Nói về nhà Tần từ lúc Thương Ưởng dự việc triều chánh, thì nước giàu binh mạnh, đã có ý muốn dẹp an sáu nước, song chưa gặp thời thế, nên chẳng thâu đặng, đến sau Tần Thủy Hoàng lên ngôi (tên tộc là Chính). Sanh ra có tướng lạ khác thường, thông minh mẫn đạt, các nước chư hầu không ai sánh kịp, vả lại quan văn có Cam La, quan võ thì bọn Chương Hàng có đại chí, vậy nên thế nước càng ngày càng mạnh. Ngày kia vua Thủy Hoàng lâm triều, các quan văn võ tung hô rồi, Thủy Hoàng nói với chúng tướng rằng: "Từ lúc trẫm lên ngôi đến nay nước giàu binh mạnh, thì có ý muốn gồm thâu sáu nước, vậy chư khanh có mưu kế chi chăng?" Nói vừa dứt lời, bỗng thấy trong võ ban xông ra một viên đại tướng, đầu đội mão trâm anh, mình mặc áo la bào, lưng mang bích ngọc đái, chân đi giày thêu, mặt đen, chân mày sắc tựa gương, dưới hàm râu lốm đốm, tay cầm triều hốt, bước ra trước mặt vua Thủy Hoàng mà quỳ xuống. Nguyên người này họ Vương tên Tiển ở đất Hà Nam huyện Than Dương, vốn là Phổ Hóa thiên tôn trên thượng giới, vâng chỉ Ngọc Hoàng đại đế xuống phàm, vì đời chiến quốc dân tình làm nhiều điều ác nghịch dữ tợn, và khí số sáu nước chư hầu cũng gần hết, còn đất Hàm Dương, Tần Thủy Hoàng chân mạng đế vương, úng vâng nghiệp cả (làm vua trong thiên hạ), cho nên trời sai vị tôn thần ấy đầu thai làm con Vương Thiện Nhơn, đến lúc lớn khôn tìm ông Liêm Pha làm thầy, học tập thương mã đến sau đi tới nước Ảo Ly quốc động vân quan, ông Hải Triều thánh nhân mà học tập ba năm, phép thuật tinh thông. Hải Triều thánh nhân biết rằng: "Lục quốc khí số hết rồi, ứng cho Tần Thủy Hoàng tóm thâu thiên hạ gồm về một mối, bèn sai học trò lớn là Kim Từ Lăng và Vương Tiển xuống mà phò tá Thủy Hoàng. Tần Thủy Hoàng bèn phong cho Vương Tiển làm Điện tay hầu, nay nghe ThủyHoàng phán hỏi việc gồm thâu thiên hạ bèn vội vàng bước ra quỳ xuống.
Lúc ấy Thủy Hoàng ngồi trên bửu điện xem thấy Vương Tiển thì hỏi rằng: "Chẳng hay Vương huynh có diệu kế chi chăng? Vương Tiển tâu rằng: "Lúc tôi chưa gặp bệ hạ, thì thường hay dạo chơi các nước, cho nên thông thuộc phong thổ nhân tình, cũng là các chổ núi sông quan ải, xem thấy vua tôi chúng nó đều không phải tài hữu dụng, vả chăng nước Tề từ khi bị Nhạc Nghị đánh phá đến nay, khôi phục lại cũng chưa đặng mấy lâu, ắt chẳng khỏi trong nước hư hao thì cũng là suy vì hèn yếu; còn nước Sở tuy có chí anh hùng, tranh đoạt bá vương, song kẻ già cả thông thuộc đều chết hết, vả vua nó hoang dâm vô đạo, quân dân hờn oán, còn nước khác thì chẳng lo gì, duy có nước Triệu là chỗ yết hầu của nhà Tần ta, vả lại ải Giái Bài là nơi ngăn trở đường binh ta ra vào, Tiên đế thường muốn tranh đoạt mà chẳng đặng, cho nên không gồm thâu thiên hạ đặng. Nay nước Triệu tướng già binh yếu, thủa trước thường hiệp binh năm nước mà ngăn giữ chỗ yết hầu, song cũng không cự nổi binh ta, nay nó lo giữ nước nó không xong, có đâu lại đem binh mã phụ giúp.Nay bệ hạ đem binh đến đánh phá ải Giái Bài, thì dễ như trở bàn tay, hễ là Giái Bài phá đặng rồi thì nơi yết hầu yếu lộ đã thông, không ai ngăn trở chi nửa, xin bệ hạ nhân lúc dễ mà đánh thì trong một hồi trống ắt lấy đặng, như vậy thì oai danh lừng lẫy, các nước nghe đều vỡ mật, đến chừng đó thì có lo chi các nước chẳng chắp tay mà quy hàng." Tần Vương nghe tâu cả mừng mà rằng: "Trẫm có lòng ấy đã lâu. Song lo vì sáu nước, nếu nó hiệp sức với nhau ngăn trở ải Giái Bài, thì e đánh không đặng, mà trở lại làm mất nhuệ khí của ta". Nói vừa dứt lời, có quân sư là Kim Tử Lăng tâu rằng: "Thầy tôi là Hải Triều thánh nhân có tài phép hay, di sơn đảo hải, trên thì rõ việc thiên văn, và biết trước những việc vị lai quá khứ thường có nói, nước ta đang hưng, còn sáu nước phải mất, cho nên sai tôi cùng Vương Tiển xuống mà phò tá bệ hạ, gồm thâu sáu nước tóm về một mối, xin bệ hạ chuẩn theo lời tấu của Điện tây hầu, chẳng nên bỏ qua". Thủy Vương nghe hai người tâu, thì mừng lắm bèn nói: "Hai khanh đều là học trò người tiên, ắt rõ ý trời, thì trẫm y lời tấu, song chưa biết ngày nào khởi binh". Kim Tử Lăng tâu rằng: "Đến ngày mười ba tháng tám thì là ngày thiên địa nhựt nguyệt song huỳnh, trong sách có nói, ngày thiên huỳnh đạo là rồng làm mưa, còn ngày địa huỳnh đạo, tướng dấy binh, như bệ hạ muốn ngự giá thân chinh, thì đúng ngày ấy tốt hơn". Thủy Hoàng nói: "Trẫm y theo ngày ấy hưng binh, song trong quân sùng ai làm soái đặng?" Xảy có quan thừa tướng Cam La tâu rằng: "Chương Hàng là người tuổi tác, túc trí đa mưu và lại dõng quán tam quân người ấy khá dùng làm chức nguyên soái đặng". Thủy Hoàng liền phong cho Chương Hàng làm chức Đại nguyên soái, lãnh ấn Đô chiêu thảo, điều khiển Đông Tây Nam Bắc các đạo văn võ quan binh, và cho một cây gươm Long Phụng kiếm tiền trảm hậu tấu, lại phong Vương Tiển làm chức kiếm tiền hộ chánh ấn tiên phuông, Triệu Cao làm tả giám quân, Tôn Ninh làm hữu giám quân, Nhân Chơn làm tả quân thống lãnh, Võ an quân là Bạch Khỉ làm hậu đội giải lương, còn Kim Tử Lăng làm tham toán. Chương Hàng cùng Vương Tiển tới giáo trường điểm chọn binh hùng tướng mạnh cho sẵn, đặng chờ đến ngày mười ba khởi binh, lệnh truyền rồi, Thủy Hoàng ngự giá về cung. Quangs âm thấm thoát ngày tháng như thoi, xảy đến ngày mười hai tháng tám, Thủy Hoàng truyền chỉ cho bọn Chương Hàng đều tựu đến giáo trường hầu trực, lệnh truyền rồi các nơi xe ngựa nhộn nhịp rần rộ vang rân. Qua ngày thứ, Thủy Hoàng từ biệt tam cung lục viện, mà phó thác việc triều chánh, dặn dò xong rồi, truyền chỉ đẩy xe đến giáo trường tế cờ khởi binh.
Lúc ấy các quan văn võ bày yến nơi cửa Ngọ môn, đưa Thiên tử lên đường, Thủy Hoàng uống ba chung rượu rồi nhắm giáo trường thẳng tới, Đến nơi vào nhà diễn võ, thì đã có bọn Chương Hàng lạy ra mắt, Thủy Hoàng xem khắp bốn phía, quả nhiên quân binh tề chỉnh, lòng vua cả mừng, liền hạ chỉ tế cờ kéo binh. Tế cờ rồi, nổ chín tiếng pháo lớn, ba quân rần rộ ra khỏi giáo trường, nhắm Giái Bài quan thẳng tới, đi ngang mấy ải trong nước đều có quan binh ra thành nghinh tiếp. Ngày ấy Thủy Hoàng đang đi hậu đội, bỗng thấy Vương Tiển chạy ngựa đến dưới cờ, xuống ngựa tới trước Long Phụng tán quỳ tâu rằng: "Đại binh đi đã tới ải Giái Bài còn cách chừng năm dặm, xin bệ hạ liệu định. Thủy Hoàng bèn hạ chỉ an dinh, phát ba tiếng pháo đại binh dừng lại, đội ngũ xây lập trường phòng, và dựng Kim Đính huỳnh la trướng. Thủy Hoàng vào trướng, truyền chỉ rằng: "Ngày nay hành quân cực nhọc,cho các quan văn võ miễn triều". Chúng tướng vâng chỉ, ai về trướng nấy nghỉ ngơi.
Nói về ải Giái Bài ấy thuộc về đất biên cương nước Triệu, là nơi yết hầu của nước Tần ra vào, song nhà Tần mạnh bạo, nhiều khi muốn làm hại các nước mà không đặng vì ải ấy ngăn trở, vẫn là một ải rất trọng yếu, cho nên nước Triệu sai binh rồng tướng mạnh ở nhà gìn giữ, trong ải có một viên tổng binh, họ Liêm tên Kiệt, vốn là con của Liêm Pha, tinh thông thao lược, võ nghệ siêu quần, và có vài mươi viên phó tướng giữ gìn ải ấy, cách vài ngày trước thì có quân phi báo rằng: "Vua Tần chọn ngày mười ba tháng tám thì dấy binh thâu gồm sáu nước, phong Chương Hàng làm nguyên soái, Vương Tiển làm tiên phong, ngự giá thân chinh, chẳng bao lâu thì đến ải mình". Liêm Kiệt nghe báo, truyền lệnh, những dân ở ngoài thành đều dời vào trong thành, còn nhà cửa nhân dân ở ngoài, thì đỡ phá hết, và dự bị cung tên, gỗ đá và gìn giữ bốn phía đóng chặt cửa thành, ngày ấy lối giờNgọ, bỗng nghe ngoài thành pháo nổ vang trời, quân reo dậy đất, thì biết là quân Tần đến, bèn vội vàng dẫn chúng tướng lên thành xem, quả thấy xa xa bụi bay mù mịt, sát khí tối tăm.
Thật là:
Cờ phất lao xao sông núi động,
Khí lên nghi ngút cỏ cây kinh.
Liêm Kiệt coi rồi truyền lệnh quân binh giữ thành, phải cho hết lòng cẩn thận, rồi quày ngựa xuống thành an nghỉ, qua ngày thứ lên trướng, quân kỳ bài giữ thành vào báo nói: "Có tướng Tần đến khiêu chiến, xin nguyên soái liệu toan". Liêm Kiệt bèn ngó chúng tướng mà hỏi rằng: "Có vị tướng quân nào dám ra thành mà đánh cùng tướng Tần chăng?s" Nói vừa dứt lời bỗng nghe đại tướng là Hạ Khai Cơ, ứng tiếng lên nói rằng: "Tôi xin lãnh mệnh". Liêm Kiệt mừng, nói: "Tướng quân hãy dẫn năm trăm binh mã, ra thành giao chiến, phải rất cẩn thận". Hạ Khai Cơ vừa mới lãnh chiến lệnh, xảy đâu trong đội xông ra một người nói với nguyên soái rằng: "Tiểu tướng xin đi cùng Hạ tướng quân". Liêm Kiệt coi lại người ấy, vẫn là chánh ấn tiên phuông tên Vương Bôn. (Nguyên người này có sức mạnh bằng cả ba quân, cũng là tay hảo hớn số một bên nước Triệu, tuổi chừng hai mươi mốt, mình cao một trượng, lưng lớn mười vây). Liêm Kiệt cả mừng nói rằng: "Nếu được tướng quân cùng Hạ tướng quân ra trận, thì ắt chém tướng không kịp trở cờ". Hai tướng lãnh lệnh, từ biệt nguyên soái, nai nịt, tay cầm binh khí, thót lên ngựa ra đến dưới thành, phát ba tiếng pháo mở rộng cửa thành, Hạ Khai Cơ giục ngựa qua khỏi điếu kiều, ngó thấy trước mặt có năm trăm binh Tần, dàn ra một hàng, ở trước một viên đại tướng, đầu đội thiết khôi, mình mặc tạo la bào, cởi con ô dải báo tay cầm trượng bát xà mâu oai phong lẫm lẫm, sát khí đằng đằng, thì có ý khen thầm, bèn giục ngựa lướt tới hỏi:'Tần tặc, sao vô cớ mà xâm lấn bờ cõi ta vậy, hãy thônh tên họ, chớ cái đao ta chẳng chém đứa vô danh". Vương Tiển nghe hỏi thì nạt lớn lên rằng: "Ta là Tần Vương giá hạ, làm chức Điện Tây hầu, gia phong tiền bộ chánh ấn tiên phong, ta đây họ Vương tên Tiển, như biết ta lợi hại thì mau mauxuống ngựa quy hàng, ta sẽ tha cho, còn nếu trì hoãn thì ắt làm con quỷ không đầu". Hạ Khai Cơ không phải là tay đối thủ với Vương Tiển, cho nên đánh chưa đặng vài hiệp bị một mâu té nhào xuống ngựa, Vương Tiển lướt tới vừa muốn cắt lấy thủ cấp, bỗng nghe tiếng kêu vang như sấm, mà nói rằng: "Tần tướng không đặng làm dữ, có ta đây". Vương Tiển quay đầu lại thấy một viên tiểu tướng, môi son răng trắng, đầu đội mão tứ phụng mình mặc kim giáp, tay cầm kim bôi đao, cỡi ngựa báo huê, hầm hầm giục ngựa hươi đao chạy lại, Vương Tiển nạt rằng: "Bớ tiểu tướng, mi có biết oai danh ta là Vương Tiển đây không? Sao chẳng quày ngựa chạy trốn cho rồi mà còn dám ra trận, vậy mi chẳng sợ chết hay sao? Hãy xưng tên họ cho ta rõ". Vương Bôn nghe nói, cười lớn rằng: "Ta là dưới cờ Liêm nguyên soái tiền bộ tiên phong, tên là Vương Bôn, cuồng đồ chớ chạy đề ta bắt mi đặng trả thù cho Hạtướng quân". Nói dứt lời hươi đao chém tới Vươnh Tiển đón đánh, đánh được năm mươi hiệp, Vương Tiển thấy Vương Bôn đao pháp tinh nhuần lại thêm tướng mạo siêu quần, thì trong lòng rất mừng, bèn nghĩ thầm rằng: "Tên tiểu tướng này quả nhiên mạnh bạo, làm sao mà dụ cho nó về đầu, thì nhà Tần ta cũng thêm được một cánh ray nữa". Rồi đánh luôn đến một trăm hiệp, ngó thấy Vương Bôn đánh chừng nào càng mạnh thêm chừng nấy, còn Vương Tiển thì cả mình mồ hôi như xối, hai tay bủn rủn, bèn nghĩ rằng: "Thằng tiểu tướng này quả nhiên khí huyết rất mạnh mẽ, mình không phải là tay đối thủ của nó, chi bằng ta giả thua mà chạy đặng dùng bửu kiếm giết nó mới xong". Nghĩ rồi bèn đâm bậy một mâu quay ngựa nhắm phương Nam chạy dài, Vương Bôn ngó thấy nạt lớn rằng: "Mi là thằng tướng dở, sao lại ra chỗ sa trường làm chi, mi chạy đi đâu cho thoát, ta quyết theo mà bắt cho đặng". Nói rồiVương Bôn rượt tới gần thì trong lòng nghĩ thầm: "Nếu ta liệng bửu kiếm lên thì thằng tiều tướng này chắc phải chết, không sống đặng, như vậy thì há chẳng uổng lắm sao, vậy ta khuyên dỗ cho nó về đầu, coi nó có chịu cùng chăng". Lúc ấy Vương Bôn đã rượt tới, hươi đao nhắm sau lưng Vương Tiển chém nhầu, Vương Tiển liền quày ô dãi báo, cử mâu lên đỡ và nói rằng: "Tiểu tướng quân hãy dừng lại, ta chẳng phải là đánh không lại ngươi đâu, nguyên vì ta thấy nhà ngươi võ nghệ siêu quần, ý ta muốn khuyên người về đầu. Vốn ta vâng mệnh thầy ở nước Bảo Ly động vân quan, là Hải Triều thánh nhân, sai xuống núi bảo hộ vua Tần, gồm thâu thiên hạ, tướng quân nếu biết thời, sao chẳng về đầu nước ta, ngày sau sẽ đặng lưng mang ngọc đái, há chẳng tốt hơn sao?" Vương Bôn nghe nói đáp rằng: "Vương Tiển người chớ nói xàm, tiểu tướng nay quyết lấy cho được cái đầu ngươi".
Nói rồi hươi đao lên chém, Vương Tiển cũng cử mâu rướt đánh, giận nói rằng: "Thằng con nít không thông thời vụ, mi nói ta sợ mi sao?" Rồi đánh tới mười hiệp, Vương Tiển quả thiệt đánh không lại Vương Bôn rồi phải thua chạy. Vương Bôn đuổi theo. Vương Tiển đang chạy xảy nghe sau lưng có tiếng lạc ngựa reo rân, thì biết là Vương Bôn rượt tới, bèn dắt cây xà mau dừng con ô dải báo, lấy ra một cây tru tiên kiếm, vừa muốn liệng lên, bỗng nghe một tiếng vang rân, bèn ngoái lại, nguyên vì Vương Bôn tham công nóng nảy, giục ngựa gấp quá, nên con báo huê đã bị vấp chân trước làm Vương Bôn té nhào xuống ngựa. Vương Tiển ngó thấy rất mừng liền quày báo, hươi mâu nhắm ngay bụng Vương Bôn đâm tới.
Phá Giái Bài Liêm Kiệt bỏ mạng
Đánh Yên thành Vương Tiển ra oai
Nói về Vương Bôn té nhào xuống ngựa, Vương Tiển hươi mâu tới đâm, vùng nhớ trực lại Vương Bôn là người trẻ tuổi anh hùng bèn dừng mâu nói rằng: "Ta tha ngươi về thay ngựa khác, rồi sẽ ra mà đánh cùng ta". Làm cho Vương Bôn hổ thẹn, mặt mũi sượng trân lồm cồm đứng dậy quỳ xuống đất nói rằng: "Tôi là Vương Bôn bị té vấp ngựa, chắc phải chết rồi, mang ơn tướng quân dưới thương rộng tình, dung tha tánh mạng, song tiểu tướng này không phải là đứa vong ân, nay tình nguyện về đầu đặng giúp sức tướng quân". Vương Tiển rất mừng, nói: "Tiểu tướng quân võ nghệ cao cường, nay chịu quy hàng thiệt rất may cho nước Tần lắm, vậy xin tiểu tướng theo ta trở về ra mắt chúa thượng". Nói rồi đều lên ngựa chạy tuốt về dinh Tần, lúc ấy binh tướng bên Triệu ngó thấy Vương Bôn rượt theo tướng giặc, giây lâu không thấy trở về, kế thấy binh Tần áp lại cắt lấy thủ cấp Hạ tướng quân, thì không dám ra giành gi&ou?" ït, đến chừng thấy Vương Bôn cùng Vương Tiển, hai người cỡi ngựa nhắm dinh Tần đi tuốt, biết là Vương Bôn đầu giặc rồi, bèn rủ nhau chạy trốn, Vương Tiển cũng chẳng rượt theo, bèn dẫn Vương Bôn vào dinh ra mắt Chương Hàng, tỏ hết các việc rồi dẫn vào huỳnh la bửu trướng ra mắt Thủy Hoàng mà tâu hết nguồn cơn. Thủy Hoàng xem thấy Vương Bôn rõ ràng một đấng nhân tài, oai phong lẫm lẫm, vả lại tuổi trẻ anh hùng, thì trong lòng cả đẹp, nói rằng: "Tướng quân không hiềm tị, đến đây đầu hàng, thệt rất may cho trẫm lắm. Vậy khanh hãy cùng với Vương Tiển hiệp sức, ngày sau có công trẫm sẽ gia thưởng". Nói rồi liền phong cho Vương Bôn làm chức phó tiên phong. Vương Bôn lạy tạ ơn rồi lui ra, bèn đến ra mắt quân sư Kim Tử lăng và Nguyên soái Chương Hàng, lúc ấy Vương Tiển đã bày tiệc saÜn nơi dinh mình, rồi thỉnh Vương Bôn về dinh uống rượu, hai người ăn uống bàn luậnviệc võ nghệ, Vương Tiển xưng rằng: "Mình có phép thuật cao cường, và có cây tru tiên bửu kiếm, muôn người không dám cự địch, ấy là phép của ông Hải Triều thánh nhân cho, hay chém đặng thiên la đại tiên". Lúc ấy Vương Bôn đứng dậy nói rằng: "Tiểu tướng có một lời bày tỏ, xin tướng quân đoái tưởng, tôi thuở nhỏ mồ côi cha mẹ, nay mang ơn tướng quân nơi trận chẳng giết, lại có lòng thương tưởng, nay ý to?" irc;i muốn lạy tướng quân mà kiến làm cha, chưa biết tướng quân khứng nạp cùng chăng?" Vương Tiển vẫn có lòng, nay nghe Vương Bôn nói thì trong lòng mừng lắm, mà rằng: "Tôi có tài cán chi đâu mà khuất tướng như vậy". Vương Bôn không nghe, bèn phò Vương Tiển bằng cha, càng thêm thân ái hơn nữa, rồi uống rượu đến canh ba mới tan, Vương Bôn cũng theo Vương Tiển vào dinh mà an nghỉ. Qua ngày thứ, Vương Tiển bèn đem việc ấy tâu cho Thủy Hoàng cùng Chương Hàng hay, Thủy Hoàng rất mừng truyền chỉ bày yến chúc mừng cho Điện Tây hầu.
Nói về binh Triệu thua chạy về ải, báo cùng Nguyên soái rằng: "Hạ tướng quân tử trận, còn Vương tiên phong đã đầu Tần rồi". Liêm nguyên soái nghe báo nổi giận, nhảy nhót nạt lên như sấm mắng rằng: "Vương Bôn, mi là thằng phản chúa, tham sanh quý tử, bổn soái đãi mai không bạc, sao chẳng lo trả ơn, mà trở lại đầu hàng nước giặc, nếu bổn soái không bắt đặng thằng phản chúa này, mà phân thây muôn đoạn, thề chẳng làm người". Nói rồi hối quân thắng ngựa vừa muốn ra thành, các quan can gián nói rằng: "Ngày nay trời đã tối rồi, đánh chẳng đặng đâu, xin Nguyên soái hãy bớt cơn lôi đình, chờ sang ngày sẽ ra binh, cũng chẳng muộn gì". Liêm Kiệt thấy chúng tướng khuyên dứt, túng phải nghe theo, qua ngày thứ, bèn dẫn chúng tướng cùng một ngàn binh phát pháo ra thành, xông đến dinh Tần, kêu chỉ quyết Nguyên soái nhà Tần ra mà đối địch, binh Tần vào báo. Ngyên soái bèn tâu với Thủy Hoàng, Thủy Hoàng nói: "Trẫm đang cùng Vương huynh chúc mừng, vậy Nguyên soái dẫn binh ra thành hội chiến, thì ắt cả đặng trọn tháng, để trẫm bày một tiệc dự thưởng công cho Nguyên soái". Chương Hàng vâng chỉ ra khỏi bửu trướng, bèn dẫn Yên Dịch Tôn Năng ra cùng Liêm Kiệt giao chiến.
Lúc ấy Thủy Hoàng bày tiệc cùng Vương Tiển, Vương Bôn chúc mừng, đang ăn uống, Thủy Hoàng hỏi Liêm Kiệt là người thế nào, Vương Bôn tâu rằng: "Liêm Kiệt là con Triệu Liêm Pha, tánh tình trung trực, sức mạnh muôn người, không ai dám địch". Thủy Hoàng nói: "Liêm Kiệt có tài anh hùng như vậy, thì trẫm cùng hai vị vương huynh ra dinh lược trận". Hai người liền đứng dậy tâu rằng: "Chúng tôi xin bảo giá".
Thủy Hoàng cả mừng, truyền chỉ đem ngựa, rồi hai người bảo giá ra khỏi dinh, lúc chưa đi thì nghe chiêng trống vang tai, ra đến ngoài dinh ngước mặt xem coi, thấy sáu vương đại tướng đánh vùi với nhau.
Ấy là:
Thương đỡ đao rồi đao đỡ thương,
Thương qua đao lại chẳng ai nhường,
Tuy hay chỗ ấy là nơi chết,
Song phải liều mình với quốc vương.
Xem thấy Chương Hàng thì đánh với Liêm Kiệt, còn Yên Dịch thì đánh với Tất Vinh Phu, Tôn Năng binh khí đỡ nghe rang rảng. Thủy Hoàng truyền chỉ đánh trống dường như sấm dậy. Chương Hàng nghe đánh trống thì biết có Thủy Hoàng lược trận, người người đều nổ lực giương oai. Tất Vinh Phu bị Yên Dịch chém một đao té nhào xuống ngựa, rồi áp lại tiếp cùng Tôn Năng và đánh Lang Vân, lúc ấy Lang Vân đang ra sức đánh Tôn Năng, ngó thấy Yên Dịch xốc tới tiếp đánh, thì ráng hết sức mà đánh với hai người, đánh đặng hai mươi hiệp, cả mình mồ hôi ướt đầm, trong lòng hoảng kinh, bị Tôn Năng đâm một thương nơi sườn tả, Lang Vân la lên một tướng tránh qua bên hữu, ô hô ai tai. Lúc ấy Yên, Tôn hai tướng áp lại vây đánh Liêm Kiệt, dẫu Liêm Kiệt có tài bay lên trời đi nữa, song hai tay khó nổi địch với ba người, rồi phải quày ngựa chạy về bổn trận, binh Triệu thấy Nguyên soái bị thua, thì nhượng cho Nguyên soái chạy qua khỏi, liền trương cung lắp tên bắn vãi binh Tần, bên kia Chương Hàng xem thấy binh Triệu rất đông, khó xông pha đặng, bèn ngay ngựa thâu binh trở về, phò Thủy Hoàng vào trướng.
Nói về Liêm Kiệt bị thua chạy về bổn trận, ngó thấy binh Tần chẳng rượt theo nữa, thì kéo binh vào thành, truyền lịnh quân?" h gìn giữ thành trì cho chắc chắn, rồi vào soái phủ viết tờ biểu chương sai người suốt đêm chạy về trào tâu. Triệu Vương tiếp đặng bổn chương thất kinh, cùng chúng tướng thương nghị, liền viết tờ cáo cấp sai quan đi các nước viện binh.
Nói về năm nước xem thấy văn thơ của Triệu Vương, thì biết vua Tần dấy binh gồm thâu sáu nước, thì ai nấy cũng không kế chi tính đặng, vì luôn mấy năm thất mùa đói khát, lo nước mình không xong có đâu đem binh mà cứu giúp nước ngoài cho đặng, đều gởi lại văn thơ nói dối rằng: "Chẳng bao lâu thì đem binh đến tiếp".
Nói về ải Giái Bài quan, Liêm Kiệt từ lúc sai người về cùng triều dâng tờ cáo cấp, đến nay đã hơn năm ngày, cớ sao chẳng thấy phát binh đến cứu, thì lòng lo sợ lắm, phần thì luôn mấy ngày bị binh Tần đánh phá rất gấp. Liêm Kiệt ngày đêm phải bổn thân dẫn binh lên thành ngăn giữ, đêm ấy vừa đến canh tư, góc thành bên Tây, xảy bị binh Tần bắc thang trèo lên hãm thành, binh Triệu cự không lại, rã nhau chạy trốn, có người phi tính việc chi, lật đật dẫn chúng tướng chạy qua cửa thành bên Đông, ý muốn mở cửa mà chạy trốn về triều. Không dè gặp đạo binh Vương Tiển đón đường, hai người đánh nhau. Lúc ấy hậu đội binh Tần kéo vào thành pháo nổ vang trời, Chương Hàng liền dẫn chúng tướng áp lại vây đánh Liêm Kiệt, Liêm Kiệt liệu kế ra cửa Đông không đặng, bèn nhắm phía Tây mà chạy, lại gặp Vương Tiển đánh một hồi nữa, lúc ấy binh Tần áp lại phủ vây, Liêm Kiệt chẳng sợ, một đao mà cự với trăm ngàn binh khí, đánh giết tưng bừng, dừng như mãnh hổ tuôn vào bầy dê. Kim Tử Lăng ngó thấy Liêm Kiệt quả nhiên anh hùng, chúng tướng đánh không hơn đặng, bèn giục mai huê lộc xông vào, chúng tướng ngó thấy quân sư vào trận, đều tránh vẹt hai bên, lúc ấy Liêm Kiệt ngó thấy một người đạo nhân cỡi nai đến đánh, bèn giục ngựa lướt tới, song không biết Kim Tử Lăng là lợi hại, đánh chưa mấy hiệp, Kim Tử Lăng bèn lấy ra một cái kêu là định trie&agra?" châu, liệng giữa trời hào quang chiếu sáng, xoay vầng trên không, nhắm ngay đầu Liêm Kiệt rớt xuống, khá thương:
Anh hùng chưa bước lăng vân các,
Hồn phách trước lên uổng tử thành.
Lúc ấy Liêm Kiệt bị bảo châu đánh nhằm, té nhào xuống ngựa, binh Tần áp lại cắt lấy thủ cấp. Thủy Hoàng dẫn binh thị ngự vào thành, đến nơi soái phủ truyền lệnh chiêu hàng, cấm binh sĩ không cho chém giết. Chúng tướng đều vào soái phủ tung hô xong rồi, Thủy Hoàng truyền chỉ cả bày diên yến thưởng công, nghỉ ngựa ba ngày rồi sẽ dấy binh đánh đánh dẹp các nước. Qua ngày thứ, Thủy Hoàng ngự ra soái trường, các quan tung hô rồi, Thủy Hoàng nói rằng: "Nay phá đặng ải Giái Bài, vậy chư khanh thương nghị đáh nước nào trước?". Kim Tử Lăng tâu rằng: "Cách ải Giái Bài hai mươi dặm có đường rẻ làm ba, một nẻo thông qua Dịch Châu Yên Sơn, còn một nẻo thông qua Đông Tề Lâm Tri, còn một nẻo qua Triệu Quốc Hàn Đang, theo trí mọn tôi tưởng, nay nước Tề vuaTương Vương mới lên làm vua, thì kho đụng không trống, còn nước Triệu thì binh hèn tướng yếu, đều chẳng đủ lo, duy nước Yên, vuaChiêu Vương tuổi tuy già cả, song thông minh tài trí, binh muôn đặng 4, 5 mươi muôn, chiếu tướng vài mươi viên, vả Nguyên soái đó là Tôn Tháo, dòng của Tôn Võ, trên hiểu thiên văn, dưới thông địa lý, từng quan chinh chiến, các nước chư hầu nghe danh tiếng, nếu giết đặng ấy mà bình đất Dịch Châu trước, thì lấy các nước kia dễ như trở bàn tay". Thủy Hoàng nhận theo lời tâu, rồi nghỉ ngơi ba ngày dấy binh nhắm Yên thành thẳng tới, lại để tướng giỏi ở giữ Giái Bài đặng tiếp ứng lương thảo.
Nói về vua nước Yên từ tiếp đặng văn thơ nước triệu viện binh cầu cứu, thì biết vua Tần dấy binh gồm thâu sáu nước, thì có ý muốn phát binh phụ giúp, ngặt vì binh ròng có ít, đủ giữ trong nước mà thôi, lấy binh đâu phụ giúp, bèn suy đi nghĩ lại một hồi, sai quan đô úy là Tôn Tháo lãnh năm muôm binh đến Yên Châu ngăn giữ đặng thám coi động tĩnh thế nào, nếu nước Tần phá ải Giái Bài rồi, thì giữ nơi yếu địa ấy, mà chống ngăn binh Tần, còn như chưa phá đặng ải Giái Bài thì kéo binh đến mà phụ với Lâm Kiệt ra sức giữ gìn". (Nguyên Tôn Tháo này là cha của Tôn Tẩn ở núi Thiên Thai tuổi đã bảy mươi, sức còn, hay kéo nổi cây cung cứng hai thạch, mỗi ngày ăn hết một đấu gạo, cho nên tuổi tác tuy già song cũng là một viên dõng tướng, làu thông thơ lược, nên vua Chiêu vương sai đem binh cứu giải Giái Bài, và giữ biên cương nước mình). Ngày ấy Tôn Tháo lãnh chỉ năm muôn binh ròng, suốt đêm ra khỏi Dịch Châu, nhắm ải Giái Bài thẳng tới, đi chưa đến thì có quân thám thính báo nói: "Binh Tần đã đánh lấy ải Giái Bài rồi, nay kéo binh tới đánh nước mình nơi Dịch Châu trước". Tôn Tháo nghe báo suốt đêm kéo binh tuốt đón biên quan ngăn giữ đặng phòng giao chiến. Nguyên người giữ ải biên qua nước Yên, làm chức tổng soái, là hai người con của Tôn Tháo. Đại lão gia tên là Tôn Long, nhị lão gia tên là Tôn Hổ, đều là anh em ruột của Tôn Tẩn. Hai anh em ngày kia tiếp đặng văn thơ, thì biết cha mình đến hiệp sức giữ ải thì cả mừng, bèn ra khỏi thành năm dặm nghinh tiếp vào thành, Tôn Tháo bước vào soái phủ mà ngồi, Tôn Long, Tôn Hổ lạy ra mắt, rồi đứng hầu hai bên. Tôn Tháo nói: "Binh Tần chẳng bao lâu thì đến, ắt có dấy động can qua, hai con cũng nên quyết tâm giữ gìn thành trì". Tôn Long, Tôn Hổ đều lãnh mạng, rồi đó Tôn Tháo bèn tả biểu chương về triều tâu cùng Chiêu Vương hay rằng: "Ải Giái Bài binh Tần đã lấy rồi, nay kéo binh đến thành nước ta". Tả rồi liền sai người về triều dâng biểu. Ngày ấy binh Tần kéo đến bên thành nước Yên, cách năm dặm an dinh. Chương Hàng lên trướng hỏi rằng: "Có ai dám lập công đầu chăng?" Lúc ấy có quan phó tiên phong là Vương Bôn bước ra lãnh mạng xin đi. Vương Tiển cũng xin lãnh binh ra trận, Chương Hàng cả mừng bèn dạy hai cha con Vương Tiển đem một ngàn binh dinh khiêu chiến. Hai người lãnh mạng ra khỏi dinh, lên ngựa dẫn binh tới thành, lập nên trận thế, rồi Vương Tiển đứng nơi trận, còn Vương Bôn xông tới khiêu chiến. Quân vào phi báo, Tôn Tháo khiến Tôn Long ra đánh, Tôn Long lãnh mạng nai nịt chỉnh tề, dẫn một ngàn binh phát pháo ra thành. Lúc ấy Vương Bôn nghe trong thành pháo nổ, xông ra hai cây cờ trắng, dẫn một đạo binh ra khỏi thành, ở trước có một viên đại tướng, đầu độingân khôi, mình mang ngân giáp, ngồi trên ngựa trắng, tay cầm bạch anh thương, dưới hàm râu bạc hoa râm, dài hơn sáu tấc, tuy là tuổi đã sáu mươi song oai phong lẫm lẫm, sát khí đằng đằng. Vương Bôn nạt lớn rằng: "Lão tướng hãy dừng ngựa đi, có ta đến chờ đây đã lâu, mau thông tên họ mà chịu chết cho rồi". Tôn Long xem thấy trước mặt là một viên tiểu tướng mạnh dạn dữ dằn.
Mình ngồi huê báo rõ oai phong
Mặc giáp rồng vàng ánh đỏ hồng,
Mạnh suốt ba quân còn tuổi treû?" ?" > Giáp phò Tần chúa rạng anh hùng.
Tôn Long coi rồi nạt rằng: "Ta là nguyên soái trấn giữ Yên Châu, tên là Tôn Long đây, ta cùng nước mi ai giữ cõi nấy, cớ sao lại dấy binh xâm phạm đất ta, nếu biết thời, mau mau về dinh cho chóng, bằng không kéo binh về thì phải chết nơi dưới ngựa". Vươ?" ?" acirc;n nghe nói cười rằng: "Bớ Tôn Long, thuở ta ở nước Triệu từng có nghe tên anh mi là tên dõng tướng bên Yên, nay sao chẳng quy hàng nước ta cho rồi, thì chẳng mất chức phong hầu". Tôn Long nổi giận mắng rằng: "Mi chớ nói phách, hãy coi ta lấy thủ cấp mi". Nói rồi hươi thương lướt đến mà đâm Vương Bôn, Vương Bôn lật đật cử thương rước đánh, đánh đến bảy mươi hiệp chưa đặng hơn thua. Vương Bôn khen thầm rằng: "Quả nhiên danh bất hư truyền, thương pháp tuyệt diệu, nếu ta lấy sức mạnh mà đánh thì ắt không hơn đó đặng, vậy ta dùng thế hồi mã thương mà giết nó mới xong". Nghĩ rồi bèn đâm bậy một thương rồi quày ngựa bỏ chạy, song chạy đâu cho khỏi, nguyên vì Tôn Long có tài bá bộ xuyên dương (trăm bước bắn trúng lá dương) nên chẳng rượt, liền lấy cung lắp tên nhắm ngay lưng Vương Bôn bắn ra một mũi. Lúc ấy, Vương Tiển đứng nơi trận ngó thấy rõ ràng, bèn kêu l&oci?" ?" rave;n lên rằng: "BớÙ con, tặc tướng nó bắn tên". Bên kia Vương Bôn quay đầu ngó thấy tên bay gần tới, thì la không xong rồi, liền trớ qua một cái chẳng kịp, bị mũi tên trúng vai bên hữu, chờn vờn gần rớt xuống ngựa, Tôn Long ngó thấy giục ngựa chạy tới như bay, bỗng nghe sau lưng có một tiếng kêu lớn rằng: "Chớ hại con ta, có ta đến đây". Tôn Long xem thấy người ấy cùng chúng tướng khác lạ:
La bào rực rỡ có thêu rồng,
Mình cỡi Ô Chùy chạy tợ dông,
Phổ hóa Thiên Tôn nay xuống thế;
Giúp phò Tần quốc dựng nên công.
Tôn Yên hỏi rằng: "Mi là tướng xứ nào phải xưng tên họ cho ta biết". Vương Tiển nói: "Mi muốn hỏi tên họ ta sao? Ta là Thủy Hoàng giá tiền, làm chức Chánh ấn tiên phong. Điện tây hầu Vương Tiển đây, sao mi dám cả gan dùng tên lén màbắn con ta, nay mi chạy đâu cho thoát". Nói rồi hươi cây trượng bát xà mâu nhắm ngay bụng Tôn Long đâm tới. Tôn Long cử thương đỡ khỏi rồi đánh vùi đến trăm hiệp. Vương Tiển thấy Tôn Long thương mã tinh thục, đánh chừng nào càng giỏi chừng nấy, bèn quay ngựa bỏ chạy, Tôn Long cười lớn rằng: "Tần tặc, mi chạy đâu cho khỏi, coi Nguyên soái rượt theo mà bắt mi đây này". Nói rồi giục ngựa đổi theo, Vương Tiển thấy Tôn Long rượt tới bèn lấy cây tru tiên kiếm, miệng niệm chơn ngôn liệng giữa thinh không, rồi kêu lớn rằng: "Bớ Tôn Long, mi chớ rượt theo, hãy coi bửu kiếm của ta kia kìa". ?" ?" rc;n Long nghe nói liền ngước mặt lên xem, thấy một ngọn gươmở trên vầng mây ngũ sắc bay xuống, liền la: "Không xong". Rồi lật đật lấy cung lắp tên muốn bắn cây gươm cho rớt xuống, không dè cây bửu kiếm ấy là vật báu, chưa kịp bắn mà gươm đã bay tới, nhắm ngay đầu Tôn Long chém xuống, Tôn Long né đầu qua bị cây gươm chém xả từ vai tới lưng, té nhào xuống ngựa.
Hỡi ôi!
Lão tướng nước Yên tài vô địch,
Thác vì gươm báu của họ Vương.
Vương Tiển bèn niệm chú thâu bửu kiếm lại, còn bên kia binh nước Yên áp ra giật lấy thây Tôn Long mà đem về thành, Vương Tiển giục ngựa đến thành khiêu chiến nữa.
Nói về binh Yên khiên thây Tôn Long đem về soái phủ, Tôn Tháo xem thấy rụng rời dường như muôn tên xoi ruột, liền té xỉu chết giấc, tả hữu vội phò cứu, giây lâu tỉnh lại bèn khóc rống lên. Tôn Hổ sa nước mắt nói rằng: "Gia gia xin chớ bi thương, để cho con ra trận quyết bắt sống thằng giặc này mà trả thù cho đại ca" Tôn Tháo gật đầu nói: "Con có ra trận thì phải giữ gìn cho lắm". Tôn Hổ vâng mạng, vội vàng mặc giáp đội mão, dẫn binh ra thành, phát ba tiếng pháo, xông tới trước trận, ngó thấy Vương Tiển thì giận lắm, máng rằng: "Đồ thất phu, mi dùng tà thuật mà hại anh ta, vậy mi chớ chạy, hãy coi đao này". Nói rồi hai tay cử đao,?" ?" acute;m ngay đầu Vương Tiển chém nhầu, Vương Tiển lật đật rước đánh, song võ nghệ Tôn Hổ không sánh kịp Tôn Long lại thêm lòng saÜn gấp báo cừu, cho nên đánh mới vài hiệp đầu thì đã dùng hết sức lực bình sanh. Vương Tiển thấy va hung dữ mạnhbạo như vậy, thì dùng chước nhu đánh pháp (nghĩa là khi đầu không dùng sức cho lắm, cứ đỡ gạt mà thôi, đến sau sẽ dùng sức mạnh ra đánh) cứ ngăn đỡ hoài mà không đánh lại, chờ đánh hơn bốn mươi hiệp cho Tôn Hổ có mòi yếu rồi, khi ấy ra sức mạnh hươi xà mâu đánh vùi, làm cho Tôn Hổ miệng đà thở dốc, đao pháp rối loạn, bị Vương Tiển đánh hất đao ra, rồi thuận tay nhắm ngay bụng Tôn Hổ đâm tới, Tôn Hổ ngăn đỡ chẳng kịp bị xà mâu vào bụng hét lên một tiếng té nhào xuống ngựa, Vương Tiển xốc lại thgủ cấp, binh Yên xem thấy Tôn Hổ chết rồi liền chạy trốn về thành, Vương Tiển chẳng rượt theo bèn đánh trống thắng trận kéo binh về dinh, lấy thuốc kim thương cho Vương Bôn thoa nơi dấu tên đâm, và cho vào hậu dinh an dưỡng.
Nói về binh Yên thua chạy vào thành, bèn đem việc Tôn Hổ bị Vương Tiển nhào xuống ngựa mà bẩm lại Tôn Tháo hay. Tôn Tháo càng thêm sầu thảm, các tướng khuyên giải hết lời rồi mới về phủ. Đêm ấy thương con nhớ trẻ không hề nhắm mắt, đến canh năm thức dậy nai nịt lên trươ&ugrav?" ?" ói với chúng tướng rằng: "Tần tặc hôm qua giết luôn hai đức con ta, vậy ta cùng với Tần tặc thề chẳng chung đứng trong đời". Truyền đem thương mã dẫn một ngàn binh cùng chúng tướng ra thành, giục ngựa chạy đến dinh Tần, kêu tên Vương Tiển ra đánh. Vương Tiển nghe báo bẩm cùng Nguyên soái lãnh ba quân ra dinh sắp bày đội ngũ, một người một ngựa xông ra trước trận, xem thấy một viên tướng già tuổi ngoài bảy mươi, năm chòm râu bạc, ngồi bạch long câu, tay cầm ngân thương oai phong lẫm lẫm, thì biết là Thoại lang quân tên Tôn Tháo. Vương Tiển ngồi trên ngựa xá nói rằng: "Lão tướng quân xin miễn chấp, vì tiểu tướng không xuống ngựa, tiểu tướng có một lời xin tỏ cho lão tướng quân nghe, tôi nghe vì lão tướng quân là người anh hùng cái thế, rạng danh bốn bể vậy tuổi hơn bảy mươi mà còn ra trận giao phong, nếu có sơ suất thì há chẳng mất oai danh hồi trước đi chăng? Chi bằng y theo lời tôi mà trở ngựa về thành, hãy sai tướng giỏi khác ra mà đối địch". Tôn Tháo nghe nói, nạt lớn lên rằng: "Cả gan cho cuồng tặc, hôm qua giết luôn hai đức con ta, nay lại khi ta già ca: Mi há chẳng biết cọp già mà co?". " h;n mạnh sao?" Vừa muốn giục ngựa đến đánh, bỗng nghe sau lưng có tiếng kêu nói rằng: "Cắt kê yên dung ngưu đao (cắt cổ gà đâu dùng dao mổ trâu) để tôi đánh nó cho". Tôn Tháo ngó lại thì thấy đại tướng Hàng Vinh lướt tới hươi đao mà đánh Vương Tiển. Vương Tiển cử mâu lên đỡ, đánh đặng mười hiệp.
Lão Đô uý chết trung vì nước,
Tiểu anh hùng thí võ trước sân
Lúc ấy có đại tướng bên Yên là Tô Ngươn, thấy Hàng Vinh đánh không hơn Vương Tiển, liền giục ngựa chạy ra tiếp đánh. Một mình Vương Tiển đánh với hai người, chưa đặng vài hiệp, Vương Tiển đâm Tô Ngươn một mâu té nhào xuống ngựa, Hàng Vinh vừa muốn bỏ chạy, rồi cũng bị Vương Tiển đâm một mâu sau lưng thấu tới trước bụng mà chết tươi. Tôn Tháo cả giận vỗ ngựa múa thương lướt tới.
Lúc ấy Vương Tiển đánh luôn ba tướng, mà chẳng có lòng sợ chút nào, đánh vùi một trận đến một trăm hiệp chưa định hơn thua.
Nói về Tôn Tháo hơn bảy mươi tuổi vì hôm qua khóc con quá độ tổn thương ngươn khí, cho nên đánh hơn một trăm hiệp sức đà yếu chậm. Vương Tiển thấy Tôn Tháo chẳng đặng mạnh mẽ như ban đầu, thì có ý muốn đâm Tôn Tháo một mâu, không ngờ Tôn Tháo hươi thương nhắm ngay mặt Vương Tiển đâm tới, Vương Tiển dùng mâu hất mạnh quá làm cây thương ngả vẹt hai bên, Tôn Tháo trở thương không kịp thì thấy mâu Vương Tiển đã tới trước bụng, bèn la: "Không xong rồi". Thì cây mâu xuyên từ bụng trước thấu sau lưng. Vương Tiển hai tay vít Tôn Tháo nhào xuống đất văng ra khỏi ngựa cách mười bước, gia tướng thấy chủ nhân chết thì xông ra giật thây khiêng chạy về ải, dùng quan quách tẩm liệm cốt hài cha con Tôn Tháo rồi bỏ thành, suốt đêm chạy về Dịch Châu.
Lúc Vương Tiển đánh trống đắc thắng về dinh lãnh công. Nguyên soái biên vào bộ công lao, qua ngày thứ, Chương Hàng truyền lệnh chúng tướng hãm thành, đến nơi thì thấy cửa thành mở thành mở hoác, quân dân bá tánh người người đầu đội hương đăng ra thành nghinh tiếp, đến trước ngựa Nguyên soái quỳ mọp xuống bẩm rằng: "Chúng tôi là dân nước yên tình nguyện đầu hàng xin Nguyên soái mở ơn rộng rãi như trời đất mà thứ dung tánh mạng". Nguyên soái nói: "Bọn ngươi có lòng mà đầu ta, ấy cũng mạng trời xui khiến, bổn soái đâu nỡ tàn hại, chúng ngươi hãy đứng dậy". Rồi sai Vương Tiển dẫn năm trăm binh vào thành tra xét thì không có binh phục chi cả, truyền lệnh đại binh kéo rốc vào thành, sai Yên Dịch đi rước Thủy Hoàng rồi Nguyên soái dẫn chúng tướng ra thành nghinh tiếp, Thủy Hoàng vào thành Yên Châu, lòng vui ý đẹp khao thưởng ba quân rồi để một vị phó tướng ở giữ thành trì, qua ngày thứ khởi binh nhằm Bảo Dịch thành thẳng tới.
Nói về cách thành Yên Châu vài trăm dặm có một tòa quan ải là Bảo Dịch quan, tướng giữ ải ấy là em thừa tướng nước Yên tên là Khuất Hưng, người ấy túc trí đa mưu, ngày nọ thấy gia tướng Tôn Tháo chạy tới phi báo thì mới hay rằng cha con Tôn Tháo đều tử trận hết và Yên Châu thành đã mất rồi, bèn nghĩ rằng, thành Yên Châu chắc chắn như vậy, lại thêm cha con Tôn Tháo dõng quán ba quân còn không giữ đặng thay, huống chi thành mồ côi nhỏ này tưởng khó mà giữ đặng, mới sanh một kế, bèn truyền lệnh cho bá tánh nhân dân trong thành chẳng luận giàu nghèo kíp tóm thâu vàng bạc của cải vận đem ra thành, dời qua Dịch Châu mà ở rồi truyền cho quân sĩ sắm đồ đăng hỏa để bốn phía thành chờ saÜn, lại sai vài mươi quân núp trong thành chờ chừng nào lửa ngoài thành cháy thì bốn phía đều đốt lên la hét trợ oai, rồi Khuất Hưng dẫn binh ra thành mai phục còn trên thành thì cắm cờ giáo cho nhiều đặng làm kế nghi binh.
Nói về binh Tần ngày ấy kéo tới thành cách mười dặm hạ trại an dinh, cha con Vương Tiển lãnh chỉ tới thành khiêu chiến đến nửa ngày cũng không thấy mộït người trên thành đáp ứng phải trở về dinh bẩm lại Chương Hàng. Chương Hàng cùng quân sư KimTử Lăng ra dinh mà coi một hồi rồi trèo lên gò cao dòm ngó trong thành. Kim tử Lăng nói với Chương Hàng rằng: "Ấy là không thành kế vậy, Điện tây hầu, người hãy bắc thang vào thành thám coi thê nào".
Vương Tiển bèn lãnh năm trăm binh qua khỏi Điếu kiều tới bên thành bắc thang rồi mỗi người cầm lấy một tấm bia che tên trèo tuốt lên thành thì thấy trên thành cờ xí rất nhiều mà không có người ngựa chi cả, bèn xuống trong thành tìm kiếm bốn phía khắp nơi cũng chẳng thấy ai rồi mở hoác cửa thành trở ra nghinh tiếp. Kim Tử Lăng truyền lệnh chẳng cho quân vào thành bèn cùng Chương Hàng, Vương Tiển dẫn ít viên chiếu tướng đi tuốt vào thành coi khắp nơi. Kim Tử Lăng nói: "Yên Tướng ắt là có mưu chi đây. Điện tây hầu phải đem một ngàn binh đóng tại thành như có binh Yên đến thì không nên ra đánh, cứ ngăn giữ đường đi mà thôi, rồi sai Triệu Cao lãnh năm trăm binh mai phục trên thành, dưới mỗi cây cờ thì đốt một lồng đèn của tần coi chừng có binh Yên đến gần mà đốt lửa xô cây gỗ xuống chẳng nên rượt theo". Rồi nói với Nguyên soái rằng: "Tôi tưởng có khi binh tướng của Yên đều mai phục hai bên thành, ý muốn sai tướng tầm kiếm lại e rừng bụi khó kiếm, chi bằng nhân kế nó mà mình ra kế, bức ngặt nó thì ắt lấy thủ cấp nó đặng". Nói rồi bèn sai Võ an quân lãnh một ngàn binh mã qua Yên Châu nơi đường nhỏ mà mai phục chờ cho binh mã của Yên đến bắt hết chẳng cho chạy thoát một người, bằng trái lệnh cứ theo quân pháp trị tội, lại sai vài mươi đại tướng tuần do bốn phía thành mà ngăn ngừa việc xảy đến. Tryền lệnh xong rồi quân sư cùng Nguyên soái vào dinh chong đèn mà ngồi.
Nói rồi Khuất Hưng chờ đến canh ba dẫn binh lén về ải thám coi, xa xa ngó thấy binh Tần đóng dinh trại bao vây chung quanh thành, rồi trèo lên gò cao mà coi thì thấy trên thành đèn lồng treo vô số thì biết binh Tần đều có phòng bị, khó bề hạ thủ bèn tính rằng: "Chỉ bằng ta đem binh đánh lấy Yên Châu lại mà ngăn cản đường đi làm cho nó vận đem lương thảo không đặng, Yên binh thì giữ phía trước còn ta thì ngăn phía sau, trong không lương thảo, ngoài không binh cứu chẳng lẽ nó chạy lên trời mà đi cho được". Tính rồi chẳng đốt lửa phía dinh bèn im lìm kéo quân đi theo đường nhỏ nhắm Yên Châu thẳng tới, đi chưa đặng vài dặm đường bỗng nghe pháo nổ vang trời xông ra một đạo binh Tần kêu lớn rằng: "Yên tặc đi đâu đó vậy, có ta Võ an quân chờ đây đã lâu". Khuất Hưng nghe liền quay ngựa chạy dài, Bạch Khỉ giục ngựa kéo binh rượt theo. Khuất Hưng túng thế phải quày ngựa lại đánh, đánh chưa mấy hiệp bị Bạch Khỉ đâm một thương té nhào xuống ngựa.
Ba tấc hơi còn mưu kế lạ,
Một mai thác xuống việc đều xong.
Bạch Khỉ giết đặng Khuất Hưng rồi bao nhiêu binh Yên đều cởi giáp đầu hàng. Bạch Khỉ bêu thủ cấp Khuất Hưng rồi trở về dinh lãnh công.
Nói về binh Yên mai phục dưới hầm chờ không thấy ngoài thành động tịnh chi cả bèn trèo thành chạy ra bị Triệu Cao bắt hết. Qua ngày thứ, Tử Lăng cho người tiếp rước Thủy Hoàng vào thành.
Nói về vua Chiêu Vương nước Yên ngày ấy lâm triều, xảy ra binh ải Yên Châu chạy về tâu rằng: "Ba cha con Thoại Lăng Quân đều tử trận, thành Yên Châu mất rồi, nay quan quách đem về còn để ngoài thành, xin bệ hạ liệu định". Chiêu Vương nghe tâu hãi kinh cứ như trên lầu té xuống, chẳng khác giữa biển chìm thuyền, khóc rống lên một tiếng té xỉu trên ghế, hai bên tả hữu vội vàng phò cứu, giây lâu tỉnh lại khóc mà nói rằng: "Thoại Lăng Quân hết lòng trung vì nước, ngày nay phải thác nơi tay Tần tặc, như vậy thì giang san của trẫm không bảo toàn đặng". Nói rồi sa nước mắt khóc ròng, chúng tướng ai ai cũng đều rơi lụy. Chiêu Vương truyền chỉ đem quan tài cha con Đô úy vào thành, rồi sai người đến Tôn phủ thông báo, Chiêu Vương buồn bực lui trào.
Nói về Yên Đơn công chúa ngày nọ đang ngồi vô sự thình lình giật chuyển tâm kinh đứng ngồi không an, bèn nghĩ rằng: "Ngày nay có việc chi lạ như vầy kìa, hay là có hung sự chỉ đây chăng?" Còn đang ngẫm nghĩ suy tính, bỗng thấy gia tướng ngoài cửa hơ hải chạy vào quỳ xuống bẩm rằng: "Lão quý nhân ơi, không xong rồi. đô úy thái lão gia cùng đại lão gia, nhị lão gia ở Yên Châu thành đều bị chết nơi tay Tần là Vương Tiển, nay quan quách đem về thành, lão quý nhân hãy ra cho mau mà tiếp tang". Yên Đơn công chúa nghe nói thất kinh, hét lân một tiếng té xỉu xuống đất.
Ấy là:
Kêu luôn ba tiếng khổ,
Ấm ức ngẹt ngang cổ.
Một mạng xuống suối vàng,
Thăm thẳm về địa phủ.
Thị nữ lật đật chạy tới đỡ dậy kêu réo om sòm.
Lúc ấy Cao phu nhân cùng Lý phu nhân đang ở trong phòng xảy nghe tin tức như vậy thì khóc oà, vội vàng chạy ra đại đường, xem thấy Yên Đơn công chúa hôn mê bất tỉnh, lật đật kêu người đem thuốc thang cấp cứu, giây lâu tỉnh lại khóc lóc nói rằng: "Không nghe lời thiếp, người đã già cả tuổi tác rồi mà còn ỷ oai phong mạnh mẽ gì, đến ngày nay bảo thiếp đừng buồn rầu sao cho đặng". Rồi day lại ngó Cao, Lý, hai vị phu nhân nước mắt tuôn rơi cuồn cuộn thì càng thêm thảm thiết, nói rằng: "Không dè nhà ta mắc lấy họa lớn như vầy, nay tuổi gần tám mươi như đèn ra giữa gió mà không có chút con đặng nuôi dưỡng thân già ngày sau mai táng, nay mạng già này ở lại làm chi". Nói dứt lời đứng dậy vừa muốn đập đầu vào thềm mà tự vận. Cao, Lý hai vị phu nhân lật đật ôm lại khóc, nói rằng: "Nếu lão quý phu nhân liều mình thì khiến cho bọn tôi biết làm sao đặng, vả lại việc lớntrước mắt, quan cửu cũng chưa đem vào, xin lão quý nhân tạm nguôi lòng sầu, đặng có lo toan việc lớn. Nói rồi đều khóc mùi mà quỳ xuống đất. Lão phu nhân nghe mấy lời khuyên giải, thì đỡ hai vị phu nhân đứng dậy, rồi dạy chúng gia nhân mặc đồ cư tang thọ chế, bèn cùng hai nàng dâu ra nghênh tiếp quan cữu vào thành, đến phủ đô úy nơi giữa trung đường, để ba cái quan cữu hình như chữ phẩm, dầu cho lòng dạ người có sắt đá đi chăng nữa, thì cũng phải động lòng rơi lệ, rồi lão công chúa cùng hai nàng dâu và cả nhà đều cử ai. Trong phủ đô úy náo nức chào rào dường như phiên giang đảo hải.
Nói về Yên Chiêu vương thảm sầu sanh bệnh về dinh an dưỡng bỗng thấy cung quan chạy vào tâu rằng: "Chẳng biết việc chi, cả triều văn võ nổi chuông trống thỉnh bệ hạ lâm triều". Chiêu Vương nghe nói vội vàng ôm bệnh ra triều, ngó thấy hai bên văn võ thần sắc đều biến, không rõ cớ chi, bèn vội vàng hỏi rằng: "Chẳng hay chư khanh có chuyện chi, gấp lắm mà đánh chuông thôi thúc trẫm ra triều?". Huỳnh môn quan quỳ xuống tâu rằng: "Nay có ngũ thành binh sai người đến báo rằng: Binh Tần đã qua sông Dịch Thủy rồi, vậy nên phải kinh động đến bệ hạ, xin bệ hạ liệu định". Yên vương nghe tấu cả kinh, nói rằng: "Binh Tần làm sao mà nó đến mau lắm quá vậy? Chưa đặng ba ngày đã thâu hết ba ải rồi, nay qua sông Dịch Thủy vậy có ai dám đem binh ra đó mà ngăn cự chăng?" Nói ra một tiếng thì chúng tướng chẳng khác nào như cá mắc câu, như chim bị bắn, đều lẳng lặng làm thinh. Yên vương giậnlắm nói rằng: "Triều đình đặt quan tướng ra để phòng khi ấy ứng dụng, nay thấy binh Tần đến thành thì co đầu rút cổ chẳng có một người dám đem binh ra ngăn cự, nếu vậy thì dùng bọn ngươi mà làm chi?".
Lúc ấy có quan thừa tướng tên là Khuất Sảng bước ra tâu rằng: "Xin bệ hạ bớt cơn lôi đình chi nộ, các quan nội triều có ai mà chẳng muốn hết lòng trung với nước, ngặt vì không phải tay đối thủ với tướng Tần, song chết không tiếc gì, sợ e binh thua nhục nước, tội ấy rất lớn". Chiêu vương nói: "Theo như lời thừa tướng phân thì nội trào ta không có người đối thủ với tướng Tần, vậy thì khí số nước trãm hết rồi, thôi thì ngự quan hãy đem văn phòng tứ bửu cho mau (là giấy viết mực, đồ của vua dùng viết thư) đặng trẫm viết tờ biểu đem đến dinh Tần đầu hàng phứt đi cho rồi, thì bọn ngươi khỏi chết, nhân dân không đồ thán". Khuất Sảng nghe nói cúi đầu tâu rằng: "Xin bệ hạ chớ vội gấp, khi hôm tôi xem thiên văn, tuy nhà Tần đương hưng, song nước ta cũng chẳng hề chi đâu, ngoài mộtt thắng ắt có cao nhân đến cứu". Chiêu Vương nói: "Quả thiệt như lời thừa tướng thì may cho xã tắclắm; nay thừa tướng bảo cử người nào ra thành nghinh địch". Khuất Sảng tâu rằng: "Như muốn ra thành cùng Tần tướng đối địch thì tôi sợ e thua nhiều thắng ít, theo trí mọn tôi tưởng, nay tôi xin tình nguyện lên thành mà phòng giữ binh Tần, bằng có điều chi sơ suất thì cả nhà tôi nguyện cam chịu tội". Chiêu Vương y theo phong cho Khuất Sảng làm Ngũ thành binh mã đại nguyên soái sớm đem binh ra thành ngăn giữ.
Nói về phó đô úy có vị tiểu anh hùng vốn là cháu bốn đời của Tôn võ, con Tôn Long tên là Tôn Yên, tuổi vừa mười tám, mặt như dồi phấn, môi đỏ tựa son, mày rồng mắt phụng, hai tay dài tới đầu gối, khi đứng ngồi mang khí tượng quân vương, tuổi tuy còn trẻ sức mạnh ngàn cân vốn là sao Kim tinh trên thượng giới chuyểân theo đầu thai, ngày sau đặng ngôi cữu ngũ (làm vua), ngày nọ đang lo rầu, ông cha mình đều chết nơi tay Tần tặc không biết kế chi mà trả thù cho đặng, bỗng nghe gia tướng báo rằng: "Binh Tần đã qua sông Dịch Thủy rồi". Thì lật đật bước lên nhà khách, vừa muốn vào triều ra mắt thánh thượng đặng xin binh ra đánh. Yên Đơn công chúa ngó thấy Tôn Yên thì sa nước mắt mà nói rằng: "Sao cháu không ở hậu đường ra đây có sự chi?". Tôn Yên nói, cháu đang lo vì không kế trả thù cho tổ phụ, nay nghe gia tướng báo rằng: "Binh Tần qua sông Dịch Thủy cho nên cháu đến đây cầu xin Tổ mẫu (bà nội) đem cháu vào triều ra mắt chúa thượng, xin lãnh binh đánh giặc mà trả cái thù chẳng đội trời chung". Yên Đơn công chúa nghe nói nạt lớn rằng : "Thằng con nít chưa biết gì, ngũ còn lăn lộn không hay mày dễ chẳng biết ông cha và chú mày, anh hùng mạnh mẽ là dường nào, mà còn phải thác nơi tay Vương Tiển thay, huống chi mày là đứa con nít bé thơ muốn đòi ra trận mà chịu chết hay sao? . Còn chẳng đi vô cho rồi đi". Tôn Yên nghe tổ mẫu nói lật đật quỳ xuống thưa rằng: "Cháu tuy còn nhỏ nhưng mà còn võ nghệ tinh thông, nay cháu không ra mà báo cừu thì lấy ai thay thế cho cháu". Công chúa nói: "Cháu tuy học tập võ nghệ tinh nhuần, song cũng chưa từng ra chốn chiến trường". Tôn Yên nói: "Tổ mẫu không tin, vậy thì để cháu ra thí võ cho tổ mẫu coi". Nói rồi xách thương ra trước thềm hươi múa, lúc đầu còn thấy mình đến sau nghe thương bay vùn vụt chẳng thấy hìnhngười. Có thơ khen rằng:
Nhấp nhoáng hoa bay múa rất màu,
Sáng ngời chói mặt chạnh lòng sầu.
Nghề văn nghiệp võ gồm no đủ,
Sức đáng ngàn thoi vạn hộ hầu.
Tôn Yên múa một đường thương pháp ấy thiệt là cả nhà đều chóa mắt. Yên Đơn công chúa cùng Cao, Lý phu nhân xem thấy trong lòng rất mừng thầm, đều khen rằng: "Rõ ràng thiệt con nhà dòng tướng". Tôn Yên dừng thương lại rồi chạy vào nhà, mặt không đổi sắùc, hơi thở chẳng mệt, bèn hỏi tổ mẫu rằng: "Đường thương ấy có cự đặng Vương Tiển chăng?" Công chúa nạt rằng: "Mày há chẳng biết dòng họ Tôn duy còn có một mình mày đó mà thôi sao? Vả lại bên ngoại mày là Chiêu Vương chẳng có con, hai bên cùng đều nương cậy một mình mày đó mà thôi, nếu mày có sơ suất đến chi thì biết làm sao đặng.' Bỗng thấy sau hậu đường chạy ra một đứa con gái mình mặc đồ tang kêu nói rằng: "Lời nói của ca ca rất phải lắm, tôi cũng muốn ra mà trả cái thù ấy cho đặng." Công chúa coi lại thì là tiểu thơ (nguyên tiểu thơ này là con của Tôn Hổ, vốn là sao nguyệt bột tinh trên trời xuống phàm,học trò của bà Lê sơn lão mẫu, mỗi đêm ngủ chiêm bao thấy truyền dạy võ nghệ, tuổi lên mười bốn học đặng đao mã tinh nhuần thông thuộc binh thư) nhân thấy Yên Đơn công chúa chẳng cho Tôn Yên xuất trận, thì bước ra nói rằng: "Phụ cừu bất cộng đái thiên (cừu cha chẳng đội trời chung) nếu ca ca nay chẳng ra trận thì tổ mẫu cùng mẫu thân Lý ưng phải kiếm chước đặng trả thù cho tổ phụ cùng phụ thân mới phải, huống chi ca ca võ nghệ cao cường, thì có lẽ đâu chẳng chịu đi". Yên Đơn công chúa nói: "Mi là một đứa con gái bé thơ trong buồng the có biết chi mà nói, thằng Vương Tiển là học trò nước Ảo Ly quốc Vân quan, động ông Hải triều thánh nhân, pháp thuật tinh thông và có bửu kiếm nên rất lợi hại, lại thêm thương thác nơi tay nó, nay ta đâu khứng cho anh mày ra trận". Tôn Yên nghe nói liền đứng dậy mà rằng: "Tướng Tần là Vương Tiển nó đã giết ông tôi và cha tôi, thìcừu ấy sâu như biển, nay không ra mà đánh với nó thì cũng chẳng làm con người mà làm chi". Tiểu thơ nói: "Ca ca nói rất phải, nếu ca ca chẳng ra mà trả thù, thì em cũng nguyện ra mà đánh với nó". Yên Đơn công chúa giận nạt rằng: "Một đứa con nít yếu đuối ma đòi ra trận làm chi". Tiểu thơ nói: "Tổ mẫu phân lời ấy sai rồi, xưa nay đàn bà con gái lập công nên nghiệp cũng chẳng thiếu chi, như là Chung Thái Chơn bên nước tề há không phải là đàn bà sao, mở mang nghiệp bá nhà Tề, các nuớc nghe danh đều vỡ mật, tôi tuy bất tài nhưng cũng là học trò của bà Lê Sơn thánh mẫu, đao pháp tinh thông, há đi sợ tướng của Tần sao?" Công chúa nói: "Mi chớ nói phách, mi là một đứa con gái ở trong thâm khuê, thì có đâu lên núi Lê Sơn cho đặng mà học tập võ nghệ". Thoại Hoa tiểu thơ bèn đem việc chiêm bao thấy bà Lê Sơn Thánh Mẫu truyền dạy binh thư võ nghệ đã hai năm nay mà thuật lạimột hồi.
Công chúa cùng Cao, Lý phu nhân nghe nói thì có chí mừng, song chưa tin. Tiểu thơ bèn dạy Liễu Hoàn vào hương phòng lấy một cặp bửu đao đem ra. Tiểu thơ tiếp lấy rồi bước ra trước thềm hươi múa đao pháp rất tuyệt diệu. Tiểu thơ múa một đường huê đao, rồi trở lại vào nhà khách hỏi tổ mẫu cùng bác và mẹ rằng: "Chẳng biết đao pháp như vậy có dùng đặng chăng?" Chúng nhân đều ngó sững sờ. Công chúa thấy hỏi thì nói rằng: "Thoại Hoa cùng Tôn Yên thương đao thảy đều tinh thông song tuổi hai cháu còn thơ ấu lắm nên bà chẳng an lòng cho ra trận". Tiểu thơ nói;'Tổ mãu hễ nói đến người này cho là dở, người kia cũng cho rằng tệ, Nhưng mà tôi có nghe cha tôi lúc sanh tiền có nói rằng:Tổ mẫu thủa nhỏ tuổi lên mười chín thì đã ra trận giao phong, tưởng lại tuổi tôi cùng với tuổi bà lúc nọ cũng chẳng nhỏ hơn bao nhiêu". Tôn Yên nghe nói kêu lớn rằng: "Tổ mẫu lúc còn con gái thìcũng xuất binh, vả lại tôi là dòng tướng môn chi tử, năm nay mười tám tuổi, há đi sợ người sao? Nếu tổ mẫu mà chẳng cho tôi ra trận, thì không còn mặt mũi nào đứng trên dương thế, chi bằng chết phứt cho rồi". Nói dứt lời bước tới vừa muốn đập đầu vào đá, Cao phu nhân vùng nạt lớn lên. Tôn Yên nghe mẹ nạt thì chẳng dám liều mình. Cao phu nhân bèn nói rằng: "Tức phụ (là dâu) nghĩ vì họ Tôn thường mang ơn nước, vả lại tôi nhắm võ nghệ Tôn Yên thì cũng đủ tài sức mà ra trận đặng, chi bằng để cho nó đi đặng làm cho rạng danh, các nước biết rằng họ Tôn ta cho đến con nít, bé thơ cũng đều hết lòng trung với triều đình". Công chúa nghe nói không biết làm sao đặng, túng phải nghe theo, bèn dạy đánh trống nhóm hết gia tướng lại rồi tuyển lựa người đặng theo Tôn Yên ra trận.
Lúc ấy có tên tiểu gia tướng theo hầu Tôn Yên, tên là Ban Báo bước ra quỳ xuống thưa rằng: "Ngày nay tiểu chủ ra binh, tiểu nhơn xin làm tiên hành đặng tiểu chủ dẹp giặc". . Công chúa nạt rằng: "Thằng chết bầm, mi đòi ra trận mà làm chi, nói cho rầy tai, mi thấy đi đây là trẻ nhỏ, ấu thơ nên bắt chườc ra mà làm rộn cho ta, sao không đi xuống cho rồi". Ban Báo nghe quở thì le lưỡi, lắc đầu, lật đật đứng dậy núp sau lưng Tôn Yên mà nhắc nhỏ, Tôn Yên ngó lại gật đầu. Ban Báo mừng rỡ rồi đi tuốt.
Lúc ấy gia tướng trong phủ nghe trống đánh vang rần đều nai nịt vào nơi đại thính hầu lịnh Yên Đơn công chúa ngó hết bốn phía thì thấy người người đều hùng phong củ củ, khí võ ngan ngan, trong lòng cả mừng bèn nói rằng: "Ngày nay đô uý gia cùng đại lão gia, nhị lão gia, đều thác nơi Yên châu hết, ta muốn vào điện tâu cùng thánh thượng xin cho tiểu chủ chúng ngươi là Tôn Yên lãnh binh ra thành giáp chiến cùng binh Tần, bọn ngươi đời đời đều nhờ ơn của họ Tôn ta rất nhiều, nên phải hết lòng tận trung tận lực ngày sau ắt có trọng thưởng". Chúng gia tướng đều rập lên một tiếng mà nói rằng: "Bọn tôi mang ơn nuôi dưỡng bấy lâu nay, xin tình nguyện hết lòng bảo hộ tiểu chủ ra thành đánh giặc",
Vương Tiển ỷ tài gặp giặc dữ
Tôn Yên phá kiếm giải trùng vây
Nói về Yên Đơn công chúa dặn dò gia tướng xong rồi, bèn tuyển lựa người mạnh mẽ, lẹ làng đi theo Tôn Yên vào triều, còn người già cả yếu đuối thì ở lại phủ, để dùng sai khiến, lúc ấy Tôn Yên xin cho Ban Báo đi theo mình. Công chúa ừ chịu, rồi đó công chúa lên xe cùng Tô Yên đến thẳng ngọ môn, vừa lúc ấy Chiêu Vương chưa lui triều, có huỳnh môn quan vào tâu rằng: "Nay có Yên Đơn công chúa ngoài ngọ môn hầu chỉ". Chiêu Vương nghe tâu, trong lòng chẳng nỡ cho vào, vì thương công chúa chồng con đều thác hết, nếu không cho vào lại e công chúa phiền lòng. Túng phải truyền cho vào. Công chúa vào đến ba từng đại điện, lạy ra mắt xong rồi, hai anh em sa nước mắt khóc oà, Chiêu Vương nói: "Không dè lão đô úy cùng hai vị ngự sanh (là cháu bên ngoại) đều bất hạnh thác hết nơi tay Tần tặc, thiệt rất thảm thương, nay binh Tần kéo đến dưới thành, nội triều ta chúng tướng không ai dám lãnh binh ra đối địch, thì trẫm muốn viết tờ biểu đầu hàng đem đến dinh Tần nạp cống xưng thần, cho bá tánh khỏi đau binh khổ sở, song nghĩ lại trẫm không hậu tự nối dòng, còn ngự muội thì cũng không con, ngày sau trẫm băng hà rồi, thì giang san nước Yên biết giao lại cho ai giữ". Nói đến đó thì lại càng khóc rống lên, công chúa cũng sa nước mắt như mưa. Chiêu Vương khóc lóc một hồi, rồi quay lại ngó thấy một người mặc đồ trắng đang quỳ dưới thềm, bèn vội vàng hỏi công chúa rằng: "Người nào quỳ đó vậy". Công chúa tâu rằng: "Ấy là cháu của tôi, con Tôn Long, tên Tôn Yên đó". Chiêu Vương hỏi rằng: "Nay cháu nó đến ra mắt trẫm có việc chi chăng?". Công chúa khóc lóc tâu rằng: "Tôi cả đời mang ơn bệ hạ, tuy nát mình cũng không trả được, nay binh Tần vây khổn hoàng thành (là thành vua ở) không người chống cự, thằng này tuổi tuy còn nhỏ, nhưng mà võ nghệ tinhthông, khá ra dẹp giặc, nay tôi tuyển chọn năm trăm gia tướng, ý muốn xin bệ hạ cho nó ra trận cùng với binh Tần định quyết hơn thua, dầu có bề nào đi nữa, thì cũng đủ rõ con trẻ họ Tôn hết lòng trung với nước". Chiêu Vương nghe nói hãi kinh mà rằng: "Ngự muội (em vua) nói sao vậy, việc ra trận chinh chiến chẳng phải chơi đâu, và lại tướng Tần Vương Tiển sức mạnh hơn cả ba quân, lão đô úy cùng hai vị ngự sanh, còn không phải là tay đối thủ với nó thay, huống chi Tôn Yên là một thằng con nít nhỏ mọn, mà muốn ra trận để nạp mình sao?". Công chúa nói: "Tôi đã hết lời khuyên dứt mà nó không nghe quyết ra trả cái thù cha ông nó mà thôi. Nếu không cho đi thì nó cũng liều mình mà thác. Song tôi đã thấy thương pháp của nó rồi. Thiệt là tuyệt diệu vô song, vậy xin bệ hạ cấp binh cho nó ra thành cự giặc coi thử thế nào". Còn đang chuyện vãn, xảy có Điện tiền quan lật đật chạy vào quỳ xuống tâu rằng: "Tướng Tần là Vương Tiển đang ở ngoài thành khiêu chiến. Khuất thừa tướng treo luôn mấy cho cái miễn chiến bài đều bị nó đập bể tan hết".
Lúc ấy Tôn Yên nghe nói vội vàng cúi đầu tâu rằng: "Xin cho tôi ra ngựa, như bắt sống không đặng Vương Tiễn dẫu có muôn thác cũng chẳng chối từ". Chiêu Vương sa nước mắt nói rằng: "Hoàng Tôn hãy dậy, thôi cháu hãy mau sắm sửa nai nịt để trẫm điểm chọn năm trăm binh ròng cho hoàng tôn xuất trận, rồi trẫm cùng ngự muội lên thành mà xem. Song nước nhà còn mất đều nhờ một trận này thôi". Tôn Yên vâng lệnh xuống điện nai nịt, gia tướng có saÜn rồi, giây phút nai nịt tề chỉnh lên điện lạy từ. Chiêu Vương ngó thấy Tôn Yên oai phong lẫm lẫm, tướng mạo đằng đằng, khác hơn chúng tướng, thì quay lại nói với công chúa rằng: "Hoàng Tôn quả thiệt thiên thần, rất may cho tắc xã". Rồi nói với Tôn Yên rằng: "Cháu nay có tang trọng nơi mình, trẫm không đãi rượu, vái làm sao cho cờ ra thắng trận, ngựa đến nên công, trẫm sẽ phong quan tấn tước". Tôn Yên lạy tạ ra khỏi ngọ môn, lúc đó nơi ngự dinh, năm trăm binh mã cùng năm trăm gia tướng chực saÜn, Ban Báo thấy Tôn Yên bước ra lật đật tới trước bẩm rằng: "Binh mã có saÜn rồi, còn chờ tiểu chủ phân phán". Tôn Yên bảo mau mau truyền lệnh khởi binh, quân lýnh vâng lệnh phất cờ gióng trống nhằm Dịch Châu thành kéo tới. Khuất Sảng rước vào địch lầu (lầu xem giặc). Tôn Yên hỏi thừa tướng rằng: "Binh Tần nó đã về dinh rồi hay sao?" Khuất Sảng nói: "Tướng Tần Vương Tiển ở ngoài thành khiêu chiến, từ sớm mai đến bây giờ, nó đập bể luôn năm cái miễn chiến bài, bây giờ còn đang kêu mắng om sòm". Tôn Yên nghe nói giận lắm, truyền lệnh phát pháo ra thành giao chiến. Khuất Sảng vội vàng cản lại nói rằng: "Tướng quân xin chớ gấp, bây giờ đã đến giờ Ngọ rồi, xin tạm nghỉ nửa ngày, mai sẽ ra binh." Tôn Yên nói: "Thằng giặc ấy nó giết ông cha ta, giận không bắt nó được bây giờ mà phân thây muôn khúc,có đâu dung được". Nói rồi liền thúc quân phát pháo ra thành.
Lúc ấy Vương Tiển ở ngoài nghe trong thành có tiếng pháo nổ, thì biết có tướng ra thành, liền phân binh dàn hàng bỗng thấy cửa thành mở hoác, xông ra một đạo binh với hai cây cờ trắng, đi đầu là mỗt viên tướng nhỏ, mặt mày xinh tốt, ấy là:
Tai tới hai vai đáng bực cao,
Mày tầm mắt phụng chói như sao.
Ngày kia gặp đặng rồng mây hội,
Thâu tóm giang san hưởng Triệu trào.
Bên kia Vương Tiển xem thấy Tôn Yên tuổi trẻ anh hùng, có ý thương tiếc, khen thầm rằng:''Tên tướng nhỏ diện mạo tươi tốt như vậy, song chưa rõ tài nó thế nào". Bèn nạt rằng: "Bớ Yên tướng có ông mi đây, hãy thông tên họ cho ông rõ". Tôn Yên nạt rằng: "Mi có phải là Vương Tiển chăng? Ta nay giận không bắt sống đặng mi mà ăn thịt, ta và mi vẫn có cừu chẳng đội trời chung, ta đây cháu của Thoại Lăng Quân, con trai nguyên soái Tôn Long, tên là Tôn Yên, mi ở nơi Yên Châu thành giết luôn cha, ông và chú của ta, nay gặp đặng cừu nhân, nếu ta không bắt được mi mà đem về thành, thề chẳng làm người". Vương Tiển nghe nói nổi giận nạt lớn lên rằng: "Thằng con nít nói phách". Liền hươi trượng bát mâu nhắm ngay bụng Tôn Yên đâm tới. Tôn Yên hươi kích rước đánh.
Lúc ấy Chiêu Vương cùng công chúa đã đến Dịch Châu thành, nghe nói Tôn Yên cùng Vương Tiển giáp chiến, liền lên thành xem trận, ngó thấy Tôn Yên với Vương Tiển như hai con cọp giành ăn, đánh bảy chục hiệp, Chiêu Vương nói với công chúa rằng: "Tôn Yên quả thiệt con dòng nhà tướng, ngự muội hãy coi đó mà còn không làm chi cho nó được, trẫm coi hai người là kỳ phùng địch thủ, trướng ngộ lưỡng tài". Công chúa nói: "Ấy là phước lớn của chúa thượng chớ tôi coi đó thì là Vương Tiển thương lẹ ngựa mau, còn Tôn Yên duy có đỡ gạt mà thôi, tay coi cũng đã có hơi chậm lụt". Chiêu Vương nói: "Trẫm coi hoàng tôn hươi múa cây kích, hai cánh tay chẳng hề rúng động chút nào, hình như không dùng sức cho mấy, hay là nó dùng kế nhu đấu chăng? Vậy để trẫm đánh cho nó ba hồi trống trợ oai coi thử thế nào". Nói rồi truyền chỉ đánh trống, tức thì trong thành trống vang như núi lở.
Lúc ấy Tôn Yên, ngồi trên ngựa xem thấy trên thành có cây lọng vàng, biết là Chiêu Vương lược trận, thì trong lòng nghĩ thầm rằng: "Vương Tiển quả nhiên anh hùng, có sức mạnh đến ngàn cân, thôi ta nhẹ tay cho nó vài chục hiệp nữa, rồi sau sẻ dùng sức cũng chẳng muộn gì".
Nói về trong dinh Tần, Chương Hàng thấy Vương Tiển ra đánh từ giờ Thìn cho đến giờ Mùi, mà không thấy về, vả lại ngoài dinh có tiếng chiêng trống vang rền, bèn hỏi quân rằng: "Điện Tây Hầu cùng Yên tướng đánh thế nào?" Có kỳ bài quan quỳ xuồng bẩm rằng: "Điện Tây Hầu ra dinh khiêu chiến qua đến giờ Ngọ trong thành mới phát binh ra, có một viên tướng nhỏ đang đánh với Điện tây hầu đến bây giờ cũng chưa ai hơn thua". Chương Hàng nghe nói, liền lên ngựa đẫn chúng tướng ra dinh mà xem, ngó thấy Vương Tiển cùng với một tên tướng nhỏ đánh qua đỡ lại rất dữ tợn, bèn truyền lệnh đánh trống trợ oai.
Lúc ấy Vương Tiển nghe nơi dinh mình đánh trống, thì biết có nguyên soái ra coi trận, càng thêm ráng sức tinh thần hét la như sấm, tỷ như lúc nọ càng thêmmạnh dữ hơn nữa. Yên Chiêu Vương cùng công chúa ngó thấy Vương Tiển càng mạnh mẽ hơn trước, lại thấy bên dinh Tần kéo ra binh mã đông đầy mà đánh trống trợ oai, thì trong lòng thất kinh nói rằng: "Nội trào ta không có một tên tướng nào dám ra mà phụ tiếp, thì biết làn sao được, ắt là Hoàng tôn không thắng nổi".
Lúc ấy Tôn Yên thấy Vương Tiển ráng sức mạnh ra đánh thì nói rằng: "Bớ Vương Tiển, mi có bao nhiêu tài nghệ, hãy đem ra cho hết, ta có thua mi một mảy thì chẳng xứng là một hào kiệt". Bèn ra sức đánh vùi vài mươi hiệp nữa, làm Vương Tiển mệt đã thở dốc, nghĩ thầm rằng: "Không xong rồi, thằng tiểu tướng này quả nhiên thương pháp lợi hại, nếu lấy sức mạnh mà đánh với nó thì ắt không hơn được, chi bằng ta dùng bửu kiếm giết nó cho rồi". Bèn đâm bậy một mâu giả thua bỏ chạy. Tôn Yên nạt rằng: "Mi chạy đâu cho thoát". Liền giục con Bạch Long đuổi mà theo.
Lúc ấy Ban Báo đứng nơi trận ngó thấy tiểu chủ đắc thắng rược theo Tần tướng, thì nạt lên một tiếng vang như sấm dậy, rồi cũng giục ngựa chạy theo.
Nói về Yên Chiêu vương ở trên địch lầu thấy Tôn Yên đánh Vương Tiển thua chạy, thì vỗ tay reo cười. Công chúa trong lòng mừng, bỗng nhớ trực lại lật đật nói với Chiêu Vương xin gióng chiêng thâu binh lại. Yên Chiêu Vương hỏi rằng: "Ngự muội nói sao vậy, để cho hoàng tôn theo chút nữa thì bắt được Vương Tiển, đem về chẳng hay hơn". Công chúa nói: "Vậy chớ chúa thượng chẳng biết Vương Tiển là học trò của ông Hải Triều thánh mẫu ở động Vân Quang, học được pháp thuật tinh thông, nếu mà rượt theo nó, có điều chi sơ thất thì biết làm sao cho được". Chiêu Vương nói: "Lời ngự muội phán rất phải, vậy hãy gióng chiêng thâu binh cho mau".
Lúc ấy Tôn Yên đang rượt theo Vương Tiển, thì có đâu mà nghe cho được tiếng chiêng. Vương Tiển thấy Tôn Yên rượt theo gần thì lật đật lấybửu kiếm niệm chú liệng giữa thinh không. Công chúa nhìn thấy rõ ràng hồn bất thủ xác, hét lên một tiếng, nói: "Cháu ta chết rồi". Liền té xỉu xuống. Chiêu Vương xem thấy thất kinh, lật đật hối người cứu dậy, song kêu réo cho mấy cũng không tỉnh được, làm cho Chiêu Vương trong lòng rối loạn, tay chân run rẩy không tưởng đến Tôn Yên ngoài thành sống thác thế nào, liền truyền chỉ để Công chúa trên giường mà khiêng xuống thành để nơi cửa tứ mã nhà đại đường, rồi Chiêu Vương cũng theo sau mà vào.
Nói về Tôn Yên nghe Vương Tiển nạt rằng: "Hãy coi bửu kiếm của ta giết ngươi". Liền ngước mặt xem thấy một vầng mây có ngọn bửu kiếm bay lại. Ban Báo ngó thấy cây gươm mười phần lợi hại, liền kêu tiểu chủ hãy chạy cho mau, kêu rồi quày ngựa bỏ chạ, Tôn Yên thất kinh cũng quày ngựa chạy theo. Vương Tiển cười nói rằng: "Tôn Yên mi muốn cho sống thì có kiếp khác đầu thai mới đặng?" Bèn niệm chú nạt rượt theo. Lúc ấy bửu kiếm ở giữa trời rượt theo như bay. Tôn Yên quay đầu ngó thấy cây gươm cách đầu chẳng xa, trong lòng kinh hãi, hét lớn một tiếng, trên nê hoàn cung xông ra một đạo hào quang thì có rồng vàng trương nanh vuốt mà đỡ cây gươm ấy không rớt xuống đặng?" (vốn Tôn Yên có mạng làm hoàng đế mấy năm, ngày nay há đi chịu chết nơi cây bửu kiếm sao? Xưa nay chết sống đều do nơi mạng một mảy chẳng tại người). Lúc ấy Vương Tiển thấy bửu kiếm, không chém đặng, thì ngỡ là Tôn Yên có phép thuật chi mà chú thâu cây bửu kiếm lại, còn bên kia Tôn Yên tỉnh lại, thì không thấy bửu kiếm, quay đầu lại thấy Vương Tiển đứng ngó trân trân, liền quày ngựa nạt lên rằng: "Mi chạy đâu cho thoát". Nói rồi hươi kích đâm nhầu, Vương Tiển trở tay không kịp, la: "Không xong rồi". Liền xoay mình mà tránh, bị cây kích đâm nhằm đứt nửa manh giáp, Vương Tiển mặt mày tái xanh, giục ngựa lýnh quýnh chạy xớt ngang Tôn Yên. Tôn Yên với tay chụp được sợi giây tư điều của Vương Tiển ráng sức kéo qua, ý muốn bắt sống Vương Tiển. Vương Tiển hoảng kinh, hai tay níu chặt trên yên còn hai chân thúc con ÔÂdải báo chạy tới, hai bên ra sức trì kéo làm cho sợi dây tư điều đứt lìa hai đoạn. Vương Tiển chạy thoát khỏi đặng, Tôn Yên rượt theo, Vương Tiển lấy ra một cái báu liên chùy. Tôn Yên không đề phòng. Vương Tiển thấy tới gần bèn liệng chùy ra đánh, nhằm cái hộ tâm kiếng (là tấm kiếng che trước bụng) của Tôn Yên bể nát. Tôn Yên ngã ngửa trên ngựa, đến chừng tỉnh lại thì thấy Vương Tiển chạy xa rồi, bèn mắng rằng: "Thằng thất phu mi có tài chi lên trời thì ta cũng theo lên trời mà bắt cho được mi". Nói rồi quất ngựa rượt theo.
Nói về núi Thiên Thai động, Tôn Tẩn lão tổ đang ngồi trên bồ đoàn luyện dưỡng tâm thần, xảy giật mình lần tay coi biết, bèn hét lớn một tiếng té ngửa trên bồ đoàn, làm cho Thanh Phong, Minh Nguyệt hai tên đồng tử thất kinh hồn vía, lật đật chạy lại phò cứu, Tôn Tẩn tỉnh lại ngồi dậy mà khóc rống lên. Thanh Phong, Minh Nguyệt chẳng rõ cớ chi. Lúc ấy có tên học trò là Lý Tòng (vốn người này lúc Tôn Tẩn về núi Thiên thai thâu dụng làm đệ tử, có sức mạnh ngàn cân) ngó thấy thầy khóc lóc như vậy, thì vội vàng tới trước hỏi rằng: "Chẳng hay sư phụ cớ chi mà bi lụy vậy?" Tôn Tẩn nói: "Lý Tòng con chưa rõ, nguyên vì cha của thầy và hai anh của thầy ở Dịch châu thành đều bị chết nơi tay Vương Tiển, tuy mạng trời đến chừng đó mà thôi, song lòng thầy thương xót lắm". Lý Tòng nghe nói thì trợn mắt dựng mày mà rằng: "Nếu có việc như vậy xin thầy cho tôi xuống núi đặng bắt Sống thằng Vương Tiển mà trả thù cho sư tổ". Tôn Tẩn lau nước mắt mà nói rằng: "Mi chớ nói bậy, hãy phò ta ra động". Lý Tòng lật đật phò thầy ra khỏi động Thiên Thai, vận con mắt của thần tiên hay coi xa tới bốn muôn tám ngàn dặm. Lúc ấy Tôn Tẩn ngó thấy Tôn Yên rượt theo Vương Tiển, còn Vương Tiền thì giáp rách xơ xải chạy riết về dinh Tần, lại ngó thấy trong dinh Tần xông ra một viên đại tướng ngựa đỏ giáp đỏ, tay cầm đại đao lướt ra ngăn đánh làm cho Vương Tiển chạy thoát khỏi, rồi tướng ấy đánh với Tôn Yên chua được vài hiệp bị Tôn Yên đâm, tên tướng ấy té nhào xuống ngựa, rồi giục ngựa đến phá dinh Tần, lại thấy nơi trận xông ra một viên tướng nhỏ tay cầm ngân trang giản tiếp đánh binh Tần (nguyên tướng cầm giản là Ban Báo).
Bỗng thấy trong dinh Tần nổ lên một tiếng pháo, xông ra tám viên đại tướng áp lại phủ vây Tôn Yên, rồi thấy tên tướng nhỏ cầm giảng khi nãy xông vào trong vây mà ban trợ Tôn Yên. Còn bên dinh Tần kéo ra một đạo binh nữa, rất đông, đánh giết binh Yên, binh Yên vỡ tan chạy hết, rồi thấy binh tướng của Tần đông như kiến áp lại, phủ vây Tôn Yên nên rất nguy cấp, ngó thấy Tôn Yên hươi kích đánh đỡ tưng bừng, nhấp nhánh như núi dao chơm chởm, trên thì đỡ lấy mình, dưới thì che cho ngựa, còn người cầm giảng thì rất lợi hại, hai bên đều có hao binh tổn tướng rất nhiều, kế một lát thì binh Yên còn có ít, binh Tần thế mạnh mẽ lắm, song chẳng dám lại gần đứng ngoài xa mà vây chặt, rồi thấyTôn Yên cùng vị tướng nhỏ coi có hơi mệt lắm. Tôn Yên bị thương té xuống ngựa rất nhiều, rồi có một viên tướng Tần giục ngựa hươi thương ngăn đánh, binh Tần áp lại vây nữa, đánh chưa Đặng mười hiệp, tên tướng ấy bị một kích té sấp trên ngựa mà chạy, binh Tần đều trương cung lắp tên mà bắn. Tôn Tẩn ở trên mây nói: "Không xong rồi, bây giờ ta không cứu nó còn đợi chừng nào". Bèn lật đật lấy cây cờ hạnh huỳnh kỳ niệm thần chú nhắm ngay trận mà chỉ, thình lình giông gió nổi lên, muôn ngựa reo hí, hai đạo quân đều không thấy nhau, rồi Tôn Tẩn cùng Lý Tòng trở vào động. Lúc ấy Tôn Yên nơi trận đánh riết, hai tay bủn rủn, mồ hôi dầm dề, bỗng thấy nổi trận cuồng phong, cát bay đá chạy làm cho binh Tần rối loạn, lật đật chiêu thâu binh tàn, nhân lúc ấy phá vây mà chạy miết về.
Nói về Kim Tử Lăng ra dinh xem trận, xảy thấy một trận gió lạ lùng làm cho cát bay đá chạy, đánh vãi quân binh. Thì trong lòng cả kinh, lật đật niệm chú chỉ phong, tức thì giông gió lặng trang, binh tướng Tần bị đá cát đánh thương tích rất nhiều, Tôn Yên chạy thoát khỏi vây thì có thừa tướng Khuất Sảng dẫn binh ra thành tiếp ứng, thâu binh về dinh. Đánh trận ấy binh Tần bị Tôn Yên giết chết hai tên đại tướng là Lý Kiệt, Triệu Cao, còn binh chết hơn năm trăm người, bị thương tích không kể xiết, binh Yên một ngàn mà chết hết tám trăm.
Nói về Yên Chiêu Vương cùng công chúa về dinh mã tư nha giây lâu mới cứu tỉnh được, công chúa kêu nói rằng: "Cháu ôi! Vong hồn cháu hãy chờ bà đi với". Chiêu Vương thấy công chúa tỉnh lại thì trong lòng bớt lo sợ, kêu nói rằng: "Ngự muội hãy định tĩnh tâm thần lại". Công chúa quay đầu ngó thấy Chiêu Vương đứng bên giường còn chúng văn võ thì chầu chực hai bên, thì khóc rống lên rằng: "Họ Tôn thật bất hạnh lắm, nên có đại họa luôn như vậy, nay Tôn Yên cũmg chết nơi tay Vương Tiển nữa, thì biết làm sao?". Chiêu Vương sa nước mắt nói rằng: "Ngự muội hãy bớt cơn sầu thảm, hễ là người lành thì có cao xanh phụ giúp, ngự muội hãy nghe đó mà coi, ngoài thành cũng còn tiếng chiêng trống om sòm". Công chúa bèn lắng tai nghe, quả nhiên ngoài thành chiêng trống vang trời, tiếng quân réo dậy, thì nói: "Có khi Tôn Yên đã chết rồi nên binh Tần đánh phá thành chăng?". Chiêu Vương Truyền chỉ quân lýnh lên thành thám coi, trong giây phút vào tâu rằng: "Tiểu tướng quân không thác nơi gươm Vương Tiển đâu, bây giờ còn đang ở trong trận, bị binh Tần vây phủ bịt bùng, Khuất tướng quân thân lãnh binh ra thành tiếp ứng". Chiêu Vương cùng công chúa cả mừng lạy tạ trời đất, kế thấy Tôn Yên vào thành ra mắt, xem thấy máu ướt chiến bào, công chúa lật đật hỏi rằng: "Làm sao mà cháu tránh khỏi cây gươm Vương Tiển đặng?" Tôn Yên nói: "Cháu cũng không rõ vì cớ chi, có khi cháu mặc tang khó nơi mình cho nên bửu kiếm sợ nhơ uế mà không dám xuống cũng chưa rõ được". Chiêu Vương nói: "Hoàng tôn ngày nay ra trận nhọc nhằn, hãy về dinh an nghỉ". Tôn Yên quỳ tâu rằng: "Tôi thấy binh Tần coi thế mạnh mẽ khó trở đương, vậy xin bệ hạ kịp tả văn thư cầu cứu đặng tôi phá vây đến nước Tề mà viện binh và tôi đến núi Thiên Thai thỉnh chú tôi xuống thì mới trừ đặng pháp Thuật của Vương Tiển". Chiêu Vương nói: "Hoàng tôn phân rất phải, song hoàng tôn đánh dẹp cả ngày sức đà mỏi mệt, chi bằng an nghỉ vài ngày rồi hãy đi". Tôn Yên tâu rằng: "Cứu binh như cứu lửa, xin bệ hạ hãy tả văn thư cho kịp đặng tôi đi mới xong". Công chúa nói: "Lời tâu của Tôn Yên có lý, vậy xin thánh thượng mau tả văn thư, còn cháu hãy trở ra mà an nghỉ, để bà viết một phong thư gởi cho chú mày". Tôn Yên lạy tạ lui ra cởi giáp ăn cơm và cho ngựa ăn uống rồi cùng với Ban Báo nai nịt vào điện, ngó thấy bà viết thư rồi niêm phong lại nước mắt tuôn rơi, nói rằng: "Cháu có đi hãy nghe bà dặn đôi lời".
Đến Lâm Tri, Tôn Yên cầu binh cứu;
Nơi điện tiền, Trầm Tưởng cử tướng tài.
Nói đến Yên Đơn công chúa tay cầm phong thơ, hai hàng lụy nhỏ tuôn sa, nói rằng: "Cháu nay đi qua Đông Tề mượn binh cầu cứu rồi phải lên núi Thiên Thai ra mắt chú mày mà thỉnh nó xuống cho mau, thì mới báo cừu đặng nước nhà, mà dẹp lui binh Tần, song từ cháu lớn khôn chưa từng biết mặt chú mày, vẫn tướng mạo có năm chòm râu xanh, mặt mày đẹp đẽ, mình cao một trượng, lưng lớn tám vây, ấy là chú của mày đó, thì mày nói với nó rằng: "Bà bảo nó kíp xuống mà trả thù cho cha, anh nó, vả lại binh Tần nay đã vây thành Dịch Châu rất nên nguy khốn, cha anh nó đều bị tướng Tần là Vương Tiển giết hết, mà nó không lo trả thù, lại muốn ngồi xem cho tao chết nữa sao? Nhưng lỡ quả có lòng nỡ làm vậy, thì nó là đồ bất hiếu, chắc không thành thần tiên đặng đâu, giấy ngắn chuyện dài không viết đủ đặng". Vừa nói vừa khóc, vua tôi nước Yên ai ai cũng đều động lòng. Công chúa nói : "Bà thương vì cháu từ nhỏ đến lớn là con cưng, cháu quý, chưa từng ra khỏi cửa, ngày nay trước trận giao phong một mình ra chốn hiểm nghèo, đêm nay cháu lại phá vây qua Lâm Trì cầu cứu, không phải là việc dễ đâu, nay xã tắc nhân dân đều trông cậy cháu mà thôi, có đi hãy về cho chóng, như ra khỏi vây thì bắn một mũi tên lửa làm hiệu thì bà mới an lòng". Lại dặn dò Ban Báo phải hết lòng bảo hộ tiểu chủ ra khỏi trùng vây, chừng về ta sẽ trọng thưởng. Ban Báo vâng lời, Chiêu Vương bổn thân dắt thơ vào lưng Tôn Yên, kính ba chung rượu, quay lại nói với Ban Báo rằng: "Nay tiểu tướng qua Tề cầu cứu thì nhờ cậy ngươi phò hộ cháu ta, chừng về thì trẫm phong cho ngươi làm chức chỉ huy". Tôn Yên, Ban Báo đến lạy tạ ra đi. Chiêu Vương và Công chúa đưa Tôn Yên ra thành. Lúc ấy trời vừa đầu hôm, bóng trăng rỏ rạng, Chiêu Vương đứng nơi thành coi cho hai thầy trò ra khỏi thành rồicùngCông chúa lên thành lầu mà xem.
Nói về chúng tướng bên Tần kéo về dinh bày tiệc thưởng lao còn đang ăn uống, bàn nói về sức mạnh của Tôn Yên phá đặng tru tiên kiếm.
Lúc Kim Tử Lăng ngó thấy cây cờ lớn không gió mà tự nhiên lay động, trong lòng phát nghi bèn lần tay rồi nói với chúng tướng rằng: "Đêm nay có Tôn Yên đến phá dinh ta đặng qua Đông Tề cầu cứu, thì chắc làm sao nó cũng đi ngang qua dinh phía Đông. Ta nghĩ lại rằng: "Tôn Yên nó mà phá đặng cây bửu kiếm thì ắt có phép thuật, vậy không nên dùng phép mà bắt nó, ta tưởng một mình nó phá không đặng dinh đâu, song cũng phải phòng bị mới đặng, đây cách phía Đông hai mươi dặm có một hòn núi kêu là núi Kinh Kha rất hiểm trở, qua Đông Tề thì phải đi qua đường đó, ý ta muốn sai tướng mạnh binh ròng tới đó mai phục bốn phía, để cho Tôn Yên lên núi rồi bốn phía áp lại phủ vây, dẫu nó có cánh cũng không bay ra khỏi đặng". Chương Hàng nói: "Lời quân sư phân rất phải". Rồi truyền lệnh chúng tướng vào trướng hầu lệnh. Chúng tướng nghe truyền bèn trở về dinh sắm sửa nai nịt xong rồi, tựu vào trướng hầu lệnh. Kim Tử Lăng lên trướng nói với chúng tướng rằng: "Ta đoán quẻ đêm nay canh ba thì có tên Tôn Yên đến núi Kinh Kha vậy chúng vị tướng quân chớ cho nó đi thoát, nếu trái lệnh cứ theo quân pháp trị tội". Nói rồi rút một cây lệnh tiễn dạy rằng: "Phó tiên phong, ngươi hãy đem năm trăm binh thì giả đánh phía Đông, nếu Tôn Yên đến phá dinh thì giả đánh vài hiệp rồi nhượng cho nó ra khỏi, cứ ở sau rượt theo tới núi Kinh Kha thì chận nơi cửa núi coi chừng ngọn đèn cao trên núi chỉ về phía nào thì dẫn binh đánh tới phía ấy, bằng trái lệnh chém quách chẳng dung". Vương Bôn lãnh lệnh lui ra, quân sư bèn rút một cây lệnh tiễn nữa nói rằng: "Điện Tây hầu phải đem năm trăm binh mã ra phía tả núi mai phục, ngó theo ngọn đèn làm hiệu lệnh, hễ ngọn đèn đến đâu thì Tôn Yên đến đó, phải ráng sức mà bắt nó". Quân sư lại rút một cây lệnh tiễn nữa, cười nói với Nguyên soái rằng: "Xin phiền Nguyên soái đem theo năm trăm binh ra bên hữu cúi mai phục, coi ngọn đèn mà đi theo bắt cho đặng Tôn Yên". Chương Hàng, Vương Tiển lãnh lệnh kéo binh ra đi, rồi quân sư rút một cây lệnh tiễn đứng dậy hai tay đưa mà nói rằng: "Xin phiền Võ An Quân đem năm trăm binh ra cửa sau núi mai phục nơi ấy là chỗ trọng yếu, Tôn Yên ắt theo đường đó mà ra, phải hết lòng cẩn thận, nếu có sơ thất thì vài mươi năm nữa anh hùng đều chết hết". Bạch Khỉ vội vàng vâng lệnh ra đi, rồi Kim Tử Lăng tâu cùng Thủy Hoàng hay, lại khiến đại tướng ở nơi huỳnh la đại điện, rồi từ biệt Thủy Hoàng ra dinh cỡi con Mai huê lộc lãnh hai trăm binh tuốt lên núi Kinh Kha nơi chỗ rất cao mà mai phục, và bài trí những đá gỗ phòng Tôn Yên đánh lên.
Ấy là:
Dùng chước hang sâu vây mãnh hổ,
SaÜn bày dây sắt cột giao long.
Nói về hai thầy trò Tôn Yên lén qua sông Dịch Thủy, rồi Tôn Yên nói với Ban Báo rằng: "Ta chưa từng đi đến Lâm Tri vậy phải theo đường nào đánh ra?" Ban Báo nói: "Tôi cũng chưa từng đi đến, duy có nghe người ta nói đi phía Đông, qua núi Kinh Kha là đường qua Lâm Tri đó, song tôi từng đi săn bắn trên núi Kinh Kha nên thông thuộc đường sá, tiểu chủ hãy theo tôi mà đi". Ban Báo đi trước, Tôn Yên theo sau, hai ngựa chạy tới phía Đông dinh Tần, xem thấy trong dinh Tần chẳng có đèn đuốc chi hết.Ban Báo nói: "Bây giờ mới đến canh hai có lẽ nào mà trong dinh Tần đi ngủ hết vậy, ắt có mưu kế chi đó, bọn ta phải giữ gìn cho lắm". Tôn Yên cười rằng: "Nếu binh Tần ngủ thì ta cũng phá mà đi, nó thức ta cũng phá mà đi, dẫu có binh phục ta há sợ sao?". Nói rồi bèn quất ngựa chạy vọt tới trước Ban Báo, bỗng nghe trong dinh có một tiếng pháo nổ, đèn đuốc sáng rỡ, có một viên tướng xông rakêu lớn rằng: "Tôn Yên, mi chạy đâu cho thoát, có ông chờ đây đã lâu". Tôn Yên nghe nói giận lắm hươi kích đâm tới, Vương Bôn rước đánh một hồi, Ban Báo cũng hươi cặp giản tiếp đánh, chưa đặng vài hiệp Vương Bôn đâm bậy một thương nhắm phía Bắc bỏ chạy. Tôn Yên chẳng rược theo, nhắm dinh Tần đánh vào, binh Tần hét lên một tiếng tránh vẹt hai bên ngó thấy có đường cái thấu ra khỏi dinh chẳng ai ngăn trở. Tôn Yên, Ban Báo giục ngựa chạy ra khỏi dinh, bên kia binh Tần hiệp nhau mà rượt theo. Tôn Yên bèn lấy tên lửa bắn lên làm hiệu lệnh.
Lúc ấy Yên Vươnh cùng công chúa ở trên thành ngó thấy tên lửa xẹt lên thì cả mừng bèn truyền lệnh quân binh tiểu tâm gìn giữ thành trì rồi lên ngựa về cung.
Nói về Tôn Yên, hai thầy trò giục ngựa như bay nhắm núi Kinh Kha riết tới.Đến núi, Ban Báo nói với Tôn Yên rằng: "Bọn ta hãy đứng đây chờ cho binh Tần đến mà giết nó một trận rồi sẽ đi cũng chẳng muộn gì, vả đường núi này tôi từng quen thuộc". Tôn Yên nghe nói cả mừng, rồi hai người dừng ngựa đứng chờ giây lâu không thấy binh Tần rượt đến, bỗng nghe ngoài núi nổ lên một tiếng pháo, tức thì trong núi pháo nổ la hét dường như núi lở, Tôn Yên thất kinh nói với Ban Báo rằng: "Trong núi này chắc có binh phục rồi". Ban Báo nói: "Không hề chi, tiểu chủ hãy theo tôi, chỗ này cách cửa núi rất gần, bọn ta hãy trở ra, bất quá đi vòng xa hơn ít chục dặm thì đi ra tới cửa phía sau". Tôn Yên nghe nói, quất ngựa chạy theo, hai người đang chạy bỗng nghe bên tả một tiếng pháo nổ vang, đèn đuốc sáng rỡ xông ra một đạo binh, một viên đại tướng rất dữ tợn. Chương Hàng lướt tới chận đường nạt rằng: "Tiểu tướng chớ chạy, có Nguyên soái ở đây, mau mau xuống ngựa đầu hàng thì khỏi chết, giục ngựa tới cử kích đâm nhầu, Chương Hàng rước đánh, đánh đặng vài mươi hiệp chưa phân hơn thua, Ban Báo thấy Tôn Yên không hơn đặng thì chẳng dám tiếp đánh bèn kêu Tôn Yên bỏ Chương Hàng giành đường mà chạy. Binh Tần thấy Tôn Yên đánh vào đại đội, thì lắp tên bắn vãi. Tôn Yên, Ban Báo không dám tới trước, còn sau lưng, Chương Hàng rượt theo, túng phải quày ngựa lại đánh. Đánh vài hiệp, Tôn Yên, Ban Báo quày ngựa bỏ chạy Chương Hàng không rượt theo, rồi phân binh ở giữa nơi cửa núi bên hữu. Lúc ấy hai thầy trò Tôn Yên chạy ra cửa bên tả, Ban Báo nói với Tôn Yên rằng: "Cửa bên tả đường sá chập chùng, nếu có binh Tần ngăn giữ ắt mình phá ra không đặng, chi bằng đi ra cửa sau thì xong". Tôn Yên hỏi: "Cửa sau cùng cửa bên tả nếu cửa nào gần hơn thì ta ra cửa ấy". Ban Báo nói: "Cửa bên tả gần hơn". Tôn Yên nói: "Vậy thì ta phá cửa bên tả mà ra". Ban Báo nghe nói quất ngựa chạy trước dẫn đường. Tôn Yên theo sau, chạy một đỗi bỗng thấy trên núi đèn đuốc vô số, Ban Báo gò ngựa nói với Tôn Yên rằng: "Chỗ này ra không đặng, đâu đâu đều có binh chận đường hết". Tôn Yên giục ngựa như bay, Ban Báo nói với Tôn Yên rằng: "Chớ chi bọn ta ở chỗ đất bằng này mà nghỉ một chút đặng cho ngựa khoẻ rồi sẽ đi". Tôn Yên cười rằng: "Ngày thường mi ở nhà hay khua môi múa miệng nói có sức mạnh đánh nổi ngàn hiệp, đêm nay đánh mới vài canh mà đòi nghỉ thì không phải là hảo hán". Ban Báo cười rằng: "Chẳng phải tôi nhát giặc đâu, nguyên vì cửa phía sau không đánh phá thì ra không đặng, nên tôi muốn nghỉ một chút khỏe rồi cố gắng sức đánh mà ra". Tôn Yên nghe nói thì xuống ngựa, đứng ngước lên ngó thấy trên chót núi có một ngọn đèn sáng rỡ thì chỉ cho Ban Báo coi. Ban Báo nói: "Ấy là con mắt của binh Tần d0ó, sách có nói rằng: Bắn người trước phải bắn ngựa, bắt tướng trước phải bắt vua, vậy bọn ta hãy đánh chỗ ngọn đèn trước thì ra mới đặng". Tôn Yên nghe nói đáp rằng: "Sợ e nó thấy bọn ta lên thì ở trên lăn cây liệng đá xuống khó bề ngăn đỡ, chi bằng mình ráng sức mạnh phá ra cửa sau thì hay hơn". Rồi hai thầy trò lật đật lên ngựa chạy ra cửa sau, chạy một đỗi bỗng nghe pháo nổ vang núi, xông ra một đạo binh Tần rất đông, đi đầu là một viên lão tướng đón đường nạt lớn rằng: "Oan gia, mi chạy đâu cho thoát, ta với mi vốn có cái thù một trời hai đất, cái oán bốn biển ba sông, đêm nay ta bắt không được mi thì chẳng làm người". Nói rồi hươi kích đâm tới, Tôn Yên biết lão tướng ấy là Bạch Khỉ (nhân đời chiến quốc đem binh cứu Ngụy, bị Tôn Tẩn làm y ba phen xuống ngựa nên mất oai phong anh hùng, cho đến nổi phải quỳ trước trâu Tôn Tẩn mà lạy xin làm môn hạ, vì vậy nên mới được thả về nước, tức giận trong lòng, nay thấy Tôn Yên thì đâu chịu bỏ qua, song Tôn Yên không rõ tiền tích) thấy y hươi kích lướt tới đâm nhàu, thì lật đật cử kích đỡ khỏi, rồi đánh đến hai mươi hiệp. Tôn Yên nghỉ thầm rằng: "Thằng tướng già này quả nhiên thương pháp tinh thông, sức lực mạnh mẽ khó bề hơn được, vậy ta hãy dụng kế mà đưa y xuống ngựa cho rồi". Bèn đâm tới một kích. Bạch Khỉ dùng kích gạt ra xốc ngựa tới, vói tay chụp dây nịt Tôn Yên mà kéo. Tôn Yên dùng thế trở kích, liền lấy kích gạt hất ra, thuận tay hươi cán đánh ngay mặt Bạch Khỉ, nguyên Bạch Khỉ tuổi tuy già sức rất mạnh bạo, song không được lẹ làng cho lắm, nên bị một kích trúng vai nằm trên ngựa chạy dài. Ban Báo chạy tới hươi giản đánh xuống vì con ngựa chạy mau quá, cây giản trúng nhầm bàn tọa ngựa làm cho ngựa ấy phải sụm hai chân sau, Ban Báo vừa đánh một giản nữa thì Bạch Khỉ đà giục ngựa chạy thoát, binh Tần thấy chúa soái bị thương thì áp lại vây thầy trò Tôn Yên, Tôn Yên hươi cây ngân kích, Ban Báo hươi múa cặp giản ra thì kích đâm, gần thì giản đánh, cả đánh một trận binh Tần té chết từng đống.
Nói về Vương Bôn, tưởng chắc hai thầy trò Tôn Yên không dám trở ra cửa núi, bèn để hai trăm binh ở giữ nơi cửa còn mình thì lãnh ba trăm quân ngó theo ngọn đèn chỉ phía sau núi thì kéo binh vùi một trận, Tôn Yên, Ban Báo tả xông hữu đột đánh không ra khỏi vây, thì trời đã sáng. Kim Tử Lăng kéo binh xuống núi áp lại vây hai thầy trò Tôn Yên nên rất nguy khốn, và kêu nói với nhau rằng: "Đừng cho nó chạy thoát". Hai thầy trò Tôn Yên từ canh ba đánh tới giờ Thìn mà không ra khỏi núi, Tôn Yên thất kinh, giây phút mây đen mù mịt trời mưa như xối, hai thầy trò Tôn Yên dầm mưa phá vây mà chạy, ngặt vì binh Tần liều thác ngăn trở, Tôn Yên không biết làm sao đặng, ngước mặt lên ngó thấy binh Tần phò một tên đạo nhơn đứng trên núi, đầu đội mão ngư vĩ, cỡi con mai huê lộc đang chỉ trỏ đốc binh. Tôn Yên bèn sanh một kế bảo. Ban Báo biểu phá phía này mà ra, Ban Báo chạy trướcTôn Yên chạy sau, Kim Tử Lăng ở trên núi thấy hai người phá vây mà chạy, bèn giục mai huê lộc lướt xuống, binh Tần xem thấy quân sư vào trận thì tránh vẹt hai bên, Kim Tử Lăng xông vào trận, lúc đang chạy vừa nghe đặng tiếng cung, xảy bị Tôn Yên bắn một mũi tên trúng nhằm trước vai, Kim Tử Lăng té ngửa gần rớt xuống mai huê lộc, chúng tướng ngó thấy lật đật phò cứu, lúc ấy hai thầy trò Tôn Yên dầm mưa đánh phá vây chạy ra khỏi. Bên kia chúng tướng cứu Kim Tử Lăng rồi truyền lệnh chẳng cho rượt theo, nói rằng: "Nay Tôn Yên đã đi rồi thì không ai ngăn trở nữa, kịp kéo binh về đánh phá Dịch Châu dẫu Tôn Yên có viện binh về đây thì cũng vô dụng". Chúng tướng nghe nói bèn phò quân sư về dinh. Kim Tử Lăng dùng thuốc kim đơn thoa nơi dấu tên, rồi về dinh an dưỡng.
Nói về hai thầy trò Tôn Yên phá vây rồi chạy ra khỏi núi trời đã hết mưa, bèn gò ngựa đi chậm chậm nói với Ban Báo rằng: "Nước Yên thiệt là có phước lắm cho nên bọn ta mới thoát khỏi trùng vây, vậy hãy tìm nhà đặng hơ quần áo nghỉ ngơi một chút rồi sẽ đi". Ban Báo nói phải, rồi đó hai người đi một đổi nữa vào nơi nhà kia đốt lửa hơ áo quần, ăn lương khô rồi suốt đêm thẳng qua nước Tề.
Nói về Yên Chiêu Vương cùng công chúa ngó thấy tên lửa bay lên thì biết Tôn Yên ra khỏi dinh Tần, vua tôi mừng rỡ, lúc ấy đến canh ba, công chúa từ biệt Chiêu Vương về phủ, vào đến hậu đường bèn đem việc Tôn Yên ra trận mạnh mẽ như vậy mà thuật lại cho Cao phu nhân và Lý phu nhân hay. Bỗng thấy Liễu hoàn vào bẩm rằng: "Lão qúy nhân ôi, không xong rồi, khi nãy gia tướng giữ cửa có bẩm rằng:xa xa ngoài thành nghe tiếng quân reo dậy trời không rõ cớ chi, bèn lên chỗ cao mà coi thì thấy cách ngoài dinh Tần vài dặm đèn đuốc sáng rơ, õ pháo nổ vang rền, lối chỗ núi Kinh Kha, nơi ấy là đường qua Đông Tề, có khi nhà Tần đem binh giữ hòn núi ấy mà vây tiểu chủ rồi". Công chúa nghe báo thất kinh nói: "Không xong rồi, kíp mau gát xe đặng ta vào triều xin sai tướng ra thành cứu ứng". Bèn lên xe chạy tuốt đến triều ra mắt Chiêu Vương, Chiêu Vương nghe báo cớ sự như vậy thì tứctốc nhóm hết chúng văn võ, kế công chúa vào điện. Chiêu Vương truyền chỉ miễn lễ cho ngồi rồi nói rằng: "Ngự muội ôi! Biềt liệu làm sao bây giờ, nay có thừa tướng sai người vào báo nói cách thành mười dặm có tiếng pháo nổ liên thinh chẳng dứt, đèn đuốt sáng lòa trời, thì chắc là hoàng tôn bị khốn rồi, huống chi hoàng tôn đánh trọn một đêm dẫu có sức mạnh mẽ cho mấy đi nữa, song tuổi còn nhỏ lắm, làm sao mà đánh luôn cả đêm cho được, ngự muội có mưu kế chi giải cứu hoàng tôn chăng?" Công chúa sa nước mắt nói: "Tôi thường khuyên dứt nó đã đôi ba lần mà nó cũng không nghe, dốc lòng trả ơn nước, đêm nay bị vây như vậy xin chúa thượng sai tướng phát binh ra thành tiếp cứu". Chiêu Vương nghe nói liền hỏi chúng tướng rằng: "Có ai dám lãnh binh ra thành tiếp ứng cho Tôn Yên qua Lâm Tri cầu cứu, trở về đây ta sẽ trọng thưởng". Hỏi luôn đôi ba tiếng chẳng có một người đáp lại. Chiêu Vương nổi giận mắng rằng: "Triều đình lập quan ra hưởng lộc ngân chung, làm cho bọn ngươi đặng thân vinh tổ quý, hưởng những đồ trân châu mỹ vị, là để phòng khi chung lo việc nước, giải ách cho vua, ngày nay ai ai cũng đều tham sống sợ chết chẳng nói tiếng gì, nếu vậy thì nước nhà mấy mươi năm nuôi dưỡng bọn ngươi thiệt là vô ích lắm, đứng chần ngần đó mà làm chi?" Công chúa thấy chúng tướng như vậy thì ngước mặt lên trời mà than dài. Lúc ấy trong ban bộ bước ra một vị đại phu tên là Trầm Tưởng tâu rằng: "Nay thánh thượng quở trách bọn tôi dầu thác chẳng dám chối từ, song tướng võ của nước ta không phải là tay đối thủ với tướng Tần, không phải là chúng tôi tham sanh húy tử, song e sợ binh thua nhục nước, xin bệ hạ ra ơn trời đất dung tha tội chết chúng tôi". Lúc ấy chúng tướng cũng đều quỳ mọp mà tâu rằng: "Xin thánh chúa dung thứ tội chết cho chúng tôi tội đáng muôn thác". Chiêu Vương đến lúc như vậy thì cũng chẳng biết làm sao, bèn nói rằng: "Thôi bọn ngươi hãy đứng dậy". Trầm Tưởng lại tâu rằng: "Bệ hạ chớ lo, để tôi bảo cử một người phá lui binh Tần được".
Chiêu Vương hỏi rằng: "Vậy chớ khanh bảo cử ai hãy nói cho mau!" Trầm Tưởng nói: "Kim thai nguyên soái, con Nhạc Nghị tên là Nhạc Cường, bây giờ đang từ chức về nhà dưỡng nuôi mẹ, người ấy đao mã thuần thục thao lược tinh thông, vậy xin bệ hạ truyền chỉ cho tôi đến soái phủ vời va vào triều đem binh giải vây lui giặc, như được người ấy thì chúa thượng có lo gì". Chiêu Vương nghe tâu rất mừng, bèn tả chiếu thư sai Trầm Tưởng đi. Lúc ấy trời đã sáng, Trầm Tưởng lãnh chỉ ra khỏi triều môn, riết tới Kim thai soái phủ.
Nguyên Nhạc Cường là con Nhạc Nghị nối chức cha làm quan nước Yên, vì mẹ tuổi tác già yếu nên xin về, ấy cũng là một viên chiến tướng. Ngày nọ dậy sớm có gia tướng báo nói triều đình sai Thượng đại phu là Trầm Tưởng đem chỉ đến còn ở ngoài cửa xin ra tiếp chỉ. Nhạc Cường nghe nói lật đật đội mão bước ra cửa tiếp rước Trầm Tưởng vào trung đường.
Phong Kiếm Xuân Thu
