Cuộc chạy đua tổng thống - Boris Yeltsin | Cuoc chay dua tong thong Boris Yeltsin

**phongvan** · #1 08-09-2008, 10:36 PM

Cuộc chạy đua tổng thống

Boris Yeltsin

Mở đầu

Cuốn sách đầu tiên của tôi “Sự thú nhận về chủ đề được giao” phát hành trong những năm cải tổ của Gorbachov.
Trong cuốn sách đó tôi chỉ đặt ra cho mình nhiệm vụ đơn giản là kể về mình: tôi là ai, xuất thân từ đâu và nói chung lai lịch của tôi như thế nào. Đó là thời kỳ diễn ra cuộc đấu tranh giữa những người một bên muốn duy trì Liên Xô theo kiểu cũ và những chính trị gia kiên trì bảo vệ giá trị dân chủ. Một trong những chính trị gia đó là tôi, và tôi có trách nhiệm dẫn dắt đất nước qua những cuộc cải cách khó khăn, không hợp lòng dân.
Những bước đi ban đầu của nền dân chủ Nga, cả một chuỗi những cuộc khủng hoảng và chấn động chính trị, chủ yếu diễn ra vào những năm 1991 - 1993 là tư liệu để tôi viết cuốn sách thứ hai - “Những ghi chép của Tổng thống”.
Trong cuốn sách mới có tên “Cuộc chạy đua Tổng thống” này tôi muốn đề cập đến Những sự kiện chủ yếu liên quan đến nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai của tôi sau năm 1996. Những lần thay đổi Chính phủ và chấn động tài chính, việc tìm kiếm người lãnh đạo và cuộc đấu tranh vận động bầu cử quyết liệt - đó là những gì mà tôi cố gắng viết lại một cách trung thực và thành thật đến mức tối đa. Mặt khác, cuốn sách này ở mức độ nào đó cũng là tổng kết “một thập niên” của tôi trong nền đại chính trị Nga.
Thể loại nhật ký không đòi hỏi phải trình bày một cách liên tục diễn biến các sự kiện. Trong suốt quá trình những năm gần đây thỉnh thoảng tôi mới ghi lại những suy nghĩ, ấn tượng của mình, chủ yếu về ban đêm hay sáng sớm. Còn giờ đây, khi đã không còn đương nhiệm tôi mới có thời gian để hệ thống hoá những ghi chép, bổ sung bằng những câu chuyện về các sự kiện và con người một cách cụ thể hơn. Mục tiêu chủ yếu của cuốn sách này là thuật lại lịch sử những cuộc cải cách của chúng ta, lịch sử của bản thân tôi - lịch sử của vị Tổng thống đầu tiên được bầu một cách dân chủ.

Các chủ đề khác cùng chuyên mục này:

**phongvan** · #2 08-09-2008, 10:37 PM

Ngày 31 tháng 12 năm 1999

Ngày 28 tháng 12 năm 1999, thông thường như mọi năm thường diễn ra buổi ghi lời chúc mừng năm mới của Tổng thống trên vô tuyến truyền hình. Việc đó thường được tổ chức tại Phòng khánh tiết của Điện Kremli được trang trí cây thông, có đồng hồ vàng, lễ nghi quen thuộc và bài diễn văn nhân dịp năm mới. Một nhóm phóng viên hãng truyền hình ORT chỉ gồm vài người: đạo diễn, kỹ thuật viên, đạo diễn phụ trách âm nhạc, ánh sáng làm việc rất cẩn thận và chu đáo. Tôi chúc nhân dân Nga đón năm mới hạnh phúc.
Rồi đứng dậy. Tôi xé ngay bản nội dung trước bục quay truyền hình.
- Thế này, - tôi nói dằn giọng. - Giọng của tôi khản thế nào đó. Và tôi cũng không thích nội dung thế này. Chúng ta sẽ ghi lại!
Mặt của những nhân viên kỹ thuật truyền hình như dài ra. Điều tôi không có nhận xét gì trước khi ghi hình mới làm cho họ thật hết sức bất ngờ.
- Thưa Boris Nicolaevich, tại sao như vậy?
- Cần phải sửa lại nội dung. Tôi cho phép ba ngày. Chúng ta sẽ ghi hình vào ngày 31 tháng 12.
Ngay lúc đó những nhân viên của đài truyền hình thất vọng:
- Thưa Boris Nicolaevich, tại sao lại đến 31 tháng 12? Thế còn việc hiệu chỉnh thì sao ạ? Hoặc giả nếu như có gì đó cần hiệu chỉnh hoặc lạy Chúa cần ghép nối thì sao? Vì sao lại phải xít xao về thời gian như vậy?
- Tôi xin nhắc lại. Chúng ta sẽ ghi vào ngày 31 tháng 12.
Và tôi bước về phía cửa...
Làm sao mà tôi có thể giải thích cho những con người thực thi công vụ mẫn cán này hiểu được nguyên nhân “tính đồng bóng” bất ngờ này của tôi. Lạy Chúa, không có ai nghi ngờ gì, chỉ có chút ít thất vọng trong họ: họ đã quen với cả tính của tôi, với tính ngẫu hứng và những điều bất ngờ.
“Nếu bỗng nhiên có ai đó nghi ngờ thì sao?” Không thể dứt được dòng suy nghĩ đó, thậm chí tôi bước đi chậm lại, viên sĩ quan tuỳ tùng suýt nữa giẫm lên chân tôi, ngạc nhiên đánh ánh mắt về phía tôi và cũng lặng lẽ đi chậm lại.
Hành lang kéo dài hun hút của Điện Kremli bao giờ cũng cho ta thời gian để thư giãn, hồi tỉnh và suy nghĩ.
Có vấn đề để phải suy nghĩ...
Chưa có bao giờ tôi lại giữ bí mật lâu đến thế một quyết định cực kỳ quan trọng ngay cả với những trợ lý thân cận nhất trong bộ máy của Tổng thống.
Bao giờ tôi cũng thích thông qua quyết định một mình. Và thực hiện thật nhanh chóng. Quyết định được thông qua không thể để câu dầm, bàn tán, trì hoãn. Cứ mỗi một giờ đi qua thì quyết định đó lại mất đi hiệu lực, công dụng của nó. Chính vì vậy, tôi thường đưa ngay vào “dây chuyền” cơ chế thực thi: lẽ dĩ nhiên trước hết là người đứng đầu Văn phòng của tôi; sau đó là những trợ lý, những nhà phân tích, những luật gia, văn phòng; sau đó đến thư ký báo chí, phóng viên truyền hình, các hãng thông tấn cũng được biết sự việc. Cứ mỗi phút trôi qua thì số người nắm được về quyết định của tôi càng tăng lên, cứ mỗi phút trôi qua thì làn sóng thông tin về quyết định của tôi càng được lan toả rộng hơn.
Bao giờ cũng vậy. Trong suốt tám năm trời tôi ở cương vị người đứng đầu quốc gia. ở cương vị Tổng thống nước Nga. Nhưng hôm nay không phải như vậy, hôm nay tôi mang nặng trong lòng quyết định một cách đơn độc, chẳng có ai chia sẻ.
Chính vì vậy về quyết định của tôi, ngoài tôi ra chỉ một người nữa được biết. Người đó có tên là Vladimir Putin.
Nói một cách thật lòng, quá khó khăn. Rất khó đeo đẳng trong mình một gánh nặng. Tôi khát khao đến cháy bỏng được chia sẻ với ai đó.
Nhưng không thể được. Nếu như thông tin bị lộ, thì toàn bộ công việc sẽ mất hết ý nghĩa. Ý nghĩa về mặt đạo đức, tình người, chính trị cũng sẽ không còn nữa. Hiệu lực của quyết định này cũng sẽ mất nốt.
Đó là quyết định của việc tôi từ chức.
Tôi ra đi hoàn toàn có ý thức và tự nguyện. Tôi dồn toàn bộ sức mạnh ý chí chính trị của mình vào hành động nghĩa cử này. Chính vì vậy bất cứ một việc để lọt tin ra ngoài nào, bất cứ một cuộc nói chuyện bất cẩn nào, bất cứ một sự phỏng đoán và dự kiến nào thì cũng có thể đến tám mươi phần trăm, chín mươi phần trăm, không, phải là một trăm phần trăm dẫn đến hậu quả ý nghĩa của cái việc tôi định làm sẽ mất hết.
Hôm nay tôi phải quyết định cho thêm hai người nữa được biết. Tôi mời Alexandr Volosin, Chánh văn phòng Tổng thống và Valentin Yumasev, cựu Chánh văn phòng Tổng thống đến gặp tôi tại nhà nghỉ Gorki - 9 vào lúc 18 giờ.
Họ đợi tôi ở phòng khách. Nói thật lòng tôi cũng cảm thấy hồi hộp. Rất hồi hộp nữa là khác. Đó là thời điểm công bố dự định của mình. Nó cũng giống như thời khắc bấm nút phóng tên lửa ở sân bay vũ trụ Baiconur.
Tôi đề nghị sĩ quan tuỳ tùng đưa họ vào gặp tôi.
- Alexandr Stalevich và Valentin Borisovich, hãy chú ý lắng nghe tôi nói. Tôi muốn thông báo với các anh về một quyết định của tôi. Ngày 31 tháng 12 tôi sẽ từ chức”.
Volosin há hốc miệng nhìn tôi không chớp mắt. Còn Yumasev đứng như trời trồng, chờ xem tôi nói gì nữa. Tôi nói tiếp:
- Cần phải chuẩn bị những sắc lệnh thích hợp và nội dung bài diễn văn của tôi.
Volosin vẫn nhìn tôi không chớp ánh mắt.
- Alexandr Stalevich, ồ thần kinh của anh thật là... Tổng thống vừa mới tuyên bố với anh là sẽ từ chức, thì anh đã nhúm tứ túc chẳng thấy phản ứng gì. Anh có hiểu tôi chứ?
Volosin như bừng tỉnh.
- Thưa Boris Nicolaevich, lòng tôi luôn như sóng trào. Tất nhiên là tôi hiểu. Với tư cách là Chánh văn phòng Tổng thống, có lẽ tôi nên thuyết phục ngài. Nhưng tôi sẽ không làm điều đó. Quyết định của ngài là đúng đắn và rất kiên quyết.
Sau này Volosin kể lại với tôi rằng vào thời điểm đó anh ta hết sức lúng túng đến mức gần như không tự chủ được mình nữa, trong cổ họng cứ như tắc nghẽn lại.
Như vậy là ở con người sắt đá Alexandr Stalevich thần kinh có vấn đề.
Yumasev vốn là một người có óc sáng tạo, ngay lập tức đã đánh giá được tính cao thượng của sự kiện này. Một thế kỷ mới? Một Tổng thống mới?
Còn sau đó chúng tôi trao đổi về những vấn đề kỹ thuật: khi nào sẽ chuẩn bị bài diễn văn, cần chuẩn bị những bức thư, sắc lệnh nào và những văn bản pháp lý nào trước ngày 31 tháng 12. Trong lịch sử cận đại Nga chưa từng có tiền lệ liên quan đến một người đứng đầu quốc gia tự nguyện từ chức và ở đây mọi việc phải được tiến hành hoàn toàn theo đúng thủ tục pháp lý.
Chúng tôi dự kiến một kế hoạch sợ bộ cho những việc cần làm ngày 31 tháng 12. Vào thời điểm nào cần tiến hành thu bài phát biểu trên truyền hình, lúc nào thì ký sắc lệnh. gửi thư cho Duma Quốc gia và Hội đồng Liên bang. Cần phải gặp gỡ những ai và điện đàm với ai. Tất cả nhưng việc đó phải được suy tính ngay từ bây giờ.
Và dường như chúng tôi đã trao đổi thống nhất với nhau, không bỏ qua điểm nào. Theo tôi, họ không thể hình dung được chuyện vừa qua. Yumasev đã hiểu tôi từ lâu, có lẽ hơn chục năm, nhưng anh ta cũng không thể ngờ tới chuyện đó.
Khi chúng tôi đã bàn bạc trao đổi xong mọi việc, bấy giờ Valentin mới bất ngờ hỏi tôi:
- Thưa Boris Nicolaevich, nếu Tania (Tania Datchenco - con gái thứ hai và là cốvấn của Tổng thống Yeltsin - N.D) không biết gì, thì có nên không? Như vậy không đúng lắm và thật không công bằng. Dầu sao cô ấy cũng đã cùng làm việc với ngài bốn năm liền. Xin ngài hãy nói cho cô ấy biết.
- Thôi được, tôi suy nghĩ đã - Tôi trả lời.
Chúng tôi chia tay nhau. Trong lòng tôi cứ dằn vặt một nỗi băn khoăn. Hình như tôi chưa bao giờ thông báo cho gia đình về những quyết định của mình, nhưng bây giờ... chuyện lại khác. Quyết định của tôi liên quan mật thiết với số phận của họ.
Tôi cho gọi Tania đến gặp tôi và chỉ cho nó ngồi đối diện với tôi. Cháu nhìn tôi chờ đợi:
- Dạ thưa ba, có chuyện gì vậy?
- Tania, ba sẽ từ chức.
Nó nhìn chằm chằm vào tôi, sau đó bổ nhào về phía tôi và khóc. Tôi rút chiếc khăn mùi xoa cho nó.
- Ba ơi! Xin lỗi ba. Con xin lỗi. Ba đừng suy nghĩ gì cả. Đơn giản là mọi việc bất ngờ quá. Ba chưa nói với ai cơ mà. Ba thật giỏi! Ba hãy cho con thơm ba nào...
Sau đó hai cha con tôi còn ngồi với nhau rất lâu. Nó kể với tôi rằng cuộc sống của chúng tôi rồi đây sẽ thú vị biết chừng nào. Chúng tôi sẽ đi dạo trên đường phố, gặp gỡ mọi người, đi thăm bạn bè và chẳng cần phải có thủ tục lễ tân nào cả, cũng chẳng cần có lịch trình công việc. Nhưng trên khoé mắt của nó thì đẫm lệ.
- Con gái, con làm cho ba cũng... rơi nước mắt đây này - Tôi phẩy tay kiên quyết - thôi đi đi.
Tania hỏi tôi mà lúng túng như đứa trẻ:
- Thế còn mẹ có biết không?
- Để sau... sau đã.
Chúng tôi cùng xuống ăn tối. Naina (phu nhân của Yeltsin - N.D) nhận thấy Tania vừa khóc xong. Bà nhìn tôi chăm chú, nhưng không hề nói gì. Còn bây giờ điều quan trọng là để không diễn ra điều gì trục trặc, không thể có chuyện để lọt thông tin ra bên ngoài. Giờ đây điều quan trọng là mọi việc phải được giữ kín, không được để lộ bất cứ một tình tiết nào. Nếu chuyện bị lộ ra thì việc từ chức sẽ được trì hoãn. Tôi sẽ chuyển vào thời điểm khác muộn hơn. Nhưng tôi nghĩ rằng chắc chắn sẽ không có chuyện gì xảy ra. Với một đội hình như thế này thì không thể xảy ra chuyện gì trục trặc.
Thật thú vị khi quan sát ở nhà mọi thứ đều đầy đủ tiện nghi, bình yên và đôi lúc tôi không thể nào kiềm chế nổi và trong đầu tôi thoáng hiện lên suy nghĩ: “Sau ngày 31 tháng 12 thì thế nào đây! Sau ngày 31 mọi thứ sẽ khắc biết...”.
Tôi sẽ phát biểu, xem xét và theo dõi mọi phản ứng. Naina vẫn bình thản như không. Cô con gái cả Lena của tôi cũng vậy. Hay là họ đã ngầm đoán ra chuyện gì chăng? Không, không phải, họ chẳng có nghi ngờ gì cả. Song, dù có nghi ngờ gì đó đi chăng nữa, thì cũng muộn rồi. Đồng hồ đã được lên dây cót. Cơ chế vận hành của quả bom chính trị đã thực sự được khởi động. Nếu như có ai đó định ngăn lại thì sao...
Còn bây giờ điều quan trọng nhất là phải trao đổi với Putin.
Đây là cuộc nói chuyện thứ hai. Tôi nghĩ cuộc nói chuyện này sẽ ngắn thôi. Cuộc nói chuyện đầu tiên với Putin diễn ra ngay trong buồng làm việc của tôi ở ngoại ô Matxcơva ngày 14 tháng 12. Trước khi diễn ra cuộc bầu cử Quốc hội 5 ngày. Và diễn ra với thời gian khá lâu. Lúc đó phản ứng của Putin làm tôi hơi chột dạ:
- Thưa Boris Nicolaevich, tôi nghĩ là tôi chưa được chuẩn bị để quyết định vấn đề này.
Không, đó không phải là sự yếu đuối. Không thể gọi Putin là người yếu đuối. Đó chỉ là một phút nghi ngờ ở một con người có khí chất mạnh mẽ. Putin lưỡng lự phân trần:
- Thưa Boris Nicolaevich. Ngài hiểu cho đó là sứ mệnh khá nạng nề.
Lúc đó tôi quyết định không cố thuyết phục Putin. Tôi ngẫu hứng kể cho anh ta nghe về bản thân mình, về việc tôi được điều chuyển đến Matxcơva như thế nào. Lúc đó tôi đã ngoài 50 tuổi, già hơn Putin hiện nay khoảng sáu bảy tuổi gì đó. Hồi đó tôi còn năng nổ, khoẻ khoắn. Tôi đã từng nghĩ nếu như các quan chức Matxcơva xử sự quá quan liêu với tôi, thì tôi sẽ xin chuyển sang làm công việc khác, rút lui khỏi công việc chính trị. Trở lại ngành xây dựng. Quay về Sverdlovsk. Hoặc là đi đâu đó. Cuộc sống bao la như một chân trời. Một chân trời rộng lớn.
Nhưng đến được chân trời đó chỉ có một con đường. Giải thích cho anh ta thế nào nhỉ?
- Đã có lúc tôi từng muốn sống một cuộc sống khác đi. Tôi không biết liệu có được không. Nhưng tôi phải... lựa chọn. Còn bây giờ đến lượt anh lựa chọn - Tôi nhấn mạnh với Putin.
Nhưng Putin lại phân trần:
- Thưa Boris Nicolaevich, ngài rất cần cho nước Nga. Ngài giúp tôi rất nhiều. Ngài có nhớ cuộc gặp thượng đỉnh ở Stambul không? Nếu tôi đến đó thì tình hình thế này, nhưng ngài đến đó tình hình lại khác hẳn. Điều rất quan trọng là chúng ta cùng làm việc với nhau. Có thể hay là ngài đợi đến hết nhiệm kỳ?
Tôi lặng im, nhìn ra cửa sổ. Còn ở đây là hai con người đang nói chuyện trao đổi với nhau. Một buổi sáng bình thường như mọi khi. Câu chuyện cũng giản đơn và thẳng thắn. Chỉ có điều tôi khác anh ta là tôi biết rõ ý định sắt đá trong quyết định của mình. Anh ta không thể lẩn tránh quyết định của tôi, không thể thoái thác được.
- Thế nào? Anh vẫn chưa trả lời câu hỏi của tôi.
- Vâng, thưa Boris Nicolaevich, tôi đồng ý.
Song hôm đó tôi chưa cho Putin biết cái ngày tôi sẽ tuyên bố từ chức. Kể từ ngày hôm đó hai tuần đã trôi qua. Putin có đủ thời gian để bình tĩnh suy nghĩ kỹ càng về tất cả những gì mà chúng tôi đã trao đổi với nhau trong lần gặp này. Ngày 14 tháng 12 đó chúng tôi đã trao đổi nội dung cốt yếu nhất, còn bây giờ phải thảo luận về những chi tiết.
Ngày 29 tháng 12. Đúng 9 giờ sáng. Kremli. Putin bước vào phòng làm việc của tôi. Và tôi có cảm giác là anh ta đã trở thành một con người hoàn toàn khác hẳn - một con người quả quyết hơn, tự tin hơn. Tôi thật hài lòng. Tôi cũng rất thích phong cách của anh ta.

Tôi nói với Putin rằng tôi quyết định từ chức vào ngày 31 tháng 12. Tôi muốn là cái buổi sáng bôm đó phải được tổ chức để hết sự kiện này tiếp diễn sự kiện kia. Phát biểu trên truyền hình, ký các sắc lệnh, chuyển giao chiếc cặp hạt nhân, gặp gỡ các Bộ trưởng Quốc phòng, An ninh, Nội vụ... Chúng tôi cùng điều chỉnh chút ít kế hoạch, bây giờ đã là kế hoạch chung của chúng tôi rồi.
Tôi rất quý Putin. Putin phản ứng, điều chỉnh một số việc trong kế hoạch, thật rõ ràng và rất cụ thể.
Tôi cũng rất thích cái thời điểm làm việc đó. Một khi từ cảm xúc, tình cảm, ý tưởng mọi việc được chuyển hoá thành cái nền vững chắc để thực hiện quyết định, thì sự việc thật giản đơn: một Tổng thống ra đi, một người tạm thời nắm quyền Tổng thống thay thế. Chúng tôi thực hiện một cách nghiêm túc, rõ ràng và chính xác về mặt pháp lý các Điều khoản của Hiến pháp Liên bang Nga. Điều chủ yếu là không bỏ quên điều gì, vì đây là lần đầu tiên diễn ra trong cuộc sống ở Nga.
Cuối cùng công việc cũng hoàn thành. Và hình như chúng tôi không bỏ qua điều gì. Công việc chính thức thì không tạo cho ta thể hiện tình cảm. Nhưng, ở đây khi lần cuối cùng tôi bên cạnh anh ta với tư cách là Tổng thống, còn anh ta lần cuối cùng chưa là nhân vật số một của đất nước, tôi lại muốn thổ lộ nhiều điều. và hình như anh ta cũng muốn bộc bạch điều gì đó. Nhưng chúng tôi, cả hai bên đều không nói gì. Chúng tôi bát tay nhau. ôm hôn lúc chia tay. Hẹn buổi gặp tiếp vào 31 tháng 12 năm 1999.
Ngày 30 tháng 12. Yumasev mang dự thảo nội dung bài phát biểu trên truyền hình đến. Tôi đọc đi đọc lại mấy lần, và sửa nội dung: để không ai có thể nghĩ là dường như tôi từ chức vì bệnh tật hoặc có ai đó thúc ép tôi làm việc này. Tôi chỉ suy nghĩ đơn giản: phải làm điều này vào đúng thời điểm hiện nay.
Valentin tranh luận, phân trần rằng không có ai nghĩ rằng có thể thúc ép ngài từ chức vì lý do bệnh tật hoặc vì nguyên nhân nào đó. Làm gì có chuyện bệnh tật khi chỉ còn nửa năm nữa là đến bầu cử?!
Tôi suy nghĩ. đọc lại lần nữa và nhất trí: có lẽ anh ta đúng.
Ngày 31 tháng 12, tôi dậy sớm hơn thường lệ. Ngày hôm đó không thể ngủ dậy muộn được.
Sau bữa ăn sáng thường ngày trong gia đình, khi tôi đã chuẩn bị sửa soạn đến nơi làm việc, Tania thì thầm mách tôi.
- Có nói cho mẹ biết không?
Tôi lưỡng lự:
- Có thể, không nên để mẹ con lo lắng.
- Ba ơi con yêu cầu ba đó.
Tôi dừng lại trước cửa không biết mình phải làm gì. Và tôi chậm rãi cài từng chiếc cúc áo bành tô. Cuối cùng tôi mạnh dạn:
- Naina, anh đã quyết định rồi. Anh quyết định từ chức. Anh sẽ phát biểu trên đài truyền hình. Em mở ti vi ra mà xem.
Naina đứng lặng im, hết nhìn tôi lại quay sang nhìn Tania. Bà không thể tin ở chính mình. Sau đó bà nhẹ nhàng gật đầu ôm chầm lấy tôi và hôn:
- Ôi, hạnh phúc biết bao! Cuối cùng thì Boria (tên gọi thân mật của Boris Yeltsin - N.D.) đó là sự thật sao?
- Thôi nhé anh phải đi đây.
Mọi việc chưa được bắt đầu, thế mà tôi đã thấy xốn xang hồi hộp đến lạ.
Hoá ra Tania đúng. Nếu tôi không báo trước cho vợ, người gần gũi nhất về quyết định này thì thật dở. Và không có tình người. Dường như tôi đã quá ích kỷ... từ một chính khách tôi lại biến thành một con người bình thường. Thế đấy!
Xe đến đón tôi tiến gần sát cửa. Tiếng lốp xe lăn trên mặt đất nghe rì rì thật đặc biệt. chỉ huy cơ quan an ninh ra mở cửa xe như mọi khi. Ắt hẳn anh ta vẫn nghĩ là còn nửa năm nữa, cứ mỗi buổi sáng như thế này, tôi và anh sẽ cùng nhau tiến về Kremli. Tôi không hề nói với Tolia. Mãi sau này đến khi từ chức tôi mới tâm sự với Tolia.
Đúng 8 giờ sáng. Volosin mời Brychev, Vụ trưởng pháp lý của văn phòng và Zuikov, Trợ lý chánh văn phòng về các vấn đề pháp lý đến gặp. Và tôi ra chỉ thị: Chuẩn bị sắc lệnh về việc từ chức của Tổng thống và hai bức thư gửi Duma Quốc gia và Hội đồng Liên bang.
8 giờ 15 phút sáng. Tôi bước vào buồng làm việc ở Kremli. Trên bàn làm việc như thường lệ vẫn có lịch trình các công việc trong ngày: ghi hình bài phát biểu nhân dịp năm mới, sau đó gặp Thủ tướng V.Putin, rồi gặp Chánh văn phòng Tổng thống và trao đổi kế hoạch làm việc trong tháng giêng, cuối cùng là một vài cuộc điện đàm.
Nhưng lịch trình làm việc này không còn cần đến nữa. Tôi rút từ trong túi áo vét tông ra kế hoạch của mình mà tôi tự thực hiện trong ngày hôm nay. Tờ giấy đã hơi bị nhàu. Còn tôi rất khó chịu với những tờ giấy nhàu nhĩ, tôi cố vuốt cho phẳng phiu, đặt nó trên bàn làm việc và để chiếc cặp lên trên.
Dù sao cũng đề phòng để không ai có thể nhìn thấy. Mặc dù có lẽ không cần giấu giếm nữa, thời gian chỉ còn tính bằng phút.
9 giờ sáng. Valeri Semenchenco, Trưởng phòng hành chính văn thư vào bàn làm việc và đặt lên bàn tôi chiếc cặp công văn truyền thống của Tổng thống. Đó là chiếc cặp công văn mà cho đến cuối ngày làm việc tôi phải xem xét bao gồm điện mật, các báo cáo khác nhau của các bộ trưởng vũ lực , điện của bộ ngoại giao., còn đây là văn bản mà tôi phải ký: Hai bức thư phủ quyết các luật, một số chỉ thị giao cho các ngành, điện mừng. Tôi còn xem một tài liệu: Đề cương thư của Tổng thống Yeltsin gửi Quốc hội Liên bang. Trong tôi nảy ra suy nghĩ: “Có lẽ không cần đến nữa”.
Semenchenco chúc mừng tôi nhân dịp năm mới và rút lui.
Tất cả những tài liệu văn bản trên bàn làm việc giờ đây đối với tôi chẳng còn ý nghĩa gì nữa. Trừ cái kế hoạch trên tờ giấy nhàu nhĩ của tôi. Những sắc lệnh chủ yếu đâu nhỉ? Tôi ấn nút liên lạc cho trực ban và hỏi bao giờ Volosin có mặt.
Volosin đến gặp tôi cùng với chiếc cặp đỏ. Nét mặt anh ta lộ rõ vẻ hồi hộp, lo âu. Dường như có điều gì đó làm cho Alexandr Stalevich xúc động. Anh ta ấp úng:
- Thưa Boris Nicolaevich có lẽ mọi việc đã chuẩn bị xong...
Tôi nghiêm mặt nhìn anh ta:
- Sao còn có điều gì đó, anh còn nghi hoặc chăng? Cứ làm theo kế hoạch!
Volosin như tỏ vẻ ngạc nhiên và phân trần:
- Dạ không, thưa Borỉs Nicolaevich. Chúng tôi đang hành động theo đúng kế hoạch!
Tôi lại ấn nút liên lạc cho trực ban và yêu cầu gọi Putin 9 giờ 30 có mặt.
Tôi giở chiếc cặp đỏ, trong đó có các sắc lệnh:
1. Theo khoản 2 điều 92 Hiến pháp Liên bang Nga từ 12 giờ 00 phút ngày 31 tháng 12 năm 1999 tôi chấm dứt thực thi quyền hạn Tổng thống Liên bang Nga.
2. Theo khoản 3 điều 92 Hiến pháp Liên bang Nga quyền hạn Tổng thống Liên bang Nga do Chủ tịch Chính phủ Liên bang Nga thực hiện từ 12 giờ 00 phút ngày 31 tháng 12 năm 1999
3. Sắc lệnh này có hiệu lực từ thời điểm ký.
Lạy Chúa! Với cảm xúc xốn sang và thoải mái, tôi đặt bút ký vào sắc lệnh.
Đúng 9 giờ 30 phút, Putin bước vào buồng làm việc, chúng tôi chào nhau. Tôi yêu cầu cả Vladimir Shevchenco Trưởng ban lễ tân, Dmitri Yakushkin thư ký báo chí, Geogri Muraviev chuyên viên kỹ thuật điện Kremli và Alexandr Sentsov thợ ảnh có mặt.
Tôi chăm chú nhìn mọi người và sau đó đọc to sắc lệnh. Shevchenco là người đầu tiên không kiềm chế nổi. Anh ta gần như luống cuống và ấp úng: “Thưa Boris Nicolaevich. Hay là ta chưa ban hành vội. Đợi khoảng một tuần đã. Chúng ta còn có chương trình đi Wifnee?”.
Tôi liếc nhìn Putin. Anh ta vẫn bình tĩnh. Hơi mỉm cười. Tôi bắt tay Putin: “Xin chúc mừng”.
Những nhân viên của tôi choáng váng. Đó là Anatoli Kuznetsov, Valeri Semenchenco, Alexei Gromov, Andrei Vavra, các thư ký, tất cả, tôi không thể liệt kê hết được. Tôi chỉ nhớ những ánh mắt ngạc nhiên của họ. Và câu hỏi không cất lên thành lời: Sao lại thế được? Tôi hiểu điều đó đối với họ là hết sức bất ngờ, nhưng không đoán trước đj là phản ứng lại đến mức như vậy.
Còn bây giờ se tiến hành thu bài phát biểu cho Đài truyền hình.
Tôi bước vào phòng trang trí đại diện. Cũng vẫn nhóm kỹ thuật viên truyền hình quen thuộc. Nhưng trên nét mạt họ không hề có biểu hiện đón năm mới. Họ đã biết việc tôi từ chức. Nửa tiếng trước theo đúng kế hoạch Volosin đã đem đến cho họ bài diễn văn của tôi trên truyền hình.
Tôi tiến đến chiếc bàn với vẻ dứt khoát và ngồi xuống ghế. Tiếng của chỉ huy đạo diễn cất lên:
- Máy quay chuẩn bị. Bắt đầu!
Tôi cảm thấy như bị mất giọng. Lạy Chúa, họ đã không quên đặt cho cốc nước bên cạnh. Tôi uống một ngụm nước và trở lại bình tĩnh:
- Thưa các công dân Nga! Thưa...
Hầu như tôi không còn hồi hộp nữa. Hầu như... Quả thực có một lần hạt bụi bay vào mắt. Và tôi lấy tay phẩy đi.
Khi đọc đến câu cuối cùng, cả gian phòng lặng im như tờ, chỉ còn thấy tiếng tích tắc của chiếc đồng hồ. Sau đó có ai đó vỗ tay, rồi ai đó tiếp sau nữa. Tôi ngẩng mặt lên và thấy nhóm kỹ thuật viên truyền hình đứng thẳng hàng chúc mừng tôi. Tôi không biết lẩn trốn đi đâu. Các chị phụ nữ không giấu nổi xúc động nước mắt ngấn lệ, tôi chỉ còn biết vỗ về động viên họ mà thôi. Tôi đề nghị mang sâm-panh đến và tặng hoa cho các chị phụ nữ. Chúng tôi chạm cốc, chúc mừng nhân dịp năm mới, chúc mừng cái ngày lịch sử này.
Tôi thử kiểm nghiệm lại nội tâm của chính mình xem tôi có cảm giác thế nào, tâm tư của tôi ra sao. Và tôi hơi ngạc nhiên với chính mình là tôi thật bình thản. Rất thoải mái, vô tư.
Chuyên viên kỹ thuật lấy băng ghi hình từ máy quay ra. Tôi cầm lấy. Đấy chỉ là cái hộp nhựa màu đen! Nhưng nó lại là một tài liệu quan trọng nhất! Có lẽ quan trọng hơn bất cứ một sắc lệnh nào và bất cứ một bức thư nào gửi cho Duma. Tại đây, tôi đã tuyên bố cho mọi người biết về quyết định dứt khoát của mình. Từ thời điểm bài phát biểu của tôi xuất hiện trên làn sóng truyền hình thì nhiệm kỳ Tổng thống của tôi kết thúc và bắt đầu thời điểm V.Putin thực thi quyền hạn của mình.
Tôi đánh mắt tìm Yumasev, ra hiệu cho anh ta lại gần. Tôi chuyển cho anh ta cuộn băng và anh ta rút lui. Ngay cửa ra vào số 6 của Điện Kremli, chiếc xe chống đạn đang đậu ở đó, còn ở cổng Borovitski là chiếc xe của cảnh sát giao thông đang sẵn sàng hộ tống. Phải như vậy, phải có bảo vệ để đưa cuộn băng đến trung tâm truyền hình Ostankino. Và ở đó Yumasev cần phải có mặt trực tiếp theo dõi để đúng 12 giờ trưa bài phát biểu phải được phát trên làn sóng truyền hình.
Kế hoạch tiếp của tôi là gì nhỉ? À phải gặp Giáo chủ Alexi. Tôi trở về buồng làm việc. Giáo chủ nhẹ nhàng bước vào. Tôi thông báo cho ông biết về quyết định của mình. Ông nhìn tôi chăm chú. Im lặng hồi lâu rồi Giáo chủ cất giọng rất chân thật tình người không hề mang chút nhà thờ chút nào: “Một quyết định rất đàn ông”. Sau đó ông thành tâm chúc phúc. Có lần cả tôi, Putin và Giáo chủ đã ngồi với nhau. Và thật hay là ở Putin cũng có quan hệ thân thiết và đầy tình người với Giáo chủ. Putin cần đến sự hỗ trợ của con người thông thái này.
Giáo chủ chúc tôi thành đạt và chia tay.
Bước tiếp theo của kế hoạch là chuyển giao chiếc va li hạt nhâu. Vì là sự kiện rất thú vị đối với công chúng, nên theo đề nghị của Dmitri Yakushkin, chuyên viên kỹ thuật truyền hình đã ghi lại vào băng ghi hình động tác lịch sử này. Mặc dù thủ tục của nó thực tế rất tẻ nhạt.
Còn một hành động có tính tượng trưng nữa thì quyền lực Tổng thống từ thời điểm này sẽ nằm trên vai V.Putin. Còn tôi sẽ được tự do. Từ nay tôi không còn chịu trách nhiệm đối với nút bấm hạt nhân. Có lẽ từ nay sẽ dễ dàng dứt được những đêm mất ngủ chăng?
11 giờ 30 phút. Gặp các bộ trưởng vũ lực . Một buổi ăn trưa long trọng. Trên tầng ba, nơi diễn ra các cuộc chiêu đãi của Tổng thống, các bàn đã bầy đủ các món ăn. Đó là một cuộc chia tay. Tôi chia tay với những người đồng chí tin cậy, còn họ chia tay với vị Tổng tư lệnh tối cao. Nhũng ý kiến phát biểu vào những giây phút đó tôi sẽ ghi lòng mãi mãi.
Bỗng khoảng 12 giờ kém 10 gì đó, Naina gọi điện cho Tania:
- Tania, mẹ nghĩ hôm nay không nên từ chức. Làm như thế sẽ làm cho mọi người lo âu, hồi hộp, xao xuyến... Con hình dung xem mọi người thì hân hoan đón năm mới, còn Tổng thống lại ra đi. Không thể đợi một hoặc hai ngày được sao? Đón năm mới xong rồi thì từ chức cũng vẫn chưa muộn. Con cứ suy nghĩ rồi trao đổi lại với ba.
Tania trả lời dứt khoát:
- Mẹ ơi. Không thể được, mẹ đừng lo, mọi điều sẽ tốt đẹp, mẹ cứ mở tivi ra mà xem.
Có điều, với chuyện tivi hoá ra lại có chuyện không ngờ tới. Tại buồng nơi tôi đang gặp các bộ trưởng vũ lực, trước 5 phút khi Đài truyền hình phát sóng mới vỡ lẽ ra là gần đó chẳng có chiếc tivi nào. Người ta vội vã tìm kiếm. Chiếc tivi duy nhất lại ở buồng làm việc của Tania. Người ta bê đến và mãi mới cắm được vào ổ cắm và điều chỉnh, chỉ còn nửa phút nữa là đến lúc phát sóng trên truyền hình bài phát biểu của tôi thì mới làm xong.
Xem tivi thật là khó khăn đối với tôi. Tôi chỉ muốn nhắm mắt lại, cúi đầu xuống. Nhưng tôi lại nhìn thẳng vào màn hình. Các bộ trưởng, các tướng lĩnh đều lẳng lặng xem tivi, không nói lời nào. Một số người nước mắt ngấn trên hàng mi. Đó lại là những đàn ông cứng rắn nhất đất nước Nga.
Chúng tôi cùng uống sâm-panh.
Những chiếc đèn chùm, những chiếc cốc pha lê, cửa sổ kính đều toát lên không khí và ánh sáng của năm mới. Rồi bỗng nhiên lần đầu tiên tôi có cảm giác được đón năm mới đúng nghĩa của nó. Và tôi đã có món quà tạng cho mọi người thật giá trị!
Chẳng biết từ đâu xuất hiện lẵng hoa to đến thế.
Gần một giờ chiều, tôi đứng dậy chia tay với mọi người và tiến ra phía cửa. Tâm hồn thật thanh thản, thoải mái và sảng khoái biết bao. Chi có điều tim tôi đập rộn ràng, sự căng thẳng của những ngày vừa qua đã cho tôi hiểu thế nào. Trong hành lang khi đến gần thang máy, tôi dừng lại. Suýt nữa thì quên. Tôi lấy từ trong túi áo ra chiếc bút máy. Đây chính là chiếc bút mà tôi đã ký sắc lệnh cuối cùng. Tôi muốn kỷ niệm lại cho Putin.
Xong rồi. Thế là mọi việc đã xong. Những gì mà hôm nay tôi muốn làm, thì đã làm xong.
Tôi chậm rãi đi ra cửa. Chiếc xe từ từ đến đón tôi. Tuyết rơi. Những bông tuyết. nhẹ lất phất bay ở Kremli!
Trong thâm tâm có điều gì đó tôi muốn chia sẻ với Putin. Một công việc thật nặng nề đang chờ đợi anh ta ở phía trước. Tôi muốn giúp anh ta làm sao.
- Hãy cố gắng... Hãy giữ lấy nước Nga! - Tôi nhắn nhủ. Putin nhìn tôi, gật đầu.
Chiếc xe lượn một vòng. Tôi nhắm mát lại suy nghĩ. Dù sao tôi cũng mệt nhoài: Rất mệt nữa là khác.
Trên dường trở về nhà nghỉ, tiếng chuông điện thoại trong xe vang lên. Sĩ quan tuỳ tùng thông báo: “B.Clinton muốn nói chuyện với Ngài”. Tôi đề nghị Tồng thống Mỹ nói chuyện với tôi vào lúc 17 giờ. Điều đó thì bây giờ tôi có thể tự cho phép mình làm được.
Naina và Lena đón tôi ở nhà, hôn tôi và chúc mừng tôi. Cháu gái Katia gọi điện chúc mừng tôi: “Ông à, ông thật dũng cảm!”. Tania không thể rời khỏi máy điện thoại. Tiếng chuông điện thoại không dứt. Tôi nói với con gái:
- Ba đi ngủ khoảng hai tiếng. Đừng đánh thức ba dậy!
Thường lẹ đón năm mới bao giờ cũng có ông già tuyết. Tôi lấy từ cái bao tặng phẩm xem có gì. Người ta tặng tôi chiếc đồng hồ.
Sau đó cả nhà tôi ra ngoài.
Trời đầy sao, lạnh giá. Cỏ cây. Một đêm tối trời ấm áp. Đã lâu rồi chưa bao giờ tôi cùng gia đình hưởng một đêm hạnh phúc như thế này. Quá lâu rồi...
Sáng sớm hôm sau cũng không hề có gì buồn tẻ...

**phongvan** · #3 08-09-2008, 10:38 PM

Tania

Cuối năm 1995 lần đầu tiên tôi bị cơn đau tim. Có lẽ đây là lần đầu tiên tôi bị bệnh nhồi máu cơ tim.
Tôi không muốn nêu tầm quan trọng của việc này: hết nằm viện, an dưỡng rồi lại vào cuộc chiến. Có lẽ ở nhiều nhà lãnh đạo đều có thái độ khinh thường đối với chuyện này. Béo phì do ngồi suốt ngày, bất cẩn trước những thói quen nguy hại, với đôi mắt đỏ hoe do thiếu ngủ, với bộ mặt trĩu nặng - đó là một kiểu người đặc biệt. Quả thật, tôi tự cho mình là thuộc ngoại lệ trong những số đó, bởi vì tôi còn chơi thể thao: Bơi trong nước đóng băng, trượt tuyết, chơi bóng chuyền và tenis, thích đi dạo. Có lẽ tôi đã thừa kế được tính cách của cha ông, một sự thừa kế đáng quý: ông nội và cha tôi đều là những người có tuổi thọ khá cao, dường như được trưởng thành từ những cây sồi cổ thụ. Thế là tôi bao giờ cũng tin tưởng ở sức khoẻ của mình. Nhưng hình như tôi đã lầm. Cứ sau 40-45 tuổi trái tim con người, đặc biệt là ở đàn ông thường có những trục trặc dù là anh có là nhà thể thao hay là người lười biếng, dù anh có là tu sĩ hay là kẻ phạm tội.
Tôi đón năm 1996 với sự thanh thản biết bao nhiêu. Nó diễn ra ngay sau cơn đau tim và thất bại nặng nề trong cuộc bầu cử Quốc hội. Khối các đảng cánh tả, chủ yếu là những người cộng sản và nông dân tháng 12 năm 1995 đã thu được khoảng trên bốn mươi phần trăm số phiếu trong Duma, tức là gần 200 ghế. Còn cái gọi là đảng chính quyền do Chernomưrdin đứng đầu (“Ngôi nhà của chúng ta - nước Nga”) ì ạch mãi mới giành được mười phần trăm. Hơn nữa lúc đó chúng ta đã nhìn thấy hậu quả trong cuộc chiến tranh Chesnia. Với một trách nhiệm nặng nề về đạo đức như vậy thật khó có thể tiếp tục nhiệm kỳ hai.
Chernomưrdin
Đấy, tôi đón năm mới 1996 như vậy đấy. Một năm, không chỉ có đất nước, mà còn cả tôi nữa phải lựa chọn - ra tranh cử nhiệm kỳ hai hay không, có đi bầu cử hay không. Naina thật sự không muốn cho tôi ra tranh cử. Và thật sự bản thân tôi cũng bị những trận chấn động làm cho kiệt sức, vắt kiệt hết năng lực. Có lẽ lần đầu tiên trong đời tôi cảm thấy gần như mình bị cách ly với chính trị. Sự việc không phải vì uy tín của tôi chỉ còn có ba phần trăm (khi đó người ta nói rằng tỷ lệ phần trăm gần như về âm), mà là ở chỗ tôi không còn cảm thấy nhận được sự ủng hộ của những người bắt đầu tìm kiếm con đường danh vọng của mình, của những người lần đầu tiên đi bỏ phiếu bầu cử Tổng thống và Quốc hội. Giới trí thức, các chính khách dân chủ, các phóng viên - những đồng minh của tôi, chỗ dựa của tôi dường như đã tránh xa tôi. Có người thì vì lý do cuộc chiến tranh Chesnia, số khác vì lý do những tàn dư bất ngờ và khủng khiếp, những người khác không hài lòng với tiến trình diễn biến sự kiện chung của đất nước.
Ai cũng tìm được lý do của mình, dường như đều lô gích, hợp lý. Nhưng trong tôi vẫn có linh cảm: Những người này có thể thống nhất lại, họ vẫn là đồng minh của tôi, có điều cần phải tìm được ý tưởng để thống nhất họ lại!
Cuối năm 1995 trong giới thân cận của tôi (khi Alexandr Korzakov, lãnh đạo Cơ quan Cảnh vệ còn chưa mang tính hình thức đã thảo luận ý tưởng: người thừa kế Yeltsin phải là người không thất cử trong cuộc bầu cử Quốc hội Victor Chernomưrdin, hay là Oleg Soskovets, Phó Thủ tướng thứ nhất. Một người đàn ông cao lởn, đường bệ “với vẻ mặt rất Nga”, một nhà kinh tế thực thụ, từng là giám đốc nhà máy luyện thép, và thực chất là người thứ hai trong Chính phủ, anh ta xứng đáng là nhân vật có thế lực. Khi đó tôi còn chưa hiểu hết Korzakov nguy hiểm đến mức nào với tư cách là “vệ sĩ của Vương chủ”, tại sao anh ta lại trung thành với người bạn thân thiết của mình là Oleg Soskovets.
Chẳng có ai mách bảo cho tôi, nhưng tôi cũng biết tại sao Korzakov lại năn nỉ xúi bẩy tôi bãi chức Chernomưrdin. Diễn biến tình hình tiếp theo cho thấy rất rõ ràng: Trong bối cảnh của cuộc chiến tranh chống những phần tử ly khai cực đoan Chesnia. nguy cơ những người cộng sản trở lại nắm quyền xuất hiện một đội hình bán quân sự gồm những tướng lĩnh thời hậu Xô-viét: Alexandr Korzakov, Giám đốc Cơ quan an ninh Tổng thống; Mikhail Barsukov, Giám đốc Cơ quan an ninh Liên bang; những người nấp bóng sau lưng Oleg Soskovets. Còn có những người khác nữa...
Tôi sẽ rất không thành thực trước các độc giả nếu như tôi nói rằng: chính lúc đó tôi đã suy nghĩ như vậy, chính vì thế mà tôi lựa chọn phải ra tranh cử. Không, hoàn toàn không phải như vậy.
Tôi đang đứng trước cuộc sống bị cuốn hút bởi nhiều làn gió, bởi nhiều dòng thác, đang đứng trước và gần như bị cuốn hút bởi những luồng gió xoáy: Một cơ thể chắc nịch - vẫn bị cuốn hút “những bạn bè thân thiết” - đã không còn tìm thấy ở anh một sự thay đổi, cũng giống như bầy đàn dần dần dự định sẽ tìm kiếm một người dẫn đường khác; cuối cùng sau khi đã quay lưng lại với anh và cả những người mà anh từng tin tưởng, những người mà anh tưởng chừng là chỗ dựa cuối cùng - đó là những người lãnh đạo về mặt tinh thần của dân tộc. Còn nhân dân... Nhân dân không thể tha thứ cho kiểu “liệu pháp sốc” cho nỗi nhục ở Budenovsk và Groznyi. Dường như tôi đã bị thất bại.
Nhưng vào những thời điểm đó cái khó ló cái khôn. Đúng lúc đó tôi lại tự nhủ rằng: nếu tôi ra tranh cử - nhất đính sẽ thắng cử, chẳng phải nghi ngờ điều gì. Tôi hiểu rõ điều đó? Dù có dự đoán thế nào đi chăng nữa, dù cho uy tín có thấp đi chăng nữa và dù cho tôi đã bị cách biệt với chính trị đi chăng nữa. Vấn đề đặt ra là: Có ra tranh cử hay không? Hay là đã đến lúc tôi phải rút lui khỏi chính trường?
Nhưng suy nghĩ nếu tôi làm cái việc để rồi tạo điều kiện cho những người cộng sản trở lại nắm chính quyền thì tôi không thể chấp nhận được.
Có lẽ khát vọng lúc đó, ý chí đối kháng làm cho tôi đi đến quyết định.
Cuối tháng 12 năm 1995, tôi quyết định ra tranh cử...
... Sau đó xuất hiện Tania.
Độc giả không nên ngạc nhiên khi bắt gặp trong cuốn sách này những tên tuổi Tania và Lena. Lena và Tania là các con gái tôi. Tôi không thể lảng tránh và chúng không thể tách rời khỏi đời sống của tôi. Đó là những người yêu quý nhất của tôi. Nhưng trong tôi luôn có một nguyên tắc máy móc - công việc là công việc, gia đình là gia đình, tôi không bao giờ vi phạm nguyên tắc đó. Và tôi không vi phạm cho đến mùa xuân năm 1996...
Mỗi người đều có một thói quen, một cá tính, một phong cách sống. Trong việc này chẳng có một quy luật chung nào cả. Đến bây giờ ai cũng biết Mikhail Gorbachov không hề giấu giếm vợ mình điều gì. Và theo ông ta thì việc đó là hoàn toàn đúng đắn. Nhưng ở tôi hoàn cảnh lại khác hẳn: đã nhiều năm trời tôi không bao giờ nói chuyện chính trị với vợ con. Không một lời nào! Mọi tin tức vợ con tôi đều biết qua vô tuyến truyền hình. Tôi lắng nghe ý kiến, phán xét, ca ngợi của họ và lặng im. Một mặt, thì điều đó nghe chừng có vẻ kỳ cục. “Boris, làm sao mà lại không trả tiền trợ cấp cho những người về hưu được! Khi nào thì Chính phủ mới giải quyết vấn đề này?”. Tôi lặng thinh cứ như đang uống nước. Hoặc là tôi trả lời nhưng lại lảng sang chuyện khác: “Hôm nay thời tiết thế nào nhỉ?”. Những ý kiến của tôi về các nhân vật, về tình hình bao giờ gia đình tôi cũng đón nhận bằng những từ ngữ, động tác và phản ứng riêng biệt. Rối thói quen đó đã kéo dài nhiều năm liền: tôi không muốn giảng giải về những đề tài chính trị buồn tẻ và dài dòng phức tạp, còn ba hoa thì tôi không thích. Nhưng vào thời điểm khủng hoảng chính trị gay gắt, khi những đồng minh cũ của tôi quay lưng lại với tôi, thì bỗng nhiên gia đình lại cứu giúp tôi. Và con gái tôi bao giờ cũng là người khởi xướng.
Tania chỉ là một nhà kỹ trị, chưa từng tư duy về chính trị bao giờ. Lúc đó cháu đã gần ba mươi tuổi. Cháu là một con người có suy nghĩ độc lập, trưởng thành. Cháu tốt nghiệp khoa toán tin và điều khiển học Trường Đại học Tổng hợp Matxcơva, đã nhiều năm làm việc tại Văn phòng điều khiển học “Saliut”, là nhà lập trình giỏi chuyên về xạ kích họe và cụ thể là quỹ đạo của các thiết bị bay vũ trụ. Về hoạt động chính trị của tôi bao giờ cháu cũng tỏ lòng kính trọng, và chắc chắn có sự thán phục, sợ hãi và thương hại: ba ơi, điều gì làm ba vất vả vậy? Cuộc sống riêng tư của Tania đều suôn sẻ. Chồng của cháu là Alexandr Diatchenco, một nhà thiết kế và con trai một nhà thiết kế cùng làm việc ở một văn phòng. Cháu ngoại Borka đã học phổ thông, nhưng cháu trai thứ hai vừa mới sinh. Tania được nghỉ để trông con.
Đầu tháng giêng năm 1996 tôi tuyên bố sẽ ra tranh cử. Lúc đó tôi thành lập bộ chỉ huy tranh cử do Soskovets đứng đầu. Nhưng tôi có nhận xét: nếu như Oleg Soskovets có tham vọng chính trị, thì anh ta hãy thể hiện hết mình. Hãy cứ thử chứng minh mình là chính khách, có ý chí chính trị ra sao. Còn sau đó sẽ xem thế nào... Những vụ xì-căng-đan đã diễn ra ngay tức thì. Trước hết đó là vụ liên quan đến những chữ ký ủng hộ ứng cử viên Tổng thống cần phải làm theo đúng luật định. Báo chí lúc đó ngay lập tức đã làm om xòm vụ trả tiền lương cho công nhân ngành đường sắt và luyện kim là người ta bắt phải ký vào hai tờ giấy: một tờ giấy để lĩnh tiền, còn tờ giấy kia thì đòi ủng hộ Boris Yeltsin. Tôi đã đề nghị kiểm tra. Và sự thật đúng như vậy. Điều đó là nỗi sỉ nhục trước thế giới. Điều hết sức quan trọng là người lãnh đạo bộ chỉ huy đã quên rằng chúng ta đang sống trong một đất nước hoàn toàn khác. Giở đây chúng ta coi đó là điều tất yếu: Kế hoạch chính trị, kỹ nghệ vận động bầu cử. Những tình tiết như vậy lúc đó không hề tính toán đến. Các thống đốc thì gây sức ép trắng trợn: ngài phải thế này, ngài phải bảo đảm thế kia! Các thống đốc non nớt hoảng sợ đến gặp, báo cáo toàn những điều vô vị? Hoàn toàn không có một khẩu hiệu nào rõ ràng, không có một chiến lược rành mạch, không hề phân tích tình hình. Tôi nhớ rõ cứ mỗi lần có chuyện gì nhỏ nhặt chẳng đáng phải nói, thì Soskovets lại rêu rao gào lên trách cứ truyền hình: tại sao truyền hình không đưa vào chương trình “Tin tức”. Thực tế là anh ta muốn làm cho chúng tôi cãi lộn với các phóng viên truyền hình.
Phong cách làm việc duy nhất của anh ta chỉ có thế.
Cái lề lối làm việc như vậy làm tôi nhớ lại những cuộc họp của Đảng uỷ tỉnh - cũng những phương pháp, ngôn từ, quan hệ dường như đã từ xa xưa lắm rồi. Ngoài hậu trường thì dường như là những con người sống động đời thường, nhưng trong các cuộc họp thì lại tỏ ra quá trịnh trọng, khề khà.
Lúc đó tôi hiểu rõ trong bộ chỉ huy vận động bầu cử phải có người của mình. Phải cần có người báo cáo lại cho tôi một cách công bằng và chân thực những gì đang diễn ra và giúp tôi đánh giá tình hình với một con mắt hoàn toàn khác. Và điều quan trọng là người đó phải không dính líu đến bất cứ một phe cánh nào đứng ngoài những cuộc đấu đá vì những “quyền lợi” khác nhau mà hoạt động vận động bầu cử đang diễn ra đầy rẫy.
Tìm người như thế ở đâu? Hơn nữa lại phải là người để không bị ai nghi ngờ, mưu mô, tham gia vào bộ chỉ huy một cách lặng lẽ và âm thầm. Thực tế cứ như là người tàng hình!
Có lần Valentin Yumasev đến Bakhvich gặp tôi. Tôi không kiềm chế được và đã thổ lộ với anh ta những suy nghĩ của mình rằng tôi cảm thấy không kiểm soát được quá trình vận động bầu cử, chỉ thấy những ánh mắt lờ đờ, mệt mỏi của các trợ lý, cụ thể là của Victor Iliusin vì tình hình trong bộ chỉ huy ngày càng xấu đi và chúng ta đang từng bước tuy có chậm chạp, nhưng đang tiến vào vũng bùn lầy. Xét một cách toàn diện, thì có thể thấy rõ trong bộ chỉ huy đang có sự hiềm khích, không hề có chiến lược, vẫn phong cách tiếp xúc kiểu Xô-viết cũ và không hề giống cuộc họp của những người đồng chí hướng.
- Cần phải có người của mình trong bộ chỉ huy - Tôi tâm sự với Valentin.
Anh ta lắng nghe, gật đầu và suy nghĩ.
... Nhưng là ai? Ai có thể làm được điều đó?
- Nếu Tania thì sao? - Bỗng nhiên Valentin hỏi lại tôi.
Lúc đầu tôi còn chưa hiểu ý anh ta định nói gì. Hơn nữa Tania ở đây thì liên quan gì nhỉ? Điều đó nghe nó rất lạ tai, đến nỗi trong tôi này sinh ngay ý nghĩ nghi ngờ: làm sao mà xã hội chấp nhận được việc này? Rồi các chính khách, các phóng viên sẽ nói sao? Nó sẽ được Kremli đón nhận thế nào đây?
Song xét từ góc độ khác, Tania là người duy nhất có thể báo cáo tất cả mọi thông tin cho tôi. Nó sẽ được nghe những gì mà không ai nói thẳng với tôi. Nó là một người chân thực, không có kiểu quan cách, nó sẽ không giấu giếm bất cứ điều gì. Nó là con gái tôi, một phụ nữ thông minh, còn trẻ mang trong mình cá tính của tôi. Và cũng có cách nhìn nhận đánh giá cuộc sống như tôi.
Vào giữa tháng 3 năm 1996 tôi thành lập Uỷ ban vận động bầu cử mới do tôi trực tiếp đứng đầu, còn Victor Chernomưrdin là trợ lý cho tôi. Tại cuộc họp thành lập tôi mạnh dạn, không hề đắn đo giới thiệu Tania: “Xin giới thiệu với các vị một thành viên mới của bộ chỉ huy vận động bầu cử. Đó là Tania Diachenco”.
Lúc đầu mọi người ngẩn ngơ không hiểu gì: Ồ, thế là xuất hiện một gương mặt mới, một cô gái ngồi từ sáng sớm đến tối khuya, hết ngày này sang ngày khác tham gia vào các cuộc họp, giao tiếp với mọi người và đưa ra những câu hỏi ngây thơ, ấu trĩ. Liệu điều đó có dở hơi hay không? Và đến một lúc nào đó mọi người mới vỡ lẽ: sự có mặt cô ta thì có những việc không thể xảy ra. Những mưu mô, hiềm khích, đấu đá vì sự sĩ diện của cánh đàn ông tự nhiên sẽ biến mất. Điều đó mãi sau này tôi mới được nghe kể lại, còn bản thân tôi không hề tham dự các cuộc họp đó.
Vấn đề ở chỗ là Tania thâm nhập vào thế giới Kremli từ một lĩnh vực khác. Những phản ứng giản đơn, tự nhiên của nó đã làm cho các quan chức khệnh khạng lúng túng. Nó chỉ cần hỏi tại sao? Rồi sự ngu ngốc được nguỵ trang bằng sự tự tin quan liêu tự nhiên sẽ bị bộc lộ. Thế là vấn đề đã bộc lộ rất rõ.
Tại một số cuộc họp, Tania đã công khai mạnh dạn đề cập đến những vấn đề làm cho cả hội trường phải choáng váng: “Các vị hãy nghe đây, chúng ta bầu ai?! Tại sao ba tôi chỉ gặp toàn các vị lãnh đạo? Còn những người bình thường xung quanh không có ai hay sao? Điều đó không thể chấp nhận được...”.
Cha của một người con gái đã trưởng thành, đã hoàn toàn trưởng thành cảm thấy thế nào? Điều đó rất khó diễn đạt bằng lời. Đó là một thứ tình yêu, mà anh đã từng trải cũng mãnh liệt không kém khi con gái anh còn là đứa bé đỏ hon hỏn, là đứa trẻ chập chững biết đi, rồi vị thành niên, một cô gái và là một người mẹ trẻ. Ở mỗi giai đoạn tình yêu sẽ khác nhau. Còn ở đây... là một thứ tình cảm thoả mãn nào đó. Anh phát hiện ra ở đứa con gái trưởng thành của mình một sự duyên dáng đáng yêu rất phụ nữ, một tính cách dịu dàng, thông minh và tinh tế. Đồng thời anh cũng hơi ngạc nhiên phát hiện ra ở con gái mình những cá tính của chính mình. Nhưng điều quan trọng hơn cả con gái anh là người có thể nói hết cho anh biết tất cả sự thật, đôi khi cả sự thật cay đắng.
Lẽ dĩ nhiên không phải lúc nào anh cũng hiểu ngay được điều đó Lúc đầu nó chỉ là một thứ tình cảm. Là những tình cảm mâu thuẫn nhau. Nhưng dần dà sẽ xuất hiện nhiều tình cảm tốt đẹp hơn. Giờ đây Tania cũng ở đâu đó bên cạnh tôi. Tôi càng ngày càng có cảm giác yên tâm hơn!. Nó đến gần tôi, sửa lại ca vát cho cha, cài cúc áo cho cha và tôi có cảm giác hào hứng hơn. Còn sức chịu đựng về tâm lý của ứng cử viên Tổng thống là vấn đề hoàn toàn khó đánh giá được. Còn nữa. Trước khi Tania tham gia vào bộ chỉ huy vận động bầu cử, tôi đã từng nghĩ là công việc gian khổ mà cuộc chạy đua vận động bầu cử chờ đón, thì tôi khó có thể vượt qua được. Kể cả về thể lực. Những chuyến vi hành, những bài phát biểu rất có thể gây cho tôi những cú sức. Hay là bỏ cuộc, đầu hàng. Làm gì đây?
Và trong tôi bật dậy suy nghĩ: Không, không thể bỏ cuộc. Không thể. Nhưng điều chủ yếu là những vấn đề tưởng chừng hoàn toàn không thể giải quyết được hoá ra lại làm được.
Thời gian đó tôi đã gặp các nhà lãnh đạo chóp bu ngân hàng và nhóm Media: Gusinski, Khodorkovski, Potanin, Berezovski, Fridman và những nhà doanh nghiệp nổi tiếng khác... Đó là lần đầu tiên tôi gặp gỡ những đại diện kinh doanh Nga với thành phần như vậy.

Berezovski Gusinski
Đó là cuộc gặp được tổ chức theo sáng kiến của họ, mà lúc đầu tôi có ý ngần ngại. Tôi hiểu họ chẳng còn cách nào làm khác được, dù thế nào họ cũng ủng hộ tôi và tôi còn ngầm hiểu có lẽ họ sẽ giúp đỡ tôi về tài chính trong cuộc vận động bầu cử. Nhưng hoá ra vấn đề lại khác.
- Thưa Boris Nicolaevich, việc trong bộ chỉ huy vận động bầu cử của ngài do Soskovets đứng đầu có nghĩa là gần như thất bại. Chính bối cảnh đó đã buộc một số nhà kinh doanh bắt tay với những người cộng sản, còn một số thì đang đóng gói va li của mình lại. Chúng tôi không biết thoả thuận với ai. Những người cộng sản sẽ treo cổ chúng tôi lên cột. Nếu như ngay bây giờ không thay đổi tình hình, thì một tháng sau nữa sẽ không còn cơ hội.
Tôi không ngờ lại có một cuộc trao đổi gay gắt như vậy. Hơn nữa chuyện không chỉ dừng có thế. Họ đề nghị huy động sức mạnh tổng hợp của họ vào cuộc vận động bầu cử - thông tin, khu vực, tài chính, nhưng cái chính là con người. Lúc đó mới xuất hiện cái gọi là nhóm phân tích bao gồm Igor Malashenco, Sergei Zverev, Vasili Shakhnovski, nhà xã hội học độc lập Alexandr Oslon và những nhà phân tích trẻ có tài năng khác.
Ý kiến chung của họ làm cho tôi phải ngạc nhiên, sửng sốt và phải suy nghĩ: trong bộ chỉ huy phải có mặt Anatoli Chubais!
Đúng hai tháng trước đó Chubais đã bị bật ra khỏi Chính phủ một cách đau đớn, và lần này lại là nhóm Korzakov - Soskovets đã biết thuyết phục tôi phế bỏ anh ta. Thế là Chubais được bổ nhiệm đứng đầu nhóm phân tích. Và chẳng bao lâu tôi phát hiện ra Tania cũng hoà nhập được với nhóm này.
Lần đầu tiên sau một thời gian dài bỗng nhiên tôi mới cảm thấy có chút ít lạc quan. Trong tôi đã từng hiện lên suy nghĩ: hay là thực tế tôi không còn cần đến nữa, như những năm trước đây cần phải có những động tác cứng rắn, mạnh mẽ, hiệu quả thể hiện khát khao nắm quyền lực, sức mạnh. Có những người còn trẻ có đầu óc thông minh, sử dụng những ngôn ngữ và tư duy bình thường, nhưng chưa từng nếm trải những công việc nặng nhọc, khó khăn của quá khứ. Họ sẽ không bảo vệ lợi ích phe nhóm của mình, bầy đảng của mình, mà họ chỉ biết làm việc, bởi vì họ thấy thú vị và có lợi! Cần phải nhớ rằng chúng ta đang sống trong một đất nước có trình độ dân trí cao, ở một nước mà tuy còn có những khó khăn, nhưng vẫn có công việc dành cho giới trẻ có khả năng thể hiện mình, kiếm tiền và xây dựng cuộc sống của mình. Đúng, phải dựa vào những người thuộc thế hệ trẻ như Tania. Mặc dù tuổi tác của tôi đã cao, mặc dù tôi có tấm lý lịch làm công tác đảng đã lâu và mặc dù đôi khi họ cũng chế nhạo tôi là Tổng thống của họ. Nhưng họ chính là những cử tri của tôi. Nếu như họ muốn duy trì lối sống hiện nay của họ, thì họ phải đi bầu cử. Họ là niềm tin của tôi. Họ là những người trợ giúp đắc lực của tôi.
Nhưng dù sao không phải tất cả đều suôn sẻ, đều lạc quan như ta từng tưởng sau mấy năm đã qua kể về những sự kiện đã từng xảy ra. Đặc biệt là sau khi thành lập nhóm phân tích. Đúng, ở các bạn trẻ công việc đang nóng bỏng, tình hình trong bộ chỉ huy đã thay đổi, giọng nói của báo chí cũng đã thay đổi. Uy tín của tôi dần dần, tuy chậm chạm nhưng đã được nâng lên, song lúc đó đã là tháng ba, nên tôi có cảm giác là muộn, đã quá muộn! Rồi những thay đổi diễn ra quá chậm chạp.
Hơn nữa tình hình chính trị lại diễn ra hết sức phức tạp. Những người cộng sản đã cảm thấy được tận hưởng mùi vị ngọt ngào của chiến thắng đến gần. Đây, quyền lực cảm tưởng như rất gần, chỉ cần với tay là lấy được. Chiến thuật của họ vẫn rất truyền thống - tấn công vào chính quyền. Trong khi cố sức đánh thức những tình cảm quá khứ của những cử tri, Duma Quốc gia do cánh tả chi phối đã biểu quyết huỷ bỏ Hiệp ước Belovez năm 1991, mà thực tế là muốn đưa đất nước trở lại thời kỳ Liên Xô cũ. Tại Duma người ta rộ lên kêu gào nhừng lời kêu gọi quy trách nhiệm, đưa ra toà, còng tay những ai đã tham gia vào việc ký kết các văn kiện tháng 12 năm 1991. Đó là hành động khiêu khích thật sự.
Tuyên bố công khai của tôi được đưa ra tức thì: ngay sau khi kết thúc cuộc họp của Hội đồng an ninh, tôi đã có những nhận xét gay gắt về Duma, tuyên bố với các phóng viên rằng tôi hết sức phẫn nộ với những quyết định của Duma, tôi không cho phép ai được có những hành động vi phạm Hiến pháp. Thật lòng mà nói lúc đó tôi có ấn tượng là cần phải có những bước đi kiên quyết, mạnh mẽ. Điều hoàn toàn rõ ràng là một cuộc chiến tranh trí não lại được bắt đầu.
Alexandr Korzakov cũng tìm được cho mình “công nghệ vận động bầu cử”. Anh ta nói với tôi:
- Thưa Boris Nicolaevich, nếu với tỷ lệ uy tín có ba phần trăm mà ra tranh cử thì thật vô ích. Giờ đây chúng ta tốn công, tốn thời gian vào những trò vận động bầu cử, còn sau đó thì sao?
Phải thừa nhận rằng tôi luôn luôn có thiên hướng đến những quyết định giản đơn. Bao giờ tôi cũng cảm thấy tháo gỡ vấn đề thường dễ hơn là làm cho nó lẫn lộn. Trong một giai đoạn nào đó, khi so sánh hai chiến lược mà hai phái khác nhau về quan điểm và về tâm tính đề xuất với tôi áp dụng vào tình hình, tôi cảm thấy: Không thể chờ đợi ở kết quả của cuộc bầu cử vào tháng 6... Cần phải hành động ngay bây giờ?
Tôi quyết định và nói với các nhân viên Văn phòng: “Chuẩn bị văn bản...”. Công việc mang tính pháp lý phức tạp đã được khởi động. Đã chuẩn bị một số sắc lệnh: cụ thể là sắc lệnh cấm Đảng cộng sản hoạt động, giải tán Duma, hoãn bầu cử Tổng thống vào thời điểm muộn hơn. Với những hành động như vậy có thể nói là tôi đã tự tuyên án cho mình: trong khuôn khổ Hiến pháp hiện hành, tôi sẽ không thể nào vượt qua được khủng hoảng.
Tôi nhận định tình hình cho bản thân mình như sau: Với một cái giá nặng nề mất hết phẩm chất - vượt ra ngoài vòng pháp luật - Tôi giải quyết được một trong những nhiệm vụ chính yếu của mình được đặt ra ngay từ đầu nhiệm kỳ Tổng thống. Tức là sau khi hành động này được áp dụng thì Đảng cộng sản mãi mãi sẽ bị chôn vùi.
Đúng sáu giờ sáng ngày 23 tháng 3, tôi triệu tập một cuộc họp kín có sự tham dự của Chernomưrdin, Soskovets, các bộ trưởng vũ lực, Nicolai Egorov, Chánh Văn phòng Tổng thống. Tôi giới thiệu kế hoạch của mình và nói:
- Tôi có ý tưởng như vậy. Đề nghị các anh cho ý kiến. Về tất cả những gì các anh suy nghĩ?
Một khoảnh khắc im lặng đến nặng nề. Bộ trưởng Nội vụ Anatoli Kulikov bỗng nhiên phản đối gay gắt.
- Đảng cộng sản ở một nửa khu vực nước Nga kiểm soát các cơ quan chính quyền lập pháp. Đảng này sẽ huy động quần chúng ra đường. Trong tình hình đó tôi không thể chỉ huy được các cấp dưới của mình duy trì trật tự. Nếu một bộ phận Cảnh sát này ủng hộ Tổng thống, nhưng bộ phận khác phản đối thì biết làm thế nào? Đánh nhau à? Đó sẽ là một cuộc nội chiến.
Chernomưrdin cũng có quan điểm tương tự, sau khi nói rằng anh ta không hiểu cần gì phải áp dụng những biện pháp cứng rắn và quyết liệt như vậy.
Nhưng đa số các thành viên tham dự cuộc họp buổi sáng hôm đó đều đi đến thống nhất ý kiến hoãn bầu cử vào một thời điểm muộn hơn. Họ nói với tôi:
- Thưa Boris Nicolaevich, như vậy thì không phải từ chối bầu cử, mà chỉ là chuyển thời hạn sau hai năm, do vậy không ai có thể lên án ngài vi phạm các nguyên tắc dân chủ. Quần chúng nhân dân không muốn bất cứ cuộc bầu cử nào. Họ đã quen với ngài rồi. Còn đối với những người cộng sản thì cần phải có những hành động kiên quyết. Họ còn đầu độc đầu óc dân chúng, mị dân đến đâu nữa? Giờ đây có thể là thời cơ thuận lợi nhất để làm điều đó. Uy tín của ngài đã lên, nhân dân sẽ đi theo ngài.
Cuối cùng tôi kết luận:
- Mọi việc thế là đã rõ. Đa số - “ủng hộ”. Thôi cuộc họp kết thúc. Các anh về nghỉ, còn tôi tự suy nghĩ.
Khi còn một mình, tôi suy nghĩ đến mọi khía cạnh: cần phải quyết định ngay, trong vòng một ngày. Không thể trì hoãn những việc như thế này được, nếu không tin tức có thể bị lọt ra ngoài. Tôi lại cảm thấy cô đơn trong lòng: Một mình tôi phải quyết định và cũng một mình tôi phải chịu trách nhiệm. Khi tôi còn ngồi trong buồng làm việc, Tania gọi điện cho Chubais đề nghị anh ta đến Kremli.
- Ba ơi, ba nên nghe cả ý kiến khác nữa. Đơn giản là nên lắng nghe.
Và bỗng nhiên tôi hiểu: Đúng, phải lắng nghe...
Khi Chubais hồi hộp bao giờ mặt anh ta cũng đỏ lựng lên.
- Thưa Boris Nicolaevich. Bây giờ không còn là năm 1993. Sự khác biệt của thời điểm này là ở chỗ hiện nay ai là người đầu tiên vượt quá khuôn khổ của Hiến pháp thì người đó sẽ bị mất chỗ dung thân. Mặc dù thực tế là năm 1993 họ là những người đầu tiên khởi sự. Tiêu diệt những người cộng sản đó là một ý tưởng không sáng suốt. Hệ tư tưởng cộng sản còn đọng lại trong đầu của mọi người. Sắc lệnh của Tổng thống không thể gieo rắc những ý tưởng mới vào đầu mọi người được. Khi chúng ta đã xây dựng được một đất nước giàu mạnh, thì lúc đó chủ nghĩa cộng sản tức khắc sẽ biến mất. Không nên huỷ bỏ cuộc bầu cử.
Chúng tôi nói chuyện gần một tiếng đồng hồ.
Tôi phản đối. Giọng nói của tôi to hẳn lên. Thực tế tôi nói gần như gào lên, điều mà tôi chưa từng làm bao giờ.
Thực tế, gần như tôi huỷ bỏ hết các quyết định của mình. Cho đến bây giờ tôi vẫn thầm cám ơn số phận, cám ơn Anatoli Chubais và Tania vì trong khoảnh khắc gay go thì họ đã cất lên tiếng nói khác hẳn và tôi, một người nam quyền lực vô biên và sức mạnh toàn năng lại cảm thấy xấu hổ trước những ai đã tin tôi.
Sau chiến thắng quan trọng về tâm lý và hệ tư tưởng, nhóm phân tích do Chubais đứng đầu là trung tâm chủ yếu thông qua tất cả các quyết định. Bộ chỉ huy vận động bầu cử của Soskovets phải giải tán.
Đội hình của Chubais triển khai mọi công việc. Nhà xã hội học Alexandr Oslon từng bước dựng lên được bức tranh toàn cảnh xã hội của cuộc vận động bầu cử, nhưng đó không phải là bức chân dung “thống kê chung chung” những công dân Nga mà Yeltsin chỉ có được hai ba phần trăm uy tín, mà là một bức tranh cụ thể, chính xác được rút ra từ những phần, những trích đoạn của xã hội Nga. Chỉ có lúc bấy giờ mới rõ một công dân Nga cụ thể nhìn nhận vấn đề sẽ khác với con số thống kê chung chung! Những nhân viên Nhà nước và “những con ong cần mẫn”, những sinh viên và chuyên gia trẻ, những gia đình trẻ tuổi tầm bốn mươi và những người về hưu đứng tuổi còn đang làm việc, dân chúng ở miền Nam và miền Bắc, những thành phố lớn và thành phố nhỏ - tất cả họ đều trông chờ ở bầu cử theo kiểu khác nhau.
Khi thảo luận một ý tưởng nào đó, khi mọi người còn im lặng suy nghĩ, tôi thường tự đặt câu hỏi cho mình: “Còn nhân dân nghĩ sao?” Tất cả đều quay lại nhìn Oslon. Và anh ta chúi đầu vào cuốn sổ ghi chép và nêu ra những con số thống kê cho thấy nhân dân nghĩ gì. Cái tên gọi “nhân dân” chỉ là ước lệ - Alexandr Oslon làm việc trong nhóm phân tích là thế.
Chúng tôi muốn tìm một hình thức để đưa ra chương trình vận động bầu cử, một sắc điệu mới, một phong cách mới. Rồi việc chuyển hướng từ những từ ngữ sáo rỗng đến một ngôn ngữ sống động và dễ hiểu, một cuộc đối thoại cụ thể với từng nhóm người về những vấn đề của họ, gây cho họ lúc đầu là sự chú ý, sau đó là sự quan tâm. Lúc đó mọi người mới ngạc nhiên thốt lên: “Yeltsin đã khác rồi”. Rồi kết quả là từ giữa tháng tư uy tín của tôi nâng lên nhanh chóng. Lẽ dĩ nhiên các phương tiện thông tin đại chúng đóng vai trò rất quan trọng. Các phóng viên hiểu rằng nếu họ không muốn bị sự kiểm duyệt cộng sản áp đặt nữa, thì họ phải thống nhất hành động với nhau. Igor Malashenco đã xây dựng một kế hoạch làm việc chặt chẽ với truyền hình và các phóng viên.
Sau này anh ta đã làm một cuộc thử nghiệm - đặt trước mặt tôi tấm ảnh của hai cuộc vận động bầu cử. Trong tấm ảnh thứ nhất - cuộc vận động bầu cử năm 1996 gồm các quan chức và những người chờ đợi họ với nét mặt hoảng hốt (theo tôi hình như ở Krasnodar). Còn trong tấm ảnh thứ hai - cuộc vận động bầu cử năm 1991 - đó là một cuộc tập hợp quần chúng đông đảo với nét mặt rạng rỡ, ánh mắt tin tưởng. Tôi nhìn thấy vẻ mặt hân hoan của một phụ nữ chìa tay ra với tôi, với Tổng thống Yeltsin và suýt nũa thì tôi quỵ xuống vì đau. Ấn tượng thật là mạnh. Thế đấy mới chỉ có 5 năm trước đây thôi!
Tôi vẫn nhớ cảm xúc của các cuộc gặp gỡ với mọi người và những cảm xúc đó lại trở về với tôi.
Điều quan trong đã làm xong - chúng tôi đã vạch ra được chiến lược vận động bầu cử. Boris Yeltsin - một trong những thành viên tham gia chạy đua vận động vào chức Tổng thống, chứ không chỉ là Tổng thống. Đúng, Yeltsin cùng với các ứng cử viên khác giành giật những lá phiếu ủng hộ của cử tri: vi hành khắp đất nước, gặp gỡ mọi người, tích cực vận động. Trong khuôn khổ của cuộc vận động đó còn tiến hành các hoạt động tích cực của thanh niên: Hoà nhạc, biểu ngữ, khẩu hiệu, quảng cáo, - nhưng nếu xét trên bình diện chung thì đó còn là một cuộc chơi đầy sống động, và trong cuộc chơi này không ai ép buộc ai, không ai đe doạ ai, không ai xúi bẩy ai (“không bầu cho Yeltsin, thì tất sẽ biết bầu trời của bạn”), đơn giản là chỉ đề nghị đi bỏ phiếu.
Sau đó tôi suy nghĩ: đội hình trẻ đã biết chuyển một cách chính xác và kịp thời mũi kim từ tuyên truyền hệ tư tưởng mà mọi người đã chán ngấy sang cuộc chơi vô tư. “Hãy đi bỏ phiếu, hay là chịu thất bại”. Một bộ phận nhiệt tình của xã hội thực tế đã được cuốn hút vào tình huống của cuộc chơi: ấn nút này - sẽ có kết quả thế này, ấn nút khác sẽ có kết quả khác đối lập. Thật giống kiểu trò chơi trên vộ tuyến truyền hình. Còn trong cuộc sống đời thường ở một phương diện nào đó con người chơi bài.
Còn một khía cạnh nữa của cuộc chơi - cuộc vận động với những trục lăn truyền hình “Hãy lựa chọn trái tim”: Từ trên màn hình ti vi những con người bình dị nói về tôi, suy nghĩ về tôi. Bây giờ nghĩ lại mới thấy khó có thể hình dung được hình thức vận động đó lại có hiệu quả như vậy. Mối quan tâm đến Tổng thống ngày càng tăng lên. Nhân dân ngạc nhiên, suy nghĩ. Việc tiếp xúc giữa Tổng thống với lời kêu gọi lại có tác dụng đến vậy. Cử tri dường như bừng tỉnh. Tất nhiên có thể hy vọng vào Yavlinski, Lebed, Zirinovski, nhưng liệu họ có thể bảo đảm cho cuộc sống phồn vinh hay không? Họ có sẵn sàng bảo vệ mọi người khỏi những cảnh ngộ éo le hay không? Chắc chắn là không. Còn đây “một Yeltsin mới” năng nổ, minh mẫn có thể trông cậy được chăng?
Nhưng nhà nghiên cứu chính trị sau này gọi kết quả bỏ phiếu “là sự lựa chọn bị trì hoãn”, tức là dân chúng bỏ phiếu phản đối những thay đổi đột biến, phản đối quay trở lại quá khứ, phản đối sự phân chia và thay đổi tầng lớp thượng lưu chính trị. Nhưng dù sao thì tôi cũng nhấn mạnh đến cụm từ thứ hai. Đó là một sự lựa chọn có ý thức của họ - dù thế nào cũng tồn tại đến năm 2000.

**phongvan** · #4 08-09-2008, 10:40 PM

Tania 2

Về nguyên tắc đó là một cuộc vận động bầu cử bình thường. Bộ chỉ huy bầu cử đã tiến hành gặp gỡ những nhóm người có thế lực trong xã hội. Nếu anh muốn tồn tại hả? Hãy giúp đi! Nếu anh muốn làm công việc kinh doanh ngân hàng bình thường hả? Hãy giúp đi. Anh muốn tự do ngôn luận, có kênh truyền hình riêng hả? Hãy giúp đi. Anh muốn tự do sáng tạo, tự do không phải chịu kiểm duyệt và hệ tư tưởng “đỏ” trong văn hoá à? Hãy giúp đi. Muốn kinh doanh hả? Hãy giúp đi.
Sau khi thấy đội hình trẻ vận động bầu cử ủng hộ Yeltsin, những chú cá kình kinh doanh mới xô đến bộ chỉ huy vận động bầu cử của chúng tôi. Họ bắt đầu “đầu tư”: kẻ thì về tổ chức, người thì trí tuệ, còn kẻ thì về mặt tài chính.
Ai đã cản trở Ziuganov đề xuất các nhóm gây ảnh hưởng đưa ra những đảm bảo của mình, điều kiện của mình? Không có ai. Ông ta cho rằng tầng lớp trung lưu và trí thức không thể quyết định được gì cả, họ quá ít và đặt hy vọng vào tầng lớp vô gia cư và bất bình, vào những người thất nghiệp ở các khu vực có khủng hoảng kinh tế, dân chúng ở các vùng nông thôn. ông ta đã sai lầm! Thậm chí ở cả các vùng như vậy cũng còn có tầng lớp không muốn đoạn tuyệt với con đường tuy nhỏ, nhưng đã vẽ lên một tương lai tươi sáng, với lối sống tự do, với những khả năng mới - đi đâu cũng được, muốn thấy gì cũng được, tích luỹ tiền để mua căn hộ cho mình. Tôi không phải là nhà xã hội học, nhưng hoàn toàn tin rằng chính những con người khiêm tốn này (tầng lớp “con ong” như người ta đã từng gọi) đã hướng ngọn hải đăng sang phía tôi.
Tania lặng lẽ thâm nhập vào bộ chỉ huy vận động bầu cử. Thậm chí tôi là cha của nó dường như cũng không nhận thấy điều đó và cũng không để ý thấy mọi việc thay đổi một cách tinh tế và kín đáo như vậy. Tania chỉ đơn giản kể lại cho tôi nghe những cuộc họp của bộ chỉ huy, ai nói gì, có những quan điểm ra sao và tôi hoàn toàn có thể hiểu được bức tranh toàn cảnh... Rồi tôi còn biết được cả những điều mà có thể không ai trong số những bạn trẻ thấy được. Còn ý kiến riêng của mình thì Tania thường bảo lưu. Nhưng nếu như Tania bỗng nhiên gạn hỏi: “Nhưng ba ơi, dù sao con vẫn nghĩ rằng...” - Thì những lúc đó tôi cố gắng chuyển hướng câu chuyện sang đề tài khác. Điều kiện làm việc duy nhất của cháu chỉ có một: cháu là trợ lý của tôi. Đừng có lợi dụng địa vị là con gái tôi để áp đặt tôi điều gì đó.
Dần dà tôi cũng hiểu rằng chiến lược mà nhóm phân tích đề xuất - đó là chiến lược của tôi, đó là công việc vận động bầu cử bình thường, khó khăn và chỉ có thế thì mới chiến thắng được.
Có điều sau bầu cử, nhũng cái giá trị nhất, tốt nhất được vận dụng trong quá trình vận động bầu cử, chúng tôi cố gắng áp dụng trong cuộc sống hàng ngày của Tổng thống. Từ đây mới có các bài phát biểu của Tổng thống trên Đài phát thanh mới có sự phân tích thường xuyên dư luận của xã hội, đo được nhiệt độ bầu không khí chính trị trong xã hội. Chính nhờ có quan điểm hoàn toàn mới như vậy đối với công tác của Văn phòng Tổng thống, nên mới có được chiến thắng trong cuộc bầu cử Quốc hội năm 1999 và bầu cử Tổng thống năm 2000. Tôi giao nhiệm vụ phải làm cho Văn phòng Tổng thống trở thành một bộ chỉ huy trí tuệ thực thụ. Những nhà phân tích giỏi nhất trong nước phải làm việc cho Tổng thống, cho chính quyền, có nghĩa là cho tương lai của đất nước. Có thể mời họ tham gia với những cương vị khác nhau. Nếu họ không muốn chức vụ, thì cũng không sao, cứ làm việc với tư cách chuyên viên chỉ tham gia các cuộc họp. Mọi phẩm chất của họ đều được sử dụng.
Chính khi đó, mùa hè năm 1996 tôi đã giao nhiệm vụ cho Văn phòng Tổng thống, bộ chỉ huy của mình nhiệm vụ đó. Tính thừa kế chính quyền thông qua bầu cử. Nhiệm vụ này có tính chất lịch sử không hề có tiền lệ trong lịch sử hiện đại, cũng chưa hề có trong lịch sử cổ đại của nước Nga. Năm 2000 Tổng thống Nga phải là người tiếp tục những cuộc cải cách dân chủ ở Nga, không đưa đất nước trở lại quá khứ, trở lại chế độ độc tài, là người bảo đảm cho nước Nga vận động lên phía trước đến một xã hội văn minh.
Thế đấy, không hề có sự giả dối và hoàn toàn nghiêm túc, tôi đã đề ra nhiệm vụ cho đội hình của mình làm việc ở Kremli ngay từ mùa hè năm 1996. Cho đến cuộc bầu cử năm 2000 còn bốn năm nữa.
Trở lại cuộc vận động bầu cử.
Korzakov trở nên nguy hiểm. Anh ta tin chắc rằng có đủ khả năng “nuốt chửng” Chubais. Anh ta không hề để ý đến Tania. Rồi sau đó anh ta cũng để ý đến Tania và muốn rút Tania ra khỏi bộ chỉ huy. Lúc đó đã có những cuộc trao đổi: Tại sao cô ấy đến làm việc ở đây nhỉ? Ai trả lương cho cô ta?
Viên giám đốc Cơ quan an ninh Tổng thống đã cấm Tania mặc quần xuất hiện trong Kremli. Để làm cái gì nhỉ? Chắc anh ta hy vọng rằng Tania sẽ khùng lên, tự ái và sẽ khiếu nại. Tôi không thể chịu được cảnh đó. Nhưng Tania đã phản ứng rất hài hước và vẫn tiếp tục mặc quần. Có lần Korzakov đã giữ Tania buốt ba tiếng đồng hồ liền ở buồng tiếp khách.
Cuối cùng thì bùng lên những tin đồn: nào là Tania đã chiếm giữ một căn buồng trong Kremli mà không cần thiết lắm (đó là chuyện tầm bậy), lợi dụng vị trí của tôi. Tôi gọi điện cho Korzakov: thôi được không cho nó vào Kremli nữa. Alexandr Korzakov gọi Tania đến và an ủi: “Tania, tôi là bạn của gia đình, tất nhiên tôi không thể không cho Tania vào Kremli. Nhưng cô hãy hiểu cho sau đó có những câu chuyện đơm đặt không hay“
Anh ta khá hiểu quan hệ gia đình của chúng tôi, hiểu được bản chất tự nhiên của gia đình Yeltsin... Nhưng điều đó không hề tác động lên Tania. Tư chất thông minh toán học và cá tính mạnh mẽ đơn giản đã mách bảo cho nó biết tìm lối thoát ra khỏi hoàn cảnh ngột ngạt, khó chịu của áp lực và những chỉ trích nhỏ nhen. Không cần để ý đến chuyện nhỏ. Mục đích còn quan trọng hơn.
Korzakov cùng với Barsukov và Soskovets đã có phản ứng khá đặc thù đối với công việc của nhóm phân tích, những nhà xã hội học, những phóng viên truyền hình, tức là những “kẻ cạnh tranh” của mình. Họ cố gắng không liên lạc với nhóm này. Và họ không muốn gặp ai cả. Còn họ nói chuyện gì với nhau thì tôi không biết.
Trong khi đó cuộc bầu cử vòng một đã đến gần.
Thực tế mỗi chuyến đi vận động bầu cử lại là lý do để lòng tự hào của một người cha tăng lên. Tania làm việc không biết mệt mỏi, chỉ ngủ ba tiếng mỗi ngày và kiên trì để đạt được kết quả Tania có thể cùng với nhùng đồng nghiệp viết đi viết lại nội dung bài phát biểu hàng chục lần, hàng chục lần nghiên cứu các kịch bản cho các cuộc gặp gỡ và hoà nhạc. Tôi không bao giờ quên được nội dung bài phát biểu nhân ngày mồng 9 tháng 5 đã được chuẩn bị như thế nào. Tania đã mời hầu hết những bạn bè là nhà văn, phóng viên quen biết tham gia. Thật trớ trêu đề cương cho nội dung cuối cùng lại là người chống đối kịch liệt Tổng thống Yeltsin viết nên - đó là phóng viên Alexandr Minkin. Bài phát biểu thật tình người và rất xúc động.
Dần dần tôi mới nhận thấy Tania là con người có khả năng làm việc kỳ lạ.
Hơn nữa lại là một con người tin cậy, trung thành. Trung thành với cha đẻ và bạn bè của mình.
Toàn bộ sức lực trong thời gian vận động bầu cử tôi chỉ muốn dành cho chiến thắng bầu cử trong vòng một. Khi người ta đưa ra với tôi kế hoạch những chuyến đi, những bài phát biểu sau ngày 16 tháng 6 liên quan đến cuộc bầu cử vòng hai, tôi còn không thèm để ý. “Nếu ai nghĩ đến vòng hai thì hãy về nghỉ! Sẽ không có vòng hai” - Tôi nhắc lại. Có ai đó sẽ nghĩ rằng tôi không hiểu hết tình hình. Không hề có chuyện đó! Điều quan trọng là tôi muốn truyền lại tất cả sự hăng hái của mình, toàn bộ ý chí cho những ai làm việc trong bộ chỉ huy. Cần phải phát huy tất cả sức mạnh, chiến đấu đến cùng, thì lúc đó sẽ có kết quả.
Vòng một bầu cử. Kết quả - tôi đứng thứ nhất, Ziuganov đứng thứ nhì ít hơn một chút, Lebed đứng thứ ba. Vòng hai còn lại Yeltsin và Ziuganov chạy đua.
Ngay ngày 17 tháng 6, tôi triệu tập nhóm phân tích vào lúc bảy giờ sáng. Vừa bước vào phòng, tôi nhận thấy mọi người căng thẳng chờ đợi xem tôi phát biểu điều gì. Chả lẽ tôi lại run rẩy, thất vọng hay sao? Chả lẽ từ bỏ hay sao?
Tôi nhìn mọi người và mỉm cười động viên: “Nào, công việc của chúng ta không đến nỗi nào. Các anh hãy báo cáo kế hoạch hành động cho vòng hai. Chúng ta nhất định chiến thắng”.
Trước khi bước vào vòng bầu cử lần hai, Korzakov quyết định ra đòn tấn công cuối cùng. Ngày 19 tháng 6, đúng mười bảy giờ Cơ quan an ninh Tổng thống đã bắt giữ hai người của bộ chỉ huy vận động bầu cử tại lối ra vào Nhà Trắng. Họ bị quy kết là lấy cắp tiền. Korzakov từ lâu đã muốn tìm lý do gây ra xì căng-đan. Rồi anh ta cũng tìm được.
Tôi hẹn gặp Korzakov và Barsukov, Giám đốc FSB vào tám giờ sáng. Đến chín giờ gặp Chemomyrdin. Sau đó gặp Chubais.
Ngay từ sáng sớm Tania đã kể lại cho tôi nghe chuyện gì xảy ra đêm qua. Về việc bắt giữ hai thành viên của bộ chỉ huy vận động bầu cử là Evstafev và Lisovski được Valentin Yumasev thông báo cho Tania biết. Sau đó Chubais và Iliusin gọi điện cho Tania. Đúng mười hai giờ đêm Tania gọi điện cho Korzakov. Anh ta khuyên Tania cố gắng đợi đến sáng mai và không nên can thiệp vào việc này.
Lúc đó đã gần một giờ đêm, Tania đi đến trụ sở của “LogoVaz”, nơi đang có mặt đại đa số thành viên của bộ chỉ huy vận động bầu cử và cả Nemtsov, Gusinski, các phóng viên truyền hình. Bộ phận bảo vệ thông báo là trên nóc nhà hiện đang có các nhân viên đặc nhiệm canh trực, còn xung quanh ngôi nhà có các sĩ quan của Cơ quan an ninh. Như vậy là Korzakov và Barsukov không cho phép ai được ra khỏi nhà. Tania ngồi ở đó đến năm giờ sáng, uống cà phê và an ủi mọi người: không lo gì. Tania đã hành động đúng. Không hề có xảy ra cuộc bắt bớ nào, không hề có sự khiêu khích nào, một khi nó còn ở đó.
Có điều, tôi rất hay thường trở lại với suy nghĩ về chuyện này. Nếu như những người ở đó trong cái đêm ấy được sự che chở của Tania, tức là Berezovski. Gusinski, Malashenco sau này vẫn còn nhớ chuyện này... Nếu như họ biết hành động vì quyền lợi của mình, vì sĩ diện của mình! Nhưng đáng tiếc, trong chính trị thường có những người có trí nhớ rất ngắn.
Đúng lúc đó tôi hiểu ra rằng Korzakov quyết định thực thi chức năng của mình và của công tố viên, của toà án và nói chung là của tất cả các cơ quan bảo vệ pháp luật - theo lệnh của anh ta những người đeo mặt nạ có thể bắt bất cứ ai, những ai mà anh ta không ưa phải “áp mặt xuống đường”, những ai không đi theo luật chơi với anh ta. Có quá nhiều điều để khiển trách Korzakov. Anh ta đã đi quá phạm vi giao cho một Giám đốc Cơ quan an ninh Tổng thống.
Ngay sáng hôm sau tôi đã quyết định. Korzakov, Barsukov và Soskovets bị cách chức. Sau này kiểm tra lại tôi thấy rất rõ: yếu tố cấu thành tội phạm trong hành vi của Lisovski và Evstafev trong công việc ở bộ chỉ huy vận động bầu cử hoàn toàn không có. Mọi sự quy kết đều không có cơ sở.
Tuy nhiên việc sa thải Korzakov, Barsukov và Soskovets không phải chỉ là hậu quả của vụ xì-căng-đan này. Sự đối đầu của các lực lượng lành mạnh và những ai tìm cách khiêu khích để nắm quyền lực trong bộ chỉ huy vận động bầu cử cuối cùng cũng bộc lộ xung đột công khai. Chính tôi cho phép điều đó. Sau bầu cử Tania như thường lệ được mời dự họp ở Kremli. Có lần Chubais đến gặp tôi (lúc này Chubais đã được bổ nhiệm làm Chánh Văn phòng Tổng thống) và đề nghị xác định quy chế cho Tania làm việc ở Kremli.
Sự thực là quy chế nào? Công việc của bộ máy Nhà nước không cho phép có sự tuỳ tiện. Truyền thống “gia đình” trị trong ban lãnh đạo đất nước không phù hợp với chúng ta. Trong Hiến pháp đã quy định rõ quyền hạn của tôi. Làm hết nhiệm kỳ và từ biệt. Còn nó thì sao? Trong thâm tâm tôi cảm thấy buồn. Tôi rất không muốn mất đi sự giúp đỡ tuy không công khai những rất cần cho tôi.
Tôi nghĩ trong một con người bình thường, thì gia đình là gia đình, lợi ích là lợi ích phải tách biệt. Nhưng cuối cùng cái kiểu gia đình trị theo ngạch đảng là một bộ phận trong lối sống dưới thời Xô-viết. Có thể tôi đã quá lạc hậu với những quan điểm của mình. Tania muốn giúp tôi, bảo vệ tôi - thì có điều gì xấu xa nào? Đó là tình cảm bình thường của một đứa con gái đối với cha nó. Tại sao tôi lại đẩy nó đi?
Lúc đó tôi nhớ ra ở châu Âu đã có tiền lệ như vậy, ở đâu đó. Đúng là có.
Klod Chirac, con gái Tổng thống Pháp. Chính cô ta đã là cố vấn cho cha mình trong cuộc vận động bầu cử ở Pháp. Cô ta đã giúp cha mình tránh được những phát biểu không cần thiết, những động tác không tự nhiên, tìm được những người làm cho uy tín của cha mình nâng lên. Lúc đó tôi gọi điện cho Chirac, đề nghị tạo điều kiện để Tania gặp Klod “trao đổi kinh nghiệm”. Chirac tỏ ra thân thiện và hứa: “Boris, ngài chẳng cần lo lắng lắm”.
Tania và Klod gặp nhau ngay tại dinh thự của Chirac. Họ dễ dàng trao đổi với nhau và không có vấn đề gì căng thẳng xảy ra: gần như hai đứa cùng tuổi nhau, hiểu nhau đến từng chân tơ kẽ tóc. Klod đã hỏi cặn kẽ Tania về cuộc vận động bầu cử năm 1996, về nhóm phân tích. Có điều một số chi tiết làm cho Klod ngạc nhiên. Hoá ra trong một số lĩnh vực chúng ta lại tiến nhanh hơn cả người Pháp: Cụ thể là tốc độ phân tích thăm dò dư luận. Chẳng hạn các nhà xã hội học của chúng ta đã tiến hành thăm dò dư luận ở các khu vực trước và sau những chuyên đi của tôi xuống các địa phương. Họ kiểm nghiệm lại phản hồi của dân chúng sau khi nghe phát biểu của tôi....
Còn Klod thì kể cho Tania nghe cô ta đã làm việc như thế nào trong cơ cấu Văn phòng của Tổng thống Pháp (cô ta thuộc nhóm liên lạc với quần chúng) và các đồng nghiệp chuẩn bị chuyến đi cho Tổng thống Chirac như thế nào. Tania quan tâm đến việc người Pháp phản ứng ra sao với việc Klod được bổ nhiệm chức vụ chính thức? Hoá ra con gái Tổng thống Pháp cũng đã từng gặp vấn đề nan giải này. Klod Chirac cũng đã trải qua những phản ứng tiêu cực từ dư luận xã hội, đã có nhiều bài báo phê phán không công bằng. Klod khuyên: “Nhưng mặc kệ nó. Đối với phụ nữ bên cạnh Tổng thống thì bao giờ cũng bị vặn vẹo bới lông tìm vết. Đừng tưởng mẹ tôi yên thân nhé. Rồi cuối cùng cũng quen cả thôi. Điều đơn giản là quen đi”.
Cuối buổi gặp Klod bỗng nhiên đề nghị: “Ta sang chào ba tôi đi!” Tình huống đó Tania không ngờ tới. Tania chỉ nghĩ là được trao đổi với Klod những vấn đề của mình, không ngờ lại được gặp Tổng thống Pháp...
Nhưng cuộc tiếp chuyện lại nồng ấm làm sao. Chirac nói về cuộc gặp sắp tới của chúng tôi. Tania để ý thấy Chirac đã cố nói bằng tiếng Nga từ “Boris Nicolaevich”. Song chính Chirac bao giờ cũng gọi tôi như vậy, lẽ dĩ nhiên là rất khó nhọc khi phát âm cụm từ rắc rối trong tiếng Nga. Ông nói tôi chỉ gọi ông đơn giản là Giăc, nhưng sẽ gọi tôi là Boris Nicolaevich. Chirac đề nghị với Tania: “Nào ba chúng ta cùng chụp ảnh chung”. Chiếc ban công nhỏ được mở ra và cả ba người cùng chụp ảnh trên cái nền bãi cỏ màu ngọc bích. Tôi rất thích tấm ảnh đó: Chirac mỉm cười bên cạnh hai cô gái tóc vàng sáng - Klod và Tania.
Sau chuyến đi này Tania đi đến quyết định cuối cùng là mọi việc chúng tôi đều làm đúng. Chẳng có gì phải dằn vặt, lưỡng lự nữa. Thế là Tania trở thành cố vấn của tôi. Cố vấn về uy tín, theo như các phóng viên vẫn viết. Quả thực sau đó nó hơi ngạc nhiên: “Tại sao các anh lại viết về tôi như vậy?” Liệu tôi có hối hận về hành động của mình đã làm không? Không bao giờ! Hơn nữa đây còn là một trong những quyết định đúng đắn nhất của tôi trong những năm gần đây. Tania thực sự bằng sự có mặt vô hình của mình bên tôi đã giúp tôi rất nhiều. Tôi không còn là Tổng thống như trước nữa tìm mọi cách để vượt qua rào cản, liều lĩnh với mọi cuộc xung đột, với mọi sự căng thẳng quan hệ... Nói chung chuyện này ta còn đề cập đến nữa.
Nói chung, tôi nghĩ hiện tượng như Tania cần phải suy nghĩ: liệu đã đến lúc ở nước Nga đó là thời đại của phụ nữ, nền chính trị phụ nữ - thông thái và sáng tạo chăng? Cứ mặc cho những kẻ trọng nam khinh nữ thất vọng - tôi không là người trọng nam khinh nữ. Tôi ủng hộ để nước Nga bước vào giai đoạn bình yên, tươi sáng và không có chấn động.
Và tiếp theo nữa...
Tôi rất biết ơn Tania vì nó không can thiệp vào chính trị. Đơn giản là nó chỉ giúp cha nó mà thôi.

**phongvan** · #5 08-09-2008, 10:41 PM

Trước và sau phẫu thuật

Chuyện này xảy ra ngày 26 tháng 6, trước khi diễn ra bầu cứ vòng hai mấy ngày.
Sau khi làm việc xong tôi đi đến nhà nghỉ ngoại ô lúc mười bảy giờ. Đó là một ngày làm việc căng thẳng, mệt mỏi. Tôi đi dạo vài vòng ở khu đồi xung quanh. Sau đó ngồi vào ghế. Tôi quyết định nghỉ một chút ở đây, rồi sau đó lên tầng hai thay quân ao. Bỗng nhiên tôi cảm giác thấy khó chịu, cứ như có ai đó tống anh vào trong cái túi vải ngột ngạt và xách đi. Ai đó to lớn, sức khoẻ phi thường. Không hề thấy đau đớn gì, nhưng lại xuất hiện một nỗi hoảng sợ thần bí nào đó. Tôi vừa mới ở chỗ kia, sao bây giờ lại ở chỗ này... Tôi có cảm giác như đang đối mặt với cái gì đó khác thường, với một thực tại hoàn toàn khác mà chúng ta không hề biết. Dù sao cũng có...
Và thế là cơn đau nổi lên. Đau dữ dội, đau không tưởng tượng nổi.
Lạy Chúa, may thay bác sĩ riêng Anatoli Grigorevich đang trực bên cạnh. Anh ta hiểu ngay có chuyện gì đang xảy ra với tôi. Anh tiêm cho tôi những liều thuốc trợ tim cần thiết để hạ cơn đau. Thực tế chỉ có mấy phút. Họ đặt tôi lên giường ở ngay buồng đó và mang máy móc đến. Vợ con tôi hoảng hồn, sợ hãi. Chắc hẳn là nét mặt của tôi kinh khủng đến mức nào. Dòng suy nghĩ lướt nhanh trong tôi: “Ôi lạy Chúa, sao tôi không may thế này! Bởi vì sắp đến bầu cử vòng hai rồi, thời gian chỉ còn tính bằng ngày”.
Ngày hôm sau tôi phải lấy hết sức cố gắng để ăn bằng được Tôi luôn luôn nhắc đi nhắc lại: “Tại sao, tại sao lại vào đúng lúc này!”. Naina cố an ủi tôi: “Boria, thôi đừng lo lắng, mọi việc sẽ đâu vào đấy, anh đừng lo nghĩ gì nữa!”. Tôi quyết định không thể huỷ bỏ cuộc gặp với Lebed.
Ngày hôm sau, sau khi xảy ra vụ bị nhồi máu cơ tim, ngày 28 tháng 6 phòng khách được mọi người bố trí thành buồng làm việc. Chuyên viên kỹ thuật (của Kremli) đã sáng tạo để trong căn phòng nếu có hiện lên hình ảnh thì chẳng có gì phải nghi ngờ, đặc biệt vẫn có chiếc đàn piano bên cạnh chiếc giường mà tôi vẫn nằm. Những thiết bị máy móc y tế đã được che bằng những tấm vải. Naina cầu khẩn: “Boria? Đừng có đứng dậy! Cứ ngồi trên ghế bành! Anh không được đứng dậy!”. Nhưng tôi không thể chịu đựng được, tôi phải lấy hết sức bình sinh đứng dậy bắt tay khách.
Lebed rất hài lòng với cuộc gặp. Anh ta đã được báo trước là tôi bị cảm lạnh, nên anh ta không hỏi những vấn đề không cần thiết. Không hiểu sao tôi vẫn nhớ cái dáng bên ngoài khác thường của anh ta: Đi giày đen, bít tất trắng và áo vét kẻ màu sáng. “Anh ta mặc theo kiểu mùa hè”, - và điều đó không có ý nghĩa chính trị gì.
Trong vòng đầu bầu cử ngày 16 tháng 6 năm 1996 Alexandr Lebed thu được mười lăm phần trăm phiếu úng hộ. Còn ngày 18 tháng 6 tôi bổ nhiệm anh ta làm Thư ký Hội đồng an ninh. Chúng tôi thoả thuận là Lebed ngay bây giờ không cần chờ đợi đến kết quả vòng bầu cử thứ hai hãy nhanh chóng thành lập Chính phủ mới, tiến hành công việc ở Chesma, đó là những việc quan trọng đối với anh ta và cả đối với tôi. Cuộc gặp ngắn ngủi ở Bakhvich trước vòng bầu cử thứ hai có ý nghĩa hết sức quan trọng. Tôi không thể nào huỷ bỏ cuộc gặp đó được.
Dần dần tôi lấy lại sức. Tuy vậy các bác sĩ vẫn kiên quyết cấm tôi đi lại. Nhưng đến ngày 3 tháng 7 (bầu cử vòng hai) chỉ còn vài ngày nữa. Vấn đề đặt ra: Tổng thống và gia đình sẽ bỏ phiếu ở đâu? Naina đề nghị tôi là “bệnh nhân” nên cứ để người ta đưa hòm phiếu đến nhà. “Thế là đúng luật!” - vừa nói nhưng trên nét mặt Naina nước mắt ngắn dài tuôn ra. “Đúng, theo luật định, nhưng anh muốn bỏ phiếu cùng với mọi người”. - “Còn em đề xuất thế nào?” Tôi cho gọi Tania và chúng tôi thảo luận tất cả các phương án. Thứ nhất - nếu bỏ phiếu ở khu vực bầu cử của Matxcơva - Osenia. Phương án này bị bác bỏ ngay lập tức: Hành lang dài hun hút, rồi cầu thang, rồi phải đi một chặng đường dài trên phố. Thậm chí tôi có cố gắng đến mấy, cũng không thể thực hiện được. Phương án thứ hai: trại an dưỡng ở Bakhvich, cách không xa nhà nghỉ. Ở trại an dưỡng người ta vẫn bỏ phiếu là chuyện bình thường, có khu vực bỏ phiếu và mọi việc hoàn toàn theo luật định và đúng đắn. Có thể mời các phóng viên đến đó.
Nhưng tôi vẫn còn nghi ngờ: “Nhưng bỏ phiếu kiểu gì thế này, toàn những bệnh nhân?”.
Tania động viên tôi: “Ba ơi, sẽ mời phóng viên đến ít thôi, ba hãy tin con chỉ cần không nhiều - quan trọng là phóng viên truyền hình, các hãng thông tấn như mọi khi”. “Nhưng giải thích với họ làm sao trước vòng bầu cử thứ hai, ba lại đi nghỉ ở Bakhvich?” - “Ai cũng biết là ba đã vi hành khắp đất nước, đã tiêu hao nhiều sinh lực cho cuộc vận động bầu cử. Chẳng ai ngạc nhiên giữa vòng một và vòng hai, ba có quyền được nghỉ ngơi. Ba cũng cần phải nghỉ”.
“Không thuyết phục lắm” - Tôi vẫn còn nghi hoặc. Nhưng cuối cùng tôi cũng phải đồng ý.
Điều hoàn toàn rõ ràng là tôi cùng với Ziuganov cạnh tranh nhau gần như với tỷ lệ tương đối ngang nhau và phần còn lại chỉ tuỳ thuộc ở Lebed và Yavlinski. Nhân dân sẽ bỏ phiếu cho ai? Và nói chung có đi bỏ phiếu hay không? Nguồn nội lực dự trữ của Yeltsin đâu rồi, cần phải huy động cho vòng bầu cử thứ hai này đây. Chính là điều đó chứ không phải sự tự tin của tôi làm cho xã hội lo lắng. Chính các phương tiện thông tin đại chúng đã viết về điều này.
Nếu như cơn nhồi máu cơ tim diễn ra trước đó độ một tháng, chắc chắn kết quả bầu củ sẽ khác rồi. Nếu như ngăn chặn tốc độ và phạm vi vận động bầu cử có lẽ không thể làm được. Và chắc chắn Ziuganov đã thắng cử nhờ “món quà của số phận”. Lúc đó sẽ là một viễn cảnh kinh khủng. Tôi cố gắng không nghĩ đến điều đó - tôi nằm trên giường bệnh. uống thuốc trao đổi với các bác sĩ, với gia đình và nhẩm tính từng ngày cho đến khi bầu cử. Nhanh lên! Nhanh lên!
Ngoài gia đình tôi, về bệnh nhồi máu cơ tim của tôi chỉ có những bác sĩ điều trị, một vài người trong nhóm cảnh vệ và một vài người nữa biết thôi. Không phải là những người thân cận mà phải là rất gần gũi mới biết chuyện này.
Ngay ngày hôm sau tôi bị nhồi máu cơ tim, ngày 27 tháng 6, Tania và Chubais đã gặp nhau tại “Hotel - Tổng thống”, nơi đóng đại bản doanh bộ chỉ huy vận động bầu cử. Toàn bộ lịch trình giữa vòng một và vòng hai. các chuyến đi, các cuộc gặp gỡ đều phải huỷ bỏ với một lý do có vẻ chính đáng - thay đổi chiến thuật: rằng Tổng thống có vẻ tin chắc ở thắng lợi. Và tuyệt đối không được để lọt tin ra ngoài về bệnh tật của Tổng thống.
Lẽ dĩ nhiên là làm như thế tôi và những trợ lý của tôi như đang sử dụng con dao hai lưỡi: Làm sao có thể giấu xã hội một cái tin như vậy? Nhưng cho đến bây giờ tôi vẫn tin tưởng rằng nhường thắng lợi cho Ziuganov hay hoãn thời hạn bầu cử còn là việc làm tồi tệ hơn nhiều.
Ngày chủ nhật, vào đúng ngày bầu cử vòng hai, tôi phải lấy hết sức lực cố gắng lắm mới cùng Naina đi đến khu vực bầu cử được. Những ống kính truyền hình của các kênh truyền hình ORT, RTR, NTV, những phóng viên và nhà báo của các hãng thông tấn cả thảy khoảng hai mươi người chăm chú theo dõi từng động tác của tôi. Tôi dồn hết trì lực, cố mỉm cười và nói đôi câu: “Các bạn biết đấy, tôi đã nhiều lần trả lời các câu hỏi của các bạn rồi...”.
Tôi đành phải nằm trên giường bệnh để chờ đợi kết quả bầu cử.
Chiến thắng như một liều thuốc ngọt ngào khuyến khích tôi Dù sao thì đó cũng là một thắng lợi ngoạn mục, thắng lợi phi thường? Tôi đã giành thắng lợi mà hồi đầu năm thì không có ai, nói chung không ai, kể cả những người thân cận của tôi có thể tin vào điều đó! Tôi đã chiến thắng trái hẳn với mọi dự đoán, trái với uy tín ban đầu rất thấp, trái với cơn nhồi máu cơ tim và những cuộc khủng hoảng chính trị xảy ra dai dẳng trong suốt nhiệm kỳ đầu của tôi.
Tôi vẫn nằm trên giường bệnh, căng thẳng nhìn lên trần nhà, nhưng tôi muốn bật dậy và nhảy múa! Bên cạnh tôi lúc nào cũng có người thân và bạn bè túc trực. Họ ôm hôn tôi, tặng hoa và trong khoé mắt một số người ngấn lệ.
Giờ đây mới có thời gian để nhớ lại những ngày gian khổ của cuộc vận động bầu cử căng thẳng. Đúng tôi đã trải qua những tháng ngày thử thách gay go quyết liệt.
Các bác sĩ luôn bám sát tôi, còn hơn cả cảnh vệ. Lúc nào trên tay họ cũng kè kè chiếc cặp dụng cụ, nhưng nét mặt luôn luôn sợ sệt làm tôi không muốn nhìn mặt họ nữa. Tôi cũng không muốn nghe mãi một câu nhàm chán: “Thưa Boris Nicolaevich, ngài làm gì đấy! Ngài hãy ít vận động? Ngài làm sao vậy!”. Chẳng còn biết làm gì? Họ đang thực hiện chức năng của mình một cách mẫn cán. Họ theo dõi từng động tác của tôi. Chỗ nào cũng vậy, sau lưng tôi luôn luôn là mũi kim tiêm và thuốc viên. Họ phải chuẩn bị như thế bởi vì tim tôi đang tổn thương. Hơn nữa lại bị tổn thương nặng, dễ bị tắc nghẽn.
Tôi đã được nghe dân chúng kháo nhau: Yeltsin đang nhảy cẫng lên. Đúng, có một lần như thế. Lần đó, tôi cùng với ca sĩ Zenia Osin thực tế là có nhảy trên sàn diễn. Không hề có tim tiếc gì hết, không hề có bác sĩ nào có thể ngăn được sự hứng chí, phấn khích và quyết tâm của tôi giành chiến thắng.trong trận chiến đấu này. Có lẽ đây là lần đầu tiên tôi tham gia vào một cuộc vận động bầu cử rộng khắp như vậy: đi khắp nước, mỗi ngày gặp gỡ không biết bao nhiêu người, phát biểu ở sân vận động, ở cung thể thao, ở rạp hát dưới những tiếng ồn huyên náo và những tràng vỗ tay của giới thanh niên. Trước cuộc hoà nhạc có thể gọi là rủi ro ở Rostov, Tania khuyên tôi: “Ba ơi, con đề nghị ba đừng có nhảy!”. Nhưng tôi không thể làm khác được Những cảm xúc dâng trào không cản trở chúng ta sống, mà chỉ có giúp cho ta mà thôi.
Cho nên ở đây, nhảy nhót thì chẳng có vấn đề gì cả. Sự mệt mỏi đã quá sức, những tình huống gay go phức tạp đã quá nhiều. Còn bây giờ đây là lúc có thời gian để suy ngẫm: chuyện gì đã xảy ra với tôi? Chuyện đó được bắt đầu từ bao giờ? Và nó sẽ dẫn đến đâu?
Ngay từ trước khi tiến hành bầu cử, tập thể bác sĩ đã gửi cho Korzakov một bức thư, trong đó họ nói rõ tình trạng bệnh tim của tôi rất xấu. Nhưng tôi không được đọc bức thư đó và gia đình cũng vậy. Mãi sau này tôi mới được đọc.
“Kết luận của hội đồng chẩn đoán.
“Hai tuần gần đây tình trạng sức khoẻ của Tổng thống Liên bang Nga Boris Nicolaevich Yeltsin ngày càng xấu đi. Những thay đổi này là do gánh nặng công việc về thể chất cũng như về tinh thần tăng lên đột ngột. Việc thường xuyên thay đổi múi giờ và khí hậu trong các chuyến bay đường dài đã gây ảnh hưởng nhất định. Thời gian để ngủ chỉ còn không đến ba, bốn giờ trong một ngày. Chế độ làm việc như vậy sẽ đe doạ thực sự đến sức khoẻ và cuộc sống của Tổng thống”.
Mười bác sĩ đã ký vào bản kết luận hội chẩn này.
Korzakov không giấu giếm nội dung bức thư, đã nhiều lần nhắc nhở Tania là nếu có chuyện gì xảy ra với tôi thì Tania sẽ chịu trách nhiệm. Còn chính bức thư đó thì anh ta không đưa cho ai xem. Còn giờ đây khi đã nằm trên giường bệnh, tôi nhớ lại một bức thư khác do các bác sĩ viết cho tôi nửa năm trước đây rằng tôi phải làm điện tâm đồ động mạch vành tim - tức là khám nghiệm mạch tim. Ngoài các bác sĩ chỉ có tôi và Korzakov biết nội dung bức thư này. Tôi cũng không cho gia đình biết nội dung bức thư đó...
Trời ơi, nếu như chuyện tim mạch mà diễn ra không phải vào đúng cái năm bầu cử, mà là sớm hơn thì hay biết bao!
Nhưng biết làm thế nào được... Chúng ta biết làm thế nào đây? Tôi là bệnh nhân, nhưng không phải đã hết hy vọng các bác sĩ không dám khẳng định một trăm phần trăm rằng mọi việc sẽ suôn sẻ. Có không ít yếu tố nguy hiểm. Họ chỉ dám khẳng định tỷ lệ năm mươi trên năm mươi.
Nhưng việc thông động mạch chủ là việc phẫu thuật thông thường vẫn làm. Các nhà phẫu thuật đã quá thuộc công việc này. Kinh nghiệm của họ được tích luỹ khá nhiều. Họ đề nghị: “Nếu ngài muốn ở nước ngoài cũng được hoặc ở đây cũng được. Nhưng xin nói trước với ngài: ở nước Nga kinh nghiệm ít hơn, còn ở nước ngoài bệnh viện thực hành nhiều hơn và tốt hơn, nói chung họ thông động mạch vành thường xuyên. Nhưng ở đây lại tiện lợi hơn. Nói chung phải là các bác sĩ của ta phẫu thuật cho Tổng thống Nga”
“Còn nếu tôi không chịu phẫu thuật thì sao?” Một khoảnh khắc im lặng. “Như vậy tình trạng sức khoẻ của ngài sẽ ngày càng xấu đi. Lúc đó lúc nào ngài cũng cần có bác sĩ trợ giúp. Khả năng làm việc của ngài cũng sẽ giảm nhanh chóng. Ngài sẽ sống được bao lâu nữa - một năm, hai năm hay ba năm, mà có thể còn ít hơn nữa, - chúng tôi không thể nói chính xác được,,
Không, tôi không thể sống một cuộc sống như vậy. Cần phải quyết định. Cần phải phẫu thuật.
Tôi hỏi các bác sĩ: “Khi nào thì phẫu thuật?” - “Không sớm hơn tháng chín. Trước hết cần khôi phục sức khoẻ cho ngài sau cơn nhồi máu cơ tim, tiến hành xét nghiệm”. Thế là tốt. Có nghĩa là có thời gian để suy ngẫm, cân nhắc mọi thứ. Rồi nhớ lại tất cả.
Việc chuẩn bị cho lễ tuyên thệ nhậm chức đã được triển khai. Ngày 9 tháng 8 tại bục diễn thuyết của Cung Đại hội, tôi phải đặt tay lên cuốn Hiến pháp Liên bang Nga và trịnh trọng tuyên thệ.
Cung Đại hội. Những màu gì ở đó nhỉ? Hồng, xanh lá cây hay xanh lơ? Ngột ngạt, mặc dù là đã có lắp điều hoà nhiệt độ. Mắt dễ bị chói. Chưa bao giờ trong đời tôi thấy căng thẳng như vậy.
Nói thật trong thâm tâm tôi không thích nghi lễ, cứ như phải đi trên dây. Đặc biệt là hôm nay.
Dù cho các bác sĩ có cố gắng bao nhiêu, nhưng chính vào thời điểm trịnh trọng này tôi vẫn cảm thấy sờ sợ cho dù các bác sĩ đã tiêm thuốc an thần cho tôi.
Trước đó tôi và Anatoli Chubais đã đau đầu vì chuyện làm sao cắt ngắn được thủ tục của buổi nghi lễ này.
Egor Stroev, Chủ tịch Thượng viện trao cho tôi chiếc vòng biểu tượng Tổng thống và hoa, còn Giáo chủ Alexi II đứng bên cạnh và tất cả những ai có mặt hôm đó đều lo lắng cho tôi. Tôi nhận thấy điều đó.
“Nhưng không có gì phải lo lắng. Yeltsin vượt qua được Và đã vượt qua được”.
Bài phát biểu tuyên thệ trịnh trọng, nghiêm trang được phát đi. Đối với tôi bài phát biểu đó nặng nề đến trăm lần nhưng cũng rất quý giá.
Còn gì tiếp nữa nhỉ?
Cần phải có một khoảng thời gian nhất định để khôi phục thể lực trước khi bước vào phẫu thuật. Trước hết là tôi ở Zavidovo. Một địa điểm mà tôi yêu thích. Tôi muốn được thở hít bầu không khí trong lành, êm dịu trước khi vào viện. Nhưng bỗng nhiên tôi cảm thấy không thể được. Mỗi ngày tôi lại cảm thấy mình yếu hơn, không muốn ăn, không muốn uống, chỉ muốn nằm... Tôi cho gọi bác sĩ. Thế này là thế nào, chả lẽ lại đến ngày tận số hay sao? Các bác sĩ khẳng định, không thể như vậy được! Mọi việc đều đúng như dự kiến. Còn chính người nhà tôi thì mặt lại tái xanh tái mét hoảng hốt. Cả Tania, Len và Naina đều hoảng hốt. Mấy ngày liên tôi gầy hốc hác đi. Hoá ra tôi bị thiếu máu. Đó là cơn khủng hoảng đầu tiên trước khi phẫu thuật. Chính vì vậy cuộc phẫu thuật đã bị hoãn sau một tháng.
Giờ đây tôi mới hiểu không phải do mệt mỏi tác động lên sức khoẻ, cũng không phải do thuốc men - các bác sĩ thường xuyên túc trực bên tôi, mà có lẽ do cái gì đó. Tâm lý chứ không phải cái gì khác. Có lẽ cần phải thông báo cho toàn quốc, cho thế giới biết về bệnh tật của tôi.
Đó lại là một thử thách nặng nề nữa đối với tôi.
Tôi vốn là người ủng hộ lập trường cứng rắn (điều đó rất phổ biến dưới thời Xô-viết): nhân dân càng biết ít về bệnh tình của người đứng đầu Nhà nước thì nhân dân càng yên tâm hơn. Cuộc sống luôn luôn phức tạp, lại còn báo chí nữa chứ, họ sẽ thắc mắc, tại sao như vậy? Bệnh tình của Tổng thống - đó là công việc riêng của ông ta. Tôi không tuyên thệ là phải cho họ xem những tấm phim X quang của mình.
Tania thuyết phục tôi:
- Ba ơi, nhưng điều đó sẽ rất kỳ cục. Ba lẩn đi đâu ngần ấy thời gian.
Tania mang đến cho tôi xem bức thư của Reagan được dịch từ tiếng Anh gửi nhân dân Mỹ, trong đó nói rõ rằng bệnh thiên đầu thống đã đến thời kỳ nghiêm trọng và không thể thay đổi được hoạt động của não. Thực tế Ronal Reagan trong bức thư đó muốn chia tay nhân dân Mỹ. Như vậy, điều đó sẽ không xảy ra như trước đây. Những câu nói thật giản đơn, rất giản đơn... Dường như chỉ là những ghi chép trên mảnh giấy nhỏ viết trên gương bệnh. Cứ như viết cho người thân.
Tôi suy ngẫm: liệu tôi có nên công khai, hoàn toàn chân thành bộc bạch rất tình người với dân mình như thế được không? Những người thâu cận của tôi khuyên: sau khi tôi đã tiến hành một cuộc vận động bầu cử chân thực, cởi mở như vậy, thì tôi không nên giấu giếm việc tôi phẫu thuật. “Đó không phải là công việc riêng của Boris Yeltsin và gia đình ông ta” - Thư ký mới của tôi Sergei Yastrzemski đã viết trong thư gửi cho tôi như vậy. Bức thư đó được Tania trực tiếp đem về Zavidovo cho tôi, các trợ lý không muốn gửi qua đường công văn mật của Tổng thống. Tạm thời chưa ai biết về phẫu thuật, thông tin được giữ kín tuyệt đối.

Chính tại đây, Zavidovo, tôi đã quyết định: Đúng phải công khai cho mọi người biết sự thật.
Tôi đã trả lời phỏng vấn phóng viên Mikhail Lesin ở ngay vườn mùa đông của Zavidovo. Tôi nhớ là mình ấp úng. Thật khó phát âm cụm từ “phẫu thuật tim”. Khi được xem những thước phim trên truyền hình, bỗng chốc tôi suy nghĩ: Thế là bước sang một cuộc sống khác. Nhưng đó là cuộc sống nào?
Đầu tháng 8 Hội đồng hội chẩn còn mời thêm các bác sĩ của trung tâm tim học: Renat Akchurin và Yuri Beelenkov.
Họ chẩn đoán động mạch vành...
Ngay từ buổi tiếp xúc trao đổi đầu tiên với nhà phẫu thuật cho tôi sau này, tôi đã cảm thấy yên tâm, tin tưởng: ông ta nói năng rành mạch, rõ ràng và dễ hiểu. Khoa động mạch vành là một môn nghiên cứu khá phức tạp: Dung dịch i-ốt sẽ thấm qua ống dẫn động mạch. Máu được “ngấm” i-ốt sẽ đi qua động mạch vành đến tim. Trên mài hình các bác sĩ đã nhìn thấy máu “màu” đang xuyên toả tìm đường đi.
Cảnh tượng chắc hẳn là đẹp lắm. Nhưng việc xét nghiện này rất nguy hiểm: Có thể gây ra cuộc truỵ tim mới.
Các bác sĩ chuẩn bị rất lâu và kỹ lưỡng.
Tôi cứ cố hình dung xem quả tim của mình được máu đổ vào đó ra sao, rồi máu được đưa vào các tâm thất như thế nào thậm chí tôi còn muốn xem các tấm phim, biểu đồ... Nhưng tôi không thể hình dung được.
“Thế thì cái máu “màu” đó của tôi cuối cùng nó đi đâu nhỉ?”. Các bác sĩ chẳng còn tâm trí đâu để đùa. Việc xét nhhiệm đã cho thấy bức tranh xấu đi rất nhiều hơn họ tưởng: máu rất khó lưu thông, động mạch thì co lại. Các bác sĩ nói rằng phải phẫu thuật “theo chỉ số sống”. “Thế có nghĩa là gì nhỉ?” - “Thế có nghĩa là không thể không phẫu thuật”.
Nhưng lại có vấn đề với trung tâm tim học: trung tâm này do Chazov, cựu Cục trưởng cục Bốn, cựu Bộ trưởng Y tế Liên Xô có thời phụ trách các Uỷ viên Bộ Chính trị Đảng cộng sản Liên Xô.
Ông là một chuyên gia giỏi, nhưng khi nghĩ đến việc phải gặp ông là tôi lại nhớ đến năm 1987. Lúc đó tôi cũng nằm viện sau kỳ họp của Uỷ ban Trung ương Đảng cộng sản Liên Xô, khi tôi đã có những phát biểu phê phán để rồi bị các Uỷ viên Bộ Chính trị khác kiên quyết phản đối tôi. Không hề có một ai ủng hộ.
Còn việc cách chức tôi phải do Hội nghị Đảng uỷ Matxcơva, mà việc đó đối với một người ốm đau là một hành động trừng phạt nặng nề.
Chazov đến bệnh viện gặp tôi và nói:
- Mikhail Sergeevich yêu cầu anh có mặt tại Hội nghị Đảng uỷ Matxcơva, cần phải đến.
Tôi có thể chết hoặc không chết sau sự kiện này - nhưng điều đó không quan trọng. Người ta tiêm thuốc cho tôi và ấn tôi lên xe. Tại hội nghị tôi cảm thấy rất khó ở, tưởng chừng tôi sẽ chết ngay tại đây, tại hội nghị. Naina năn nỉ:
- Sao lại vậy! Dù sao ông ta cũng là thầy thuốc!
Thầy thuốc thì đã sao? Thầy thuốc thì cũng là nhân vật nô lệ. Lúc đó không hề có thầy thuốc, thầy giáo nào hết, tất cả dù muốn hay không muốn đều là những người lính của Đảng. Những người lính của Nhà nước. Nhưng khi vừa nhìn thấy Chazov qua bao năm trời, tôi mỉm cười bắt tay. Tuy rất khó khăn.
Vâng, tôi lại ở chỗ Chazov. Thật là kỳ cục. Không biết bao nhiêu năm trời rồi tôi vẫn còn giữ được những cảm giác tự phụ từ thuở tuổi lên mười: tôi có thể làm được tất cả! Đúng, tôi có thể làm được tất! Tôi có thể leo lên cây, có thể bơi trên bè dọc theo dòng sông, có thể đi xuyên qua rừng rậm tai ga, có thể mấy ngày liền không cần ngú, mấy giờ liền ngâm mình trong nhà tắm hơi, có thể đập nát sọ bất cứ địch thủ nào, có thể làm gì cũng được. Nhưng quyền năng vô hạn đối với chính bản thân mình bỗng nhiên bị biến mất. Có ai đó đang nắm quyền lực đối với thân thể của anh - đó là thầy thuốc, là số mệnh. Nhưng những người thân có cần đến “tôi” nữa không? Tôi có cần cho đất nước nữa không?
Chính vào những ngày đang chuẩn bị phẫu thuật, Lena và Tania đã nhắc tôi nhớ đến kỷ niệm ngày cưới của chúng tôi. Đến tháng chín là kỷ niệm lần thứ bốn mươi rồi. Suốt từ sáng sớm tôi cứ thấy khuân bát đĩa nhộn nhịp. Lúc đầu tôi còn chưa hiểu chuyện gì đây. Trên cái lót đĩa có hai chiếc nhẫn, một chiếc có hạt xoàn dành cho Naina, một chiếc nhẫn cưới giản đơn dành cho tôi. Sự thực tôi chưa hề có nhẫn cưới bao giờ. Tôi nhớ là khi chúng tôi cưới nhau, tôi phải xin tiền của ông nội đi thuê nhẫn đồng. Chỉ để đăng ký thôi. Và từ đó đến bây giờ, tôi chẳng bao giờ đeo nhẫn cưới cả.
- Nào xin mời các bạn trẻ ngồi xuống!
Naina hình như lúc đầu chưa hiểu chuyện gì xảy ra. Còn tôi thì không hiểu, không nghĩ là chúng nó định làm cái gì, muốn cái gì. Và đột nhiên tôi nhận thức rằng trong tôi tình cảm ấm áp, cảm xúc muốn bày tỏ sự biết ơn những đứa con gái của mình...
- Nào, ba mẹ hôn nhau đi! Trao nhẫn cho nhau đi?
Ánh sáng ngoài cửa sổ thật đẹp, cuộc sống tươi đẹp làm sao! Thật tươi đẹp - bất kể có chuyện gì đi nữa.
Đúng, chúng mang đến cho chúng tôi những chiếc nhẫn. Cười cũng được, mà khóc cũng được. Nhưng chẳng ai khóc cả. Quả thật, chúng tôi cũng không thể uống để chúc mừng bọn trẻ được nữa.
Trong suốt thời gian phẫu thuật tôi chẳng có gì để viết. Tôi chẳng bao giờ có thể quên được nhóm bác sĩ phẫu thuật do Renat Akchurin đứng đầu. Tôi đã lựa chọn đúng đắn: phẫu thuật ở nước Nga. Những người thân thiết đã giúp đỡ tôi. Chỉ có giúp đỡ mà thôi.
Nhưng tôi cũng không thể quên được nhà phẫu thuật người Mỹ Michael Debeiki, người đã theo dõi trên máy suốt quá trình phẫu thuật tôi. Sau này tôi đã tiếp chuyện ông ta, đùa vui và chăm chú theo dõi nét mặt ông ta. Trời ơi, tôi cũng muốn có được sức khoẻ như ông khi vào tuổi tám mươi - vẫn nhanh nhẹn; tươi cười, đặc biệt rất lạc quan và biết mọi người cần mình và hiểu được cuộc sống của mình! Ông ra hiệu làm sao tôi phấn đấu để đạt được đích - sống đến tám mươi lăm tuổi! Nhưng đến được cái tuổi già hạnh phúc đó đối với tôi còn khá lâu...
Thế là đã đến mồng 5 tháng 11.
Chúng tôi dậy khá sớm. Tôi chỉ đi một mình. Gia đình ở cả nhà. Mọi người tiễn tôi lúc sáu giờ sáng, tất nhiên là hồi hộp, lo âu. Mọi người dự định sẽ đi sau đến trung tâm tim học. Thật khó có thể mô tả tại sao tôi lại bình tĩnh, mà không, tôi không chỉ bình tĩnh, mà còn thấy hào hứng, đầy sinh lực nữa là khác. Tania là người đầu tiên nhận thấy điều đó: “Ồ ba, cả nhà thì lo lắng, hồi hộp, còn ba thì cứ coi như không có chuyện gì. Ba giỏi thật”.
Tôi đi đến bệnh viện không dùng xe của Tổng thống thường ngày, mà dùng xe thường, còn chiếc xe của Tổng thống thì cho đi trước dẫn đường. Cháu ngoại Masha của tôi vặn hỏi: Sao lại thế - “Để không ai biết. Nếu không các phóng viên lại bu lấy. Chẳng có gì đáng để họ chụp ảnh cả. Và để họ khỏi phải lăng xăng” - Tôi giảng giải cho cháu gái.
Chúng tôi phóng nhanh vượt qua cổng. Kim đồng hồ hình như chỉ sáu giờ ba mươi phút. Thời tiết ẩm thấp, bầu trời ảm đạm. Lất phất mấy hạt mưa. Gió nhẹ tạt vào mặt. Ngay tại tiền sảnh của bệnh viện cả một đoàn bác sĩ khoác áo choàng trắng đang đợi tôi. Có thể nói nét mặt của họ tỏ ra rất quan trọng và lo âu. Một không khí trắng toát. Tôi nhớ để làm cho không khí bớt căng thẳng, tôi đã nói đùa với tổ trưởng nhóm hội chẩn Sergei Mironov:
- Thế nào, dao kéo các anh đã chuẩn bị sẵn sàng chưa?
Bấy giờ mọi người mới cảm thấy nhẹ nhõm và mỉm cười.
Cuộc phẫu thuật được bắt đầu vào đúng tám giờ sáng. Và kết thúc vào đúng mười bốn giờ chiều.
Động mạch (những động mạch chính cắt từ chân tôi) đáng ra chỉ cần có bốn như dự tính ban đầu, thì phải dùng đến năm. Tim tôi hoạt động được ngay khi vừa mới rút máy trợ tim ra. Suốt quá trình phẫu thuật Debeiki và hai bác sĩ người Đức là Tornton Vaner và Aksel Haverik do Helmut Kohl cử đến luôn túc trực bên tôi. Và lẽ dĩ nhiên là các bác sĩ của chúng ta - Belenkov, Chazov và cả một đội hình.
Naina và các con gái tôi chỉ được ở phòng chờ. Lạy Chúa, họ không được vào phòng phẫu thuật. Tôi không biết nếu như họ được chứng kiến thì họ sẽ chịu đựng thế nào.
Trước đó hai sắc lệnh đã được chuẩn bị và đã được ký sẵn - về việc chuyển giao quyền lực cho Thủ tướng Victor Chernomưrdin (trong thời gian phẫu thuật) và về việc chuyển giao lại quyền hạn đó cho tôi. Nếu sau khi thuốc mê hết hiệu lực nữa thì phải chuyển giao ngay sắc lệnh thứ hai cho tôi vào lúc sáu giờ đúng.
Sau này báo chí viết rằng ngay sau khi Yeltsin hồi tỉnh đã đề nghị đưa bút cho ông để ký sắc lệnh nắm lại quyền hạn của Tổng thống. Dường như đó là bản năng quyền lực cứ như là sợ bị mất quyền lực hay sao đó! Đó cũng chỉ là kiểu ba hoa của phóng viên báo chí mà thôi. Đơn giản là mọi việc đều theo đúng kế hoạch. Đúng như đã dự kiến. Từng bước một. Thật sự là tôi cần phải thực hiện theo đúng kế hoạch, rõ ràng đến từng chi tiết trong lúc này.
Sau khi tôi phẫu thuật người ta đem đến cho tôi một chiếc gối nhỏ màu hồng - đó là món quà của cộng đồng những bệnh nhân Mỹ từng trải qua phẫu thuật tim. Trên chiếc gối đó tôi đọc thấy hàng chữ: “Thưa Boris Nicolaevich kính mến, chúng tôi thành thật mong muốn ngài mau chóng...” Chiếc gối đó cần phải áp sát vào ngực và để khi ho thì đờm đọng lại trong phổi nhanh chóng thoát ra ngoài.
Khó chịu nhất và đau đớn nhất là đường chỉ khâu khá lớn ở ngực. Nó luôn như nhắc tôi nhớ đến phẫu thuật vừa qua. Tôi rất ngán ngẩm khi bị những cơn đau đớn hành hạ. Gia đình tôi biết rõ điều đó, còn các bác sĩ cũng rất hiểu tôi. Nhưng lần này rất may là phương pháp điều trị tiến bộ khoa học trùng hợp với tâm trạng của tôi có đến một trăm, hai trăm phần trăm, nên tôi hồi phục rất nhanh.
Đến ngày 7 tháng 11, các bác sĩ đã đặt tôi ngồi trên ghế. Còn đến ngày mồng tám tôi đã bắt đầu đi lại nhờ các bác sĩ và y tá dìu dắt. Tôi chỉ đi quanh giường bệnh khoảng năm phút. Lồng ngực cảm thấy đau nhói: Khi phẫu thuật các bác sĩ đã bẻ cả xương ra, sau đó gắn nó lại bằng những chiếc nẹp kim loại. Những cơn đau còn ở cả chân đã bị đục khoét. Cảm giác yếu đuối chưa bao giờ như vậy trong tôi. Mặc dù vậy, tôi cảm thấy thật tự do, nhẹ nhõm, hưng phấn: Tôi hít thở! Tim không còn đau! Hoan hô?
Ngày 8 tháng 11, dù cho các bác sĩ có thuyết phục thế nào đi chăng nữa, tôi cũng trở về Bệnh viện Trung ương, bỏ qua cả giai đoạn hồi phục sau phẫu thuật.
Xin cám ơn tất cả các bác sĩ, y tá, hộ lý. Tôi không thể nêu tên tất cả trong cuốn sách này, nhưng tôi luôn ghi nhớ khuôn mặt và quý mến các bạn.
Cám ơn những người thân gia đình tôi.
Thật tình cám ơn Naina, người lo lắng cho tôi hơn tất cả. Bệnh viện Trung ương, nơi tôi nằm an dưỡng có điều kiện để tôi suy tư.
Nói chung tai hoạ liên quan đến cuộc sống kéo dài suốt cả đời. Viêm đại tràng, viêm cột sống sau lần tai nạn máy bay ở Italia, nhồi máu cơ tim, rồi những cuộc phẫu thuật và những cơn đau khủng khiếp. Nhưng những thời kỳ bệnh tật, khó chịu thông thường đều do hậu quả của những ngày làm việc đến hai mươi tiếng một ngày, với những công việc gấp rút và với gánh nặng quá sức chịu đựng. Tôi từng bị dập xuống, lại đứng lên và chạy tiếp. Tôi cần phải như vậy. Nếu không, tôi làm sao có thể sống được.
Còn giờ đây, tôi đang nằm điều trị tại Bệnh viện Trung ương, tôi hiểu rằng từ đây tôi phải có lối sống khác đi. Song cảm giác tự do, cảm giác dễ thở vẫn còn. Không đau đớn gì! Đó là cái chính yếu! Tôi lại sắp được trở về với công việc!
Ngày 20 tháng 11, các bác sĩ tháo chỉ khâu cho tôi. Lần đầu tiên tôi ra vườn chơi. Tôi dạo chơi cùng Naina, Tania, cháu ngoại Masha. Tôi nói đôi câu với các phóng viên rằng tôi sắp trở lại công việc.
Không khí trong vườn hoa im ắng, lạnh lẽo và khô quạnh. Tôi chậm rãi lần từng bước trên con đường nhỏ trong vườn hoa và nhìn bầu trời thu tháng mười một. Mùa thu của Tổng thống.
Ngày 22 tháng 11, tôi trở về Bakhvich. Tôi giục giã các bác sĩ: Khi nào? Bao giờ? Các bác sĩ cho biết chỉ sau khi đón năm mới, tức là tháng giêng thì tôi mới được trở lại Kremli. Thế là trong tôi phấn chấn hẳn lên. Tôi có cảm giác được làm lại từ đầu. Tôi không thể quen với cảm giác là tim mình không đau nưa. Không biết bao tháng rồi, không phải, không biết bao năm rồi tôi đã trải qua với quả tim bị kìm hãm, dường như có ai đó đè nén, đè nén ngày càng mạnh hơn, nhưng không thể đè nén hơn được nữa...
Gia đình tôi phấn khởi hơn với tình trạng sức khoẻ của tôi. Lần đầu tiên tôi đem đến cho gia đình niềm phấn khởi. Chỉ có niềm phấn khởi mà thôi.
Nếu như tình trạng sức khoẻ cứ tiến triển như vậy, thì chỉ một năm sau tôi sẽ thoát khỏi sự bảo trợ của các bác sĩ khoa tim mạch. Bác sĩ Belenkov tinh ý hiểu được tâm trạng của tôi đã đề nghị:
- Thưa Boris Nicolaevich, ngài đừng quá sức. Điều đó chỉ dẫn đến kết quả tồi tệ thôi. Đừng có phí sức.
Ngày 4 tháng 12, tôi chuyển từ trại an dưỡng về khu nhà nghỉ Gorki, hay có thể nói là được về nhà. Những người thân trong gia đình nhận xét rằng tôi đã thay đổi nhiều. Tôi hỏi lại: “Thay đổi gì cơ?”. Cháu gái Masha hóm hỉnh: “Ông trở nên hiền lành hơn. “Thế ông vẫn độc ác à?” “Không, chỉ đơn giản là ông đã quan tâm đến xung quanh. Nhìn nhận khác hơn, phản ứng khác hơn”.
Đúng, tôi cũng tự nhận thấy mình có cái gì đó thay đổi bên trong sau khi phẫu thuật. Xung quanh tôi bỗng nhiên thế giới trở nên rõ ràng, rộng lớn, chi tiết, dường như trong đó mọi thứ đều đáng yêu và gần gũi.
Ngày 9 tháng 12, tôi đi máy bay lên thẳng đến Zavidovo để hồi phục sức khoẻ.
Helmut Kohl đã đến đây gặp tôi. Đây không phải là chuyến thăm xã giao chính thức. Helmut Kohl chỉ đơn giản là muốn thăm tôi. Gặp tôi sau khi phẫu thuật. Tôi thật sự biết ơn ông ta về nghĩa cử này. Hành động đó thật mang tình người, chân thành. Tôi mời cơm Helmut Kohl. Và tôi để ý thấy hình như Helmut Kohl muốn lôi cuốn tôi yêu cuộc sống hơn bằng cách biểu hiện khoái khẩu của mình: ông thử ăn tất cả các món và uống cả bia Nga. Kohl thật tài tình, trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng đều có thể xử sự rất tự nhiên, ăn rất ngon lành. Nói chung tôi rất hài lòng.
Tôi giới thiệu Sergei Yastrzemski, Thư ký báo chí mới của tôi với Helmut Kohl. Ông ta nhìn Sergei một thoáng rồi mỉm cười nhận xét: “Hiểu rồi, Boris, anh sử dụng nhà ngoại giao này để dễ đánh lừa các phóng viên chứ gì”.
Sau này tôi thường hay nhớ lại câu nói có vẻ như đùa rất tình cờ... Công việc của Sergei Yastrzemski đôi khi không phải dễ dàng.
Ngày 28 tháng 12, tôi trở lại Kremli - hai tuần sau khi các bác sĩ lập cho tôi một lịch trình “tăng tốc” thể lực. Tất cả mọi người xung quanh đều ngạc nhiên để ý thấy tôi gày hẳn đi và đi lại nhanh nhẹn khác lạ. Sự thực là tôi không đi bình thường, mà đi nhanh như chạy. Tôi nói năng cũng nhanh hơn. Ngay bản thân tôi soi gương cũng không nhận ra mình nữa. Cân nặng của tôi giảm đi, cảm giác trong thân thể cũng khác và với nét mặt cũng thay đổi.
Tôi có cảm giác là mình vừa mới từ một chuyến công tác xa dài ngày trở về. Về thể lực, trong tôi đầy hưng phấn và khát khao được muốn làm việc. Với tâm trạng hứng khởi như thế tôi đến gặp các phóng viên truyền hình và hỏi: “Thế nào, trong nước có chuyện gì xảy ra! Chúng ta tiến đến đâu rồi...?”. Nhưng thực chất đất nước vẫn vậy. Chỉ có tôi là có cảm giác ngạc nhiên: tôi đã thay đổi thành một con người khác hẳn! Tôi có thể giải quyết bất cứ vấn đề gì!
Tôi vùi đầu vào công việc nên năm mới đã đến gần mà không hề nhận thấy.
Tôi muốn không chỉ được quan sát tình hình ở Kremli quen thuộc, mà còn muốn ngắm nhìn mọi người ngoài dường phố. họ làm gì, chuẩn bị đón năm mới thế nào. Đó là cảm xúc thời gian rất nhẹ nhàng, tươi sáng và tinh tế.
“Tôi rẽ vào một cửa hiệu để mua đồ chơi tặng cho các cháu” - Tôi suy nghĩ như vậy.
Trên đường từ nơi làm việc trở về nhà, chúng tôi rẽ vào cửa hàng “Con cò” trên đại lộ Kutuzov. Những người bán hàng vây quanh lấy tôi, cùng đồng loạt đề nghị tôi mua thứ này, kể về thứ kia. Hình như cả trăm năm nay tôi không vào cửa hàng đồ chơi trẻ em. Trời ơi, sao mà lắm thứ thế! Đủ các thứ đồ chơi, các kiểu, các loại cho trẻ em, chỉ cần có tiền...
Tôi mua một chiếc xe khá to cho cậu Gleb, tôi rất thích đồ chơi lớn. Như thế cốt để nghe thấy phản ứng của nó khi thốt lên: Ồ, thế mới đã!
Ngày 31 tháng 12, tôi đi mua “cây thông”. Tại Kremli cũng có buổi chiêu đãi trọng thể do Yuri Luzkov tổ chức.
Các bác sĩ khuyên tôi không nên đi. Naina cũng phản đối. Nhưng tôi không nghe ai cả. Tôi ra lệnh cho các trợ lý chuẩn bị.
Con đường đến Kremli quen thuộc chẳng cách xa bao lâu. Chiếc xe lướt nhẹ trên các phố Matxcơva rực ánh đèn sao lấp lánh. Thế chứ, có chăng thế mới có cảm giác của ngày lễ chứ.
... Ngay từ giây đầu tiên có mặt ở gian Đại sảnh Kremli tôi đã có cảm giác gì đó mới mới, khác lạ. Sau một thời gian vắng mặt khá lâu, tôi cảm thấy dường như có hàng trăm ánh mắt hướng về phía tôi. Sự nhạy cảm của tôi sau phẫu thuật hình như cũng khác hẳn. Cứ như da trở nên mỏng hơn. Đó là điều tôi không trù tính trước được...
Hình như suốt bao năm trong hoạt động chính trị luôn luôn xuất hiện xung quanh anh một lớp vỏ bọc vô hình nào đó. Và anh đã quen với điều đó - sau lưng là vệ sĩ, rồi bác sĩ thường trực luôn bên cạnh anh, rồi đến với đám đông, bắt tay, phòng chờ đâu đâu cũng có người quanh ta, đến cả không gian xung quanh anh bao giờ cũng như trống rỗng. Thói quen đã giúp ta tránh được những hành vi và từ ngữ bất tiện.
Dường như sau phẫu thuật có lúc nào đó tôi đã mất thói quen đó. Xuất hiện một tình cảm hoàn toàn khác lạ - thấy bất tiện, thấy lúng túng khi mọi người nhìn mình. Khó khăn lắm tôi mới cầm được ly sâm-panh, đợi một chút và bắt đầu phát biểu.
Sau lễ đón năm mới được mấy ngày thì tôi vào nhà tắm hơi.
Tôi cố khẳng định mình: thôi, bệnh viện thế là đủ rồi, tôi là một người bình thường. Tôi đi làm hàng ngày, uống sâm-panh, vào nhà tắm hơi. Tôi đã đến nhà tắm hơi. Thay quần áo. Nhưng hơi trong nhà tắm còn chưa đủ nóng...
Ngày 7 tháng Giêng, các bác sĩ lại lôi tôi vào Bệnh viện Trung ương vì nghi tôi bị viêm phổi.
Cho đến bây giờ Naina vẫn không tha thứ cho tôi vì đã cảnh báo tôi rồi.

Thành viên		Ghi Nhớ?
Mật mã