Mình hiện nay đang rât cần các tài liệu về Sét:
1. Năng lượng cần để hình thành nên tia lửa điện và các cách tạo ra tia lửa điện
2. Hiệu quả nhiệt sinh ra của một tia lửa điện trong các môi trường khác nhau
3. Tác dụng của tia lửa điện lên các vật liệu khác nhau
Nếu bạn nào biết có thể tìm được các tài liệu này ở đâu xin chỉ giúp mình với, mình rất biết ơn.
Nếu bạn có thể chỉ cho mình tìm được tài liệu có nội dung liên quan đến 80% một trong các vấn đề mình nêu trên mình sẽ tặng bạn một host và domain cực xịn của bluehost.
Mình mong nhận được sự giúp đỡ của các bạn là chủ yếu vì thực sự mình chỉ có một host để tặng người đầu tiên thôi. Còn domain mình có thể kiếm được nhiều.
Xin chân thành cảm ơn khi nhận được sự giúp đỡ của các bạn!
Theo tính toán của các nhà khoa học, vào một thời điểm bất kỳ, trên trái đất chúng ta đang sống có khoảng 2000 cơn dông hoạt động. Mỗi cơn dông trung bình thường kéo dài từ 2 đến 4 giờ đồng hồ và có thể tạo ra 1000, 2000 cú phóng điện xuống mặt đất.
Người ta đã từng ví, cơn dông như một nhà máy điện có công suất khoảng vài trăm MW với điện thế lên tới hàng tỷ V, nguồn điện của một tia sét xuất hiện trong cơn dông có thể dùng để thắp sáng bóng đèn 100W trong vòng 3 tháng. Với cường độ mạnh như vậy, dông sét là một trong số những hiểm họa thiên tai vô cùng nguy hiểm đối với tính mạng con người và gây ra những thiệt hại rất lớn về tài sản vật chất.
Năm 1769, khi đó nhân loại chưa biết đến những thiết bị chống sét như ngày nay. Một thảm hoạ đã xảy ra khi sét đánh trúng kho dự trữ thuốc nổ hơn 1000 tấn tại một thành phố của Italia. Cả toà nhà nổ tung và làm chết hơn 3000 người sống trong thành phố. Cho đến khi phát minh đầu tiên của nhà bác học Franklin về chiếc cột thu lôi ra đời, những thiệt hại khủng khiếp do sét đánh như thế không còn xảy ra nữa. Kể từ đó đến nay, tuy không chế ngự được hoàn toàn, nhưng những thiết bị chống sét đã góp phần giảm thiểu đáng kể thiệt hại do sét gây ra nhằm bảo vệ cuộc sống con người. Trải qua hơn 200 năm kể từ khi xuất hiện chiếc cột thu lôi đầu tiên, công nghệ phòng chống sét ngày càng được hoàn thiện và hiệu quả hơn.
Năm 2001, ngành điện Việt Nam có khoảng 400 sự cố, 50% trong số đó là do sét gây ra. đặc biệt ngày 4/6/2001, sét đánh nổ một máy cắt 220 KV của Nhà máy Thuỷ điện Hòa Bình. Sự cố đã khiến lưới điện miền Bắc bị rã mạch, nhiều nhà máy điện bị tách ra khỏi hệ thống. Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác bị mất điện trên diện rộng.
Bản chất của hiện tượng sấm - chớp - sét là gì?
Trong cơn mưa dông do có gió mạnh xáo trộn các đám mây, làm cho các đám mây tích điện. Khi hai đám mây tích điện trái dấu lại gần nhau, hiệu điện thế giữa chúng có thể lên tới hàng triệu von. Giữa hai đám mây có hiện tượng phóng tia lửa điện và ta trông thấy một tia chớp. Vài giây sau ta mới nghe thấy tiếng nổ, đó là “sấm” (vận tốc của ánh sáng nhanh hơn vận tốc của tiếng động nên ta trông thấy tia chớp trước). Nếu có đám mây dông tích điện đi gần mặt đất tới những khu vực trống trải, gặp một vật có độ cao như cây cối, người cầm cuốc xẻng... thì sẽ có hiện tượng phóng tia lửa điện giữa đám mây và mặt đất. Đó là hiện tượng sét đánh.
Phương pháp hiệu quả nhất để chống sét là làm cột thu lôi. Các nhà cao tầng phải lắp cột thu lôi.
Nguyên lý kết cấu cột thu lôi thật đơn giản: Người ta gắn lên nóc nhà một thanh sắt có đầu nhọn hướng lên trời. ở phần dưới thanh sắt người ta hàn dây sắt làm dây nối đất (dùng sắt phi 0,04) nối xuống chỗ đất ẩm và chôn sâu. Nếu nhà cao rộng phải làm nhiều cột thu lôi, các dây nối đất hàn với nhau.
Ở những nơi trống trải hay xảy ra sét đánh thì phải trồng cột thu lôi. Người ta dùng một cột gỗ hoặc cột xi măng cao chừng 5 - 6 m. Trên đỉnh cột hàn một thanh sắt đầu nhọn hướng lên trời. Phần đuôi thanh sắt hàn dây nối đất (dùng sắt phi 0,04) theo lý thuyết thì một cột thu lôi có thể bảo vệ được một khoảng không gian bằng hình nón có bán kính đáy bằng chiều cao của cột. Nơi có nhiều sét nên trồng một hệ thống cột thu lôi, mỗi cột cách nhau chừng 20 - 30 m. Dây nối đất được hàn theo một hệ thống được chôn sâu.
Khi trời nổi cơn mưa dông nên mau chóng trở về nhà, không trú mưa dưới gốc cây to hoặc ở nơi có nhiều nguy cơ bị sét đánh; không nên đi lại ngoài đường nếu không cần thiết. Phải ngắt cầu dao điện vì nếu sét đánh vào đường dây sẽ theo dây dẫn vào trong nhà. Phải tháo Ăngten vô tuyến ra khỏi máy để phòng bị sét đánh cháy hỏng và nguy hiểm cho người xem.
Quy tắc chống sét bảo vệ con người - 8/7/2006 9h:50
Sét gây thương tích như thế nào?
Sét có thể gây thương tích bằng những cách thức sau:
1. sét đánh thẳng vào vị trí nạn nhân từ trên đám mây xuống.
2. Khi nạn nhân đứng cạnh vật bị sét đánh. Sét có thể phóng qua khoảng cách không khí giữa người và vật. Trong trường hợp này gọi là sét đánh tạt ngang.
3. Sét đánh khi nạn nhân tiếp xúc với vật bị sét đánh.
4. Điện thế bước. Khi người tiếp xúc với mặt đất ở một vài điểm. Sét lan truyền trên mặt đất.
5. Sét lan truyền qua đường dây cáp tới các vật như điện thoại, tivi, ổ cắm.
Theo thống k
Lốc xoáy và dông sét
Lốc xoáy và dông sét (Ảnh: zavaj.com)
ê thì sét đánh thẳng là nguy hiểm nhất, cứ 10 người bị sét đánh thẳng thì 8 người chết. Sét đánh tiếp xúc hay tạt ngang cũng rất nguy hiểm. Khi sét đánh xuống cây, thì 1 tia sét có thể giết chết ngay vài người xung quanh. Độ nguy hiểm phụ thuộc vào bản chất của vật bị sét đánh và vị trí tương đối với nạn nhân. Thương vong do điện thế bước nhẹ hơn. Trong một số trường hợp năng lượng tia sét không tiêu tán ngay tại chỗ mà truyền theo mặt đất và khi nạn nhân đứng trên đường truyền đó có thể bị liệt. Trong một số trường hợp tồi tệ nạn nhân sẽ bị vấn đề với việc đi lại sau này. Thường thị điện thế bước chỉ gây những hiệu ứng tạm thời và ít khi để lại hậu quả sau này. Trong thực tế sét lan truyền xuất hiện khi nạn nhân nói chuyện điện thoại, cầm vào các dây cáp, dây anten dẫn từ ngoài vào.
Theo thống kê ở Mỹ, ngoài 40% nạn nhân bị sét đánh không được biết rõ nguyên nhân, 27 % là khi họ đang ở khu vực trống trải, 19% ở gần cây, 8% đang bơi hay ở khu vực gần nước, 3% khi đúng gần máy móc, 2,4% khi đang nói điện thoại, 0.7% liên quan đến đài, tivi, anten...
Các biện pháp chống sét bảo vệ con người
Vì sét là hiện tượng ngẫu nhiên cho nên không có vị trí an toàn tuyệt đối. Tuy nhiên việc chủ động đề phòng tránh sét tìm nơi an toàn hơn có thể làm giảm đáng kể khả năng bị sét đánh. Cần phải hướng dẫn giáo dục phòng chống sét an toàn cho con người.
- Lên kế hoạch trước
Nghe dự báo thời tiết. Khi nghe bản tin dự báo thời tiết lên kế hoạch làm việc để đề phòng. Khi làm ở khu vực nào đó, để ý trước các nơi có thể trú mưa và tránh sét an toàn. Phải tính được thời gian từ chỗ làm việc đến nơi an toàn. Thường thì cơn dông kéo đến rất nhanh trong vòng 15 phút và di chuyển với vận tốc 40km/giờ. Nói chung khi đang ở nơi không an toàn thì cần phải để ý đến các dấu hiệu của dông như mây đen, không khí lạnh, gió
- Thực hiện quy tắc nhìn-nghe:
Khi sét xảy ra, thoạt tiên ta thấy tia chớp loé lên và sau đó là có tiếng sấm kèm theo. Nếu bạn tính khoảng thời gian từ lúc tia chớp loé lên và lúc nghe thấy tiếng sấm thì có thể xác định được khoảng cách tới nơi sét xảy ra. Chia số giây cho 3 ta được khoảng cách đến tia sét. Ví dụ đếm được 3 giây thì sét cách vị trí đứng là 3/3= 1km. Nên nhớ rằng nếu như khoảng thời gian bạn đếm được từ khi thấy chớp và nghe tiếng sấm nhỏ hơn 30 giây, thì bạn đã nằm trong tầm ngắm của tia sét rồi và phải cẩn thận. Nếu thời gian này nhỏ hơn 20 giây thì phải di chuyển đến nơi an toàn hơn. Khi nghe thấy tiếng sấm đầu tiên bất kể là gì cũng cần phải thấy nguy hiểm đã đến. Sét có thể đánh cách xa nơi có mưa tới 15-20km.
- Tránh sét trong nhà
Khi trời sắp xảy ra dông, thì biện pháp tránh sét tốt nhất là nên về nhà. Chỗ an toàn để tránh sét là toà nhà, hay công sở có lắp đặt hệ thống chống sét (đơn giản nhất là cột thu lôi Franklin).. Khi ở trong nhà thì nên đứng xa cửa sổ, cửa ra vào, các đồ dùng điện, tránh các chỗ ẩm ướt như buồng tắm, bể nước, vòi nước, không nên dùng điện thoại trừ trường hợp rất cần thiết. Nên rút phích cắp các thiết bị điện trước lúc có dông gần xảy ra. Với các đường dây điện thoại hay dây điện vì nối với lưới bên ngoài nên rất có thể bị ảnh hưởng sét đánh lan truyền. Nên tránh xa các dây này và các vật dùng điện với khoảng cách ít nhất là 1m. Vô tuyên nối với dây anten để ngoài trời cũng rất cần rút ra khi có dông.
- Tránh sét đánh ngoài trời
Trong trường hợp không kịp chạy tìm nơi ẩn náu an toàn, tuyệt đối không dùng cây cối làm chỗ trú mưa, tránh các khu vực cao hơn xung quanh, tránh xa các vật dụng kim loại như xe đạp, máy, hàng rào sắt...
Tìm chỗ khô ráo, nếu xung quanh có cây cao hơn thì nên tìm chỗ thấp, tìm vị trí cây thấp.
Người ở vị trí càng thấp càng tốt, tay ôm cổ. Phần tiếp xúc của người với mặt đất là ít nhất. Nhón chân, không được nằm xuống đất.
Đứng xa các vật cao, ra ngay khỏi những nơi chứa nước như bãi biển, ao, hồ, mương. Các vùng đỉnh núi hay sườn núi nhô cao cũng rất nguy hiểm. Nếu ở trong rừng thì tìm những nơi cây thấp hơn và thưa để tránh.
Không đứng thành nhóm người gần nhau. Nếu như bạn cảm thấy tóc bị dựng lên (như cảm giác điện khi sờ tay trước mặt tivi) thì điều đó có nghĩa là có thể bị sét đánh bất cứ lúc nào. Lập tức cúi ngồi xuống và lấy tay che tai, không nằm xuống đất hay đặt tay lên đất.
Đối với các vật có bề mặt kim loại như xe buýt, tàu hoả, ô tô, ...nếu không thò người ra ngoài và không chạm đến vỏ bọc thì ở những chỗ này là an toàn. Ngược lại đối vơi các ô tô, tàu thuỷ để hở hay không có vỏ bọc kim loại thì lại nguy hiểm.
Sau khi nghe thấy tiếng sét 30 phút thì có thể trở lại làm việc bình thường.
- Cấp cứu người bị sét đánh:
Ngoài làm cháy, bỏng, sét gây tác hại hệ thần kinh, gãy xương, mất thính giác, thị giác, hay trí nhớ. Người bị sét đánh cần được cứu trợ ngay tức khắc. Nếu người bị sét đánh bị ngất (tim ngừng đập, tắt thở) phải thực hiện khẩn cấp các động tác hô hấp, trợ tim nhân tạo. Tìm những nơi bị gãy, đặc biệt cẩn thận không di dời những nạn nhân nếu nghi ngờ bị gãy cột sống. Để những nơi bị bỏng khô và tìm cách nhanh nhất để nhân viên y tế đến.
- Không nên làm gì:
Đứng gần vật cao, gần nước, gần cây, gần xe cộ, gần nhà, tại các nơi cánh đồng trống trải, anten, cột cao, gần những đường dây dẫn.
- Nên làm gì:
1, Nhìn dấu hiệu báo dông (mây đen, gió lạnh...),
2, Nghe dự báo thời tiết khi có ý định đi ra ngoài.
3, Hạ thấp vị trí để hai chân chụm. Không nằm trên đất.
4, Đi vào nhà lớn hay vào xe cộ có mái kim loại (nhớ là không được động tay lên vỏ kim loại).
5, Biết trước nơi an toàn gần nhất và thời gian đi tới đó.
Việc hô hấp nhân tạo kết hợp xoa bóp tim ngoài lồng ngực giúp cứu sống rất nhiều nạn nhân bị sét đánh mà trước đó tưởng như đã chết. Vấn đề là phải làm thật nhanh trong khoảng 7 phút đầu tiên.
Sét đánh
Người bị sét đánh thường chết ngay tức khắc; nhưng cũng có nhiều trường hợp nhẹ, nạn nhân thoát chết, song cần phải được cấp cứu kịp thời. (Ảnh: bom.gov)
Sấm chớp là sự phóng điện giữa các phần khác nhau của một đám mây, hoặc giữa các đám mây. Còn sét là sự phóng điện từ các đám mây dông xuống đất. Dòng điện sấm sét có cường độ cực kỳ lớn từ vài chục nghìn tới hơn một trăm triệu volt, nhiệt độ lên tới nhiều nghìn độ C nên rất nguy hiểm. Sét có thể làm nóng chảy các vật liệu bằng kim loại, vặn cong những cột điện, đánh tan một ngôi nhà… trong chớp mắt. Đặc biệt nguy hiểm là khi sét đánh vào các đường dây tải điện cao thế.
Ở Việt Nam, sét thường xuất hiện trong các cơn dông mùa hè. Tần suất sét lớn hơn ở vùng núi, vùng trung du phía Bắc và đồng bằng Nam bộ. Sét đánh nhiều trường hợp không chỉ phụ thuộc vào hình thể mặt đất, mà còn phụ thuộc vào cấu tạo địa chất của nơi đó. Những vùng địa lý, những đồ vật có độ dẫn điện lớn thường dễ bị sét đánh; đó là những nơi nằm ở đèo, chân đồi, cây cao, vật kim loại, người, gia súc... Vùng núi tuy dông sét xuất hiện nhiều hơn nhưng lại ít gây nguy hiểm vì có nhiều cây to là những vật dẫn điện tốt. Còn ở trung du và đồng bằng có ít cây xanh nên người và gia súc dễ bị sét đánh trúng. Hằng năm, gần như tỉnh nào cũng có nhiều người chết vì bị sét đánh. Có trường hợp sét đánh chết một lúc 4-5 người, thậm chí 8 người.
Cấp cứu nạn nhân
Người bị sét đánh thường chết ngay tức khắc; nhưng cũng có nhiều trường hợp nhẹ, nạn nhân thoát chết, song cần phải được cấp cứu kịp thời. Bệnh cảnh lâm sàng của người bị sét đánh giống như người bị điện giật. Nạn nhân ngất xỉu, ngừng thở, tim ngừng đập, mất tri giác, da tím xanh, chỗ bị sét đánh trên cơ thể cháy sém.
Khi có người bị sét đánh, đặt nạn nhân nằm lên chỗ khô ráo, bằng phẳng, nới rộng quần áo để người bị nạn thở được dễ dàng. Khẩn trương làm ngay hô hấp nhân tạo kết hợp hà hơi thổi ngạt và xoa bóp tim ngoài lồng ngực. Cứ 5 lần xoa bóp tim ngoài lồng ngực thì hô hấp nhân tạo hoặc thổi ngạt một lần. Làm liên tục như thế 60-90 phút.
Cách trên đã cứu sống nhiều trường hợp mà lúc đầu tưởng là đã chết. Từ lúc bị sét đánh đến lúc được cấp cứu, nếu không quá 7 phút thì gần 90% trường hợp có thể cứu sống, nếu để chậm quá thời gian này thì chỉ có khoảng 10% được cứu sống. Khi nạn nhân đã tỉnh lại, cần đưa ngay tới bệnh viện để tiếp tục theo dõi phòng ngừa những diễn biến xấu sau đó.
Phòng tránh sét
Khi thấy chuyển mưa, những người làm việc ngoài trời cần nhanh chóng về nhà hoặc vào trú ẩn ở các lán trại. Nếu không sơ tán kịp thì phải tránh xa các vật dụng kim loại như cày bừa, cuốc xẻng, máy bơm nước, xe máy, xe đạp...
Đặc biệt lưu ý không tránh mưa dưới các gốc cây to, nhất là những cây cao đơn độc trong vùng trống trải. Khi tia sét bắt vào cây, dòng điện mạnh có thể truyền sang bất cứ một vật nào dẫn điện, hoặc truyền xuống gốc cây tỏa ra trên mặt đất gây tai nạn cho những người trú ẩn dưới gốc cây.
Không đứng, ngồi cạnh cột điện, hoặc đường dây tải điện, vì đây cũng là những nơi dễ bị sét đánh. Mặt khác, trong cơn giông thường có gió mạnh có thể làm gãy đổ trụ điện hoặc đứt đường dây điện nên rất nguy hiểm.
Không nên trú mưa gần các lò đang nhả khói, vì khói là chất dẫn điện tốt tạo điều kiện cho sét đánh tới. Không nên ngồi gần ao hồ có mặt nước rộng. Nếu đang tắm dưới nước, gặp cơn dông cần lên bờ ngay, vì dòng điện sét có thể truyền trong nước, gây nguy hiểm.
Những nhà ở nông thôn và ngoại vi thành phố khi thấy mưa dông cần đóng hết các cửa ra vào và cửa sổ để hạn chế gió lùa mang hơi ẩm có thể kéo theo sét vào nhà. Nên ngồi một chỗ để hai chân lên giường. Nếu cần đi lại, phải mang guốc dép khô. Tạm ngừng xem tivi, tháo dây điện ra khỏi ổ cắm, tháo dây ăng ten ra khỏi tivi… để phòng dòng xung điện của sét có thể gây hỏng đồ vật, đe dọa tính mạng người.
Ở những vùng nông thôn, đồi núi, biện pháp phòng chống sét lâu dài là trồng nhiều cây xanh. Thực tế cho thấy khi trồng nhiều cây xanh phủ trên diện tích rộng, số lần sét đánh giảm hẳn. Tuy nhiên, không được để cho cây quá cao nằm sát nhà. Nếu có điều kiện thì nên xây dựng các cột thu lôi chống sét, nhưng cần bảo đảm đúng kỹ thuật.
Mình rất cảm ơn Adamsmiths đã cung cấp những thông tin về sét và cách phòng tránh, mình đọc kỹ ba bài viết thấy rất bổ ích. Nếu có tài liệu tỉ mĩ hơn về các nghiên cứu tia lửa điện trong phòng thí nghiệm thì tốt quá. Hy vọng tiếp tục nhận được sự giúp đỡ của mọi người
