả mà tôi mang theo để cúng dưỡng chư tăng và thấy vui vẻ trong lòng khi họ vui mừng nhận lấy. Tôi được mời ngồi lên một chiếc ghế lung lay như răng ông lão trong phòng cầu nguyện vắng vẻ vì vào lúc này, phần lớn các chú tiểu đã đi nhặt củi ở khu rừng gần đó. Một ngọn đèn nhỏ bằng bơ bò yak đang cháy sáng trên một cái bàn thờ tạm thời, đặt trên bệ lò sưởi cũ kiểu Anh. Một tấm lịch có chân dung Đạt Lai Lạt Ma lồng trong khung mạ vàng rẻ tiền được đặt chính giữa bàn thờ. Bên cạnh đó là hai chiếc lọ rẻ tiền cắm nhưng bông hoa đỗ quyên thắm đỏ, thường nở đầu trên các sườn núi vào mùa này trong năm.

Tôi bắt đầu bằng cách trao đổi những câu thăm hỏi thông thường với nhà sư dáng vạm vỡ ngồi đối diện với tôi trên một chiếc thùng gỗ dùng để đựng hàng. Nước uống mời khách được bưng ra, và tôi đoán rằng đó là thứ được pha bằng loại sữa bột hiệu CARE nghe rất rõ mùi của những hoá chất bảo quản không tên nào đó. Sau khi hớp một vài ngụm cho phải phép, tôi đi vào việc chính.

Tôi hỏi sư trụ trì xem không biết có nhà tu hành nào ở đây còn nhớ đến một người da trắng, một quý ông người Anh, thực chất là hoá thân của một Lạt Ma từng ở trong thiền viện của họ không. Thật lòng, tôi hỏi cầu âu vậy thôi chứ không nuôi hy vọng gặp được ai đó còn nhớ được ít nhiều chuyện này, nhất là đã hơn mười chín năm trôi qua kẻ từ thời điểm Sherlock Holmes có mặt trong tu viện, vả chăng cũng có rất ít những bậc trưởng lão còn sống sót sau khi tu viện bốc cháy rồi chạy đến tá túc ở khu nhà gỗ phía Bắc Ấn Độ này Vì thế thật là một ngạc nhiên kỳ thú khi nhà sư phương phi gật đầu xác nhận chuyện đó.

Phải, ông nhớ đã được nghe kể nhiều về quý ông người Anh từng là tu viện trưởng của họ. Một hay hai vị sư già hơn cũng nhớ chuyện này, trong khi những người trẻ hơn, những chú tiểu thì không biết rõ lắm. Tôi đặt ra nhiều câu hỏi, quan tâm đặc biệt đến thời điểm Sherlock Holmes đến tu viện và khoảng thời gian ông ở lại lần đầu tiên và nhận được từ nhà sư những câu trả lời rất chính xác.

"Thưa ông.…” ông nói giọng từ tốn ân cần, “nếu quả ông có lòng quan tâm đến trulku của chúng tôi, tôi có thể mời ông xem một vật có thể khiến ông chú ý”. Ông quay sang nói với một nhà sư khác và cử vị này đi lấy một vật gì đó. Người này sớm quay lại từ một căn phòng bên trong với một chiếc hộp hình chữ nhật gói trong một vuông vải lụa cũ kỹ, rồi trao cho nhà sư đang tiếp chuyện tôi.

Vị chủ nhà cung kính tháo lớp vải bọc ngoài để lọ ra một cái hộp đựng công văn bằng thiếc còn cũ kỹ hơn nữa khiến trái tim trong lồng ngực tôi giật thót lên một cái. Ông mở chiếc hộp. Bên trong, năm giữa một vài vật dụng của những người tu hành là một chiếc kính lúp sứt mẻ và một tẩu thuốc bằng gỗ anh đào xưa cũ mòn vẹt.

Thoạt đầu tôi nghẹn ngào không thể nói nên lời, và sau khi trấn tĩnh lại, tôi thật xấu hổ phải thú nhận rằng trong cơn kích động trước nhưng phát hiện vô giá này, tôi đã bộp chộp nêu ra một yêu cầu thô lỗ và thiếu cân nhắc.

“Thầy có thể nhượng lại cho tôi hai vật này không tôi chỉ vào chiếc kính lúp và tẩu thuốc”.

"Tôi e điều này thì không thể được," nhà sư mỉm cười đôn hậu, không lấy làm điều về đề nghị bất nhã của tôi. "Ông cũng biết đấy, những vật này hết sức quan trọng đối với tu viện chúng tôi. Mặt khác, chúng còn có những giá trị về phương diện tình cảm đối với tôi".

"Thầy nói vậy là có ý gì, thưa thầy” tôi bối rối hỏi lại.

“À, đây là những món tôi đã chọn khi còn là một đứa trẻ vào lúc chúng tìm đến tôi".

“Gì cơ?” tôi kêu lên "Ý thầy là…”

“Phải," ông trả lời với một cái nháy mắt tinh nghịch. “Ngài không nên quá kinh ngạc như thế”.

“Nhưng đó là điều không thể!”.

"Không thể ư, thưa ông! Hãy cân nhắc sự thật một cách cẩn trọng” ông nói với dáng vẻ của một ông thầy đang lên lớp cho học trò, “rồi hãy áp dụng câu châm ngôn cũ này của tôi, một khi bạn đã loại trừ điều không thể bất cứ thứ gì còn lại, dù không thể xảy ra, ắt hắn là sự thật".

Trong lúc tôi ngồi nhìn ông trong căn phòng tối chỉ được thắp sáng bằng một ngọn đèn duy nhất thắp bằng bơ yak, ông bắt đầu cười khe khẽ theo một kiểu lặng lẽ rất riêng.

J.N.

Nalanda Cottage

Dharamsala

5 tháng Sáu năm 1989.

[ngudoc]

Lời cảm ơn

Mọi cuộc hành trình đều kết thúc ở màn thanh toán tiền nong: trả tiền cho phu khuân vác, người dắt la hoặc điều khiển lạc đà và thưởng cho nhân viên, đặc biệt là những người dẫn đường đáng tin cậy và tất nhiên là sirdar[1] người lãnh đạo vô giá và là nhà tổ chức của đoàn hành hương. Đó cũng là lúc bạn phải tìm ra những lời thích hợp để cám ơn và đền đáp cho sự đóng góp của mỗi người bạn đồng hành trung thành, ít nhất cũng là vì vô số những nghĩa cử đẹp đẽ và tinh thương yêu mà bạn đã nhận được trên mỗi chặng đường.

Đầu tiên và trên tất cả, tôi ý thức được món nợ lớn lao đối với hai nhà văn nổi tiếng nhất nước Anh thời Victoria là Arthur Conan Doyle và Rudyard Kipling, chính là nhờ những tác phẩm vĩ đại của họ mà cuốn sách cóp nhặt nhỏ nhoi của tôi mới được tượng hình thai nghén và nuôi dưỡng - cũng như cái cách mà một loài động vật được nhắc đến trong truyện đã làm.

Sáu mươi cuộc phiêu lưu của Sherlock Holmes được ghi chép lại dưới ngòi bút John H. Watson được hậu thế biết đến như là "bậc thầy" của “Các tác phẩm thiêng liêng”. Những tác phẩm viết về Sherlock Holmes cũng tương đương với "Kangyur" trong Phật giáo Tây Tạng, là cội nguồn quan trọng cho cảm hứng và cuộc tìm kiếm tri thức; không chỉ trên cơ sở lập luận mà còn cho văn phong và thậm chí bối cảnh cho tác phẩm của tôi.

Nhìn chúng bạn đọc đông đảo thường không nhận biết được giá trị tham khảo của những bài phê bình về Holmes vốn được xem như là “Tác phẩm thứ hai", mà trong Lạt Ma giáo có một từ tương đương rất hay là "Tengyur" - hoặc những lời phê bình. Rất nhiều những “Tác phẩm thứ hai” đã thảo luận về đề tài này, có giá trị nhất trong số đó là tác phẩm kinh điển của Vincent Starret, Cuộc sống riêng tư của Sherlock Holmes và tất nhiên là tác phẩm của William S. Baring-Gould, Sherlock Holmes ở đường Baker, ngoài ra còn có bộ sưu tập lớn có chú thích toàn bộ các câu chuyện về Sherlock Holmes. Tôi cũng nên nhắc đến hai nỗ lực từ rất sớm trong việc xây dựng lại khoảng thời gian Sherlock Holmes ở Tây Tạng, đó là cuốn Sherlock Holmes ở Tây Tạng của tác giả Richard Wincor và tác phẩm The Adamatine Sherlock Holmes của Hapi.

Hạt giống ý tưởng đầu tiên về tác phẩm mandala of Sherlock Holmes được gieo trong đầu tôi là của John Ball tiên sinh (một học giả Oxford đầy tham vọng) tác giả nổi tiếng của tiểu thuyết (Trong cái nóng nực ban đêm, v.v…, chủ tịch Hội đoàn Los Angeles Scion Society (về Sherlock Holmes) và Master Copper-Beech-Smith of the song of the Copper Beeches, ở Philadelphia, người trong một đêm đông lạnh lẽo tại Dharamsata năm 1970 đã kiểm tra một cách cẩn thận kiến thức của tôi về “Những tác phẩm thiêng liêng", để đi đến kết luận mà ông đã long trọng tuyên bố khi chào mừng tôi gia nhập vào Baker Street Irregulars. (John Ball, “Con đường của một Master”, Tạp chí Baker street, tháng 3 1971, Vol. 21, No.1, New York)

Kim - cuốn tiểu thuyết vĩ đại của Ruyard Kipling về Ấn Độ thuộc Anh, được Nirad Choudhari xem là câu chuyện đẹp nhất về Ấn Độ thuộc Anh là nguồn cung cấp những thông tin địa lý cho bối cảnh của câu chuyện, nhất là hoàn cảnh ra đời của "Cuộc chơi vĩ đại" cùng một số nhân vật của nó - những nhân vật không thể thiếu từ Bengali Boswell cho đến Giáo sư. Những truyện ngắn khác của Kipling, đặc biệt trong những tuyển chọn này: Chiếc xe kéo ma quái và tác câu chuyện kỳ quái khác, Câu chuyện của núi dồi, và Dưới những cây thông tuyết đã cung cấp thêm nhiều chi tiết thú vị khác.

Tôi không cho phép mình quên những kiến thức thu lượm được trong các tác phẩm của Sarat Chandra Das, một học giả đồng thời là điệp viên người Bengal nổi tiếng, đó là nguồn cảm hứng thật sự cho nhân vật Hurree Chunder Mookerjee của Kipling. Tác phẩm quan trọng của Das đã tạo thêm sinh khí cho cuốn cách này là Hành trình đến Lhassa và Trung tâm Tây Tạng. Tôi cũng phải nhắc đến tác phẩm Xuyên qua Himalaya của Sven Hedin, nó đã cung cấp chất liệu trong việc chuẩn bị cho hành trình của Holmes đến Lhassa.

Về bối cảnh của Ấn Độ và sự cai trị của Anh ở Ấn Độ: tác phẩm Hướng dẫn đến Simla và vùng lân cận của tác giả Sood, cuốn Những câu chuyện rút được từ sự cai trị của Anh ở Ấn Độ của tác giả Charles Allen, cùng tác phẩm sự cai trị của Anh ở Ấn Độ, một cuốn ghép hình về Anh-Ấn, Ấn Độ thuộc Anh của Geoftrey Moorhouse; Phong tục và đặc điểm của Ấn Độ thuộc Anh của Evelyn Battye, tất cà đều là những nguồn mà tôi đã vay mượn ít nhiều để dựng lại đoạn miêu tả về cảnh sát giao thông ở Bombay. Còn về tôn giáo, tôi có tham khảo những tác phẩm của Kazi Dawa Samdup và Evans Wentz liên quan đến “phowa và Trongiug”, cuốn Shambala: ốc dào ánh sáng của Andrew Tomas; những tác phẩm của Carl cũng liên quan đến những vật thể bay lạ trong không gian và mandala trong bộ sưu tập đồ sộ của ông. Nền văn minh trong buổi giao thời. Những học giả và nhà văn khác có những tác phẩm được nhắc đến và ghi lại trong phần chú thích và trích dẫn. Xin được cám ơn Gyamtso vì hai tấm bản đồ, cám ơn Pierre Stilli, Lindsey và đặc biệt là Christopher Beauchet vì những đóng góp cho những hình ảnh minh hoạ ban đầu. Tôi cũng xin cám ơn Esther vì đã đánh máy toàn bộ bản thảo này.

Tôi mang ơn Shell và Roger Larsen vì lòng mến khách nhiệt tình, không có giới hạn mà họ dành cho tôi trong giai đoạn tôi bắt đầu viết sách và sự ủng hộ của Tamsin. Tôi cũng biết ơn những người bạn Tashi Tsering và Lhasang Tsering vì đã hiệu đính, đề nghị và đôn đốc thường xuyên để "mandala" được xuất bản; tôi cũng xin cám ơn Patrick French vì những lời khuyên đáng giá và sự động viên hào phóng. Tôi phải cám ơn người biên tập đầu tiên - Aradhana Bisht - với những lời nhận xét hữu ích về nhân vật Hurree. Tôi đặc biệt cám ơn Jan Smith, Anthony Sheil, Elenora Tevis, Susan Schulman, Jenny Manriquezl và các cựu đại sứ Mỹ ở Ấn Độ là Frank Wisner, Tenzin Sonam, Riêu Sarin, giáo sư Sondhi và bà Madhuri Santanam Sondhi vì sự động viên quý giá và sự giúp đỡ trong việc cho ra đời cuốn sách này. Xin cám ơn Amalay Regzin và nhất là Tenzing và Nam kha vì tình yêu và sự ủng hộ vô bờ bến.



[1] Sirdar: người đứng đầu, người trưởng nhóm hoặc người tổ chức một đoàn buôn hoặc một cuộc thám hiểm (tiếng Hindu)

[ngudoc]

Bảng chú giải ngắn về từ và câu Hindu, tiếng Anh-Ấn, tiếng Phạn, Tây Tạng và Trung quốc

Amban: người đại diện cho triều đình Mãn Thanh ở Lhassa.

Angrezi: Người Anh (tiếng Hindi-Urdu) (Hindustani là từ trong tiếng Anh để chỉ cả hai thứ tiếng Hindi (ngôn ngữ chính thức của Ấn Độ) và tiếng Urdu (ngôn ngữ chính thức của Pakistan), mà theo giới ngôn ngữ học là hai phương ngữ của cùng một thứ tiếng). Tiếng “Hindustani" cũng được viết là tiếng Hindi-Urdu)

Anna: đơn vị tiền tệ Ấn Độ bằng 1/16 đồng rupi.

Argon: con của một cuộc hôn nhân giữa người Yarkandi và Ladakh hay người bản xứ Spiti.

Arre! diễn tả sự kinh ngạc (tiếng Hindi-Urdu).

Arya- arta: cùng đất cao quý, Ấn Độ (tiếng Phạn).

Babu: người bần xứ có học thức làm công chức nhà nước (tiếng Hindi-Urdu).

Bahadur: anh hùng, dũng cảm (tiếng Mông Cổ, Hindi-Urdu).

Baksheesh: tiền boa, tiền trà thuốc (tiếng Hindi-Urdu).

Bakwas: vô lý, nhảm nhí (tiếng Hindi-Urdu).

Baapre-baap: cha ơi (tiếng Hindi-Urdu).

Baraat: đám rước dâu (tiếng Hindi-Urdu).

Bảy Báu vật (Seven Articles): Bày Báu vật hoàng tộc gồm Nữ hoàng cao quý, Bộ trưởng cao quý Trưởng tu viện cao quý, Ngọc ước quý giá, Bánh xe quý Voi quý và Ngựa quý.

Bearer: người hầu, người phục dịch trong nhà (tiếng Anh-Án).

Benaras: thành phố thảnh của người Hindu, ở bên bờ sông Hằng.

Betel nut: quả cau.

Bewakoof. đồ ngốc (tiếng Hindi-Urdu).

Bhangi: người ở, người giúp việc (tiếng Hindi-Urdu).

Bhisti: những người mang nước (tiếng Hỉndi-urdu).

Bhocia: dân Tây Tạng, hay dân tộc Tây Tạng ở Himalaya Ấn Độ (tiếng Hindi-Urdu).

Bi đi: điếu xì gà nhỏ của người bản xứ (tiếng Hindi-Urdu).

Bikaner: một tiểu vương quốc và thành phố tráng lệ trước đây ở Rajastan.

Bilaur: pha lê (tiếng Tây Tạng).

Bistra: túi ngủ tiếng Tây Tạng).

Bodhistat~a: dịch âm Hán Việt là Bo-đề T~á~doa hay còn gọi là “Ồ Tá”. Trong Phật giáo Đại thừa, Bồ tát là hành gia sau khi hành trì đã đạt thành tựu (Phật qua) nhưng nguyện không nhập Niết bàn khi chúng sanh chưa giác ngộ (tiếng Phạn).

“rahmo Somay ~Xã hội thần thánh là khái niệm được nêu ra của Rajam Ram Mohan Roy: nhà cải cách vĩ đại Ấn Độ và vị lão thành nhất của Thời phục hưng Bengal.

Budmaash: một người không tốc, một kẻ xấu (tiếng Tây Tạng).

Bukoo: một kiểu áo choàng Tây Tạng (tiếng Hindi-Urdu).

Bundobust: một tổ chức tài năng (tiếng Hindi-Urdu).

Bundook: một khâu súng trường tiếng Hindi-Urdu).

Burra: lớn, quan trọng tiếng Hindi-Urdu).

Burra mèm: quý bà quan trọng (tiếng Hindi-Urdu).

Cahuli: đến từ Kabul ở Afghanistan (tiếng Hindi-Urdu).

Chatter Munzil: những cung điện ở Lucknow được xây dựng cho những bà vợ của một nhà cầm quyền Hồi giáo.

Chale cao: đi đi (tiếng Hindi-Urdu).

Chao.: đi, chạy đi (tiếng Hindi-Urdu).

Chang: một loại bia màu trắng nhạt làm từ lúa mạch lên men (tiếng Tây Tạng).

Chaprasi: người đưa tin, người phục vụ cho cho nhà nước, có đeo ~loá ở thắt lưng (tiếng Hindi-Urdu).

Chilinpa: người ngoại quốc, người Châu Âu (tiếng Tây Tạng).

Chini: ngôi làng điên đồi ở biên giới Kinnaur, giờ là Kalpa.

Chintamani: vật quý thực hiện được điều ước trong các truyền thuyết của Phật giáo (tiếng Phạn).

Chokra: thằng nhai, thằng nhóc lè đường (tiếng Hindi-Urdu).

Chota-hazri: bữa trà sáng sớm (tiếng Anh lai ấn).

Churail: ma, linh hồn một người đàn bà đã chết khi sinh con (tiếng Tây Tạng). “C I E: danh hiệu trung tá của đế quốc Ấn Độ thuộc Anh.

Collector: người quần lý chính của một hạt, ban đầu là người thu thuế.

Dacoit: tên cướp (tiếng Anh-Ấn).

Da dao: thanh gươm lưới to bấn của đao phu.

Dak bungalow: toà nhà cho khách ở của chính phủ (tiếng Anh-Ấn).

Daal: đậu lăng (tiếng Hinsu).

Dam cha: gà nước (tiếng Tây Tạng).

Dayig: công văn nhà nước, theo nghĩa đen là mũi tên công vụ (tiếng Tây Tạng).

Dawat: tiệc mừng (tiếng Hindi-Urdu).

De kho: nhìn kìa (tiếng Hindi-Urdu).

Dekchis: nồi nấu ăn (tiếng Hindi-Urdu).

Deodar: thuộc loài tuyết tùng mọc nhiều ở phía tây Himalaya.

Dharma: Pháp, một khái niệm quan trọng trong Đạo Phật có nhiều nghĩa trong đó nghĩa quan trọng nhất là quý luật bao trùm toàn thêm vú trụ, nhất là quy luật tái sinh dưới tác động của nghiệp. Đức Phật là người đã giác ngộ được quy luật nói trên và giáo hoá giác ngộ cho chúng sinh (tiếng Phạn).

Dhoti: chiếc khố lỏng được những người theo Ấn Độ giáo mặc (tiếng Hindi-Urdu).

Dorjee: ban đầu là vũ khí sấm sét của Indra, về sau được đồng hoá vào ký hiệu của Phật giáo như là “lvajral” (tiếng Phạn), quyền trượng kim cương (tiếng Tây Tạng).

Double dorjee: "quyền trượng kim cương" chữ thập, ký hiệu về tính bất biến của đạo Phật.

Drilbu: chuông (tiếng Tây Tạng).

Dllck~ trang phục được dệt bằng sợi hong dày tiếng Anh ~11~.

Eblis: tương cự quý sa tăng của Hồi giáo tiếng ~A rập).

Ecca ghari: loại xe ngựa nhỏ, dùng để chở khách, có 2 bánh (tiếng Hindi-Urdu).

“adha: con lừa (tiếng Tây Tạng).

“aruda: phượng hoàng hay chim khổng lồ, loài chim đầy sức mạnh trong huyền thoại Phật giáo và Ấn Độ giáo tiếng Phạn thau: chiếc hộp ma thuật (tiếng Tây Tạng).

“reay ~ame: sự đấu tranh và hoạt động gián điệp của người Nga ở biên giới phía Bắc Ấn Độ.

Hai-mai: ~hố lân ~ôi chưa", tiếng khóc tuyệt vọng (Tiếng Hindi-Urdu).

Ha kim: bác sĩ (tiếng Hindi~rdu).

Havildal~ trung sĩ (tiếng Hindi-Urdu).

Ha~dil]i: bùa hộ mạng (tiếng Hindi-Urdu).

Hill ~a~ion: khu vực nằm cách mặt biển trên 1500 mét nơi mà chính phủ chuyên đến lúc thời tiết nóng (tiếng ~nh~n).

“ookah; óng nt~ớc phương Đông tiếng Hindi~rau).

Howdah: chỗ ngồi có ~om che trên lưng voi tiếng Hindi~urdu).

Huthok~u: dòng dõi Lạt Ma cao cấp (tiếng Mông Cổ).

Ihar aao: đến đây (tiếng Hindi-Urdu).

In~er: toa đệm, một trong nhiều toa trên những chuyến tàu lửa ~Ấn Độ thời xưa. Giữa toa thứ ba và thứ hai (tiếng Anh~ấn). lzzat: vinh dự (tiếng Hindi-Urdu).

“adoo: ma thuật (tiếng Hindi-Urdu).

“aldi: nhanh lên (tiếng Hindi-Urdu).

“amun: một loại cay của Ấn Độ và châu á~ y~ygium cu~zi~zi; có quả màu đỏ tía có thể ăn được (tiếng Hindi-Urdu).

Jehannum: địa ngục (tiếng Hindi-Urdu).

“hampanees: xe kéo ở Simla (Pahari).

“hula: cầu treo thô (tiếng Tây Tạng).

“i: một hậu tố biểu thị sự tôn trọng với người được nói đến (tiếng Hindi-Urdu).

“ingals: loại súng hoả mai nặng được đặt trên chan đứng cần hai người sử dụng (tiếng Anh~n).

Kabari: cửa hàng bán đò cũ (tiếng Tây Tạng).

Kacha: tạm thời (tiếng Hindi-Urdu).

Ka li: nữ thần Ấn Độ giáo khát máu, được thờ phụng ở nhiều vừng thuộc Bengal.

Kalka: một thị trấn nhỏ ở chân dãy Himalaya, trên đường ~ừ ~mbala đến Simla.

Kankar: cay đoan.

“arma (nghiệp): niềm tin của Phật giáo Ấn Độ giáo, cho rằng mỗi hành động đều kéo theo những hậu quả không thể tránh được, dù tọt hay xấu, trong cả đời này và kiếp sau.

Kashag: bộ trưởng Tây Tạng.

Kashgar: thành phố lớn ở Đông ~urkestan.

Kachiawar: bán đảo ở vùng biển Tây Bắc Ấn Độ.

Kayeth: người viết thuê ở chợ, hay (tiếng Hindi-Urdu).

Kesar of Oros: Nga hoàng.

“habardar: diễn tả sự khiển trách (tiếng Hindi-Urdu).

“haflla: hành hương (tiếng A rập).

Khanda: một loại kiếm (tiếng Pashto).

Khatag: những chiếc khăn quàng cố bằng lục hay sợi màu trắng đắt tiền được người Tây Tạng dùng như một dấu hiệu chào mừng hay bày cỏ sự kính trọng (tiếng Tây Tạng).

Khuya: loại bánh quy cứng của người Ladakh.

Kismet: số phận (tiếng Hindi-Urdu).

“otgarh: cơ sở truyền giáo của dạo Cơ đốc nằm phía Đông Bắc Simla.

Kuan-yin ~uan ~m) : tên của Bồ Tát tại Trung quốc và các nước lân cận, tại các nước này ~uan âm thường được diễn ta dưới dạng nữ nhân, là vị Bồ Tát tượng trưng cho tình chương vô lượng đối với chúng sinh.

Kệch nahin: không gì cả (tiếng Hindi-Urdu).

Kunjiri: tầng lớp bán rau quả (tiếng Hindi-Urdu).

Kusho: ngài, hay ngài đáng kính (tiếng Tây Tạng).

“uttar: dao găm (tiếng Pashto).

Kya: gì vậy (tiếng Hindi-Urdu).

Hay hai: cái gì thế (tiếng Hindi-Urdu).

La: ngọn đèo (tiếng Tây Tạng).

Lanh: trăm ngàn (tiếng Hindi-Urdu).

Lathi: gậy trẻ (tiếng Hindi-Urdu).

Leh: thủ phủ xứ Ladakh và là trung tâm thương mại sâm uất, trước đây nằm giữa Tây Tạng, Kashmir và Trung á.

Iha: thần (tiếng Tây Tạng).

Iha gyalo: Chiến thắng cho các vị thần? (tiếng Tây Tạng).

Lin gam: biểu tượng về dương vật (tiếng Phạn).

Lopchap: nhiệm vụ triều cống hàng năm của vua Ladakh đối với Đạt Lai Lạt Ma (tiếng Tây Tạng).

Mahasiddha: một người có Tăng lực tâm linh cao (tiếng Phạn).

Mahout: quản tượng (tiếng Hindi-Urdu).

Mani lag-khor: bánh xe cầu nguyện (tiếng Tây Tạng).

Man tra: câu thần chú (tiếng Phạn).

Me la: chợ phiên (tiếng Hindi-Urdu).

Mom: bánh bao nhân thịt hấp hơi (tiếng Tây Tạng).

Mudra: ấn, động tác trong khi hành lễ của Mật giáo (tiếng Phạn).

Murrree: khu an dương trên núi ở Tây Bắc Ấn Độ, nổi tiếng với món bia.

Mursala: quốc thư, công văn của nhà nước hiểu theo nghĩa trang trọng (tiếng ta Tư).

Mussak: thùng đã đựng nước (tiếng Hindi-Urdu).

Namaste: diễn tả sự chào mừng (tiếng Hindi-Urdu).

Narkhanda: một thị trấn nhỏ nằm ở Đông Bắc Simla.

Nickel Jao: cút đi (tiếng Hindi-Urdu).

Nizamut: vụ án (tiếng Hindi-Urdu).

Norbu rimpoche: nhìn thấy Chintamani (tiếng Tây Tạng).

Nowkri: phục vụ, làm việc (tiếng Hindi-Urdu).

Om Mani Padme Hum: (dịch ra âm Hán Việt là Um ma ni bát mê hồng) câu thần chú Phật giáo (man tra), thường được dịch là "Om, Ngọc quý trong hoa sen, hum”.

Sáu âm của thần chú này được xem là tương ứng với sáu coi tái sinh của dục giới.

Oswal ~ain: một nhóm đặc biệt trong cộng dông người theo đạo Jana, nổi tiếng vì sự nhạy bén thương mại của nó.

Pan: một miếng lá trầu có tác dụng gây mê nhẹ, nhai cùng với một miếng cau, cùng gia vị và vôi, nhiều người Ấn có thói quen nhai paan vì nó có tác dụng chắc răng và làm môi đỏ.

Paan-bidi-wallahs: những người bán thuốc lá và paan dạo (tiếng Hindi-Urdu).

Pahari: người vùng cao.

P~O: Công ty hàng hải tàu hơi nước phương đông và bán đảo, công ty hàng hải lớn và nổi tiếng nhất trong lĩnh vực chở du khách đến Ấn Độ và phương Đông.

Parao: nơi nghỉ ngơi bên đường (tiếng Hindi-Urdu).

Peshawar: ở lối vào đèo ~jlyber, ~hủ pht~l rinh biên giới Tây Bắc.

Phowa: thuật chuyện đi tâm thức của những người theo thuyết đủ già (yoga) từ một hoá thân này đến một hoá thân khác mà không gây ra sự đứt đoạn nào trong dòng tương tục của tâm thức (tiếng Tây Tạng).

Phurba: dao găm có ba cạnh thuộc lễ nghi tôn giáo, thường được gọi sai lầm là "dao găm ma quỷ” (tiếng Tây Tạng).

Pie: là phần nhỏ nhất của đồng rupi xưa. 1 rupi bằng lý anna, 1 anna hằng 4 pice và 1 pice bằng 3 pie.

Poodle-faker: người đàn ông lăng nhăng, đặc biệt là ở các khu an dưỡng trên núi (tiếng Anh~n).

Poshtee l: áo choàng dài bằng đã cửu xuất xứ từ Afghanistan.

Pukka: một từ thường được dùng với nhiều nghĩa như khoe mạnh, cứng cáp, lực lưỡng, chân thật hay hào phóng (tiếng Hindi-Urdu).

Pundit: người có học, thầy giáo (tiếng Hindi-Urdu).

Punkak: người hâm mộ (tiếng Hindi-Urdu).

Puranas: mười tám bần văn thiêng liêng được viết giữa giai đoạn năm 200 trước công nguyên đến năm 800 sau công nguyên, chứa đựng các thiên anh hùng cả, huyền thoại, tri thức phổ biến… gồm các nguyên tắc chung về tôn giáo và đạo đức của Ấn Độ giáo.

Purana trong tiếng Phạn có nghĩa là cổ xưa.

Puttoo: vật liệu len dệt bằng tay.

P~***: Bộ công trình công cộng.

Rai Bahadur: một danh hiệu quan trọng được trao tặng bởi pho vương.

Ramasi: ngôn ngữ của nhăng kẻ sát nhân.

Rampur: thị trấn bên sông Sutlej Đông Bắc Simla, thủ phu của lãnh thổ đồi núi độc lập Bushair.

Rukho: dừng lại (tiếng Hindi-Urdu).

Saat phải: hội kín Ấn Độ giáo.

Sadhu: chày tu khất thực (tiếng Hindi-Urdu).

Sai: chú rể.

Sakht hurra a~sar: cấp bậc sĩ quan cao cấp trong quân đội (tiếng Hindi-Urdu).

Salaam: lời chào, hay tỏ sự tôn trọng (tiếng Hindi-Urdu).

Sambhar: loài hươu lớn Ấn Độ.

Samsara: với Phật giáo, là quá trình đầu thai vào một sinh vật khác sau khi một người chết đi; với Ấn Độ giáo, là vòng quay bất tận của sinh, tư và tái sinh mà tất cả sinh vật đều phải trải qua.

Sang: một chiếc cầu làm bằng không thanh gỗ thô (tiếng Pahari).

Sai: phong tục cũ của Ấn Độ giáo quy định phải thiêu sống goá phụ cùng với người chồng vừa chết, một phong tục đã man đã bị Ram Mohan Ro~ lên án và bị chính phủ Anh cho là bất hợp pháp.

Seer: đơn vị do lường trọng lượng của Ấn Độ tương dương với O~ kg.

Se rai: khu vực tạm nghỉ cho đoàn hành hương, cũng là nơi trú chân cho các du khách (tiếng Hindi-Urdu).

Shay ~iêt (Sát) (tiếng Trung Quốc).

Shabash: rất tốt, hoan hô (tiếng Hindi-Urdu).

Shaitan: ~u~ dư (tiếng Hindi-Urdu).

Shamiana: lêu bạt (tiếng Hindi-Urdu).

Shikar: săn (tiếng Hindi-Urdu).

Sirdar: lanh đạo, cũng là người tổ chức một đoàn hành hương hay thám hiểm (tiếng Hindi-Urdu).

Si~ar: đàn luật có nhiều dây của người Ấn.

Sivaliks: một rặng đồi thấp ở phía tây dãy Himalaya.

Skanda Puranas: một trong mười tám bản văn thiêng liêng của Puranas.

Spiti: ở biên giới Tây Tạng. Trong thung lũng của một vùng phụ lưu sông Sutlej

San~rasi: ân sĩ.

TA: trợ cáp du lịch (tiếng Anh lai ấn).

Talwar: gươm (tiếng Hindi-Urdu).

Tam Bảo (Three ~e~els): Phật, Pháp và Tăng trong Phật giáo.

Tám biểu tượng chiến thắng (Eight Auspicious Emblems): gồm chiếc Lọng, Cặp cá vàng, có ốc xoắn (xoắn về phía bên phải), Nút buộc không bao giờ kết thúc; Lá cờ cối cao, Đại pháp thời luân; Chiếc bình giàu có vĩ đại và Hoa sen.

Tantric: Mật giáo (tiếng Phạn).

Tasam: đoàn hành hương: khu vực dừng chân (tiếng Tây Tạng).

Tạt: ngựa lùn vùng cao.

Taar: diện tín.

Thanh: sở cảnh sát, nhà tù.

Thang ka: cuộn tranh vẽ Tây Tạng.

Thugs: một ~ố chức sát nhân (tiếng Hindi-Urdu).

Ticca ghari: xe ngựa bốn bánh cho thuê.

Tif~m: tiệc trưa (Anh-Án).

Tummies: lính trơn người Anh.

Topee: mũ cát, chính xác là nón của người Hindu ~th-ấn).

Trichinopogy: xì gà chất lượng cao được làm tại ~orur, một ngôi làng gần Thiruchirapalli ở Nam ~n ~nh-ân).

Trong thuật thiền(yoga) nhằm chuyển tâm thức của một người vào cơ thể của một người khác còn sống (Tây Tạng).

Trulku: hoá thân của một Lạt Ma (Tây Tạng).

Tsampa: lúa mạch rang.

Tsongdu: quốc hội Tây Tạng.

Tung: tín đồ Hồi giáo người Trung quốc ở ~ansu.

Tuticorin: cáng biên ở cực Đông Nam của Madras, có quan hệ buôn bán với Ceylon.

Chen: kiểu chữ Tây Tạng.

May: chữ thao Tây Tạng.

Umballa: theo cách viết cũ là Ambala, thủ phủ của vùng đấy

Ơ phía Đông Punjab.

Upanishads: trong Ấn Độ giáo, bất cứ một loại luận thuyết tự biện nào, thường được viết dưới hình thức đối thoại, được soạn trong khoảng từ giữa thế kỷ 8 đến thế kỷ 6 trước công nguyên và được chép thành văn ban lần đầu tiên vào năm 1300 sau công nguyên (tiếng Phạn).

Utpala: Hoa sen xanh (tiếng Phạn).

Va~ra: nhìn thấy "dorjee l (tiếng Phạn).

Vangala: Bengal (tiếng Phạn).

“Vahl: phó từ diễn tả sự kính trọng và thán phục (tiếng Hindi-Urdu). “Trang kur: cho nhập môn (Tây Tạng).

Yakdan: hòm gỗ bọc đã (tiếng Turkic).

Yamen: nơi ở của vị đại diện Man thanh tại trên một ốc đảo lớn ở Ta rim Ba sin.

Yidam: hoá thần, giống như thần hộ pháp (Tây Tạng).

Za de mon: quỷ dữ có hình dáng một con bò cạp toàn thân phu đầy mắt (tiếng Tây Tạng).

Zoolum: sự đàn áp (tiếng Hind~urdu).

Hết

[binhhhk]

hình như truyện này cũng có audio thì phải