CÆ¡n Ä‘au tim (còn gá»i là cÆ¡n Ä‘au thắt ngá»±c) là chứng Ä‘au ở vùng bụng trÆ°á»›c tim do thiếu mà u cục bá»™ nhất thá»i ở cÆ¡ tim. ThÆ°á»ng do co thắc Ä‘á»™ng mạch và nh đã bị xÆ¡ là m hẹp từ trÆ°á»›c.
CÆ¡n thÆ°á»ng xảh ra ở lứa tuổi 40-50, nam bị nhiá»u hÆ¡n nữ, thÆ°á»ng xảy ra khi gắng sức: Ä‘i bá»™, lên cầu thang, lên dốc, lao Ä‘á»™ng chân tay, hoặc khi xúc Ä‘á»™ng mạnh do lo sợ, hổi há»™p, căng thẳng, tắm nÆ°á»›c lạnh, sau má»™t bữa ăn quá nhiá»u …
Cơn đau cũng có thể xuất hiện lúc nằm nghỉ, ban đêm. Cơn đau tự nhiên xảy ra không do gắng sức.
Biểu hiện lâm sang của cơn đau thắt ngực
Vị trà đau thÆ°á»ng sau xÆ°Æ¡ng ức, Ä‘á»™t ngá»™t là m bệnh nhân Ä‘ang gắng sức phải ngừng lại ngay. Bệnh nhân có cảm giác tức ngá»±c nhÆ° có gì bóp, có gì đè chen sau xÆ°Æ¡ng ức hoặc phÃa bên quả tim. Hoặc Ä‘au lan lên hai vai, lên hai bên quai hà m dÆ°á»›i ra phÃa trong tay trái, lên cổ. TrÆ°á»ng hợp không Ä‘iển hình, cÆ¡n Ä‘au xuất hiện bên phải, ở vùng thượng vi mà có khi nhầm là cÆ¡n Ä‘au dạ dà y cấp. CÅ©ng có khi Ä‘au ở bả vai, cổ tay và cổ.
TÃnh chất Ä‘au có khi nhÆ° dao đâm hoặc trái lại không Ä‘au mà chỉ có cảm giác tức ngá»±c, khó thở, nghẹn thở, có váºt gì chèn ép ở cổ, bá»ng rát ở trÆ°á»›c tim, hÆ°á»›ng lan cÅ©ng khác, có khi xuống thượng vị hoặc ra sau lÆ°ng. NgÆ°á»i bệnh bồn chồn, hốt hoảng, lo sợ có cảm giác sắp chết đến nÆ¡i không dám cá» Ä‘á»™ng vì sợ cÆ¡n Ä‘au dữ dá»™i thêm. Thá»i gian Ä‘au kéo dà i từ và i giây đến 10, 15 phút.
Nếu cÆ¡n Ä‘au kéo dà i hÆ¡n ná»a giá» phải coi chừng có thể bị nhồi máu cÆ¡ tim. CÆ¡n Ä‘au khá»i rất nhanh, bệnh nhân có thể Ä‘i lại được bình thÆ°á»ng nhÆ°ng nếu bệnh nhân gắng sức nữa, cÆ¡n Ä‘au lại tái phát.
Cơn đau có thể xuất hiện thưa hay mau, nhưng cà ng mau cà ng kéo dà i thì tiên lượng cà ng xấu đi.
Trong thá»i gian có cÆ¡n Ä‘au nhÆ° trên, đôi khi nghe tiếng tim bình thÆ°Æ¡ng, huyết áp bình thÆ°á»ng, không khó thở, không đánh trống ngá»±c, duy chỉ có Ä‘iện tim là thay đổi trên má»™t số song nhÆ° song T det hay âm (ở 50% trÆ°á»ng hợp).
Nên là m gì khi có cơn đau thắt ngực?
Khi Ä‘ang Ä‘au, bệnh nhân cần phải đứng im, ngừng má»i cá» Ä‘á»™ng, nếu Ä‘ang ở nhà hoặc không phải trong bệnh viện thì cần nằm yên, hoặc theo tÆ° thế ná»a nằm ná»a ngồi, tránh di chuyển, thÆ°á»ng chỉ nghỉ ngÆ¡i nhÆ° váºy cÅ©ng có thể hết Ä‘au, nhÆ°ng nếu Ä‘au nặng lên thì cần phải dùng thuốc và đi bệnh viện ngay.
Thuốc Ä‘iá»u trị má»—i lần Ä‘au có thể ngáºm nitroglycerin dÆ°á»›i lưỡi hoặc amyl nitrit (loại ống 1ml chứa 3 giá»t), khi lên cÆ¡n chỉ việc bẻ má»™t ống cho bá»c và o miếng gạc để ngá»i. Thuốc tác dụng nhanh nhÆ°ng hiệu lá»±c cÅ©ng rất ngắn. Hiện nay có má»™t số thuốc cÅ©ng tác dụng nhanh được Ä‘á»±ng trong bình xịt, hoặc loại dán nhÆ° dán cao và o vùng tim. CÆ¡ chế tác dụng của chúng là giãn Ä‘á»™ng mạch và nh, nhÆ°ng cÅ©ng hạ huyết áp ngoại biên nên giảm công của tim và cÅ©ng là m giảm nhu cầu oxy ở tim.
Äiá»u trị lâu dà i bằng các loại thuốc giãn mạch khác nhÆ°: lenitral, isosorbit, tildiem, vasterel … hoặc bằng phẫu thuáºt Ä‘á»™ng mạch và nh, khoét mảng xÆ¡ vữa Ä‘á»™ng mạch, bắc cầu nối, nong Ä‘á»™ng mạch và nh.
Lá»i khuyên dà nh cho ngÆ°á»i bệnh Ä‘au thắt ngá»±c
NgÆ°á»i Ä‘au thắt ngá»±c không cần nghỉ ngÆ¡i tuyệt đối nhÆ°ng cần hạn chế lao Ä‘á»™ng chân tây và trà óc, tránh gắng sức, nhất là gắng sức Ä‘á»™t ngá»™t, Ä‘i bá»™ nhanh, lên dốc, lên cầu thang, ngược gió …, tránh lạnh, tránh gió lùa, không được tắm đêm, sống Ä‘iá»u Ä‘á»™, có giá» giấc nghỉ ngÆ¡i, tránh là m việc ngay sau bữa ăn. Táºp thể dục nhẹ, Ä‘i bá»™ ngắn và cháºm nhÆ°ng không chÆ¡i thể thao nặng nhÆ° táºp tạ. karate, tennis, chú trá»ng giải trÃ, nghe nhạc …
Không hút thuốc lá vì thuốc lá là nguyên nhân xuất hiện cÆ¡n Ä‘au, hạn chế cà phê đặc và nÆ°á»›c chè đặc vì nó gây mất ngủ. Không nên ăn những bữa quá thịnh soạn, không uống rượu. Ä‚n hạn chế chất có nhiá»u lipid và cholesterol nhÆ° mỡ Ä‘á»™ng váºt, bÆ¡, lòng Ä‘á» trứng, óc, gan, tháºn và nên dùng dầu thá»±c váºt thay mỡ Ä‘á»™ng váºt.
Theo Sức Khá»e & Äá»i Sống