Chuyện xứ Lang Biang là một bộ truyện dài gồm 4 phần (phát hành 28 tập) của nhà văn viết cho thiếu nhi nổi tiếng Nguyễn Nhật Ánh, được xuất bản những tập đầu tiên vào năm 2004 và kết thúc vào tháng 8 năm 2006. Câu chuyện kể về chuyến phiêu lưu kỳ thú của hai nhân vật chính Nguyên và Kăply bị lạc vào xứ phù thủy Lang Biang và tình cờ trở thành hai "Chiến binh giữ đền" có nhiệm vụ tiêu diệt phe Hắc Ám. Tuy được đặt vào bối cảnh là thế giới phù thủy đầy huyền bí nhưng tên của các nhân vật lại mang đậm màu sắc Tây Nguyên. Được coi là Harry Potter của Việt Nam, bộ truyện ra đời đã nhận được sự đón nhận nồng nhiệt từ phía độc giả
Các tập truyện
Truyện được phát hành thành 28 tập nhỏ cỡ 10,5 x 17cm, được chia thành 4 tập lớn:
* Tập 1: Pho tượng của Baltalon (5 quyển)
* Tập 2: Biến cố ở trường Đămri (7 quyển)
* Tập 3: Chủ nhân núi Lưng Chừng (8 quyển)
* Tập 4: Báu vật ở lâu đài K'Rahlan (8 quyển)
Nội dung
Cảnh báo: Phần sau đây có thể cho bạn biết trước nội dung của tác phẩm.
Pho tượng của Baltalon
Nguyên và Kăply là hai đứa trẻ ở làng Ke, bị bắt cóc vào xứ Lang Biang - thế giới phù thủy. Dưới lốt của K'Brăk và K'Brết, cả hai trở thành tiểu chủ nhân bất đắc dĩ của lâu đài K'Rahlan, kết bạn với Êmê, K'Tub, Suku và Păng Ting - những đứa trẻ cùng lứa. Là kẻ tử thù của lâu đài K'Rahlan, sứ giả thứ ba của trùm Hắc Ám là Baltalon đã sai con chim cắt Boumboum gửi đến K'Brăk (tức Nguyên) một pho tượng tạc chính hình K'Brăk. Theo thông lệ, bất cứ ai nhận được pho tượng của chính mình do Baltalon gửi tới, người đó coi như đã lãnh án tử hình. Đúng 30 ngày sau khi gửi đi pho tượng, Baltalon sẽ tìm đến nạn nhân để lấy mạng, vì vậy hắn được mệnh danh là "Sát thủ ngày thứ 30". Không ngờ đến ngày định mệnh đó, Baltalon lại tiêu tùng bởi một nguyên nhân hoàn toàn bất ngờ: nhầm tay trái với tay phải. Nhưng trùm Hắc Ám không chỉ có một tên sứ giả. Cùng lúc đó, Nguyên và Kăply phải đến học trường Đào tạo Tài năng Đămri, ngôi trường phù thủy lớn nhất của xứ Lang Biang, trong lốt K'Brăk và K'Brết. Từ đây mọi chuyện mới thực sự bắt đầu với một âm mưu mới...
Biến cố ở trường Đămri
Buriam, sứ giả thứ tư của trùm Bastu, bị phát hiện chính là vị giáo sư khả ái Hailixiro và sau đó đã bị bắt. Suốt một thời gian dài hắn đã bắt cóc con trai của cô Kemli Trinh, giáo viên trường Đămri, rồi dùng thuật Quỷ mộng để sai khiến cô làm việc cho hắn. Thầy N'Trang Long, hiệu trưởng, phải nhờ cặp ma nhoc song sinh Pôcô - Pôca mới bắt được Buriam. Nhưng đứa con của cô Kemli Trinh lại bị Buriak dùng bùa Ngốc làm cho tưng tửng. Nguyên và Kăply được thầy N'Trang Long giao nhiệm đến núi Lưng Chừng để hái táo vàng, một việc xưa nay chưa ai từng làm được ngoại trừ Đại tiên ông Mackeno, người đứng đầu Tam Tiên.
Chủ nhân núi Lưng Chừng
Sau khi ăn quả táo vàng ở núi Lưng Chừng, Nguyên và Kăply đã chính thức trở thành "Chiến binh giữ đền" (CBGD) - trình độ pháp thuật ngang ngửa với các siêu phù thủy hạng nhất ở xứ Lang Biang. Cùng lúc đó, nhiều bí mật đựoc vén màn: trùm Bastu lâu nay chính là Ka Ming, còn sứ giả Badd là do Thủ lĩnh phe Ánh Sáng giả trang. Và giáo sư nhóc tì Akô Nô chính là phân nửa (mặt tốt) của Chủ nhân núi Lưng Chừng (CNNLC), còn nửa kí (mặt xấu) là lão Ôkô Na độc ác tác oai tác quái. Hiệu trưởng N'Trang Long đã tiết lộ cho bọn trẻ biết nguyên nhân sau xa của bi kịch này chính là do cuộc gặp gỡ giữa CNNLC và Đại phù thủy Păng Sur, một nhân vật trong Tam Tiên. Sứ mạng của CBGD vần chưa tiến triển gì nhiều. Vợ chồng K'Rahlan và Ka Ming tạm thời chưa lộ mặt để còn thực hiện nhiệm vụ ngăn chặn sự quay lại của trùm Bastu.
Báu vật ở lâu đài K'Rahlan
Phần kết của series chuyện với rất nhiều nút thắt được mở ra. Trùm Bastu chính là Pô Palay Tàn phế, tên trùm Hắc Ám được cho rằng là đã chết cách đây 300 năm dưới tay của Đại tiên ông Mackeno (chính là thầy N'Trang Long), anh trai của hắn. Ông K'Tul, một nhân vật bí hiểm, cha của K'Tub, lại là tay sai của Bastu. Bastu đã luyện được thần chú "Cực lạc tiêu diêu", một loại thần chú có sức mạnh vô địch. Báu vật lâu đài K'Rahlan, một thứ bị các phe phái tranh nhau tìm kiếm vì cho rằng đó là câu Thần chú Kim Cương số 7, thật ra chỉ là một chiếc hộp đặc ruột được Tam Tiên dùng để đánh lừa Pô Palay. Uy lực của câu thần chú "Cực lạc tiêu diêu" mạnh đến nỗi ngay cả Tam Tiên cũng không thể đối phó. Chính lúc đó, Kăply với con chim thần hộ mệnh Garuda đã đánh bại Bastu. kết thúc truyện, Kăply và Nguyên được đưa về làng Ke, không rõ có gặp lại bạn bè ở xứ Lang Biang nữa không.
Hết phần cho biết trước nội dung.
Các nhân vật
Nhân vật chính
Nguyên: Nhân vật chính, đầu óc rất thông minh sáng suốt, ra dáng đại ca. Sống ở làng Ke cùng Kắply. Sống dưới lốt của K'Brắc ở xứ Lang Biang.
Kăply: Thấp hơn Nguyên một cái đầu, Nguyên và Kăply là bạn rất thân với nhau. Thường bị Nguyên cho là đầu gạch, mến Mua ở xứ Lang Biang. Sống dưới lốt K'Brết ở xứ Lang Biang.
Thầy Râu Bạc: Thầy giáo ở làng Ke. Thực ra là pháp sư K'Srêgơl, cha của K'Brêt, bị phe Hắc Ám truy đuổi phải trốn về làng Ke ở thế giới thứ ba, ông cũng biến khỏi làng cuối truyện cùng với K'Brăk và K'Brêt.
K'Brắc và K'Brết: Hai đứa nhỏ này ở xứ Lang Biang. Pháp thuật giỏi giang. Người đã bắt cóc Nguyên và Kắply đến một nơi khác để thay thế mình. Hai nhân vật này chỉ xuất hiện chút xíu.
K'Tul: Ông pháp sư có vẻ nghiêm nghị. Là người quản gia lâu đời nhất sống ở lâu đài K'Rahlan. Kắply rất sợ ông này. Ông K'tul có vẻ quan tâm cho Nguyên và Kắply nhưng ổng lại chính là tay sai của trùm Bastu.
K'Tub: Con trai của pháp sư K'tul. Rất thương yêu hai anh K'Brắc và K'Brết. Tính tình dễ thương, có một người bạn thân là Suku.
Đam Pao và Chơ Leng: Hai đứa giúp việc nhà cho lâu đài K'Rahlan. Lúc nào cũng im ru bà rù. Hai đứa nhóc này lại chính là mấy ông bà cụ làng Ke bị Ka Ming phù phép thanh trẻ con.
Êmê: Là con gái rất dễ thương. Thích K'Brắc.
Êmô: Mẹ của Emê.
Suku: Là cháu của Đại tiên ông Pi Năng Súp, bị ông nhốt vào thư viện không cho đi học. Suku đã nhồi hàng vạn cuốn sách vào đầu. Là một người uyên bác. Bọn trẻ lâu đài K'rahlan hay gọi nó là "Suku biết tuốt".
Păng Tin: Là con gái, có mốt ăn mặc kiểu người bình thường: tóc đen, quần jean trong khi những đứa trẻ ở Lang Biang đều là tóc xanh lá cây hay vàng, và áo dài thụng. Có thân quen với Tam Phù Thuỷ. Lúc nào cũng nghĩ đến tiền.
Thầy Hailixiro: Là một ông thầy béo tròn mũm mĩm. Ông này tỏ ra rất hiền từ và nhân nhượng, nhưng thật ra ông chính là xứ giả của trùm Bastu - Buriam.
Buriăk: Là người đã gieo lời nguyền tan xác cho hai anh em K'Brắc và K'Brết. Sứ giả của trùm Bastu.
Baltalon: Sứ giả thứ ba của trùm Bastu, đã gởi pho tượng báo tử đến cho K'Brắc kèm theo đó là những con số ghi thời gian nạn nhân còn sống. Vì một chi tiết nhỏ nên ông ta không thể giết chết K'Brắc và khi không giết đc nạn nhân, ổng đã bị chết dưới lời nguyền của chính mình.
Haifai: Là hai người trong một cơ thể. Hai vợ chồng Krazanh không hiểu sao lại bị nhập chung như vậy. Thỉnh thoảng hầy lại phát ra cái giọng eo éo - đó là giọng vợ của thầy - bà Kim.
Steng: Một đứa mặt đầy mụn. Có ý muốn rất độc địa là ước cho cả trường Đămri chết hết đi. Hay bám nhằng nhẵng theo Nguyên và Kắply để buông ra những lời lẽ khó chịu. Cả trường rất ghét tên này.
Tam:Bị mọi người gọi là quái nhân Tam. Thầy Haifai và đa số họ sinh rất ghét đứa này Trong mấy tập đầu, Tam bị lầm là quái nhân (thực ra là Bolobala). Thích Bolobala.
Bolobala: Lúc đầu thích K'Brắc nhưng sau thích Tam. Tên ra sao thì người cũng y vậy.Ngoài ta, cô là quái nhân có tài nguyền rủa.
Mua: Là người mà Kăply rất thích. Có cái răng sún nhưng Kăply lại cho rằng nó rất dễ thương.
Phe Hắc Ám ngoài một số người đã liệt kê ở trên còn có: Trùm Bastu và 5 Sứ giả của hắn.
Nhân vật phụ
Amara: Là người chuyên nịnh thầy Haifai và bà vợ ông.
Tác phẩm
Quá trình sáng tác
Để viết bộ truyện này, Nguyễn Nhật Ánh đã gặp khá nhiều thách thức. Về sáng tạo, nhà văn đã phải vận dụng và khai thác tối đa trí tưởng tượng để xây dựng các tình tiết một cách hợp lý. Các chi tiết cũng phải được sắp xếp theo một bố cục chặt chẽ và lôgic. Nhà văn tâm sự ông đã phải mất nửa năm tìm tài liệu trên Internet và đọc các loại sách liên quan như Phù thủy và pháp sư, Ma thuật và thuật phù thủy ở Philippines, Các huyền thoại phương Đông, Thần thoại Hy Lạp và La Mã, Một số vấn đề phát triển kinh tế xã hội buôn làng các dân tộc Tây Nguyên, Họ và tên người Việt Nam, Các dân tộc ít người ở Việt Nam, Các nền văn minh cổ đại...[2] Tuy nhiên, thách thức lớn nhất đối tác giả đó chính là sự đón nhận của độc giả nhỏ tuổi với bộ truyện này. Ông mong muốn tác phẩm này đem lại sự thích thú cho độc giả như Kính vạn hoa.[3]
Được biết, nhà văn đã từng sáng tác một số truyện có tính thần thoại như các bộ truyện tranh Bim và những chuyện thần kỳ và Ba đứa trẻ và những chuyện rắc rối. Nhận thấy có thể khai thác theo hướng viết này để viết truyện cho trẻ em, ông ấp ủ dự định sáng tác một tác phẩm thần thoại từ khá lâu nhưng vì lúc đó đang viết dở bộ Kính Vạn Hoa nên đến năm 2004, Chuyện xứ Lang Biang mới ra mắt bạn đọc.[2]
Theo diễn tiến của câu chuyện và dự định ban đầu của Nguyễn Nhật Ánh, Chuyện xứ Lang Biang đáng lẽ phải kéo dài 6 tập nhưng do mất nhiều thời gian viết (trung bình 1 năm một tập) nên ông quyết định rút ngắn thành 4 tập.[4] Ngày 23/10/2006, bộ truyện ra tập cuối cùng (tập 28 khổ nhỏ), kết thúc cuộc phiêu lưu của hai nhân vật chính Nguyên và Kăply.
Quan điểm nghệ thuật
Nguyễn Nhật Ánh viết bộ truyện này với trong thời điểm truyện dịch đang rất phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là bộ truyện phù thủy nổi tiếng gây sốt toàn thế giới Harry Potter. Trong một buổi phỏng vấn, ông tâm sự:
Tôi muốn đem lại nhiều tác phẩm cho trẻ em khi trào lưu truyện dịch ở ta đang nở rộ. Nhưng trách nhiệm và tự ái của một nhà văn nội không cho phép mình chịu thua.[3]
Nguyễn Nhật Ánh không cho rằng đây là sự "chạy theo trào lưu" mà ông muốn thiếu nhi Việt Nam được đọc những câu chuyện thần thoại do chính các nhà văn Việt Nam viết. Với sự ra đời của tác phẩm này, Nguyễn Nhật Ánh hi vọng đây sẽ là bước khởi đầu cho sự ra đời những tác phẩm mới với nội dung và cách thể hiện phong phú, đa dạng và hấp dẫn.
Tác phẩm còn thu hút độc giả bởi sự gần gũi và thân thuộc đậm bản chất văn hóa Việt. Tên các nhân vật mang đậm màu sắc Tây Nguyên và đặc biệt là địa danh Lang Biang, mặc dù Lang Biang trong truyện là của một thế giới hoàn toàn khác. Ý định của tác giả là vừa muốn mang yếu tố khác lạ cho câu chuyện, đồng thời vẫn giữ được bản sắc truyền thống của Việt Nam.[2]
Khác với Harry Potter, cái ác và cái chết trong Chuyện xứ Lang Biang không được đẩy đến tận cùng, đôi khi nhà văn dùng giọng văn hài hước để làm nó nhẹ nhàng hơn. Theo ông, viết văn cho thiếu nhi thì không nên viết quá nặng nề bởi "Trẻ em khác người lớn, tâm hồn mỏng manh, trong sáng như cây non, nhận thức chưa chín, kinh nghiệm sống chưa có, đem giông bão đến cho các em để làm gì?" Truyện còn mang tính nhân bản sâu sắc ở việc đề cao những giá trị cao đẹp của tình bạn, được thể hiện qua những khó khăn và thử thách. Nhà văn chủ trương không xây dựng hình tượng anh-hùng-cá-nhân như hầu hết các truyện nước ngoài khác. Đây cũng chính là một trong những điểm đặc trưng rõ nét của truyện Nguyễn Nhật Ánh.
