Nhiều người có thói quen dùng dung dịch i-ốt, oxy già, cồn, thuốc đỏ... để sát khuẩn vết thương. Những chất này tuy có tác dụng sát khuẩn nhưng cũng gây độc cho tế bào da, giết chết các tế bào khỏe mạnh.
Khi da nguyên vẹn, i-ốt là dung dịch lý tưởng để sát khuẩn. Vì thế, các bác sĩ thường dùng i-ốt để làm sạch vùng da trước khi phẫu thuật. Tuy nhiên, khi da bị rách, việc sử dụng dung dịch i-ốt, oxy già, cồn hay thuốc đỏ có thể gây độc cho tế bào da, cản trở quá trình lành vết thương. Khi tiếp xúc với vết thương, oxy già gây ra một phản ứng hóa học (sủi bọt), không chỉ làm sạch vết thương mà còn giết chết các tế bào mạnh khỏe. Tương tự, khi sử dụng cồn để chùi vết thương, cả tế bào hư và tế bào mạnh khỏe đều bị hủy hoại. Còn i-ốt khi bôi vào vết thương có thể diệt vi khuẩn nhưng vết thương lại không được làm sạch. Còn thuốc đỏ có thủy ngân, rất hại cho cơ thể nên các bác khuyên tuyệt đối không nên sử dụng.
Khi bị đứt tay, trầy xước, cách tốt nhất là đặt vết thương dưới một vòi nước mạnh để rửa sạch rồi băng lại. Trước khi băng, có thể dùng mỡ kháng sinh chứa bacitracin hay neomycin để bôi trơn vết thương, khi gỡ băng ra sẽ không đau.
Theo giáo sư Michael Van Rooyen, chuyên gia y học cấp cứu tại Đại học Y khoa Johns Hopkins (Mỹ), khi cấp cứu ở nhà, mọi người còn có thể gặp các sai lầm sau:
Bôi bơ, kem đánh răng lên vết bỏng
Khi bị bỏng, nhiều người vẫn có thói quen bôi bơ hoặc kem đánh răng để giảm đau. Đây không phải là cách tốt vì bơ hoặc kem đánh răng sẽ bám chặt vào vết bỏng, gây nhiễm trùng và tạo ra một môi trường cho vi khuẩn phát triển.
Cách tốt nhất là ngay lập tức đặt vết bỏng dưới một vòi nước lạnh để đỡ nóng và làm giảm quá trình tổn thương da. Nước cũng làm sạch vết bỏng, giảm nguy cơ nhiễm trùng và làm quá trình lành da diễn ra nhanh hơn. Sau đó, nên che vết bỏng lại bằng gạc vô khuẩn hay băng không dính, giữ vết bỏng sạch và khô ráo. Nếu có vết phồng, đừng làm vỡ vì dịch bên trong là vô khuẩn, nó sẽ tạo thành một lớp băng tự nhiên quanh vết bỏng.
Dùng xiro ipecac khi ăn hoặc uống phải chất độc
Khi một đứa bé nuốt phải chất độc, nhiều bậc cha mẹ nghĩ rằng họ có thể giải quyết dễ dàng bằng cách cho uống xiro ipecac. Xiro này được chế từ rễ một loại cây trồng ở Brazil, có tác dụng kích thích dạ dày để gây nôn. Nhưng một nghiên cứu mới đây tại Mỹ, nó không gây nôn hết chất độc mà luôn để lại 40-50% trong dạ dày. Xiro này cũng có thể gây nôn quá độ, khiến cơ thể mất nước, làm cho quá trình điều trị thêm khó khăn. Một nguy hiểm khác khi dùng xirô ipecac là nếu chất độc có tác dụng ăn mòn (như dung dịch kiềm) thì việc nôn ra dung dịch này có thể gây bỏng thực quản.
Khi bị ngộ độc, hãy gọi ngay số điện thoại cấp cứu, các chuyên gia sẽ khuyên bạn nên làm gì. Thông thường, người ta sẽ cho trẻ uống than hoạt tính (có thể trộn chung với soda để dễ uống). Khi vào tới dạ dày, than thấm hút các chất ở đây như một miếng bọt biển, ngăn không cho chất độc thấm vào máu. Sau đó, than hoạt tính được thải ra ngoài qua đường tiêu hóa.
Để có hiệu quả tốt nhất, nên cho trẻ dùng than hoạt tính trong vòng 1 giờ sau khi nuốt phải chất độc. Một số bác sĩ khuyên bạn nên để sẵn than hoạt tính trong tủ thuốc cấp cứu tại nhà. Tuy nhiên, trong mọi trường hợp, khi sử dụng bạn nên hỏi ý kiến của bác sĩ, bởi bác sĩ sẽ khuyên bạn khi nào dùng, dùng bao nhiêu là phù hợp.
Cột garrot khi xuất huyết nhiều
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy việc cột garrot có hại hơn là lợi trong mục đích cầm máu. Garrot có thể làm tổn thương mô, gây hoại tử do thiếu máu nuôi, thậm chí phải cưa tay hay cưa chân nếu áp dụng không đúng.
Khi cần cầm máu, nên băng ép lên chỗ chảy máu. Ngay cả khi băng thấm đầy máu cũng không được gỡ ra, nếu cần thiết có thể băng ép thêm vài miếng lên miếng băng đầu tiên. Khi ép băng lên vết thương, dòng máu sẽ chảy chậm lại, có thể làm ngừng xuất huyết và thúc đẩy sự tạo thành cục máu đông bít chặt mạch máu bị đứt, nhưng vẫn để cho máu lưu thông đến phần còn lại của tay hay chân. Nếu cách này vẫn không làm ngừng xuất huyết, bạn có thể làm chậm dòng máu bằng cách ép vào động mạch chính của cánh tay hay chân, tùy theo vị trí vết thương.
